Colofon. Wat te regelen na een overlijden ANBO Utrecht, november 2010 Uitgave van het landelijk bestuur 5 e druk ISBN

ANBO is de grootste onafhankelijke belangen- en emancipatieorganisatie voor senioren in Nederland, ongeacht geloofsovertuiging, levensbeschouwelijke, maatschappelijke of politieke opvatting. De seniorenbond is spreekbuis voor bijna 400.000 ANBO- en FNV-senioren en wil de zelfstandigheid en de keuzevrijheid van ouderen vergroten, onder meer op het gebied van wonen, werken, vrije tijd, zorg en inkomen. Bovendien geeft ANBO aan leden persoonlijk advies en informatie, en biedt het culturele, sportieve en recreatieve activiteiten en aanzienlijke kortingen. ANBO is lid van FNV, NPCF, Age Europe en AARP Global Network. Meer informatie is te vinden op www.anbo.nl

Colofon Wat te regelen na een overlijden © ANBO Utrecht, november 2010 Uitgave van het landelijk bestuur 5e druk ISBN 90-75139-19-5 Bestelkosten leden Bestelkosten niet-leden

€ 3,50 € 5,50

Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden. Overname van tekst en tabellen is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld en de ANBO daarvan schriftelijk in kennis wordt gesteld. Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten ontleend worden.

Wat te regelen na een overlijden

Wat te regelen na een overlijden

Inhoud Wat te regelen na een overlijden..................................................... 1 1|

Zaken rond de uitvaart ............................................................ 4

1 | 1 Arts waarschuwen voor het opstellen van een verklaring van overlijden ........................................................................ 4 1 | 2 Nagaan of er een testament en/of codicil is .......................... 4 1 | 3 Contact opnemen met de uitvaartondernemer...................... 5 1 | 4 Akte van overlijden vragen .................................................... 8 1 | 5 Eventueel verzekeringsmaatschappij informeren ................. 8 2|

Zaken die op korte termijn geregeld moeten worden ............. 9

2 | 1 Verklaring van erfrecht laten opstellen .................................. 9 2 | 2 Banken op de hoogte stellen...............................................10 3|

Zaken die op langere termijn geregeld moeten worden .......13

3 | 1 Informeren van werkgever en instanties voor aanvragen of wijzigingen in uitkering of pensioen.....................................13 3 | 2 Overzicht krijgen over huishouduitgaven en vaste lasten ...19 3 | 3 Aanvragen van een (aanvullende) bijstandsuitkering .........19 3 | 4 Aanvragen van verlaging gemeentelijke en regionale belastingen ..........................................................................20 3 | 5 Aangifte doen voor de inkomstenbelasting en erfbelasting 20 3 | 6 Controleren hypotheekakte .................................................21 3 | 7 Opzeggen of wijzigen van verzekeringen ...........................21 3 | 8 Inleveren/bewaren of wijzigen paspoort, rijbewijs en trouwboekje .........................................................................22 3 | 9 Informeren van de verhuurder.............................................23 4|

Meer weten? .........................................................................25

5|

Nuttige adressen ...................................................................27

Wat te regelen na een overlijden Na een sterfgeval komt er veel op de nabestaanden af. Het meest ingrijpende is natuurlijk het verwerken van het verlies van een naaste. En juist in zo'n moeilijke, emotionele tijd moeten er ook nog eens veel zakelijke dingen worden geregeld. In deze brochure geven we u een overzicht van de belangrijkste dingen die na een overlijden moeten worden geregeld. Naast het regelen van zaken rond de uitvaart (hoofdstuk 1), gaat het voornamelijk om allerlei financiële en administratieve zaken die soms op korte termijn (hoofdstuk 2) en soms op de wat langere termijn (hoofdstuk 3) afgehandeld dienen te worden. We besluiten met hoofdstukken over extra informatie en nuttige adressen (hoofdstuk 4 en 5). Het is goed mogelijk dat u, ook na lezing van deze brochure, moeite heeft om alle zaken goed af te handelen. Schroomt u dan niet om hulp te vragen, bijvoorbeeld aan een maatschappelijk werker of een Bureau Sociaal Raadslieden. Adressen van organisaties die hulp bieden vindt u in hoofdstuk 5.

Wat te regelen na een overlijden | 3

1 | Zaken rond de uitvaart In dit hoofdstuk lichten we in achtereenvolgende paragrafen toe welke zaken u rond de uitvaart moet regelen: – arts waarschuwen voor het opstellen van een verklaring van overlijden; – nagaan of er een testament en/of codicil is; – contact opnemen met de uitvaartondernemer; – akte van overlijden vragen; – eventueel verzekeringsmaatschappij informeren.

1 | 1 Arts waarschuwen voor het opstellen van een verklaring van overlijden Na een sterfgeval moet de huisarts of behandelend arts in een ziekenhuis, verpleeghuis of instelling op de hoogte worden gebracht. De arts geeft dan een verklaring van overlijden af, waarin de doodsoorzaak wordt weergegeven. Deze verklaring is noodzakelijk voor de aangifte van het overlijden.

1 | 2 Nagaan of er een testament en/of codicil is Het kan zijn dat de overledene in een testament of codicil speciale wensen met betrekking tot de uitvaart heeft opgenomen. Om erachter te komen of er een testament is, kunt u zich wenden tot een notaris of tot het Centraal Testamenten Register, zie hoofdstuk 5. 4 | Wat te regelen na een overlijden

Advieslijn 030-233 00 88

Blijkt er geen testament te zijn, dan is er nog de mogelijkheid dat de overledene een codicil heeft opgesteld. Een codicil is een handgeschreven wilsbeschikking waarin een aantal zaken geregeld kan worden, zoals de regeling van de begrafenis of crematie en de verdeling van bepaalde eigendommen. Voor het codicil bestaat geen centrale registratieplaats zoals voor het testament. U zult zich dus van tevoren op de hoogte moeten stellen van de opbergplaats. De overledene kan het codicil ook bij een notaris in bewaring hebben gegeven. Beschikt de overledene over een donorcodicil, dan is het van belang dat u de arts daar zo snel mogelijk van op de hoogte brengt. De arts kan weliswaar het Centraal Donorregister raadplegen, maar als de overledene een donorcodicil heeft ondertekend zonder dit te laten registreren, is dit ook rechtsgeldig.

1 | 3 Contact opnemen met de uitvaartondernemer Voor het regelen van een uitvaart is het gebruikelijk om contact op te nemen met een uitvaartondernemer. Ook een ander mag dit contact tot stand brengen. U kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld een arts of het ziekenhuis waar de overledene verbleef. Het is niet verplicht een uitvaartondernemer in de hand te nemen.


Heeft de overledene een natura-uitvaartverzekering afgesloten, dan dient u eerst de verzekeraar op de hoogte te brengen, voordat u contact opneemt met een uitvaartondernemer. Het kan namelijk zijn dat de verzekeringsmaatschappij afspraken heeft gemaakt met bepaalde uitvaartondernemers. Laat u de uitvaart door een ander verzorgen, dan waar de verzekeraar het contact meer heeft, dan wordt de uitkering lager. Overigens is in de polis van de naturaverzekering vastgelegd wat de verzekeraar precies regelt of vergoedt. Daarbij wordt meestal uitgegaan van een volledige, gemiddelde uitvaart. Heeft u extra wensen, dan moet u de kosten daarvan zelf betalen. Overigens is het aan te raden van tijd tot tijd te bekijken wat precies onder de dekking valt zodat nabestaanden niet voor ongewenste (extra) kosten komen te staan. Er kan in plaats van een natura-uitvaartverzekering ook een zogenaamde sommenverzekering zijn afgesloten. In dat geval wordt er bij overlijden een bepaald bedrag uitgekeerd, waarmee u de uitvaart kunt bekostigen. Overigens blijkt in de praktijk dat mensen vaak onderverzekerd zijn, zeker als het om oude polissen gaat waar geen indexering (jaarlijkse verhoging) op is toegepast. Het uit te betalen bedrag dekt dan bij lange na de kosten van de uitvaart niet, en de nabestaanden moeten in dat geval een groot deel zelf betalen. Om dit te voorkomen is het verstandig met enige regelmaat te controleren of het bedrag waarvoor u zich in de loop der jaren verzekerd heeft, nog toereikend is.

6 | Wat te regelen na een overlijden


Aangezien een verzekeringsmaatschappij het geld pas uitkeert op het moment dat ze op de hoogte zijn van het overlijden, raden wij u aan om dit snel te doen. U kunt de verzekeraar schriftelijk op de hoogte brengen van het overlijden en een kopie van de akte van overlijden (zie hierna) meezenden. Is er geen uitvaartverzekering en is er ook geen geld voor de uitvaart gereserveerd, dan dienen de nabestaanden zelf de uitvaart te bekostigen. Een eenvoudige begrafenis of crematie kost ongeveer € 5000. Hiervoor krijgt men het volgende basispakket: het verrichten van formaliteiten, opbaren in een uitvaartcentrum, de kist, de dragers, rouwauto met één volgauto, rouwkaarten, een plaats in een algemeen graf, crematieplechtigheid en bijzetten. Veel mensen vinden dit basispakket te karig en hebben extra wensen (duurdere kist, eigen graf, meerdere volgauto's e.d.). U moet er rekening mee houden dat de kosten dan al gauw met enkele duizenden euro's kunnen oplopen. Ook jaren later kunnen er nog kosten voor onderhoud van het graf komen. In een algemeen graf worden maximaal drie andere personen begraven. Deze graven worden meestal na 10 jaar geruimd; verlenging van deze periode is niet mogelijk. Een eigen graf is een graf voor één persoon of voor verschillende leden van een familie. Het grafrecht kan voor onbepaalde tijd of voor minimaal 20 jaar worden gevestigd en kan telkens voor 10 jaar worden verlengd. Grafkosten kunnen per gemeente verschillen.


Wie onvoldoende middelen heeft om de uitvaart te betalen, kan een beroep doen op de Wet Werk en Bijstand (WWB). Voor een aanvraag tot bijstand kunt u terecht bij uw gemeente.

1 | 4 Akte van overlijden vragen De aangifte moet binnen 5 dagen na het overlijden bij de Burgerlijke Stand in de gemeente van overlijden worden gedaan. Hierbij moet de door de arts afgegeven verklaring van overlijden worden overgelegd. Gewoonlijk doet de uitvaartondernemer de aangifte. De aangifte kan echter ook worden gedaan door een ieder die op de hoogte is van het overlijden. De ambtenaar van de Burgerlijke Stand maakt de akte van overlijden op en geeft hiervan een kopie af. Dit is het officiële bewijs van het feit dat iemand overleden is en geeft toestemming tot het begraven of cremeren.

1 | 5 Eventueel verzekeringsmaatschappij informeren Als het overlijden een direct gevolg is van een ongeval en de overledene had een ongevallenverzekering afgesloten, dan dient de verzekeraar geïnformeerd te worden. In de meeste polissen is opgenomen dat binnen 48 uur na het overlijden dit bij de verzekeraar gemeld dient te worden.



2 | Zaken die op korte termijn geregeld moeten worden Behalve zaken rond de uitvaart, zijn er nog verschillende zaken die op korte termijn geregeld moeten worden. We bespreken in afzonderlijke paragrafen de volgende onderwerpen: – verklaring van erfrecht laten opstellen; – banken op de hoogte stellen; – informeren van werkgever en instanties voor aanvragen of wijzigingen in uitkering of pensioen; – informeren van pensioenfonds; – informeren van verhuurder; – wijzigingen i.v.m. huurtoeslag.

2 | 1 Verklaring van erfrecht laten opstellen Een verklaring van erfrecht is een officieel document dat u vrijwel altijd nodig heeft bij bijvoorbeeld het deblokkeren van rekeningen of wijzigen van papieren die op naam van de overledene staan, maar ook voor het innen van uitkeringen, verzekeringsgelden en restituties van belastingen ten name van de overledene. De discussie of in alle gevallen een verklaring van erfrecht voor het regelen van bankzaken nodig is, is nog niet afgerond. In de verklaring, af te geven door een notaris naar keuze, wordt gemeld of er een testament is, wie de erfgenamen zijn, en voor welk deel.


Bij de aanvraag van deze verklaring moet u meenemen: – de akte van overlijden; – uw identiteitsbewijs zoals uw paspoort en wanneer u de (huwelijks)partner bent, uw trouwboekje of samenlevingscontract; – de namen en adressen van alle directe familieleden. De kosten van een verklaring van erfrecht kunnen variëren. Voor vergelijkingen kunt u terecht op www.degoedkoopstenotaris.nl.

2 | 2 Banken op de hoogte stellen Aangezien bankinstellingen niet door de Burgerlijke Stand op de hoogte worden gebracht van het overlijden, is het zaak dat dit door uzelf, de notaris of de erfgenamen gedaan wordt. Dit kan het beste schriftelijk gedaan worden. De volgende gegevens zijn hierbij nodig: – gegevens van de overledene; – nummer van de rekening; – betaalkaarten en leningen etc.; – akte van overlijden, de verklaring van erfrecht; – eventueel trouwboekje of samenlevingscontract; – een schriftelijke toelichting om aan te geven wat de bedoeling is.



Met de verklaring van erfrecht kunt u op de onderstaande bankzaken invloed uitoefenen: Geblokkeerde rekening Een algemene regel is dat rekeningen die alleen op naam van de overledene staan, worden geblokkeerd zodra het bericht van overlijden is ontvangen. Dit betekent dat er geen geld opgenomen kan worden van deze rekeningen. Ook eventueel lopende volmachten komen te vervallen. Met volmachten worden hier bedoeld de machtigingen die derden hebben voor het opnemen van contant geld of het doen van overboekingen. Geblokkeerde rekeningen kunnen gedeblokkeerd worden na het overleggen van een verklaring van erfrecht. Vanaf dat moment kan weer geld opgenomen worden van die rekening. En/of rekening De zogenaamde en/of rekeningen, zoals bij echtparen en ongehuwd samenwonenden, worden meestal niet geblokkeerd. De overgebleven partner kan dus over het gehele tegoed blijven beschikken. Noodzakelijke betalingen Noodzakelijke betalingen worden bij de meeste banken doorbetaald. Sommige banken doen dit echter niet. Periodieke overschrijvingen Periodieke overschrijvingen en incassomachtigingen (zoals bijvoorbeeld de huur en de rekening voor de telefoon) gaan in de regel gewoon door. Wat te regelen na een overlijden | 11

Voor zover het de overledene was die zijn handtekening had gezet, moet de overgebleven partner nog wel een nieuwe opdracht tekenen; dit regelt u in overleg met de bank. Indien de langstlevende partner echter besluit om de betalingen die door de overledene zijn gedaan definitief stop te zetten, moet hij/zij daartoe contact opnemen met de desbetreffende instantie die de betalingen ontvangt. Wijzigen en/of opheffen rekening Ook is het mogelijk om rekeningen op te heffen of te wijzigen. Met wijzigen wordt bedoeld een wijziging in de tenaamstelling, want de rekening blijft gewoon voortbestaan. Bij opheffen wordt daarentegen de gehele rekening stopgezet. Zoals u ziet zijn er verschillende soorten rekeningen en elke bank kan hier anders mee om gaan. Wij raden u dan ook aan om altijd contact op te nemen met de bankinstelling waar de overledene zijn/haar geld had ondergebracht. Laat u daar goed voorlichten, voordat u tot beslissingen overgaat.



3 | Zaken die op langere termijn geregeld moeten worden 3 | 1 Informeren van werkgever en instanties voor aanvragen of wijzigingen in uitkering of pensioen Kort na het overlijden moet u van het overlijden op de hoogte brengen: werkgevers en/of instanties, zoals bijvoorbeeld de sociale dienst, uitvoeringsinstellingen sociale zekerheid, de Sociale Verzekeringsbank, zorgverzekeraar, particuliere verzekeringsmaatschappij of de gemeente. U kunt hierbij volstaan met een kopie van de akte van overlijden op te sturen naar de desbetreffende instantie. Werkgever Breng altijd de eventuele werkgever op de hoogte. Deze is namelijk verplicht een overlijdensuitkering uit te betalen aan de nabestaanden die van het inkomen van de overledene afhankelijk waren. Daarbij valt in eerste instantie te denken aan de echtgenoot/partner, en als die er niet meer is, de minderjarige kinderen. De uitkering geldt voor de resterende dagen van de maand van overlijden en de twee daarop volgende maanden. De hoogte van het maandbedrag is gelijk aan het laatstverdiende brutoloon. Omdat de overlijdensuitkering belastingen premievrij is, zal het nettobedrag aanzienlijk hoger liggen dan het nettoloon dat voorheen werd ontvangen.


Uitvoering Werknemersverzekeringen (UWV) Ontving de overledene een uitkering op grond van de Ziektewet (ZW), de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO; regeling voor 1 januari 2004) of de Werkloosheidswet (WW), dan moet u de uitvoeringsinstelling die de uitkering verstrekt ( de UWV) op de hoogte stellen van het overlijden. Bij het overlijden van een uitkeringsgerechtigde hebben de nabestaanden (partner of minderjarige kinderen) recht op een overlijdensuitkering. Deze bedraagt (bij volledige werkloosheid of arbeidsongeschiktheid) 100% van het dagloon over een maand volgend op de dag van overlijden. De uitkering is belastingen premievrij. Sociale Verzekeringsbank (SVB) De SVB is belast met de uitvoering van de Algemene Ouderdomswet (AOW) en de Algemene Nabestaandenwet (ANW). Op het moment dat u 65 jaar wordt, komt u in aanmerking voor een AOW-pensioen. Wanneer beide partners 65 jaar of ouder en gehuwd of samenwonend waren, behoudt de achterblijvende partner van 65 jaar of ouder recht op een AOWpensioen. De hoogte van dit pensioen wordt echter herzien, omdat na het overlijden van de ene partner de ander niet meer als getrouwd of samenwonend beschouwd wordt.



Is de achterblijvende partner jonger dan 65 jaar, dan stopt het AOW-pensioen. In de meeste gevallen ontstaat dan wel recht op een nabestaandenpensioen op grond van de ANW (zie hierna). Het AOW-pensioen eindigt op de dag na het overlijden. Een overlijdensuitkering wordt uitbetaald aan de (huwelijks)partner met wie de overledene samenwoonde. Is er geen (huwelijks)partner, dan wordt de uitkering betaald aan eventuele minderjarige kinderen. Zijn die er ook niet, dan komt degene voor wie de overledene grotendeels in het levensonderhoud voorzag en met wie hij of zij in gezinsverband leefde in aanmerking. De overlijdensuitkering bestaat uit het brutomaandbedrag aan AOW-pensioen (zonder toeslag) en de vakantieuitkering waarop de overledene recht had. Het pensioen dat na de dag van overlijden te veel is uitbetaald wordt verrekend met de uitkering. De uitkering wordt in een keer uitbetaald en is belastingen premievrij. Algemene Nabestaandenwet De ANW is op 1 juli 1996 in de plaats gekomen van de AWW (Algemene Weduwen en Wezenwet). De ANW verstrekt onder bepaalde voorwaarden een nabestaandenuitkering aan gehuwden en samenwonenden van wie de partner overlijdt.


De volgende groepen hebben recht op ANW-uitkering: – nabestaanden die geboren zijn voor 1950; – nabestaanden die een kind tot 18 jaar verzorgen; – nabestaanden die ten minste 45% arbeidsongeschikt zijn. De hoogte van het ANW-pensioen is maximaal 70% van het nettominimumloon. Als de nabestaande inkomen uit arbeid of in verband met arbeid heeft, wordt het ANW-pensioen verminderd. Een deel van het inkomen uit arbeid wordt vrijgelaten: 50% van het minimumloon plus een derde van het inkomen boven deze 50%. Inkomsten uit een sociale zekerheidsuitkering worden geheel op het ANW-pensioen in mindering gebracht. Voor inkomsten uit een VUT-regeling of een bovenwettelijke uitkering van de ex-werkgever geldt de vrijlating wel. Voor degenen die op 30 juni 1996 een AWW-pensioen ontvingen gold een overgangsregeling. Tot 1 januari 1998 hadden zij recht op een ongekort ANW-pensioen. Vanaf die datum geldt een inkomenstoets. Bij inkomsten uit arbeid geldt een vrijlating van 70% van het brutominimumloon plus een derde van het meerdere. Voor inkomsten in verband met arbeid (sociale uitkering) geldt een vrijlating van 70% van het brutominimumloon. Oud AWW-gerechtigden blijven na 1 januari 1998 recht houden op een inkomensonafhankelijk pensioen van 30% van het minimumloon. Op het overige deel van het ANW-pensioen zal het inkomen wel worden gekort, volgens de hiervoor beschreven regels. 16 | Wat te regelen na een overlijden


Oorspronkelijk gold deze regeling alleen voor nabestaanden die zijn geboren voor 1 januari 1941, maar de regeling is eind 1997 versoepeld. Wij adviseren u altijd contact op te nemen met de SVB en u goed te laten voorlichten. De AOW/ANW wordt uitgevoerd vanuit districtskantoren waar u voor informatie over uw individuele situatie terecht kunt. Sociale Dienst / Centrum voor Werk en Inkomen Wanneer de overledene een bijstandsuitkering ontving, dient u de sociale dienst of het Centrum voor Werk en Inkomen (afhankelijk van uw gemeente) op de hoogte te brengen van het overlijden. De uitkering zal worden beëindigd of aan de nieuwe omstandigheden aangepast. U kunt deze instantie informeren door een kopie van de akte van overlijden op te sturen en het overlijden te vermelden op de inkomstenverklaring die u maandelijks dient in te leveren.


Informeren van pensioenfonds Indien de overledene pensioen heeft opgebouwd dient u contact op te nemen met het pensioenfonds. De meeste pensioenregelingen kennen een nabestaandenpensioen, waarvoor in veel gevallen ook een ongehuwde partner in aanmerking komt. De naam van het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar kunt u achterhalen via de bankafschriften of andere schriftelijke stukken van de overledene. Lukt het u niet om achter de gegevens te komen dan kunt u voor inlichtingen mogelijk bij de ex-werkgever of ex-collega's terecht. Voor informatie over pensioenfondsen die zijn gefuseerd of opgeheven (en waarbij de pensioenrechten zijn overgedragen aan een ander pensioenfonds) en voor adresinformatie kunt u terecht bij De Nederlandsche Bank (DNB), zie hoofdstuk 5. Zaken die op langere termijn geregeld moeten worden Op langere termijn moet u eventueel ook nog de volgende zaken regelen: – overzicht krijgen over huishouduitgaven en vaste lasten; – aanvragen van een (aanvullende) bijstandsuitkering; – aanvragen van verlaging gemeentelijke en regionale belastingen; – aangifte doen voor de inkomstenbelasting en erfbelasting; – controleren hypotheekakte; – opzeggen of wijzigen van verzekeringen; – inleveren/bewaren of wijzigen paspoort, rijbewijs en trouwboekje; – informeren van de verhuurder. 18 | Wat te regelen na een overlijden


In de paragrafen hierna lichten we deze onderwerpen kort toe.

3 | 2 Overzicht krijgen over huishouduitgaven en vaste lasten Als iemand alleen achterblijft, gaan bijna altijd de inkomsten omlaag. Het is daarom belangrijk dat u een overzicht maakt van uw toekomstige inkomsten en uitgaven. In sommige gevallen kan men dan wel eens tot de conclusie komen dat een aanpassing van het bestedingsniveau nodig is om rond te komen. Voor hulp of informatie kunt u terecht bij het maatschappelijk werk bij u in de gemeente. Ook het NIBUD (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) kan u met adviezen en informatie van dienst zijn (adres zie hoofdstuk 5).

3 | 3 Aanvragen van een (aanvullende) bijstandsuitkering Wanneer u als achterblijvende partner door het overlijden in inkomsten achteruit gaat en beneden de bijstandsnorm valt, kunt u krachtens de Wet Werk en Bijstand (WWB) een (aanvullende) uitkering vragen. Wanneer u beschikt over vermogen boven een bepaalde grens dan komt u voor bijstand niet in aanmerking. Zo mag een alleenstaande maximaal over € 5480,– (vermogen per 1 januari 2010) beschikken. Ook als u een eigen huis bezit waar veel eigen vermogen in zit, kunt u geen bijstand krijgen. Wel kan er dan soms via een bij de gemeente af te sluiten hypotheek (een zgn. krediethypotheek) voor gezorgd worden dat


u maandelijks een inkomen krijgt, waarbij u langzaam op het eigen vermogen in het huis inteert. Voor informatie over de bijstandsuitkering kunt u terecht bij uw gemeente.

3 | 4 Aanvragen van verlaging gemeentelijke en regionale belastingen Het is verstandig om ook na te gaan of u voor sommige gemeentelijke en/of regionale belastingen en heffingen in aanmerking komt voor een verlaging. De regelingen die hiervoor gelden verschillen per gemeente. Wij raden u dan ook aan om hierover inlichtingen in te winnen bij de gemeente. Mocht u rechtsbijstand op dit gebied willen, dan kunt u contact op nemen met het Juridisch Loket, Bureau Sociaal Raadslieden, of de gratis belastingtelefoon. Adressen vindt u in hoofdstuk 5.

3 | 5 Aangifte doen voor de inkomstenbelasting en erfbelasting Bij een overlijden eindigt de belastingplicht en moeten de erfgenamen de belastingzaken van de overledene afwikkelen. Dit houdt in dat de aangifte van de inkomstenbelasting moet worden verzorgd. De erfgenamen ontvangen van de Belastingdienst bericht of en zo ja wanneer zij een aangifte voor de erfbelasting moeten doen. Voor hulp bij het invullen van de formulieren of voor meer 20 | Wat te regelen na een overlijden


informatie kunt u terecht bij een Bureau Sociaal Raadslieden of het Juridisch Loket. Of u neemt contact op met de vestiging van de Belastingdienst die het verzoek heeft gedaan.

3 | 6 Controleren hypotheekakte Wanneer u een hypotheek heeft op het huis dat u met de overledene bewoonde, is het verstandig de hypotheekakte te controleren. Vaak is er een clausule opgenomen die bepaalt wat er met de hypotheek, het huis en de bewoning gebeuren moet na het overlijden van de partner. Voor rechtsbijstand kunt u contact opnemen met het Juridisch Loket of Bureau Sociaal Raadslieden. Tevens kan de notaris of de notaristelefoon u van informatie voorzien.

3 | 7 Opzeggen of wijzigen van verzekeringen Na een sterfgeval moeten de maatschappijen bij wie de overledene verzekeringen had ondergebracht op de hoogte worden gesteld. Het is aan te raden om zelf eens de verzekeringspolissen door te nemen, omdat deze kunnen veranderen bij een overlijden. Stonden de polissen op naam van de overledene, dan zal in ieder geval de tenaamstelling moeten worden gewijzigd. In een aantal gevallen zal de verzekering moeten worden beëindigd, Wat te regelen na een overlijden | 21

waarbij soms premierestitutie mogelijk is. Sommige lopende verzekeringen kunnen na een overlijden premievrij worden. Laat u daarom goed voorlichten door uw verzekeraar of tussenpersoon.

3 | 8 Inleveren/bewaren of wijzigen paspoort, rijbewijs en trouwboekje Er bestaat voor deze documenten en andere officiële stukken geen inleverplicht. Als u deze documenten wilt bewaren, zorg er dan goed voor dat ze niet in handen van derden kunnen komen, die hier misbruik van kunnen maken. Was u getrouwd, dan moet het bevolkingsregister in het paspoort aangeven dat de partner is overleden. Heeft de overledene kinderen op zijn/haar paspoort staan, dan moeten deze kinderen overgeschreven worden naar het paspoort van de achtergebleven partner of een eigen paspoort krijgen. Tot 26 juni 2012 kunt u uw kind(eren) tot en met 15 jaar laten bijschrijven in uw paspoort. Het kind heeft dan geen eigen paspoort nodig. Een kind van 14 jaar of ouder moet zich wel kunnen identificeren (identificatieplicht) maar dat kan ook met een identiteitskaart (ID-kaart). Om een kind bij te schrijven, moet u wel het gezag over uw kind hebben. Bijschrijving op uw IDkaart is niet mogelijk. Vanaf 26 juni 2012 is het bijschrijven van uw kind in uw paspoort niet meer mogelijk. Alle kinderen moeten dan over een eigen reisdocument beschikken.



3 | 9 Informeren van de verhuurder Bewoonde de overledene een huurhuis, dan dient de verhuurder op de hoogte te worden gebracht van het overlijden. Was de overledene alleenstaand, dan eindigt het huurcontract twee maanden na het overlijden en dient de woning dan ook ontruimd te zijn, tenzij de verhuurder akkoord gaat met een andere afspraak. Was de overledene gehuwd of samenwonend, dan hangt het van een aantal omstandigheden af wat de gevolgen voor de achterblijvende partner zijn. Stond het huurcontract op naam van de overledene dan is de huwelijks- of officieel geregistreerde partner automatisch medehuurder. Dat betekent dat na het overlijden de huur vanzelf overgaat op de partner. De verhuurder kan dat niet verhinderen. Bij niet-geregistreerde samenwonenden ligt de situatie iets anders. Is tijdens de samenwoning het medehuurderschap aangevraagd en verkregen, dan heeft de partner dezelfde rechten als een gehuwde: de huur gaat automatisch over op de overblijvende partner. Was er geen sprake van officiële medehuur, dan kunnen er wel problemen ontstaan. In ieder geval loopt de huur nog zes maanden door. Maar daarna kan de verhuurder weigeren de huurovereenkomst voort te zetten. Wil de partner dan toch in het huis blijven wonen, dan zal deze daartoe een verzoek moeten indienen bij de rechter. Een dergelijk verzoek heeft weinig kans van slagen als de partner financieel niet in staat is de huur te betalen, er geen


sprake was van een duurzame samenwoning of een (eventueel noodzakelijke) woonvergunning niet kan worden verkregen. Was de overledene een alleenstaande ouder, dan zullen de kinderen het huis binnen twee maanden moeten verlaten, tenzij zij medehuurder waren. In sommige gevallen kunnen zij ook bij het ontbreken van het medehuurderschap aan de kantonrechter verzoeken de huur voort te zetten. Dan moet wel kunnen worden aangetoond dat zij de intentie hadden langdurig bij de overledene in te wonen, bijvoorbeeld omdat zij deze wegens ziekte of ouderdom verzorgden. Bovendien moet aan alle hiervoor genoemde eisen worden voldaan: financieel in staat de huur te betalen, duurzame samenwoning en een woonvergunning.



4 | Meer weten? Zoals u gemerkt heeft, moet er bij een sterfgeval veel geregeld worden. Niet elk onderwerp zal echter voor iedereen gelden. Wij hopen dat u met deze brochure een goed overzicht heeft gekregen over wat te doen als u met een overlijden geconfronteerd wordt. Uiteraard kan in een korte brochure niet alles tot in details worden vermeld. Heeft u behoefte aan meer informatie, dan biedt mogelijk de Gids na een overlijden uitkomst. Deze gids, uitgegeven door de Landelijke Stichting Rouwbegeleiding (LSR), gaat verder in op de hiervoor beschreven onderwerpen. Bovendien wordt veel aandacht gegeven aan de emotionele verwerking. De vele adviezen en suggesties die in de Gids zijn opgenomen kunnen u ondersteunen bij het verwerken van het verlies (het adres vindt u in hoofdstuk 5). De Gids na een overlijden kunt u bestellen bij de LSR. Overigens wordt de gids ook vaak (gratis of tegen betaling) verstrekt door de uitvaartondernemer. Bij de LSR kunt u tevens terecht voor algemene inlichtingen over rouw en verliesverwerking, adressen van rouwgroepen, rouwtherapeuten, belangenorganisaties en titels van boeken en artikelen over rouw.


Het boekje Notities voor later van Charles Lourens ISBN 978-90802484-1-0, is een handig hulpmiddel om belangrijke gegevens en wensen voor de uitvaart in op te nemen. Dat maakt het voor de nabestaanden gemakkelijker de zakelijke aspecten na uw overlijden te regelen. Het boekje is verkrijgbaar in de boekhandel. Ook bij veel uitvaartondernemers is het boekje te verkrijgen.



5 | Nuttige adressen ANBO

Postbus 18003, 3501 CA Utrecht Algemeen (030) 233 00 60 ANBO Advieslijn (030) 233 00 88

Algemeen

In het telefoonboek kunt u het adres

Maatschappelijk Werk

in uw woonplaats vinden.

Centraal

Ministerie van Justitie, afdeling CTR,

testamentenregister

Postbus 20300, 2500 EH Den Haag tel: (070) 370 65 15

Belastingtelefoon

Tel. (0800) 0543 Internet: www.belastingdienst.nl

DNB (De Nederlandsche

Tel. 0800 020 1068 (gratis) op

Bank)

werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur. Voor vragen over pensioenen Internet: www.dnb.nl

College voor

Postbus 320, 1110 AH Diemen

Zorgverzekeringen (CVZ)

Tel. (020) 797 85 55 Internet: www.cvz.nl

Landelijk Stichting

Tel. (033) 461 68 96

Rouwbegeleiding

09.00-12.00uur Internet: www.verliesverwerken.nl

Bureau Sociaal raadslieden Wat te regelen na een overlijden | 27

www.sociaalraadslieden.nl

Notaris

(eigen) notaris via telefoonboek Notaristelefoon (0900) 346 93 93 (€ 0,25 per minuut werkdagen 9.00 -14.00 uur)

Ombudsman,

Postbus 1700, 1200 BS Hilversum

Stichting de

Tel. (035) 672 27 22 www.stichtingdeombudsman.nl

Postbus 51 Infolijn

Tel. (0800) 8051 Internet: www.rijksoverheid.nl

Sociale Verzekeringsbank

Algemeen: Postbus 1100,

(SVB)

1180 BH Amstelveen Tel (020) 65 65 65 6 afdeling PGB, Postbus 8064, 3503 RB Utrecht Tel. (030) 230 78 78 Internet: www.svb.nl

Vereniging van

Zeestraat 65 D, 2518 AA Den Haag

Bedrijfspensioenfondsen

Tel. (070) 362 80 08 Internet: www.vvb.nl Helpdesk vergeten pensioenen : Tel. (070) 311 73 73



Internetadressen www.netwerknotarissen.nl

Informatie over wat de notaris voor u kan doen

www.notaris.nl

Informatie over wat de notaris voor u kan doen

www.overlijden-

De website van de Nederlandse

overheid.nl/overlijden

overheid inzake overlijden

www.juridisch.com

Juridische informatie per onderwerp




Colofon. Wat te regelen na een overlijden ANBO Utrecht, november 2010 Uitgave van het landelijk bestuur 5 e druk ISBN

Recommend Documents