CHINA WORDT DUUR. Vlaamse ondernemers vertellen waarom ze blijven AB INBEV MOET OPLETTEN VOOR ZELFGENOEGZAAMHEID

www.trends.be

AB INBEV MOET OPLETTEN VOOR ZELFGENOEGZAAMHEID

FINANCIEEL-ECONOMISCH WEEKBLAD VAN 22 TOT 28 MAART 2012

HOE IJSLAND ZICHZELF UIT HET MOERAS TROK

VINCENT VAN QUICKENBORNE ‘ER KOMT GEEN VERMOGENSKADASTER’

CHINA WORDT DUUR > ISSN 0776-3387 - P509560 - www.trends.be

TRENDS NR 12 - 38STE JAARGANG - €5,00 22 MAART 2012

Vlaamse ondernemers vertellen waarom ze blijven

PN

Bizz

STARTER: CARAMBLA

20

CENT per uur is de laagste prijs die voor een parkeerplaats is gevraagd, 5 euro de hoogste. Gemiddeld wordt een euro gevraagd.

VERHUUR UW OPRIT Gebruikt u uw parkeerplaats of oprit overdag niet? Of hebt u een winkel met een parking die ’s avonds niet wordt gebruikt? Met de nieuwe softwareapplicatie Carambla kunt u deze parkeerplaatsen verhuren. “Wie een plaatsje zoekt om te parkeren, registreert zich via mail of Facebook, opent de app op zijn smartphone en ziet welke plaatsen vrij zijn”, zegt de jonge handelsingenieur Nicolas Kint, CEO van de Belgische start-up. “Gebruikers kopen credits – minstens 5 euro – en gebruiken die om hun parkeerplaats te betalen.” De prijs van de parkeerplaats hangt af van de locatie en de vraag: wie naast een sportstadion woont, zal meer vragen tijdens een wedstrijd. De aanbieder bepaalt hoeveel hij vraagt. “De prijs varieert van 20 cent tot 5 euro, met een gemiddelde van 1 euro per uur”, zegt Kint, een van de drie vennoten. “Wij krijgen 25 procent commissie.” Eind vorig jaar ging een gelijkaardig initiatief van start in Brussel: Be Park verhuurt de parkings van bedrijven en warenhuizen. Carambla, dat deze lente op zoek gaat naar vers kapitaal, is nog volop zijn aanbod van parkeerplaatsen aan het opbouwen. “We hebben er nu zo’n 150 en willen zo snel mogelijk 500 plaatsen. We richten ons vooral op Gent, Antwerpen en Brussel. De site is in het Engels en zal binnenkort beschikbaar zijn in het Frans en het Nederlands.” Het aanbieden van onderbenutte parkeerplaatsen is maar een deel van het verhaal. Eenmaal het platBENNY DEBRUYNE form draait, willen de starters er lokale reclame aan koppelen. z www.carambla.com

WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 81

BIZZ ONDERNEMEN

√

10 TIPS OM BLUNDERS TE VERMIJDEN

Stappenplan voor een

Een zaak overnemen en verder uitbouwen is soms een beter idee dan een nieuwe zaak uit de grond te stampen. Maar tussen het opsporen van een mooie opportuniteit en het afronden van de transactie kan er veel misgaan. Thierry Hazevoets en Patrick Michielsen, experts in fusies en overnames, geven tien tips om blunders te vermijden. C R ORALIE

AMON

e verkoper weet altijd wat hij verkoopt; de koper weet niet altijd wat hij koopt. Dat is de grondgedachte van Thierry Hazevoets en Patrick Michielsen, oprichters van adviesbureau Merodis. Hun manier om die klip te omzeilen: zich informeren, zich goed omringen en zich wapenen.

D

Denk eerst goed na welke mogelijkheden u hebt. Dat voorbereidende werk is cruciaal, zegt Hazevoets. “In deze fase is het essentieel dat u rustig de tijd neemt om uit te zoeken welke sectoren u precies interesseren. Is de kogel door de kerk, leg dan veel contacten in die sector om zo veel mogelijk informatie te vergaren. Praat met leveranciers, klanten en experts.” Het kan nuttig zijn om meerdere projecten te onderzoeken en na te denken over de meerwaarde die u te bieden hebt tegenover de vorige eigenaar. Dat kan bijvoorbeeld een internationale expansie zijn, maar ook het invoeren van een nieuwe strategie of het aanbrengen van nieuwe klanten.

√ 2. Omring u (met experts) Van de trouwe advocaat van de familie hoeft u deze keer geen hulp te verwachten – tenzij hij de materie goed kent. “Neem een ervaren financieel advi82 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

GET

√ 1. Analyseer het project

seur onder de arm die alles afweet van fusies en overnames”, zegt Hazevoets. “Zo iemand zal u meer opbrengen dan dat hij u kost. Hoe vaak u hem inschakelt, hangt ook af van de omvang van het bedrijf.” U kunt altijd overeenkomen om (een deel van) zijn ereloon als success

fee te beschouwen en dus alleen te betalen als de transactie doorgaat. “Kies een sterke onderhandelaar, iemand die vastberadenheid koppelt aan overredingskracht. U zult ook veel aan hem hebben om een negatieve boodschap over te brengen, want dat hoort er soms bij.”

geslaagde overname √

3. Doe een bod onder voorwaarden

len. Controleer ook of er geen rechtszaak loopt”, raadt Michielsen aan.

U hebt het bedrijf van uw dromen gevonden. Tijd om een bod te doen. Breng een vertrouwelijk, niet bindend en in de tijd beperkt bod uit. Probeer ook aan te sturen op exclusiviteit. Zo kan de verkoper uw bod niet misbruiken om de prijs de hoogte in te jagen. “De bedoeling is om hem in deze fase wat onder druk te zetten. Als duidelijk wordt dat de transactie doorgaat, kunt u de druk wat lossen.”

onvoorziene tegenvallers Zelfs na een grondige due diligence valt niet uit te sluiten dat er nog lijken uit de kast vallen. De twee experts raden dan ook aan om een groot aantal gewaarborgde schadevergoedingen (representations and warranties) in de overeenkomst op te nemen en zo mogelijk de solvabiliteit van de verkoper te beveiligen door een deel van de transactiesom te blokkeren, bijvoorbeeld door de betaling gedeeltelijk uit te stellen.

√ 4. Ga op zoek naar

√ 6. Betaal voor de huidige

zwakke punten Laat een due diligence uitvoeren, met name een boekhoudkundige, fiscale en sociale audit, om eventuele problemen op het spoor te komen. “Check of het bedrijf niet te afhankelijk is van een leverancier, of de verkoper zijn leveranciers tijdig betaalt en of de klanten hem tijdig beta-

√ 5. Wapen u tegen

waarde

PATRICK MICHIELSEN EN THIERRY HAZEVOETS zijn de oprichters van adviesbureau Merodis.

Bekijk het businessplan dat men u voorlegt door een kritische bril. “In 80 procent van de gevallen krijgt u een grafiek te zien waarvan de curve op een hockeystick lijkt: vandaag is de bedrijfswinst nog stabiel, maar morgen zal ze exploderen.” Er is altijd

Valkuilen die u moet vermijden • Seizoensgebonden en cyclische verkoop

Als u in april een bedrijf overneemt dat paaskuikens verkoopt, bestaat het risico dat u zich laat leiden door de goede cijfers van de vorige maanden, zonder erbij stil te staan dat u de rest van het jaar misschien niets meer verkoopt. Hetzelfde geldt voor sectoren die gevoelig zijn voor economische schommelingen. • Nood aan bedrijfskapitaal

Om hun cijfers te flatteren, leggen sommige (malafide) verkopers het zo aan boord dat de klanten juist voor de overname hun uitstaande schulden betalen. De eerste maanden zit u dan zonder inkomsten, terwijl u wel uw leveranciers moet betalen. Zoek uit hoeveel bedrijfskapi-

taal u nodig hebt (voorraden, vorderingen van klanten en leveranciers). • Investeringen bevriezen

Vergelijk het investerings- en afschrijvingsbeleid van het huidige jaar met die van de vorige jaren, om zeker te zijn dat u niet meteen dure nieuwe machines zult moeten aanschaffen. Op een kritisch moment zoals dit mag u het bedrijf niet zwaar in de schulden steken. • Niet-concurrentiebeding

Voorzie een niet-concurrentiebeding in de verkoopovereenkomst om te vermijden dat de verkoper na de overname een concurrerend bedrijf opricht.

WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 83

≤

BIZZ ONDERNEMEN ≤ een verschil tussen wat de verkoper wil en wat de koper voor ogen heeft. Als koper hebt u immers geen zin om te betalen voor een groei die u zelf in de hand hebt gewerkt. “Een mogelijke oplossing is het earn-out-principe: je betaalt een percentage op het moment van de overname en de rest in functie van de toekomstige resultaten.”

√ 7. Bereid de overgang voor De overname van een bedrijf is altijd een grote schok voor de medewerkers en de klanten, weet Hazevoets. “De overgangsperiode zorgt voor onzekerheid waar je een antwoord op moet bieden. Een zachte overgang is het beste antwoord. Je kunt bijvoorbeeld een overgangsperiode van een tot drie jaar afspreken met de verkoper. Voorzie financiële clausules in het overnamecontract om hem aan zijn belofte te houden. Maar denk erom dat je voortaan de enige bent die aan het roer staat.” De verkoper kan u helpen beslissen,

maar u bent degene die de knopen doorhakt. Houd ook het heft in handen over de duur van de overgangsperiode. Zodra de verkoper zijn bedrijf heeft overgelaten, raakt hij misschien zijn belangstelling kwijt en dat zou kunnen afstralen op het personeel.

√ 8. Betrek het management bij de overname Om te vermijden dat samen met de verkoper ook een aantal sleutelfiguren het bedrijf verlaten, moet u die bij de overname betrekken. “De beste manier om dat te doen, is hen financieel aan het project te binden door hen te laten toetreden tot het kapitaal of een aantrekkelijk aandelentoptieplan uit te werken”, aldus Michielsen.

√ 9. Stel de stakeholders gerust “Probeer ook de andere stakeholders van het bedrijf – vooral klanten en leveranciers – zo veel mogelijk gerust te

stellen, zeker op middellange termijn”, voegt Michielsen eraan toe. “Vraag de verkoper bijvoorbeeld of hij wil proberen de termijn van de belangrijkste contracten te verlengen of ze te vernieuwen. Regel ook een ontmoeting met klanten en leveranciers. Druk hen op het hart dat u duurzame plannen hebt met het bedrijf en dat uw investering nieuwe perspectieven opent.”

√ 10. Bewaar een appeltje voor de dorst “Steek niet al je geld in de overname van uw bedrijf”, waarschuwt Michielsen. “Als je te hoog mikt, zit je bij de minste tegenslag klem en kun je de banken niet meer terugbetalen. Je kunt je dan ook niet meer concentreren op het leiden van je bedrijf.” Onthoud dat de overname een kritisch moment is voor het bedrijf en dat tegenvallers in het slechtste geval kunnen uidraaien op een faillissement of een overdracht, vaak met veel verlies. z

Charles-Antoine Huybrechts, overnemer van Jean-Claude Biguine België

“Handel niet op eigen houtje”

PN

“Twee mensen weten meer dan deelhouders zijn een troef. Ik heb een een”, zo luidde het motto van financieel profiel, terwijl mijn vennoot Charles-Antoine Huybrechts tijdens François Collard uit de kappershet hele overnameproces van kapbranche komt. Hij had al drie salons persketen Jean-Claude Biguine van de keten in bezit.” België. De ex-ING-medewerker Het ondernemersgevoel van de twee vond het belangrijk om van meet af mannen, die al meteen plannen aan informatie te delen. “Sommige maakten om het concept om te mensen durven niets te zeggen over gooien, werkte aanstekelijk. In die hun projecten of toenaderingspomate zelfs dat Berlemont besliste gingen, uit vrees dat iemand met om toch aan boord te blijven en dat hun idee aan de haal zou gaan. Jean-Claude Biguine himself besloot Nochtans gebeurt dat maar zelden. om 25 procent van de aandelen te Integendeel, als je mensen in verwerven – een primeur. “Ik ben een vertrouwen neemt, kun je – soms in CHARLES-ANTOINE HUYBRECHTS (midden), absoluut voorstander van samenwereen kwartier tijd – maanden nutteloos nam de kappersketen Jean-Claude Biguine king, maar alles moet goed geregeld België over met François Collard en Jean-Yves werk uitsparen.” zijn”, zegt Huybrechts, die advocatenBerlemont. Het was trouwens door met mensen kantoor CMS DeBacker inschakelde om uit zijn omgeving te praten dat de een sluitende aandeelhoudersovereenjongeman vernam dat Jean-Yves Berlemont zijn aandelen in de komst op te stellen. In september was alles rond. Na amper vijf Belgische masterfranchising van de Biguine-kapsalons wilde maanden opende een nieuwe franchisezaak de deuren aan het verkopen. Huybrechts liep warm voor het project en geloofde Schumanplein – zeven maanden vroeger dan voorzien in het oorook daar in de kracht van bondgenootschap. “Meerdere aan- spronkelijke businessplan. 84 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

Serge Litvine, overnemer van Villa Lorraine

Geoffroy Jacobs, overnemer van Euroquartz

“Besteed veel aandacht aan je financieel plan”

“Je moet heel polyvalent zijn”

Serge Litvine windt er geen doekjes om: hij wil Villa Lorraine weer op het rechte spoor krijgen. Toch was het financiële aspect niet het belangrijkste dat hem er vorig jaar toe dreef om het restaurant aan de rand van het Ter Kamerenbos over te nemen. Hij deed het vooral uit passie, en ook om er opnieuw een sterrenrestaurant van te maken. Een zware uitdaging. Villa Lorraine, die als eerste Belgische restaurant ooit drie Michelin-sterren kreeg, moest in 2006 zijn laatste ster inleveren. De teloorgang zorgde zelfs voor verliescijfers in 2008 en 2009. Er was weinig hoop op beterschap, tot Litvine, bekend van de Milcamps-wafels, er

In april 2006 was Euroquartz een gezond bedrijf, actief in de productie van kwarts, schuurmiddelen en gerolde kwartskorrels. “De fabriek was echter slecht gelegen en verouderd, gevaarlijk zelfs”, zegt Geoffroy Jacobs. Jacobs, van geen kleintje vervaard, besloot om het bedrijf over te nemen. Hij was overtuigd van het potentieel van Euroquartz en deed heel wat investeringen. “Na de overname bouwden we 45 kilometer verderop aan het Albertkanaal in Luik een nieuwe, moderne productievestiging die beantwoordde aan de industriële en wettelijke normen. We ontwikkelden ook een nieuwe langetermijnvisie en voerden een strikter bedrijfsbeleid in.” Dankzij die veranderingen kon de kmo nieuwe wegen inslaan. “Bij mijn komst was Euroquartz alleen actief in granulometrie. Inmiddels hebben we onze activiteiten uitgebreid tot meer geavanceerde mengelingen, die ook andere types van klanten aantrokken, zoals multinationals gespecialiseerd in waterfiltering”, legt Jacobs uit. Resultaat: in vijf jaar ging de omzet van het bedrijf 35 procent omhoog. “Een van de factoren die de overname tot een succes maakten, is het feit

SERGE LITVINE, die Villa Lorraine overnam, is van plan om deze Brusselse parel zijn Michelin-sterren terug te geven. > geboren op 22 april 1968 in Washington > getrouwd, drie kinderen > studies rechten in Namen, MBA Durham University > 1989-1991: marketingfunctie bij het voedingsbedrijf Cavaghan & Gray, Carlisle > 1992-1993: legerdienst > 1993-1995: marketingmanager Eternit, Chili > 1996-2001: business development manager Securency (dochter van UCB Films) in Australië, later voor Europa en Amerika > 2001-2004: business unit manager UCB Securit T h l i l E

GEOFFROY JACOBS kocht Euroquartz vijf jaar geleden en heeft sindsdien verschillende investeringen gedaan. Resultaat: de omzet steeg met 35 procent.

dat we een nichespeler zijn. We hebben weinig concurrenten. Dat beperkt de risico’s en zorgt ervoor dat je op twee oren kan slapen – ook al slaap je niet veel.” Wat dat betreft waarschuwt hij mensen die een kmo willen overnemen: “Je mag niet bang zijn om veel te werken. Wees vastberaden en laat de moed niet zakken bij de eerste tegenvaller. En je moet vooral zeer polyvalent zijn. Je moet leren switchen tussen spitstechnologie en communicatie met de media, tussen het schrijven van rapporten en de realiteit op de werven. Dat vergt veel flexibiliteit.” WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 85

J. VERMEERSCH

Geoffroy Jacobs

in november 2010 na acht maanden onderhandelen in slaagde om de zes rechthebbenden van Villa Lorraine voor zijn plan te winnen. Via de vennootschap Milinvest kocht hij het pand van Marcel Leempoel en de zaak van de aandeelhouders. In 2011 draaide het restaurant weer break-even. “We hebben de zalen gerenoveerd, het terras opgeknapt en de sfeer helemaal veranderd.” Wat staat er nu nog te doen? “De aanpalende brasserie Le Diptyque wordt omgedoopt tot Brasserie de la Villa Lorraine, we zijn van plan om de keuken te renoveren en we hebben sinds kort een nieuwe chef, Alain Bianchin.” Ook het aantreden van communicatieverantwoordelijke Tatiana, de oudste dochter van Litvine, moet helpen om de zaak nieuw leven in te blazen. Want dit restaurant is in de eerste plaats een familiepassie van de Litvines. “We kwamen hier met mijn grootouders verjaardagen en goede examenresultaten vieren”, herinnert Serge Litvine zich. Zijn advies aan kandidaatovernemers: “Doe iets dat je interesseert, want het slorpt je volledig op. Laat je bijstaan door specialisten en besteed veel aandacht aan je financieel plan, zodat je niet in geldnood komt.”

BIZZ MARKETING

KINDEREN ZIJN EEN VOLWAARDIGE DOELGROEP

Mama, ik wil Plop-koekjes In het tijdperk van digitale media en sociale netwerken is het speelterrein van marketeers groter dan ooit. Maar reclame die naar kinderen is gericht, is onderworpen aan strenge regels. Bedrijven moeten dus creatief zijn in de manier waarop ze de kinderen (en hun moeders) aanspreken. C V AMILLE VAN

eem een foto van je kind terwijl het een Babybelkaasje eet, post hem op onze website en ontvang vijf pakjes gratis.” Een klassieker. “Maar het laat kinderen koud dat ze gefotografeerd worden”, zegt Alexandra Leunen, managing partner van internetbureau Lemon Crush. “Voor hen telt de productervaring. Het zijn dus eigenlijk de ouders die meedoen. Soms vervalsen ze zelfs een foto, liever dan hun kind een saaie fotosessie op te dringen.” Die kleine anekdote leidt tot een simpele vaststelling: marketing voor kinderen is niet te vergelijken met marketing voor volwassenen – en zo hoort het ook. “Sociale netwerken liggen bijvoorbeeld zeer gevoelig”, aldus Leunen. “Terwijl Facebook en Google kinderen onder de veertien niet tot hun netwerk toelaten, aarzelen sommige ouders niet om meteen na de geboorte een profiel aan te maken voor hun baby. We zien ook almaar meer kinderen die liegen over hun leeftijd om toch een virtueel leven te kunnen leiden.” Kunnen marketeers daar munt uit slaan en kinderen toch benaderen via de sociale media? “Ik denk het niet. We moeten in ons beroep een ethiek respecteren, ook in dat soort zaken.”

“N

De Walibi-case Maar het ene kind is het andere niet. Een uk van vijf benader je niet op dezelfde manier als een ontluikende 86 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

DE WEBSITE VAN WALIBI moet jong volk aantrekken met spelletjes en muziek.

puber van elf of twaalf. Webspecialisten Alexandra Leunen en haar vennoot Frédéric Dufour zijn het erover eens: “Voor kinderen onder de zeven jaar hebben internetcampagnes geen zin. Op die leeftijd blijven het winkelpunt en de televisie de meest geschikte kanalen.” Walibi wilde een campagne laten ontwikkelen voor acht- tot twaalfjarigen. Een kolfje naar de hand van de oprichters van Lemon Crush, die het spel centraal stellen in hun marketingaanpak. “We geloven sterk in advergaming, omdat het zo ervaringsgericht is. Precies wat merken vandaag nodig hebben om te overtuigen”, zegt Leunen. De opdracht: een website creëren in het

YVE

verlengde van de site van de Walibi-pretparken in België, Frankrijk en Nederland, en er publiek heen lokken. De parken ondergingen vorig jaar een rebranding. Met de nieuwe figuren Walibi en Squad is muziek nu prominent aanwezig. “Uit onderzoek blijkt dat acht- tot twaalfjarige jongens geïnteresseerd zijn in muziek en spelletjes. Meisjes van die leeftijd houden van chatten en muziek”, legt Leunen uit. “Om de link met de parken te behouden en de aandacht van de doelgroep te trekken, besloten we op de ingeslagen weg verder te gaan en spelletjes rond het thema muziek aan te bieden.” Het principe is eenvoudig. Kinderen die naar Worldofwalibi.com surfen, moeten zich eerst registreren voor ze kunnen spelen. “Maar het is geen optin”, haast Dufour zich te zeggen. “Wettelijk gezien mag je gegevens van minderjarigen niet gebruiken voor commerciële doeleinden. Het invullen van een e-mailadres is dan ook niet verplicht. En als we het krijgen, slaan we het in geen enkele commerciële databank op.” Bij het betreden van het speluniversum – met een cool design en een verzorgde ergonomie om de aandacht van de kinderen te trekken – creëert het kind een avatar en het kan beginnen te spelen. “De site is opgevat als een reeks korte spelletjes. De spelletjes zijn educatief getint – een puzzel, een memoryspel enzovoort – en er zit een tijdsbeperking op”, legt Dufour uit. “Zo

Zolang die cartoonfiguren hun mond maar houden

D

e reproductie van bekende figuren is een goede manier om de kleinsten te verleiden. Zo overspoelen Kabouter Plop en zijn vriendjes letterlijk de supermarktrekken. Niet alleen met koekjes en yoghurt, maar ook met vitamines en kleefpleisters (zie Trends van 23 februari). “De aantrekkingskracht van die kinderidolen is onvoorstelbaar”, moet Alexandra Leunen van internetbureau Lemon Crush toegeven. “Wandel met een kind van vijf door een supermarkt en test het uit: de keuze tussen een smurfensapje en Minute Maid is snel gemaakt.” Ook de supermarkten zelf melken dat concept uit. Spaarkaarten bij Carrefour of Delhaize spelen in op die trend, en uiteindelijk worden zij er beter van. Nog een voorbeeld: Vittel, een merk van Nestlé, had een tijdlang een licentie op de personages uit de animatiefilm Cars en het Pure Life-water van Nestlé heeft momenteel een licentie op de Looney Tunes-personages. De reclamecode van de

wordt het kind na een aantal levels aangespoord om drie dagen te wachten voor het zich opnieuw aanmeldt.” Op die manier wil de website een duurzame band creëren én de ouders gunstig stemmen. “Naar het einde toe krijgt het kind een gratis toegangsticket voor het park”, gaat Dufour verder. “Het is geen wedstrijd – synoniem voor frustratie – en we zeggen het niet meteen, maar de bedoeling is natuurlijk om de mond-tot-mondreclame zijn werk te laten doen en meer volk naar de parken te lokken.”

DANONE verleidt de allerkleinsten door Kabouter Plop op yoghurtpotjes af te drukken.

Federatie van de Voedingsindustrie (Fevia) stelt nochtans: “De sector moet er in het bijzonder aandacht voor hebben dat in de reclame voor voedingsmiddelen bestemd voor kinderen geen gebruik wordt gemaakt van (levende of getekende) mediafiguren op een manier dat de grens vervaagt tussen de redactionele inhoud en programmainhoud enerzijds en de reclame met het oog op de verkoop van de producten anderzijds”. Hoe moet je die tekst dan interpreteren? “Laten we zeggen dat de grens tussen de educatieve rol van die figuren en de commerciële rol die men ze wil toemeten duidelijk moet blijven”, zegt Chris Moris, CEO van Fevia. “Zulke figuren mogen dus wel op producten of verpakkingen staan, maar het is verboden om hen publicitaire boodschappen of slogans in de mond te leggen. Dat zou de kinderen in de war brengen.”

Softe rekrutering Om bij groot en klein geloofwaardig over te komen, moet een goed spel ook vertrouwen inboezemen. “De wereld van Walibi is geen agressieve wereld”, benadrukt Leunen. “Kinderen tussen acht en twaalf zijn immers nog bang van veel dingen. De uitdaging bestond er dus in om de juiste toon te vinden: cool, niet te brutaal en ook niet te naïef.” Nog een dilemma: hoe lok je kinderen naar de website zonder e-mail of sociale media te gebruiken? “De sites van kinderzenders als Nickelodeon en Gulli vormen ons voornaamste rekruteringskanaal”, zegt Dufour. “Via banners op die sites klikken de kinderen door naar ‘De Wereld van Walibi’. In Frankrijk zullen op een aantal tv-zenders ook videoclips worden uitgezonden die ernaar verwijzen, en verder plannen we een campagne op de placemats van McDonald’s.” Op televisie moet men zich echter aan de regels houden. Gezien de doelgroep mag de spot niet als reclame beschouwd worden, zo niet

NESTLÉ had een tijdlang een licentie op de karakters uit de animatiefilm ‘Cars’.

is hij onderworpen aan strikte ethische regels. “Alles zit in de nuance”, bevestigt Dufour.

Oasis spreekt kinderen én moeders aan Voor consumentenproducten zijn marketingacties op de winkelvloer de beste manier om een jong publiek te bereiken. Maar ook daar is niet alles toegestaan. Zo balanceert Oasis, een merk van de groep Orangina Schweppes, in zijn communicatie op de grens tussen de wereld van de volwassene en die van het kind. “Onze doelgroep bestaat vooral uit gezinnen, al richt Oasis zich in de eerste plaats tot een jong publiek”, zegt Maurine Cousin, WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 87

≤

BIZZ MARKETING

OASIS maakt zijn fruitsappen aantrekkelijker voor kinderen én volwassenen door het gebruik van cartoonachtig fruit.

Wettelijke beperkingen De wettelijke bepalingen over reclame in België leggen reclame gericht naar kinderen aan banden op diverse punten. Dit zijn de voornaamste.

• Reclame mag een positieve •

≤

senior brand manager bij Orangina Schweppes. Met andere woorden: het is mama die inkopen doet. “Maar onze acties moeten de regels respecteren, want we hebben het charter van Unesda (Union of European Soft Drink Association) ondertekend. Dat verbiedt ons onder meer om promotionele boodschappen te richten tot kinderen van minder dan twaalf jaar.” Het charter heeft weliswaar geen wettelijke waarde, maar het is toch een ethisch engagement dat de groep Orangina Schweppes vrijwillig is aangegaan. Hoe kunnen ze kinderen dan voor zich winnen? “We proberen het handig aan te pakken en onze communicatie aantrekkelijk te maken voor kinderen, ook al is ze niet rechtstreeks tot hen gericht”, zegt Cousin. “We werken bijvoorbeeld met kleine letters en tekeningen van fruit die iets weg hebben van een cartoon. Dat spreekt de kinderen aan zon-

2164

KINDEREN hebben zich in minder dan een maand tijd geregistreerd op de website Worldofwalibi.com. Ongeveer 600 keerden na de eerste spelbeurt terug. 88 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

der dat het direct marketing is, en tegelijk overtuigt het de moeders dat ze een natuurlijk product kopen. We gebruiken dat universum niet alleen op de verpakkingen, maar ook op displays en in folders.”

• •

• •

NESTLÉ rekent op Tweety, Sylvester en andere Looney Tunes-figuren om de aandacht van kinderen te vestigen op Pure Life-water.

Wat mag Oasis bijvoorbeeld niet doen? “Een slogan als ‘Stop me in je schooltas!’ zou in strijd zijn met het charter”, geeft Cousin als voorbeeld. “Wat we wel al gedaan hebben, is een actie ‘gratis brooddoos bij aankoop van een pak Oasis’ aan het begin van het schooljaar. Mama vindt het een interessante actie, maar de brooddoos zelf – met Oasis-opdruk uiteraard – komt uiteindelijk in handen van het kind, onze klant.” z

houding en levenswijze niet in vraag stellen. Voor een product dat niet geschikt is voor kinderen of adolescenten mag geen reclame worden gemaakt in media die zich specifiek tot hen richten. Een product dat niet geschikt is voor kinderen moet duidelijk als zodanig worden aangeduid. Een fantasiestijl is geschikt voor jonge kinderen, maar het kind moet duidelijk het verschil kunnen maken tussen werkelijkheid en fantasie. Kinderen moeten de tot hen gerichte commerciële boodschappen als zodanig kunnen herkennen. Bij demonstraties over de mogelijkheden en het gebruik van een product mag een commerciële boodschap: - de vereiste handigheid of de veronderstelde minimumleeftijd om het product te bouwen of in werking te stellen niet minimaliseren. - de kenmerken en de werkelijke prestaties van het product niet overdrijven. - informatie over de aankoop van extra materiaal om het getoonde of beschreven resultaat te bereiken niet verdoezelen.

Meer info op www.jep.be.

/ŶŶŽǀĂƟŽŶĨŽƌ^ƵƐƚĂŝŶĂďůĞWƌŽĚƵĐƟŽŶϮϬϭϮ tĂĂƌŽŵŝƐŝͲ^hWϮϬϭϮĞĞŶĂďƐŽůƵƚĞŵƵƐƚǀŽŽƌƵ͍ VITO (www.vito.be) organiseert van 6 tot en met 9 mei 2012 Ěe ĚerĚe eĚiƟe van Ěe internaƟonaůe ĐonĨerenƟe ͞/ŶŶŽǀĂƟŽŶĨŽƌ^ƵƐƚĂŝŶĂďůĞWƌŽĚƵĐƟŽŶ͟ – i-SUP2012.

2012

tiũ noĚigen Ƶ Ƶit om samen met wetensĐŚaƉƉers͕ ingenieƵrs͕ onĚernemers Ěeeů te nemen aan Ěit ƵnieŬ en grensverůeggenĚ ĚƵƵrnjaamŚeiĚsĐongres in Ěe site van OƵĚ Sint-:an in rƵgge. 'a Ěe ƵitĚaging aan om in ĚisĐƵssie te gaan met gerenommeerĚe naƟonaůe en internaƟonaůe sƉreŬers en sƉeĐiaůisten in Ěe tŚema͛s SteĚeůiũŬe ontwiŬŬeůing͕ ZƵraůe ontwiŬŬeůing͕ TransƉort Θ Dobiůiteit͕ nergie͕ Dateriaůen͕ Śemie en ProĚƵĐten. eůeeĨ een onmisbare en Ƶiterst insƉirerenĚe ervaring voor aů wie ĚƵƵrnjame ƉroĚƵĐƟe en Đůean teĐŚnoůogLJ aůs ĚĠ oƉůossing njiet om onnje aarĚe en onnje eĐonomie te reĚĚen. eĚenŬ Ěe roů Ěie Ƶ en Ƶw beĚriũĨ Ŭan vervƵůůen om onnje Ɖůaneet arĚe te transĨormeren naar een ĚƵƵrnjame wereůĚ. ,et Ɖrogramma en aůůe Ěetaiůs over Ěeeůname vinĚt Ƶ via͗

ǁǁǁ͘ŝͲ^hWϮϬϭϮ͘ŽƌŐ

Solidaritest 2012: de benchmark voor Belgische bedrijven die zich inzetten voor maatschappelijk kwetsbaren

Solidaritest® zet bedrijven in de kijker die zich onderscheiden door hun bijdrage aan maatschappelijke solidariteit. U kan meedingen voor de Solidaritest® Company Award en/of één bepaald project naar voren schuiven en een Solidaritest® Best Practices Award in de wacht slepen. De winnaars van de Solidaritest® Company Award 2011 waren: Care NV, Besix Foundation, SWIFT en Pidpa.

Deelnemen? Solidaritest® is toegankelijk voor alle Belgische ondernemingen, van KMO tot multinational, ongeacht hun omzet of sector. Om deel te nemen volstaat het de vragenlijst in te vullen die door een professionele jury uit de academische en de bedrijfswereld wordt beoordeeld. Inschrijven is mogelijk tot uiterlijk 30 maart. De awards worden op 30 mei 2012 uitgereikt bij het VBO in Brussel.

Laat ons weten hoe uw bedrijf zich inzet voor anderen via www.solidaritest.be. Een initiatief van: Solidaritest® is een enquête van:

met medewerking van:

met steun van:

mediapartners:

G

ET

BIZZ MAATSCHAPPIJ

HET W EST ER SE K API TALI SME K RIJGT EEN NIEUW E W ENDING

Rendement en concurrentie zijn voorbijgestreefd Het kapitalisme zoals we dat in de rijke landen kennen, heeft overdreven ingezet op twee nochtans briljante ideeën: rendement op eigen vermogen en concurrentie. Rendement leidt tot een voorbijgestreefde fixatie op geld en concurrentie zal plaats moeten maken voor samenwerking. © Harvard Business Review/New York Times Syndicate

90 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

????????

endement op eigen vermogen en concurrentie zijn allebei begonnen als efficiënte oplossingen voor een prangende vraag: hoe kunnen we de beschikbare middelen gebruiken om het grootste geluk voor het grootste aantal mensen te produceren? Nog altijd houden de rijke economieën stevig vast aan deze benadering. Maar het probleem is veranderd. Of het kapitalisme standhoudt, zal afhangen van ons vermogen om te schaven aan de prioriteiten waar ondernemers, wetgevers en beleggers zich door laten leiden. De beoefenaars van het kapitalisme moeten samen op de rem gaan staan en vaart minderen bij het najagen van rendement op eigen vermogen en concurrentie. Maar dan moeten ze eerst inzien dat deze twee ideeën compleet uit de hand gelopen zijn.

R

Ontspoorde selectie Om natuurlijke selectie op basis van extravagante en nutteloze kenmerken te illustreren, halen biologen vaak het voorbeeld van de pauwenstaart aan. Een ornament dat in de loop der eeuwen almaar flamboyanter is geworden. Daar is een eenvoudige verklaring voor: vrouwtjespauwen hebben een zwak voor mannetjes met een grote staart. Toen de soort nog maar net bestond, hield dit ook steek. Een op-

zichtige staart was voor het vrouwtje een indicatie dat het mannetje in goede gezondheid verkeerde en dus aan voldoende voedsel wist te komen. (Vergelijk het met een Ferrari bij mensen,

zijn ontsnapt aan selectie op basis van extravagante kenmerken. Waarom is de hals van de giraf niet nóg langer geworden? En waarom zijn konijnenoren niet nóg groter? Omdat wat de pauw is

overkomen een aberratie is: een discrepantie tussen enerzijds natuurlijke selectie (de criteria waarop de natuur zich baseert om te beslissen welke individuen voldoende sterk zijn om te overleven en zich voort te planten) en anderzijds seksuele selectie (de criteria waarop het andere geslacht zich baseert). Bij soorten die millennia lang levensvatbaar blijven, stroken beide selectieprocedures met elkaar. Dat moet ook, want elke discrepantie tussen beide richt de soort vroeg of laat te gronde.

ven op lange termijn – te belonen. Elke manager die ooit een salarisschema heeft moeten opstellen, weet dit: vaak belonen bonussen uiteindelijk gedrag dat indruist tegen de missie en de waarden van de onderneming. Dat probleem stelt zich des te meer wanneer torenhoge bonussen resulteren in prestige voor individuen in plaats van in een – moeilijker te detecteren – toename van het gevoel van globale waarde. En hoe meer deze feedbacklus zichzelf versterkt, hoe moeilijker het is om ze te doorbreken. In de meeste gevallen – of het nu gaat om natuurlijke dan wel door de mens gecreëerde systemen – zijn discrepanties makkelijk op te sporen en houden ze niet lang stand. De toestand wordt gevaarlijker wanneer indicatoren die aanvankelijk inderdaad wezen op een goed draaiend systeem, niet langer actueel zijn omdat de omstandigheden gewijzigd zijn. Een voorbeeld van zo’n voorbijgestreefde en mettertijd zelfs verraderlijke indicator is het rendement op eigen vermogen.

Bonussen met averechts effect

Geobsedeerd door rendement

Hoog tijd om dit alles te vertalen naar een sociaal systeem, bijvoorbeeld een onderneming. Wij mensen slagen erin om slechte keuzes – die niet bijdragen tot de gezondheid van onze bedrij-

De belangrijkste vraag in een Amerikaans bedrijf is zonder enige twijfel: hoe zit het met het rendement op eigen vermogen? Dat criterium is zo dominant geworden omdat het honderd jaar

De grote pauwenstaart onderscheidde de betere mannetjes van hun concurrenten, maar is uitgegroeid tot een levensbedreigende ballast althans vóór we die zo makkelijk op krediet konden kopen.) Aanvankelijk leidde deze selectietechniek wellicht tot eliminatie van de zwakke pauwen. Maar vele generaties later hadden de sterke pauwen een nieuw probleem: zo’n protserige staart heeft een prijs (net als een Ferrari trouwens). Er zijn veel voedingsstoffen nodig om hem te laten groeien en mooi te houden. Bovendien is zo’n staart ook behoorlijk zwaar, waardoor de eigenaar ervan trager wordt (oké, hier gaat de vergelijking met de Ferrari niet op) en een makkelijke prooi is. Zonder de interventie van de mens – die deze vogelsoort te mooi vond om te laten uitsterven – was de pauw wellicht een triest lot beschoren. We kunnen ons afvragen waarom andere soorten wel

WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 91

≤

BIZZ MAATSCHAPPIJ

≤ geleden steek hield om zo

veel mogelijk rendement uit het eigen vermogen te persen. Waarmee we niet gezegd hebben dat men destijds zaken deed omwille van het rendement op eigen vermogen. Net als nu was meer voorspoed voor de mensen het globale doel van de zakenwereld. Maar de mogelijkheden om kapitaal ten dienste te stellen van dat doel waren legio. Net als de vrouwtjespauwen moesten de beleggers kiezen: ze moesten uitmaken welke ondernemingen de volgende generatie zouden halen. Ze hadden dus een indicator, een parameter nodig waarmee ze hun financiële partners snel en objectief konden taxeren. Het rendement op eigen vermogen bleek uitstekend geschikt. Zo ontstond de feedbacklus die managers er tot op vandaag toe aanzet de kwartaalinkomsten te doen beantwoorden aan de verwachtingen van de beleggers.

Bruto nationaal geluk Maar deze methode om waarde te meten staat overal ter wereld op het punt te veranderen. Daar zijn twee redenen voor. Ten eerste krijgt een nieuwe taxatieinfrastructuur vorm, vooral dankzij de technologische evolutie. Ten tweede neemt het deel van de wereldbevolking dat belang hecht aan niet-financiële prestatie-indicatoren toe. In 1972 kondigde de koning van Bhutan aan dat “het bruto nationaal geluk belangrijker

Stel u eens voor dat kapitalisme zou focussen op waarde, op het grootste geluk voor het grootste aantal mensen

was dan het bruto nationaal product”. Een uitspraak waar de internationale gemeenschap zich vrolijk over maakte. Geluk is te subjectief – zo wierpen tal van deskundigen tegen – en te soft om als basis te fungeren voor een nationaal economisch beleid. Hoewel Bhutan geen eigen nationaal agentschap voor economisch onderzoek had, liet de Bhutaanse overheid zich niet uit het veld slaan. Ze richtte het Centre for Bhutan Studies op en gaf het de opdracht om een soort barometer van het nationale geluk op te stellen. Het daaruit resulterende systeem telde negen dimensies waaronder levensstandaard, onderwijs, gezondheid, bestuur en een aantal zeer complexe technieken om het psy-

92 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

chologische welzijn te meten. Sindsdien kreeg het voorbeeld van Bhutan veel navolging. In 2008 richtte Nicolas Sarkozy een commissie op (onder leiding van twee winnaars van de Nobelprijs economie) om te bepalen welke componenten van geluk Frankrijk diende te meten. Vandaag hebben al 41 landen programma’s opgestart om geluk te meten. Daarbij ook het Verenigd Koninkrijk, nochtans een bastion van kapitalisme op zijn Amerikaans.

Concurrentie tegen elke prijs Wanneer een economie het goed doet, is dat meestal te danken aan innovatie. En

wat werkt die innovatie in de hand? Als ‘concurrentie’ het enige antwoord is dat bij u opkomt, bent u in de tweede valkuil van het kapitalisme getrapt. Uiteraard kan concurrentie een stimulans zijn voor innovatie, getuige de strijd tussen Apple en Android. Het klopt ook dat een gebrek aan concurrentie de innovatie verstikt. Verizon en AT&T, in wezen een duopolie, kunnen niemand nog enthousiasmeren voor wat dan ook. Hieruit zouden we makkelijk kunnen besluiten dat concurrentie een afdoende indicator is voor innovatie en bijgevolg een noodzakelijke voorwaarde om economische waarde te creëren. Maar we zijn concurrentie ten onrechte gaan beschouwen als een betrouwbare indicator voor vitaliteit en we zijn daardoor keuzes gaan maken die die vitaliteit op den duur aantasten. Sector na sector wordt herleid tot een oligopolie. Focussen op het in stand houden van de concurrentie heeft dus geen zin meer. Het heeft ook tot gevolg dat we geen oog hebben voor een even rijke bron van innovatie in een wereld waarin alles met iedereen verbonden is: samenwerking. Terwijl we samenwerking net zouden moeten voeden en koesteren. De houding van Microsoft tegenover Kinect, een aanvulling op de spelconsole Xbox 360, is een fraai voorbeeld van de verschuiving van concurrentie naar samenwerking. Het product is

uitgerust met een nieuwe 3D-sensor waarmee het videospel eender welke beweging kan detecteren zonder dat de speler een controller vasthoudt. Toen het product gelanceerd werd, kondigde Adafruit Industries – een bedrijf van opensourcehardware onder leiding van hacker Limor ‘Ladyada’ Fried – meteen aan dat het een beloning van 1000 dollar uitloofde voor wie erin slaagde de Kinect te hacken en de software online te zetten. Binnen 48 uur stond de code online. Overal ter wereld publiceerden innovatieve geesten formidabele toepassingen van de Kinectsensoren, van het lezen van röntgenfoto’s tot het in kaart brengen van grotten. Microsoft – dat aanvankelijk had gedreigd met rechtsvervolging – veranderde van strategie en sloot de nieuwe mogelijkheden in de armen, in het besef dat die houding niet enkel de samenleving maar ook de businessopportuniteiten van het bedrijf ten goede zou komen (zie ook blz. 100).

Nieuwe focus: waarde Met een aantal eenvoudige veranderingen in het verschiet kan het kapitalisme evolueren en focussen op nieuwe activiteiten die de ruimere doelen van de samenleving weerspiegelen. Discrepanties zullen wellicht verdwijnen. Het kapitalisme is in staat om zich aan te passen en te blijven floreren. Stel u eens voor dat we beslissen

dat wat we nu beschouwen als een hoeksteen van het kapitalisme – concurrentie – uiteindelijk toch niet zó belangrijk is. En stel dat we innovatie plots het belangrijkst gaan vinden. Meteen lijken initiatieven als Wikipedia en Linux niet meer zo onzinnig. Ook al zit concurrentie nog altijd stevig verankerd in het systeem, ze is niet langer het middelpunt van alles. Samenwerking wint terrein. Stel u eens voor dat het najagen van financiële winst niet langer het hart – en nog minder de ziel – zou zijn van het kapitalisme. Stel u eens voor dat kapitalisme zou focussen op waarde, op het grootste geluk voor het grootste aantal mensen. Deze formule wijst financiële winstgevendheid trouwens niet af maar maakt het wel mogelijk om die te combineren met andere vormen van winst. Verwacht wordt dat de groeilanden in de hele wereld snel zullen blijven groeien. Ze zullen nieuwe regels invoeren, die beter passen bij het informatietijdperk. Bovendien zullen deze markten zwaar genoeg wegen om de rest van de wereld te beïnvloeden. Neem nu de Bric-landen en de landen die door Goldman Sachs worden bestempeld als de ‘Next Eleven’. Tussen 2004 en 2009 bedroeg de groei in deze vijftien landen 22 procent terwijl de landen van de G7 het moesten stellen met een schuchtere 1 procent. In 2000 kwam ruim driekwart

van het wereldwijde BBP nog op het conto van de rijke landen. Tegen 2050 zal dit cijfer wellicht gedaald zijn tot 32 procent. Intussen is de connectiviteitsgraad in alle landen ter wereld al nagenoeg gelijk. Tot slot verwacht men dat de wereldbevolking tegen 2050 met drie miljard zal toenemen – nóg een bron van groei – maar dat slechts negentig miljoen van die drie miljard in de rijke landen zal wonen.

Volg de groeimarkten Hoe zal het kapitalisme zich bevrijden van de uit de hand gelopen ideeën? De kapitalisten zullen nog altijd het geld volgen, zoveel is zeker. Anders gezegd: waar ze ook vandaan komen, ze zullen hoe dan ook zaken gaan doen in de opkomende markten, waar de groei het sterkst is. Net omdat die markten zo snel groeien, zullen ze ook sneller overschakelen op moderne infrastructuren. Vanuit hun jeugdige kracht zullen ze, eerder dan de verouderende maatschappijen in het Westen, door en door digitale culturen worden. Zij zullen de economische regels ontdekken die het informatietijdperk zullen kenmerken. Maar ze zullen hun keuzes maken zonder zich iets aan te trekken van de stelregels die wij in het Westen als vanzelfsprekend beschouwen, zonder te focussen op de twee uit de hand gelopen ideeën die in dit artikel zijn beschreven. Deze landen zul-

len de nieuwe technologieën het eerst in de armen sluiten. Ze zullen de regels uitwerken om die technologieën aan te wenden. En aangezien deze markten zo invloedrijk zullen zijn, zal de hele wereld hun regels overnemen. De groeilanden zijn voor het kapitalisme dus niet uitsluitend belangrijk omdat de grote ondernemingen er goedkopere arbeidskrachten kunnen vinden en omdat het opwindende markten zijn waar veel geld te rapen valt. Wel omdat net zij zullen onthullen welke economie het best past bij een wereld vol informatietechnologie. Naarmate het zwaartepunt van de handel verschuift naar nieuwe landen en nieuwe handen, zullen er nieuwe mechanismen opduiken om succes te meten en er lessen uit te trekken. Zij die geloven dat het kapitalisme zich kan aanpassen en niet mag vervallen in verlammende excessen, blijven zoeken naar nieuwe indicatoren van sterkte en onderschrijven de nieuwe regels. Samen kunnen wij het kapitalisme een nieuwe wending geven. Per slot van rekening zijn wij geen vrouwtjespauwen. z

DE AUTEURS Christopher Meyer is de oprichter van Monitor Talent. Julia Kirby is redacteur bij Harvard Business Review. Samen schreven ze ‘Standing on the Sun: How the Explosion of Capitalism Abroad Will Change Business Everywhere’.

WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 93

BIZZ ZOOM

De verkoop van paaseieren blijft stijgen Lucratieve periode voor chocolade Bij chocolatiers rinkelt de kassa in de paasperiode. De verkoop van seizoenschocolade stijgt dan immers naar ongekende hoogten: 70 procent van de omzet van seizoensgebonden chocoladeproducten (Sinterklaas, Kerstmis...) in de grootdistributie komt van paaseieren. Dat segment blijft jaar na jaar groeien. Volgens de metingen van onderzoeksbureau Nielsen verkopen de Belgische warenhuizen voor ongeveer 26 miljoen euro aan paaseieren.

De comeback van Côte d’Or In 2010 lanceerde Côte d’Or voor het eerst een assortiment paaseieren. Met matig succes: het merk haalde amper 3 procent marktaandeel, tegenover bijna 45 procent voor Milka, een ander merk van Kraft. In 2011 besloot de groep dan ook om geen Côte d’Or-eieren meer op de markt te brengen. Verrassend genoeg liggen er dit jaar toch weer paaseieren van Côte d’Or in de winkels. Wellicht om de consument te verleiden met ‘premiumeieren’, een segment waarin Galler het voortouw heeft genomen.

94 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

CHRISTOPHE CHARLOT

De opmars van Galler Galler is sinds 1996 actief op de markt van de paaseieren. Vandaag behoort hij tot de kop van het peloton: met een vijftiental variëteiten vertegenwoordigt de Luikse chocolatier volgens Nielsen 9 procent van de markt in de grootdistributie (in verkoopwaarde). Goed voor de derde plaats, na Milka en de private labels, hoewel de producten van Galler tot het duurdere segment behoren. De groei is indrukwekkend te noemen: tussen 2009 en 2011 steeg de verkoopwaarde van de Galler-eieren met 43 procent.

2700

TON chocolade-eieren ging in 2011 in de Belgische supermarkten over de toonbank, aldus Nielsen.

180

TON paaseieren maakt Galler tegenwoordig. Bij de start in 1996 was dat welgeteld een ton. Dat volume is goed voor ongeveer achttien miljoen paaseieren, die elk jaar vanaf november worden geproduceerd.

14

Koning Milka Het paarse merk van Kraft Foods is de koning van de chocolade-eieren. Met een omzet van 12,5 miljoen euro in de grootdistributie (bijna 50 procent van de markt) troonde Milka in 2011 ruimschoots boven de andere merken uit. Alle private labels samen (huismerken en hard discounters) zijn de nummer twee op de markt. In 2011 verkochten ze voor 7,2 miljoen euro paaseitjes.

EURO bedraagt het prijsverschil bij Colruyt tussen een kilo paaseieren van Milka en van Galler. Milka-eitjes kosten ongeveer 15 euro per kilo, die van Galler 29 euro voor een assortiment. Côte d’Or zit ertussenin met 23 euro per kilo.

WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 95

BIZZ HR HA NDL EIDING VO OR HE T ON T SL AG VA N EE N BEDIE NDE

Een foute ontslagbrief U wilt uw ontslag geven omdat u een nieuwe job op het oog hebt, uitgekeken bent op uw huidige baan of een geweldige kans in het buitenland krijgt. Hoe stelt een bediende een goede ontslagbrief op? LARA VAN DIEVOET

gaat uw werkgever vertellen dat u besloten hebt op te stappen? Als u niet voor nare verrassingen wilt komen te staan, dan houdt u zich beter aan enkele regels. Uitleggen waarom u vertrekt, hoeft niet echt. Maar u moet uw ontslag wel schriftelijk aankondigen. En een ontslagbrief is slechts geldig als hij de datum en de duur van de opzeggingsperiode vermeldt en uw handtekening draagt. Het is ook belangrijk om de brief in de juiste taal op te stellen. “Als de werkgever in eentalig Nederlandstalig gebied gevestigd is, moet de brief worden opgesteld in het Nederlands. In eentalig Franstalig gebied moet u in het Frans schrijven”, zegt Bruno-Henri Vincent, advocaat gespecialiseerd in arbeidsrecht. In Brussel mag u de taal vrij kiezen. “Brussel is een multiculturele zone en dus is de keuze vrij. U hoeft de ontslagbrief zelfs niet op te stellen in het Frans of het Nederlands: het mag ook in het Engels, Arabisch, Spaans...”

U

Aangetekend is beter U kunt uw ontslagbrief aangetekend verzenden of hem laten bezorgen door een deurwaarder. De opzeggingstermijn begint te lopen op de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin u uw ontslag hebt gegeven. “Maar let op: bij een aangetekende brief gaat men ervan uit dat die wordt gelezen op de derde werkdag volgend op de verzendingsdatum”, verduidelijkt Vincent. U kunt uw ontslagbrief ook gewoon persoonlijk overhandigen aan uw 96 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

ONTSLAGBRIEF. Als u de duur van de opzeggingstermijn niet uitdrukkelijk vermeldt, kan de werkgever een vergoeding eisen omdat u het contract hebt verbroken.

werkgever, in twee exemplaren. “Op voorwaarde dat de werkgever het dubbel ondertekent voor ontvangst. Weigert hij, dan moet u alsnog naar de post. En als er dan nog minder dan drie werkdagen resten vóór het einde van de maand, schuift het begin van de

opzeggingstermijn automatisch een maand op.”

Vermeld de opzeggingstermijn Dé klassieke fout is niet vermelden hoelang de opzeggingstermijn gaat duren. De meeste werknemers die hun

heeft zware gevolgen ontslag indienen, schrijven een brief in de volgende trant: “Mijnheer de directeur, met dit schrijven deel ik u mee dat ik besloten heb om ontslag te nemen. Ik hoop dat wij het snel eens kunnen raken over de duur van de opzeggingstermijn.” Dat is nou net hoe het niet moet, zegt Vincent. Zo’n brief wordt als nietig beschouwd. Erger nog, hij verbreekt de arbeidsovereenkomst zonder opzeggingstermijn. “Als je de duur van de opzeggingstermijn niet uitdrukkelijk vermeldt, kan de werkgever een vergoeding eisen omdat je de arbeidsovereenkomst hebt verbroken.”

Hoelang duurt de opzeggingstermijn? Maar hoe bepaalt u hoelang uw opzeggingstermijn duurt? “Daar wringt het schoentje”, erkent Vincent. “De wet zegt niet welke opzeggingstermijn geldt als je meer dan 31.467 euro bruto per jaar verdient. Onder die drempel zijn de zaken duidelijk: de wet legt een opzeggingstermijn op van zes weken als een bediende minder dan vijf jaar anciënniteit heeft en van drie maanden bij meer dan vijf jaar anciënniteit. Maar boven dat bedrag legt de wet alleen de maximumduur vast. Als uw jaarsalaris ergens tussen 31.467 en 62.934 euro bruto ligt, mag uw opzeggingstermijn niet langer dan 4,5 maanden duren. Verdient u meer dan 62.934  euro per jaar, dan duurt de opzeggingstermijn maximaal zes maanden. Maar in de wet staat geen minimumduur ingeschreven. “Daarom weten de mensen niet waar ze aan toe zijn. En de meeste fouten vloeien daaruit voort”, weet Vincent. In dat geval moet u dus een akkoord zien te bereiken met uw werkgever. Maar wat moet u dan vermelden in uw ontslagbrief? “Wie het zekere voor het onzekere wil nemen, schrijft in zijn brief de maximale opzeggingstermijn

Na uw ontslagbrief... Enkele tips van Marie-Pierre Saint Viteux, vice president human resources management bij Volvo Construction Equipment.

• Zeg nooit “nooit”. Misschien dienen er zich in uw huidige bedrijf later nog • • • • • • • • •

kansen aan die u interesseren. Probeer de onderneming dus in een goede verstandhouding te verlaten en prettige herinneringen na te laten. Headhunters of toekomstige werkgevers kunnen contact opnemen met uw huidige werkgever om feedback te vragen en te polsen naar diens indrukken over uw werk. Nog een goede reden om ‘netjes’ te vertrekken. Blijf professioneel. Maak belangrijke taken af en breng uw dossiers op orde zodat anderen er vlot mee voort kunnen. Gedraag u hoffelijk tegenover uw collega’s. Wie weet is die collega van vandaag morgen wel de manager. U kunt uw ontslagbrief naar de personeelsdienst sturen. Maar de eerste die u moet verwittigen, is uw rechtstreekse baas. Stel een neutrale ontslagbrief op. U hoeft niet schriftelijk uit te leggen waarom u vertrekt. Dat licht u beter mondeling toe. Tijdens een exitgesprek kunt u uitleggen waarom u vertrekt. Geef de voorkeur aan constructieve feedback, waarmee de onderneming kritisch naar zichzelf kan kijken en eventueel bepaalde zaken kan bijsturen. Houd contact met uw collega’s. Als u het goed met hen kunt vinden, is er geen reden om hen bruusk uit uw leven te schrappen. Wees wel op uw hoede als u overstapt naar een concurrent en speel geen gevoelige informatie door aan uw vroegere collega’s, noch aan uw nieuwe. Wilt u een drink organiseren, trakteren op taart of gewoon discreet afscheid nemen? Op dat vlak zijn er geen regels. Blijf uw persoonlijkheid trouw en doe iets wat in de lijn ligt van de manier waarop u zich altijd al hebt gedragen tegenover uw collega’s. U kunt uw collega’s een mail sturen waarin u hen bedankt voor de fijne samenwerking. Stel voor om contact te houden en geef hun uw privémailadres.

in”, adviseert de advocaat. “Dat is lang, maar wie achteraf geen problemen wil hebben, vermeldt in zijn ontslagbrief het best een opzeggingstermijn van 4,5 of zes maanden.” Nadien onderhandelen met de werkgever en een kortere termijn afspreken kan dan nog altijd. “Vaak ziet de werkgever het zelf niet zitten dat de werknemer een lange opzeggingstermijn presteert. Een werknemer die ontslag heeft genomen, zendt

geen positieve signalen uit naar de rest van het team. Het is dus zeker mogelijk om te onderhandelen over de duur. Misschien wordt u zelfs uitbetaald zonder dat u moet komen werken.” Als u al een nieuwe baan hebt, mag u zich dus niet laten vastpinnen op een datum om daar aan de slag te gaan. De nieuwe werkgever moet begrijpen dat u eerst moet onderhandelen over de opzeggingstermijn. z WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 97

BIZZ LEADERS Managers zijn controlefreaks die hun medewerkers niet als mensen maar als functies zien. Wat ze eigenlijk moeten doen? Hun persoonlijke levensverhaal binnenbrengen in hun leiderschapsstijl. Dat motiveert meer dan de taal van meten en checken. BENNY DEBRUYNE

THEOLOOG JOHAN VERSTRAETEN (KU LEUVEN) OVER INSPIREREND LEIDERSCHAP

“Managers reduceren hun medewerkers tot een functie” ohan Verstraeten, theoloog en hoogleraar aan de KU Leuven, doet al vijftien jaar onderzoek op het snijpunt van leiderschap en spiritualiteit. Zijn boeken en ideeën zijn bekender in Nederland dan in België. Heel wat leiders maken van hun bedrijf een nachtmerrie met controlefreaks als de grootinquisiteurs van vandaag, meent hij, terwijl een leider moet bezielen en nieuwe werelden van betekenis moet openen. Hij ziet in grote organisaties zoals bedrijven, ziekenhuizen en zelfs universiteiten vaak een bureaucratisch management dat vooral wil voorkomen dat medewer-

J

JOHAN VERSTRAETEN • Hoogleraar aan de faculteit god-

geleerdheid van de KU Leuven. • Directeur van het Centre for

Catholic Social Thought. • Publiceerde onder meer over de spi-

ritualiteit van het leiderschap, toegepaste ethiek en businessethiek. • Auteur van Leiderschap met hart en ziel (2003) en coauteur van Business en ethiek. Spelregels voor ethisch ondernemen (2002).

98 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

kers fouten maken. Hun vertrekpunt daarbij is dat mensen hun werk niet goed doen en controle nodig hebben. Dat zorgt voor bureaucratie en veel tijdverlies. “Zelfs in mijn eigen biotoop, de universiteit, ben ik onderworpen aan vijf verschillende evaluatiesystemen. Goed leiderschap is net het omgekeerde: ruimte geven aan je medewerkers zodat ze zich kunnen ontwikkelen ten bate van zichzelf, hun onderneming en de samenleving.” TRENDS. U hamert erop dat werkgevers de mens in zijn geheel moeten bekijken en niet enkel zijn rol in het bedrijf. Waarom is dat zo belangrijk? JOHAN VERSTRAETEN: “Leiders die erin slagen hun manier van leiding geven te veranderen, zijn vaak mensen die hun eigen levensverhaal binnenbrengen. Als je de topman van een bedrijf bent en je zoon overlijdt of pleegt zelfdoding, dan zal dat wellicht gevolgen hebben voor je leiderschapsstijl. Deze aanpak is het tegenovergestelde van die van bijvoorbeeld Jack Welch. Hij gaat ervan uit dat we ons hele leven onder controle hebben en beweert dat er een strikte scheiding tussen ons leven op en buiten het werk is. Dat klopt niet. Mensen willen met hun hele persoon aanwezig zijn op het werk en niet gere-

duceerd worden tot een functie. De functioneringsgesprekken die ik voer met mijn doctoraatsstudenten gaan niet over hun functie, maar over het leven en hun motivatie.” U zegt dat bedrijven te veel de taal van de efficiëntie hanteren, maar eigenlijk een andere taal nodig hebben. VERSTRAETEN: “Veel ondernemingen gebruiken een taal van meten en checken. De kwaliteit van het werk moet gecontroleerd worden zoals je gevangenen controleert in een gevangenis, zo lijkt het wel. Door dit taalgebruik reduceer je mensen tot functies. Als je mensen echt wilt inspireren, moet je deze taal combineren met een taal die uitdrukt wat mensen raakt en hun leven zin geeft. Grote leiders gebruiken geen houterige taal, spreadsheets en managementtermen. Ze hebben een verhaal. Mensen reageren daar helemaal anders op. Dat komt door de rol die onze verbeelding speelt. We nemen niet op zuiver rationele gronden beslissingen, maar denken vooruit. Die verbeelding is nodig om komaf te maken met de ‘gedownloade’ ideeën waar we volgens MIT-professor Otto Scharmer mee zitten. Als je bijvoorbeeld enkel naar je bedrijf kijkt met de blik van SAPsoftware, zie je alleen boekhoudkun-

REP

“Het topmanagement zou er goed aan doen om samen even stil te zijn voordat ze een moeilijke beslissing nemen”

dige systemen. Door dat idee los te laten, zie je pas hoeveel interessante mensen en ideeën er aanwezig zijn. Ik raad managers daarom aan romans te lezen om hun manier van denken open te breken. Cultuur opent de geest. Je herkent je eigen bureaucratisering alleen door Kafka te lezen en je eigen machtswellust door Dostojevski te lezen. Bedrijven hebben een financieel directeur, maar geen manager die de taak heeft vooruit te denken.” Hoe hoger iemand opklimt in een organisatie, hoe minder zijn medewerkers durven te zeggen wat ze denken. Hoe vermijd je dat? VERSTRAETEN: “Het gaat niet om doing things right, maar om doing the right thing: mensen moeten meer doen wat juist is in plaats van wat van hen wordt verwacht. Dat is moeilijk, want er is innerlijke kracht voor nodig. Veel mensen laten hun beslissingen gemakshalve afhangen van de goedkeuring van anderen. Onze politici beslissen niet om te doen wat goed is voor de Belgen, maar om zo veel mogelijk stemmen te halen. In de Londense City zag je hetzelfde in de jaren negentig. Managers begonnen mensen te ontslaan om kos-

ten te besparen. Om niet onder te doen, ontsloegen andere managers nóg meer mensen. Uiteindelijk verdwenen er zoveel competenties in de bedrijven dat ze consultants moesten inhuren. Ook op vergaderingen zie je het: mensen doen hun mond niet open uit schrik voor de reactie van anderen.” Vastgeroeste ideeën loslaten kan door stilte toe te laten, beweert u. Wat bedoelt u daarmee? VERSTRAETEN: “Otto Scharmer stelt dat het keerpunt om toekomstgericht te ondernemen de stilte is. Ik geloof dat het topmanagement in bedrijven er goed aan zou doen om samen stil te zijn voordat ze een moeilijke beslissing nemen. In plaats daarvan halen bedrijven bij crisismomenten consultants binnen of gaan ze eindeloos vergaderen. Het management vaart meer en meer op een gps zonder nog te weten waar het noorden ligt. Daarmee bedoel ik dat ze allemaal hun targets en scoreboards hebben, maar niet meer weten welke koers ze precies varen.” Hoe kunnen managers die nood aan stilte omzetten in de praktijk? VERSTRAETEN: “Door zelf momenten voor stilte en rust in acht te nemen.

Ajit Shetty, topman van Janssen Pharmaceutica, begint zijn dag met mediteren. Door rustig te mediteren kun je beter het wezenlijke van het triviale onderscheiden. Dat is belangrijk voor wie een druk leven leidt en duizend en een triviale dingen op zich af ziet komen. Je moet zo veel mogelijk werken in concentratie en rust, en vermijden dat je voortdurend wordt afgeleid door Facebook, Twitter en je gsm. We willen iemand zijn door wat we doen en niet meer door wie we zijn. De moderne mens is vanbinnen leeg geworden. Die innerlijkheid zullen we niet terugvinden door meer te spreken en te doen, maar door te luisteren en ruimte te laten voor stilte.” Welke rol speelt de zogenaamde presencingtechniek hierin? VERSTRAETEN: “Met presencing, een samentrekking van presence en sensing, bedoelt Scharmer dat je je concentreert op wat er nu is. Door geconcentreerd en rustig te kijken naar het heden, zie je beter hoe de toekomst zich aandient. Wat we op dit moment aan het doen zijn, draagt de mogelijkheid van een interessante toekomst in zich.” z WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 99

BIZZ ZZAP Simpel filmpje scheert hoge toppen

MasterCard lonkt naar jongeren

Waar ligt dat graf?

Hebt u een start-up maar geen middelen om reclame te maken en investeerders te overtuigen? Neem dan een voorbeeld aan de video van Michael Dubin, de Amerikaanse ondernemer achter Dollar Shave Club. Hij praat zelf een filmpje aan elkaar, de locatie is zijn opslagplaats en met eenvoudige middelen lardeert hij de video met de nodige slapstick en zelfrelativering. Bij het ter

In België is begraven worden in de natuur nog niet bekend, maar in landen als Nederland, Amerika en Finland gebeurt het al wel. De kist of urne wordt bijvoorbeeld begraven op een idyllisch plekje in het bos, met een subtiel herkenningsteken. Maar wat als je het graf niet meer terugvindt? De Hippensteel-begraafplaats in Amerika legt op de kist een RFID-zender (communicatie via radiogolven) en geeft de bezoekers een toestel waarmee ze het graf kunnen vinden.

Vliegtuigzitjes upgraden per opbod

Air New Zealand gaat zijn werkwijze veranderen om reizigers de kans te geven een zitje in een hogere klasse te bemachtigen als dat niet is verkocht. Tot voor kort kon wie meedoet met het getrouwheidsprogramma van de maatschappij een upgrade krijgen door een vast bedrag te betalen. Vanaf 30 mei werkt Air New Zealand met een

Bron: Emerce

kenhuis. Het publiek kan via de website stemmen op zijn favoriete project. De tien teams die de meeste stemmen achter hun naam krijgen, worden beloond met een prepaidkaart ter waarde van 500 euro. De vier finalisten – geselecteerd door een professionele jury – krijgen een prepaidkaart van 2000 euro om hun project te financieren en te verwezenlijken. Een goed marketingidee om jongeren te verleiden, want zij lopen niet snel warm voor zo’n product.

Cijfers 100 22 MAART 2012 | WWW.TRENDS.BE

1

RETAIL

Winkelkar rijdt vanzelf De Amerikaanse biologische supermarkt Whole Foods test een karretje dat de klant automatisch volgt dankzij de opgebouwde Kinect-sensor van Microsoft. Kinect is oorspronkelijk ontworpen voor beweegspelletjes op de Xbox. De winkelkar scant de klantenkaart en de items die erin worden geplaatst. Tot slot rekent de kar rechtstreeks af met de klant.

GF

perse gaan was het filmpje al meer dan drie miljoen keer bekeken en haalde de start-up al investeringsgeld binnen. Het zakenidee achter het bedrijf is nochtans niet nieuw. Het Belgische RazWar lanceerde jaren geleden hetzelfde idee: goedkope scheermesjes via het internet aanbieden.

GF

TS

GF

Met BudgetMasters lanceert MasterCard een nationale wedstrijd om jongeren op een prettige manier te leren omgaan met geld. De campagne valt samen met de lancering van de prepaidkaart in België: een nieuw type betaalkaart waarmee de gebruiker niet in het rood kan gaan en zijn uitgaven dus onder controle houdt. Van 7 tot 30 maart kunnen teams die aan de wedstrijd willen deelnemen, een project voorstellen op BudgetMasters.be. Elk project komt in aanmerking, op voorwaarde dat de gemeenschap er baat bij heeft: een school renoveren, een schouwspel in een rusthuis op touw zetten, aan stadsinrichting doen of een feest organiseren voor kinderen in het zie-

RFID

TS

MARKETING

veilingsysteem. Minimaal een week voor de vertrekdatum kunnen reizigers aangeven hoeveel ze willen betalen voor het vacante zitje. Ze krijgen te zien hoe hoog het minimumbod is en een meter laat weten hoeveel kans ze maken dat hun bod zal winnen. De hoogste bieder krijgt het stoeltje in de hogere klasse. Bron: Springwise

vrouw op vijf met een master of universitair diploma in België heeft een hogere kaderfunctie of leidt een onderneming. Haar brutomaandloon bedroeg 5237 euro in 2009. Bij de mannen met het hetzelfde profiel had een op vier een vergelijkbare functie en bedroeg het brutomaandloon 6247 euro (bron: Statbel).

Gaël Chuffart, advocaat bij CMS DeBacker

TIJDTIP

Moet de pensioentoezegging van bedrijfsleiders worden uitbesteed?

Wordt het binnenkort verplicht om de individuele pensioentoezeggingen ten voordele van zelfstandige bedrijfsleiders uit te besteden? Sinds de wet van 28 april 2003 over aanvullende pensioenen mogen de pensioenen van de tweede pijler ten voordele van werknemers niet meer worden gefinancierd via een interne pensioenvoorziening in de onderneming. Het regeerakkoord preciseert dat ook individuele pensioentoezeggingen voor zelfstandige bedrijfsleiders zullen moeten worden uitbesteed, uiterlijk tegen 1 januari 2015. Voortaan moeten ze worden opgebouwd via een verzekeringsmaatschappij of een pensioenfonds. De bedoeling van die verplichting is bescherming te bieden bij een faillissement van de organiserende vennootschap. Deze verplichte uitbesteding veroorzaakte problemen voor veel bedrijven. De maatregel houdt namelijk in dat de ondernemingen die via een interne pensioenvoorziening een individuele pensioentoezegging hebben gefinancierd, cash over die bedragen moeten beschikken om ze te kunnen overmaken aan een verzekeringsmaatschappij of pensioenfonds. Maar heel vaak hebben deze ondernemin-

gen die bedragen geïnvesteerd (bijvoorbeeld in de aankoop van vastgoed) en kunnen ze de cash niet op tafel leggen. Er kwam dan ook nogal wat kritiek op de maatregel. Vandaar dat de regering nieuwe maatregelen overweegt. Enerzijds mogen de oude pensioenvoorzieningen in de ondernemingen blijven, anderzijds moeten de nieuwe individuele pensioentoezeggingen worden uitbesteed. Maar op de voorzieningen die binnen de ondernemingen blijven, zal belasting moeten worden betaald. Ondernemingen zullen kunnen kiezen: ofwel een eenmalige heffing in 2012 (1,75 procent van de interne voorzieningen opgenomen in de boekhoudkundige balans die werd afgesloten in 2011), ofwel een heffing in drie schijven (0,6 procent per jaar over een periode van drie jaar, wat neerkomt op een totaal van 1,80 procent). Volgens minister van Financiën Steven Vanackere zullen deze maatregelen de schatkist jaarlijks (2012, 2013 en 2014) 55 miljoen euro opleveren.

Hebt u een vraag voor onze experts? Stuur een e-mail naar [email protected].

14

miljoen jobs komen er tegen 2015 bij dankzij cloud computing, een fenomeen dat tegelijk ook 1,1 miljard dollar aan inkomsten zal genereren (bron: Microsoft).

Gsm scant visitekaartjes CamCard (www.camcard.com) is een applicatie waarmee u visitekaartjes kunt scannen met de camera in uw smartphone. U maakt een foto, CamCard analyseert het beeld en zet de gegevens onder de juiste vakjes op een digitaal visitekaartje. Vervolgens kunt u kiezen om het visitekaartje enkel in de applicatie of ook in het adresboek van uw smartphone op te slaan. U kunt de app gratis testen, of aankopen voor 11,90 dollar in de App Store of Android Market.

MONTAGE

GF

JURIDISCH

Bron: Tim Christiaens www.TimeManagementCompany.com

PA RTNER S

Cateraar zoekt... HR-SPECIALIST In 2010 startten Christophe Lecoque en Natan Goffin het cateringbedrijf Teranga Quality Catering. “We onderscheiden ons door een mobiele keuken die we bij de klant brengen”, zegt Lecoque. “We werken niet met standaardformules, maar op maat van de klant.” Teranga werkt met vast personeel (zoals de koks), maar ook met heel wat freelancekrachten. “Voor ons losse bedieningspersoneel zijn we op zoek naar een geschikte hr-partner die voeling heeft met de cateringwereld”, aldus Lecoque. www.teranga.be [email protected] - 03 340 89 47 Bron: Wouter Temmerman

50%

en meer van de bedrijfswinst van Belgische kmo’s vloeit naar de staat.

WWW.TRENDS.BE | 22 MAART 2012 101

NORTON 360 VERSION 5.0 ALLES-IN-EEN BESCHERMING TEGEN ONLINE BEDREIGINGEN EN VERLIES VAN UW BELANGRIJKE BESTANDEN U kunt Norton 360 beschouwen als een combinatie van het beste van alle Norton producten. Het beschikt namelijk over de kracht van Norton Internet Security waarmee u beschermd bent tegen alle online gevaren. Het beschikt ook over krachtige functies, vergelijkbaar met de mogelijkheden van Norton Online Backup dat veilige en snelle back-ups van uw gegevens maakt en ten slotte kan het net als Norton Utilities de prestaties van uw pc voortdurend optimaliseren. Al deze voorzieningen zijn beschikbaar via een gebruiksvriendelijke en gestroomlijnde gebruikersinterface.

DEZE WEEK BIJ TRENDS VOORDEELBON

€ 39,99 I.P.V. € 89,95

• 1 licentie voor 3 pc’s • Abonnement voor 1 jaar

Verschaft u onder andere bescherming tegen virussen, spyware, hackers, phishing, spam en botnets

9 Beschermt uw identiteit wanneer u online winkelt en bankiert 9 Zorgt ervoor dat uw pc altijd topprestaties levert 9 Maakt automatisch back-ups van uw bestanden, zodat u nooit belangrijke gegevens kwijtraakt 9 Gratis 24 uur per dag en 7 dagen per week technische ondersteuning Bescherm waar je het meest om geeft.

OB51703

BEVEILIGING | BACK-UP | MOBIEL | LIVE HULP

HAAL MET DE VOORDEELBON BIJ TRENDS VAN DEZE WEEK ‘NORTON 360’ BIJ STANDAARD BOEKHANDEL VOOR € 39,99 I.P.V. € 89,95.

Black 02 •Wonen EXTRA CHIC | EXTRA DIK | Voordeelactie De volledig omkeerbare designstoel van Vange Exclusief in zwart-wit voor Knack Weekend Enkel te koop via Knack Weekend voor slechts 199 euro* (i.p.v. 338 euro).

Black 02 Wonen • 28 maart 2012

1. Design Het blijvende succes van Scandinavië

2. Architectuur Ontdek de nieuwe spaarzame luxe

3. Bouwen Maak plaats voor een patio

* inclusief btw, excl. verzendingskosten.

HOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR. 13 VAN 28 MAART TOT 3 APRIL 2012 - KNACK WEEKEND, ELKE WEEK SAMEN MET KNACK EN KNACK FOCUS ISSN.0772294X

Samen met Knack en Knack Focus www.knackweekend.be

Vanaf 28/03/2012

OB51886

Wonen

AXA Bank geeft de facelift van uw huis alle kansen Uw huis renoveren is een droom realiseren waarbij u vaak op uzelf aangewezen bent om de beste oplossingen te kiezen, ook financieel. AXA bekijkt dat anders. Wie voor de renovatielening van AXA Bank kiest, kiest niet alleen voor het professionele advies en de efficiënte dienstverlening van de AXA bankagent, maar geniet bovendien een driedubbel voordeel. Een gunstig tarief energy@home, de mogelijkheid om vanaf 37.001 euro op 15 jaar terug te betalen en een optimaal budgetbeheer, want u kiest zelf op welke dag van de maand u terugbetaalt. Stel uw verbouwingen dus niet langer uit en ontdek nu dit driedubbel voordeel bij uw AXA bankagent of op www.axa.be/renovatielening.

de renovatielening van AXA Bank renoveer nu en geniet een driedubbel voordeel www.axa.be/renovatielening Lening op afbetaling onderworpen aan de wet op het consumentenkrediet.

Kredietgever: AXA Bank Europe nv, Vorstlaan 25, 1170 Brussel - IBAN BE67 7000 9909 9587 - BIC: AXABBE22 - KBO Nr.: BTW BE 0404 476 835 RPR Brussel - FSMA 36705 A

Let op, geld lenen kost ook geld.