Christus: de komende Koning-Priester (Haggaï en Zacharia)
Persoonlijke ontboezeming • Weer profetie: – moeilijk – kennis, nieuwsgierigheid – onenigheid
• Maar het gaat niet in de eerste plaats om geschiedenis van de toekomst: maar om HIS Story – Het gaat om Christus : • om God • Om zijn schepping • om mensen om Israël om u en mij
Inhoudsopgave 1. Thema en wijze van behandeling 2. Achtergrond en motivatie 3. Context van Haggaï en Zacharia Geestelijke Historische Ballingschap en de terugkeer Het Perzische rijk
Profetische Reeds vervuld (tijdens leven van de Heer Jezus) Nog steeds toekomst
1a. Thema Christus: de komende Koning-Priester Zacharia 6:12,13 en zeg tot hem: Zo zegt de HERE der heerscharen: zie, een man, wiens naam is Spruit. Deze zal uit zijn plaats uitspruiten en hij zal de tempel des HEREN bouwen. Ja, hij zal de tempel des HEREN bouwen en hij zal met majesteit bekleed zijn en als heerser zitten op zijn troon; en hij zal priester zijn op zijn troon; heilzaam overleg zal er tussen hen beiden zijn.
1b. Wijze van behandeling • Zeven besprekingen • Twee boeken; zestien hoofdstukken • Waar mogelijk; verband tussen de eerste en de tweede komst van Christus • Nadruk op komst van Christus voor Israël en de Volken
1b. Wijze van behandeling 1. 2. 3. 4.
Eerste dag: twee inleidingen Alle volgende dagen: één inleiding Inleiding integraal deel van de bespreking Doel inleiding: het gedeelte begrijpen in de context van het boek 5. Na de pauze • Vragenbespreking • Uitwerking van bepaalde profetische onderwerpen • Praktische toepassing: welke lessen zijn er concreet voor ons te trekken?
2. Achtergrond en motivatie Overwegingen:
Keuze om de boeken Haggaï en Zacharia als uitgangspunt te nemen: 1. 2. 3.
Bespreking van deze boeken sluit aan bij het thema van 2013-2014 over de leer van de toekomst. Nadruk op de komst van de Heer Jezus voor Israël en de volken. De boeken van de kleine profeten zijn relatief onbekend en worden meestal niet in samenhang besproken.
2. Achtergrond en motivatie
4.
5.
6.
De gemeente komt als zodanig niet in Haggaï en Zacharia voor. Wij kunnen dus de profetische toepassing beperken tot Israël en de volken en ons concentreren op de Persoon van de Heer Jezus. Doel van de bespreking mag zijn dat wij meer zicht krijgen op de Heer Jezus als de komende Koning en de komende Priester. Lessen trekken uit de geschiedenis
2. Achtergrond en motivatie Vanuit dit uitgangspunt zijn volgende vragen van belang: – Wat betekent de boodschap voor de tijdgenoten van Haggaï en Zacharia? – Wat betekent die voor ons? – Welk deel is vervuld bij de eerste komst van Christus: profetie toen – en dus geschiedenis nu? – Welk deel wordt vervuld bij de tweede komst: profetie toen – en dus nog profetie nu?
3. Context van Haggaï en Zacharia Inleiding 1 Toelichting Geestelijke Context Historische Context Ballingschap en de terugkeer Het Perzische rijk
Profetische Context Reeds vervuld (tijdens leven van de Heer Jezus) Nog steeds toekomst
3. Context van Haggaï en Zacharia Waar te beginnen? – Concentratie op God, Christus – In OT • De Drieënige God, Die Zich in Christus gaat openbaren... • Die Zich neerbuigt naar mensen • Die waarachtig en trouw is
– Daarvan getuigen profeten; ook Haggaï en Zacharia (zij zijn geen toevallige passanten in de geschiedenis)
Context van Haggaï en Zacharia Daarom beginnen bij de schepping • • • • • •
Schepping: na zondeval belofte van de komst van de Verlosser Noach: nieuw begin na oordeel over ‘s mensen verdorvenheid Alle geslachten zijn in zicht tot op Babel: dan verstrooiing God begint “opnieuw” en verkiest: Abraham:” In u zullen alle volken gezegend worden” Israël; heel anders door zijn dienst aan God!?
History - HIS Story Hoe is God onder dit alles?
History - HIS Story Israël uitverkoren: • Anders zijn: aan God toegewijd • Gods model (-boerderij) Dt 4:1-8 – Gevaar van vermenging en negatieve beïnvloeding – Daarom oordeel: doden van Kanaänieten Dt 7:2-4
History - HIS Story Mozes waarschuwt tegen afval : Lv 26:27-39; Dt 28-31 – Tuchtiging bij ongehoorzamheid (Ri) – Bij geen herstel/berouw: Ballingschap (Koningen) Dt.28:37 Gij zult een voorwerp van ontzetting worden, een spreekwoord en een spotrede onder alle volken, naar wier land de HERE u wegvoert.
History - HIS Story Profeten herhalen waarschuwingen, voor, tijdens, na de ballingschap • Jona, Micha, Nahum • Amos , Hosea • Jesaja, Zefanja • Daniël, Ezechiël • Jeremia, Habakuk • Maleachi ? • Haggaï en Zacharia
Hoe is God onder dit alles?
History - HIS Story • Tijdens Richters begint Israël al kwaad te doen,waartegen Mozes zo waarschuwde! Richteren 2:11-13 11 Toen deden de Israëlieten wat kwaad is in de ogen des HEREN en gingen de Baäls dienen. 12 Zij verlieten de HERE, de God hunner vaderen, die hen uit het land Egypte geleid had, liepen andere goden achterna uit de goden der volken rondom hen, bogen zich daarvoor neer en krenkten de HERE. 13 Wanneer zij de HERE verlieten en de Baäl en de Astartes dienden,
• Israëls koningen moeten anders zijn Dt 17:14-20
History - HIS Story • Maar vele koningen gaan voor in afgodendienst • 2 Kon 17:7-12 vgl Dt 7:2-6 • Jeremia 2 :2-5 • Ezechiël 16; 20:30-31; 18: 23,30-32; 22:6-12 • Jeremia 16:10-12 • 2 Kon 16:2-3; 21:1-9
trouweloze echtgenote ontrouwe Jerusalem
• Daarom kan ballingschap niet uitblijven! Hoe is God onder dit alles?
History - HIS Story Beeld in Daniël 2
Dieren in Daniël 7 Leeuw 7:4 Beer
7:5
Panter 7:6 Vreselijk dier 7:7
History - HIS Story • Niet het einde van Israël en de volken • Terugkeer belofte: Lv 26:40-45; Dt 30:3 • Tempel hersteld onder Kores • • • •
Jes 44:27-28 Jer 29:10 Hab 1 en 2 Psalm 79; 137
Jesaja 44:28-45:7 HIS Story 28 ...die tot Kores zeg: Mijn herder, hij zal al mijn welbehagen volvoeren door tot Jeruzalem te zeggen: Het worde herbouwd en de tempel worde gegrondvest. 1 Zo zegt de HERE tot zijn gezalfde, tot Kores, wiens rechterhand Ik gevat heb om volken vóór hem neer te werpen: de lendenen van koningen ontgord Ik; om deuren vóór hem te openen, geen poorten blijven gesloten. 2 Ik zelf zal vóór u uitgaan en de oneffenheden effenen; koperen deuren zal Ik verbreken en ijzeren grendels verbrijzelen. 3 En Ik zal u geven de schatten der duisternis en de rijkdommen der verborgen plaatsen, opdat gij weet, dat Ik, de HERE, het ben, die u bij uw naam riep, de God van Israël. 4 Ter wille van mijn knecht Jakob en van Israël, mijn uitverkorene, riep Ik u bij uw naam, gaf u een erenaam, hoewel gij Mij niet kendet. 5 Ik ben de HERE en er is geen ander; buiten Mij is er geen God. Ik gordde u, hoewel gij Mij niet kendet, 6 opdat men het wete waar de zon opgaat en waar zij ondergaat, dat er buiten Mij niemand is; Ik ben de HERE, en er is geen ander, 7 die het licht formeer en de duisternis schep, die het heil bewerk en het onheil schep; Ik, de HERE, doe dit alles.
Hosea 11: 8-9 7 Ja, mijn volk volhardt in het afdwalen van Mij. – En al roepen zij tot Hem omhoog, Hij zal hen geenszins opheffen. 8 Hoe zou Ik u prijsgeven, Efraïm, u overleveren, Israël? Hoe zou Ik u prijsgeven als Adma, u maken als Seboïm? Mijn hart keert zich om in Mij, ten volle wordt mijn erbarming opgewekt. 9 Ik zal mijn brandende toorn niet ten uitvoer brengen. Ik zal Efraïm niet verder verderven. Want Ik ben God en geen mens, heilig in uw midden, en Ik zal niet komen in toorngloed. 10 Zij zullen achter de HERE aan gaan, als een leeuw zal Hij brullen. Wanneer Hij brult, dan zullen zonen uit het westen bevend komen. 11 Zij zullen bevend komen als een vogel uit Egypte, als een duif uit het land Assur, en Ik zal hen doen wonen in hun huizen, luidt het woord des HEREN.
Jeremia 29:10-14 HIS Story 10 Want zo zegt de HERE: Neen, als voor Babel zeventig jaren voorbij zullen zijn, dan zal Ik naar u omzien en mijn heilrijk woord aan u in vervulling doen gaan door u naar deze plaats terug te brengen. 11 Want Ik weet, welke gedachten Ik over u koester, luidt het woord des HEREN, gedachten van vrede en niet van onheil, om u een hoopvolle toekomst te geven. 12 Dan zult gij Mij aanroepen en heengaan en tot Mij bidden, en Ik zal naar u horen; 13 dan zult gij Mij zoeken en vinden, wanneer gij naar Mij vraagt met uw ganse hart. 14 Dan zal Ik Mij door u laten vinden, luidt het woord des HEREN, en in uw lot een keer brengen; dan zal Ik u verzamelen uit alle volkeren en van alle plaatsen waarheen Ik u verstoten heb, luidt het woord des HEREN, en u terugbrengen
naar de plaats vanwaar Ik u in ballingschap heb doen wegvoeren
.
History - HIS Story • Terugkeer uit ballingschap • Als Babel overwonnen wordt door Meden en Perzen 539 vC • God blijft Zich ontfermen over Israël en de volken. • God is trouw, komt Zijn beloftes na!
Uit Israël zal Zijn Messias voortkomen!
Assyrische en Babylonische rijk
Exodus (1450? vC)
Assyrië Babylonisch rijk
Woestijnreis Wetgeving Intocht in Kanaän Richteren
Val Babel
Koningen Saul Scheuring Ballingsch Israël
1280 1240
1050
930
722
605
Ballingsch Juda 587 539
Assyrische Rijk
Babylonische rijk
Medisch-Perzisch Rijk 539-331 Persische Rijk Decreet Tempelherbouw Terugkeer Zerubbabel Fundament Josua Herbouw begin Haggaï Voltooing Zacharia Poging Joden uit te roeien Esther
539/536 520/516
ca 470
Griekse Rijk
Terugkeer Ezra Terugkeer Nehemia
458
445
333
Perzische Rijk
Profeten tijdens Assyrische en Babylonische rijk Elisa
Ballingschap Israël
Val v Assyrië
2 wegvoeringen 732 en722 Samaria Verwoest
612
Jona waarschuwde Ninevé Amos: prof. van wegvoering dd Ass. Hosea: waarschuwt Israël vd wegvoering en slavernij Jesaja (in Jerusalem) prof van wegvoering door Babel maar ook van herstel Micha: Waarsch voor Ass en Babel en prof vd val van Samaria en Jerusalem
Jerusalem belegerd 1ste wegvoering Sefanja:Verwoesting en herbouw Jerusalem Nahum: Oordeel over Nineve (612)
850
800
775
750
725
700
675
650
625
600
Profeten tijdens Babylonische rijk Val v Jerusalem
Val van Babel
3de wegvoering
1ste terugkeer
Jeremia: waarschuwt Jerusalem voor ballingsch. prof. ook herstel
Fundament
Ezechiël: Ondergang Juda’s vijanden bemoediging: terugkeer Habakuk: De gelovige zal uit geloof leven Daniël: His Story, Toekomst van (wereld-) rijken 2de weg voering
600
587
520-516
tempel herbouw
herbouw
575
550
538
Profeten tijdens Medisch-Perzische rijk Val van Babel terugkeer onder Zerubbabel/Sesbazzar fundament tempel terugkeer Ezra tegenstand terugkeer herbouw gestopt Nehemia herbouw voltooid Haggaï: belang herbouw tempel Muren van Zacharia: prof oordeel volken, Jerusalem terugkeerJoden
540 536
520 516
500
458
445
History - HIS Story
History - HIS Story • Rom 11:29-36 • Efeze 1:7b-10
History - HIS Story
Grieks–Syrische overheersing • Na Perzische overheersing, Griekse onder Alexander de Grote (330vC) • Griekse rijk in 4 delen uiteen: Israël in Syrische (300vC) • Antiochus IV (170-vC) wilde zijn Syrische rijk goed kennen » Overal geëerd als god, niet door de Joden! » Wilde met oog op eenheid Joodse cultuur aanpassen; zette hogepriester Onias III af en die werd vervolgens vermoord. » Menelaüs (geen nakomeling van Zadok!) kocht hogepriesterschap » Antiochus zette afgodsbeelden in de Tempel waarvoor men moest knielen (167vC ontwijding van de Tempel) » Makkabeeën komen in opstand
35
Makkabeeën Geschiedenis van Makkabeeën: • •
Herhaling van afval Een Bijbelgetrouwe beweging die degenereert Ca 167 vC opstand van de Makkabeeën door: – Invoering tempel eredienst voor Zeus (6 dec 167vC) – Op offeren aan God, sabbat houden en besnijdenis de doodstraf, heilige boeken OT verbrand – Op brandofferaltaar werden varkens geofferd!! – In Modeïn weigerde priester Mattatias varkens voor Zeus te offeren. – Een jood die dat wel wilde werd door Mattatias gedood. 36
Makkabeeën •
•
Mattatias vlucht met zijn 5 zonen de bergen in, – Johannes, Simon, Judas, Jonathan en Eleazar – Ontstaan opstandelingen leger van de Makkabeeën De Makkebeën verslaan talrijke legers van de koning Antichius IV Bevrijding Jerusalem 164 vC (Hanukkah!)
•
In 163vC sterft Antiochus IV in waanzin.
•
Makkabeeën – Jonathan verklaardt zichzelf tot Hpr (152vC). – Deze ontrouw leidt tot ontstaan van Qumran gemeenschap olv van een Zadok –priester (nabij de Dode Zee: Ez 47:1-12) – Zadoks nakomelingen moeten HPr zijn: zie 1Sam 2:31-36; Ez 40:46!
– Vanaf nu alleen illegale HPrs. Ook ten tijde van de Heer Jezus! – In 143 vC kiezen de Joden: Simon als gouveneur en HPr – Ca 100 jaar HPrs uit deze familie van Makkabeeën – Vanaf Aristobulus: ook koning!
– Dit recht komt alleen de Messias toe Zach 6:12-13! 38
His Story:
Gods beloftes
Lukas 2 En het geschiedde in die dagen, dat er een bevel uitging vanwege keizer Augustus, dat het gehele rijk moest worden ingeschreven. 6 En het geschiedde, toen zij daar waren, dat de dagen vervuld werden, dat zij baren zou, 7 en zij baarde haar eerstgeboren zoon en wikkelde Hem in doeken en legde Hem in een kribbe, omdat voor hen geen plaats was in de herberg. 25 En zie, er was een man te Jeruzalem, wiens naam was Simeon, en deze man was rechtvaardig en vroom, en hij verwachtte de vertroosting van Israël, en de heilige Geest was op hem. 26 En hem was door de heilige Geest een godsspraak gegeven, dat hij de dood niet zou zien, eer hij de Christus des Heren gezien had. 27 En hij kwam door de Geest in de tempel. En toen de ouders het kind Jezus binnenbrachten om met Hem te doen overeenkomstig de gewoonte der wet, 28 nam ook hij het in zijn armen en hij loofde God en zeide: 29 Nu laat Gij, Here, uw dienstknecht gaan in vrede, naar uw woord, 30 want mijn ogen hebben uw heil gezien, 31 dat Gij bereid hebt voor het aangezicht van alle volken: 32 licht tot openbaring voor de heidenen en heerlijkheid voor uw volk Israël.
