Collectiehulpverlening in geval van schimmel • Vermijd gezondheidsrisico’s • Beoordeel de situatie – Risico’s voor gezondheid? – Schimmel nog levensvatbaar? – Oorzaak van schimmel?
Gezondheidsrisico’s • Drie groepen gezondheidseffecten 1. Ziekten van allergische aard • • •
Allergische rinitis (ontsteling neusslijmvlies) en sinusitis (ontsteking slijmvies sinussen) Astma (chronische ontsteking luchtwegen) Ontsteking longblaasjes
2. Toxische reacties • •
Mycotoxicosen (inademing mycotoxines of schimmelgif; in hyfen, mycelium, sporen) (griepale klachten) bij sommige soorten: ernstige vergiftiging, zelfs carcinogeen (bijvoorbeeld aflatoxine van Aspergillus flavus
3. Infecties bij verzwakt individu •
schimmelinfectie (mycose), falen van immuunsysteem
Normen om gezondheid te beschermen Richtwaarde: beneden 200 kolonievormende eenheden per m3 Totale hoeveelheid schimmels, onafhankelijk van type schimmel en menselijke context Persoonlijke bescherming: – Masker type p3 – Veiligheidsbril – Handschoenen (nitril) – Zo nodig: wegwerpkledij en schoenenovertrek
Ook gedode schimmels kunnen deze effecten teweegbrengen omdat de afvalstoffen zich nog steeds in het substraat bevinden.
Documenteer alles • De omgevingsparameters (T°, RV,…) • Aangewende bestrijdingsmethodes • Identificatie van de schimmel (indien gebeurd) • Gedetailleerde registratie van de locatie en de verplaatsing van de stukken
Behandeling/bestrijdingsmethodes: vooren nadelen 1. Opbergen in koelkast • Voordelen: – Groei- en kiemsnelheid vertraagd – Geeft wachttijd voor een vervolgbehandeling – Sommige kiemende sporen gedood
• Nadelen: – Materiaal blijft zeer vochtig. Sporen vochtig – Schimmels kunnen pigment afscheiden (stress) – Groei gaat (vertraagd) verder
Voor- en nadelen van invriezen • Voordelen – Groei stopt – Vochtige sporen, kiemende sporen en vegetatieve groei stoppen (schimmel inactief) – Geeft wachttijd voor een vervolgbehandeling
• Nadelen – – – –
IJskristallen kunnen sommige materialen beschadigen Materiaal blijft vochtig Droge sporen kunnen geactiveerd worden Porositeit en dikte van materiaal kan toenemen
Ter plaatse dehydrateren bij kamertemperatuur • Voordelen: – Stopt groei en kiemen – T° tussen 30 en 40° doodt meeste natte sporen en hyfen – Eén behandeling, geen droogbehandeling nadien nodig (geen verplaatsing van de stukken)
• Nadelen: – Sommige voorwerpen kunnen vervormen tijdens droogproces (te selecteren voor andere behandeling)
Vriesdrogen: voor- en nadelen • Voordelen: – Doodt alle stadia van schimmel – Één behandeling, dehydrateert nat materiaal
• Nadelen: – Veroorzaakt verlies van eigen vocht en van normaal zelfherstel van materiaal – IJskristallen kunnen sommige materialen beschadigen – Porositeit en dikte van materiaal kan toenemen – Verwijderen van dode schimmelstructuren blijft nodig na behandeling
Gammadoorstraling • Hoogenergetische straling • Voordelen: – grote hoeveelheden beschimmeld materiaal tegelijk behandelen (in hun verpakking) – Zeer effectief, lage kost, snel, geen residu’s
• Nadeel: – Veroorzaakt versnelde veroudering (afbraak celluloseketens) (daarom best lage dosis, 10kGY) – Schade is cumulatief – Verwijderen van dode schimmelstructuren blijft nodig na behandeling
Fungiciden e.a. • Uit agrochemie meestal actief aan lagere dosis en minder toxisch (dan bv. quats, pentachloorfenol PCP enz.) • Rookkaarsen (enilconazole; Fungaflor; Clinafarm) • Waterestofperoxide kan pigmenten verkeuren (en doodt mycellium niet) • Desinfecterende zepen (Dettol, >< bacteriën en schimmel)
• Ethanol, 70% in water
Meest geschikte methode… • Droog mechanisch verwijderen van schimmel met borsteltje en stofzuiger • preventie
Nazorg • Eens alle stukken droog: oppervlak stofzuigen (sporen, hyfen) • Gereinigd materiaal bedekken, beschermen tegen contaminatie • Poetsmateriaal verwijderen en vernietigen • Werkvlakken, boekenplanken enz. grondig reinigen; sterilizeren met 70% ethylalcohol of met quaternaire ammoniumverbindingen (quats) • Eventueel: Clinafarm
http://www.icn.nl/bibliotheek/publicaties/pub-pluis-in-huis
