COLLECTIEBELEID 2015-2019 Volwassenen: romans en informatief
Versie januari 2015
Pagina 1
Inleiding Dit document actualiseert de uitgangspunten voor de opbouw van de collectie van Bibliotheek Pittem. Dit met een tweeledig doel. Enerzijds is het een handvest voor de bibliotheek zelf, anderzijds kunnen de gebruikers van de bibliotheek kennis nemen van de criteria op grond waarvan de collectie wordt onderhouden. De bibliotheek streeft binnen haar openbare opdracht naar een zo volledig en veelzijdig mogelijk aanbod en houdt hierbij tegelijk rekening met de vraag van de leners. De term collectiebeleid omvat het selecteren, verzamelen, ontsluiten, presenteren, bewaren en wieden van de gehele collectie. Tot deze collectie behoren zowel gedrukte als audiovisuele materialen, evenals digitale bestanden die in de bibliotheek toegankelijk zijn. Bibliotheekwetgeving Het Cultuurdecreet van 6 juli 2012 stelt volgende eisen i.v.m. de bibliotheekcollectie : Artikel 2 In dit decreet wordt verstaan onder : 4° openbare bibliotheek : een basisvoorziening waar elke burger terecht kan met zijn vragen over kennis, cultuur, informatie en ontspanning. Ze bemiddelt actief bij het beantwoorden van deze vragen. De openbare bibliotheek is actief inzake cultuurspreiding en cultuurparticipatie ; ze werkt in een geest van objectiviteit en vrij van levensbeschouwelijke, politieke en commerciële invloeden. Artikel 9 § 1. Om te kunnen intekenen op de Vlaamse beleidsprioriteiten moet de bibliotheek: 2° een onafhankelijk en pluriform informatieaanbod ter beschikking stellen, breed en zorgvuldig samengesteld, aangepast aan de behoeften van het doelpubliek en in een nietcommerciële omgeving; 6° van de middelen, bestemd voor de aankoop van gedrukte materialen, jaarlijks minstens 75 percent van het vastgestelde budget besteden aan Nederlandstalige publicaties. Basisprincipes van het collectiebeleid Bibliotheek Pittem streeft ernaar om een brede, evenwichtige collectie, waarin elk kennisgebied vertegenwoordigd is ter beschikking te stellen van de hele bevolking van de gemeente. Om dit te bereiken, worden volgende basisprincipes gehanteerd : Onafhankelijkheid De bibliothecaris is verantwoordelijk voor het collectiebeleid van de bibliotheek en dient hiervoor objectieve selectiecriteria te hanteren. De bibliothecaris mag zich hierbij niet laten leiden door commerciële, levensbeschouwelijke of politieke invloeden. Pluriformiteit Zoveel mogelijk kennisgebieden, literaire, muzikale en filmgenres komen in de collectie aan bod en dit voor alle leeftijden en in verschillende moeilijkheidsgraden zodat de bibliotheek aan alle lagen van de bevolking iets te bieden heeft. Evenwicht De collectie dient zoveel mogelijk verschillende meningen en gezichtspunten te vertegenwoordigen. Hierbij wordt gestreefd naar een evenwichtige verdeling tussen de diverse politieke en filosofische strekkingen. Actualiteit Per onderdeel en/of per titel wordt de actualiteit van de informatie onderzocht. Kwaliteit Het aanbod moet juist en van goede kwaliteit zijn. De bibliotheek richt zich daartoe op de fondsen van erkende uitgevers/producenten en werken van degelijke auteurs/artiesten.
Versie januari 2015
Pagina 2
Klantgerichtheid De collectie wordt samengesteld rekening houdend met de huidige en de te verwachten vraag. Leners hebben de mogelijkheid om aankoopsuggesties te doen. Verscheidenheid Diversiteit primeert op kwantiteit, d.w.z. verrijking van het aanbod door de aankoop van méér titels heeft de voorkeur boven de meervoudige aanschaf van succestitels. Juridische grenzen Bibliotheek Pittem neemt geen publicaties op die door de wet verboden zijn. Moeilijkheidsgraad Het aanschafniveau van informatieve en educatieve boeken gaat tot en met het niveau van de bacheloropleiding. Taal Bij de gedrukte materialen worden in principe Nederlandstalige titels aangekocht. Anderstalige informatieve werken worden enkel aangekocht bij gebrek aan een equivalent in het Nederlands of omwille van educatieve doeleinden. Afstemming en samenwerking met andere bibliotheken Voor een afzonderlijke bibliotheek is volledigheid geen haalbare kaart. Bib Pittem maakt deel uit van het regionale, provinciale en Vlaamse bibliotheeknetwerk. Met de collegabibliotheken van het samenwerkingsverband worden afspraken gemaakt via het beleidsplan Bart. Via het interbibliothecair leenverkeer is het mogelijk om werken elders aan te vragen. Selectiecriteria Collectiebeleid betreft zowel het aanschaffen als het wieden van de collectie. Dit gebeurt aan de hand van kwalitatieve selectiecriteria. Niet elk criterium geldt echter voor elk bibliotheekobject. Deze selectiecriteria zijn : het (verwachte) gebruik de actualiteit het belang van het materiaal/onderwerp binnen de totale collectie de juistheid van de geboden informatie de invloed van het werk binnen zijn gebied (vermelding in bibliografieën) de literaire kwaliteit de kwaliteit van tekst, illustraties, uitvoering de reputatie van schrijver/artiest en uitgever/producent eventuele collectieafspraken met andere bibliotheken de geschiktheid voor bibliotheekgebruik de beschikbare ruimte in de bibliotheek uiterlijke kenmerken (verschijningsvorm, vormgeving en typografie) bijkomende informatieve kwaliteiten : de aanwezigheid van literatuurlijst, index, bijlagen, lijst van websites over het behandelde onderwerp, … de schaarste aan ander materiaal op dat gebied de tijd die het materiaal van belang zal zijn in de collectie de prijs van aanschaf en/of bewaring de taal Giften, schenkingen, legaten aan de bibliotheek Dezelfde selectiecriteria worden ook gehanteerd voor het al dan niet opnemen van giften/schenkingen/legaten aan de bibliotheek. Indien een schenking wordt aanvaard, wordt van de schenker verwacht dat deze akkoord gaat dat de bibliothecaris zelf bepaalt of de schenking – of delen ervan – in de collectie wordt opgenomen. De bibliothecaris bepaalt eveneens zelfstandig de plaatsing, ontsluiting, uitleenbaarheid en afvoer van deze collecties. Collectieonderdelen die niet worden opgenomen of afgevoerd, kunnen terechtkomen in de “verkoop van bibliotheekmaterialen”.
Versie januari 2015
Pagina 3
Situatieschets Op basis van de Bios-cijfers: gebruik van de bibliotheek (2011) en collectie-aantallen (20112013) collectie
aantal
uitleningen
Gebruik
Gebruik in Vl.
evaluatie
Jeugd fictie Jeugd non fictie
9463 371
15411 1046
2,76 1,85
onder gem. boven gem.
Volw fictie Volw non fictie
9588 n.a.
7413 n.a.
1,63 2,82 1,89 (2012) 0,77 1,20 0,80 (2012)
2,24 1,48
onder gem. gemiddeld
Jeugd strips Jeugd Fictie Jeugd Non Fictie Volwassen strips Volwassen Fictie Volwassen NF Totaal gedrukte materialen Totaal gedrukte materialen in magazijn
2011 2429 9463 371 569 9588 718 26181
2012 2398 9545 498 670 6595 3520 26655
2013 2442 9713 605 654 6481 3648 26834
389
442
531
Uitleningen 2013, volgens V-Insight Collectieonderdeel Pittem Jeugd fictie Jeugdstrips Volwassenen fictie Tijdschriften (volw + jeugd) Volwassenen Non-fictie Jeugd Non-fictie Volwassenen Strips Egem Jeugdboeken Jeugdstrips Volwassenen Fictie Volwassenen Non-fictie Jeugd Non-fictie Tijdschriften (volw + jeugd) Dvd Pittem en Egem Volwassenen en Jeugd
Versie januari 2015
Verhouding tot totaal aantal uitleningen (100% = 36.037) 85% 27% 23% 13% 8% (4+4%) 4% 3% 2,5% 15% 7% 4,5% 2% 1% 1% 1% 4%
Pagina 4
Aankoop: verdeling bedragen collectie-aankoop Pittem + Egem Tijdschriften Dvd’s Digitale collectie
uitleengewicht 10% 5%
25000 2500 1250 1000
vastlegging 3000 1500 1000
Pittem Jeugd fictie Jeugdstrips Volwassen fictie Volwassen strips Volwassen non fictie Jeugd non fictie
85% 27% 23% 13% 2,5% 4% 3%
16575 5200 4500 2500 487 780 585
15350 (met correctie) 5500 2000 (hogere uitleenfreq) 4350 (incl Strips)
Egem Jeugdboeken Jeugdstrips Volwassen fictie Volwassen non fictie Jeugd non fictie
15% 7% 4,5% 2% 1% 1%
2925 1365 877 390 195 195
4150 (met correctie) 1500 500 1100 550 500
2000 (duurdere boeken) 1500
Evolutie van de collectie van bibliotheek Pittem Doel Bedoeling is om in functie van de beschikbare ruimte en de kwaliteit van het bibliotheekbezoek tot een nulgroei te komen. Dit houdt in dat de collectie groeit noch krimpt. Elk jaar een deel van de collectie evalueren, op basis van gebruikscijfers in bios – tot op vandaag geen gedetailleerde onderverdeling mogelijk, enkel grote collectie-onderdelen (VF, VNF,…) en via Vubis (nullijsten, oproepen van uitleencijfers). Daarnaast worden boeken ook ter hand genomen ter controle op slijtage, ouderdom,… Criteria: Per collectie-onderdeel zelf bepalen 1. ZIZO: Non-fictie uitgangspunt= werken niet meer uitgeleend sinds 5 jaar: uit openkast (uitzonderingen: kunstboeken, werken die door hun aard, formaat,… niet/moeilijk uit te lenen vallen, werken van lokaal belang) Vervangen?: reisgidsen, werken rond gezondheid, werken met grote actualiteitswaarde (bv. wetgeving, leren autorijden, software,…) worden altijd vervangen. ZIZO (+ jaartal evaluatie) Filosofie – levensvisies (2015)
Open kast
Magazijn
Uit collectie
Uitleningen recenter dan 5 jaar of biografieën en ideeën van filosofen of enig boek over onderwerp
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend
Samenleving (2015)
Uitleningen recenter dan 5 jaar, belangrijke processen,misdaden,..,
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend: algemeen filosofische werken, algemene werken over religies en levensbeschouwingen, Langer dan 5 jaar niet uitgeleend: algemene werken ifv onderwijs,
Versie januari 2015
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend
Pagina 5
Wetenschap – techniek(2015)
Lichaamgezondheid(2015) Vrije tijd (2015)
Natuur
De wereld (2015)
Taal - communicatie
Geschiedenis (2015)
Kunst
Dagelijks leven
Opvoeden
(algemene) werken belangrijk voor scholieren en studenten. Uitzonderingen : jaarverslagen, cijfers (enkel recenter dan 2 jaar) Uitleningen recenter dan 5 jaar Informatica: recente + courante softwareprogramma’s Uitleningen recenter dan 5 jaar of enig boek over onderwerp Uitleningen recenter dan 5 jaar + enig boek over onderwerp Uitleningen recenter dan 5 jaar of enig boek over onderwerp Belangrijkste landen en streken: steeds nieuwste versie Uitleningen recenter dan 5 jaar of enig boek over onderwerp Uitleningen recenter dan 5 jaar of enig boek over onderwerp Uitleningen recenter dan 5 jaar, standaardwerk of enig boek over onderwerp (kunstenaar, stroming of techniek) Uitleningen recenter dan 5 jaar of enig boek over onderwerp Uitleningen recenter dan 5 jaar of enig boek over onderwerp
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend: algemene werken ifv onderwijs,
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend Langer dan 5 jaar niet uitgeleend Langer dan 5 jaar niet uitgeleend Langer dan 5 jaar niet uitgeleend Langer dan 5 jaar niet uitgeleend Boeken over eigen gemeente en streek
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend
Indien reeds in open kast, als achtergrondcollectie
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend
Langer dan 5 jaar niet uitgeleend Langer dan 5 jaar niet uitgeleend
2. Fictie: Werken niet meer uitgeleend sinds 5 jaar: worden uit openkast genomen (uitzonderingen: klassiekers) -naar magazijn: grote namen uit wereldliteratuur (auteurs die voorkomen in http://nl.wikipedia.org/wiki/Belangrijkste_boeken_uit_de_wereldliteratuur), Nederlandstalige auteurs (gebaseerd op http://nl.wikipedia.org/wiki/Canon_van_de_Nederlandse_letterkunde), werken met lokale inslag, auteurs die in hun taalgebied belangrijk waren (bv. Scandinavische, Joodse, LatijnsAmerikaanse,… auteurs – individueel te bepalen) -Afvoer: alle andere
Versie januari 2015
Pagina 6
