3. Handleiding Samenvatting De MeMO-database bevat inventarisaties en beschrijvingen van objecten en teksten die een rol speelden binnen de middeleeuwse dodengedachtenis. Zoeken en navigeren door de database kan op drie manieren: •
•
•
Browse database: zoeken door middel van filteren; bedoeld om globaal te zoeken Search database: zoeken door middel van een zoekformulier; bedoeld om verfijnde zoekopdrachten te Voor de onderschriften van de afbeeldingen van dit geven, bijvoorbeeld door het hoofdstuk en voor de instructievideo’s, zie de MeMO combineren van zoektermen database. Full text search: zoeken door middel van zelf gekozen termen en namen; bedoeld om alle velden te doorzoeken
Een zoekopdracht levert een overzicht op van de objecten, teksten en/of instellingen die voldoen aan de opgegeven criteria. Door een resultaat aan te klikken, wordt het desbetreffende record geopend. In dit hoofdstuk zijn eenvoudige casussen opgenomen die bedoeld zijn om het gebruik van de database zo goed mogelijk toe te lichten.
3.1 De fundamenten van de MeMO-database Algemeen De MeMO-database is het resultaat van een inventarisatieproject. De informatie die wordt verschaft, is deels gebaseerd op uitgebreid onderzoek van de laatste twintig jaar. Dat geldt vooral voor de memorievoorstellingen (Van Bueren). De uitkomsten van dit onderzoek zijn gebruikt voor de database en website Memoria in Beeld, een directe voorloper van de MeMO-database. De data uit Memoria in Beeld zijn vervolgens verwerkt in de huidige database. Daarnaast zijn er beschrijvingen opgenomen van nieuw gevonden memorievoorstellingen. De memorievoorstellingen zijn fysiek of via foto's onderzocht. Een groot aantal van de grafzerken en grafmonumenten is ter plekke bestudeerd en gefotografeerd door een professionele fotograaf (gesubsidieerd door de RCE). Daarnaast is dankbaar gebruik gemaakt van de fotoverzamelingen en informatie van de SKKN, onderzoekers, een aantal kerken, Van Hoogevest Architecten en particulieren. Voor een deel moest worden afgegaan op (oudere) literatuur, omdat niet elke bewarende instelling kon worden bezocht om
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
1
onderzoek ter plaatse te doen. Tevens kon door (recente) restauraties en verbouwingen, en mogelijke verplaatsing van zerken een aantal objecten niet worden getraceerd. De beschrijvingen van de memorieregisters zijn deels gebaseerd op onderzoek van de tekstdragers zelf, maar ook op gedigitaliseerde versies van de handschriften en aanvullende informatie die werd geleverd door de bewarende instellingen. Een groot deel van de inventarisatie is gemaakt op basis van de inventarisatie die in de jaren negentig van de twintigste eeuw is gemaakt door leden van de contactgroep Signum. Deze is in de periode 2004-2006 voortgezet door de Werkgroep Memorieboeken. Toen vond ook een pilot voor de beschrijving van de memorieregisters plaats. Voor de verhalende bronnen is gebruik gemaakt van het Narrative Sources project, dat weer gebaseerd is op de inventarisatie van Carasso-Kok. In het kader van het MeMO-project konden niet alle verhalende bronnen ter plekke worden geraadpleegd. Daarom is het mogelijk dat niet steeds alle gewenste informatie in MeMO is opgenomen. In de desbetreffende gevallen is dit aangegeven in de beschrijvingen. Zie de hoofdstukken vier (over de objecten), vijf (over de tekstdragers en teksten) en zes (over de instellingen) voor overzichten van waarop de informatie is gebaseerd.
3.2 Zoeken via Browse database In de MeMO database kan gezocht worden naar: • • •
Objects: grafmonumenten en grafzerken, en memorievoorstellingen Text carriers: tekstdragers die verhalende bronnen met een functie in de dodengedachtenis en/of memorieregisters bevatten Original institutions: de instellingen waarbinnen de objecten en teksten functioneerden
Via de Browse-functie kan door middel van het selecteren van een bepaald aspect (criterium of facet genoemd) het aantal records worden gespecificeerd dat aan dat criterium voldoet. Een dergelijke zoekactie heet filteren. Er zijn zes hoofdfacetten, die in het geval van de objecten en tekstdragers verder zijn uitgewerkt in enkele subfacetten, waardoor de selectie verder kan worden ingeperkt. Elk facet of subfacet heeft bepaalde veldwaarden (facetwaarden genoemd). Deze facetwaarden zijn niet verder uit te splitsen. Met de Browse-functie kunnen snel groepen bronnen worden geselecteerd, zoals alle objecten uit een bepaalde regio, of alle objecten en tekstdragers uit bepaalde type instellingen. Dergelijke selecties kunnen niet via de Search-functie worden gedaan (voor uitleg over de Search-functie zie 3.4). De Browse-functie bevat de volgende facetten en subfacetten: •
What o
Memorial objects Type of memorial object Floor slab Tomb monument Commemorative marker Memorial piece (consisting of one part) Memorial piece (consisting of more than one part) Elements present on objects
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
2
Decorations Heraldry Inscriptions Portraits Saints Information available about Artist Commemorated party Commissioning party o Text carriers Type of text carrier Manuscript with more than one text Manuscript with one text Printed text (edition) with one text Printed text (edition) with more than one text Transcription with more than one text Transcription with one text Surrogates available Edition Facsimile Memorial text type Biographies (Narrative source with one or more biographies) Chronicles (Narrative source containing one or more historical events) Register of gifts Register of graves Register of memorial services Register of names Register of pittances Information available about Commissioning party Author/compiler/scribe Function of memorial text(s) o Original institutions Where (Type of original institution) o Chapter o Chapel o Corporation (e.g. confraternity, guild) o Hospital or orphanage o Monastery, convent or religious house o Parish Where (location of original institution) o List of Dutch provinces Where (holding institution) o List of countries where the objects and text carriers are being kept When (from) o List of periods (50 year intervals) When (until) o List of periods (50 year intervals)
•
• • • •
Bij het zoeken op jaartallen, moet je er rekening mee houden dat When (from) alles selecteert dat tot stand is gekomen vanaf het jaartal dat je hebt aangeklikt. Door vervolgens When (until) aan te Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
3
klikken kun je het eind aangeven van de periode waarop je zoekt. Voor objecten, tekstdragers en/of instellingen uit de periode 1450-1500 kies je dus 1450 in de lijst When (from) en 1500 in de lijst When (until). Wanneer een facet geselecteerd is, verschijnt dit facet bovenaan onder Criteria. Door op een reeds geselecteerd facet te klikken, verdwijnt het weer. Binnen ieder facet kan maar één keuze worden gemaakt. Via de Search-functie (zie 3.4) is het wel mogelijk meer keuzes binnen een onderdeel te selecteren. De getallen achter de facetten en subfacetten geven de aantallen beschrijvingen van objecten, tekstdragers en instellingen (de records) aan die aan dat specifieke criterium voldoen.
3.3 Twee casussen voor Browse database Een eerste oriëntatie voor een onderzoek van een bepaald gebied Een historica wil nagaan of er geschikt materiaal is voor een onderzoek naar de dodengedachtenis en regionale identiteitsvorming in diverse middeleeuwse gebieden in de Lage Landen. Ze raadpleegt daarom voor een eerste oriëntatie de MeMO-database via Browse. De MeMO-database kent weliswaar een moderne indeling in provincies, maar dat is voor haar oriëntatie geen bezwaar, omdat ze in tweede instantie het materiaal kan uitsplitsen volgens de middeleeuwse gebieden van haar keuze. Omdat ze in Browse maar één provincie tegelijk kan doornemen, begint ze met Noord-Holland. Ze wil zowel een overzicht van de objecten en de teksten als van de oorspronkelijke instellingen hebben. Dit betekent dat ze de hoofdfacetten What? en Where (type of original institution)? kan overslaan en onmiddellijk naar het hoofdfacet Where (location of original institution)? kan gaan. Ze krijgt een resultaatlijst met 322 records. Deze kan ze nu achtereenvolgens gaan bekijken. Ze ziet daarbij dat in de resultaatlijst de memorial objects vooraan zitten, dan volgen de text carriers en dan de instellingen.
Het gebruik van de Browse Database functie
Een genealoog op zoek naar grafzerken of grafmonumenten van zijn voorouders Een genealoog doet onderzoek naar oude Zeeuwse geslachten. Een aantal heeft hij zelfs tot het midden van de vijftiende eeuw kunnen traceren. Hij wil nu onder andere via MeMO kijken of hij Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
4
nog verder terug kan gaan en gaat op zoek naar grafzerken van vóór 1450. Via Browse database kan hij achtereenvolgens de volgende criteria selecteren (filteren): • • • •
Memorial Objects Type of memorial object: Tomb slab or floor slab Where (location of original institution): Zeeland When(until): 1450
Het gebruik van de Browse Database functie
Deze zoekactie levert in totaal dertien zerken op.
3.4 Zoeken via Search database De MeMO Search database functie biedt de mogelijkheid om met behulp van drie zoekformulieren afzonderlijk te zoeken door: • • •
Memorial objects: grafmonumenten en grafzerken, en memorievoorstellingen Text carriers: tekstdragers die verhalende bronnen met een functie in de dodengedachtenis en/of memorieregisters bevatten Original institutions: de instellingen waarbinnen de objecten en teksten functioneerden
Via de zoekformulieren van de drie databases kunnen één of meerdere zoektermen opgegeven worden. Deze zoektermen kunnen zelf worden ingetikt of ze kunnen aangeklikt worden in de reeds bestaande keuzelijsten. Wanneer er geen enkele zoekterm in een zoekformulier wordt opgegeven, worden alle objecten, tekstdragers of instellingen getoond. LET OP: het zoekformulier staat standaard ingesteld op het zoekformulier van de Memorial objects. Klik dus op Text carrier of Institution als je in deze databases wilt zoeken. De drie zoekformulieren zijn op dezelfde manier opgebouwd. Ze bevatten vier soorten zoekvelden.
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
5
•
•
•
•
Vrije tekstvelden: hierin kan tekst worden opgegeven, zoals namen en omschrijvingen, of delen daarvan. Veel tekstvelden werken met AJAX-technologie, die 'meedenkt' met de gebruiker. Na het intikken van een aantal letters wordt dat specifieke veld alvast doorzocht op het voorkomen van die lettercombinatie en wordt een overzicht getoond van de mogelijkheden. Hieruit kan er dan een worden gekozen. Dateringsvelden: hierin kan een jaartal of periode worden opgegeven. Voor een benadering van een datering kun je 'ca.' (met punt) gebruiken of de symbolen '>' en '<'. LET OP: de symbolen en ca. moeten zonder spatie voor de jaartallen gegeven worden. Ja/nee keuzelijsten: hierbij kan aangegeven worden of objecten, tekstdragers of instellingen bepaalde eigenschappen hebben, zoals het voorkomen van portretten op een object of het bekend zijn van de oorspronkelijke instelling waar een tekst werd gebruikt. LET OP: 'nee' hoeft niet altijd te betekenen dat een bepaalde eigenschap op een object of in een tekstdrager niet voorkomt. Het kan zo zijn dat een dergelijke eigenschap op andere onderdelen van een object, of in andere teksten uit een tekstdrager wel voorkomt. Voorbeeld: van een object met meerdere inscripties hoeven niet alle inscripties een naam te bevatten. Search biedt de mogelijkheid te selecteren op inscripties zonder naam. Als resultaat kan dan ook een object getoond worden met een inscriptie zonder naam, terwijl dat object ook een inscriptie met naam kan bevatten. Keuzelijsten (dropdownlijsten): een overzicht van termen of omschrijvingen waarmee in de database bepaalde aspecten zijn beschreven. Het is mogelijk om meer dan een zoekterm uit de dropdownlijsten toe te voegen door het plus-icoontje aan te klikken. Via het minicoontje worden de extra zoekvelden weer verwijderd.
Achter een flink aantal zoekvelden staat een vraagteken. Als je daarop klikt vind je een korte uitleg van de mogelijkheden van de desbetreffende zoekvelden. Overzicht van de opbouw van de zoekformulieren Hieronder volgt een overzicht met uitleg over de verschillende onderdelen van de zoekformulieren. Feature
Memorial objects
Text carriers Institutions Search Clear Require all
→ Expand
Description Doorzoekt de database met memorial objects. Let op! Het zoekscherm staat standaard op het zoekformulier van de Memorial objects ingesteld. Klik op Text carriers of Institutions om die desbetreffende database te doorzoeken. Doorzoekt de database met text carriers. Doorzoekt de database met de oorspronkelijke instellingen waaruit de objecten en teksten afkomstig zijn. Via deze button wordt de zoekopdracht verstuurd en uitgevoerd. LET OP! Via deze button worden reeds opgegeven zoektermen in het formulier verwijderd. Indien dit is aangeklikt worden alleen de records getoond die alle gespecificeerde velden matchen. Zoekvelden die leeg zijn, komen niet tevoorschijn. Als met behulp van de +-knop (zie hieronder) meerdere alternatieven voor een zoekveld zijn opgegeven dan worden alle records weergegeven die met deze alternatieven matchen. Uitklapfunctie zoekvelden. Klik op het icoontje of het label om een of meer specificaties op te kunnen geven.
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
6
↓ Collapse ?
+ and - button
Inklapfunctie zoekvelden. Hulpfunctie met uitleg over het praktische gebruik van de zoekvelden. In een aantal van deze helpteksten staan links naar de meer uitgebreide toelichtingen in de inleiding waarvan u nu een hoofdstuk leest. Via de + button kan een extra zoekveld van hetzelfde type worden toegevoegd, waardoor meerdere zoektermen van hetzelfde type kunnen worden opgegeven. Via de - button kan het extra veld verwijderd worden.
3.5 Twee casussen voor Search database Op zoek naar een memorievoorstelling die wordt vermeld in een boedelinventaris van het klooster Diepenveen Een studente heeft in een boedelinventaris van het regularissenklooster Diepenveen (Overijssel) een vermelding gevonden van een memorievoorstelling met gebedsportretten. Er staat 'Scilderie tot memorie van onse mater en haere ouders ende haere broeder heer Gisbert mit hun heylighen agter hun' (Schilderij ter nagedachtenis van onze mater [overste] en haar ouders en haar broer, Heer Gijsbert, met hun patroonheiligen achter hen.). Deze memorievoorstelling is tot op heden niet bekend, maar misschien is het schilderij op te sporen via de MeMO-database. Helaas wordt de hoofdvoorstelling niet genoemd, maar de vermelding biedt desondanks een aantal aanknopingspunten. Het gaat namelijk om • • • • •
een schilderij, met een reguliere kanunnikes en haar ouders en haar broer, die kennelijk een priester is (gezien de aanspreektitel 'Heer'), en patroonheiligen die achter hun staan.
Via Search database gaat de studente kijken of er een beschrijving van deze memorievoorstelling in de MeMO-database zit. Ze klikt hiervoor de Institutions database aan. In het zoekformulier vult ze in het veld Name de naam van de instelling in: Diepenveen. De instelling blijkt wel in de database te zitten, maar het object wordt niet vermeld. Dit kan twee dingen betekenen: • •
Het object is verloren gegaan Het object bestaat nog altijd, maar het is niet bekend uit welke instelling het afkomstig is
Om het laatste geval na te gaan, kan de Search database eveneens uitkomst bieden. De studente gaat naar het zoekformulier voor de memorial objects in de Search database. Ze zou de volgende velden in kunnen vullen: • • •
•
1. Original institution: Original institution known? Selecteer 'No' 2. Portrait: Portraits present? Selecteer 'Yes' 3. Bij Portrait: Type of clothing kan ze het beste twee mogelijkheden selecteren met behulp van het +-teken, namelijk o 'Member of a convent' en o 'Clothes of an ecclesiastical office holder' 4. Tenslotte selecteert ze o Saint: Saints depicted? Selecteer 'Yes'
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
7
Deze zoekactie levert 40 objecten op die voldoen aan de criteria. De studente kan vervolgens elke beschrijving controleren op de kenmerken van het schilderij zoals beschreven in de boedelinventaris. Zie de screenshots hieronder.
Het gebruik van de Search Database functie
De studente ontdekt echter ook een andere manier om te zoeken met de Search database functie. Ze kan via oorspronkelijke instelling en de herdachte personen (commemorated party) zoeken; namelijk: • •
1. Original institution: Original institution known? Selecteer 'No' 2. En onder Commemorated party kan ze onder Person zoeken naar de orde waartoe een of meer van de afgebeelde personen behoorde. In dit geval de reguliere kanunnikessen (Canonesses Regular)
Deze actie levert 10 resultaten op die voldoen aan de criteria. Zie de screenshots hieronder.
Het gebruik van de Search Database functie
Een bronnenkritisch onderzoek naar de waarde van verzamelhandschriften voor het memoria-onderzoek Een onderzoeker wil een bronnenkritisch onderzoek opzetten waarin hij vooral aandacht besteedt aan het gebruik en de samenstelling van verzamelhandschriften met memoriebronnen in kloosters. Hij selecteert in Search database de database Text carrier en daarin volgende velden: •
1. Category: Classification: Miscellany
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
8
•
2. Original institutions: Type of institution: Monastery
Dit levert 58 resultaten op.
Het gebruik van de Search Database functie
3.6 Zoeken via Full text search Full text search biedt de mogelijkheid om op tekstniveau alle records in de database te doorzoeken met zelf opgegeven termen, namen en data. Met Full text search kan dus gezocht worden door databasevelden die niet via de browse of search functie zijn geïndexeerd, zoals velden met extra uitleg en literatuurvermeldingen. Dit gebeurt via de Google Custom Search die alleen de records van de MeMO-database doorzoekt. Voor Full text search is het aan te raden meerdere equivalenten te proberen. De formuleringen in de tekstvelden zijn zoveel mogelijk gelijk gehouden, maar kunnen desondanks enigszins van elkaar afwijken. Voor enig houvast bij de keuze van geschikte termen kan het glossarium geraadpleegd worden.
3.7 Drie casussen voor Full text search Zoeken naar literatuur De bibliothecaris van een museumbibliotheek wil weten of de resultaten uit de nieuwste schilderijencatalogus van zijn museum al zijn verwerkt in de MeMO-database. Hij tikt via Full text search de titel in en merkt dat de catalogus nog niet wordt vermeld bij de beschrijvingen van de objecten uit zijn museum. Door het 'Add extra information'-formulier in te vullen en te versturen, dat is aan te klikken bij elk record kan hij de nieuwe informatie doorgeven. In dit formulier is al een aantal velden ingevuld, zoals het MeMO ID, de naam en - indien bekend - de oorspronkelijke en bewarende instelling. Zoeken naar biografieën van met name genoemde personen Onder de verhalende bronnen bevindt zich een aantal levensbeschrijvingen van belangrijke personen, waaronder grote namen binnen de Moderne Devotie, zoals Johannes Brinkerink en Geert Grote. Naar deze levensbeschrijvingen kan worden gezocht via Full text search door de namen van deze personen in te vullen.
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
9
Het gebruik van de Full text search functie
Zoeken naar grafmonumenten en grafzerken met bijzondere kenmerken Voor de manier waarop mensen uitdrukking wensten te geven aan hun status lijken grafzerken en grafmonumenten een zeer geschikt middel te zijn geweest. Wie werden bijvoorbeeld begraven onder zerken en monumenten met gisanten en transifiguren van de overledenen en van wie waren de graven volledig of gedeeltelijk bedekt met messing platen (brasses)? Zijn daar bepaalde patronen in te ontdekken? Om het geschikte materiaal voor een onderzoek hiernaar te achterhalen kan het best via Full text search worden gezocht. 1 Grafmonumenten en grafzerken met afbeeldingen van de overledenen: Deze figuren zijn niet ondergebracht onder Decorations, omdat het om vertegenwoordigingen van de overledenen gaat en niet om versieringen. Ze zijn dan ook niet via Search te vinden. Ze kunnen zich zowel op grafmonumenten als op grafzerken bevinden. Full text search biedt dan ook de beste mogelijkheid om snel een overzicht te krijgen van deze figuren. Tik bij Full text search in: • •
Effigy (Ned.: gisant) voor de twee- of driedimensionale afbeeldingen van de herdachte personen als nog in leven zijnde personen. Cadaver (Ned.: transi) voor de twee- of driedimensionale afbeeldingen van personen al dan niet in een lijkwade, als halfvergaan lijk of als skelet.
Het gebruik van de Full text search functie Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
10
2 Messing platen (brasses): 'Brasses' zijn messing platen die vaak als koperen plaat worden aangeduid. Het kunnen grote platen zijn met bijvoorbeeld de levensgrote gisant van de overledene, of veel kleinere platen waarop een graftekst en/of de wapenschilden van de overledene(n) en/of decoraties zoals de symbolen van de vier evangelisten zijn aangebracht. Dit soort grafbedekkingen zijn in Nederland in grote aantallen aanwezig geweest, zoals bijvoorbeeld blijkt uit antiquarische tekeningen en uit de handschriften van de Utrechtse geschiedkundige Arnoldus Buchelius (1565-1641). Er is slechts een betrekkelijk klein deel van bewaard gebleven. In een aantal gevallen zijn de dikke koperen spijkers (rivets) waarmee ze in de steen werden bevestigd nog wel aanwezig. Ook uitsparingen (indents) kunnen erop wijzen dat daarin metalen platen waren aangebracht. Dit vraagt echter van geval tot geval nader onderzoek omdat de uitsparingen ook kunnen wijzen op tijdens de Franse revolutie uitgehakte wapenschilden. Onder het motto van vrijheid, gelijkheid en broederschap werden toen wapenschilden en andere verwijzingen naar de stand van personen tot ongewenste versieringen verklaard. Tik bij Full text search in: • • •
Brass voor een overzicht van de beschreven platen zelf Indent voor een overzicht van de grafmonumenten en grafzerken waarin de uitsparing of uitsparingen nog zichtbaar zijn Rivet voor een overzicht van de grafmonumenten en grafzerken waarin de metalen pluggen nog zichtbaar zijn
Het gebruik van de Full text search functie
3.8 De resultaatlijsten Na het selecteren van één of meer facetten (Browse) of na het zoeken via Search of Full text search verschijnt er een overzicht van de objecten, teksten en/of instellingen die aan de opgegeven zoekcriteria voldoen. Deze resultaatlijsten bevatten basisinformatie en indien beschikbaar afbeeldingen van de objecten, tekstdragers en instellingen. Per pagina zijn er steeds tien resultaten oplopend op ID-nummer gerangschikt. De basisinformatie bestaat uit:
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
11
Memorial objects/Text carriers
(Original) Institutions (Oorspronkelijke instellingen)
• • • • • • • • •
titel type; Memorial object/Text carrier MeMO memorial object/text carriers ID (identificatienummer) huidige verblijfplaats (plaats, provincie, instellingsnaam) korte beschrijving naam: Nederlandse naam (incl. naamsvarianten) en Engelse naam type instelling MeMO institution ID (identificatienummer) locatie waar de instelling zich bevond, volgens de huidige geografie (plaats, provincie)
Knoppen op de resultatenlijsten Feature New search
Omschrijving Klik op New Search om een nieuwe zoekactie te starten in de database van het type (Memorial object, Text carrier of Institution) waarin reeds is gezocht. Door op Search in de menubalk te klikken keer je terug naar de default instelling (Memorial objects).
Name or image
Klik voor het openmaken van een record op de naam of op de afbeelding.
1 2 3 4 5 6 7 etc.
Deze cijferknopjes kunnen worden gebruikt om binnen de resultatenlijst naar een volgende of vorige bladzijde met resultaten te gaan. Iedere volle resultatenpagina bevat 10 resultaten.
3.9 De records In de records oftewel detailschermen zijn de beschrijvingen van de afzonderlijke objecten, tekstdragers en instellingen opgenomen. De opbouw van de drie typen detailschermen komt voor een groot deel overeen. Het detailscherm opent met een algemene beschrijving van het object, de tekstdrager of de instelling. Door middel van de tabbladen in de linkerkolom kunnen andere onderdelen en gespecificeerde informatie worden geraadpleegd. Memorial objects Voor de memorial objects is de informatie gerangschikt op verschillende niveaus: • •
1. Algemene beschrijving van het object (Memorial object in de linker kolom) 2. Korte beschrijving van ieder onderdeel van een memorial object (Object part in de linker kolom). Bij een drieluik zijn er in principe dus vijf Object parts (middenpaneel, linkerluik binnenzijde, rechterluik binnenzijde, linkerluik buitenzijde en rechterluik buitenzijde). Indien een predella of apart tekstbord aanwezig is, is hiervoor ook een afzonderlijk onderdeel aangemaakt. Alleen de parts worden beschreven die, voor zover bekend, zijn voorzien van voorstellingen en/of teksten en/of wapenschilden en/of decoraties.
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
12
•
•
3. Beschrijvingen van specifieke elementen die aanwezig zijn op de verschillende Object parts: o a. Portretten van te gedenken personen (Portraits in de linker kolom) o b. Wapenschilden (Heraldry in de linker kolom) o c. Inscripties (Inscriptions in de linker kolom) o d. Heiligen (Saints in de linker kolom) NB Het gaat hier uitsluitend om de beschermheiligen die bij de portretten staan, zie ook 7.4 o e. Decoraties (met name van toepassing op grafmonumenten en grafzerken) (Decorations in linker kolom) 4. Beschrijvingen van de personen die vertegenwoordigd zijn door middel van portretten, inscripties of wapenschilden (Person Description in de linker kolom, ieder met een eigen MeMO person description ID).
Records in de MeMO memorial objects database
Text carriers De informatie over de tekstcarriers en de afzonderlijke memorieregisters en verhalende bronnen met een functie in de dodengedachtenis zijn verdeeld over de volgende tabbladen: • • •
1. Algemene beschrijving van de tekstdrager (Text carrier in de linker kolom) 2. Beschrijving van auteurs, compilators en afschrijvers (Authors in de linker kolom) 3. Beschrijvingen van de afzonderlijke memorieregisters, ieder met hun eigen MeMO memorial text ID. Deze zijn onderverdeeld in zeven verschillende typen (die afhankelijk van het voorkomen in de desbetreffende tekstdrager één of meer keren in een record voorkomen): o a. Narrative source containing one or more biographies o b. Narrative source containing one or more historical events o c. Register of gifts
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
13
o o o o
d. Register of graves e. Register of memorial services f. Register of names g. Register of register of pittances
Records in de MeMO text carriers database
Institutions De informatie over de instellingen is verdeeld over twee tabbladen: • •
1) Algemene beschrijving van de instelling (Institution) 2) Bouwgeschiedenis (Building history)
Records in de MeMO institutions database
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
14
Knoppen op de schermen van de records Feature
Omschrijving
Add extra information
Vul het formulier in om nieuwe informatie of correcties betreffende een object of tekst(drager) door te geven. Uitklapfunctie detailscherm. Klik op het icoontje of het label om een of meer specificaties op te kunnen geven. Inklapfunctie detailscherm. Door hierop te klikken kom je weer in de lijst van resultaten die je had geselecteerd. Bladerfunctie om in het volgende resultaat van je zoekopdracht te komen.
→ Expand ↓ Collapse Back to results Next/Volgende (afhankelijk van de taalinstellingen van de browser van de gebruiker) Previous/Vorige (afhankelijk van de taalinstellingen van de browser van de gebruiker)
Bladerfunctie om in het vorige resultaat van je zoekopdracht te komen.
Twee belangrijke wetenswaardigheden: •
•
Via de detailschermen van de Memorial objects en de Text carriers kun je doorklikken naar de beschrijving van de oorspronkelijke instelling waar het object of de tekstdrager functioneerde. Ook is het mogelijk om te zoeken via Institutions door te klikken op de afzonderlijke Memorial objects en Text carriers uit deze instelling. Let wel op het volgende: o Bij doorklikken beland je in de database van de instellingen of van de objecten of tekstdragers. De Next of Volgende en de Previous of Vorige buttons hebben dan ook betrekking op de volgende en vorige beschrijving in die desbetreffende database. o Door te klikken op de back-button van de browser keer je weer terug naar de beschrijvingen uit je resultatenlijst. Indien je een bepaalde zoekopdracht met de resultaten wilt bewaren, kun je de pagina (d.w.z. de resultatenlijst) opslaan als Bookmark. De zoekopdracht en de resultaten blijven dan bewaard, zodat je later de zoekopdracht niet opnieuw hoeft uit te voeren. Vergeet niet een goed herkenbare naam aan je Bookmark te geven.
3.10 Hoe verwijzen naar de MeMO-database? Richtlijnen •
Voor verwijzen naar de gehele database: Database Medieval Memoria Online. Commemoration of the dead in the Netherlands until 1580, eds. Truus van Bueren, Rolf de Weijert, e.a. (Universiteit Utrecht 2013). URL: http://memodatabase.hum.uu.nl/memo-is/ en de datum van gebruik (dag of periode)
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
15
•
•
•
Voor verwijzingen naar inleidende teksten: Database MeMO, Inleiding, paragraaf, subparagraaf (datum van raadpleging) Voorbeeld: Database MeMO, Inleiding, Doel en beoogde gebruikers, 2.4 (25-3-2013) Voor verwijzingen naar afzonderlijke records: o Objecten: MeMO memorial object ID [nummer] (datum van raadpleging). Voorbeeld: MeMO memorial object ID 504 (04-02-2013) o Tekstdragers: MeMO text carrier ID [nummer] (datum van raadpleging). Voorbeeld: MeMO text carrier ID 56 (17-03-2013) o Afzonderlijke memoria text: MeMO memorial text ID [nummer] (datum van raadpleging). Voorbeeld: MeMO memorial text ID 339 (16-06-2013) o Instellingen: MeMO institution ID [nummer] (datum van raadpleging). Voorbeeld: MeMO institution ID 4 (09-12-2013) Voor verwijzingen naar de overige MeMO producten (die niet onderdeel van de database zijn): de titel van het product, de na(a)m(en) van de samensteller(s), de URL, en de datum van gebruik (dag of periode).
NB Het vermelden van de datum van gebruik is belangrijk aangezien de MeMO database en de andere MeMO producten updates, toevoegingen en correcties ondergaan.
3.11 Literatuur en websites Zie voor literatuur per database de hoofdstukken vier (objecten), vijf (tekstdragers en teksten) en zes (instellingen). Zie hoofdstuk zeven voor een algemeen overzicht van de literatuur en de websites die in deze inleidende teksten worden genoemd.
Introducerende teksten – MeMO database URL: http://memo.hum.uu.nl/database/pages/database_use-nl.html
16