CERTIFICATEN EN KEURMERKEN
PIANOo 1 december 2014
2 MKB- vriendelijk
HET PROGRAMMA 12:00 – 12:30 12:30 – 13:15
13:15 – 13:30
Inloop Welkom Certificaten en keurmerken: de juridische aspecten (Jacobien Muntz-Beekhuis, PIANOo) De praktijk: inkopen van duurzaam hout (Bill Engel, Gemeente Rotterdam) Vragen en discussie
NORMENKADERS EN KEURMERKEN Normenkaders en keurmerken in perspectief tot de Aanbestedingswet 2012
Jacobien Muntz-Beekhuis PIANOo 1 december 2014
DUURZAAMHEID • ‘ Duurzaamheid’: a hot item. • Het is geen eendagsvlieg. Het is een blijvend punt van aandacht. • Grondstoffenschaarste dwingt ons daartoe. • Dit vereist wel een omslag van denken.
DUURZAAMHEID • Eisen ten aanzien van duurzaamheid behoren in het aanbestedingsrecht veelal tot de technische specificaties. • Technische specificaties van oudsher de grootste boosdoener bij materiële discriminatie. • HvJ EU in Dundalk-arrest: “geen marge voor verkapte handelsbelemmeringen of willekeurige discriminatie”.
TECHNISCHE SPECIFICATIES • Het gebruik en toepassing geregeld in artikel 2.76 Aw. • Uitgangspunten: > zij bieden partijen gelijke toegang en > leiden niet tot ongerechtvaardigde belemmeringen in de mededinging: non-discriminatie en proportionaliteit.
MILIEU- EN SOCIALE CRITERIA • ‘Beentjescriteria’ of ‘aanvullende criteria’: noch karakter van selectiecriteria noch van gunningscriteria. • In het arrest van HvJ inzake Département du Nord – Pas de Calais: definitief bevestigd dat het gunningscriteria zijn (r.o. 52-53).
MILIEU- EN SOCIALE CRITERIA • Door arresten Wienstrom en Finse bussen heeft het HvJ de ‘deuren wijd open gezet’. • Zeer tegen zin de Europese Commissie in. • Aanleiding voor Europese wetgever inperking d.m.v. onder meer overweging 46 bij richtlijn 2004/18/EG. • Milieu- en sociale criteria steeds direct gerelateerd aan de opdracht (overw. 1 bij richtlijn 2004/18/EG). • Zo ook toevoeging ‘de voor de aanbestedende dienst meest voordelige inschrijving’ in de richtlijn. In de Aw komt deze toevoeging in artikel 2.114 Aw niet terug.
GEBRUIK VAN NORMENKADERS EN KEURMERKEN • Bij Europese normenkaders kan dat door verwijzing, mits de normen voldoende openbaar zijn. • Bij een verwijzen naar keurmerken de nodige terughoudendheid. • Een rechtstreeks verwijzen naar een keurmerk is al heel snel discriminatoir. Zo ook motie Verschaart en Verhoeven inzake FSCkeurmerk. • Immers niet iedere aanbieder beschikt over alle voor hem mogelijk relevante keurmerken en het is veel te duur.
KEURMERKEN • Verwijzen of eisen te voldoen aan een keurmerk kan in het algemeen niet (zie Max Havelaarzaak, r.o. 112). Uitzondering geldt voor wereldwijde keurmerken als bijvoorbeeld Energy Star. • Voorkeur verdient het te verwijzen naar elementen uit een keurmerk en onder toevoeging ‘als u beschikt over keurmerk X dan voldoet u in ieder geval’. • Verder aanvaarden aanbestedende diensten ‘elk ander passend middel’ waarmee kan worden aangetoond dat voldaan wordt aan de gevraagde eisen.
DOUWE EGBERTS – PROVINCIE GRONINGEN • Provincie eiste een beschikken over ECO-keurmerk en Max Havelaar als knock-outcriteria. • DE heeft koffie met UTZ Certified. • Provincie heeft evenwel zes uitgangspunten getoetst. Niet aan het daadwerkelijk beschikken van een keurmerk. • DE heeft uitdrukkelijk gekozen voor ander uitgangspunt dan minimum prijs, namelijk ‘leefbaar loon/ leefbaar inkomen’. • Voor voorzieningenrechter was dat voldoende reden voor het afwijzen van de vordering van DE.
KEURMERKEN • Max Havelaarzaak (C-368/10) verbiedt het gebruik van keurmerken en vraagt zich af waarom aanbestedende dienst vraagt naar ECO-keur bij uitvraag van biologisch product. • Aanbestedende dienst had toch kunnen verwijzen naar definitie van ‘biologisch’ in Verordening 2092/91. Dat mag altijd. • Het is daarmee een punt van kennis en creativiteit.
SOCIALE CRITERIA • Naast milieu moeten ook sociale omstandigheden als duurzaamheid bevorderend worden aangemerkt. • Te stellen sociale (en milieu-) criteria moeten in een ‘directe verhouding’ tot de te vergeven opdracht staan. • Bij sociale criteria is dat veelal moeilijk aan te tonen. Daarom is het stellen van “harde” sociale criteria in beginsel niet mogelijk. • Wel geschikt als contractuele voorwaarde. Bijvoorbeeld als inspanningsverplichting.
BIJZONDERE UITVOERINGSVOORWAARDEN • Artikel 2.80 Aw biedt de mogelijkheid tot het stellen van aanvullende voorwaarden ten aanzien van de uitvoering van een opdracht, mits dergelijke voorwaarden niet strijdig zijn met het VWEU, dus: nondiscriminatoir, transparant en objectief. • Dat biedt voor sociale (en milieu) criteria een optie.
BIJZONDERE UITVOERINGSVOORWAARDEN • Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden zijn voorwaarden die specifiek zien op de wijze van uitvoering van de opdracht. • Zij zien daarmee op de postcontractuele fase.
SOCIAL RETURN • Is het in de arbeidsmarkt betrekken van personen met ‘een afstand tot de arbeidsmarkt’ bij overheidsopdrachten. • Bij social return - met een inzet op basis van een percentage van de loonsom van de opdracht – is er een directe relatie tussen de eis en de uitvoering van de opdracht. • Daarmee is het aanbestedingsrechtelijke mogelijkheid. • Binnen rijksoverheid in beginsel toegepast bij alle opdrachten voor werken en diensten met een geraamde waarde groter dan € 250.000, tenzij …
VRAGEN?
Duurzaam Inkopen Hout 1 december 2014
inkoop stimuleert
19
4-12-2014
Keuze gemeente Rotterdam
De Gemeente Rotterdam heeft ervoor gekozen om een groot gedeelte van de materialen toegepast en gebruikt in “Werken”. Ter beschikking te stellen aan de aannemer. Ook bekend als “Directieleveringen”
inkoop stimuleert
20
4-12-2014
Voorbeelden Directieleveringen
• Straatbakstenen • Stoepbanden • Openbare verlichting • Rioleringsbuizen • Straatmeubilair • Hout
inkoop stimuleert
21
4-12-2014
Europees aanbesteden materialen
Deze keuze betekent dat de Gemeente Rotterdam deze “Directieleveringen” zelf inkoopt middels Europese aanbestedingen.
inkoop stimuleert
22
4-12-2014
Waarom deze keuze?
• Deze keuze is voornamelijk gemaakt omdat de Gemeente Rotterdam een eigen Rotterdamse Stijl (RS) heeft. • Deze Rotterdamse Stijl is terug te vinden in onze zogenaamde Toolkit. http://www.rotterdam.nl/Stadsontwikkeling/Document/Rotterdamse%20stijl/toolkit.pdf
inkoop stimuleert
23
4-12-2014
Overige reden van deze keuze
Beheersbaarheid en borgen van: - Kwaliteit - Uniformiteit - Duurzaamheid
inkoop stimuleert
24
4-12-2014
Toolkit Rotterdamse Stijl
inkoop stimuleert
25
4-12-2014
Voorbeelden materialen Rotterdamse Stijl
inkoop stimuleert
26
4-12-2014
Directieleveringen Hout
Directieleveringen m.b.t. hout Straatmeubilair Speeltoestellen Hout t.b.v. Grond, Weg en Waterbouw: Damwanden; beschoeiingschotten/palen; gordingen; steigers; dekdelen;
inkoop stimuleert
27
4-12-2014
Bestekstekst Europese aanbesteding
Bestekstekst als geschiktheideis Voor 2 Juni 2014 De inschrijver dient in het bezit te zijn van de certificaten die door TPAC goedgekeurd en door de Minister van Infrastructuur en Milieu in het inkoopbeleid opgenomen zijn. Momenteel zijn dat FSC Internationaal en PEFC Internationaal (uitgezonderd MTCS), met de daarbij behorende Chain of Custody nummer. Voor aanvullende informatie betreffende de certificeringen verwijzen wij u naar de hieronder staande website. www.tpac.smk.nl/nl/s518/TPAC-home/c491-Informatie-voor-inkopers-nl
Na 2 Juni 2014 De inschrijver dient in het bezit te zijn van de certificaten die door TPAC goedgekeurd en door de Minister van Infrastructuur en Milieu in het inkoopbeleid opgenomen zijn. Momenteel zijn dat FSC Internationaal, PEFC Internationaal en MTCS, met de daarbij behorende Chain of Custody nummer. Voor aanvullende informatie betreffende de certificeringen verwijzen wij u naar de hieronder staande website. www.tpac.smk.nl/nl/s518/TPAC-home/c491-Informatie-voor-inkopers-nl inkoop stimuleert
28
4-12-2014
Resultaat
inkoop stimuleert
29
4-12-2014
Vragen?
inkoop stimuleert
30
4-12-2014
Dank voor uw aandacht!
inkoop stimuleert
31
4-12-2014
UW REACTIE/ VRAAG... • Jacobien Muntz-Beekhuis PIANOo • Bill Engel Gemeente Rotterdam
BEDANKT VOOR UW KOMST
