3 E JAARGANG, NR. 7, november 2009
Leerlingendag In loondienst of toch niet? Signature Techniek voor knieprotheses Mercy Ships Werken in West-Afrika Wel of niet? Piercings en hoofddoeken Hygiëne De eisen voor OK-kleding
Collega: Operatieassistent Servaes Hermans werkt wéér tussen de vrouwen OKO7_2009.indd 1
10/26/09 4:19 PM
ALLEEN DE BESTE VINDEN WIJ GOED GENOEG! Confesso staat bekend als kwaliteitsaanbieder op de arbeidsmarkt voor detachering van medische vakmensen.
Ben jij als anesthesiemedewerker of operatieassistent op zoek naar nieuwe uitdagingen en veel afwisseling? Kom dan eens praten met Confesso, de betrouwbare partner met de beste arbeidsvoorwaarden. Confesso staat voor de zekerheid van een vaste baan en het avontuur van een wisselende werkomgeving.
Confesso werkt met gemotiveerde, initiatiefrijke en ervaren mensen. Zij hebben aan een half woord genoeg om in nieuwe werksituaties optimaal te functioneren. Part-time of full-time. Onze mensen worden ingezet op basis van opleidingsniveau, werkervaring, specifieke vaardigheden en persoonlijke wensen.
WIJ ZOEKEN
ANESTHESIEMEDEWERKERS EN
O
OPERATIEASSISTENTEN Wanneer je kiest voor Confesso krijg je alle informatie over projectmatig werken, onze bedrijfscultuur, organisatie en procedures. In overleg met de Medisch Manager en onze Sector Opleidingen zorgen wij voor ondersteuning in de vorm van vakopleidingen, cursussen, trainingen en persoonlijke coaching. Je kunt rekenen op een marktconforme honorering, een pensioen- en spaarloonregeling. Ook werken wij met een prestatieafhankelijk bonussysteem.
Ben jij je bewust van jouw capaciteiten? Neem contact met ons op door een uitgebreide cv te sturen naar
[email protected]. Meer informatie vind je op onze website www.confesso.nl. Of bel (072) 750 18 10. Confesso BV Robijnstraat 68 1812 RB Alkmaar T 072 - 750 18 10 F 072 - 750 18 15 E
[email protected]
OKO7_2009.indd 2
10/26/09 4:19 PM
adv OK-nie
JE LAAT OPERATIES GOED VERLOPEN
TMI & ZZP TMI BEMIDDELT AL JAREN VOOR ZZP’ERS.
MAAR HOE GOED LOOPT JE EIGEN CARRIÈRE ? TMI ZOEKT
MET DE STICHTING VERENIGDE ZORGPROFESSIONALS
OPERATIEASSISTENTEN EN ANESTHESIEMEDEWERKERS
NEDERLAND (SVZN) GAAT TMI NOG EEN STAP VERDER
TMI BIEDT UÊÛ>ÃÌÊ`iÃÌÛiÀL>` UÊÊÛÀ
i`ÊiÌÊ`iÊâiiÀ
i`ÊÛ>ÊiiÊÕÌÃÌii`ÊÃ>>ÀÃ UÊÊiiÀÊiÀÛ>À}Ê`ÀÊ>vÜÃÃii`ÊÜiÀ UÊÊiiÊ>ÕÌÊÛ>>vÊÓnÊÕÕÀÊ«iÀÊÜii UÊÊÃV
}Ê«Ê>>Ì 7iÀiÊ«ÊÕÜÊ>iÀt
iÊÛ>ÃÌÊ`iÃÌÛiÀL>`ÊvÊiiÊäÕÀiVÌÀ>VÌ° /iÛiÃÊLi``iÌÊ/Ê>Ê>ÀiÊÛÀÊ<<*½iÀðÊÌiÀiÃÃi¶
DE VOORDELEN UÊÊ`ÀiVÌÊiÊ}i`]Ê}iiÊÛÀÃV
ÌÌi UÊÊ}iiÊ`iÀ}iÊ>>ëÀ>i
i` UÊiiÊ>ÕÌÊÃÊ}i UÊÕiÊiÊÕÌ}iLÀi`ÊiÌÜiÀ UÊÕÌLiÃÌi`iÊv>VÌÕÀ>Ìi UÊÃV
}ÊEÊÌÀ>}i UÊÀi}iiÊÛ>Ê
Þ«Ì
ii ",/"Ê-6< Ê" /<",/t ÌiÀiÃÃi¶
KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DÉ DETACHEERDER IN DE ZORG.
KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DÉ BEMIDDELAAR VOOR ZZP’ERS.
ÜÜÜ°ÌÌiÀ°
ÜÜÜ°ÌÌiÀ°
Snel op de hoogte met
OK nieuws.nl Ontwikkelingen in de wereld van de OK volgen elkaar in snel tempo op. Daarom vindt u op www.OKnieuws.nl dagelijks:
• het laatste nieuws • interessante achtergrondverhalen • agenda met vakevenementen • vacatures Dé nieuwssite voor de OK: van operatieassistent tot anesthesiemedewerker en van OK-manager tot chirurg. adv OK-nieuws.indd 3 OKO7_2009.indd 3
10/19/09 4:15 PM 10/26/09 4:19 PM
Alert
Collega
Ik ben net thuis van de algemene ledenvergadering van de LVO. Het verkeer reed soms vlot door, maar kon ineens weer stilstaan. In ieder geval moest je behoorlijk alert blijven achter het stuur. De vergelijking met het besturen van een vereniging is vlug gemaakt.
Servaes Hermans (41), eerder werkzaam als verpleegkundige, merkt dat hij ook als operatieassistent weinig mannelijke collega’s heeft.
Momenteel gaat het goed met de LVO. De financiën hebben we op orde, de activiteiten worden goed bezocht, het bestuur is stabiel en de commissies doen goed werk. ‘Wat wil je nog meer?’, zou je zeggen. Eigenlijk mogen we best tevreden zijn na een hectische periode. Maar we zullen er ook voor moeten blijven zorgen dat we niet stil komen te staan. Er gebeurt ontzettend veel op de operatieafdelingen in Nederland.
14
In het middagprogramma van de ledenvergadering werd de richtlijn ‘Onbedoeld achterblijven operatiemateriaal’ gepresenteerd en van vele kanten belicht. De inspecteur van de Inspectie voor de Gezondheidszorg die aanwezig was, schudde ons meteen wakker toen hij het eerste exemplaar uitgereikt kreeg. ‘Vanaf nú wordt deze richtlijn ook door de Inspectie als maatgevend beschouwd’, was zijn reactie. Het werk van onze beroepsgroep telt dus mee! De professionalisering van het vak door operatieassistenten werkt. Kansen om te professionaliseren en vakkennis op te doen zijn er dus genoeg. In dit nummer van OK Operationeel lees je bijvoorbeeld een artikel over de nieuwe techniek Signature, die bij plaatsing van een totale knieprothese in het Orbis Medisch Cen-
16
trum wordt toegepast. Deze eerste ervaring in Nederland voldeed aan alle verwachtingen; iedereen was erg tevreden over het resultaat. Hygiëne op de OK is bij uitstek een onderwerp dat in deze professionalisering past. Karina Nolte, infectiepreventiedeskundige, vertelt in dit nummer alles over de do’s en don’ts van OK-kleding. En hoe zit het met sieraden, piercings en hoofddoeken op de OK? Redacteur Linda van Pelt sprak met Britta Haan, operatieassistent in opleiding bij het Twenteborg en draagster van piercings, over het beleid in haar ziekenhuis. Haar islamitische
LVO-leerlingendag
collega Zübeyda Öztürk komt ook aan het woord over het dragen van hoofd-
Detacheren? Bezint voor je begint! was het
doeken.
thema van de leerlingendag. Een verslag.
Genoeg inspiratie dus. Hennie Mulder
[email protected] 4
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 4
10/26/09 4:19 PM
Signature-techniek voor knieprotheses
Een hoofddoekje onder de OK-muts
Patiëntspecifieke boormallen zijn mogelijk
Mag je nu wel of geen piercings en hoofd-
dankzij een techniek waarmee vóór een ope-
doeken dragen op de OK? En hoe worden
ratie wordt bepaald hoe een prothese wordt
de regels voor persoonlijke accessoires
geplaatst.
nageleefd?
20 28
24
32
Verder in dit nummer:
Werken op OK’s aan kust van Benin
Juiste OK-kleding voorkomt infecties
Operatieassistent Stieneke Seine werkte een
Het schort nogal aan de kledingroutine in
maand lang op ziekenhuisschip African Mercy
ziekenhuizen. Dit brengt risico’s voor de
in Benin. Ze zag er bijzondere aandoeningen.
patiënt met zich mee. Draag jij de juiste
36 Boeken
OK-kleding ?
38 Column Paul Meijsen
4 Redactioneel 6 Nieuws 10 LVO-nieuws 35 Mehta Medisch
39 Colofon OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 5
5
10/26/09 4:19 PM
Tekst: Menno Goosen
Hoogleraar plastische chirurgie schetst bedreigingen een verkeerd imago – onder andere veroorzaakt door collega-artsen die zich cosmetisch of esthetisch arts noemen – en de rol van de verzekeraars. Plastisch chirurgen kunnen zich beter richten op zoete componenten: communicatie met media, verzekeraars en beleidsmakers, creativiteit, wetenschap, opleiding, kwaliteit en samenwerking.
FOTO: UNIVERSITEIT MAASTRICHT
Het vak van plastisch chirurgen wordt bedreigd door een aantal ‘zure’ ontwikkelingen. Dat betoogde prof. dr. René van der Hulst (Universiteit Maastricht) in zijn oratie ‘Zuurvlees’. Volgens Van der Hulst is de combinatie van zoet en zuur kenmerkend voor de plastische chirurgie. Zuur zijn onder meer een toenemende marktwerking,
FOTO: STOCKXPERT
Narcose op jonge leeftijd niet oorzaak van latere leerproblemen
Kinderen die in de eerste drie jaar van hun leven onder narcose zijn geweest, lopen later meer risico om leerproblemen te krijgen. Dit is echter niet gerelateerd aan de narcose zelf. Het is eerder zo dat narcose op jonge leeftijd
een ‘marker’ is voor kinderen met een hoge kwetsbaarheid voor latere leerproblemen. Dat blijkt uit onderzoek van VUwetenschapper Meike Bartels. Er zijn veel zorgen geweest over de negatieve effecten van narcose bij kinderen op de vorming van het zenuwstelsel, wat later leerproblemen kan veroorzaken. Een grote studie eerder dit jaar van de Mayo Kliniek liet een relatie zien tussen narcose in de eerste drie levensjaren en latere leerproblemen. Biologisch psycholoog Bartels vroeg zich af wat de verklaring kan zijn
voor die relatie. Daarom bestudeerde de onderzoeker gegevens over de CITO-eindtoets basisonderwijs en over leerproblemen van 1143 Nederlandse eeneiige tweelingparen. Er waren paren waarvan de kinderen beiden wel of beiden geen narcose hadden ondergaan en een speciale groep waarvan de een wel en de ander geen narcose had ondergaan. In de laatste groep hadden beide kinderen gelijke leerprestaties. Die waren net zo laag als bij kinderen van de tweelingparen die beiden onder narcose waren geweest.
Maagband vermindert zuurbranden Justin de Jong, promovendus van de Universiteit Utrecht, onderzocht de bijwerkingen van een maagband. Een maagbandplaatsing is de meest uitgevoerde gewichtsverliesbevorderende operatie in Nederland. Als positief bijeffect vond De Jong een
6
vermindering van zuurbranden. Dat komt waarschijnlijk doordat het klepje ter hoogte van de slokdarmmaagovergang na maagbandplaatsing een hogere druk heeft en minder gemakkelijk ontspant. Een maagband heeft geen invloed op de lediging van
de maag, maar zorgt wel voor een gevoel van snelle verzadiging. De Jong onderzocht een groep patiënten in het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Hij onderzocht de patiënten voor de operatie en zes weken en zes maanden na de operatie.
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 6
10/26/09 4:19 PM
HEEFT U NIEUWS? Mail naar okoperationeel @y-publicaties.nl
FOTO: ERASMUS MC
OK NIEUWS
Da Vinci in Erasmus MC Het Erasmus MC heeft er een medewerker bij: operatierobot Da Vinci. Hiermee zullen de afdelingen Urologie, Verloskunde & Vrouwenziekten, Heelkunde en mogelijk ook KNO ingrepen gaan verrichten. Met de Da Vinci-robot kunnen chirurgen ingrepen op enige afstand van de patiënt uitvoeren in weefsels die weinig ruimte tot manoeuvreren bieden. De robot geeft via een beeldscherm helder zicht op het operatieveld en maakt zeer nauwkeurig opereren mogelijk. Gezond weefsel rondom de tumor of aange-
dane plek raakt hierbij zo min mogelijk beschadigd. De houding waarin de chirurg zijn werk verricht is minder verkrampt, wat de precisie van werken ten goede kan komen. Urologie zal de primeur beleven met een prostatectomie, waarna Gynaecologie volgt met een ingreep wegens ovariumcarcinoom. De afdeling Heelkunde zet de Da Vinci-robot in voor transplantaties van nieren en levers. Op www.youtube.com is te zien hoe de robot een druif schilt. Zoek op: ‘Da Vinci Robot Peeling a Grape’.
Een consortium onder leiding van Pieter Buma, hoogleraar experimentele orthopedie van het UMC St Radboud, gaat een kunststof meniscus ontwikkelen. Hiervoor heeft het 3,4 miljoen euro ontvangen. Buma: ‘Met deze subsidie van het Nederlands Top Instituut BioMedische Materialen willen we samen met industriële en universitaire partners in vier jaar tijd een stevige, goed functionerende meniscus ontwikkelen op basis van polymeren. Een goede kunstmeniscus spaart het kraakbeen en voorkomt verdere gewrichtsslijtage. Dat levert een enorme gezondheids-
FOTO: STOCKXPERT
Ruim drie miljoen voor implanteerbare meniscus
Het actueelste OK-nieuws vindt u op www.oknieuws.nl
Meer ziekenhuisinfecties door slechte hygiëne Het aantal ziekenhuisinfecties is sterk toegenomen, vooral bij te vroeg geboren kinderen. Agnes van den Hoogen van de Universiteit Utrecht onderzocht mogelijkheden om het aantal ziekenhuisinfecties terug te dringen. Het plaatsen van filters in infuussystemen bleek niet effectief te zijn. Wel een positief effect had kortdurende toediening van antibiotica bij het verwijderen van centrale infuuslijnen. De belangrijkste oorzaak van ziekenhuisinfecties is het niet correct naleven van de regels voor hygiëne. Voor een goede naleving moet het belang van deze regels voortdurend worden benadrukt.
winst op voor de individuele patiënt en zorgt voor grote financieel-economische besparingen.’
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 7
7
10/26/09 4:19 PM
Nieuwe methode voor ooroperaties in OLVG de arts veel exacter zijn positie bepalen en nauwkeuriger manoeuvreren. De nieuwe navigatietechniek wordt tijdens neusbijholteoperaties ingezet bij chronische ontstekingen en neuspoliepen. Bij ooroperaties wordt deze vooral gebruikt voor het verwijderen van een chronische ontsteking in het oor, waarbij het bot achter de oorschelp moet worden weggeboord.
Oogheelkunde Westfriesgasthuis partner Oogzorgnetwerk De vakgroep oogheelkunde van het Westfriesgasthuis is toegetreden tot Het Oogzorgnetwerk. Het ziekenhuis en de oogartsen zien dit als een belangrijke stap om de continuïteit van de kwalitatief hoogstaande oogheelkundige zorg in de regio te waarborgen. Met oogartsen van negen ziekenhuizen en de lokale zorgaanbieders werkt Het Oogzorgnetwerk aan de verbetering van de kwaliteit van de oogzorg in Nederland. Met de toetreding van het Hoornse ziekenhuis breidt
FOTO: WESTFRIESGASTHUIS
De afdelingen Neurochirugie en Neuro-oncologie van het Erasmus MC in Rotterdam ontvangen 50.000 euro voor onderzoek naar de genezing van hersentumoren. Dit bedrag komt uit handen van Stichting STOPhersentumoren.nl. Deze is anderhalf jaar geleden opgericht door hersentumorpatient Nico Faaij en zijn vrouw Klaske Hofstee. Prof. dr. Sieger Leenstra: ‘Het gebeurt niet vaak dat er geld wordt gegeven aan onderzoek naar hersentumoren. En dat terwijl elk jaar zo’n 1500, veelal jonge, mensen in Nederland sterven aan een primaire hersentumor. We zijn daarom ontzettend blij met deze cheque en hopen dat Nico Faaij nog lange tijd zijn goede werk voor ons kan voortzetten.’ Nico Faaij had 43.000 euro van het benodigde geld voor dit onderzoek bijeengebracht met zijn actie SteppenTegenKanker.
Het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) werkt sinds kort met een geavanceerd navigatiesysteem voor neusbijholte- en ooroperaties. Het OLVG is een van de eerste ziekenhuizen in Nederland die met deze nieuwe methode werken. De zogeheten Digi pointeur verkleint het risico op complicaties. Het navigatiesysteem werkt met een in de computer ingevoerde CTscan, waarop tijdens de operatie de positie van een instrument zichtbaar is. Zo kan
FOTO: STOCKXPERT.COM
Neurochirurgie en oncologie Erasmus MC ontvangen 50.000 euro
het netwerk uit naar Noord-Nederland. Het Oogzorgnetwerk is een initiatief van Het Oogziekenhuis Rotterdam.
FOTO: STOP HERSENTUMOREN
Nieuwe inzichten in ziekenhuisbacterie Enterococcus faecium
8
Antoni Hendrickx van de Universiteit Utrecht heeft het oppervlak van de ziekenhuisbacterie Enterococcus faecium onderzocht. Zijn resultaten kunnen wellicht gebruikt worden voor nieuwe medicijnen en vaccins tegen infectie met deze bacterie. Deze ziekenhuisvariant van E. faecium onderscheidt zich van E. faecium-soorten die normaal in de darm voorkomen. De
aanwezigheid van specifieke oppervlakteeiwitten en pili, haarachtige structuren, aan het oppervlak van de ziekenhuisvariant verklaart mogelijk waarom deze variant infecties kan veroorzaken. De afgelopen 25 jaar zijn infecties met de multiresistente ziekenhuisbacterie E. faecium bij ernstig zieke patiënten in ziekenhuizen sterk toegenomen.
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 8
10/26/09 4:19 PM
FOTO: STOCKXPERT.COM
Anesthesiologie St Radboud participeert in luisterlijn De laatste fase in het leven van mensen die ongeneeslijk ziek zijn, is vaak een moeilijke periode. Zij worstelen met vele vragen en moeten keuzes maken. Dit geldt ook voor hun naasten. Tot nog toe was er geen specifieke ondersteuning in de regio Gelderland+ (Gelderland uit-
gebreid met kop Noord-Limburg en kop Noord-Brabant) mogelijk. De Luisterlijn Palliatieve Zorg voorziet in deze leemte en is speciaal opgezet om mensen in de laatste fase van hun ziekte en hun naasten bij te staan. De luisterlijn is ontstaan uit een samenwerking tussen de afdeling
Anesthesiologie, Pijn en Palliatieve Geneeskunde van het UMC St Radboud en het Integraal Kankercentrum Oost. In de netwerken palliatieve zorg in de regio’s Amsterdam-Diemen en Haaglanden bestaan reeds enige tijd telefonische hulplijnen voor patiënten.
Herpesvirus oorzaak niertransplantaatfalen De afgelopen decennia zijn de resultaten in het eerste jaar na een niertransplantatie enorm verbeterd. Op langere termijn zijn de resultaten echter minder tevredenstellend. Een van de belangrijkste oorzaken is het verlies van transplantaatfunctie. Promovendus Rutger van Ree van de Rijksuniversiteit Groningen onderzocht de oor-
zaken van niertransplantaatfalen. Hij ontdekte dat relatief vaak verlies van transplantaatfunctie optreedt bij verhoogde aanwezigheid van drie eiwitten die op ontstekingsreacties wijzen (C-reactieve proteïne, hemopexine en procalcitonine). Ook ontdekte hij dat het cytomegalovirus (CMV), een herpesvirus dat kort na transplantatie kan leiden
tot een voorbijgaand griepachtig beeld, op lange termijn minder onschuldig is dan vaak wordt gedacht. Niertransplantatiepatiënten die ooit CMV hebben gehad, hebben een grotere kans op het ontstaan van transplantaatfalen en voortijdig overlijden dan patiënten die dat virus nooit hebben gehad.
Trainingen voor OK-medewerkers Alysis OK-medewerkers van de Alysis Zorggroep hebben onlangs in simulatietrainingen geleerd hoe te handelen tijdens levensbedreigende situaties. Ziekenhuis Rijnstate, Kliniek Velp en Ziekenhuis Zevenaar zijn de eerste niet-universitaire ziekenhuizen in Nederland die de trainingen hebben gevolgd. Het is de bedoeling dat het
personeel één keer per jaar tijdens een training met acute situaties wordt geconfronteerd die kunnen voorkomen in de OK en de verkoeverruimte. Alle anesthesiologen en arts-assistenten anesthesiologie hebben de training al meerdere malen doorlopen. Voor zover mogelijk worden de teams getraind in echte operatie- en ver-
koeverkamers. Dat gebeurt met een speciale pop waarbij de vitale functies, waaronder hart en longen, nagebootst worden. De Technische Universiteit Eindhoven onderzoekt in hoeverre de trainingen bijdragen aan het leiderschap en de samenwerking in de OK’s. Uiterlijk begin 2010 zijn de resultaten bekend.
Antibioticumresistentie in dieren neemt toe Het gebruik van antibiotica in dieren en antibioticumresistentie in bacteriën in dieren neemt nog steeds toe. Dat concluderen onderzoekers van Wageningen Universiteit in het rapport MARAN 2007. De ziekenhuisbacterie MRSA komt veelvuldig voor in Nederlandse voedselproducerende dieren. Daarnaast is vooral de snelle toename van Extended Spectrum
Beta-Lactamase-producerende bacteriën (ESBL’s), met name in pluimvee en pluimveevlees, een reden voor zorg. Ook bij de mens wordt een toename van ESBL’s gezien, bijvoorbeeld bij urineweginfecties en in het ziekenhuis. Deze ESBL’s zijn ongevoelig voor heel belangrijke antibiotica, waardoor tijdens een infectie de kans op goed herstel kleiner wordt.
MRSA wordt voornamelijk overgedragen op de mens via direct contact, terwijl voor de ESBL’s de voedselketen waarschijnlijk een rol speelt in de verspreiding: de genen liggen op mobiele genetische elementen die overdraagbaar zijn binnen en tussen bacteriespecies. Het volledige rapport is te vinden op www.cvi.wur.nl.
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 9
9
10/26/09 4:19 PM
Het was een goed jaar! Zo aan het einde van 2009 kunnen we met een goed gevoel op dit jaar terugblikken. Er is het afgelopen jaar veel gebeurd. Zo zijn de banden met de industrie verstevigd; we hebben begin dit jaar een borrel gehad waar we gezamenlijk met de industrie keken naar het LVO-programma van 2009 en naar de mogelijkheden om samen te werken aan verschillende (scholings)projecten. Eind januari was er het geweldige LVO-congres, dit keer met ons nieuwe congresbureau Congress Company van Arjen Appel. Een supercombinatie, waar de LVO zich als vanouds goed kon profileren. In maart was er de LVO-vertegenwoordigersdag, een dag waarop de vertegenwoordigers ’s ochtends een informatief programma krijgen voorgeschoteld en ’s middags een sportieve workshop. Het thema was dit jaar ‘Schiet de regelgeving niet te ver door?’. Hier kwamen onder meer MediRisk en de IGZ aan het woord over regels op de OK. De workshop bestond uit boogschieten. Er zijn die middag veel talenten ontdekt! In april hadden we een alv, waar we helaas afscheid moesten nemen van voorzitter Henk Folkertsma. Verder hadden we dit jaar de leerlingendag, met een programma over detacheren. Deze dag was bedoeld om de leerlingen een realistisch beeld te geven van de betekenis van detacheren en hen te laten nadenken over de vraag of ze überhaupt wel voor detachering moeten kiezen. Op deze dag werden ook de sociale, de juridische en de maatschappelijk kanten gepresenteerd van detacheren, een vast dienstverband en zzp (zie ook het artikel op pagina 16). Het hoogtepunt van dit jaar was de alv in oktober. Daar werd de richtlijn ‘Onbedoeld achterblijven operatiemateriaal’ gepresenteerd door de werkgroep onder leiding van Nicole Dreessen. Deze richtlijn is met methodologische ondersteuning van het kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO en de LVO tot stand gekomen. De werkgroep heeft een heel jaar aan deze richtlijn gewerkt. Een grote groep meelezers heeft de richtlijn nauwlettend gevolgd en opbouwende kritiek gegeven. Ik wil namens de LVO de werkgroep en de meelezers, waaronder de LVO-leden, IGZ, MediRisk, NVLO, Centramed en de Nederlandse Vereniging van Heelkunde, bedanken voor hun geweldige inzet. Het is voor de LVO een grote stap vooruit om zich als beroepsvereniging met meer dan tweeduizend
Gratis voor LVO-leden: Veilig werken in de OK
Veiligheid is voor OK-medewerkers van (levens)belang. In OK Operationeel zijn de afgelopen jaren regelmatig artikelen over dit thema verschenen. Deze zijn nu gebundeld in dit eerste deel in de nieuwe reeks ‘Werken op de OK’. Het eerste deeltje is voor LVO-leden GRATIS en wordt uitgedeeld op de diverse LVO-activiteiten. Niet-LVO-leden betalen € 14,50. Bestellen kan via de webwinkel van www.y-publicaties.nl of door te mailen naar
[email protected].
LVO-informatie Charmaine Betzema, vicevoorzitter,
[email protected] Hennie Mulder, penningmeester en bestuurslid Media Tel.: 040-253 89 21,
[email protected]
LVO TELEFOONNUMMER: 0345-851 931 Iedere werkdag van 8.30 tot 17.00 uur Adres: LVO, Postbus 552, 9700 AN Groningen
Monique de Kort, bestuurslid Congres,
[email protected]
Lid worden van de LVO? Surf naar www.lvo.nl of bel met 0345-851 931. Opzegging van lidmaatschap dient voor 1 oktober schriftelijk te gebeuren – het lidmaatschap wordt dan per 1 januari van het jaar daarop beëindigd.
Charmaine Betzema, secretaris en bestuurslid PR&V,
[email protected],
[email protected], Postbus 552, 9700 AN Groningen
E-mailadressen
[email protected] [email protected] [email protected] Internet: www.lvo.nl
Jacques Henkelman, bestuurslid Onderwijs,
[email protected]
Lidmaatschap opzeggen: Secretariaat LVO Postbus 552, 9700 AN Groningen
Yvonne Maatjens, bestuurslid Beroepsbelangen,
[email protected]
leden op deze manier te profileren. Charmaine Betzema Vicevoorzitter LVO 10
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 10
10/26/09 4:19 PM
De LVO-vertegenwoordiger Tekst: Astrid van Pelt
Naam: Inge Wildeman Leeftijd: 33 jaar Woonplaats: Oude Pekela Werkt als: operatieassistent in het Refaja Ziekenhuis in Stadskanaal en docent op het Wenckebach Instituut Leuke van het vak: ‘De uitdaging dat je nooit klaar bent met leren’
‘Ik ben mijn loopbaan in de gezondheidszorg begonnen met de opleiding tot verpleegkundige. Tijdens mijn op-
leiding kwam ik erachter dat ik een veel technischer functie wilde; operatieassistent leek me wel wat. Naar mijn idee was je als operatieassistent ook veel directer bezig mensen te genezen, veel concreter. Inmiddels werk ik acht jaar als operatieassistent. Tot mijn verbazing hebben zich in die relatief korte tijd veel veranderingen voltrokken in het vak. De techniek neemt een steeds prominentere plaats in en proefopstellingen zijn allang geen uitzondering meer. Het echte ambacht mis ik soms wel een beetje, maar uiteraard draait het om het comfort van de patiënt en dat gaat op deze manier alleen maar omhoog. Naast mijn werk in het ziekenhuis geef ik sinds een jaar ook les op het Wenckebach Instituut. Behalve dat ik mijn
kennis overbreng op studenten, is het ook een effectieve manier om mezelf up-to-date te houden. Leerlingen vragen me soms naar iets waarop ik niet een hapklaar antwoord heb. In zulke gevallen merk je hoe essentieel het is om met een sterk team op een OK te staan en elkaar aan te vullen. Ik ben nu een jaar of twee LVO-vertegenwoordiger. Naast de gebruikelijke taken zoals vraagbaak zijn en post doorsluizen, spoor ik mijn leerlingen aan om lid te worden. Het accreditatiesysteem komt naar mijn idee helemaal niet goed uit de verf, maar verder vind ik de LVO een zeer nuttige vereniging. Alleen richt je immers weinig uit. Met gebundelde krachten en een cultuur van kennis delen, leg je veel meer gewicht in de schaal.’
Het gaat iets beter met ons pensioen SBZorg heeft zitting in de Pensioenraad, een medezeggenschaps- en verantwoordingsorgaan, van het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PfZW). Iedereen die valt onder de Cao Ziekenhuizen is verplicht collectief bij dit fonds aangesloten. Doel van het PfZW is om de deelnemers te voorzien van een goed pensioenpakket tegen een zo laag mogelijke prijs. Het pensioenfonds heeft in 2008 veel last gehad van de internationale crisis. Het heeft toen moeten besluiten om de pensioenen in 2009 niet te indexeren. Dit heeft consequenties voor de hoogte van de pensioenen
van gepensioneerden – zij hebben geen cao waarin gestreefd wordt naar een loonsverhoging die de inflatie afdekt – maar zeker ook voor diegenen die nog niet met pensioen zijn. Zij bouwen immers een lager pensioen op. Andere maatregelen, zoals premieverhoging, heeft dit fonds niet genomen. Door de slechte financiële situatie moest het pensioenfonds een herstelplan indienen bij toezichthouder De Nederlandsche Bank. Dit is goedgekeurd, terwijl de herstelplannen van menig pensioenfonds zijn afgekeurd. In het tweede kwartaal bericht het
fonds dat het beter gaat met het beheer van ‘onze centjes’; er is een hoger rendement op de wereldwijde beleggingen en de dekkingsgraad is gestegen van 89 procent naar 100 procent. Bij een dekkingsgraad van 105 procent mogen de pensioenen weer geïndexeerd worden. Yvonne Maatjens, LVO- en SBZorgbestuurslid,
[email protected].
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 11
11
10/26/09 4:19 PM
Op 6 oktober heeft de LVO haar eerste landelijke evidence-based richtlijn gepresenteerd: de richtlijn ‘Onbedoeld achterblijven operatiemateriaal’. Dit gebeurde tijdens een themamiddag in aanwezigheid van LVO-leden, de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), het kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO en schadeverzekeraar MediRisk. Met ‘operatiemateriaal’ wordt bedoeld: gazen, instrumenten, hechtnaalden en disposables. De LVO ontwikkelde de richtlijn samen met het CBO. Het gaat om een document met aanbevelingen en handelingsinstructies ter ondersteuning van de dagelijkse praktijkvoering. Dit berust op de resul-
taten van wetenschappelijk onderzoek en aansluitende meningsvorming, gericht op het expliciteren van goed handelen voor, tijdens en na de ingreep. IGZ-inspecteur Jan Maarten van den Berg zei tijdens de presentatie dat ziekenhuizen de richtlijn als norm moeten zien – en dus aan de aanbevelingen moeten voldoen – om kwalitatief goede zorg te verlenen. De Inspectie zal de richtlijn meenemen in haar follow-up van het toezicht operatief proces in 2010. Afwijken van de richtlijn kan nood-
FOTO: LVO
LVO presenteert richtlijn ‘Onbedoeld achterblijven operatiemateriaal’
zakelijk zijn als de situatie van de patiënt dat vereist. Wanneer van de richtlijn wordt afgeweken, dient dit wel beargumenteerd en gedocumenteerd te worden. De richtlijn zal namens de LVO naar alle ziekenhuizen worden gestuurd. Hij is ook te lezen op www.lvo.nl.
Cao-zaken De LVO is samen met 24 andere beroepsverenigingen aangesloten bij de vakbond SBZorg. Deze vakbond is partij bij de Cao Ziekenhuizen en – via de Centrale van Middelbare en Hogere Functionarissen – bij de Cao Academische Ziekenhuizen. Doordat de LVO bij SBZorg is aangesloten, hebben wij een werkelijke stem in collectieve zaken als cao-overleg, invulling van de Arbeidstijdenwet en het arbeidstijdenbesluit in de cao, onderzoek naar de mogelijkheid tot ontwikkeling van een mbo-opleiding voor operatieassistenten, onderhoud van het functiewaarderingssysteem en invulling van de pensioenregeling. Per 1 maart 2009 is versie 1.3 van het functiewaarderingssysteem Fuwavaz ingegaan. Hierin zijn met betrekking tot de operatieassistenten geen wijzigingen
12
aangebracht. Dit is besloten in het Fuwavaz-overleg met de umc’s. Bij onze leden is beroering ontstaan toen bekend werd dat dertien ziekenhuizen in het zuiden van het land een convenant hebben afgesloten dat nadelig kan zijn voor onze achterban. Het convenant staat op een aantal punten op gespannen voet met de cao, bijvoorbeeld waar het de toekenning van toeslagen betreft. Vanwege afspraken over prijzen en beperkingen bij het inhuren van personeel is het bovendien nadelig voor bemiddelingsbureaus. Het convenant lijkt in strijd met de wettelijke bepalingen over mededinging. Als de ziekenhuizen de in het convenant vastgelegde afspraken over het opleiden van OK-personeel eerder hadden gemaakt, hadden zij aan een convenant waarschijnlijk
geen behoefte gehad. SBZorg heeft de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) op het bestaan van het convenant geattendeerd, omdat het waarschijnlijk op gespannen voet staat met de principes van mededinging. De vakbond is hierover overigens geen rechtszaak gestart. Los van het convenant blijven de LVO en SBZorg aandringen op arbeidsmarktonderzoek en investeringen in de opleiding en arbeidsomstandigheden van de operatieassistent. Over de wenselijkheid van een mbo-opleiding voor operatieassistenten beraadt het bestuur zich momenteel. Yvonne Maatjens, LVO- en SBZorg-bestuurslid,
[email protected].
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 12
10/26/09 4:19 PM
Voorlopig programma
e
24 LVO Congres 2 0 1 0 Landelijke Vereniging van Operatieassistenten
s 6ERNIEUWINGEN in de laparoscopische CHIRURGIE Dr. F.L. Berends s -INIMAAL )NVASIEVE 3LOKDARMCHIRURGIE Dr. M.A Cuesta s "EDREIGDE ,UCHTWEG Dr. A.M. König s 6AN INSPIRATIE NAAR DOEN Mw. S. Lobenstein s ("/ EN ")' VOOR operatieassistenten is haalbaar! Of gaat het ONZE NEUS VOORBIJ Dhr. P. Meijssen s 3CHOON WERKEN Mw. D. Peters s )LIACALE FLOWBEPERKING BIJ DUURSPORTERS Dr. M.H.M. Bender s ,EIDERSCHAP OP DE /+ maar niet alleen!
Hoe hoog ligt de lat? Topsport op de operatiekamer! 28 en 29 januari 2010 Veldhoven )N SAMENWERKING MET
Voor meer informatie: www.lvo.nl OKO7_2009.indd 13
Congressecretariaat
Postbus 2428 5202 CK ’s-Hertogenbosch Tel 073 - 700 35 00 Fax 073 - 700 35 05 www.congresscompany.com
[email protected]
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
13
10/26/09 4:19 PM
14
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 14
10/26/09 4:19 PM
Servaes Hermans: ‘Meer mannen zou mooi zijn’ Elf jaar geleden maakte Servaes Hermans (41) de overstap van de verpleegkunde naar de operatieassistentie. Tot zijn verbazing was hij als man ook in dit beroep zwaar in de minderheid. ‘Het werk op de OK heeft zo veel onderdelen die juist mannen ook zouden moeten aanspreken.’ TEKST: MARIEKE LOS | FOTO: GOEDELE MONNENS
Je werd verpleegkundige, daarna stapte je over naar de psychiatrie. Vervolgens werd je, na een opleiding, A-verpleegkundige op de afdeling Chirurgie van het Eindhovense Diaconessenhuis, inmiddels Máxima Medisch Centrum. Nu sta je als operatieassistent op de cover van OK Operationeel. Hoe is dat zo gekomen? ‘Lang geleden ben ik als verpleegkundige al eens gaan kijken bij een operatie. Ik vond dat heel spectaculair. Toen ik later bij de afdeling Chirurgie in Eindhoven ging werken, vroegen collega’s van de OK me een dag mee te draaien. Die dag kwam ik tot de conclusie dat dit iets voor mij kon zijn. Ik solliciteerde op een opleidingsplek in het Máxima Medisch Centrum. Sinds 1998 werk ik op de OK.’ En, is het een goede keuze geweest? ‘Zeker, ik heb nooit spijt gehad. Ik vind het geweldig om in een klein team tot goede resultaten te komen en een patiënt heel concreet te kunnen helpen. Verder is het te gek om mee te kunnen denken en te zien dat dat gewaardeerd wordt, ook door de operateur. Wel moest ik in het begin wennen aan de andere manier van omgaan met de patiënt. Als verpleegkundige heb je intensief contact met patiënten. Als operatieassistent ben je veel minder betrokken bij de patiënt; je hebt maar een
heel korte tijd contact met hem. Het is niet meer dan vlak voor de operatie met hem kennismaken en hem geruststellen, onder andere door hem vertrouwen te geven.’ Heb je tijdens dat korte directe patiëntencontact profijt van je ervaringen als verpleegkundige? ‘Ik merk dat ik er voordeel van heb dat ik gewend ben met patiënten om te gaan. Vergeleken met collega’s die bijvoorbeeld rechtstreeks van de havo zijn gekomen, kan ik een patiënt wat gemakkelijker en gerichter geruststellen. Ik weet wat ik hem moet vragen, welke opmerkingen ik moet maken. Zeker bij de operatieassistenten in opleiding merk ik dat ze zich onbehaaglijk kunnen voelen bij een patiënt op tafel. We besteden hier dan ook veel aandacht aan tijdens de opleiding.’ Je verbaast je over het feit dat er relatief weinig mannen werken als operatieassistent. ‘Ik had echt verwacht dat er meer mannen op de OK zouden werken. De techniek, het improvisatievermogen en het werken in teamverband moeten toch veel mannen aanspreken? Ik begreep bij verpleegkunde wel dat er weinig mannen werkten. Bij dat vak denkt
men – weliswaar ten onrechte – snel alleen aan het verzorgende aspect.’ Is het erg dat niet zoveel mannen operatieassistent zijn? ‘Alleen al door het tekort aan operatieassistenten zou het mooi zijn als meer mannen voor dit beroep zouden kiezen. Persoonlijk zou ik het wel leuk vinden als ik met wat meer seksegenoten zou kunnen werken, hoewel ik er tijdens mijn tijd als verpleegkundige natuurlijk al aan gewend ben geraakt om met bijna alleen maar vrouwen te werken. Maar ik denk ook dat het voor de kijk op het vak best interessant zou zijn als er wat meer mannen waren, hoewel mijn vrouwelijke collega’s prima werk leveren.’ Hoe kan dat tekort aan mannen worden opgelost? ‘Wij doen ieder jaar mee aan de open dagen, waar middelbare scholieren kunnen zien wat we doen. Verder komen tijdens de zogeheten Roefeldag basisschoolkinderen naar de OK om kennis te maken met het vak. Op deze manier proberen we ook jongens te enthousiasmeren. En verder maar zoveel mogelijk enthousiast vertellen over mijn vak.’ OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 15
15
10/26/09 4:19 PM
LVO-leerlingendag
Detacheren, freelancen of toch maar in loondienst? De LVO-leerlingendag die op 24 september in Rotterdam gehouden werd, had als thema: Detacheren? Bezint voor je begint! Het lijkt aantrekkelijk om je loondienst vaarwel te zeggen en als zelfstandige je eigen beslissingen te nemen, maar maak wel de juiste afwegingen. TEKST EN FOTO’S: VALENTIJN BRANDT
D
oor de personeelstekorten in de OK hebben operatieassistenten een voordelige onderhandelingspositie op de arbeidsmarkt. Afwisselend werk, een hoger inkomen en een auto van de zaak lonken. Steeds meer operatieassistenten overwegen daarom gedetacheerd of als freelancer te gaan werken. Maar wat zijn de overwegingen bij de keus tussen loondienst, detachering en zelfstandig ondernemen? Een actuele vraag, die ook onderwerp was van de nationale leerlingendag van de LVO afgelopen september in Rotterdam. Gedetacheerden krijgen een beter salaris dan operatieassistenten in loondienst. Bovendien doen ze afwisselend werk en hebben ze de kans zich te ontwikkelen in het vak. Ze werken volledig in dienst van een detacheringsbureau, dat hen voor korte of langere opdrachten verhuurt aan bijvoorbeeld een ziekenhuis of een ander type opdrachtgever. Het detacheringsbureau zorgt voor opdrachten, een leaseauto, bijscholing en persoonlijke begeleiding door een consulent. Het factureert aan de opdrachtgever en betaalt maandelijks het salaris van de gedetacheerde, de pensioenpremies, de sociale verzekeringen en dergelijke. 16
Gedetacheerden werken altijd onder verantwoordelijkheid van de opdrachtgever en zijn daarmee gevrijwaard van eventuele claims bij fouten of misverstanden tijdens het werk, met uitzondering van gevallen waarin sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid. Het voornaamste nadeel van gedetacheerd werken is dat de reistijden kunnen oplopen. Een ander nadeel is dat een gedetacheerde door het personeel in loondienst soms beschouwd wordt als commerciële concurrent. Zo kan op de werkvloer een onprettige sfeer ontstaan. Daarmee moet een gedetacheerde goed kunnen omgaan. Detacheringsbureaus nemen niet zomaar iedereen aan, blijkt op de leerlingendag. Hans van Seters, directeur van detacheringsbureau High Care en een van de sprekers, stelt drie voorwaarden aan potentieel personeel: ze moeten een ondernemend, flexibel karakter hebben, goed communiceren en het werk met gemak doen.
Inzicht Bas Hijl, ook aanwezig op de leerlingendag, werkt gedetacheerd via High Care. Volgens hem is maar een klein percentage van het zorgpersoneel geschikt voor detachering. Ook acht hij het zeer wenselijk
dat ziekenhuizen een vaste kern van medewerkers hebben. Hij heeft inmiddels voor korte en langere periodes gewerkt bij twaalf ziekenhuizen, voornamelijk in de regio van zijn woonplaats Amsterdam. Door op meerdere operatiekamers te werken kreeg hij inzicht in de verschillende methodes die operatieteams hanteren. Dit maakt hem een gewaardeerde kracht en inmiddels is hij gepromoveerd tot interim-leidinggevende. In de ogen van Hijl zijn de leaseauto en de bonussen slechte redenen om te gaan werken als gedetacheerde. ‘Om het met plezier vol te kunnen houden heb je nieuwsgierigheid naar andere werkomgevingen en belangstelling voor zelfontplooiing nodig.’
Waardering en winst Vind je vrijheid belangrijker dan de zekerheid van loondienst of het grote geld bij detachering? Misschien is freelancen dan iets voor jou. Een freelancer is een zelfstandige ondernemer met zijn eigen bedrijf. Freelancen heeft als voordelen dat je onafhankelijk bent en zelf strategische, financiële en (in overleg met de klant) werkinhoudelijke beslissingen
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 16
10/26/09 4:19 PM
Bas Hijl werkt gedetacheerd.
Dagvoorzitter Jan Boxum Merk.
LVO-bestuursleden Jacques Henkelman en Jeanine Stuart.
Iman Vleugel en Maxime Lefeber, operatieassistenten in opleiding.
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 17
17
10/26/09 4:19 PM
Hugo Janssens, operatieassistent, OK-manager, adviseur en onderzoeker.
Martin van Gilst, commercieel directeur Veltion.
Jaques Henkelman, LVO-bestuurslid onderwijs en bijscholing.
18
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 18
10/26/09 4:20 PM
kunt nemen. De vrijheid, de waardering en de winst die dat oplevert kan veel voldoening geven. Elke ondernemer is verplicht een btw-administratie en een boekhouding te voeren. Voor de Belastingdienst is het noodzakelijk om minimaal drie verschillende opdrachtgevers per jaar te hebben. Anders wordt het werk opgevat als verkapte loondienst en wordt de opdrachtgever achteraf geconfronteerd met een aanslag loonbelasting. Zelfstandigen zijn, in tegenstelling tot mensen die werken in loondienst, niet automatisch verzekerd voor arbeidsongeschiktheid. Bovendien hebben zelfstandigen geen inkomen als er (tijdelijk) geen opdrachten zijn. Ook een pensioen zullen zij zelf moeten regelen. Gaat er op de werkvloer iets ernstig fout, dan is de zelfstandige zelf verantwoordelijk. Een professionele WA-verzekering dekt deze risico’s af.
zich aangesproken door het praktische karakter van de opleiding tot operatieassistent. Ze hebben echter ook voor de opleiding gekozen om niet afhankelijk te zijn van ouders, studiefinanciering en studielening. Hoewel het salaris gedurende de opleiding voor hen niet onbelangrijk is, horen zij de verhalen over leaseauto’s en bonussen met achterdocht aan. Vooralsnog ligt hun
Uit handen geven Hans van Seters, directeur High Care.
Bijtelling Volgens onderzoeker en interim-OKmanager Hugo Janssens hebben mensen meestal primair een economische drijfveer om te werken als gedetacheerde of zelfstandige. ‘We leven in een kapitalistische wereld. Mensen zien kansen en proberen die te pakken, dat is logisch. Maar het hogere salaris van een gedetacheerde of een freelancer valt weg tegen de extra reistijd, de bijtelling van de leaseauto, de premies voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering, de aanmerkelijk lagere pensioenopbouw en de kosten of uren die de administratie vergt. Bovendien kom je als gedetacheerde of zelfstandige vaak terecht in een organisatie waarin problemen, tekorten en/of spanningen zijn. Dat moet je aankunnen.’ ▼
Veltion begeleidt zorgprofessionals die willen gaan freelancen. Martin van Gilst, commercieel directeur, vertelt op de leerlingendag dat zelfstandige zorgprofessionals hun opdrachten in de huidige omstandigheden op de zorgmarkt heel bewust kunnen kiezen. Ze maken hun keus op basis van reistijd, tarief of inhoudelijke belangstelling. Weinig populaire taken zoals acquisitie, administratie en boekhouding kunnen ze aan bedrijven als Veltion uitbesteden. Veel freelancers werken in een maatschap. Daarin zijn acht tot tien mensen met hetzelfde specialisme verenigd, die bij verschillende opdrachtgevers rouleren. Zo komen de zelfstandige zorgprofessionals aan minstens drie verschillende opdrachtgevers per jaar. En de opdrachtgevers hoeven niet steeds op zoek naar nieuw personeel. Veltion participeert in deze maatschappen.
persoonlijke voorkeur bij het werken in loondienst, vooral om de zekerheden en de fiscale en juridische aspecten omtrent aansprakelijkheid bij medische fouten.
Is detachering een uitkomst voor ziekenhuizen? Voor opdrachtgevers biedt detacheren de flexibiliteit om bijvoorbeeld piekbelasting op te vangen of tijdelijk extra capaciteit in te huren om een specifieke wachtlijst weg te werken. ‘Toch is er bij veel ziekenhuizen nog koudwatervrees voor deze aanpak’, meent High Care-directeur Hans van Seters. ‘Maar in het bedrijfsleven is allang bewezen dat bij gericht inzetten van human resources de kosten krimpen en de kwaliteit toeneemt.’ Detacheren draagt er volgens hem bovendien toe bij dat professionals behouden blijven voor het vak omdat zij een nieuwe uitdaging vinden in gevarieerd werken en kijken in andere ‘keukens’. Hugo Janssens ziet detachering niet als wondermiddel om de wachtlijsten in de zorg op te lossen. Als OK-manager bekijkt hij deze met enig relativisme. ‘Ziekenhuizen hebben logistiek en politiek baat bij de wachtlijsten. We hebben in Nederland in principe een overschot aan OK-capaciteit. De planning van OK’s is nog steeds bureaucratisch van acht tot vier uur. Het tekort aan operatieassistenten is echter wel een groot probleem: zonder medewerkers geen OK’s. Maar wat doen we aan het binden van vaste medewerkers? Duidelijk veel te weinig. Vooral ziekenhuizen die geen goede personeelsreputatie hebben, werven moeizaam personeel. Daar wil niemand werken.
Achterdocht
Deze ziekenhuizen hebben geen keus en staan met de rug tegen de muur. Zij worden
Iman Vleugel en Maxime Lefeber zijn ook op de leerlingendag. De twee operatieassistenten in opleiding willen graag aan de slag in de medische wereld en voelden
afhankelijk van gedetacheerden of zelfstandigen. Die zijn alleen erg duur, en als ze moeten overwerken nog duurder. Een gedetacheerde is ongeveer 2,3 keer zo duur als een operatieassistent in loondienst.’
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 19
19
10/26/09 4:20 PM
Met de nieuwe Signature-techniek zijn voordelen voor ziekenhuis, patiënt, operatieassistenten en orthopeed te behalen. Nu nog toegepast bij totale knieën, maar in de toekomst wellicht ook bij heup- en halve knieprotheses. TEKST: HAN GEURTS, PRODUCTSPECIALIST NEW TECHNOLOGIES, BIOMET NEDERLAND; NICOLE DREESSEN, OPERATIEASSISTENT, ORBIS MEDISCH CENTRUM FOTO’S: ORBIS MEDISCH CENTRUM
Een stap verder dan navigatie
De Signature-techniek voor knieprotheses
Het plaatsen van de femurmal. 20
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 20
10/26/09 4:20 PM
De boormal voor het femur.
V
oor het eerst in Nederland is de Signature-techniek toegepast bij het plaatsen van een totale knieprothese. Op 23 juli 2009 gebruikte orthopeed dr. Nanne Kort bij de patiënt een unieke, op maat gemaakte boormal; conventionele technieken gaan uit van het algemene gemiddelde. De operatie vond plaats in het Orbis Medisch Centrum Sittard, Europees gezien de derde kliniek die deze techniek heeft toegepast. Al vóór de operatie wordt met de Signature bepaald hoe een prothese, momenteel de Vanguard-totaleknieprothese, wordt geplaatst. Op basis daarvan worden patiëntspecifieke boormallen ontwikkeld. Daardoor is de positionering van de prothese nauwkeuriger dan bij conventionele technieken, en kan de Signature het huidige richt- en navigatie-instrumentarium vervangen: de boormallen bewerkstelligen de correcte locatie en uitlijning voor de zaagvlakken van het femur en de tibia. Dr. Kort is enthousiast over de nieuwe techniek: ‘Signature zorgt voor een kortere operatieduur en efficiënt opereren. Ik denk dat het in de toekomst de standaardprocedure zal worden. Het is weer een stap verder dan de nog relatief nieuwe naviga-
Boormallen maken Hoe werkt de Signature-techniek iek precies? Circa zes weken voor de operatie wordt een MRI-scan n van de heup, knie en enkel ge-maakt. Deze wordt via internet et geüpload naar planningsoftware van Biomet, die vervolgens ns de beste positie en maat van de e Vanguard-prothese bepaalt. De e orthopeed bekijkt het driedimensionale nale beeld van het been. Hij beoordeelt het advies van de software over de positie en maat, om het vervolgens aan te passen of te accorderen. Op basis van dit advies maakt de leverancier patiëntspecifieke boormallen voor het femur en de tibia. Deze worden tijdens de operaties gebruikt om de knieprothese juist te plaatsen. Het hele proces vanaf het uploaden van de MRI tot het maken van de boormal duurt vier weken.
Op de OK Het ziekenhuis krijgt per ingreep de boormallen en de benodigde maat voor femur en tibia toegestuurd. Op de OK legt de chirurg de knie open en plaatst de boormal op het femur of de tibia. Deze valt als een puzzelstuk op zijn plaats omdat hij gevormd is naar de unieke vorm van het femur of de tibia van deze patient. Vervolgens boort de chirurg door de gaten in de mal heen voor de distale resectie en plaatst men het proximale tibiazaagblok, waarmee de chirurg de zaagsneden kan maken. De chirurg verkrijgt zo accurate uitlijning op basis van de werkelijke mechanische as van de patiënt, accurate exorotatie van het femur ten opzichte van de epicondylaire lijn, minimale tibiaresectie op basis van de anatomische joint line en herstel van de anatomische slope.
Kosten en tijd De Signature maakt het instrumentarium voor het uitrichten van femur en tibia overbodig. Voor een complete totale knie zijn maar twintig instrumenten nodig. Hierdoor kunnen de instrument- en sterilisatiekosten omlaag. Dankzij de Signature-techniek kan het ziekenhuis ook de prothesevoorraad reduceren. Doordat het intermedullaire kanaal niet wordt geopend, is er postoperatief minder bloedverlies en wordt geen onnodige schade aan het bot veroorzaakt. Een groot deel van de tijd die normaal nodig is voor implantaatuitlijning, botresectie en intermedullaire invasie wordt door de nieuwe techniek verminderd: de operatietijd van ongeveer een uur kan met circa tien minuten worden ingekort. De patiënt hoeft daardoor ook minder lang onder narcose. Op korte termijn start dr. Nanne Kort een onderzoek om de voordelen voor de patiënt en de kosteneffectiviteit te onderbouwen. Voor operatieassistenten Marjo Quaedvlieg en Els Steinbusch was het als specialistoudsten orthopedie weer een vernieuwing. Er zijn minder stappen nodig en minder sets (denk bijvoorbeeld aan de passet), terwijl voor de patiënt een persoonlijke en unieke procedure wordt toegepast. ▼
De boormal voor de tibia.
tietechnieken. Ik zie ook mogelijkheden elijkheden voor de plaatsing van heup- en halve knieprotheses.’’
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 21
21
10/26/09 4:20 PM
Laparascopie beter in de vingers! Laparascopische vaardigheden dienen geoefend te worden. Oefening baart immers kunst. De M3 Portable EndoTrainer biedt medische professionals de ultieme kans om de oog-handcoördinatie in de vingers te krijgen of om die te onderhouden. Deze boxtrainer gebruikt u waar en wanneer het u uitkomt. Door de ingenieuze samenstelling van de box met ‘hand-held’ camera en TFT beeldscherm wordt de werkelijkheid levensecht nagebootst. De EndoTrainer is draagbaar, zeer eenvoudig in gebruik en al verkrijgbaar vanaf €3.500,-. Gebruik onderstaande gegevens voor meer (bestel)informatie.
Mobiel / draagbaar s Plug & play s Eenvoudig reinigbaar s Waterdicht s Tactiele feed-back s Laparascopie & ‘one port surgery’ s Fixeerbare camera s Digitale uitgang s Realistische nabootsing s (Collectieve) scholing s Economisch & praktisch Uilenwaard 4-6 ‘s-Hertogenbosch T 06 361 22 409 F 073 521 36 83 E
[email protected] I www. endoinnovations.nl
22
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 22
10/26/09 4:20 PM
Ik hou van Holland! In opdracht van ziekenhuizen door héél Nederland zoeken wij operatie-assistenten en anesthesiemedewerkers voor vaste banen. Denk jij erover om van baan te veranderen? Stop met sollicitatiebrieven schrijven en laat je door Interchange begeleiden. Dit heeft naast onze transferpremie van € 1750,- vele andere voordelen. Natuurlijk kun je via ons óók naar Zwitserland, dan is de premie € 450,-. Meer weten? Op onze website kun je lezen hoe wij al sinds 1990 vraag en aanbod bij elkaar brengen.
010 - 4366301 www.inter-change.nl
TSCI is gevestigd in Amersfoort en is een toonaangevend medisch bedrijf in de ontwikkeling en verkoop van “Patient Temperature Management” (PTM) produkten. Deze produkten zijn Mistral-Air (patiënt verwarming via lucht), Fluido/Fluido AirGuard Systeem (bloed- en vloeistof verwarming) en ThermoFlect (passieve verwarming). TSCI distribueert deze produkten in grote delen van de wereld. TSCI werkt conform (internationale) standaarden/normen/procedures en is ISO 13485 gecertificeerd. Wegens groei zoeken wij een:
International Clinical Sales Representative De functie: U begeleidt en traint (nieuwe) gebruikers van onze producten, in en buiten Europa, en maakt ze enthousiast voor het gebruik van onze producten bij de handhaving van Patient Temperature Management. U bouwt goede relaties op met eindgebruikers, Key Opinion Leaders en onze distributeurs. Voor onze distributeurs bent u het aanspreekpunt en geeft u training aan de lokale vertegenwoordigers.
Gevraagd: U bent een ervaren anesthesie verpleegkundige of assistent met diploma NZR of gespecialiseerde SEH; ICU verpleegkundige. U heeft uw eerste commerciële ervaring opgedaan in de medical device of pharmaceutische industrie, of u heeft duidelijk aanwezige commerciële talenten die u in deze functie verder wilt ontwikkelen. Goede beheersing van Nederlands en Engels in woord en geschrift; andere talen zijn een pré. Tevens kunt u
werken met MS Office. U beschikt over sterke presentatie- en communicatieve vaardigheden. U bent bereid veelvuldig internationaal te reizen. Geboden: Een succesvolle, innovatieve onderneming. Het bedrijf heeft focus op groei en financiële stabiliteit. De geschikte kandidaat wacht een goed salaris met resultaat afhankelijke incentives en een auto van de zaak.
Bent u geïnteresserd stuur een sollicitatiebrief met c.v. binnen 14 dagen naar: The Surgical Company International B.V. t.a.v. Mevrouw E. Leenders Postbus 2582, 3800 GC AMERSFOORT Of per email naar
[email protected] Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.
Onderdeel The Surgical Company Group te Amersfoort
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 23
23
10/26/09 4:20 PM
Werken op een ziekenhuisschip in West-Afrika Ze vindt haar werk uitdagend, maar het kriebelde toch. Daarom vertrok Stieneke Seine, sinds zes jaar operatieassistent in het Diakonessenhuis in Utrecht, naar Benin. Daar werkte ze op een ziekenFOTO: STIENEKE SEINE
huisschip.
TEKST: STIENEKE SEINE
De Africa Mercy, een ziekenhuisschip, waarop mensen geopereerd worden.
I
n maart 2009 reisde ik af naar Benin, een land in West-Afrika. Daar werkte ik een maand op de Africa Mercy, een ziekenhuisschip dat mensen opereert en nazorg verleent. Het schip is eigendom van een ontwikkelingsorganisatie die werkt in landen aan de kust van West-Afrika, bijvoorbeeld Sierra Leone, Liberia, Ghana en Nigeria. 24
De meeste mensen in Benin kunnen niet in een lokaal ziekenhuis worden geholpen. De gezondheidszorg is er slecht: er zijn niet voldoende artsen en verpleegkundigen; bovendien zijn ze vaak onbekwaam. De lokale bevolking heeft ook geen geld voor dure operaties. Benin staat op nummer 161 van de 179 landen in de Human Development Index, een lijst waarop alle
landen van de wereld staan van rijk naar arm. Ter vergelijking: Nederland staat op nummer 6. Met de hulp van Africa Mercy kunnen Beniners toch worden geholpen en maken ze kans op een beter bestaan.
Oogheelkunde De Africa Mercy is een gespecialiseerd ziekenhuis met verpleegafdelingen, zes
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 24
10/26/09 4:20 PM
FOTO: RICK HAWKINS
De kust van Cotonou, een stad in Benin (West-Afrika.) Cotonou is de grootste stad van het land. Het officiële inwonertal is 761.137. Het werkelijk aantal inwoners is veel hoger. Volgens sommige schattingen 1,2 miljoen. [Bron: Wikipedia] kunnen mensen simpelweg niet zien en worden ze blind.
Op de kaak/aangezichtschirurgie zag ik mensen met zo’n grote tumor dat ze nauwelijks konden eten of praten. Omdat geld voor een dokter ontbrak, was de tumor blijven groeien. Ik vond het heel leuk om op deze operatiekamer te werken, omdat deze patiënten zichtbaar opknappen en de operaties interessant zijn. Wat ik daar ook veel gezien heb, zijn schildklieren die zo vergroot waren dat ze mensen beperkten in het bewegen van hun nek. Doordat Beniners te weinig jodium binnenkrijgen, hebben veel van hen deze aandoening. Ook hierbij is het probleem dat mensen niet naar de dokter gaan, waardoor de schildklier maar doorgroeit.
FOTO: ARNOLD STOCKER
Enorme schildklier
Een patiënte met een ernstig vergrote schildklier.
FOTO: ARNOLD STOCKER
operatiekamers en een IC. Er worden dagelijks meer dan veertig operaties verricht. De patiënten die geholpen willen worden, worden gescreend in de eerste week dat het schip in een land is. Op die dagen horen de patiënten of ze geopereerd kunnen worden en wanneer. Toen ik aankwam in Benin, was de screening inmiddels achter de rug en werd er volop geopereerd. De eerste dagen stond ik op oogheelkunde. Vijf dagen in de week werden op twee operatiekamers cataracten gedaan. Er kwamen regelmatig jonge kinderen die door een trauma een cataract hadden ontwikkeld. Door een kleine operatie is het voor een kind weer mogelijk om te leren lezen en een toekomst op te bouwen. Het is niet voor te stellen met wat voor afwijkingen mensen bij het schip komen totdat je het zelf ziet. Wat ik in Nederland nog niet eerder had gezien was pterygium. Dit is een aandoening waarbij het slijmvlies op je conjunctiva vastgroeit op je hoornvlies. Daardoor
Vesico-vaginaal fistel Een heel andere groep mensen die geholpen worden op het schip zijn
Een schildklieroperatie. OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 25
25
10/26/09 4:20 PM
Eén telefoontje zet alles in beweging.
Het proces voor en tijdens de operatie wordt steeds complexer.
het voorbereiden van de ingreep makkelijker maken. Daarnaast
Kwaliteit moet de complexiteit bijhouden. Biomet kan hierbij helpen.
stellen wij een zeer ruim assortiment en top bruikleensets met
Door u, voor zover het in ons vermogen ligt, ‘zorg’ uit handen te
bijbehorende handboeken beschikbaar. Ook onze begeleiding
nemen. Onze interne en externe medewerkers hebben kennis
en assistentie kunnen tijdens de ingreep het verschil maken.
en kunde van zaken. Hun snelle en gedegen adviezen moeten
Interesse? Eén telefoontje kan alles in gang zetten. 078 629 29 29
www.biomet.nl OKO7_2009.indd 26
MOBIEL MET
10/26/09 4:20 PM
Buitenlandse collega’s
FOTO: ARNOLD STOCKER
Mercy Ships is een internationale organisatie. Daardoor werk je op het ziekenhuisschip met mensen uit verschillende landen. Het is heel leuk om te spreken met collega’s uit Nieuw-Zeeland, Australië, Amerika, Engeland, Duitsland, Zwitserland, Ierland of Canada. Maar ik heb ook gewerkt met een operatieassistent uit Nederland. Zij was inmiddels al voor de tweede keer op de Africa Mercy en was specialismeoudste van de orthopedie. Iedereen die werkt op de Africa Mercy woont ook op het schip. In mijn vrije weekenden ging ik regelmatig van het schip af om wat van het land te zien. De tijd vloog voorbij. Ik heb zo veel dingen gezien en zo veel indrukken opgedaan. Het was ontzettend leuk om met allemaal vrijwilligers in dit ziekenhuis te werken en een nieuwe ervaring op te doen. Lijkt het je ook wat om op de Africa Mercy te werken? Mercy Ships is altijd op zoek naar operatieassistenten!
De operatiekamer. de vrouwen met een vesico-vaginaal fistel. Het maakte veel indruk om hun verhalen te horen. Zo kan ik me goed herinneren dat we een meisje hielpen van twintig. Zes jaar geleden was zij bevallen van haar eerste kindje. Dat kindje werd dood geboren omdat de bevalling vijf dagen had geduurd. Er was geen hulp van een verloskundige en ook geen ziekenhuis waar ze naartoe kon voor een sectio. Sindsdien had ze een vesicovaginaal fistel, waardoor ze continu urine verloor. Het meisje was hierom verstoten uit haar familie en moest erg geïsoleerd leven. Ze schaamde zich ontzettend voor zichzelf omdat iedereen kon ruiken dat ze urine verloor. Je kunt je voorstellen hoe het leven van dit meisje is veranderd sinds de fistel is dichtgemaakt.
FOTO: STIENEKE SEINE
▼
Kijk voor meer informatie op www.mercyships.nl.
Vijf dagen in de week werden op twee operatiekamers cataracten gedaan. Door een kleine operatie is het voor een kind weer mogelijk om te leren lezen en een toekomst op te bouwen.
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 27
27
10/26/09 4:20 PM
Wel of geen piercings en Iedereen op elke operatieafdeling moet de hygiënerichtlijnen strikt naleven. Wat betekent dat voor persoonlijke accessoires, zoals piercings en hoofddoeken? Britta Haan en Zübeyda Öztürk van het Twenteborg ziekenhuis in Almelo over het dragen van piercings en hoofddoeken en het werken als operatieassistent. TEKST: LINDA VAN PELT | FOTO’S: GOEDELE MONNENS
D
e Inspectie voor de Gezondheidszorg verplicht ziekenhuizen maatregelen te nemen om risico’s op patiëntenschade te verminderen. Het risico op een ziekenhuisinfectie is te minimaliseren door consequent de richtlijnen van Stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP) toe te passen. De richtlijnen van deze stichting, waarin drie wetenschappelijke verenigingen op het gebied van infectiepreventie en ziekenhuishygiëne samenwerken, worden door de Inspectie beschouwd als professionele standaarden. Er zijn niet alleen WIPrichtlijnen voor ziekenhuizen, maar ook voor verpleeghuizen, thuiszorg, gehandicaptenzorg en revalidatiecentra. Een onderdeel van de WIP-richtlijnen zijn gedragsregels voor de persoonlijke hygiëne van ziekenhuismedewerkers. Hierin is een splitsing gemaakt tussen sieraden en piercings. Voor sieraden schrijft de WIP het volgende voor: ‘tijdens de werkzaamheden dragen de medewerkers geen ringen, armbanden of polshorloges’. De motivatie die hiervoor wordt aangedragen, is dat ringen, armbanden en polshorloges een belemmering vormen voor het correct uitvoeren 28
van handhygiëne. Je bereikt simpelweg niet alle plekken van je hand en daardoor houd je gecontamineerde delen. Het standpunt van de WIP inzake piercings luidt dat ze moeten worden verwijderd als ze hinderlijk zijn bij de correcte uitvoering van hygiënemaatregelen of bij de verzorging of behandeling van patiënten. En uiteraard moet een piercing altijd worden verwijderd als hij ontstoken is. Bij regels is adequate naleving onmisbaar. Ziekenhuizen zijn verantwoordelijk voor de controle hierop. De uitvoerende professionals moeten echter ook zonder controle correct gedrag vertonen. Het is pas echt goed als infectiepreventie een onlosmakelijk onderdeel vormt van de beroepsuitoefening. Hoe staat het met de naleving van de regels rondom piercings en hoofddoeken in de praktijk?
Vol ornaat Britta Haan is een stoere motorrijder én operatieassistent in opleiding. Twee werelden van verschil. In haar vrije tijd draagt ze piercings (waaronder drie in haar lip), tijdens haar werk in het Twenteborg ziekenhuis in Almelo doet ze al die versieringen af. ‘Ik word er steeds handiger
in om mijn piercings snel te verwijderen. Alleen de kleine piercing in mijn neus heb ik definitief uit gedaan, het was namelijk heel gecompliceerd om die er iedere keer voor het werk uit te halen. Deze piercing viel ook het minste op, alleen wie me goed en profil bekeek, kon het kleine knopje aan de zijkant van mijn neus zien. Het is echter het beleid van het ziekenhuis om geen piercings te dragen in de OK, dus daar heb ik me aan te houden. Daar heb ik ook geen moeite mee. Ik geniet van mijn werk en vind het logisch dat ik de bijbehorende regels accepteer. Je moet soms ergens iets voor overhebben.’ ‘Evengoed voel ik me nog wel eens kaal zonder mijn piercings’, vervolgt Haan. ‘Op mijn zestiende heb ik een tongpiercing laten zetten. Gewoon, omdat ik dat mooi vond. Toen ik de eerste piercing eenmaal had, volgden er snel meer. Zeker toen ik iemand leerde kennen met een eigen piercingzaak, dan is het helemaal verleidelijk.’ De reacties die ze op haar uiterlijk krijgt, variëren van ‘mooi’ tot ‘wat zonde, dat heeft een meid met zo’n lekker koppie toch helemaal niet nodig?’. ‘Mijn collega’s kijken soms verbaasd op als ze me in vol ornaat op een personeels-
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 28
10/26/09 4:20 PM
hoofddoeken in de OK?
Britta Haan en Zübeyda Öztürk van het Twenteborg ziekenhuis in Almelo.
feest zien verschijnen. Ik vind dat wel grappig, want die andere kant van mij kenden ze tot die tijd nog niet.’
Stukje van mezelf Zübeyda Öztürk is ook operatieassistent in opleiding en collega van Haan. ‘Ik wist al jong dat ik de verpleging in wilde en heb later de switch naar de
operatiekamer gemaakt’, vertelt ze. Haar Turks-islamitische achtergrond hoeft ze tijdens haar werk niet te verloochenen. ‘Mijn hoofddoek draag ik gewoon onder mijn OK-muts. Helemaal geen probleem. En met een knoop van achteren en de muts eroverheen valt het niet eens op. Sommige collega’s zien niet eens dat ik een hoofddoek opheb,
tot het moment dat ik mijn operatiemuts afzet.’ Öztürks hoofddoek voelt als een stukje van haarzelf. ‘Ik kan mijn hoofddoek op veel verschillende manieren omdoen, afhankelijk van mijn kledingstijl. Zonder die doek voel ik me totaal niet aangekleed.’ De reacties die Öztürk krijgt, zijn haast nooit negatief. ‘Mensen vragen me OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 29
29
10/26/09 4:20 PM
Britta Haan:‘Ik word er steeds handiger in om mijn piercings snel te verwijderen. Alleen de kleine piercing in mijn neus heb ik definitief uit gedaan, het was namelijk heel gecompliceerd om die er iedere keer voor het werk uit te halen.’ Zübeyda Öztürk: ‘Mijn hoofddoek draag ik gewoon onder mijn OK-muts. Helemaal geen probleem. En met een knoop van achteren en de muts eroverheen valt het niet eens op.’ hooguit of het niet warm is, twee dingen over elkaar op mijn hoofd. Verder zijn velen geïnteresseerd in mijn geloof. Vragen daarover beantwoord ik graag, want op die manier kan ik onwaarheden uit de lucht te halen.’
Rinkelende bellen ‘In ziekenhuizen moet men gestructureerd en gecontroleerd werken’, zegt docent en operatieassistent Paul Meijsen (lees ook zijn column op p.37). ‘Zéker op de operatieafdeling. De kwaliteit van 30
een operatie mag niet overwegend afhankelijk zijn van goede bedoelingen en persoonlijke inzet. Veel aandacht voor persoonlijke hygiëne is daarbij van groot belang.’ De WIP-richtlijnen vindt Meijsen niet meer dan logisch. ‘Handen en polsen moet je vaak kunnen wassen en met ringen en horloges om is dat lastig’, stelt hij. ‘Hangende oorbellen of lange halskettingen met schakels, sliertjes of rinkelende bellen moeten ook af, want die zijn onpraktisch tijdens het werk op de OK.’
In het dragen van een klein kettinkje of een oorbel ziet Meijsen geen probleem. ‘Onder de voorwaarde dat ze goed aan het lichaam gefixeerd zijn.’ En piercings? Meijsen: ‘Veel van mijn collega’s op de OK dragen oorbellen met gaatjes, wat in feite ook piercings zijn. Er is op dat moment dan ook geen enkel argument meer om een wenkbrauw-, neus-, of lippiercing wel te verbieden. Als piercings op een OK verboden worden en oorbellen en kettingen worden toegestaan, heeft dat veel meer te maken met
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 30
10/26/09 4:20 PM
waardeoordelen dan met hygiëne. Louter piercings verbieden is de schending van een belangrijk ethisch principe: autonomie. Piercings zijn inmiddels een maatschappelijk geaccepteerd verschijnsel.’
Levensbelang
in strijd zijn met de hygiënerichtlijnen op de OK.’ Nolte zit ruim twintig jaar in het hygiënevak. Zijn de veiligheidsnormen in de loop der jaren steeds strenger geworden? ‘Enerzijds wel, want er is steeds meer oog voor de hygiënische aspecten van operaties’, reageert ze. ‘Anderzijds heerste er destijds in de ziekenhuizen een veel strenger regime – van hoofd OK en hoofdzuster – dan nu. In deze tijd is er veel meer ruimte voor meedenken en inspraak. Op zich geen slechte zaak, maar dit vermindert soms de vanzelfsprekende discipline.’ ▼
Karina Nolte is ziekenhuishygiënist. Onder de vlag van haar bedrijf, Tensen & Nolte Infectiepreventie, wordt zij door ziekenhuizen ingehuurd voor allerhande trajecten, waaronder het formuleren van hygiëneprotocollen. ‘Iedere OK is verplicht zo’n protocol te hebben.’ Het verminderen van het patiëntenrisico staat bij de protocollen altijd centraal, aldus Nolte. ‘Alles wat risico oplevert voor de veiligheid van de patiënt moet verboden worden! Sieraden aan de handen – ringen, armbanden – moeten altijd af. Deze vormen een besmettingsbron en maken het moeilijker je handen goed te reinigen. Terwijl desinfecteren letterlijk van levensbelang is op de OK.’ Sommige ziekenhuizen kiezen voor een strikt beleid waarin geen enkel sieraad wordt toegestaan, weet Nolte. ‘Dat is in ieder geval duidelijk en levert geen twijfels op. Andere ziekenhuizen hanteren een iets soepeler richtlijn. Daar mogen kleine, bescheiden kettinkjes en oorbellen gedragen worden op de OK, mits deze geen enkel risico met zich meebrengen voor de patiënt. In beide gevallen is toezicht op de naleving van de regels en discipline van de medewerkers cruciaal.’
Vanuit mijn vakmatige achtergrond pleit ik voor het gebruik van weggooimaterialen of een gecontroleerd proces.’ En hoe denkt ze over hoofddoeken? ‘Daar ben ik op de OK om dezelfde reden geen voorstander van. Het is eigen kleding en die hoort op de OK geheel bedekt te zijn door OK-kleding; met een hoofddoek is dat bijna onmogelijk. Wie het haar volledig wil bedekken, kan gebruikmaken van een groter model hoofdbedekking uit de collectie operatiekleding, zoals een bivakmuts. Ik respecteer ieders geloofsovertuiging, maar deze mag nooit
Mutsen en hoofddoeken Met lede ogen ziet Nolte aan dat er op de operatiekamers steeds vaker ‘leuke stoffen mutsen’ worden gedragen (zie ook haar artikel op p. 32). ‘Hierbij is het onduidelijk of er wel dagelijks een wasroute wordt gevolgd. Verder is het de vraag of het materiaal waarvan de muts is gemaakt, voldoet aan de Europese norm voor OK-kleding. Kortom, een ongeleid projectiel in het operatiegebied. OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 31
31
10/26/09 4:20 PM
Juiste OK-kleding helpt infecties voorkomen Het schort nogal aan de kledingroutine in ziekenhuizen. Dit brengt risico’s voor de patiënt met zich mee. Draag jij de juiste OK-kleding en draag je die juist? TEKST: KARINA NOLTE, HYGIËNIST-DESKUNDIGE INFECTIEPREVENTIE BIJ TENSEN & NOLTE INFECTIEPREVENTIE, GESPECIALISEERD IN HET ONTWIKKELEN, IMPLEMENTEREN EN TOETSEN VAN INFECTIEPREVENTIEBELEID (WWW.TENSENNOLTE.NL) | FOTO: JOHANNES ABELING
A
l meer dan honderd jaar gaat de aandacht uit naar de preventie van chirurgische wondinfecties. Ze veroorzaken ongemak en verhoogde kosten en brengen het resultaat van een ingreep in gevaar. Wanneer het een diepe infectie na implantatiechirurgie betreft kunnen we gerust spreken van een ramp. Toch treden chirurgische wondinfecties nog bij te veel operatiepatiënten op. Wat landelijke cijfers ter illustratie: kophalsprothese 4,7 procent, reconstructie aorta 4,5 procent, colonresectie 12,8 procent en totale heupprothese 2,2 procent. Zo’n infectie kan worden veroorzaakt door kiemen die in het wondgebied terechtkomen. In elke operatiekamer zijn kiemen aanwezig. Er speelt zich immers – anders dan in een cleanroom – een dynamisch proces af met een levende patiënt en een actief OK-team. De kiemen kunnen zich verspreiden via deeltjes van 3 tot 5 µm. Bij een te hoge concentratie van deze deeltjes neemt het infectierisico dus toe. Per tweehonderd deeltjes wordt in theorie één kiem meegevoerd. Gelukkig leidt niet iedere besmetting tot een infectie; de afweer van de patiënt en
32
een goed gegeven antibiotische profylaxe zetten direct de verdediging in na besmetting van het wondgebied. Toch is het zinvol het risico van contaminatie tot het minimale te beperken en zo postoperatieve wondinfectie te voorkomen. Aangetoond is dat het gebruik van barrièrematerialen, zoals OK-kleding en afdekmateriaal, de besmettingsweg tijdens de operatie in belangrijke mate doorbreekt.
Europese norm Het is belangrijk dat de barrièrematerialen van het juiste materiaal zijn gemaakt en op de juiste manier worden gebruikt. Daarom zijn op Europees niveau kwaliteitseisen vastgesteld. Deze staan in de norm EN-13795 ‘Surgical drapes, gowns and clean airs suits, used as medical devices, for patients, clinical staff and equipment’. De eisen waken ervoor dat het product geen gevaar oplevert voor de gezondheid, veilig is, is ontworpen naar de laatste stand der techniek en doet wat de fabrikant belooft. Een van de meest essentiële eisen is dat de OK-jas een barrière vormt tegen bacteriedragende huidpartikels, in droge en natte omgevingen, om als zodanig de
patiënt en de drager van de jas te beschermen. Ook moet het materiaal een geringe microbiële uitgangssituatie hebben, sterk zijn en natuurlijk geen deeltjes afgeven.
Masker Het chirurgisch masker wordt beschouwd als een medisch hulpmiddel met de laagste risicoclassificering; chirurgische maskers zijn namelijk niet gemaakt om de drager te beschermen tegen micro-organismen die via de lucht worden overgebracht, maar om de patiënt te beschermen. Hierdoor behoeft het vooralsnog alleen een CE-markering en is er geen Europese norm, een nog explicieter en verplichter eisenpakket, waaraan het masker moet voldoen. Het is goed mogelijk dat er in de toekomst een EN-norm voor de maskers komt; voor OK-kleding bestaat sinds 2008 ook zo’n norm. Het masker is in eerste instantie bedoeld om de patiënt te beschermen tegen micro-organismen die worden uitgeademd door de drager of die vrijkomen bij praten, hoesten en niezen. Het moet natuurlijk wel over neus en mond worden gedragen en goed zijn vastgeknoopt. Een an-
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 32
10/26/09 4:20 PM
dere functie is de drager te beschermen tegen bloedspatten. Het masker heeft echter wel een beperkte gebruiksduur. Afhankelijk van de intensiteit van gebruik loopt gedurende het dragen de effectiviteit terug. Het masker moet dus worden beschouwd als een disposable, die na eenmalig gebruik wordt weggeworpen.
Muts
Routine De Inspectie voor de Gezondheidszorg publiceerde in 2008 onderzoek naar veilig-
heid tijdens het operatieve proces (het TOP-onderzoek, toezicht operatief proces). De meeste ziekenhuizen bleken wel een kledingreglement te hebben, maar leefden dat niet heel strikt na. Vooral de discipline rond het dragen van het masker liet veel te wensen over. Ook droeg men handsieraden of horloges. In ruim de helft van de geobserveerde ziekenhuizen waren de hoofdharen onvoldoende door een muts bedekt. Volgens de Inspectie duidt dit op nonchalance en onvoldoende interesse voor hygiënisch gedrag. Sta daarom even stil bij je dagelijkse OKkledingroutine en vraag jezelf eens af: draag ik de juiste OK-kleding en draag ik die kleding juist? Een veilige operatie vraagt om bescherming van zowel de patiënt als het operatieteam tegen het risico van infectie. Het is van essentieel belang. Uit medisch, economisch, maar vooral ook uit menselijk oogpunt. ▼
Hetzelfde geldt voor de OK-muts. Ook die is als disposable bedoeld; en de muts is effectief in het voorkomen van verspreiding van kiemen, mits hij correct wordt gedragen met alle haren eronder. Wetend aan welke eisen disposable OKkleding moet voldoen om voldoende effectief te zijn in het voorkomen van verspreiding van kiemen door het OK-team, is duidelijk dat het dragen van de zogenaamde stoffen leuke muts discutabel is als beschermende maatregel. Het materiaal
voldoet niet aan de eisen zoals gesteld in de EN-norm voor OK-kleding. Het is geen disposable, maar een reusable die niet gegarandeerd na ieder gebruik een gecontroleerd (industrieel) wasproces doorloopt. Juist bij een beschermend kledingstuk dat in de steriele lucht boven het operatiegebied hangt, zou je erop moeten kunnen vertrouwen dat het optimaal effectief verspreiding van kiemen voorkomt. Bij de keuze voor het assortiment mutsen op de OK moet de prioriteit uitgaan naar de veiligheid van de patiënt en dus naar gegarandeerde producteigenschappen van de hoofdbedekking. Een fleurige uitstraling of persoonlijke voorkeur voor bloemen of stripfiguren valt hierbij in het niet.
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 33
33
10/26/09 4:20 PM
PALAMIX
® mengsystee üm
m
Vac u
Optimaal mengen van botcement: Eenvoudig – veilig – efƂciënt*
S
U VAN HERAE
r botce me
n
t
vo o
PALAMIX® – eenvoudig gebruik voor alle toepassingen * eenvoudig in slechts een paar stappen naar een homogeen en gebruiksklaar botcement * veilig betrouwbare vacuümcontrole door vacuümindicator aan het luchtslangetje * efƂciënt een systeem voor alle toepassingen in de gecementeerde prothesiologie door een keur aan patronen met verschillende afmetingen en speciale accessoires Heraeus Kulzer Benelux BV · Postbus 986 · 2003 RZ Haarlem · Nederland · Tel.: +31 (0)23 543 42 56 · www.heraeus-medical.com
34
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 34092 34092_OK_Operationeel_215x285_NL.indd OK O ti34 l 215 285 NL i dd 1
10/26/09 PM 14.10.2009 14 10 2009 15 15:51:02 514:20 02 Uh Uhr
Akash Mehta vat geneeskunde samen Monotone hoofdstukken en teksten die uit hun voegen barsten van de details: volgens Akash Mehta (27) staat de vakliteratuur van de opleiding geneeskunde niet bekend om haar bondigheid. Om orde in de leerstof te scheppen vatte hij deze samen. Dit resulteerde enkele maanden geleden in de elfdelige reeks Mehta Medisch, uitgekomen bij Prelum Uitgevers TEKST: ASTRID VAN PELT
‘T
ijdens mijn studie moesten we vaak dikke, enorm gedetailleerde
boeken doorworstelen. Al snel besloot ik van al die boeken een samenvatting te maken, zodat ik voor elk tentamen een beknopt overzicht had van de relevante stof. Na verloop van tijd verspreidden mijn samenvattingen zich per mail over mijn hele jaargroep en aan het eind van het eerste jaar had ik bij mijn hele faculteit wel een aardige reputatie opgebouwd wat betreft het concretiseren van de studiestof. Hoewel ik de samenvattingen aanvankelijk primair voor mezelf maakte om grip op de tentamenstof te krijgen, gaf het mij een voldaan gevoel dat mijn medestudenten zo te spreken waren over mijn schrijfsels. Ze gebruikten ze vaak zelfs in plaats van de kernboeken als voorbereiding op een tentamen. Na verloop van tijd besloot de studievereniging de samenvattingen uit de onoverzichtelijke e-mailsfeer te halen en ze op hun site te publiceren.’
stampen. Op zo’n manier kun je de stof onthouden, maar je begrijpt hem niet. Begrip is de essentie en alleen op die manier lukt het je verbanden te leggen. Twee jaar na het voltooien van mijn artsexamen in 2005, ik werkte inmiddels als chirurg in opleiding in het Kennemer Gasthuis in Haarlem, sprak ik een studiegenoot van geneeskunde. Hij vertelde mij dat mijn samenvattingen nog steeds gretig aftrek vonden en adviseerde mij het tot een professioneel geheel te bundelen. Dat besloot ik te doen. Uiteraard moest er nog wat aan geschaafd en geüpdatet worden voor de samenvattingen als professionele zakboekenreeks op de markt konden worden gebracht. Ook voorzag ik ze van illustraties. Ik moest mijn aandacht en tijd verdelen tussen mijn werkzaamheden in Haarlem en het werk aan de reeks. Twee jaar nadat het idee voor publicatie was geboren, kwam de bundel op de markt.’
Dagelijks op zak Gretig aftrek
‘Ik ben erg tevreden met het resultaat. Een compleet overzicht van de geneeskunde bijeenbrengen in 1200 pagina’s verdeeld over elf delen is een behoorlijke uitdaging. De truc is dat ik het redelijk visueel heb aangepakt: veel relevante informatie kun je clusteren in een stroomdiagram. Eén blik op zo’n diagram
▼
‘Het ging me vanaf het begin makkelijk af een efficiënte samenvatting te maken, hoewel ik er in de loop der tijd wel iets meer handigheid in kreeg. Het is niet zozeer een talent, maar ook een manier van denken. Bij geneeskunde ligt al snel het gevaar op de loer dat je losse feiten gaat
brengt vaak meer inzicht teweeg dan een gedetailleerd hoofdstuk helemaal doorspitten. Pas sprak een fysiotherapeut me aan. Hoewel de serie niet specifiek op die discipline is gericht, vond hij het gedeelte over het bewegingsapparaat compact en toch diepgaand beschreven. Hij heeft het nu dagelijks op zak tijdens zijn werk. Ik denk dat het voor operatieassistenten ook een goed naslagwerk is wanneer ze snel op de hoogte van iets willen komen. Wat ooit is begonnen als een manier om de ellenlange studieboeken enigszins behapbaar te maken, is uitgegroeid tot een project waar ik waarschijnlijk gedurende mijn hele carrière mee te maken blijf houden. Mijn bundel is een mooi overzicht van de geneeskunde en dat wil ik graag zo houden. Dat kan alleen als ik de serie eens in de zoveel jaar update met de nieuwste inzichten.’ ISBN: 978 90 8562 086 0 / € 130,OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
15:51:02 Uh Uhr
OKO7_2009.indd 35
35
10/26/09 4:20 PM
Tekst: Menno Goosen
Kleine chirurgische ingrepen Auteurs: J.N. Keeman en B.C. Vrouenraets Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035230736 Prijs: € 42,50 In de tiende herziene druk van Kleine chirurgische ingrepen is de oude hoofdstukindeling hier en daar omgewerkt en aan de huidige maatstaven aangepast. Waren in de vorige uitgaven geleidelijk aan ook ingrepen opgenomen die via dagbehandeling door een specialist worden uitgevoerd, bij deze uitgave worden uitsluitend poliklinische ingrepen behandeld. De doelgroep die de auteurs hierbij voor ogen hebben, wordt gevormd door huisartsen, nurse practitioners en jonge artsen en arts-assistenten die met de ‘kleine’ chirurgie in aanraking komen. Aan het begin van ieder hoofdstuk wordt telkens een overzicht gegeven van de onderwerpen die behandeld zullen worden. Om verder naspeuren nog te vergemakkelijken zijn aan het einde van ieder hoofdstuk zo recent mogelijke literatuurverwijzingen opgenomen.
Eerste hulp Weet wat je moet doen Auteur: Het Nederlandse Rode Kruis Uitgeverij: Bohn Stafleu Van Loghum ISBN: 9789031351619 Prijs: € 32,50 Dit boek is geschreven als hulpmiddel om EHBO-kennis op te doen of te verdiepen. Er zijn onderwerpen in opgenomen waarvan het Nederlandse Rode Kruis vindt dat iedereen ervan kennis moet kunnen nemen. De beschreven eerstehulptechnieken zijn wetenschappelijk onderbouwd volgens de meest recente Europese eerstehulprichtlijnen, die het Rode Kruis met steun van de Europese Commissie heeft ontwikkeld. Het boek bevat bovendien een stappenplan om op de juiste manier eerste hulp te verlenen bij driehonderd letsels, ziektes en aandoeningen. Verder komen vele verbandtechnieken aan de orde, evenals de inhoud van een EHBO-set.
Beter Het verhaal van een olympisch kampioen Auteur: Maarten van der Weijden Uitgeverij: Ambo Anthos ISBN: 9789026322587 Prijs: € 17,95 In 2001 werd bij olympisch zwemkampioen Maarten van der Weijden acute lymfatische leukemie geconstateerd. Zijn overlevingskansen werden geschat tussen de 30 en 50 procent. Na een serie zware chemokuren, waaronder een stamceltransplantatie, genas hij van zijn ziekte en pakte hij zijn loopbaan als wedstrijdzwemmer weer op. Hij won zilver op de tien kilometer tijdens het EK van Boedapest in 2006 en werd in 2008 in Sevilla wereldkampioen op de 25 kilometer. In Beter vertelt hij het verhaal van zijn ziekte en genezing, en geeft hij zijn visie daarop. Hij schetst de moeilijke relatie met zijn vader en zijn streven om door een uitgekiende tactiek de beste zwemmer te worden. Prachtig beschrijft Van der Weijden hoe de eerste meters die hij zwom na zijn genezing uiteindelijk leidden tot een olympische gouden medaille. Beter is een indringend en ontroerend boek over toeval, pech en geluk in het leven.
Vakliteratuur onder de loep Auteur: H. Vermeulen en D.T. Ubbink Uitgeverij: Bohn Stafleu Van Loghum ISBN: 9789031371389 Prijs: € 17,50 Op eenvoudige wijze en zonder dat kennis van statistiek nodig is, leert dit boekje je de waarde van publicaties in medische of verpleegkundige tijdschriften te beoordelen. In het eerste hoofdstuk wordt ingegaan op de vijf stappen van evidence-based practice en manieren om gevonden evidence te implementeren. In de hoofdstukken daarna worden steeds een ander soort vraagstelling en een andere studie (diagnostisch of therapeutisch) beschreven op basis van een voorbeeld van een probleem uit de klinisch verpleegkundige praktijk. Een toepasselijke checklist vergemakkelijkt kritische beoordeling. Het laatste hoofdstuk beschrijft hoe je kritische beoordeling van de vakliteratuur een vaste plaats kunt geven in je eigen werkomgeving.
‘Boeken!’ besteedt aandacht aan uitgaven op het gebied van chirurgie en daarmee samenhangende vakgebieden en de gezondheidszorg in het algemeen. Recensie-exemplaren kunt u samen met een persbericht sturen naar: OK Operationeel, Postbus 10208, 1001 EE Amsterdam. 36
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 36
10/26/09 4:20 PM
Gids Patiënteninformatie Wegwijzer voor patiënt, consument en hulpverlener Redactie: Truus Veldhuijzen Uitgeverij: Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) ISBN: 9879072082213, bestellen via de webwinkel van www.npcf.nl Prijs: € 42,50 Voor de twintigste keer lanceert de NPCF de Gids Patiënteninformatie. In deze 560 pagina’s tellende gids staan alle landelijke patiënten-, gehandicapten- en consumentenorganisaties vermeld. Daarnaast is een groot aantal landelijke koepel- en beroepsorganisaties in de gids opgenomen die actief zijn in de gezondheidszorg. Met behulp van de gids kunnen patiënten en consumenten snel en doeltreffend de weg naar de juiste organisatie vinden. Van alle organisaties zijn behalve de adresgegevens ook omschrijvingen en overzichten van de activiteiten en publicaties vermeld. Verder biedt de gids informatie over de organisatie van de gezondheidszorg en de patiëntenbeweging en over de huidige wet- en regelgeving. Elk jaar wordt de Gids Patiënteninformatie geheel herzien. Ook deze twintigste editie is volledig geactualiseerd en aangepast aan de laatste ontwikkelingen in de gezondheidszorg.
Medische basiskennis Auteur: Frans Verstappen Uitgeverij: Lemma/Boom ISBN: 9789059313255 Prijs: € 55,00 Medische basiskennis beschrijft de basisprocessen van het menselijke lichaam in inleidende hoofdstukken over celbiologie, algemene pathologie en immunologie. Daarna volgen twaalf hoofdstukken met als onderwerp een veelvoorkomende chronische aandoening. Deze verschaffen een algemeen inzicht in bouw, functie en ziekte van het menselijk lichaam. In deze derde druk zijn bovendien twee nieuwe hoofdstukken opgenomen; over ontwikkeling en groei en over veroudering. Medische basiskennis probeert, onder andere met behulp van vele schematische tekeningen, de kloof tussen praktijkgerichte instructie en diepgravende specialistische geneeskundeboeken te overbruggen. Het verduidelijken van processen staat in dit boek voorop. Bij dit boek hoort de website http://medischebasiskennis.boom.nl, waar tweeduizend toetsvragen te vinden zijn en het boek digitaal doorzoekbaar is.
101 vragen over leverziektes en -transplantatie Auteur: Frederik Nevens Uitgeverij: Terra Lannoo ISBN: 9789020961836 Prijs: € 19,90 De voorbije twintig jaar is er grote vooruitgang geboekt in de hepatologie. Vlaamse en Nederlandse artsen en paramedici beantwoorden in deze publicatie 101 vragen over soorten leverziekten, orgaandonatie (en het grote tekort), de verschillende aspecten en fases van levertransplantatie, de Belgische en Nederlandse wetgeving en ethisch-religieuze kwesties. Het boek is rijk aan inhoud en wetenschappelijk goed onderbouwd. Het bevat foto’s, figuren en schema’s, en wordt verlevendigd door getuigenissen van patiënten. In het laatste hoofdstuk vind je praktische informatie, met onder meer de adressen van transplantatiecentra, zelfhulpgroepen en donorstichtingen in Nederland en Vlaanderen.
Quest Extra Gratis spoedcursus stamcellen Auteurs: Redactie Quest / Stem Cells in Development and Disease Uitgeverij: G + J uitgevers Prijs: € 0,00: Abonnees van het blad krijgen de special gratis thuis. Andere geïnteresseerden kunnen het magazine gratis downloaden als PDF-bestand op www.quest.nl. Populair wetenschappelijk tijdschrift Quest heeft in samenwerking met het landelijk netwerk Stem Cells in Development and Disease (SCDD) een speciale bijlage gemaakt over stamcellen. Aan de orde komen onder andere: Een werkdag van stamcelonderzoeker Gerben Schaaf in het Erasmus MC. Een patiënt met leukemie krijgt de stamcellen van haar zus. Wat is het verschil tussen een embryonale en een volwassen stamcel? Stamcellen onder de microscoop. Het hart repareren na een infarct, een nier uit het lab. Als het meezit, kan het binnen enkele decennia. Een nieuwe knie uit je rug? Vijf stamcelonderzoekers over hun toekomstverwachtingen.
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 37
37
10/26/09 4:20 PM
Makee-up up Zelfs als er ’s nachts een superturbospoedsectio is, zijn er zusters die nog tijd gevonden hebben om wat oogschaduw, mascara en poeder op te doen. De nieuwe wereldburger kan zich immers doodschrikken bij het zien van een stel druilerige gezichten. Make-up is geaccepteerde lichaamsversiering en valt eigenlijk niet meer op. Een piercing wél! Rondlopen op een OK met ijzerwerk in je wenkbrauwen, neusvleugels, lip of hele oorrand brengt de gemoederen in beweging. Er zijn hoofdzusters die denken dat je minimaal lid van de Hells Angels bent geworden. En ze beschouwen je als een viespeuk. Dus moeten er smoezen komen om piercings te weren van de OK. Terwijl de aanklagers zelf soms een volledige deklaag op hun gezicht hebben. ‘Onhygiënisch’ is het eerste argument, en een naïef operatiezustertje van vroeger zou hier misschien in getrapt zijn. Een operatieassistent anno 2009 weet wel beter en wuift dit bezwaar weg met de WIP-richtlijnen. Piercings zijn absoluut niet onhygiënisch en mogen op een OK rustig gedragen worden. Wel de schroefjes goed vastdoen, want zo’n blinkend dingetje vind je niet eenvoudig terug op je instrumententafel. Als je eventjes doordenkt, zou juist make-up verboden moeten worden. Poeder, glitters en schilfers, dus losse deeltjes tot-en-met. Daar komt ongetwijfeld wat van in de wond terecht. Soms is er tijdens het ochtendprogramma al zo veel vanaf gevallen dat er tussen de middag weer een nieuwe laag op moet, om constante strooiing veilig te stellen. In cleanrooms van chipfabrieken is het gevaar van make-up allang bekend en is het gebruik ervan ook verboden. De kleine poederdeeltjes kunnen tot vreselijke storingen leiden als ze op computerchips terechtkomen. Even zoeken op internet leidt jammer genoeg niet tot verontrustende uitspraken over infecties als gevolg van makeupgebruik, maar hier liggen kansen voor de gepiercten om in ieder geval met hetzelfde onzinnige wapen terug te dreigen. Ga in de aanval, zou ik zeggen. Ik daag leerlingen uit om een onderzoekje te doen naar de effecten van make-up op infecties en om eens kweekjes te nemen. Dit wapen zou wel eens van harder metaal kunnen zijn dan een piercing. Paul Meijsen Operatieassistent in het Catharina-ziekenhuis en docent operatieve zorg en technieken aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven 38
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 38
OK OPERATIONEEL OKTOBER 2009
38
10/26/09 4:20 PM
COLOFON OK Operationeel, Magazine voor operatieassistenten en anesthesiemedewerkers, is de gezamenlijke voortzetting van de vakbladen OK Magazine en Operationeel. Het blad wordt gemaakt door Uitgeverij Y-Publicaties in samenwerking met de LVO. OK Operationeel verschijnt acht keer per jaar. De oplage is 7.000 exemplaren. Het blad wordt verspreid onder alle 2.000 LVO-leden, verdere verspreiding vindt plaats onder alle OK-afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen en opleidingscentra.
Invitation to Work
Redactiesecretariaat Redactiecoördinator LVO: Hennie Mulder Telefoon: 040-253 89 21 E-mail:
[email protected] [email protected] Kopij voor OK Operationeel kunt u sturen naar beide e-mailadressen. Foto’s uitsluitend aanleveren in hoge resolutie (300 dpi). Neem bij vragen contact op met redactiecoördinator LVO Hennie Mulder of bladmanager Menno Goosen. (Zie onder uitgeverij). Bij het gebruik van illustraties van derden is toestemming voor publicatie nodig en vermelding van de bron.
Uitgeverij:
Vacancy Full-time Anesthesia Assistant & Operating Room Technician Grow with our operations team! The St. Maarten Medical Center in the Netherlands Antilles is looking for qualified, motivated persons to join our Operating Room Team. Are you enthusiastic and willing to take on the challenge of transition and growth with an expanding hospital?
Y-Publicaties, postbus 10208, 1001 EE Amsterdam Telefoon: 020-520 60 77 E-mail:
[email protected] Uitgever: Ralf Beekveldt Bladmanager: Menno Goosen:
[email protected] Medewerkers: Jennie Lipperts, Paul Meijsen, Cindy Lammers, Marieke Los, Astrid van Pelt, Linda van Pelt, Stan Verhaag. Eindredactie: Marloes van Hoorn Fotografen: Johannes Abeling, Valentijn Brandt, Jos Heijnen, Eric van Nieuwland Stockxpert.com, Edwin Wiekens, Ivonne Zijp. Tekstcorrectie: Marijn Mostart Lay-out: Thomson Digital Traffic: Hans Jansens Druk: BalMedia
For more information on this and other vacancies, please visit SMMC website:
Advertenties:
www.sintmaartenmedicalcenter.org
If you have the qualifications and what it takes to work well in a small but dynamic environment and are willing to provide a high level of care to patients, then come and join us at the St. Maarten Medical Center.
Interested candidates, please submit CV to: Human Resources Department
[email protected] Telephone: +599-543-1111 ext. 2520
Cross Advertising: Nick Konings & Arlan van der Velden Telefoon: 010-409 17 00
[email protected]
Abonnementen: Voor abonnementen, vragen over het abonnement of adreswijzigingen: SP Abonneeservice Postbus 105 2400 AC Alphen a/d Rijn Telefoon: 0172-476085 E-mail:
[email protected] Toezending van OK Operationeel is voor LVO-leden onderdeel van hun lidmaatschap. Voor niet-leden gelden de volgende abonnementsprijzen per 2009: Jaarabonnement: € 59,50 Losse nummers: € 8,50 Abonnementen buiten Nederland: € 95 Alle prijzen zijn incl. btw en verzendkosten. Prijswijzigingen voorbehouden. Opzegging betaalde abonnementen: schriftelijk, uiterlijk twee maanden voor afloop van de abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. © 2009 OK Operationeel Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich aanbevolen. ISSN 1872-6712
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 39
39
10/26/09 4:20 PM
Persoonlijke groei in de zorg High Care Detachering bestaat sinds januari 2000 en heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld als dé marktleider voor de specialistische zorg. Wij zetten dé toon als het om detacheren gaat! Met diverse Nederlandse ziekenhuizen zijn langdurige raamovereenkomsten of samenwerkingsafspraken gemaakt voor de inzet van gespecialiseerd personeel. We zijn erg sterk in het invullen van vitale functies zoals operatie assistenten, anesthesie medewerkers, intensive care- en dialyse verpleegkundigen. We zijn voortdurend op zoek naar ervaren professionals Zekerheid: High Care Detachering is lid van de ABU (Algemene
die er bewust voor kiezen flexibel te worden ingezet.
Bond van Uitzendbureaus) en we voldoen aan
We bieden je graag een dienstverband aan met High Care.
de NEN 4400-1 norm. Dit keurmerk garandeert
We zijn sterk, betrouwbaar en deskundig.
dat je bij ons in veilige en deskundige handen bent. CAO:
we volgen voor 100% de CAO ziekenhuizen.
High Care Detachering tracht voortdurend op innovatieve
Salaris:
We betalen 15% boven CAO inschaling en een
wijze te blijven voldoen aan de wensen van onze
5% eindejaarsuitkering.
opdrachtgevers. Zo worden wij regelmatig gevraagd
Loon gaat altijd door! Ook tijdens ziekte of tussen
onze mobiele operatie teams in te zetten om wachtlijsten
twee opdrachten.
weg te werken, productiepieken op te vangen of
Garantie:
Flexibiliteit: We vragen een flexibele basishouding en daar hoort
continuïteit te waarborgen.
een leaseauto bij. Bijblijven: Premie:
(Bij)scholing vinden we belangrijk, we organiseren
Heb je belangstelling om eens vrijblijvend te praten over
zelf veel en je krijgt een persoonlijk studiebudget.
wat High Care Detachering voor jou als professional
Als je in vaste dienst komt ontvang je een
kan betekenen? Vraag dan nu een brochure aan, bekijk de
fikse welkomstpremie.
website of bel voor een persoonlijke kennismaking.
Hoofdkantoor Rotterdam, Postbus 25011, 3001 HA Rotterdam, Westersingel 103, 3015 LD Rotterdam, T 010 225 11 13, F 010 225 01 68, E
[email protected], www.highcaredetachering.nl
40
OK OPERATIONEEL NOVEMBER 2009
OKO7_2009.indd 40 6 66 0101 HCD Ad 6766 Adv O Operationeel i l OK OK-Magazine M i 21 215x285.indd 28 i dd 3
10/26/09 4:20 PM 9-1-09 9 1 09 16 16:44:52 44 2