Jaarverslag EU-GHS/CLP Helpdesk 2013
Datum Status
1 november 2014 Definitief
1
Jaarverslag EU-GHS/CLP Helpdesk 2013
Datum Status
1 november 2014 Definitief
Colofon
Projectnaam Versienummer Opdrachtgever(s) Auteur
Voorlichting EU-GHS/CLP Definitief Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Rijkswaterstaat Leefomgeving (CLP Helpdesk)
2
Inhoud
Colofon—2 Samenvatting—5 1 1.1 1.2
Inleiding—8 Achtergrond—8 Leeswijzer—9
2 2.1 2.1.1 2.1.2 2.2 2.3 2.4
De CLP Helpdesk—10 Doelstellingen en taken Helpdesk—10 Doelstellingen—10 Taken—10 Afhandeling vragen—10 Voorlichting—11 Evaluatie van het voorlichtingstraject—11
3 3.1 3.2 3.2.1
2013 in cijfers en beeld—14 Behandelde vragen—14 De website—17 Bezoek aan de website—19
4 4.1 4.2 4.3
Overige activiteiten—22 Nieuwsbrief—22 Opleiding en trainingen—22 Internationale samenwerking—22
5
Blik op de toekomst—23
3
4
Samenvatting
De EU-GHS Helpdesk is per 1 maart 2008 gestart met het beantwoorden van vragen over de EU-GHS verordening (1272/2008). EU-GHS is de Nederlandse werktitel voor de Europese verordening over de indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels (in het Engels: Regulation on Classification, Labelling en Packaging of substances en Mixtures, CLP-Regulation). In 2013 is besloten om de Nederlandse werktitel niet meer te gebruiken. In het vervolg wordt de Engelse afkorting CLP gebruikt. Voorliggend jaarverslag beschrijft de werkzaamheden die de helpdesk in 2013 heeft uitgevoerd. Het beantwoorden van vragen is de belangrijkste taak van de helpdesk. De primaire doelgroep van de helpdesk zijn intermediaire (branche-) organisaties maar iedereen die vragen heeft over de verordening kan terecht bij de helpdesk. De helpdesk heeft in 2013 140 vragen afgehandeld. 76% van de vraagstellers is te vinden bij bedrijven. Vervolgens stellen medewerkers van overheidsorganisaties (13%), adviesbureaus (11%) de meeste vragen. De verhouding tussen de grote bedrijven (meer dan 250 werknemers) en bedrijven uit het MKB is ongeveer 1:2. In 2013 ging net als voorgaande jaren een groot deel van de vragen over de onderwerpen etikettering (33%) en indelen (15%). Daarnaast kwamen er ook vragen (ca.11%) binnen over de REACH-verordening en de vervoerswetgeving (ADR). De website vormt een belangrijk instrument voor de helpdesk, de overige voorlichtingsactiviteiten en de handhaving. Deze bevat veel achtergrond informatie (informatie over de Verordening (EG) Nr. 1272/2008, de relatie met REACH en transportwetgeving, Biociden en arbowetgeving), informatie over voorlichtingsbijeenkomsten, links naar aanverwante websites en een overzicht van veel gestelde vragen. Daarnaast kan de doelgroep verschillende publicaties van de website downloaden. Naast het beantwoorden van vragen heeft de helpdesk in 2013 in april een digitale nieuwsbrief uitgebracht. De digitale nieuwsbrief werd onder 442 lezers verspreid. Bureau KLB heeft in opdracht van de helpdesk in 2013 de voorlichtingsactiviteiten geëvalueerd. Dit was een actie gepland in het communicatieplan voorlichting 1. Aan het onderzoek deden 301 bedrijven en 16 brancheorganisaties mee. KLB onderzocht wat het kennisniveau bij de bedrijven over de CLP-verplichtingen was en welke acties brancheorganisaties tot nu toe hebben ondernomen om hun leden voor te lichten. Uit het onderzoek bleek dat sectoren waarvoor het werken met chemische stoffen de ‘core business’ is, meestal goed geïnformeerd zijn over CLP. Maar in andere sectoren zijn toch behoorlijk wat bedrijven die nog niet op de hoogte zijn. Fabrikanten (de eerste schakel in de keten) en de formuleerders (de tweede schakel in de keten) zijn meestal goed op de hoogte van de regelgeving en de verplichtingen. Echter, hoe verder je de keten komt, des te lager is het kennisniveau. De conclusie was dat door de overheid gehanteerde ‘getrapte’ voorlichtingsstrategie goed lijkt te werken. Bij deze strategie richt de voorlichting zich voornamelijk op (intermediaire) brancheorganisaties. Zij hebben vervolgens de taak om hun leden te informeren. Daar staat tegenover dat deze indirecte voorlichtingsstrategie er toe leidt dat bij bedrijven – en branches die iets meer op afstand staan – het kennispeil laag is. De verplichtingen om informatie 10 jaar te bewaren en de productnotificatie aan het
1
Communicatieplan EU-GHS, Doelgroep intermediaire organisaties, SenterNovem, 2008
5
Nederlandse Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) aan te leveren, zijn het minst bekend. Ook blijkt dat zij niet op de hoogte zijn van de voorlichtingsmiddelen die de overheid heeft. Denk hierbij aan de helpdesk, de website en de daarop aanwezige hulpmiddelen. De aanbevelingen richten zich op het handhaven van de huidige succesvolle voorlichtingsaanpak. Dit moet de overheid doen in samenspraak met actieve brancheorganisaties en met aandacht voor hun specifieke wensen. Een andere aanbeveling richt zich op de inzet en het onder de aandacht brengen van het beschikbare voorlichtingsmateriaal. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en de aanbevelingen zal de helpdesk de volgende acties uitvoeren: - een twitteraccount openen ter verhoging van de bekendheid - samen met een bedrijfsleven een filmpje over de NVIC –verplichtingen laten ontwikkelen - verder ontsluiten (en indien nodig verbeteren) van de informatie op de website. Ook wordt wat betreft voorlichtingsactiviteiten aangesloten bij het Project Aanpak Kosten REACH-MKB van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). De CLP helpdesk wordt uitgevoerd door een samenwerkingsverband van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Kenniscentrum InfoMil/Rijkswaterstaat2. De opdrachtgever is het Ministerie van VWS. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit coördineert in opdracht van VWS de uitvoering van het project.
2 Per 1 januari 2013 is dit centrum ondergebracht bij Rijkswaterstaat Directie Leefomgeving
6
7
1
1.1
Inleiding
Achtergrond Op 20 januari 2009 is de Europese verordening voor de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels (EG nr. 1272/2008) (in het Engels: Regulation for Classification, Labelling and Packaging of substances and mixtures, CLP) in werking getreden. De verordening werd voorheen- in Nederland aangeduid met de werktitel EU-GHS. De doelstellingen van de verordening zijn: · In stand houden van een hoog beschermingsniveau voor de menselijke gezondheid en het milieu. · Garanderen van het vrije verkeer en bevorderen van de handel van stoffen en mengsels op de interne (Europese) markt door uniforme regelgeving. · Harmonisatie van regelgeving voor de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels. CLP is ter vervanging van twee richtlijnen: de Stoffenrichtlijn (67/548/EEG) en de Preparatenichtlijn (EG/1999/45). De verordening introduceert nieuwe criteria voor het indelen van stoffen en mengsels. Daarnaast komen er nieuwe pictogrammen en signaalwoorden. Evenals bij de Stoffenrichtlijn vormt deze informatie de basis voor risicobeheersmaatregelen bij productie, gebruik en opslag van chemische stoffen. Deze maatregelen zijn vervolgens vastgelegd in diverse Europese richtlijnen en verordeningen o.a. REACH, Cosmetica, verpakkingen, Seveso, werknemersbescherming. Niet alle bepalingen van de verordening zijn op 20 januari 2009 in werking getreden. Leveranciers van stoffen en mengsels krijgen namelijk via twee overgangstermijnen (de eerste voor stoffen loopt af in 2010 en de tweede voor mengsels in 2015) de gelegenheid om aan hun verplichtingen te voldoen. Tijdens de overgangsperiode moeten de twee systemen naast elkaar worden gebruikt (zie ook figuur 1).
1 juni 2015
Einde overgangsperiode voor mengsels Indelen stoffen en mengsels volgens EU-GHS verplicht
1 december 2010
Einde overgangsperiode voor stoffen Indelen stoffen volgens EU-GHS en Stoffenrichtlijn verplicht
20 januari 2009
Verordening treedt in werking Start overgangsperiode voor stoffen en mengsels Gebruik twee systemen voor stoffen en mengsels
Figuur 1: schema overgangstermijnen CLP
De verordening bevat verplichtingen voor fabrikanten, importeurs en downstream gebruikers van chemische stoffen en mengsels. Zij zijn verplicht om vanaf 1 december 2010 alle stoffen die zij in de handel brengen in te delen en etiketteren volgens de criteria van CLP. 8
Daarnaast moeten fabrikanten en importeurs de indeling en etikettering melden bij het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA) in Helsinki, voor opname in de inventaris van indelingen en etiketteringen. De nieuwe regelgeving heeft ingrijpende gevolgen voor veel verschillende bedrijven in de Europese Unie (EU). CLP verplicht de lidstaten daarom om nationale helpdesks in te richten die bedrijven en andere belanghebbenden informatie verstrekken over hun verantwoordelijkheden en verplichtingen. In Nederland is er voor gekozen om de CLP Helpdesk een integraal onderdeel te laten zijn van de voorlichting aan bedrijven. Het voorlichtingstraject over de REACHverordening is daarbij als voorbeeld gebruikt. In 2008 is voor de voorlichting een communicatieplan opgesteld. Doelstelling daarvan was om in samenwerking met intermediaire organisaties, een rijksbrede voorlichting te geven over de nieuwe verordening en om de aandacht voor het veilig omgaan met chemische stoffen en mengsels te verhogen. De overheid richt zich daarbij om het beantwoorden van de ‘wat-vraag’. Terwijl intermediaire organisaties de taak hebben om antwoord te geven op de ‘hoe-vraag’. De helpdesk is tevens een uitwerking van één van de instrumenten uit het communicatieplan.
1.2
Leeswijzer Hoofdstuk 2 van dit jaarverslag gaat in op de doelstelling, organisatie en de taken van de helpdesk. Hoofdstuk 3 geeft inzicht in de doelgroep van de helpdesk en de gestelde vragen. In Hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de overige activiteiten. Hoofdstuk 5 tenslotte geeft een korte vooruitblik op de verwachte toekomstige ontwikkelingen.
9
2
De CLP Helpdesk
De helpdesk valt onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het ministerie heeft de uitvoering van de helpdesk op 1 maart 2008 ondergebracht bij het Kenniscentrum InfoMil in samenwerking met (RIVM). Naast een voorlichtende taak heeft de helpdesk ook een signalerende functie. De ervaring die de helpdesk opdoet en de vragen die helpdesk ontvangt leveren zowel op nationaal als Europees niveau een bijdrage aan de invoering en verbetering van de regelgeving en de voorlichting hierover.
2.1
Doelstellingen en taken Helpdesk
2.1.1
Doelstellingen De CLP Helpdesk heeft de volgende doelstellingen: · Informeren van de doelgroep over CLP door het beantwoorden van ‘Wat-vragen’. · Informeren van de doelgroep door het beantwoorden van vragen over diens verantwoordelijkheden en verplichtingen binnen CLP. · Het op verzoek bijwonen van bijeenkomsten georganiseerd door brancheorganisaties. · Het op weg helpen van de vraagsteller door gericht doorverwijzen naar de eigen brancheorganisaties die hen advies kunnen geven en ‘Hoe-vragen kunnen beantwoorden. · Het signaleren van trends en ontwikkelingen in de vragen. · Het ondersteunen voorlichtingstraject door mee te werken aan de voorlichtingsbijeenkomsten van de rijksoverheid. · Het leveren van een constructieve bijdrage aan discussies op EU-niveau over gecompliceerde vragen, het harmoniseren van antwoorden op veelgestelde vragen en de uitwisseling van goede praktijk.
2.1.2
Taken Het beantwoorden van vragen is de belangrijkste taak van de helpdesk. De CLP helpdesk beantwoordt vragen van individuele bedrijven en de sector/brancheorganisaties, hulpverlenende instanties, lokale en regionale overheden, publieke sector en kenniscentra. De helpdesk geeft alleen antwoord op ‘wat-vragen’. Vraagstellers worden voor het antwoord op ‘hoe-vragen’ doorverwezen naar intermediaire organisaties. ‘Watvragen’ die binnen de opdracht van de helpdesk vallen zijn vragen die bijvoorbeeld gaan over de inhoud van de wettekst, de consequenties van de invoering of de verplichtingen. Vragen die buiten de opdracht vallen zijn inhoudelijke vragen over andere wetgeving waarmee CLP raakvlakken heeft (bijvoorbeeld vervoerswetgeving, veiligheidswetgeving, Stoffenrichtlijn). De helpdesk verwijst personen met dergelijke vragen door naar de instantie of helpdesk die daarvoor verantwoordelijk is. De identiteit van de helpdesk is vastgelegd als onafhankelijk (vrij van commerciële belangen en onafhankelijk van handhaving), betrouwbaar en toegankelijk.
2.2
Afhandeling vragen Vraagstellers kunnen vragen stellen via een webformulier en telefonisch. Om vraagstellers optimaal van dienst te kunnen zijn, beantwoordt de helpdesk de vragen 10
per e-mail en telefonisch. De openingstijden van de telefonische helpdesk zijn op werkdagen van 9.00 tot 12.00 uur. Alle vragen die bij de helpdesk binnenkomen worden geregistreerd, evenals het antwoord dat is gegeven. Ook de adresgegevens van de vragensteller en gegevens over het organisatietype worden per vraag in het registratiesysteem opgenomen. De registratie heeft meerdere functies: · het vergroot het inzicht in de ontvangen vragen; · kwaliteitscontrole van de beantwoording van de vragen; · de afhandeling van vragen kan worden versneld doordat de antwoorden op eerder gestelde vragen inzichtelijk zijn; · het levert input voor de veel gestelde vragen op de website; · het vormt de basis van rapportages en de monitoring van de activiteiten van de helpdesk. De helpdesk streeft ernaar om ontvangen vragen zo snel mogelijk te beantwoorden, doorgaans binnen 3 werkdagen. Bij het direct beantwoorden van de vragen wordt een vast team van drie mensen ingezet (eerste lijn medewerkers). Daarnaast is er ook een team van vijf medewerkers dat wordt geraadpleegd bij het beantwoorden van complexe vragen (tweede lijn medewerkers). Dit team is ook verantwoordelijk voor de wekelijkse kwaliteitstoetsing op de beantwoorde vragen. Vanwege de raakvlakken met het onderwerp hebben alle helpdeskmedewerkers kennis van de REACH-verordening.
2.3
Voorlichting De medewerkers van de helpdesk geven op verzoek of op eigen initiatief ook presentaties op bijeenkomsten van brancheorganisaties. Ook wordt via een stand op informatiemarkten een brede doelgroep geïnformeerd over de verordening. Daarnaast brengen zij ook het voorlichtingsmateriaal (brochure, informatiebladen, pictogrammenkaartjes) en de website met digitale informatieproducten (o.a. overzicht van de overgangstermijnen, voorbeeldpresentaties, poster van Wms naar CLP) onder de aandacht. De CLP helpdesk was met een stand aanwezig op de informatiemarkt van de Landelijke stoffendag van TNO/SZW, de Landelijke Stoffendag van de VNCI/VHCP, de KC InfoMil Schakeldag, de VNCW3 Conferentie Ketenregie in de chemie en de CTGGvoorlichtingsdag.
2.4
Evaluatie van het voorlichtingstraject In het communicatieplan staat dat in 2013 een evaluatie van de voorlichtingsactiviteiten moet plaatsvinden. Voor deze evaluatie heeft Bureau KLB in opdracht van de helpdesk onderzocht wat het kennisniveau over CLP van bedrijven in Nederland was. Ook is onderzocht of bedrijven wisten welke verplichtingen ze hadden. Daarnaast keek het bureau welke acties brancheorganisaties tot op het moment van het onderzoek hadden ondernomen om hun leden te wijzen op de veranderingen en bijbehorende verplichtingen. Aan het onderzoek deden 301 bedrijven en 16 brancheorganisaties mee.
3 Vereniging van Nederlandse Chemische Warehousingbedrijven
11
De belangrijkste conclusies Sectoren waarvoor het werken met chemische stoffen de ‘core business’ is, zijn meestal goed op de hoogte. Maar in andere sectoren zijn toch behoorlijk wat bedrijven die nog niet op de hoogte zijn. Fabrikanten (de eerste schakel in de keten) en de formuleerders (de tweede schakel in de keten) zijn meestal goed op de hoogte van de regelgeving en de verplichtingen. Echter, hoe verder je de keten komt, des te lager is het kennisniveau. Eén derde van alle bedrijven kent de verordening niet. Minder dan de helft van de bedrijven op wie dit van toepassing is, kan spontaan de verplichtingen noemen. Het gaat dan om het opnieuw indelen van producten, herzien van de etikettering en het informeren van de werknemers. De verplichtingen om informatie 10 jaar te bewaren en de productnotificatie aan het NVIC aan te leveren, zijn het minst bekend. De meeste brancheorganisaties zetten gericht in op bij de sector passende voorlichting. Meestal zijn ze bewust bezig met voorlichting over CLP. In een aantal gevallen betekent dit dat ze bedrijven al vanaf de start van de verordening in 2009 al actief aan het informeren zijn. In andere gevallen treffen ze concrete voorbereidingen om binnenkort met voorlichting te beginnen. Weer sommige brancheorganisaties zijn nadrukkelijk aan het kijken naar het goede moment en de toegevoegde waarde van voorlichting. De conclusie was dat door de overheid gehanteerde ‘getrapte’ voorlichtingsstrategie goed lijkt te werken. Bij deze strategie richt de voorlichting zich voornamelijk op (intermediaire) brancheorganisaties. Zij hebben vervolgens de taak om hun leden te informeren. Daar staat tegenover dat deze indirecte voorlichtingsstrategie er toe leidt dat bij bedrijven – en branches die iets meer op afstand staan – het kennispeil laag is. Ook blijkt dat zij niet op de hoogte zijn van de voorlichtingsmiddelen die de overheid heeft. Denk hierbij aan de helpdesk, de website en de daarop aanwezige hulpmiddelen. Aanbevelingen uit het onderzoek De aanbevelingen richten zich op het handhaven van de huidige succesvolle voorlichtingsaanpak. Dit moet de overheid doen in samenspraak met actieve brancheorganisaties en met aandacht voor hun specifieke wensen. Een andere aanbeveling richt zich op de inzet en het onder de aandacht brengen van het beschikbare voorlichtingsmateriaal. Andere aanbevelingen waren dat de overheid: - moet overwegen een aanvullende verschillende, communicatiestrategie op te stellen om de bedrijven die wat verder af staan gericht te bereiken - een goede ketencommunicatie moet stimuleren, om zo bedrijven die niet zijn aangesloten bij brancheorganisatiegericht te bereiken - extra aandacht moet besteden aan de voorlichting over de verplichtingen om gegevens te bewaren en het geven van informatie aan het NVIC. - de bekendheid van de EU-GHS/CLP helpdesk, de website en de daarop aanwezige informatiemiddelen moet bevorderen.
Het volledige rapport is te downloaden van de website van de helpdesk (rubriek Publicaties – Algemeen). Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en de aanbevelingen heeft de helpdesk de volgende acties uitgevoerd: - een twitteraccount openen ter verhoging van de bekendheid; - aansluiten bij de voorlichtingsactiviteiten in het Project Aanpak Kosten REACHMKB van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). Een eerste actie op dat gebied is het gezamenlijk uitbrengen van een nieuwsbrief REACH en CLP - Uitbreiding van het REACH-MKB Forum met het onderwerp CLP. Het Forum gaat in 2014 verder onder de naam NL Kennisnetwerk REACH-CLP. 12
Komende acties zijn: - samen met een brancheorganisatie een filmpje over de NVIC –verplichtingen laten ontwikkelen - verder ontsluiten (en indien nodig verbeteren) van de informatie op de website.
13
Behandelde vragen De helpdesk heeft in 2013 140 vragen beantwoord. Dat is gemiddeld 12 vragen per maand. Ten opzichte van 2012 is het aantal vragen met ca. 30% afgenomen (199 vragen in 2012). Het totaal aantal verwachte vragen was 250. Dat er minder vragen zijn binnengekomen komt onder andere doordat veel bedrijven achter in de toeleveringsketen pas per 1 juni 2015 verplicht zijn om aan de verplichtingen van de verordening te voldoen. Het beeld is dat deze bedrijven nauwelijks of niet aan de slag zijn gegaan met de komende verplichtingen. De verwachting is dat vanwege de naderende deadline het aantal vragen in 2014 zal toenemen. Figuur 1 geeft een overzicht van het aantal vragen per maand in 2013. Ter vergelijking is ook het aantal vragen in de 2012 weergegeven.
Helpdeskvragen 2012
2013
30 24
25
24
23
19 Aantal vragen
20
18
17
1717
15
13
12
12
15
11
10 10
17
16
15
11
10
10
8 6
7
7
5
tu s se pt em be r ok to be r no ve m be r de ce m be r
ju li
au gu s
ju ni
ei m
ap ri l
aa rt m
ru ar i fe b
i
0
nu ar
3.1
2013 in cijfers en beeld
Ja
3
Maand
Figuur 1: verdeling van het aantal vragen per maand over de afgelopen twee jaar
Analyse van de vragen Ook in 2013 gingen de meeste vragen over etiketteren en indelen (samen 67% van de vragen). De meerderheid van de overige vragen gingen over de: - relatie andere wetgeving (10%), - CLP informatie in het veiligheidsinformatieblad (7%) - of waren buiten de opdracht (16%). In deze categorie vallen ook vragen die een relatie hebben met REACH. Deze vragen zijn doorgezet naar de REACH Helpdesk bij het RIVM.
14
Wat betreft het onderwerp ‘etiketteren’ zijn de vragen zeer uiteenlopend van aard. De vragen gaan over de etiketteringvoorschriften (hoe, wat en wanneer), de afmetingen van de pictogrammen (kleine etikettenproblematiek), het gebruik van de H- en Pzinnen, de etiketteringverplichtingen tijdens opslag en van consumentenproducten. Bij het onderwerp ‘indelen’ is de aanleiding van de vragen vaak de discussie die een bedrijf heeft met zijn leverancier over de indeling van specifieke stoffen en mengsels gesteld. Daarnaast leidt het toepassen van de rekenformules voor mengsels en de indeling van een stof in bijlage VI van de verordening tot specifieke vragen ( hoe daarmee om te gaan). Figuur 2 geeft een beeld van de verdeling van de vragen over verschillende onderwerpen in de afgelopen vijf jaar. Daaruit blijkt dat de meeste vragen in 2010 zijn gesteld. Een mogelijke verklaring hiervoor dat in 2010 de verplichtingen voor stoffen (indelen, meldingsplicht) is ingegaan. Hierdoor hadden bedrijven meer behoefte aan ondersteuning.
Figuur 2: Verdelingcategorieën weergegeven over de laatste vijf jaar
Doelgroep Net als in voorgaande jaren stelden ook in 2013 bedrijven de meeste vragen. 69% van de vraagstellers is te vinden bij bedrijven. Vervolgens stellen medewerkers van overheidsorganisaties (13%) en adviesbureaus en onderwijsinstellingen (11 %) de meeste vragen. In tegenstelling tot 2013 is het aantal vragen gesteld door brancheorganisaties gedaald (van ca. 6% naar 3%). Figuur 3 geeft per doelgroep een beeld van het percentage vraagstellers.
15
Adviesbureau/Intermediair
9
Bedrijf groot > 250 werknemers
3 3 4
Bedrijf klein 10-50 werknemers Bedrijf micro 2-10 werknemers
30
18
Bedrijf middel 50-250 werknemers Eenmansbedrijf / starter
7
Onderwijs/kennisinstelling
2
Overheid Particulier
22
24
Branche-organisatie Maatschappelijke org/stichting
18
Figuur 3: percentage vragen per type organisatie in 2012
Bedrijfsgrootte In figuur 4 is voor 2013 de verdeling van het aantal vragen over de bedrijfsgrootte te zien. In 2013 is er een stijging te zien bij het aantal MKB-bedrijven (Midden- Klein en Micro- bedrijven) dat vragen stelt aan de helpdesk. Het aantal (66) is ruim twee keer meer dan het aantal grote bedrijven (30). 2
24 30
Bedrijf groot > 250 werknemers Bedrijf klein 10-50 werknemers Bedrijf micro 2-10 werknem ers Bedrijf middel 50-250 werknem ers Eenmansbedrijf / starter
18 22
Figuur 4: aantal vragen per bedrijfsgrootte in 2013
16
Verhouding telefonisch en e-mail In 2013 konden vraagstellers de helpdesk zowel via het webformulier als telefonisch benaderen. Figuur 5 geeft een overzicht van de ontvangen vragen verdeeld over de soort binnenkomst. Uit de figuur blijkt dat in 2013 de verhouding webformulier: telefonisch ongeveer 1:1 is. Inhoudelijk zit er geen verschil tussen de vragen die per webformulier of telefonisch worden gesteld. Opgemerkt wordt dat ook vragenstellers die per email een vraag stellen worden opgebeld. Dit leidt vaak tot een verduidelijking van de vraag.
46%
54%
Telefonisch
E-mail
Figuur 5: verdeling ontvangen vragen telefonische en per webformulier
3.2
De website Sinds 1 maart 2008 is de website van de CLP helpdesk beschikbaar via het adres www.ghs-helpdesk.nl. De website is een belangrijk instrument voor de helpdesk. Alle producten van de helpdesk en informatie over het voorlichtingstraject worden via de website aan de doelgroep gecommuniceerd. Alle informatie op de website is in het Nederlands om de doelgroep zo goed mogelijk te bedienen. Daarnaast bevat de website koppelingen naar relevante sites in Nederland en in Europa (o.a. ECHA), de beschikbare richtsnoeren en andere Engelstalige sites over CLP zijn hierin opgenomen. De website van de Nederlandse helpdesk bevat een eigen set aan veelgestelde vragen. Omdat de veelgestelde vragen van ECHA alleen in het Engels beschikbaar zijn, is voor een aantal belangrijke vragen een vertaling beschikbaar via de Nederlandse helpdesk. Tevens bevat de website antwoorden op veelgestelde of ingewikkelde vragen die specifiek voor Nederlandse bedrijven van belang zijn. Tenslotte is er ook een verwijzing naar de veelgestelde vragen van ECHA waaraan de helpdesk haar bijdrage levert (zie paragraaf 4.4). Sinds december is er aan de website ook een Twitteraccount gekoppeld. Het doel hiervan is meer bekendheid van de helpdesk genereren (zie paragraaf 4.2).
17
In 2013 is extra informatie aan de website toegevoegd zoals een interactief voorbeeld van een etiket. Door met de muis over de verpakking te bewegen krijgt de bezoeker de verplichte informatie op het etiket te zien. Daarnaast is een Webapp ontwikkeld waarmee bedrijven via een tablet of smartphone direct bij hun rollen en verplichtingen op de website komen. Vandaar uit wordt gelinkt naar twee stappenplannen “Indelen van stoffen” en “Indelen van mengsels”. Deze stappenplannen zijn nog in ontwikkeling maar ze bieden bedrijven een eerste handreiking bij het indelen van stoffen en mengsels. Op de website staan 80 veelgestelde vragen ingedeeld in acht categorieën: algemeen, consequenties, overgangsbepalingen, indelen, etiketteren, verplichtingen, relatie andere wetgeving en voorlichting. Deze zijn afkomstig van de vragen die de helpdesk regelmatig ontvangt. Ook is de tabel met wetgeving uitgebreid met de verschillende aanpassingen op de verordening. Dit omdat een recente geconsolideerde versie van wetgevingstekst ontbreekt. Huisstijl De website is in de Rijkshuisstijl en voldoet aan de eisen die voor de Rijksoverheid gelden. De website is gekoppeld aan de geïntegreerde website www.stoffen-info.nl over de Handhaving en Vergunningverlening van REACH en CLP en informatie over Stoffen in bouwproducten. Doelgroep van de website is het bedrijfsleven.
18
De inhoud van de Handhavingswebsite wordt uitgebracht onder de verantwoordelijkheid van de stuurgroep Handhaving REACH en CLP. Kenniscentrum InfoMil beheert de website.
Bezoek aan de website Tabel 1 geeft een overzicht van het aantal bekeken pagina’s en het aantal bezoeken. Ter vergelijking zijn ook de aantallen van 2012 over dezelfde periode weergegeven. Tabel 1: aantal bekeken pagina's
Aantal Bekeken pagina’s Bezoeken
2013 67988 15313
2012 78.196 20.999
Uit de tabel blijkt dat het aantal bekeken pagina’s is gedaald met ca. 13% ten opzichte van dezelfde periode in 2012. Ook het aantal bezoeken is gedaald ca. 27% ten opzichte van dezelfde periode in 2012. Figuur 6 en 7 geven een indruk van het aantal bekeken pagina’s en het aantal bezoekers per maand.
12000 2013
2012
10000 8000 Aantal
6000 4000 2000
O kt ob er N ov em be r D ec em be r
Ju li Au gu st us Se pt em be r
Ju ni
M ei
Ap ril
M aa rt
0 Ja nu ar i Fe br ua ri
3.2.1
M aand
Figuur 6: aantal bekeken pagina’s over de periode 2012 en 2013
19
3500 3000 2013
2012
Aantal
2500 2000 1500 1000 500
Ju li Au gu st us Se pt em be r O kt ob er N ov em be r D ec em be r
ni Ju
M ei
Ap ri l
M aa rt
Ja nu ar i Fe br ua ri
0
Maand
Figuur 7: Aantal bezoekers CLP website per maand in de periode 2012 en 2013
Tabel 2 geeft het aantal bekeken pagina’s per onderdeel weer. Uit een vergelijking met de vorige perioden blijkt dat in 2013 een lichte stijging is waar te nemen bij het onderdeel “Indelen”. Terwijl het bezoek aan het onderdeel “Wetgeving” is gestegen met 6,7%. Bij de overige onderdelen zijn geen grote veranderingen te zien. Tabel 2: verdeling over de onderdelen Onderdeel 2013 Homepage In het kort Rollen en verplichtingen Indelen Etiketteren Relatie met andere wetgeving Veelgestelde vragen Wetgeving Voorlichting Publicaties Links Nieuws Nieuwsbrief Informatie voor consumenten Meldingsplicht Inventaris Productnotificatie (NVIC) - : niet bepaald
13,8% 10% 4,2% 7,3% 18,8% 2,4% 11,7% 16,7% 1,1% 4,3% 0,8% 0,7% 1,8% 1% 1,1% 2,6% 1,7%
2012 19% 9% 4% 5% 20% 5% 11% 10% 1% 4% 1% 3% 4% 1% 2% 1%
2011 19% 9% 4% 5% 23% 3% 11% 10% 2% 6% 1% 2% 3% 2% -
20
Naast de homepage zijn de volgende onderdelen het best bezocht: 1. Etiketteren (19 %) 2. Wetgeving (17%) 3. Veelgestelde vragen (12%) 4. In het kort (10 %) Deze vier onderdelen genereren 58% van het totaal aantal bekeken pagina’s.
21
4
Overige activiteiten
4.1
Nieuwsbrief Naast het afhandelen van vragen verstuurd de helpdesk ook een digitale nieuwsbrief CLP. Het doel van de nieuwsbrief is het actief informeren van de doelgroep over belangrijke actuele zaken over CLP. Abonneren op de nieuwsbrief is mogelijk via een optie “abonneren” aan de rechterkant van de startpagina op de website. Het aantal abonnees in 2013 was 442. Vanwege de synergie met REACH is begin 2014 besloten om een gezamenlijk nieuwsbrief REACH en CLP uit te brengen (zie ook 4.2.1). In maart 2014 is de eerste nieuwsbrief verschenen. De bedoeling is om deze nieuwsbrief vier keer per jaar uit te brengen. Alle nieuwsbrieven zijn terug te vinden in het nieuwsarchief op de website www.stoffen-info.nl.
4.2
Opleiding en trainingen De helpdesk geeft op verzoek een tweedaagse training aan regionale overheden over de relatie van CLP met REACH, de Nederlandse (afgeleide) regelgeving en de consequenties van CLP voor opslagsituaties binnen inrichtingen. In 2012 hebben medewerkers van de helpdesk op verzoek van de Stuurgroep Handhaving REACH/CLP opnieuw de inspecteurs van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit, InspectieSZW, Inspectie Leefomgeving en Transport en het Staatstoezicht op de Mijnen getraind. De modulaire training die in 2011 is ontwikkeld voorziet in de informatiebehoefte van de Inspecteurs. Deze training wordt in 2014 weer gegeven aan de Inspecteurs.
4.3
Internationale samenwerking Namens de Helpdesk neemt het RIVM deel aan het Europese netwerk van alle nationale helpdesken (Helpnet) en ECHA. De hoofdtaak van dit netwerk is op een effectieve manier te zorgen voor de harmonisatie van antwoorden op veelgestelde of gecompliceerde vragen. Verder heeft het netwerk een belangrijke rol in het signaleren van lastige interpretatievraagstukken. Daarvoor draagt het oplossingen aan die worden besproken in het overleg van de competente autoriteiten van de lidstaten, de Europese Commissie en ECHA. De communicatie in Helpnet gaat via een beveiligde internetapplicatie waarin wordt gediscussieerd over actuele vragen, via telefonisch overleg, een vergadering van de Helpnetstuurgroep (2 maal per jaar) en werkgroepen. Verder wisselt het netwerk informatie uit over de werkwijze van de nationale helpdesks bij de voorlichting aan bedrijven over de verordening. Tenslotte vindt ook informatie-uitwisseling over nationale en Europese ontwikkelingen plaats die relevant zijn in het kader van de CLP. In 2013 zijn twee bijeenkomsten bijgewoond. Verder heeft de Nederlandse helpdesk commentaar gegeven en voorstellen geschreven voor de aanpassing van de veelgestelde vragen die in EUverband zijn vastgesteld. De set is in 2013 uitgebreid met nieuwe en actuele vragen Helpnet richt zich naast de CLP verordening tevens op de REACH verordening. Vanaf september 2013 wordt toegewerkt naar het verder integreren van het bestaande netwerk met een nieuw in te richten netwerk voor de Biociden verordening.
22
5
Blik op de toekomst
Lidstaten hebben de verplichting om een helpdesk te hebben vanaf de inwerkingtreding van CLP. Het gaat daarbij om een doorlopende taak. De exacte omvang en invulling van de helpdesk in 2014 en de jaren daarna is moeilijk te voorspellen. Op basis van de ervaringen in 2013 wordt in 2014 het aantal te verwachten vragen geschat op 250. De vraagstellers worden zoveel mogelijk aangemoedigd eerst de informatie op de website te raadplegen. De verwachting is dat de helpdesk in 2014 met name vragen zal ontvangen over het indelen en het etiketteren van mengsels. Omdat in juni 2015 de verordening volledig in werking treedt, zijn ook vragen over de relatie van CLP met andere beleidsterreinen zoals externe veiligheid (PGS15, BRZO) te verwachten. In de aanloop naar juni 2015 zal het aantal vragen toenemen omdat bedrijven dan aan de slag moeten met het herindelen van mengsels. Dit is een inhoudelijk complexer onderwerp waarmee meer (kleinere) bedrijven te maken hebben In 2014 zal op de website naast de informatie over het indelen van stoffen, extra informatie over het indelen van mengsels worden opgenomen. Een eerste aanzet in de vorm van een stappenplan is al gedaan. De bedoeling is om dit stappenplan verder uit te bouwen tot een volledige module. Waar nodig wordt de informatie op de website aangevuld of verbeterd en worden hierop nieuwe veelgestelde vragen geplaatst.
23
Lijst van afkortingen Afkorting BRZO CLP ECHA EU-GHS
FAQ GHS IenM PGS 15 REACH VWS NVWA NVIC RIVM
Toelichting Besluit Risico’s Zware Ongevallen Classification, labelling and Packaging of substances and mixtures European CHemicals Agency Europese versie van het Globally Harmonised System for classification, labelling and packaging of substances and mixtures Frequently Asked Question Globally Harmonised System for classification, labelling and packaging of substances and mixtures Infrastructuur en Milieu Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen nr 15 Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperkingen van Chemische stoffen Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit Nederlands Vergiftigingen Informatiecentrum Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
24
