College De Doelgroep van het Sociaal Akkoord 1. Wat is dat arbeidsongeschiktheid? – Beperking of speciaal talent? – De functie inhoud
2. Welke kenmerken heeft de doelgroep?
Zoek de verschillen
Ik ben postbode
Ik was postbode Ik ben nu arbeidsongeschikt
Uitslag: IQ 72
Uitslag: IQ 68
!
Een persoon met een indicatie Sociale Werkvoorziening • • • •
Iemand is arbeidsongeschikt verklaard Wil graag werken Meldt zich om in aanmerking te komen voor de Sociale Werkvoorziening Moet voldoen aan inclusievoorwaarden
Vóór 1998: Personen die tot arbeid in staat zijn en die door hun handicap niet in de gelegenheid zijn om dit onder reguliere omstandigheden te doen Ná 1998: Personen die minimaal10% van de productie kunnen leveren, niet meer dan 10% begeleiding nodig heeft, 10% van de werktijd aaneengesloten kunnen werken en in tien weken twee functies moet kunnen aanleren
Wanneer arbeidsongeschikt 2014 • Je bent volledig arbeidsongeschikt als je niet in staat bent om beroepen van de bestaande lijst beroepen uit te voeren • Er staan ongeveer 7500 beroepen op de lijst
Anno 2015 • Iemand heeft arbeidsvermogen als hij aan de volgende vier vereisten voldoet: • • • •
een taak kan uitvoeren in een arbeidsorganisatie, basale werknemersvaardigheden heeft, ten minste 1 uur aaneengesloten kan werken, en ten minste 4 uur per dag belastbaar is
De Functie Meer met minder mensen!
Functie eisen • Uw takenpakket bestaat uit een of enkele taken • Binnen uw takenpakket verricht u veel dezelfde repeterende handelingen • U heeft geen scholing nodig om het werk te kunnen doen • U krijgt dagelijkse aansturing van uw leidinggevende • Uw takenpakket is helder en eenduidig, anderen organiseren het voor u
Solliciteert u?
Kwaliteit van arbeid!
De basis voor een ‘gezonde’ functie wordt gevormd door: 1 2 3 4 5 6 7
Compleetheid van de functie Geen kort cyclische taken Moeilijkheidsgraad van de taak Autonomie Contact mogelijkheden Organiserende taken Informatie verschaffing
Bepalen kwaliteit van arbeid Schaal 1 – 5 (heel belangrijk)
Elementen om kwaliteit van arbeid te meten 1
Compleetheid van taken
2
Geen kort-cyclische taken
3
Moeilijkheidsgraad van de taak
4
Autonomie
5
Contact mogelijkheden
6
Organiserende taken
7
Informatie verschaffing
Belangrijk voor eigen werk
Inschatting ‘gemiddelde SWmedewerker’
Inschatting ‘gemiddelde Wajonger’
De gemiddelde werknemer! Werknemer met autisme Werknemer met een visuele beperking
Werknemer met een verstandelijke beperking
Werknemer met Niet Aangeboren Hersenletsel
Werknemer met autisme en een verstandelijke beperking
Staat nu buiten de arbeidsmarkt
De normale verdeling van de beroepsbevolking
De nabije toekomst Huidige situatie Zo was het
Burnout •
Het jaarlijkse aantal werknemers met burnout stijgt – Sinds 2007 voor de hele beroepsbevolking een stijging optreedt van ruim 11% werknemers met burn-outklachten – tot ruim 13% in 2012. – Met een beroepsbevolking van ongeveer 7,4 miljoen gaat het dus om bijna 1 miljoen werknemers.
• • •
De verzuimduur bij overspannenheid en burn-out is hoog, gemiddeld 189 dagen in 2012. De gemiddelde ziekteduur is de laatste jaren gestegen van 124 dagen in 2004, naar 131 dagen in 2008 en 189 dagen in 2012. Werkniveau HBO, Sector Bedrijfsleven, Geen leidinggevende, 1 x Promotie, Bedrijfsomvang <500, Fulltime dienstverband, <3 jaar werkervaring, Bruto salaris € 4.200,-, 30% Werkgeversdeel, Uitgaande van 20 werkdagen/mnd, Kosten van een verzuimdag € 273,-, Gemiddelde verzuimduur 189 werkdagen, gemiddelde kosten van burnout € 51.597,-*
De doelgroep – de kenmerken • Kwantitatieve beschouwing • Welke typen zijn herkenbaar? • Voor welke functie zijn ze geschikt?
Banenafspraak 1 Mensen die onder de Participatiewet vallen en die geen wettelijk minimumloon (WML) kunnen verdienen 2 Mensen met een Wsw-indicatie 3 Wajongers met arbeidsvermogen 4 Mensen met een Wiw-baan of ID-baan
Quotumheffing 1 Mensen die onder de Participatiewet vallen en die geen wettelijk minimumloon (WML) kunnen verdienen 2 Mensen met een Wsw-indicatie 3 Wajongers met arbeidsvermogen 4 Mensen met een Wiw-baan of ID-baan Vrijwillige afspraak (sociaal akkoord) 5 Mensen met een medische beperking die is ontstaan voor hun 18e verjaardag of tijdens studie die zonder voorziening geen WML kunnen verdienen, maar met voorziening wel
Vacatures gericht op hoogopgeleide mensen met een beperking
Om hoeveel mensen gaat het? • Aantal personen met Wajong:
249.400
– 75% heeft arbeidsmogelijkheden – Een deel hiervan werkt
• Aantal personen met bijstand:
411.500
– De helft hiervan is arbeidsgehandicapt
• Aantal personen werkend in SW: 100.000 – 35.000 werken bij reguliere werkgevers
In Wajong vanwege:
Verstandelijke beperking
38%
Autisme spectrum stoornis
15%
ADHD
Psychiatrisch ziektebeeld
21%
Somatisch ziektebeeld
13%
8%
Bij de helft meerdere diagnoses naast elkaar
4 hoofdtypen 1.
De Zelfredzamen jacco de magazijnmederw
2.
De Specialisten – Albert de autodetailer
3.
De gezelschapsspelers Mike in de winkel
4.
De begrensden – Jacco verhuurmedew.
Zelfredzame De zelfredzamen zijn in staat te leren van hun ervaringen. Ze hebben een redelijk tot hoog opleidingsniveau. Ze kunnen zelfstandig functioneren op de werkvloer en daarbuiten. Ze zijn in staat hun eigen weg te vinden, maar dit gaat wel vaak gepaard met vallen en opstaan. Ze hebben bestaande functies en hun werknemersvaardigheden zijn goed ontwikkeld. Bijna alle zelfredzamen kunnen slechts een beperkt aantal uren per week werken. Daarnaast maakt een deel van de zelfredzamen gebruik van hulpmiddelen en fysieke aanpassingen van de werkplek. Werk is voor de zelfredzamen een manier om zich te ontwikkelen, ze willen hun capaciteiten inzetten. De zelfredzamen weten wat ze kunnen, het zijn harde werkers. Wel is een valkuil dat ze vaak te veel van zichzelf eisen. Het verzuim is laag, vaak halen ze in eigen tijd eventuele ziektedagen in. Een deel van de zelfredzamen heeft er moeite mee dat zij minder verdienen, maar hetzelfde doen als ‘gezonde’ werknemers.
Janco is monteur elektrische fietsen
De zelfredzame is goed in staat om ondersteuning van zijn omgeving te organiseren. De balans tussen werk en privé is redelijk stabiel. Wijzigingen in de gezondheid of wegvallen van ondersteuning uit de omgeving kunnen deze balans evenwel verstoren. De zelfredzame moet een behoorlijke inspanning leveren om de boel op de rails te houden, maar slaagt hier meestal wel in.
Patrick is administratief medewerker
Specialist
De specialisten zijn in staat om te leren van hun ervaringen op de werkplek. Ze hebben de potentie om een middelbare tot hoge opleiding te volgen, maar het risico dat zij voortijdig uitvallen is groot. Specialisten willen graag leren, maar het ontbreekt hen aan een aantal werknemersvaardigheden, zoals werken onder druk en omgaan met onverwachte situaties. Sommige specialisten vinden het moeilijk om samen te werken. Specialisten functioneren het best in functies en werkplekken waar structuur is aangebracht. Voor sommigen is het belangrijk dat intensief samenwerken of klantcontacten tot een minimum zijn teruggebracht. Hun werktempo is in het algemeen vrij hoog.
Demie is magazijnmedewerker
Na een rustige opbouw en intensieve begeleiding en bij gelijkblijvende omstandigheden zijn de specialisten in staat om zelfstandig te werken. Dit kan een tijd goed gaan, maar er zullen altijd momenten zijn dat de hij terugvalt en tijdelijk extra ondersteuning nodig heeft. Werk is een manier voor de specialisten om zich te ontwikkelen, ze willen hun capaciteiten inzetten. Ze hebben echter moeite met focussen en het stellen van prioriteiten. Daarom hebben ze tijd nodig om zich dingen eigen te maken en hun draai te vinden. Het is moeilijk voor hen om uitdagend ‘specialistisch’ werk te vinden, waarbij ze alleen hoeven te doen waar ze goed in zijn. Veel specialisten moeten dan ook accepteren dat ze geen uitdagend werk kunnen verrichten, omdat dit werkzaamheden impliceert die zij niet aankunnen. Ze vinden het moeilijk om dit te accepteren, maar ze weten dat dit het beste voor hen is. Het verzuim van de specialisten is laag. Maar er moet rekening gehouden worden met perioden van terugval waarbij (gedeeltelijk) verzuim nodig is om te herstellen. Het is niet vanzelfsprekend voor de specialist om ondersteuning van zijn omgeving te organiseren. Wanneer er in de privésfeer problemen zijn, dan heeft dat direct effect op zijn functioneren op de werkvloer.
Albert is autodetailer
Gezelschapsspeler De gezelschapsspelers hebben een zeer beperkt lerend vermogen. Zij hebben meestal geen startkwalificatie. In een aangepaste omgeving zijn zij in staat om redelijk zelfstandig simpele taken uit te voeren. Werk is voor de gezelschapsspelers vooral een sociale bezigheid. Ze willen graag iets doen en zijn tevreden als het gezellig is op de werkvloer. Hun handelingstempo is laag.
Denise is wasserijmedewerker
De gezelschapsspeler heeft moeite met de verplichtingen van werk, bijvoorbeeld dat je niet zo veel mag kletsen en dat de pauzes kort zijn. Hij moet ook leren dat er grenzen zijn in de omgang met collega’s. Hij vindt het moeilijk om werk en privé te scheiden. Zijn collega’s of leidinggevenden moeten hem geregeld wijzen op bovengenoemde punten. Ze hebben verder vaak hulp nodig bij dingen als vakantie aanvragen en bij financiële zaken. De meeste gezelschapsspelers hebben weinig ziekteverzuim en vinden het leuk om naar het werk te gaan. Ze zijn snel van slag als er in hun persoonlijke omgeving iets verandert. Dit heeft direct effect op het functioneren op de werkvloer.
De gezelschapsspelers hebben een aangepaste werkplek nodig en hun taken moeten redelijk eenvoudig zijn. Ze hebben hulp nodig om een werkplek te vinden. Ook hebben ze begeleiding nodig om de taken eigen te maken. De gezelschapsspeler kan na een langere inwerkperiode in principe de taken zelfstandig uitvoeren, maar het is belangrijk dat hij blijvend positieve aandacht krijgt. Bovendien zijn het werktempo en de omgang met collega ́s een blijvend aandachtspunt. Begeleiding door een jobcoach en op de werkvloer is voor de gezelschapsspeler noodzakelijk en permanent.
Mike is algemeen medewerker
Begrensde De begrensden zijn zeer moeilijk in staat om te leren. Ze zijn aan verschillende opleidingen begonnen maar vallen steeds uit. Er zijn ook begrensden die vanwege hun verstandelijk vermogen niet verder komen dan vso of praktijkonderwijs. Het is moeilijk voor de begrensde om zich te handhaven op de werkvloer en daarbuiten. Alleen met intensieve ondersteuning op het gebied van psychische problemen en/of gedragsproblemen, een aangepaste werkomgeving en een duidelijke structuur zijn begrensden in staat bepaalde taken uit te voeren. Het is belangrijk dat het werk van de begrensde geen deadlines of productiepieken heeft, dat de werksituatie voorspelbaar is, het handelingstempo niet te hoog is en samenwerken beperkt is. Het verzuim van de begrensde is hoog. In principe willen ze graag werken om bezig te zijn en sommige begrensden willen ook graag leren. Tegelijkertijd hebben ze snel genoeg van werken en gooien ze het bijltje erbij neer. Begrensden overzien het effect van hun handelen niet en hebben moeite om hun gedrag te controleren. Begrensden hebben vaak problemen op andere vlakken, zoals gokverslaving en schulden. De begrensden hebben een aangepaste werkplek nodig met een duidelijke structuur waarin prikkels als werkdruk en onverwachte situaties zo veel mogelijk zijn uitgesloten. De begrensde heeft structureel begeleiding nodig, zowel op de werkvloer als bij psychische problemen en/of gedragsproblemen en bij wonen. Met intensieve begeleiding en een aangepaste werkplek zijn begrensden in staat om werkzaamheden en taken uit te voeren.
Jeroen is verhuurmedewerker
Begrensde De begrensden zijn zeer moeilijk in staat om te leren. Ze zijn aan verschillende opleidingen begonnen maar vallen steeds uit. Er zijn ook begrensden die vanwege hun verstandelijk vermogen niet verder komen dan vso of praktijkonderwijs. Het is moeilijk voor de begrensde om zich te handhaven op de werkvloer en daarbuiten. Alleen met intensieve ondersteuning op het gebied van psychische problemen en/of gedragsproblemen, een aangepaste werkomgeving en een duidelijke structuur zijn begrensden in staat bepaalde taken uit te voeren. Het is belangrijk dat het werk van de begrensde geen deadlines of productiepieken heeft, dat de werksituatie voorspelbaar is, het handelingstempo niet te hoog is en samenwerken beperkt is. Het verzuim van de begrensde is hoog. In principe willen ze graag werken om bezig te zijn en sommige begrensden willen ook graag leren. Tegelijkertijd hebben ze snel genoeg van werken en gooien ze het bijltje erbij neer. Begrensden overzien het effect van hun handelen niet en hebben moeite om hun gedrag te controleren. Begrensden hebben vaak problemen op andere vlakken, zoals gokverslaving en schulden. De begrensden hebben een aangepaste werkplek nodig met een duidelijke structuur waarin prikkels als werkdruk en onverwachte situaties zo veel mogelijk zijn uitgesloten. De begrensde heeft structureel begeleiding nodig, zowel op de werkvloer als bij psychische problemen en/of gedragsproblemen en bij wonen. Met intensieve begeleiding en een aangepaste werkplek zijn begrensden in staat om werkzaamheden en taken uit te voeren.
Jeroen is verhuurmedewerker
4 hoofdtypen De Zelfredzamen Voor de zelfredzamen is het nodig dat zij: • begeleiding krijgen bij inzicht en acceptatie van hun beperking en hun mogelijkheden • hun leidinggevende en collega’s inlichten over hun mogelijkheden en beperkingen en hierover blijven communiceren • aanpassingen krijgen in de uren • begeleiding krijgen bij het organiseren van technische aanpassingen en technische aanpassingen op de werkvloer • begeleiding krijgen bij het omgaan met weerstand op de werkvloer •
De Specialisten Voor de specialisten is het nodig dat zij: • begeleiding krijgen bij inzicht en acceptatie van hun beperking en hun mogelijkheden • hun leidinggevende en collega’s inlichten over hun mogelijkheden en beperkingen en hierover blijven communiceren • leren structuur aan te brengen op de werkvloer, leren omgaan met werkdruk en onverwachte situaties • begeleiding krijgen bij het omgaan met weerstand op de werkvloer • aanpassingen krijgen in uren, met aandacht voor regelmaat en voldoende hersteltijd • hun leidinggevende op de hoogte stellen over de reële mogelijkheid van een tijdelijke terugval en hoe hiermee om te gaan
De gezelschapsspelers • • • • • • • • •
Voor de gezelschapsspelers is het nodig dat zij: een concrete taakomschrijving krijgen, waarbij rekening wordt gehouden met een lagere productiviteit hun leidinggevende en collega’s inlichten over hun mogelijkheden en beperkingen over een permanente begeleiding op de werkvloer kunnen beschikken, via een Harrie en/of een jobcoach een continuïteit kennen op de werkvloer, vaste collega’s en leidinggevende en een goede overdracht bij wisselingen ondersteuning krijgen bij het scheiden van werk en privé ondersteuning bij het (zelfstandig) wonen ervaren dat er een afstemming is tussen de mogelijke verschillende typen begeleiding
De begrensden Voor de begrensden is het nodig dat zij: • een concrete taakomschrijving krijgen, waarbij rekening wordt gehouden met een lagere productiviteit • hun leidinggevende en collega’s inlichten over hun mogelijkheden en beperkingen • over een permanente begeleiding op de werkvloer kunnen beschikken, via een Harrie en/of een jobcoach • er in de permanente begeleiding speciale aandacht is voor gedrag en gedragsproblemen • een continuïteit kennen op de werkvloer, vaste collega’s en leidinggevende en een goede overdracht bij wisselingen • intensieve begeleiding krijgen bij wonen • ervaren dat er een afstemming is tussen de mogelijke verschillende typen begeleiding
Denk in een business case Een bedrijf dat chips produceert heeft een tekort aan procesoperators. Een jobcreator analyseert de situatie op de afdeling van de procesoperators. Conclusie: De procesoperators voeren momenteel twintig taken uit. Daarvan zijn er vier taken die ook door mensen met een arbeidsbeperking zonder kwalificatie kunnen worden uitgevoerd. Het betreft vooral logistieke werkzaamheden die snel aangeleerd kunnen worden en die onafhankelijk zijn van het hoofdproces. Deze taken zijn substantieel in omvang. De functie van assistent-procesoperator wordt gecreëerd. De assistent-procesoperators zijn afkomstig van een sociaal werkbedrijf, die hen detacheert en die voor de overige kosten van de medewerkers een vergoeding vanuit de overheid ontvangt. De gekwalificeerde procesoperators voeren de overige zestien taken uit. Een team van procesoperators bestaat nu uit een mix van procesoperators en assistent-procesoperators. De zittende procesoperators zijn blij met de gecreëerde functie; zij kunnen zich meer met hun corebusiness bezighouden. De financiële business case voor het bedrijf: Besparing loonkosten reguliere medewerkers op hoger niveau: Loonkosten/Inleenvergoeding voor medewerkers met een arbeidsbeperking: Begeleidingskosten boven regulier, 10.000 euro over drie jaar verdeeld: Jaarresultaat:
- 225.000 euro + 160.000 euro + 3.000 euro + 62.000 euro
Car Beauty Service Een medewerker met een arbeidsbeperking die ramen schoonmaakt, stofzuigt, de auto’s wast en lichte schoonmaakwerkzaamheden uitvoert. Bij Car Beauty Service, een erkend, regionaal autopoetsbedrijf, is de inzet van deze medewerker een vorm van MVO. Maar het levert ook financieel voordeel op.
CAOP Al jaren werkt op de afdeling financieel-economische zaken van het CAOP een medewerkster met een arbeidsbeperking via werkbedrijf de Haeghe Groep. Zij is zeer gemotiveerd en voert alle voorkomende werkzaamheden uit: van facturen opstellen en verwerken, bankmutaties uitvoeren en projectcodes aanmaken, tot kopiëren en archiveren. Zo doet het CAOP aan MVO en biedt tegelijk een kans aan een medewerkster met een afstand tot de arbeidsmarkt.
E&O Kunstoffen De directie van E&O Kunststoffen in Veenendaal wilde altijd al iets betekenen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De start van het spuitgietbedrijf in 1998 was hiervoor een mooie kans. Medewerkers pakken sindsdien producten in, assembleren, tellen, wegen en rijden de producten weg op pallets. De jobcoach van werkontwikkelbedrijf Permar zorgt voor ondersteuning, fungeert als een vangnet voor vragen en komt uitleg geven als de productiemedewerkers met een nieuw product aan de slag moeten. De voordelen gaan verder dan alleen de subsidie die werkgevers voor deze mensen krijgen, zegt directeur Annemarie van den Ham. “Ontdek zelf hoe gemotiveerd, trouw en vreugdevol ze zijn en wat een goede sfeer zij in het bedrijf brengen.”
Kemkens Onderhoud CV-installaties Een woningbouwcorporatie heeft Kemkens getriggerd om na te denken over ‘social return’ door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten in het bedrijfsproces. Door een andere inrichting van de werkprocessen, worden de medewerkers van Kemkens nu ingezet op storingen en complexere problemen, terwijl de medewerkers van het SW-bedrijf zich bezighouden met de meer eenvoudige en repeterende werkzaamheden. Dit wordt ook wel functiecreatie genoemd. Zo worden de juiste mensen op de juiste plek gezet.
Groothandel Kramp Brandweer Roermond Vijf medewerkers met een SW-status nemen taken voor hun rekening waarvoor de brandweer zelf handen tekort komt. Het betreft taken die slecht te combineren zijn met de onregelmatigheid van het primaire proces en de diensten van de brandweerlieden. De SW-medewerkers voeren bij de uitrukdienst onderhoudswerk uit en bij de afdeling preventie doet iemand administratief werk. De brandweer biedt ook een ‘veilige’ opleidingsplaats voor schoonmaakwerk. Waarom dit initiatief? Na schaalvergroting vanwege gemeentelijke herindeling, kwam er ruimte vrij voor een paar mensen die konden zorgen voor continuïteit in de randvoorwaardelijke taken. Wat levert het op? financieel voordeel flexibiliteit een betrouwbare partner zeer gemotiveerde en enthousiaste medewerkers maatschappelijk verantwoord ondernemerschap
Technische Groothandel Kramp zet SW-medewerkers in omdat zij belang hecht aan MVO en vanuit die gedachte ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een werkplek wil bieden. Dit geeft het bedrijf vorm door SW-medewerkers het schoonmaak- en reparatieproces van de rode retourbakken te laten uitvoeren. Kramp bespaart hiermee kosten en houdt tevens een goed overzicht op het werkproces. De samenwerking verloopt naar volle tevredenheid van beide partijen. ‘Gewoon doen!’ aldus Frank Dijkstra, logistics manager bij Kramp.
