LESPAKKETTEN
Op zoek naar suggesties om lessen over gelijke kansen vorm te geven? Met deze lijst hopen wij voor inspiratie te kunnen zorgen. Het is geen volledige lijst maar een greep uit de leermiddelen verschenen vanaf 1995. Voor de volledige lijst kan je in onze bibcatalogus terecht, via het trefwoord ‘leermiddel’ De lespakketten kan je per thema terugvinden. Voor welk onderwijstype de lespakketten bedoeld zijn vind je terug bij de trefwoorden.
G ELIJKE
KANSEN
Werkbundel bij de CD “Groot gelijk”: woensdag 10 maart 1999 Canon Cultuurcel Departement Onderwijs. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 1999. - 30 p.: ill. Mapje bevat: 1 CD, inleiding, toespraak, werkbundel bij de CD Een CD en een ondersteunende lesmap over het thema ‘gelijke kansen’ kan je vinden in deze werkbundel. De lessuggesties zijn bedoeld voor leerlingen van de eerste graad secundair. Verschillende thema’s zoals pesten, homoseksualiteit, multiculturaliteit en armoede komen aan bod. Trefwoorden: SECUNDAIR ONDERWIJS / LEERMIDDEL / GELIJKE KANSEN / ONDERWIJS/ BELGIE / CD Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P10/0206
Lesmappen bij het leesproject ‘Groot Gelijk’. Ministerie v/d Vlaamse Gemeenschap - Dpt. Onderwijs, Vlaamse minister van Brusselse Aangelegenheden en Gelijkekansenbeleid. Brussel: CANON, 1997. - 38 p.. - (LEESPROJECT GROOT GELIJK) Deze lesmappen vormen een onderdeel van het project ‘Groot Gelijk’, een samenwerking tussen Gelijke Kansenbeleid en Onderwijs. Bij deze lesmapjes horen tien leesboekjes voor de eerste lezertjes, geschreven door onder meer Bart Moeyaert en Gregie De Maeyer. In de didactische mapjes worden suggesties gedaan om op een leuke en positieve manier kinderen kennis te laten maken met het gelijke kansenthema. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / GELIJKE BEHANDELING / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSabibliotheek: P 4/0388 - P 4/0397
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
1
Het prottenkindje en de gouden haai: een pedagogische verkenning van kindertekeningen over ongelijkheid Jan Van Gils. Antwerpen Standaard Uitgeverij, 1997. - 33 p.: ill. ISBN 90-02-20600-3 Kindertekeningen zijn dikwijls een signaal voor vragen waar kinderen mee zitten. Dit boek geeft aan hoe je in de leefwereld van kinderen kunt treden en met hen praten. De auteur kijkt hoe de gelijke kansenthematiek leeft bij kinderen, welke vragen ze zich hierover stellen en hoe ze ermee omgaan. Net zoals in de reeks leesboekjes wordt op een niet-moraliserende manier over de thematiek geschreven. De auteur biedt een aantal invalshoeken om kinderen vrijuit aan het praten te krijgen over gelijke kansenthema’s. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / GELIJKE BEHANDELING / ILLUSTRATIES / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0401
Module doe-activiteiten: een bundel activiteiten om met meisjes en jongens uit de derde graad van het basisonderwijs geïntegreerd te werken rond roldoorbreking en techniek red. Ann Deketelaere, Josée Desmet-Goethals. Brussel: Vlaamse Onderwijsraad, 1995. - 135 p.: ill. Deze module, uitgewerkt voor de derde graad (5de en 6de leerjaar van het basisonderwijs), bevat een 15-tal doe-activiteiten die gekozen zijn uit de diverse beroepssectoren. Allen leiden ze tot een afgewerkt product. Ze laat toe dat de leerlingen kennis maken met de technieken in de brede zin: zowel nijverheidstechnieken, informatietechnologie als voeding, textiel en verzorging komen aan bod. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / EMANCIPATIE / JONGENS / MEISJES / TECHNOLOGIE / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0433
Checklist emancipatie educatief materiaal samenst. Jessica Schoemaker (e.a.). Ede: Ontwikkelcentrum, 1995. - 37 p.: ill. Handreiking aan vervaardigers van educatief materiaal in de vorm van een checklist bestaande uit twintig vragen. Doel is lesmateriaal aantrekkelijk te maken voor meisjes en vrouwen. Met enige aanpassing is de lijst ook bruikbaar voor andere doelgroepen. Bij elke vraag is een toelichting met tips opgenomen. Trefwoorden: EMANCIPATIE / SEKSEROLLEN / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: DII 3g/0075
Module doe-activiteiten red. Ann Deketelaere, Josée Desmet-Goethals. Brussel: Vlaamse Onderwijsraad, 1995. - 135 p.: ill. De module is uitgewerkt voor het 5de en 6de leerjaar van het basisonderwijs. Ze bevat een 15-tal doe-activiteiten die gekozen zijn uit de diverse beroepensectoren. Ze laat toe dat leerlingen kennis maken met technieken in de brede zin: zowel nijverheidstechnieken, informatietechnologie, als voeding, textiel en verzorging komen aan bod.
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
2
Een pluspunt vormen de technische tekeningen die aangepast zijn aan het ruimtelijk inzicht van 10 tot 12 jarige kinderen. Het element roldoorbreking komt aan bod in een aantal voorbereidende en follow up oefeningen rond rolpatronen, techniek en technische beroepen. Er zijn telkens leerlingen- en leerkrachtenbladen voorzien. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / EMANCIPATIE / JONGENS / MEISJES /TECHNOLOGIE / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0341
T ECHNIEK Technika 10 opdrachtenkrant red. Margreet Nauta ; Landelijk Steunpunt Technika 10. Utrecht: Landelijk Steunpunt Technika 10, 1997. - 12 p.: ill. Spelletjes met electriciteit doen het eigenlijk altijd goed bij meisjes van 10-12 jaar. In deze opdrachtenkrant is het ‘Oversteekspel’, een geheugenspel voor twee speelsters opgenomen. Het werkstuk ‘de balans’ is heel geschikt als afsluiting van een cursus metaalbewerking. Een grote verscheidenheid aan technieken kunnen hierbij in één werkstuk gehaald worden. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / MEISJES / TECHNIEK / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0420
Basisboek metaal Marion Kouwets, Judit Revet; Landelijk Steunpunt Technika 10. Utrecht: Landelijk Steunpunt Technika 10, 1996. - 38 p.: ill. Het ‘Basisboek Metaal’ is in eerste instantie ontwikkeld om trainsters die metaaltrainingen (gaan) geven te ondersteunen. De verschillende onderdelen van het boek kunnen afzonderlijk en op eigen wijze bij de voorbereiding of tijdens de training gebruikt worden. In het laatste hoofdstuk worden een aantal werkvormen beschreven, die in de trainingen gebruikt kunnen worden als introductie, evaluatie of als extra opdracht voor thuis. Trefwoorden: ONDERWIJS / MEISJES / TECHNIEK / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0411
Fietsreparatie: deel 1: fietsen maken met een club Technika 10-meiden samenst Sanne De Buck ; Landelijk Steunpunt Technika 10. Utrecht: Landelijk Steunpunt Technika 10, 1996. - 15 p.: ill. De fiets speelt een belangrijke rol in het leven van kinderen, het is immers het belangrijkste eigen vervoermiddel. Het is de bedoeling meisjes te laten ontdekken dat sleutelen aan je fiets leuk kan zijn. Hun enthousiasme kan aangewakkerd worden door te laten zien dat een fiets heel begrijpelijk in elkaar zit en dat een meisje zelf dingen aan haar fiets kan veranderen en repareren. In dit eerste deel wordt ingegaan op de voorbereidingen die getroffen moeten worden voordat men aan de slag kan met een groep meisjes. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / MEISJES / TECHNIEK / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0412
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
3
Fietsreparatie: deel 2: de techniek van het fietsen maken samenst. Sanne De Buck ; Landelijk Steunpunt Technika 10. Utrecht: Landelijk Steunpunt Technika 10, 1996. - 49 p.: ill. In dit tweede deel vind je technische informatie over fietsreparatie. De onderwerpen die aan bod komen zijn haalbaar om met een groep meisjes uit te voeren zoals: het stuur en zadel in hoogte verstellen, banden plakken en het licht repareren. De technische instructies over de onderwerpen zijn aangevuld met praktische tips over de wijze waarop je met een groep meisjes een bepaald onderwerp kunt behandelen. Achterin dit tweede deel zit een uitklapflap met daarop de benamingen van de diverse onderdelen van een fiets. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / MEISJES / TECHNIEK / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0413
Floor’s zoektocht Karin Schagen ; red. Margreet Nauta ; Landelijk Steunpunt Technika 10. Utrecht: Landelijk Steunpunt Technika 10, 1996. - 36 p.: ill. Dit is een elektriciteitsproject speciaal ontwikkeld voor groepen meisjes in de leeftijd van 8 tot en met 10 jaar. Het programma is opgebouwd rond een spannend verhaal over een meisje, Floor. Ze beleeft een vreemd avontuur en komt voor allerlei problemen te staan. Het is de bedoeling dat aan het begin van elke bijeenkomst een episode van het verhaal wordt voorgelezen of (liever nog) wordt verteld in eigen woorden. Aan het eind van het eerste deel van elke episode staat Floor voor een probleem dat opgelost moet worden. Dit probleem moet ook door de meisjes opgelost worden voordat het verhaal verder kan. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / LEERMIDDEL / MEISJES / TECHNIEK / ONDERWIJS NEDERLAND Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0417
Docentenhandleiding bij de Kasmap: lesmap voor kinderen over techniek en natuur Landelijk Steunpunt Technika 10. Ede: SOLLT, [1995]. - 13 p.: ill. Land van uitgave: Nl De kasmap laat meisjes op informatieve en creatieve manier kennis maken met groene sector, meer specifiek met de tuinbouw. Omdat niet alle technische aspecten van de tuinbouw in één map kunnen worden belicht is één onderdeel gekozen, namelijk het regelen van het kasklimaat. Dit aspect zal veel meisjes aanspreken omdat het regelen van het klimaat iets is wat in het dagelijks leven elke dag voorkomt. In deze bijbehorende docentenhandleiding worden suggesties gedaan om meisjes nader kennis te maken met de groene sector. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / LEERMIDDEL / ONDERWIJS / TECHNIEK / NEDERLAND Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0364
De kasmap: over techniek in de glastuinbouw eindred. Margreet Nauta ; Landelijk Steunpunt Technika 10. Ede: SOLLT, 1995. - 16 p.: ill. De kasmap is een educatieve uitgave, bedoeld voor meisjes rond de tien tot dertien jaar. De nadruk ligt op elektronica, met name op het meten en regelen. Klimaatbeheersing in de glastuinbouw vormt de aantrekkelijke
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
4
context om met onderwerp ‘meten en regelen’ aan de slag te gaan. Kinderen mogen zelf een klein modelkasje bouwen. Ze maken elektronische schakelingen die op dit modelkasje kunnen worden aangesloten. Het resultaat: een lampje in de kas gaat branden zodra het buiten donker wordt. En een controlelampje geeft aan of er wel of niet gesproeid moet worden. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / TECHNIEK / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0365
Basisboek hout Lies Grol red. Judit Revet ; Landelijk Steunpunt Technika 10. Utrecht: Landelijk Steunpunt Technika 10, 1995. - 68 p.: ill. Tijdens een houttraining oefenen begeleidsters basisvaardigheden met betrekking tot houtbewerking, leren gereedschappen benoemen en hanteren en verwerven kennis over het materiaal hout. Centraal in de trainingen staat de overdracht van bovengenoemde zaken aan meisjes. Deze publicatie is een bundeling van informatie over het onderwerp hout ten behoeve van trainsters. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / MEISJES / TECHNIEK / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0418
7 houtwerkstukken red. Hilde Vries ; Landelijk Steunpunt Technika 10. Utrecht: Landelijk Steunpunt Technika 10, 1995. - 30 p.: ill. In ‘7 Houtwerkstukken’ zijn houtopdrachten speciaal voor meisjes beschreven en vormgegeven. De beschrijvingen en werktekeningen uit ‘7 houtwerkstukken’ kunnen door de begeleidsters gekopieerd en aan de meisjes uitgedeeld worden. In de beschrijvingen is géén uitleg gegeven over technische zaken. Informatie over hanteren van gereedschappen en materialen, of het toepassen van bepaalde technieken is een taak voor de begeleidsters. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / MEISJES / TECHNIEK / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0416
H OLEBI ’ S Zij & zij en hij & hij: lessuggesties bij boeken over holebi’s / Ilona Plichart. Antwerpen: Leesweb, 2004. - 80 p.: ill. In deze lesmap over holebi’s komen uitgebreide lessuggesties aan bod voor alle leerlingen van het kleuteronderwijs, lager onderwijs en secundair onderwijs. Het thema homoseksualiteit wordt via de invalshoek van de literatuur aangekaart. Het uitgangspunt van de lessen is telkens een boek, en voor de derde graad secondair onderwijs een film. De lessuggesties gaan ook niet alleen over problemen maar ook over liefde, geluk en genot. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / SECUNDAIR ONDERWIJS / HOLEBI’S / ONDERWIJS / LITERATUUR / LEERMIDDEL / BELGIE Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0524
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
5
Verliefd is verliefd: over homoseksualiteit Martine Delfos. Bussum: Trude van Waarden Produkties, 2002. - 35 p.: ill. ISBN 90-7556-457-0 ‘Verliefd is verliefd’ is een boekje met informatie over homoseksualiteit. De doelgroep bestaat uit jongens en meisjes in de laatste jaren van het basisonderwijs en het begin van het middelbaar onderwijs. In een heldere en bevattelijke taal wordt er voorlichting gegeven over homoseksualiteit. Achteraan het boekje is informatie voor volwassenen opgenomen die verder gaat dan de basiskennis, aangevuld met een verklarende woordenlijst. Trefwoorden: BASISONDERWIJS/ SECUNDAIR ONDERWIJS/ HOMOSEKSUALITEIT / HOLEBI’S / SEKSUELE VORMING / ONDERWIJS / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: Aa/0305
Holebi’s in beweging: praten over homoseksualiteit in onderwijs en vormingswerk Frank Cockx, Pedro Tytgat. Leuven: Acco, 2000. - 103 p. Met lit. opg. ISBN 90-334-4629-4 Dit boekje is geschreven voor leerkrachten en vormingwerkers. Het moet het hen gemakkelijk maken om het thema homoseksualiteit in groep aan te kaarten. Als werkvorm werd voor het stellingenspel gekozen, het is een actieve manier om de deelnemers bewust te maken van hun eigen waarden en opvattingen. Voor de begeleiders van het stellingen spel is er steeds bij elke stelling voldoende achtergrondinformatie voorzien. Achteraan het boekje vindt men allerlei praktische informatie zoals een literatuurlijst, adressen en de transparanten die gebruikt worden bij het stellingenspel. Trefwoorden: LEERMIDDEL / ONDERWIJS / HOMOSEKSUALITEIT / HOLEBI’S / VORMINGSWERK Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: DII 3f/0072
Ik weet wie ik ben: educatieve map homoseksuele en lesbische vorming red. Paul Gordyn. Brussel: Gelijke Kansen in Vlaanderen ; Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 1999. - 108 p.: ill. Wie inspiratie zoekt om over homoseksualiteit te praten in de klas, heeft in deze educatieve map een handig werkinstrument. In een eerste deel is achtergrondinformatie over homoseksualiteit gebundeld. Hoe je concreet homoseksualiteit in de klas aanpakt, kan je nalezen in het tweede gedeelte waar suggesties voor werkvormen besproken worden. Trefwoorden: SECUNDAIR ONDERWIJS / HOLEBI’S / HOMOSEKSUALITEIT / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: DII 3a/0167
A LLOCHTONEN Kiezen voor je toekomst: een praktische cursus Toekomstoriëntatie voor meiden en jonge vrouwen van 16-23 jaar: draaiboek voor begeleidsters Mariët Van Ijzendoorn (e.a.). Amsterdam: Riagg Zuid/Nieuw-West, 1997. - 51 p. © RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
6
De primaire doelgroep van deze cursus wordt gevormd door meisjes van 16-23 jaar die problemen hebben (gehad) of te maken hebben (gehad) met instellingen voor jeugdhulpverlening. Deze meisjes zijn veelal laaggeschoold. Veel aandacht gaat ook naar zwarte en migrantenmeisjes. De cursus is in de eerste plaats een vorm van primaire preventie: voorkomen dat meisjes uit bovenstaande doelgroep al op jonge leeftijd voor zichzelf geen perspectieven meer zien, zich niet meer verder scholen, onbedoeld moeder worden, niet deelnemen aan het arbeidsproces en gaan leven op de rand van het bestaansminimum. Met andere woorden, het voorkomen van transgenerationele overdracht van perspectiefloosheid. Trefwoorden: BEROEPSONDERWIJS / TOEKOMST / MEISJES / ADOLESCENTIE / ALLOCHTONE MEISJES / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: DIII4f/0111
Het werkboek voor allochtone meisjesgroepen: een overzicht van werkvormen en materialen red. Marjo Van den Brand, Janine Gilliot. Den Haag: Centrum 16/22, 1996 Het Werkboek is een map met beschrijvingen van werkvormen en materialen, die ontwikkeld en uitgevoerd zijn in groepen allochtone meisjes. De leeftijden varieerden van 13 tot en met 18 jaar. De werkvormen en materialen zijn in het Werkboek gerubriceerd rond thema’s (o.a. beroepsperspectief, relaties, enz.). Ieder thema wordt kort toegelicht, een doelstelling wordt geformuleerd en een overzicht wordt gegeven van daarbij behorende werkvormen en activiteiten. Het thema wordt afgesloten met een overzicht van voor de doelgroep geschikte materialen. Trefwoorden: SECUNDAIR ONDERWIJS / ALLOCHTONE MEISJES / BEROEPSKEUZE / CULTUURVERSCHILLEN / LEERMIDDEL / RELATIES / ONDERWIJS / NEDERLAND Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0373
Tien gekleurde meisjes: educatieve map samenst. Els Salembier (e.a.) ; School zonder racisme. Berchem: EPO ; Gent: School zonder racisme, 1995. - 37 p.: ill. De doelgroep van deze lesmap over racisme, zijn de + 14-jarigen van het ASO, TSO en BSO. De mogelijke lessen waarin deze map kan gebruikt worden zijn de lessen Nederlands, Godsdienst, Zedenleer, Projecten Algemene Vorming, Maatschappijleer. De bedoeling is om naast deze map ook het boek ‘Tien gekleurde meisjes’ (Ludo Martens, Uitg. EPO) te gebruiken. Concrete didactische tips om het boek ‘Tien gekleurde meisjes’ in de lessen te gebruiken komen ook aan bod. Trefwoorden: SECUNDAIR ONDERWIJS / ALLOCHTONE MEISJES / ONDERWIJS / RACISME / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0369
Allochtone meisjes en jongens en hun zelfbeeld: werkmap Pauline Den Bode. Utrecht: Vrouwenkontakt ; Emancipatiebureau basisvorming/vbo, 1995. - 32 p. Deze werkmap is bestemd voor leerkrachten die het zelfbeeld en daarmee de persoonlijke kracht van allochtone jongeren willen versterken. Uitgangspunt zijn allochtone mannen en vrouwen die als rolmodel fungeren en
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
7
waarmee de jongeren corresponderen Naast een uitvoerige beschrijving van het project zijn ook de lesbrieven van deze correspondentie-actie in de werkmap opgenomen. Trefwoorden: VOORTGEZET ONDERWIJS / ALLOCHTONE MEISJES / IDENTITEIT / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0432
S EKSUALITEIT Lesmap ongewenste zwangerschap en abortus: voor leerlingen van de derde graad van het secundair onderwijs Centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen. Leuven: cRZ, 2000 . - 31+bijl. Deze lesmap over ongewenste zwangerschap en abortus bestaat uit twee delen. In het eerste deel is er achtergrondinformatie voor de lesbegeleider opgenomen. In het tweede deel worden een aantal mogelijke werkvormen besproken. Als bijlage zitten er in de map een aantal bladen (teksten, invulbladen) die voor de leerlingen kunnen gekopieerd worden, en enkele artikels over seksuele opvoeding. Trefwoorden: SECUNDAIR ONDERWIJS / ONGEWENSTE ZWANGERSCHAP / ABORTUS / ONDERWIJS / LEERMIDDEL / BELGIE Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0456
Meer om het lijf: relationele en seksuele vorming voor de tweede graad van de lagere school Mieke Willems (e.a.). Oostmalle: De Sikkel, 1999. - 130 p.: ill. Met bibliogr. ISBN 90-260-3556-X In de lessenreeks voor de tweede graad bieden de auteurs lessen aan rond drie grote thema’s: ik en mezelf, ik en de ander, ik en de anderen. Zij willen een aanzet geven tot het vormen van opvattingen, grondhoudingen, attitudes die belangrijk zijn in hun relationele ontwikkeling. Door de praktische uitbouw van de lessen worden er ook sociale vaardigheden aangeleerd. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / SEKSUELE VORMING / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0439
Meer om het lijf: relationele en seksuele vorming voor de derde graad van de lagere school Mieke Willems (e.a.). Oostmalle: De Sikkel, 1999. - 212 p.: ill. ISBN 90-260-3557-8 Op het einde van de lagere school maakt het kind de overgang naar de puberteit. Meisjes en jongens gaan volgens een ander ritme meer vragen stellen over zichzelf en hun omgeving. De grote onzekerheid van de pubers kennen zij nog niet. Ze zijn vooral weetgierig. Van deze openheid kunnen leerkrachten gebruikmaken om nuttige informatie door te geven en een aantal inzichten bij te brengen. De lessenreeks voor de derde graad biedt praktisch materiaal aan om dit uit te werken. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / SEKSUELE VORMING / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0438 © RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
8
G EWELD Huiselijk en seksueel geweld Wendela Wentzel. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2003. - 64 p. Met lit. opg. ISBN 90-313-3584-3 Dit boekje is bedoeld voor studenten die de opleiding tot maatschappelijk werker of verpleegkundige volgen en meer willen weten over huiselijk geweld en seksueel misbruik. Aan de hand van enkele cases worden de do’s en do’nts in de hulpverlening besproken. Trefwoorden: HOGER ONDERWIJS / ONDERWIJS / HUISELIJK GEWELD / SEKSUEEL GEWELD / HULPVERLENING / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bliotheek: Cf/0291
Draaiboek: pesten op school vzw ZIJN-Beweging. Brussel: vzw ZIJN-Beweging, [2003] De vzw ZIJN geeft in deze losbladige uitgave aan hoe zij een vorming over pesten op school aanpakken. Het hele scenario van de vorming wordt in grote lijnen voorgesteld, maar kan aangepast worden naargelang de vragen en de noden van de school. Trefwoorden: ONDERWIJS / PSYCHISCH GEWELD / LEERMIDDEL / BELGIE Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0522
Uit de schaduw: onderwijsmap rond de thematiek Seksueel Misbruik van Kinderen voor Commerciële Doeleinden red. Katia Garmyn ; eindred. Bert Van Mulders, Katlyn Declercq. Brussel: ECPAT-België, 1997. - 70 p.: ill. Deze vormingsmap belicht de problematiek van de commerciële seksuele uitbuiting van kinderen in Noord en Zuid. Sinds de Dutroux-affaire weten we dat seksueel misbruik van kinderen geen louter Derde Wereldfenomeen is. In deze map vindt de leerkracht achtergrondinformatie over seksueel misbruik van kinderen, lessuggesties waarmee de leerkracht zijn lessen kan aanpassen aan de graad en interesse van de leerlingen en didactisch materiaal. Trefwoorden: SECUNDAIR ONDERWIJS / ONDERWIJS / KINDERPROSTITUTIE / SEKSUEEL GEWELD / BELGIE / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0508
Docentenscholing “Jongens tussen kracht, macht en onmacht”: docentenhandleiding bij de cursus “Actie en reactie” Freerk Ykema (e.a.). Utrecht: Ontwikkelgroep PSJ, [1996]. - 110 p. Met lit. opg.
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
9
Deze handleiding richt zich naar docenten lichamelijke opvoeding die zelfverdediging voor jongens willen geven. De vorming is bedoeld als preventie tegen seksueel geweld of seksuele intimidatie. Essentieel is hierbij dat de jongens in de lessen benaderd worden als (potentiële) slachtoffers én als (potentiële) plegers van (seksueel) geweld. Naast de werkvormen die kunnen gebruikt worden, zijn ook alle uitgewerkte lessen van de cursus opgenomen in deze handleiding. De doelgroep zijn jongens vanaf 15 jaar. Trefwoorden: VOORTGEZET ONDERWIJS / ONDERWIJS/ GEWELD / JONGENS / SEKSUEEL GEWELD / PREVENTIE / NEDERLAND / LEERMIDDEL / Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0368
Docentenscholing “Jongens tussen kracht, macht en onmacht”: reader Han Spanjaard (e.a.). Utrecht: Ontwikkelgroep PSJ, 1996 Deze reader hoort bij de docentenhandleiding “Jongens tussen kracht, macht en onmacht” (zie ook vorige publicatie). Het omvat een reeks artikelen over jongens en seksueel geweld, bedoeld als achtergrondinformatie voor docenten. Eén van de artikelen gaat over waar je als docent moet op letten bij het verzorgen van lessen over mannen en jongens met seksueel misbruik ervaringen. Trefwoorden: VOORTGEZET ONDERWIJS / ONDERWIJS / GEWELD / JONGENS / LEERMIDDEL / PREVENTIE / SEKSUEEL GEWELD / NEDERLAND Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0367
Werken aan weerbaarheid in het basisonderwijs: een lespakket rond preventie van seksueel misbruik van kinderen red. Tine Vervloet, Ann Hufkens ; Refleks Weerbaarheidscentrum. Antwerpen: Refleks Weerbaarheidscentrum, 1996. - 87 p.: ill. Met lit. opg. Het aanleren van weerbaar gedrag, hoe nuttig ook bij het voorkomen van geweldsituaties, mag als methode niet op zichzelf blijven staan. Het gevaar is reëel dat de verantwoordelijkheid voor het beëindigen van misbruiksituaties bij het slachtoffer wordt gelegd. Vandaar dat een preventietraining naar kinderen idealiter bestaat uit diverse aspecten, die allen evenveel aandacht verdienen. Dit lespakket moet dan ook beschouwd worden als één manier om, naast talloze andere invalshoeken, rond preventie te werken. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / ONDERWIJS / BELGIE / LEERMIDDEL / PREVENTIE / SEKSUEEL GEWELD Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0406
Preventie seksuele intimidatie: training voor vertrouwenspersonen en contactpersonen in het primair onderwijs samenst.red Loek Van Veldhuijzen. Utrecht: Algemeen Pedagogisch Studiecentrum, 1995. - 262 p. Een trainingsmap voor vertrouwenspersonen in het primair onderwijs. Het doel van deze training is de deelnemers in staat te stellen meer zicht te krijgen op eigen bewustwording en kennis van de betekenis van seksuele intimidatie; het ontwikkelen van vaardigheden om seksuele intimidatie te herkennen en bespreekbaar te maken in eigen school; concrete invulling te geven aan de taak van contactpersoon of vertrouwenspersoon.
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
10
Trefwoorden: BASISONDERWIJS / PREVENTIE / SEKSUELE INTIMIDATIE / NEDERLAND / LEERMIDDEL / ONDERWIJS Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0408
“Te ver gegaan ?” Annelies Kuyper. Amersfoort: LAVAS, 1995 . - 48:ill. ISBN 90-71091-65-1 Dit is het werkboek voor leerlingen bij de lessenserie “Te ver gegaan?” die bestaat uit 7 lessen. De eerste les is een introductieles. Deze les is naast een introductie van het onderwerp bedoeld om het beleid van de school op seksuele intimidatie te introduceren. In de daaropvolgende 6 lessen wordt dieper ingegaan op een aantal aspecten die in de introductieles kort onder de aandacht gebracht zijn. In de lessen worden verschillende werkvormen gehanteerd bijv. klasgesprek, individuele opdrachten, opdrachten in kleine groepjes, video kijken en rollenspel. Trefwoorden: BEROEPSONDERWIJS / VOORTGEZET ONDERWIJS / JONGENS /PREVENTIE / SEKSUELE INTIMIDATIE / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0384
V ARIA Samen werken & samen zorgen coord. Mick Hansen. Amsterdam: Emancipatiebureau Amsterdam ; Utrecht: Project, 1997. - 99 p.: ill. Met lit. opg. Economische zelfstandigheid is de laatste jaren met succes gebruikt om meisjes te overtuigen van de noodzaak een opleiding met perspectief te kiezen. Steeds meer jongens willen ook huishoudelijke en zorgtaken delen met hun partners. Een positieve benadering waarbij leerlingen iets te winnen hebben bij zorg staat centraal in dit lespakket. ‘Samen Werken en Samen Zorgen’ staat voor economische zelfstandigheid én zorgzelfstandigheid van zowel jongens als meisjes. Trefwoorden: VOORTGEZET ONDERWIJS / HERVERDELING / ZORGARBEID / ONDERWIJS / NEDERLAND LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0407
Europa: een troef voor vrouwen Europese Commissie. - Brussel: Europese Commissie, [1996] Een lespakket over vrouwen en de Europese Unie. Het pakket bestaat uit een videofilm “Europa: een troef voor vrouwen”, en een inleidende kennismaking met de acties van de Europese Unie voor vrouwen. Verder een lespakket voorzien van de nodige slides en achtergrondinformatie over o.a. het Vierde Communautair actieprogramma op middellange termijn inzake gelijke kansen voor vrouwen en mannen (1996-2000). Map bevat: 1 videofilm, lessenpakket + slides, achtergrond- info: bundel ‘Vierde Communautair Actieprogramma...’, sollicitatieformulier Trefwoorden: EU / GELIJKE KANSEN / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0426
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
11
Bevolking, vrouwen en milieu eindred. Isabelle Vandenbergen. Brussel: Werkgroep Mundiale Vorming, 1996. - 48 p. ISBN 90-71665-45-3 Deze lesmap geeft een beeld van de misvattingen die bij veel mensen heersen in hun denken over het probleem van de overbevolking, vooral dan in verband met de toekomst in derde wereldlanden. De map schetst in het eerste deel een aantal demografische trends in de wereld. Een tweede deel besteedt aandacht aan de druk die van de bevolkingsgroei uitgaat op het milieu, terwijl in deel drie wordt ingegaan op het thema seksualiteit en gezin versus bevolkingspolitiek. In een laatste deel wordt gezocht naar de relatie tussen bevolkingsrevolutie en duurzame ontwikkeling. Elk hoofdstuk bestaat uit achtergrondinformatie voor leraren en/of leerlingen en uit doeactiviteiten voor leerlingen, aangepast aan het onderwijstype. Trefwoorden: SECUNDAIR ONDERWIJS / DEMOGRAFIE / LEERMIDDEL / MILIEU / ONDERWIJS ONTWIKKELINGSLANDEN Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0366
Informatie uit Kijk Mij!: een aantal illustratieve onderdelen: bijlage bij het informatiepakket Project ‘Keuzebegeleiding in het basisonderwijs’. Utrecht: Algemeen Pedagogisch Studiecentrum, 1995. - 40 p.: ill. Deze publicatie omvat een pakket met lessen toekomstoriëntatie (ook wel keuzebegeleiding) voor het basisonderwijs. Kijk Mij! richt zich op alle scholen, dus ook scholen met een multi-etnisch samengestelde schoolbevolking. Er is onder andere gecontroleerd of de lessen werkelijk geschikt zijn voor allochtone kinderen. Trefwoorden: BASISONDERWIJS / BEROEPSKEUZE / ONDERWIJS / NEDERLAND / LEERMIDDEL Vindplaats in de RoSa-bibliotheek: P 4/0360
© RoSa vzw, Literatuurlijst Lespakketten, augustus 2005
12