Civic Peace Jongeren in Gaza

Jaargang 1 – #01 Lente 2007

Vrede.Nu is een uitgave van vredesorganisatie IKV Pax Christi, het samenwerkingsverband van IKV en Pax Christi en verschijnt vier maal per jaar.

IKV Pax Christi Samenwerkingsverband krijgt vorm

Civic Peace Jongeren in Gaza

Vredesweek 40 jaar vechten voor vrede

Het IKV en Pax Christi staan in 2007 samen voor honderd jaar ervaring met het werken in vrede en veiligheid. Zo leidt de samenbundeling echt tot een sterkere samen­werking.

IKV Pax Christi steunt Civic Peace, een initiatief van 26 jongerenorganisaties in Gaza die het onderlinge geweld, de onverdraagzaamheid en de kortzichtigheid van de Palestijnse politici aan de kaak stellen.

Over vredesmissies en de noodzaak om aan vredesopbouw te werken. Ook in Nederland zijn vele groepen mensen bezig om ‘de boel bij elkaar te houden’. Groepen mensen nader tot elkaar te brengen.

pagina 2 en 3

pagina 8

pagina 9

Samenwerkingsverband IKV Pax Christi krijgt vorm De samenwerking werpt de eerste vruchten af. Een gezamenlijk aangevraagde subsidie is toegekend. En de Balkan en het Midden-Oosten zijn het toneel van betekenisvolle ontmoetingen tussen partners. Directeur Jan Gruiters van IKV Pax Christi: “Grote winst is als we de betrokkenheid van mensen bij vredesvraagstukken weten te vergroten.”

Jan Gruiters directeur van het samen­werkingsverband

D

e toekenning van de gezamenlijk aangevraagde subsidie. Dat is een bevestiging dat we de juiste weg zijn ingeslagen. Een teken dat de overheid samenwerking binnen de sector op prijs stelt. Daarnaast blijkt de verrijking van de verbintenis uit gezamenlijk overleg, ook tussen partners. Ze nemen de tijd om begrip te kweken voor elkaar. Dit soort betekenisvolle ervaringen zie ik als

de voorbode van de meerwaarde van IKV Pax Christi. Door het integreren van de werkzaamheden is in bijvoorbeeld het Midden-Oosten een interessant programma ontstaan. Een die opvalt in Nederland en die buiten­ gewoon politiek relevant is. Ook de medewerkers leren van elkaar. Beide organisaties zijn actief in landen met repressieve of autoritaire regiems. Uit het verleden blijkt dat veranderingen

daar vaak worden gedragen door interne krachten. De uitdaging is om die te steunen. Zowel IKV als Pax Christi heeft daarin ervaring. Zo leidt de samenbundeling echt tot een sterkere samenwerking.”

De eerste stappen “Met de samenwerking streven we drie strategische doelen na. Daar bereiden we het samenwerkingsverband nu

100 jaar vrede De wieg van Pax Christi stond in Frankrijk in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. De Nederlandse loot aan de internationale vredestak werd in 1948 opgericht. In de jaren negentig raakte Pax Christi meer en meer betrokken bij lokale vredes­ initiatieven in conf lictgebieden. Met een sterke nadruk op Afrika, ZuidoostEuropa, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten. Pax Christi is onderdeel van de katholieke geloofsgemeenschap



IKV PAX CHRISTI

in Nederland. Het IKV zag het levenslicht in 1966. Doel was in opdracht van de Nederlandse kerken stellingname te bevorderen over politieke crisis-en oorlogssituaties. De aangesloten kerken waren de Rooms-Katholieke Kerk die zich via Pax Christi liet vertegenwoordigen, de Nederlands Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland, de EvangelischLutherse Kerk, de Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap,

de Doopsgezinde Broederschap, het Genootschap der Vrienden (Quakers) en de Evangelische Broedergemeente. In de jaren zeventig speelde de organisatie een toonaangevende rol in het mobiliseren van het verzet van de samenleving tegen nucleaire bewapening. In de jaren negentig ontwikkelde het IKV een Euro-Arabische dialoog en vredesprogramma’s in onder meer de Kaukasus, Kasjmir, de Molukken en de Balkan.

Redactioneel Voor u ligt het eerste exemplaar van het nieuwe magazine dat IKV Pax Christi uitbrengt. IKV en Pax Christi Nederland hebben besloten tot krachtenbundeling en de oprichting van een gemeenschappelijke werkorganisatie IKV Pax Christi. IKV Pax Christi werkt in opdracht van Pax Christi en IKV aan vredesprogramma’s vanuit één organisatie met één Raad van Toezicht en één directie. IKV en Pax Christi blijven bestaan. Het IKV bestuur en de Pax Christi Ledenraad bewaken de missie en identiteit, dragen bij aan visieontwikkeling en toetsen op hoofdlijnen het beleid van IKV Pax Christi. Sinds de twee vredesorganisaties in één werkorganisatie samengebracht zijn, infor­meren wij onze leden, donateurs en andere geïnteresseerden onder andere via dit blad vier maal per jaar. Daarnaast zullen we ook op andere manieren u bij het werk van IKV Pax Christi betrokken blijven houden.

Cartoonist Yolande Wientjes

op voor. Ten eerste willen we de politieke impact van ons werk vergroten. Ook trachten we het maat­ schappelijk draagvlak te verbreden. Daarvoor gaan we onze achterban nog meer bij ons werk betrekken. Bijvoorbeeld via de Vredesweek, die we dit jaar voor de veertigste keer organiseren. En tot slot richten we ons op het verdiepen van de kennis. Zo bundelt IKV Pax Christi samen met Cordaid en ICCO kennis en ervaring op het gebied van vredesopbouw en conf lict­ preventie.”

De eerste doelen “Over enkele jaren in tenminste drie regio’s een voorhoederol te vervullen op het gebied van politieke veranderingsprocessen die vrede en veiligheid als inzet hebben. Dat is een belangrijke doelstelling. Daarnaast willen we op het gebied van bepaalde thema’s een positie hebben ingenomen die een referentiepunt vormt bij politieke debatten. Denk aan de rol van multinationals bij vrede en veiligheid. Of het belang van ontwapening. Grote winst

zal verder zijn als we de betrokkenheid van mensen bij vredesvraagstukken weten te vergroten. Vrede is te belangrijk om alleen aan politici over te laten. Daarom hebben we ons ook altijd sterk gemaakt voor het concept van human security. Daarin staan vrede en veiligheid centraal vanuit het oogpunt van burgers. Onze legitimiteit en ons moreel gezag ontlenen we voor een groot deel aan onze achterban. Daarom is het van eminent belang dat het IKV en Pax Christi blijven bestaan. Het IKV-bestuur en de ledenraad van Pax Christi zullen de oecumenische en rooms-katholieke identiteit van het vredeswerk bewaken en de band met de deelnemende kerken, de donateurs en leden vitaal houden. Zij blijven het samenwerkingsverband IKV Pax Christi inspireren met visie op vredesvraagstukken. Het voortbestaan van IKV en Pax Christi is een garantie van de betrokkenheid van de achterban en een oriëntatie op de visie en identiteit die in honderd jaar vredeswerk besloten liggen.

In het eerste jaar zullen we in elk nummer inzoomen op een bepaalde regio waar IKV Pax Christi actief is. Dit nummer geven we ruime aandacht aan vredesvraagstukken in het Midden-Oosten. Dat is het terrein waarop zowel het IKV als Pax Christi al jaren lang contacten met partnerorganisaties hebben. Irak, Israël-Palestina, het laat mensen in Nederland niet onberoerd. Dit jaar bezoeken jongeren uit Libanon en Jordanië Nederland. En natuurlijk wordt er een tegenbezoek uitgebracht. We doen dat samen met Duitse jongeren. In dit magazine zult u ook over andere landen lezen, want sinds IKV Pax Christi samenwerken, is het geografisch gebied waar we aan vrede en verzoening werken uitgebreid. Zo treft u deze keer zelfs een aparte krant over mensenrechten in Cuba aan. We hopen dat u via dit blad goed geïnformeerd wordt en horen graag uw reactie. Helma Maas

IKV PAX CHRISTI



Wij zijn betrokken, we kunnen niet de neutrale partij blijven Het Midden-Oosten is een vaak explosieve regio. IKV en Pax Christi hebben allebei al jaren een grote betrokkenheid bij het conflict tussen Israël en Palestina, de buurlanden Jordanië, Libanon en Syrië en sinds de laatste tien jaren ook Irak en heel recentelijk Iran. Acht projectleiders en medewerkers plus een regioteamleider geven de inspanningen van IKV Pax Christi vorm. Een gesprek met Jan Jaap van Oosterzee, regioteamleider van het team Midden-Oosten en Azië. Jan Jaap van Oosterzee Regioteamleider Midden-Oosten en Azië

J

an Jaap: “Om dit werk goed te kunnen doen moet je een open blik houden. Niet te vooringenomen zijn. Wat mij helpt is jezelf net een beetje naïever voordoen dan je bent zonder over te komen als iemand zonder kennis van de regio. Op die manier creëer ik de ruimte om vragen te stellen die een ander niet zou durven stellen.” Het internationale werk zit Jan Jaap al vele jaren in het bloed. Tien jaar geleden werd hij bij het IKV aangesteld als projectleider Euro-Arabische dialoog. Daarvoor had hij twee jaar als Europees secretaris van de World Student Christian Federation gewerkt. “Ik ben zoon van een predikant en in 1977 sloot ik me aan bij de IKV-kern in Driebergen en een jaar later liep ik mijn eerste Pax Christi voettocht. Ik heb mijn vrouw leren kennen bij de vliegbasis Woensdrecht, toen we daar tegen de kruisraketten demonstreerden.”

Investeren in mensen “Toen ik bij het IKV ging werken kwam mijn kerkelijke en oecumenische betrokkenheid mooi samen met mijn fascinatie voor het Midden-Oosten.” De belangstelling voor het Midden-Oosten werd gewekt tijdens zijn studie geschiedenis. “In mijn studietijd heb ik veel gereisd.



IKV PAX CHRISTI

Wat mij boeit is om te zien hoe mensen die in een tamelijk beroerde situatie zitten toch weer greep krijgen op hun leven. De mensen met wie wij werken zijn niet alleen maar slachtoffer van conflict. Daarom word ik ook niet hopeloos van het vredeswerk dat we als IKV Pax Christi doen. Wij helpen hen de moed erin te houden, zorgen dat ze in contact blijven met de andere partij of met mensen die buiten hun conflict staan.”

mensen. Als ik bijvoorbeeld met een vertegenwoordiger van de meer fundamentalistische islam praat, probeer ik ook die open blik te houden en te laten merken dat ik wil begrijpen wat hun meningen zijn. Soms levert dat verrassende dingen op. Dan blijkt dat sommige aanhangers van Hamas soms veel realistischer denken over Israël of het vraagstuk van de vluchtelingen dan je op het eerste gezicht zou denken.”

Geen neutrale bemiddelaar Volgens Jan Jaap kan IKV Pax Christi in het Midden-Oosten niet de neutrale speler zijn die de conflicterende partijen bij elkaar brengt. Wij hebben een christelijke achter-grond, zijn een organisatie die uit het Westen komt, dat tekent je uitgangspunt. Als regioteamleider reist Jan Jaap ongeveer één keer in het jaar naar een land, dat betekent dat het opbouwen van een vertrouwensrelatie natuurlijk vooral door de projectleiders en -medewerkers wordt gedaan. Jan Jaap: “Ook als ik met mensen praat, zoals politici, ambtenaren, militairen, dus mensen die geen partner zijn van IKV Pax Christi, dan maak ik duidelijk dat wij écht oprecht geïnteresseerd zijn in hen. Wij zijn geen organisatie die zo maar in en uitvliegt. We investeren in

IKV Pax Christi heeft contacten in • Turkije

• Israël-Palestina

• Marokko

• Jordanië

• Syrië

• Iran

• Libanon

• Irak

In Jordanië heeft IKV Pax Christi een veldkantoor dat ondersteuning geeft aan projecten in Syrië, Libanon en Jordanië

Vrede in Irak is nog niet bereikt

IKV Pax Christi blijft actief

Levenslijn naar Irak Plannen, strategieën, adviezen, geld, drukpersen en werkbezoeken. Maar ook met verschillende manifestaties in Nederland en lobby-pogingen bij de Verenigde Naties in Genève. Op allerlei manieren steunt IKV Pax Christi haar partners in Irak. En probeert ze het lot van de Irakezen hoog op de (inter)nationale agenda te houden.

I

n 2003 schaarden heel wat landen zich enthousiast achter de inval in Irak, waaronder Nederland dat ook mee probeerde te helpen aan de wederopbouw. Maar nu willen de deelnemers van de Coalitie zich liefst zo snel mogelijk terugtrekken uit het door geweld en conflicten verscheurde land, zonder dat er uitzicht is op een oplossing, vertelt Midden-Oosten medewerker Evert-Jan Grit van IKV Pax Christi. “Wij willen de focus blijven houden op de mensen in Irak. Daarom organiseren wij in Nederland op verschillende manieren betrokkenheid met de

Irakezen. Zo staat op 3 juni tijdens onze bijeenkomst over het Midden-Oosten, de Bazaar, waaraan ook GroenLinks en Hivos meewerken, onder meer de situatie in Irak centraal. We nodigen gasten uit die hun visie op het conflict geven.” Rana Abbawi, Irak-medewerkster van IKV Pax Christi, vult aan dat er daarvoor in Amsterdam een debat over Irak op stapel staat. “Dat vindt plaats in april onder de noemer ‘Nationale Verzoening’. Daarin proberen we antwoord op de vraag te vinden wat Europa kan betekenen voor de verzoening in Irak. Overigens tekenen

Amnesty International en Hivos ook voor de organisatie.”

Lobbyen op hoog niveau IKV Pax Christi steunt verschillende lokale partners in Irak. In Koerdistan opereert Awene (Spiegel); een van de weinige onafhankelijke kranten waar het Irak-team in samenwerking met Wilde Ganzen in 2006 nog drukpersen heeft afgeleverd. Een andere partner in Bagdad is de vrouwenorganisatie Iraqi al Amal, die zich op jongeren en vrouwen richt met trainingen en workshops over democratie en vrouwenrechten, vertelt

IKV PAX CHRISTI



Rana Abbawi. “Bovendien probeert al Amal de verzoening tussen de verschillende etnische en religieuze groeperingen in Irak vorm te geven via bijvoorbeeld het project ‘dialoog onder jongeren’. En aandacht te schenken aan de vele vluchtelingen en ontheemden in en buiten Irak want dat is een steeds groter probleem.” Een andere belangrijke partner is de Studentenliga voor Mensenrechten. Deze jongeren van de universiteit in de hoofdstad van Irak zetten zich actief in voor onder meer mensenrechten en het participeren van studenten in het publieke leven. Binnenkort krijgen alle partners weer bezoek van Rana Abbawi

en projectleider Naglaa Elhajj. “In feite vormen we een soort lifeline naar deze mensen. Daarom gaan we ook. Het is niet zonder risico, maar we zijn Arabisch sprekende vrouwen die ook qua uiterlijk niet opvallen. Bovendien proberen we altijd relatief veilig te reizen en ons niet meer dan nodig is te verplaatsen, vooral niet in Bagdad.”

Lobbyen op hoog niveau Pax Christi International zal, op aandringen van Iraqi al Amal, aandacht vragen voor de miljoenen ontheemden bij de VN-commissie Mensenrechten. Pax Christi International heeft een raadgevende stem bij deze VN-organisatie en hoopt met deze actie dat Iraqi al Amal een stem krijgt op het wereldtoneel.

Wordt het oorlog in Iran? Is Iran bezig met een kernwapen of zoekt Bush een nieuwe oorlog? Het ultimatum van de VN Veiligheidsraad aan Iran liep in februari af zonder een duidelijk antwoord over Iran’s nucleaire programma. Dat voedt bij velen het vermoeden dat Iran stiekem een kernwapen ontwikkelt. Anderen zien in de manier waarop de Verenigde Staten zich uitlaat over Iran en vanwege de verplaatsing van marineschepen in de Perzische Golf, de voortekenen van ingrijpen door de VS in Iran om het nucleaire programma onschadelijk te maken. Zo’n ingrijpen zou zelfs tot een regionale oorlog kunnen leiden. Wat doet IKV Pax Christi?

I

ran is een nieuw werkgebied voor IKV Pax Christi, er zijn nog maar enkele contacten en geen directe partners. In het voorjaar van 2006 brachten IKV en Pax Christi een rapport uit over het nucleaire programma van Iran, waarin aangegeven werd dat de bewijzen rond de ontwikkeling van kernwapens onvoldoende zijn om een ingrijpen te rechtvaardigen. Het nucleaire programma in Iran kan rekenen op brede steun in Iran. Kritiek vind geen weerklank en druk van buiten leidt alleen maar tot versterking van de positie van hardliners. Een aanval zou dramatische gevolgen hebben voor de gehele regio. De Britse Pax Christi bracht onlangs



IKV PAX CHRISTI

met andere organisaties een verontrustend rapport uit over de mogelijke gevolgen van een aanval en drong aan op directe onderhandelingen tussen de VS en Iran. IKV Pax Christi onderschrijft die conclusie. De radicale Iraanse president Ahmedinajad krijgt forse kritiek uit de eigen gelederen, niet vanwege zijn nucleaire ambities, maar vanwege zijn al te avonturistisch buitenlands beleid. De Geestelijk Leider, die in Iran soms meer macht lijkt te hebben dan de president, omringt zich met adviseurs die kritisch staan ten opzichte van Ahmedinajad. Tijd om te praten dus, niet om de escalatie opzoeken. Daar zal ook IKV Pax Christi voor blijven pleiten.

Een snelle verandering binnen Iran is niet te verwachten. Regime change van buitenaf is een heilloze gedachte, een fluwelen revolutie van binnenuit is onwaarschijnlijk. Iran heeft genoeg revoluties gehad. Maar een geleidelijke verandering is beslist denkbaar. Welke nieuwe regering er in Iran ook komt, ze zal altijd een rol willen spelen als grootmacht in West-Azië, met grote invloed in Irak, Afghanistan en Libanon. Het zal een uitdaging zijn om politici binnen Iran ervan te overtuigen dat het van groot belang is om deel van de oplossing van conflicten in de regio te zijn, en niet deel van het probleem.

Bethlehem Pelgrimage 2006

Dragers van hoop

”Hartverwarmende ontmoetingen met Palestijnen op de Westbank. Maar ook grote bezorgdheid over de Israëlische annexatiepolitiek in de bezette gebieden. Op die manier blijft er helemaal geen land meer over voor de Palestijnen en verdwijnt de tweestaten-oplossing definitief uit zicht.”

G

ied ten Berge ging met 27 ‘solidariteitspelgrims’ voor de tweede keer kerstmis vieren in Bethlehem. De pelgrims die er twee jaar geleden bij waren, vinden de huidige situatie enorm verslechterd. Maar ondanks alle hopeloosheid was de reis zelf weer een doorslaand succes, vertelt Gied. “Iedereen is nog onder de indruk van de bijeenkomst met de Parents Circle. Een Israëlisch-Palestijnse organisatie die is verbonden door verdriet omdat elk lid familie heeft verloren door het geweld. En juist deze mensen zoeken elkaar op om erover te praten. Voor mij de echte dragers van hoop.’

Het Arab Educational Institute (AEI), een partner van IKV Pax Christi stelde het programma samen en selecteerde de Palestijnse logeeradressen. De pelgrims ‘woonden’ niet alleen bij de christelijke gezinnen in Bethlehem, maar kwamen ook in contact met Israëlische vredesorganisaties. Zoals de Vrouwen van Machsum (checkpoint), die de bus met pelgrims lieten zien hoe Oost-Jeruzalem in feite is geannexeerd, vertelt Gied. Hij blikt vooruit naar de volgende ‘solidariteitspelgrimages’. “Er borrelen nu ook plannen om Palestijnse families naar Nederland te halen. In de Vredesweek of met kerstmis.”

Solidariteitspelgrims en gastgezinnen samen aan het kerstmaal in Bethlehem

Land van niks De Palestijnse organisatie Azij monitort de annexaties. Een woordvoerder noemt de Westoever de United Palestinian Ghetto’s. Daarvan wordt slechts zeven procent door de Palestijnse Autoriteit werkelijk gecontroleerd. (Zie ook www.Azij.org).

IKV PAX CHRISTI



Partnerorganisatie: Civic Peace

Palestijnse jongerenorganisaties stellen geweld aan de kaak Nieuws uit de Gazastrook is meestal grimmig. Vaak gaat het over Israëlisch geweld of raketbeschietingen vanuit Gaza. De laatste tijd gaat het vooral over onderling geweld, waarbij minstens 60 doden gevallen zijn. Het is geweld tussen Hamas militanten en de Palestijnse veiligheidstroepen of tussen Palestijnse families.

O

veral in Gaza stad is het geweld te zien. Zwaar bewapende mannen op straat die vanuit hun van zandzakken gebouwde controleposten, de weggebruikers controleren. De gebouwen van de Islamitische universiteit laten zien hoe verwoestend het geweld is. De presiden­ tiële garde, een officiële politiemacht, deed een inval. De redenen daarvoor verschillen per gesprekspartner, maar de mate van verwoesting is groot. Zeven van de negen gebouwen op het universiteitsterrein zijn flink beschadigd. Talenlab’s, computerlab’s en biolab’s zijn uitgebrand. Het enige gebouw op het terrein dat geen enkel kogelgat vertoont, is de moskee. Bij een rondleiding door de gebouwen wordt gesteld dat de ‘Israëliërs’ dit gedaan hebben. De boodschap is duidelijk. Wie zich keert tegen Hamas, ook al is hij of zij Palestijn, is geen Palestijn meer. Het lijkt een vrijbrief om deze ‘verraders’ te doden.

Poster gemaakt door jongeren veroordeelt onderling geweld

Chaos en rechteloosheid

Geweldloosheid en verdraagzaamheid

Het juridische systeem in de Gazastrook is ineengestort, gevangenissen, politieposten en politiewagens zijn door het Israëlische leger vernield, klachten worden niet meer behandeld en recht wordt niet meer gesproken. De chaos waarin de Palestijnse interne politiek is terechtgekomen, dwingt tot het zoeken van samenwerking. Maar het proces naar een regering van nationale eenheid is buitengewoon moeizaam. Of de politieke machthebbers er in zullen slagen een functionerende regering van nationale eenheid te creëren, is de vraag. Vanuit de Palestijnse samen­ leving neemt de druk daarop echter toe.

IKV Pax Christi steunt Civic Peace, een initiatief van 26 jongerenorganisaties in Gaza die het onderlinge geweld, de onverdraagzaamheid en de kortzichtigheid van de Palestijnse politici aan de kaak stellen. De jongeren hebben een videodocumentaire gemaakt waarin de begrippen geweldloosheid en verdraagzaamheid worden uitgelegd en zijn hiermee de buurten ingegaan. Hun boodschap: ‘onze veiligheid is uw veiligheid, voor een functionerend rechtssysteem’. In bijeenkomsten is de documentaire vertoond. Daarbij werden naast de buurtbewoners ook politici uitgenodigd. Er werd gepraat over de slechte



IKV PAX CHRISTI

economische en politieke situatie waarin de bewoners van de Gazastrook zich bevinden en over het geweld. De jongerenorganisaties verdiepen zich in de vraag wat er moet gebeuren om het rechtssysteem weer op poten te krijgen. Hoe kunnen mensen weerbaarder worden gemaakt tegen ­geweld? Er zal nieuw voorlichtingsmateriaal gemaakt worden, afgestemd op kinderen en jongeren, waarbij ook de scholen betrokken worden. Ze hebben zich voorgenomen de politici die de buurtbijeenkomsten bijwoonden, op te zoeken en te vragen wat zij met de signalen uit de buurten hebben gedaan. Een enthousiaste en betrokken groep van jonge burgers. ­Zullen zij het verschil gaan maken?

Ik steun IKV Pax Christi Lid sinds – al 35 jaar lid van Pax Christi en net zo lang donateur van IKV. Achtergrond – theologie gestudeerd, catechese gegeven, gewerkt als pastoraal werkster.

Naam: Marijke Egelie-Smulders Leeftijd: 71 Plaats: Driebergen

Waarom – vindt dat vanuit de evangelische boodschap vrede, gekoppeld aan gerechtigheid, een van de belangrijkste peilers van kerken en samenleving zou moeten zijn. Actief geweest in jaren ‘70 en ‘80 in IKV kern in Driebergen. Meegewerkt aan de brochure ‘Ethiek van de Kernwapens’ van Pax Christi. Sinds 2006 lid van de werkgroep Keerpunt,

Vredesweek: 40 jaar vechten voor vrede

De vredesweek bestaat in 2007 veertig jaar. Het thema is ‘40 jaar vechten voor vrede’. Het thema sluit aan bij de discussie over vredesmissies en de noodzaak om aan vredesopbouw te werken. Het thema leent zich ook voor conflictsituaties in binnenland. Ook in Nederland zijn vele groepen mensen bezig om ‘de boel bij elkaar te houden’. Groepen mensen nader tot elkaar te brengen.

In het jaar 2001 riepen de Verenigde Naties 21 september uit als de Internationale dag van de Vrede. IKV Pax Christi hebben besloten om de vredesweek te organiseren rondom die datum en niet meer van de laatste volle week van september uit te gaan. De website www.vredesweek.nl zal ­gedurende de Vredesweek een centrale rol innemen en is naast een informatief ook een interactief medium met een vredesspel, een forum, een winkel en een expositieruimte. De vredeskrant en vredesliturgiekrant zijn als pdf te downloaden. Lesmateriaal is vanaf half april via de website te bestellen.

een werkgroep die zich inzet voor een rechtvaardige vrede in Israël en Palestina. Actief bij de Olijfboomactie ‘Houd hoop levend’ en andere vredesinitiatieven in Palestina. VERWACHTINGEN – leden/donateurs moeten veel meer betrokken worden bij het werk dmv studiebijeenkomsten, gedachtewisseling en bijdragen aan het schrijven van publicaties. Parochies en kerkelijke gemeentes moeten goed geïnformeerd worden over acties van IKV Pax Christi en daar bij betrokken kunnen zijn.

Imago Onderzoek De start van de gemeenschappelijke werkorganisatie IKV Pax Christi is aanleiding het imago en de positionering van IKV Pax Christi te onderzoeken. Welke beelden en verwachtingen leven er ten aanzien van de nieuwe werkorganisatie? Onderzoeksbureau Motivaction zal in maart en april 200 leden/donateurs telefonisch benaderen. Het onderzoek wordt zowel gehouden onder leden/donateurs van Pax Christi en IKV als onder het algemeen publiek. In het herfstnummer van Vrede.Nu zullen de resultaten van het onderzoek bekend gemaakt worden.

Vredesweek 2007 van zaterdag 15 t/m zondag 23 september

IKV PAX CHRISTI



Het voorstel over de status van Kosovo Eindelijk, zeven jaar na de oorlog om Kosovo presenteerde VN-afgezant Ahtisaari begin februari een voorstel over de toekomst van Kosovo. Op papier is Kosovo sinds het staken van de vijandelijkheden een provincie van Servië. In het gepresenteerde voorstel wordt het onder toezicht geplaatst van de Europese Unie en de NAVO. Het woord ‘onafhankelijk Kosovo’ is zorgvuldig gemeden.

Kosovo blijft nog op internationale agenda staan

D

e kwestie van rechtsbescherming voor minderheden was een heikel punt. De meerderheid van de bevolking is etnisch Albanees, maar er leeft verspreid over enkele enclaves ook een Servische minderheid in Kosovo, zo’n 5-6% van de bevolking. De Servische Kosovaren krijgen speciale rechten. Deze houden onder andere in dat zij in hun enclaves mogen beslissen over gezondheidszorg, onderwijs, politie en justitie. Daarnaast zijn er beslissingen genomen over het herstel en behoud van het culturele erfgoed van de Serviërs in Kosovo: kloosters en kerken. Voor de Serviërs is Kosovo namelijk de bakermat van hun geschiedenis.

Reacties van Albanese Kosovaren De Kosovaarse Albanesen hebben het rapport met enige berusting ontvangen. Ze zijn blij dat er iets op tafel ligt, en dat er gewerkt kan worden aan de ontwikkeling van Kosovo onder een eigen bestuur en verantwoordelijkheid. Alleen de radicalebewegingVetëvendosje(Zelfbeschikking) protesteerde. Zij is voorstander van onvoorwaardelijke onafhankelijkheid.

10

IKV PAX CHRISTI

Op 10 februari organiseerden aanhangers van deze beweging een demonstratie in het centrum van Pristina, de hoofdstad van Kosovo. Het liep uit op een confrontatie met de (internationale) politie, waarbij twee doden vielen en veel mensen gewond werden. Het harde politieoptreden riep nieuwe demonstraties op. Vier dagen later ventileerden duizend mensen op de universiteit van Pristina hun boosheid naar de politie, de president en de voorzitter van het parlement. Ze waren onder andere boos omdat er geen belangrijke regeringsvertegenwoordigers waren bij de begrafenissen van beide slachtoffers. Voordat de bestuurders konden reageren viel het licht uit, en was de bijeenkomst afgelopen. Partners van IKV Pax Christi hebben inmiddels aangedrongen op een onafhankelijk onderzoek naar het politieoptreden.

Reacties van Servische Kosovaren De Servische minderheid blijkt een stuk minder enthousiast te zijn over het plan van Ahtisaari. Fractal, een partnerorganisatie van IKV Pax Christi, organiseerde op 12 februari een bijeenkomst in Gracanica,

een stadje met 8000 inwoners, dat vooral door Servische Kosovaren wordt bewoond. Opvallend is dat de aanwezige Serviërs, ruim 25, niet of nauwelijks geïnformeerd zijn over de inhoud van de voorstellen. Er heerst onzekerheid over hun veiligheid in het nieuwe Kosovo; de vooruitzichten op economische ontwikkeling; en de mogelijkheden om zich vrij te bewegen in Kosovo. Er zijn in Zuid-Kosovo vijf Servische enclaves. Inwoners durven alleen onder militaire escorte hun woonplaats te verlaten.

Reactie van het Servische parlement Het kersverse parlement van Servië wees het voorstel van Ahtisaari meteen af. Men vindt het een aantasting van ‘de soevereiniteit en integriteit van Servië’, en daarom onaanvaardbaar. De komende maand zal Ahtisaari het voorstel naar verwachting voorleggen aan de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en dan zal duidelijk worden of er internationale steun voor het voorstel over de status van Kosovo bestaat.

Uit de Ledenraad van Pax Christi

Nota Veiligheid en Ontwikkeling:

Menselijke waardigheid als uitgangspunt

D

eze nota is geschreven in opdracht van de ledenraad van Pax Christi en behandelt concepten als human and state security, menselijke waardigheid en de samenhang tussen veiligheid en ontwikkeling. Zonder veiligheid is er geen wederopbouw mogelijk, maar zonder wederopbouw kan er geen blijvende vrede en veiligheid aan burgers worden geboden. De nota laat zien hoe de afgelopen zestig

jaar met bovengenoemde begrippen is omgegaan. De nota sluit af met een reeks van aanbevelingen aan de internationale samenleving, zowel op gouvermenteel als op non-gouvermenteel niveau. Een veilige wereld, zo luidt de conclusie, is alleen mogelijk als maatschappelijke organisaties en politiek samen optrekken. Het rapport is vanaf maart te verkrijgen via [email protected]

Jongerenprogramma tijdens Vredesweek en Ramadanfestival 2007 Wat is belangrijk in jouw leven en wat heb je daar voor over, wie of wat is je voorbeeld? Maak je je druk om de wereldvrede, wie of wat is jouw inspiratie voor de dingen die je doet? Rondom deze vragen gaan 5 jongeren met elkaar aan de slag. Ze kennen elkaar niet en hebben een heel verschillende achtergrond. Het resultaat wordt op video vastgelegd en zal in de Vredesweek en het Ramadanfestival worden ingezet tijdens ontmoetingen met andere jongeren (14 – 20 jaar). Scholen, kerken en moskeeën kunnen de dvd zelf lokaal gebruiken. De dvd is vanaf juni verkrijgbaar via [email protected] Meer informatie bij Janet Borghuis, projectleider Nederland.

Nieuws van het IKV bestuur

O

p 15 december 2006 vierde het IKV zijn veertig jarige jubileum in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Het feest werd bijgewoond door ruim 350 mensen. De huidige minister van Ontwikkelings-samenwerking Bert Koenders sprak op de bijeenkomst zijn zorg uit dat het debat over vrede uit de samenleving lijkt te zijn verdwenen. “Nederland mag niet provinciaals worden, want juist nu zijn er grote risico’s voor geweldsescalatie.” Tijdens de bijeenkomst presenteerde het IKV het boek ‘IKV 1966 – 2006: 40 jaar mobiliseren voor vrede’. Hierin schetsen politici, activisten en buitenlandse partners van het IKV wat de rol van de vredesbeweging was en zou moeten zijn. De Nederlandse politiek heeft behoefte aan organisaties die de stem van gewone burgers uit conflictgebieden door laten klinken. De voorzitter van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), Jan-Gerd Heetderks, voegde daar op de bijeenkomst aan toe dat een vredesbeweging die in opdracht van de kerken

IKV 1966-2006: veertig jaar mobiliseren voor vrede

20061492 Omslag.indd 1

werkt, zich moet bemoeien met kerken in conflictgebieden. Hij erkende dat kerken vaak een verkeerde rol hebben gespeeld in oorlog, maar dat juist daarom

01-03-2007 13:48:18

de goede krachten in de kerken verstevigd moeten worden. Het boek kan gratis besteld worden door een email te sturen naar [email protected]

IKV PAX CHRISTI

11

Demobilisatie in Colombia

J

e hebt jaren gevochten, strijdmakkers verloren en ook mensen vermoord. Op een dag besluit je om er uit te stappen en een ‘gewoon’ leven op te pakken. Dat dit niet zo makkelijk is, bewijst het rapport ‘Een nieuw begin, een open einde. De reïntegratie van individueel gedemobiliseerde strijders in Colombia’. Het rapport is het resultaat van een onderzoek van 12 maanden onder voormalig strijders, uitgevoerd door een Colombiaans onderzoeksteam onder leiding van Pax Christi. Door hun oude strijdmakkers worden de gedemobiliseerde strijders vaak als deserteurs bestempeld. En aangezien op desertie de doodstraf staat, is het belangrijk dat ze aanspraak kunnen maken op de bescherming van de staat. Voor deze

uittreders heeft de Colombiaanse overheid het ‘individuele demobilisatie programma’ opgezet. Zij kunnen voor een beperkte periode rekenen op een aantal overheidsvoorzieningen zoals onderdak, bescherming, een financiële toelage en een opleiding. Het rapport gaat in op de vraag welke factoren bepalend zijn voor een succesvolle terugkeer in de samenleving. Ondanks de verlokkingen van de drugshandel en het ‘snelle geld’, blijven de meeste uittreders op het rechte pad, ze waren ‘oorlogsmoe’ toen ze uittraden en willen niet weer in de problemen komen. Ook de thema’s verzoening en genoegdoening staan centraal in het rapport. Veel voormalig strijders willen liever niet over hun slachtoffers praten. Uit schaamte en angst vermijden ze contact met buurtbewoners. Ook als ze gedwongen werden gerekruteerd of traumatische ervaringen opdeden. Zonder dialoog tussen daders en slachtoffers - hoe moeizaam ook - zal Colombia geen gezamenlijke toekomst kunnen opbouwen. Een groot aantal van de aanbevelingen van het rapport richt zich dan ook op deze sociale integratie. U kunt het rapport downloaden van de IKV Pax Christi website, of bestellen via [email protected]. Er is een Nederlandse, Engelse en Spaanse versie.

Colofon Met dank aan: Schrijf-Schrijf, Wieteke Beernink, Jan Jaap van Oosterzee, Marcel de Korte, Jannie Kuik, Gregor Niessen en Yolande Wientjes

Agenda 18 maart Cuba actie in Utrecht 11.00 Janskerk, Janskerkhof 26: Kerkdienst in teken van vrijheid voor Cuba 13.00 Rondgang om kerk in solidariteit met Damas de Blanco 14.00 - 15.30 Café The Florin, Nobelstraat 2-4, Utrecht: debat over de toekomst van Cuba na het overlijden van Fidel Castro, en de rol van Nederland en Europa in een democratische transitie van Cuba. Een debat onder leiding van Jan Donkers (journalist), met deelname van onder andere Kees van Kortenhof (Glasnost in Cuba), Kathleen Ferrier (CDA, Tweede Kamer), Ewout Irrgang (SP, Tweede Kamer) en René Paas (voorzitter CNV).

21 april Workshop Vredesmissies 10.30 -16.00 Jacobikerk in Utrecht: Vrijzinnige Beraadsdag ‘Om de lieve vrede’. IKV Pax Christi verzorgt ‘s middags de workshop over Vredesmissies, mmv. Jan Gruiters, directeur IKV Pax Christi en Kees Homans, Generaal-Majoor der Mariniers b.d. en adviseur van Clingendael Security and Conflict Programme.

3 juni Bazaar # 3: The War on Error - Alternative Views from the Middle East Melkweg, Amsterdam (ism Hivos, GroenLinks, Partizan Publik). Meer info t.z.t. beschikbaar op www.waronerror.nl of op www.ikvpaxchristi.nl

Eindredactie: Helma Maas, Vormgeving: RAAK Grafisch Ontwerp, Drukkerij: PlantijnCasparie Fotografie: Arne Mosselman, IKV-archief, Pax Christi-archief, Hollandse Hoogte. IKV PAX Christi, Godebaldkwartier 74, 3511 DZ Utrecht Postbus 19318, 3501 DH Utrecht Tel (030) 233 33 46, Fax (030) 236 81 99 [email protected], www.ikvpaxchristi.nl Bank: 24.00.81.900

Het CBF-Keurmerk is verstrekt aan het IKV en aan Pax Christi Nederland