Bijlage 8d
Casuïstiek Jeugdgezondheidszorg De trainer kan zelf voor het onderdeel Werken met de meldcode onderstaand casusmateriaal gebruiken, samen met het casuïstiekformat (zie bijlage 8). Dit maakt casusbespreking op maat mogelijk voor de diverse doelgroepen.
Casus 1 Drie kinderen wonen bij moeder, hun ouders zijn gescheiden. Er is een goede omgangsregeling met vader. Vader haalt de kinderen op bij moeder en ontdekt een ontstoken, kapot gelopen blaar op de hak van het jongste kind. Vader gaat met dit kind naar de huisarts en laat de wond behandelen. Het kind krijgt een antibioticakuur. Vader belt de jeugdgezondheidszorg (JGZ), haalt deze situatie aan en vindt dit de spreekwoordelijke laatste druppel: hij beschuldigt moeder van mishandeling omdat zij de wond van het kind niet goed verzorgd heeft. Uit onderzoek van de JGZ blijkt dat het gaat om een vrolijk, gezond kind dat wat chaotisch kan zijn en in een impulsief moment besloot met het oudste kind mee te gaan om de folderwijk te lopen. Omdat er weinig tijd was, trok het kind nieuwe schoenen aan zonder sokken. Hier liep zij de hele middag op tijdens de folderwijk.
Casus 2 Meisje van 16 wordt gemeld bij het spreekuur van de schoolarts die ochtend. Het meisje heeft een vreemde bult op haar arm en heeft er veel pijn aan. Het is van buitenaf duidelijk dat het gaat om een fractuur. Het meisje wil echter niet naar de huisarts of het ziekenhuis, omdat haar vader de dader is. Haar arm is tussen de deur en de deurpost gezet door vader en hij heeft toen de deur meerdere keren dichtgesmeten. Het meisje vertelt dat dit eigenlijk nog de ‘milde’ variant is: meestal moet ze met haar hoofd tussen de deur en de deurpost zitten (op haar knieën) en gooit hij de deur op haar hoofd dicht. De gang naar het ziekenhuis werd later nog erg moeilijk gemaakt doordat het meisje per se het contact met haar vader wilde behouden, omdat deze de enige is die weet waar de moeder van het meisje verblijft. De moeder woont in het buitenland en alleen vader weet waar. Er is een tante in huis, waarmee vader hertrouwd is; het meisje moet haar ‘moeder’ noemen.
Casus 3 De schoolverpleegkundige vraagt een meisje van 13 jaar naar haar thuissituatie, met wie ze thuis woont. Het meisje barst hierop in tranen uit en bij doorvragen blijkt dat de moeder van het meisje anderhalf jaar ervoor overleden is. Haar vader is ondertussen hertrouwd met een andere vrouw en vader heeft zijn dochter gezegd dat dit haar nieuwe moeder is. Het meisje moet haar ook mama noemen en haar dusdanig behandelen. Over de biologische moeder van het meisje wordt niet meer gesproken, deze wordt letterlijk en figuurlijk doodgezwegen. Wanneer ze toch, per ongeluk, over haar (echte) moeder praat, krijgt ze straf van vader (het meisje is via haar mentor op school en het schoolmaatschappelijk werk begeleid in haar rouwverwerking).
Casus 4 Gezin met acht kinderen, die allemaal onder voogdij geplaatst zijn. Beide ouders hebben ernstig overgewicht en zien er slecht verzorgd uit (missen tanden en hebben veel bruine/zwarte tanden, vieze kleding, vette haren, vieze lichaamsgeur). Alle kinderen worden tijdelijk uit huis geplaatst vanwege de vele problemen binnen het gezin. Ouders zeggen tegen alle hulpverleners: ‘Als jullie onze kinderen afpakken, dan maken wij gewoon weer nieuwe.’ Na verloop van tijd wordt een aantal kinderen weer bij hun ouders teruggeplaatst. De kinderen die eerder ook aan overgewicht leden, waren in de pleeggezinnen goed afgevallen en zagen er bij terugkomst goed uit. Wanneer moeder deze kinderen weer in huis heeft, geeft moeder ze weer heel veel en ongezond voedsel. School en JGZ krijgen het idee dat moeder de kinderen als het ware volstopt met voedsel om zo haar liefde voor hen duidelijk te maken. (De kinderen staan nog steeds onder toezicht).
Casus 5 Het gaat hier om een Turkse moeder met twee kinderen. Deze kinderen waren eerst rustig en nu zijn ze onhandelbaar. Moeder heeft een nieuwe vriend. Er is co-ouderschap met de biologische vader van de kinderen. Vader heeft de kinderen gemiddeld drie dagen in de week. Vader heeft moeder al eerder bedreigd, heeft ruiten ingegooid. Ook is hij al eens in hechtenis geweest. Moeder en kinderen ervaren nu steeds meer stress. De moeder krijgt geen steun meer van haar sociale omgeving. Ze krijgt van haar omgeving te horen dat ze niet had moeten scheiden (volgens Turkse normen en waarden). De politie heeft een zorgmelding gedaan bij Bureau Jeugdzorg; die melding is echter nooit aangekomen. JGZ ziet dit gezin tijdens vaste contactmomenten.
Casus 6 Een Surinaamse moeder van 33 jaar heeft twee dochters in de leeftijd van 12 en 14 jaar. Moeder is drie jaar geleden met de dochters naar Suriname verhuisd vanwege huiselijk geweld van haar ex. Hoopte er tot rust te komen, maar haar ex heeft haar weer gevonden. Inmiddels is moeder weer in Nederland bij een vriendin. Ze heeft contact opgenomen met het Steunpunt vanwege het feit dat haar ex haar weer lastigvalt. Ze verblijft nu op een geheim adres. De meiden hebben in Suriname op een Engelse school gezeten. Maatschappelijk werk is huisvesting aan het regelen voor moeder in de oude woonplaats of elders in Nederland. JGZ ontmoet de kinderen op school.
Casus 7 De intern begeleider van een basisschool belt naar JGZ over een zesjarig jongetje dat elke ochtend bijna ‘met geweld’ van zijn moeder afgehaald moet worden. Het klampt zich volledig aan haar vast en kan geen afscheid nemen. Dit gedrag vertoont hij alleen ‘s ochtends, niet als hij weer terugkomt na de boterham. Voorgeschiedenis: de jongen is nieuw op school, hij is er sinds het voorjaar. Hij is net gestart in groep 3 en wordt in oktober 7 jaar. De jongen is getuige geweest van huiselijk geweld tegenover zijn moeder. Hij woont samen met moeder, kent vader niet. Hij is vier maal van school veranderd. Moeder heeft verschillende relaties gehad. In de laatste relatie was sprake van geweld. Moeder heeft de relatie verbroken en is vervolgens naar een nieuwe plaats verhuisd; later keerde ze echter toch weer terug naar de betreffende man in de oude woonplaats. Een half jaar geleden is ze ‘echt’ weggegaan bij deze man, waarschijnlijk na geweld. Ze woont nu met haar zoon bij de opa van een andere leerling van school. Moeder en zoon slapen samen op een luchtbed op zolder.
Casus 8 Een leerkracht van groep 1 vertelt aan de JGZ dat zij zich grote zorgen maakt over een gezin. De vader van het gezin is door de politie opgepakt. Er is sprake geweest van huiselijk geweld. Het meisje had dit in de klas verteld. Er waren wel vaker excessen in dit gezin en er zijn al veel hulpverleners betrokken (geweest) bij dit gezin. De buurvrouw haalde deze leerling van groep 1 van school op, omdat de moeder werkte. De buurvrouw vertelde dat het helemaal niet goed gaat en dat het thuis één grote puinhoop is. Er zitten veel hulpverleners in het gezin, maar er verandert volgens haar niets. Behalve de leerling van haar groep is er nog een broertje in groep 7 en nog een zus van 12 jaar. De leerkracht wil graag weten wat ze het beste kan doen en of deze omstandigheden van het gezin bekend zijn bij JGZ.
Casus 9 Een pedagoge van een school voor speciaal onderwijs vraagt of JGZ wil meedenken en adviseren over een jongen van 7 jaar uit een bepaalde wijk. Hij zit sinds groep 2 op deze school. Al sinds de start waren er problemen, forse agressieproblematiek en veel buitenproportionele boosheid. De jongen gaat sinds enkele maanden naar het Boddaert Scheltus Centrum, de problemen op school zijn sindsdien minder geweest, maar nemen nu in omvang zeer toe. Het betreft veel agressie, frustratie en boosheid. De school geeft aan dat niet meer te kunnen reguleren en al veel geprobeerd te hebben. Omdat de veiligheid van leerlingen en leerkrachten niet langer gegarandeerd kan worden, wordt de jongen nu overgebracht naar een aparte ruimte waar hij individueel les krijgt. De school overweegt echter om hem geen onderwijs meer te kunnen/willen bieden. De school is niet voldoende bekend met eventuele vervolgmogelijkheden, wat is wijsheid voor dit kind? De jongen heeft groep 1 op het reguliere basisonderwijs gevolgd, hij is vervolgens gezien door het Audiologisch Centrum en op basis van taal-spraakproblemen aangemeld bij deze school. Het blijkt niet te gaan om didactische problemen: hij beschikt over een IQ van 114. Bij navraag blijkt dat de problemen zich niet alleen voordoen op school. In de thuissituatie is veel huiselijk geweld geweest. Vader is een tijd uit beeld geweest, maar is nu weer aanwezig in de thuissituatie. Moeder is welwillend, maar vindt een uithuisplaatsing zeer onwenselijk. Overigens is er vorig jaar veel misgegaan in de communicatie tussen de moeder en de school, wat de samenwerkingsrelatie toen bemoeilijkt heeft. Ook bij een oudere zus (12 jaar) van de jongen dreigt een mogelijke uithuisplaatsing. De school weet niet of deze maatregel alleen voor de jongen geldt of voor het hele gezin. De pedagoge geeft aan dat de school denkt aan een observatieplek waar de jongen gezien kan worden. De vraag aan JGZ is om in een overleg met school, gezin en Boddaert Scheltus Centrum mee te denken over het vervolg en welke hulp en interventies passend zijn voor dit kind.
Casus 10 Het gaat om een jonge kleuter met sterk karakter. Hij heeft een zusje van 6 jaar. De moeder is alleenstaand. School maakt zich zorgen over de kinderen. Ze zijn niet blij en kijken sip uit hun ogen. Ze gaan ook niet blij van school terug naar huis. Moeder is alleen, werkt veel en probeert alles zo goed mogelijk te regelen. Het lukt haar echter niet altijd: er zijn verschillende oppassen en au pairs. De omgeving maakt zich ook zorgen: de zus is vaak ‘alleen’ thuis (in ieder geval zonder moeder). Het broertje uit zich door boos op de grond te gaan liggen, te krijsen en te gillen. Hij is brutaal en grensoverschrijdend en lijkt ongelukkig. Hij reageert echter goed op structuur van de school. Het zusje is erg in zichzelf gekeerd. De school maakt zich geen zorgen om cognitieve capaciteiten of sociaal-emotionele vermogens, er lijken geen kindfactoren in het spel te zijn. De ontwikkeling lijkt te stagneren door externe factoren. Er is ooit politiecontact rondom vader geweest (moeder belde op dat ze het zusje binnen moesten houden omdat ze de man uit huis had gezet en de politie erbij zou komen). School weet niet of er sprake is van huiselijk geweld. De man is weer teruggekomen, maar hij is inmiddels weer weg. De school maakt zich zorgen over de ontwikkeling van de kinderen. Dit is al wel eerder gemeld.
Casus 11 De vriendin van een moeder belt met de volgende vraag. Het gaat om een gezin met twee kinderen op de basisschool. Er is twee jaar geleden sprake geweest van huiselijk geweld, daarna volgde een scheiding. Na dreigingen van vader ‘ik breng de kinderen niet terug’, is dat vandaag ook werkelijk gebeurd. De kinderen zijn niet op school verschenen, vader is niet op zijn werk verschenen, vader is niet telefonisch bereikbaar. Moeder heeft wel een SMS ontvangen met de tekst: ‘het is geregeld via mijn advocaat’. Vermoedelijk zijn de kinderen bij de grootouders van vaderskant, maar die nemen de telefoon ook niet op. Er zijn conflicten tussen de ouders, er wordt niet gecommuniceerd, het ouderlijk gezag is gedeeld. De vriendin steunt de moeder hierin en wil advies.
