Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Limburg
Inhoud rapportage COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid
Toelichting Hoe staat het Nederlandse bedrijfsleven ervoor? Hoe kijken ondernemers tegen de toekomst aan? Conjunctuurenquête Nederland (COEN) geeft ieder kwartaal inzicht in de ontwikkelingen en verwachtingen van het Nederlandse bedrijfsleven, uitgesplitst naar regio en bedrijfstak.
Coen in het kort Negatief beeld bij alle indicatoren Het bedrijfsleven in Limburg en de rest van Nederland blijft pessimistisch gestemd over de conjunctuur. Het economisch klimaat blijft zich verslechteren, zo geven veel ondernemers aan. Ondernemers in de bouw zijn het meest pessimistisch. Ten opzichte van de vorige meting scoort echter ook de zakelijke dienstverlening erg slecht. De Limburgse cijfers wijken niet zo veel af van de gemiddelden in de rest van Nederland. De omzetverwachtingen voor het eerste kwartaal van 2012 zijn in Limburg iets beter, de exportverwachtingen daarentegen slechter. In het algemeen kan worden gesteld dat er nog geen lichtpuntjes te zien zijn. Samenvatting Verwachtingen belangrijkste indicatoren COEN 2012-1 5 0,5
0 -5
De indicatoren in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) zijn saldi van het percentage positieve antwoorden minus het percentage negatieve antwoorden.
-3,8
-4,8
-6,8
-10
-9,2
-8,2
-10,8 -10,5
-12,3 -13,1
-15 -20 -25
-23,1 -23,8
-30 Economisch klimaat
Omzet
Export
Limburg
Personeelssterkte
Investeringen
Winstgevendheid*
Nederland
* De winstgevendheid wordt enkel uitgevraagd voor het afgelopen kwartaal, in dit geval het vierde kwartaal van 2011.
17
Provincie Limburg I pagina 1 van 7
Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Limburg
Sectoren: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling Economisch klimaat
Economisch klimaat
Eerste kwartaal 2010
Verslechtering zet door De Limburgse ondernemers zijn ten aanzien van het economisch klimaat in het laatste kwartaal van 2011 somber gestemd. De halverwege 2011 ingezette daling van het economisch klimaat zet in het vierde kwartaal van 2011 door. Slechts 5% van de ondernemers in Limburg verwacht een verbetering in de eerste maanden van 2012. Bijna 30% een verdere verslechtering. Ontwikkeling economisch klimaat Ontwikkeling economisch klimaat Limburg
Eerste kwartaal 2011
30 20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 -60 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 Verbetering
Verslechtering
Saldo Limburg
Saldo Nederland
Ontwikkeling economisch klimaat per sector Ontwikkeling economisch klimaat per sector Limburg
Eerste kwartaal 2012 (verwachting) 40
Landbouw 20
Industrie Bouw
0
Groothandel
-20
Detailhandel -40
Vervoer, opslag en communicatie
-60
Zakelijke diensten -80 2009-1
2010-1
2011-1
2012-1
In vergelijking met een jaar geleden scoren vrijwel alle sectoren een stuk slechter wanneer het gaat om het economisch klimaat. Het cijfer voor de detailhandel is nagenoeg gelijk gebleven maar ook in deze sector blijft het aantal pessimisten de overhand hebben. Vooral ondernemers in de bouw zijn zeer somber gestemd.
27
Provincie Limburg I pagina 2 van 7
Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Limburg
Sectoren: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling omzet
Omzet
Eerste kwartaal 2010
Ontwikkeling vrijwel stabiel De omzetontwikkeling van de Limburgse bedrijven blijft sinds halverwege 2011 nagenoeg gelijk. Ongeveer 20% van de bedrijven rapporteert sindsdien elk kwartaal een toename. Bij het merendeel van de bedrijven (gemiddeld ca. 55%) blijft de omzet gelijk. Het saldo van de omzetverwachting voor het eerste kwartaal van 2012 is -4,8. Dit is een iets lager saldo dan 3 maanden geleden. Het landelijke saldo is -9,2. In de onderstaande grafiek is zichtbaar dat de omzetontwikkeling al jaren erg grillig is.
Eerste kwartaal 2011
Ontwikkeling omzet Ontwikkeling omzet Limburg 50 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 Toename
Eerste kwartaal 2012 (verwachting)
Afname
Saldo Limburg
Saldo Nederland
Ontwikkeling omzet per sector Ontwikkeling omzet per sector Limburg 60
Landbouw 40
Industrie 20
Bouw
0
Groothandel
-20
Detailhandel
-40
Vervoer, opslag en communicatie
-60
Zakelijke diensten
-80 2009-1
2010-1
2011-1
2012-1
De bouw scoort bij vrijwel alle indicatoren slecht, behalve bij de omzet. Sinds 2010 is jaarlijks een stijging zichtbaar. De verwachtingen voor het eerste kwartaal zijn sinds lange tijd weer eens overwegend positief. De zakelijke dienstverlening en de sector logistiek (vervoer, opslag en communicatie) scoren een stuk slechter.
37
Provincie Limburg I pagina 3 van 7
Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Limburg
Sectoren: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling export
Export
Eerste kwartaal 2010
Exportcijfers stabiel Bijna driekwart van de exporterende bedrijven in Limburg geeft aan dat de export in het vierde kwartaal gelijk is gebleven ten opzichte van 3 maanden hiervoor. De exportverwachtingen voor het eerste kwartaal van 2012 zijn niet hooggespannen. Ongeveer 13% van de exporterende bedrijven verwacht een toename, circa 17% een afname. Een grote meerderheid (70%) verwacht dat de export gelijk blijft. De Limburgse cijfers zijn hiermee iets slechter dan gemiddeld in de rest van Nederland.
Eerste kwartaal 2011
Ontwikkeling export Ontwikkeling export Limburg 50 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 Toename
Eerste kwartaal 2012 (verwachting)
Afname
Saldo Limburg
Saldo Nederland
Ontwikkeling export per sector Ontwikkeling export per sector Limburg 80
Landbouw 60 40
Industrie
20
Groothandel
0 -20 -40
Vervoer, opslag en communicatie
-60
Zakelijke diensten
-80 2009-1
2010-1
2011-1
2012-1
Net als bij de cijfers van de omzet scoren de zakelijke dienstverlening en de sector logistiek (vervoer, opslag en communicatie) slecht ten opzichte van een jaar geleden. Ook de sector industrie verwacht minder te exporteren dan een jaar geleden. De cijfers van de overige sectoren zijn vrijwel gelijk gebleven.
47
Provincie Limburg I pagina 4 van 7
Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Limburg
Sectoren: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling personeelssterkte
Personeelssterkte
Eerste kwartaal 2010
Pessimisme neemt toe Ongeveer 20% van de Limburgse ondernemers verwacht een afname van het personeelsbestand begin 2012. Hetzelfde percentage heeft in het laatste kwartaal van 2011 daadwerkelijk personeel laten afvloeien. Het beeld is verre van rooskleurig. Het saldo is weliswaar nog niet zo laag als begin 2009 maar er is de laatste kwartalen wel een duidelijke daling zichtbaar. Ontwikkeling personeelssterkte Ontwikkeling personeelssterkte Limburg 30 20
Eerste kwartaal 2011
10 0 -10 -20 -30 -40 -50 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 Toename
Afname
Saldo Limburg
Saldo Nederland
Ontwikkeling personeelssterkte per sector Ontwikkeling personeelssterkte per sector Limburg 40
Eerste kwartaal 2012 (verwachting)
Landbouw 30
Industrie
20 10
Bouw
0
Groothandel
-10 -20
Detailhandel
-30 -40
Vervoer, opslag en communicatie
-50
Zakelijke diensten
-60 2009-1
2010-1
2011-1
2012-1
Vooral in de industrie en de bouw is sinds vorig jaar een dalende lijn waarneembaar. In de sector zakelijke dienstverlening is juist een stijging te zien. Het saldo blijft echter nog onder het 0-punt steken, dus van serieus optimisme is nog geen sprake. Bij de overige sectoren zijn de afwijkingen ten opzichte van vorig jaar nihil.
57
Provincie Limburg I pagina 5 van 7
Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Limburg
Sectoren: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling investeringen
Investeringen
Eerste kwartaal 2010
Weinig investeringsbereidheid De investeringsbereidheid is in het vierde kwartaal van 2011 niet veranderd. Nog steeds heeft circa 20% van de bedrijven meer geïnvesteerd dan 3 maanden eerder, is de hoeveelheid investeringen bij 60% gelijk gebleven en bij circa 20% gedaald. De investeringsindex laat vrijwel dezelfde tendens zien als de index van personeelssterkte. Als de verwachtingen voor het eerste kwartaal uitkomen, dan belooft het geen goede start van het nieuwe jaar te worden. Verwachte investeringen Verwachte investeringen verslagjaar Limburg
Eerste kwartaal 2011 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 -60
2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 Toename
Afname
Saldo Limburg
Saldo Nederland
Verwachte investeringen naar sector Verwachte investeringen verslagjaar per sector Limburg
Eerste kwartaal 2012 (verwachting)
40 Landbouw 20
Industrie
0
Bouw
Groothandel
-20
Detailhandel -40 Vervoer, opslag en communicatie
-60
Zakelijke diensten -80 2009-1
2010-1
2011-1
2012-1
Vooral in de bouw wordt naar verwachting veel minder geïnvesteerd dan een jaar geleden. De sterk op en neer gaande tendens geeft aan dat er in de bouwsector veel onzekerheid heerst. Van de overige sectoren zijn alleen ondernemers in de landbouw een stuk pessimistischer gestemd.
67
Provincie Limburg I pagina 6 van 7
Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 2012
Provincie Limburg
Sectoren: Economisch klimaat I Omzet I Export I Personeelssterkte I Investeringen I Winstgevendheid
Beoordeling winstgevendheid
Winstgevendheid
Eerste kwartaal 2010
Weinig verandering De winstgevendheid van de Limburgse bedrijven is in het vierde kwartaal van 2011 gelijk aan die van het derde kwartaal. 12% van de Limburgse bedrijven rapporteert een toegenomen winst in de laatste 3 maanden van 2011. Bij 63% is de winst gelijk gebleven en 25% van de bedrijven geeft aan dat de winst gedaald is. Ontwikkeling winstgevendheid Ontwikkeling winstgevendheid Limburg 30
Eerste kwartaal 2011
20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 -60 2009-1 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 Verbetering
Verslechtering
Saldo Limburg
Saldo Nederland
Ontwikkeling winstgevendheid per sector Ontwikkeling winstgevendheid per sector Limburg 20
Eerste kwartaal 2012 (verwachting)
Landbouw 10 Industrie 0 Bouw -10 Groothandel
-20 -30
Detailhandel
-40
Vervoer, opslag en communicatie
-50
Zakelijke diensten
-60 2008-4
77
2009-4
2010-4
2011-4
Provincie Limburg I pagina 7 van 7