Voor wie is deze presentatie? Deze diapresentatie is bedoeld voor IVF/ICSI-patiënten van het Radboudumc, nadat zij een prikinstructie hebben gehad van onze verpleegkundigen. Met deze presentatie kunt u de informatie nog eens rustig doorlezen. Vragen over uw persoonlijke situatie? Neemt u bij vragen of onduidelijkheden over uw persoonlijke situatie contact op met onze afdeling: Afdeling Verloskunde & Gynaecologie https://www.radboudumc.nl/Zorg/Afdelingen/VerloskundeenGynaecologie/Pages/Co ntact.aspx
1
Welkom Welkom bij de voorlichtingsbijeenkomst en prikinstructie over IVF en ICSI in het Radboudumc. De groepsvoorlichting start met een rondleiding over de afdeling. In de gang is een fotomuur waarop u alle teamleden kunt terugvinden. Tijdens een behandeling kunt u veel verschillende personen tegen komen. Op het schema dat op het bord in de wachtkamer hangt, kunt u alvast vooruit kijken welke verpleegkundige of arts er ingedeeld staat voor de echo’s of de punctie. Zo weet u van te voren wie u zult treffen. In deze presentatie In deze presentatie geven we u uitleg over de behandelingen en geven we u een spuitinstructie. Daarnaast gaat u straks naar huis met alle benodigde medicatie, die wordt geleverd door de Radboud-apotheek. Sinds 2014 is het ziekenhuis dat de behandeling uitvoert verplicht om de medicatie te leveren. Wij zullen dan ook u alle benodigde medicijnen verstrekken, uw eigen apotheek zal dit niet doen.
2
Op deze pagina ziet u: -hoe u toegang kunt krijgen tot ‘Mijn Radbouddossier’; -op welke manier u ons telefonisch kunt bereiken. In het weekend zijn we alleen bereikbaar voor spoedgevallen. Voor het aanmelden van behandelingen of het doorgeven van zwangerschapstest uitslagen kunt u wachten tot de eerst volgende werkdag. Deze informatie staat tevens op het visitekaartje dat u van uw dokter heeft ontvangen bij de eerste afspraak.
3
Het ondergaan van een IVF- of ICSI-behandeling kan spanning met zich meebrengen. Mocht u behoefte hebben aan ondersteuning van een medisch maatschappelijk werker of een psycholoog? Dan kunnen wij u hiervoor doorverwijzen. Zij zijn aan onze afdeling verbonden en zijn goed op de hoogte van wat de behandeling inhoudt en welke problemen dit voor u met zich mee kan brengen.
4
Om de kans op zwangerschap zo groot mogelijk te maken is er een aantal zaken dat van belang is. Zaadkwaliteit Effecten van leefstijl kunnen nog tot 3 maanden doorwerken in de zaadkwaliteit. Temperatuur zaadballen Voor een optimale zaadkwaliteit is het van belang dat de zaadballen niet te warm worden. Het is daarom goed om in de periode rondom de behandeling niet naar de sauna te gaan. Indien de man koorts krijgt, is het verstandig om direct met paracetamol te beginnen en tevens met ons te overleggen of de behandeling door kan gaan. Roken, alcohol en drugs Daarnaast is het voor zowel man als vrouw van belang om te stoppen met roken, alcoholgebruik te beperken en geen drugs te gebruiken. Gewicht Verder weten we dat vrouwen met een gezond gewicht (BMI<25) een hogere kans op zwangerschap hebben. Daarnaast kan overgewicht zorgen voor een lastige eicelpunctie (met de mogelijkheid dat niet alle eiblaasjes kunnen worden aangeprikt), maar ook voor een hogere kans op problemen in de zwangerschap, zoals zwangerschapssuikerziekte.
5
In de rest van deze presentatie doorlopen we de behandeling chronologisch op hoofdlijn.
6
Telefonisch aanmelden Indien u nog niet aangemeld bent voor een behandeling kunt u dit op werkdagen telefonisch doen tussen half 9 en 11 uur, op cyclusdag 1, 2 of 3. De secretaresse zal u enkele vragen stellen, onder andere: -of u nog medicatie in huis heeft; -of uw partner koorts heeft gehad; -en of u zelf medicijnen gebruikt. Na uw aanmelding zal de secretaresse dit uitwerken en u een behandeloverzicht per post opsturen, zodat u precies weet wanneer u met welke medicijnen moet beginnen. Online aanmelden U kunt zich ook aanmelden via ons online aanmeldformulier op de website. Start behandeling -Bij de meeste patiënten zal de behandeling starten met het gebruik van ‘de pil’ op de eerste dag van de menstruatie, wanneer u helder rood bloedverlies heeft, tenzij anders met u besproken is door uw arts. -Daarnaast doet u er verstandig aan om te starten met foliumzuurtabletjes. Deze kunt u kopen bij de drogist. Het slikken van foliumzuur zorgt voor een kleinere kans op een kind met een open ruggetje.
7
Op deze dia ziet u een voorbeeld van een overzicht zoals u die thuisgestuurd krijgt na de aanmelding. Datum echo(‘s) Op dit overzicht staat ook de eerste echoafspraak die alvast voor u gepland is. Eventuele vervolg-echoafspraken worden ingepland op basis van de eerste echo.
Datum punctie Het is nog niet mogelijk om de datum van de punctie alvast vast te stellen. Deze datum volgt uit de bevindingen bij de echo.
8
Het eerste spuitje Na de pil, start u met het eerste spuitje. Bij de meeste patiënten zal dit Decapeptyl zijn. Het gebruik van dit spuitje kan een paar dagen overlappen met de pil. Decapeptyl Decapeptyl zorgt ervoor dat we uw eigen lichaam onderdrukken, zodat we daarna meerdere eiblaasjes tegelijkertijd kunnen laten groeien. U moet Decapeptyl doorgebruiken tot dat we de punctie afspreken, om te voorkomen dat er eiblaasjes vroegtijdig zullen springen. Gebruik Decapeptyl is een vooraf klaargemaakt spuitje, waar de naald al aan bevestigd zit. -Het is verstandig om Decapeptyl elke avond op een vast tijdstip toe te dienen. -Haal Decapeptyl een half uurtje voor de toediening uit de koelkast. Toediening -Pak een huidplooi -Desinfecteer de injectieplek met alcohol -Prik de naald loodrecht in het onderhuids vet van buik (halve cirkel onder de navel) -Injecteer de vloeistof -Wacht 10 seconden, verwijder dan de naald -Lat de huidplooi los -Controleer het insteekplekje en plak eventueel een pleister
Na het gebruik kunt u de gehele spuit in de naaldcontainer deponeren. Bijwerkingen Bijwerkingen die we van patiënten terug horen zijn: - Overgangsklachten, zoals onrustig slapen en opvliegers. - Patiënten die bekend zijn met hoofdpijn krijgen dit tijdens Decapeptyl-gebruik soms vaker. Deze hoofdpijn wordt minder als uw wat meer gaat drinken.
9
Het eerste spuitje Nadat u ongeveer 2 weken Decapeptyl heeft gebruikt, komt er een tweede spuitje bij. Voor de meeste patiënten zal dit Gonal-F zijn. Gonal-F Gonal-F zorgt ervoor dat de mini-eitjes die klaar liggen, gestimuleerd worden om grote eiblaasjes te worden. We streven ernaar om ongeveer 8 tot 10 mini-eitjes aan te spreken om een groot eiblaasje te worden. Uw dokter heeft voorafgaand aan de behandeling nagedacht over welke dosering hiervoor nodig is. Deze dosering is afhankelijk van: uw leeftijd, uw aantal minieitjes op de echo, uw gewicht, eventueel eerdere behandelingen, eventueel een hormoonbepaling (op indicatie). Gebruik We adviseren om de Gonal-F en de Decapeptyl op hetzelfde tijdstip elke avond te gebruiken. -Gonal-F zit in een voorgevulde pen. -Haal de Gonal-F een half uurtje van te voren uit de koelkast. -Gebruik op de Gonal-F-pen elke dag een schoon naaldje. Toediening -Stel de dosering in. -Gebruik elke dag een schoon naaldje. -Pak een huidplooi. -Desinfecteert de injectieplek met alcohol. -Prik de naald loodrecht in het onderhuids vet van buik (halve cirkel onder de navel). -Injecteer de vloeistof. -Controleren of de dosering geïnjecteerd is: na het injecteren staat in het kijkvenster de pen weer op 0. -Wacht 10 seconden voordat u de naald weer verwijdert. -Laat de huidplooi los. -Controleer het insteekplekje en plak eventueel een pleister. U wordt geadviseerd ongeveer 2 tot 2,5 liter water per dag te drinken. Na het gebruik naaldje in de naaldcontainer deponeren. Bijwerkingen Bijwerkingen die we van patiënten terughoren zijn: -Vooral vermoeidheid en een wat meer opgezette onderbuik. -De patiënten hoofdpijn krijgen tijdens Decapeptyl-gebruik, ervaren dat deze klacht minder wordt tijdens GonalF.
10
Na het starten van de Gonal-F komt u circa na 9 dagen voor de eerste echo.
11
Echo(‘s) Tijdens de stimulatie met Gonal-F komt u voor 1 of meerdere echo’s. We maken de echo’s om 3 redenen: -Groeien er voldoende eiblaasjes? -Groeien er niet teveel eiblaasjes? -Wanneer is het grootste groepje eiblaasjes tussen de 15-20 mm groot? Dit is het moment waarop we de punctie afspreken. Groeien er te weinig of teveel blaasjes? Dan kunnen we de dosering aanpassen. Soms adviseren we patiënten om te stoppen en opnieuw te beginnen. Deze beslissing nemen we in overleg met u. Dat is natuurlijk nooit leuk om te horen, maar we denken dan dat we u in een volgende behandeling met een andere startdosering een betere behandeling kunnen bieden.
12
Bij sommige patiënten blijkt de reactie van het lichaam van de vrouw op de gegeven dosering te groot. Er groeien dan teveel eiblaasjes. Klachten zoals buikpijn, misselijkheid, toename is gewicht, opgezette buik en benauwdheid kunnen hierbij passen. We adviseren u dan om: -veel te drinken, zo’n 2,5 tot 3 liter water per dag; -extra rust te nemen; -en elke dag uw gewicht te wegen. Indien dit voor u van toepassing is, dan ontvangt u hierover extra informatie en leggen we u uit wanneer u contact met ons dient op te nemen.
13
14
Na de echo bespreken we of de eiblaasjes groot genoeg zijn om een punctie af te spreken. Telefonisch contact -Zijn de eiblaasjes groot genoeg? Dan wordt u hierover gebeld. -We geven dan de dosering van de Pregnyl door en op welk tijdstip (36 uur voor de punctie) u de Pregnyl mag inspuiten. Let op: het is belangrijk dat het juiste telefoonnummer bij ons bekend is. Let op: als de follikelpunctie wordt afgesproken, dan dient u te stoppen met Gonal-F en Decapeptyl
15
Pregnyl Pregnyl zorgt ervoor dat de eicel die nog aan het eiblaasje vast zit, los komt. Zodat we de eicel met de punctie eruit kunnen halen. Let op Het is belangrijk dat u de pregnyl op het juiste tijdstip toedient. Zit er namelijk een te lange tijd tussen de Pregnyl en de punctie? Dan kan de eisprong voortijdig optreden. Gebruik Pregnyl bestaat uit een ampul met poeder en een ampul met water. -Moet u 5.000 EH Pregnyl toedienen? Dan lost u 1 ampul met poeder in 1 ampul met water op. -Moet u 10.000 EH Pregnyl toedienen? Dan lost u 2 ampullen poeders in 1 ampul water op. Eerder klaarmaken Sommige patiënten vinden het prettig om de Pregnyl al van te voren klaar te maken, zodat er op het tijdstip dat u het toedient niks meer mis kan gaan. -In opgeloste vorm is Pregnyl 24 uur houdbaar. -Wel is het verstandig om de klaargemaakte spuit een half uur van tevoren uit de koelkast te halen. De ampullen en de naalden kunt u in de naaldcontainer deponeren. Bijwerkingen -Pregnyl kan ervoor zorgen dat u een wat gespannen gevoel krijgt onder in de buik. Dit komt doordat het de eiblaasjes wat meer op spanning zet. -Daarnaast hebben sommige patiënten last van een wat rode verkleuring rondom de insteekopening na het toedienen.
16
Follikelpunctie -Het is belangrijk om op tijd op de afdeling aanwezig te zijn. Komt u te laat, bijvoorbeeld door een file? Dan is het mogelijk dat de eisprong voortijdig is opgetreden. -Een half uur voorafgaand aan de punctie moet de heer zaad inleveren bij het laboratorium (tenzij anders afgesproken). Er wordt geadviseerd om een onthoudingstijd van 2 tot maximaal 4 dagen aan te houden. -Voor de punctie wordt een half uur ingepland, echter de daadwerkelijke punctie duurt meestal niet langer dan 5 tot 10 minuten. -De vrouw kan pijnstilling krijgen in de vorm van een morfine-achtig middel (Rapifen) dat wordt toegediend via het infuus. -Vaak merkt de vrouw ook dat de morfine gaat werken doordat ze het wat warm krijgt, of een wat licht gevoel in het hoofd. Sommige patiënte worden van de morfine misselijk. Wanneer de vrouw morfine heeft gehad, mag zij daarna niet meer zelf autorijden, aangezien morfine de rijvaardigheid kan beïnvloeden.
17
Op deze afbeelding ziet u hoe de follikelpunctie plaatsvindt. -De arts prikt via de schede echogeleid de eierstok aan. -Met een zuigsysteem gaat het vocht met de eicel uit het eiblaasje naar de reageerbuis. -Vervolgens gaat de arts met de naald van blaasje naar blaasje. -Nadat de ene eierstok in aangeprikt, vraagt de arts of de verdoving voldoende werkt of dat u extra verdoving wenst. -Daarna herhaalt de procedure zich aan de andere kant. -Na de punctie brengt de arts (na het controleren van uw naam) de reageerbuisjes met daarin de eicelvloeistof en eicellen naar het laboratorium voor het verrichten van de IVF of ICSI.
18
Utrogestan Utrogestan zorgt voor een mooi opgebouwd baarmoederslijmvlies voor de terugplaatsing. Gebruik U start op de dag van punctie met Utrogestan: -‘s middags 2 witte bolletjes -‘s avonds 2 witte bolletjes -en vanaf de dag erna 3 keer per dag 2 witte bolletjes. De Utrogestan moet vaginaal worden ingebracht. Dit kan met uw vinger of met een inbrenghuls. Bijwerkingen Veel vrouwen krijgen van Utrogestan-gebruik witte afscheiding, omdat het omhulsel van het bolletje niet goed oplost. Dit is vervelend voor de patiënte maar maakt niet uit voor het resultaat. Daarnaast kunt u wat last krijgen van wat onrustige darmen.
19
De verpleegkundige vertelt u telefonisch hoeveel van de eicellen die zijn gevonden bij de punctie zijn bevrucht tot een embryo. Is er bevruchting? Dan krijgt u van de verpleegkundige een afspraak voor de dag erna over het tijdstip van de terugplaatsing. De verpleegkundige kan u helaas nog niks vertellen over de kwaliteit van de embryo’s.
20
Op de dag van de terugplaatsing hoort u de kwaliteit de embryo(’s) die worden terug geplaatst. -Een A-embryo heeft een bovengemiddelde kans op zwangerschap. -Een B-embryo heeft een gemiddelde kans op zwangerschap. -Een C-embryo heeft onder gemiddelde kans op zwangerschap. Uiteraard plaatsen wij het beste embryo dat u heeft terug. Dit geeft de grootste kans op zwangerschap.
21
Sinds 2013 is er landelijk afgesproken om bij vrouwen tot 38 jaar bij de eerste en de tweede behandeling slechts 1 embryo terug te plaatsen, om op deze manier tweeling zwangerschappen te voorkomen. Bij een derde behandeling plaatsen we in overleg met u 1 of 2 embryo’s terug. Bij vrouwen van 38 en 39 jaar plaatsen we bij een eerste behandeling bij een A embryo 1 embryo terug, en bij een B of een C embryo 2 embryo’s. Vanaf de tweede behandeling plaatsen we in overleg met u 1 of 2 embryo’s terug. Bij vrouwen vanaf 40 jaar plaatsen we in overleg met u bij de eerste en eventueel daarop volgende behandeling 1 of 2 embryo’s terug.
22
Een dag later is de terugplaatsing. Bij de terugplaatsing verzoeken wij u om met een volle blaas te komen. Dit zorgt ervoor dat de baarmoeder rechter komt te liggen, zodat de terugplaatsing makkelijker gaat. De terugplaatsing duurt ongeveer 15 minuten.
23
Soms kunnen we overgebleven embryo’s invriezen. Dit is mogelijk bij 1 op de 3-4 paren. Het laboratorium beoordeelt of dit mogelijk is. Bij de terugplaatsing wordt u gevraagd om alvast een bewaarovereenkomst te tekenen voor het geval dat we embryo’s zouden kunnen invriezen. Er zijn niet altijd embryo’s om in te vriezen. U krijgt per post te horen of dit daadwerkelijk ook zo is. Het invriezen van een embryo gebeurt op de 5e dag na de punctie. We vriezen 1 embryo in per rietje. Indien er ingevroren embryo’s zijn en u bent niet zwanger geworden van de terugplaatsing na de punctie, dan kunnen we het embryo ontdooien en terug plaatsten. Voor de meeste verzekeringen geldt dat dit valt onder de poging van de bijbehorende punctie. Je kunt dus per poging meerdere terugplaatsingen hebben. Wetenschappelijk onderzoek laat geen negatieve invloeden zien op de kinderen die zijn geboren na de terugplaatsing van een ingevroren embryo.
24
Indien er twee embryo’s worden terug geplaatst, is er een risico op een tweelingzwangerschap. Een tweelingzwangerschap heeft meer risico op complicaties dan een eenlingzwangerschap, zoals: -meer kans op hoge bloeddruk en zwangerschapssuikerziekte; -meer kans op complicaties tijdens de bevalling; -en vaker vroeggeboorte.
25
15 dagen na de terugplaatsing, doet u thuis een zwangerschapstest met ochtendurine. Nadien belt u de uitslag door naar ons verpleegkundig spreekuur.
26
Bij een positieve uitslag stopt u met de Utrogestan, gaat u door met de foliumzuur en start u tevens met vitamine D. Er wordt een afspraak gemaakt over circa 3 weken na de positieve test voor een zwangerschapsecho.
27
Bij een negatieve uitslag, stopt u met de Utrogestan, maar gaat u door met de foliumzuur. Tussen de behandelingen moet altijd een rustmaand zitten, daarna kunt u zich eventueel opnieuw aanmelden. Bij de cryo-behandeling is de rustmaand niet nodig. U bent ook altijd welkom om met uw hoofdbehandelaar de behandeling te evalueren op de poli.
28
29
Bij een negatieve uitslag, stopt u met de Utrogestan, maar gaat u door met de foliumzuur. Tussen de behandelingen moet altijd een rustmaand zitten, nadien kunt u zich eventueel opnieuw aanmelden. Bij de cryo behandeling is de rustmaand niet nodig. U bent ook altijd welkom om met uw hoofdbehandelaar de behandeling te evalueren op de poli.
30
We wensen u veel succes met de behandeling.
31
