Cameratoezicht Delft Operationele eisen, systeemconcepten en kostenindicaties

Cameratoezicht Delft Operationele eisen, systeemconcepten en kostenindicaties T N O Defensie en Veiligheid - Den Haag 14 oktober 2010

1 2

Inleiding Operationele Eisen 2.1 Gebruik van de Geïntegreerde Monitor Centrale (GMC) 2.2 Bekabelde of draadloze verbinding 2.3 Mobiele camera's 2.4 Toezichtgebied 3 Systeemconcepten 3.1 Camera's in een vaste opstelling mel een ondergronds bekabelde infrastructuur 3.2 Camera's in een verplaatsbare opstelling met een draadloze infrastructuur 3.3 Camera's in een verplaatsbare opstelling met een deels draadloze en deels ondergronds bekabelde infrastructuur 4 Conclusies en aanbevelingen

2 3 3 4 4 5 9 9 13 19 20

1 Inleiding Voor het bestrijden van criminaliteit, geweldsincidenten en gevoel van onveiligheid in de stad Delft is het Convenant Veilig Uilgaan opgesteld. De stuurgroep Veilig Uitgaan heeft in 2009 een aantal acties uitgezet waaronder een onderzoek naar de mogelijkheden van cameratoezicht. Ter ondersteuning van de bestrijding van criminaliteit, geweldsincidenten en gevoel van onveiligheid in het uitgaansgebied in een deel van het centrum, heeft de Gemeente Delft aan TNO gevraagd een onderzoek te doen naar de meest kosteneffectieve implementatie van cameratoezicht. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een drietal alternatieve oplossingen (draadloos, bekabeld en een combinatie bekabeld/draadloos), elk met zijn vóór- en nadelen. Het is de bedoeling dat de Gemeente Delft, op basis van dit onderzoek, een definitieve beslissing zal nemen ten aanzien van het beste alternatief. Daarna zal TNO een Programma van Eisen (PvE) opstellen voor het gekozen alternatief. Om tot cen PvE te komen worden de volgende stappen doorlopen: 1. Het houden van gesprekken met Politie en Gemeente voor het opstellen van de operationele eisen; hierin wordt vastgelegd waar, wanneer, waartegen en hoe cameratoezicht zai worden ingezet. 2. Het vertalen van de operationele eisen naar een globaal ontwerp voor een cameratoezichtsysteem (aantal en typen camera's, infraslructuur en centrale). 3. Het berekenen van een kostenindicatie voor het ontworpen cameratoezichtsysteem. 4. Het opstellen van een PvE (functionele en technische eisen te stellen aan het cameratoezichtsysteem) op basis van het globale onlwerp. Dit document bevat de operationele eisen, de drie alternatieve globale systeemconcepten en een kostenindicatie. Na de definitieve keuze van de Gemeente zal aan de hand hiervan het definitieve PvE worden opgesteld.

2 Operationele Eisen Voor hel opstellen van de operationele eisen is op 6 juli j.1. een gesprek gevoerd met betrokken medewerkers van de Gemeente en Politie. Om een goed beeld te krijgen van de actuele situatie is tevens een rondgang gemaakt door het beoogde toezichtgebied. Bij deze rondgang zijn de diverse hotspots aangewezen en zijn de daar voorkomende problemen nader toegelicht. Er zijn tientallen foto's gemaakt om op een later tijdstip eenvoudig de mogelijkheid te hebben terug te kijken naar specifieke plekken in hel toezichtgebied. Om de drie alternatieve sysleemconceplen le kunnen specificeren, dienl rekening le worden gehouden met de volgende deelaspecten: • het gebruik van de Geïntegreerde Monitor Centrale (GMC), • vóór- en nadelen van een bekabelde, draadloze verbinding ofeen combinatie hiervan, • de inzet van vaste of verplaatsbare camera's, • de keuze van het toezichtgebied. Deze deelaspecten zijn hierna verder toegelicht.

2.1 Gebruik van de Geïntegreerde M o n i t o r Centraie (GMC) Op het hoofdbureau van de Politie l laaglanden te Den Haag is een Geïntegreerde Monilor Cenlrale (regionale cameratoezichtcentrale) ingericht. Op basis van hel besluit van het regionale coliege is vastgesteld dat alle camera's ten behoeve van de openbare orde en veiligheid centraal in de regio op de GMC dienen le worden uitgekeken. De GMC opereert tegen kosiprijs en rekent slechls een deel van kosten door aan de gemeenten. Gezien dil besluil en het feit dat de huidige camera's rondom het NS stalion le Delft ook worden uitgekeken op de GMC, wordl ervan uilgegaan dal de camerabeelden van het nieuw beoogde toezichtgebied uil Gemeente Delft eveneens zullen worden uitgekeken en opgeslagen in de GMC. Bij hel waarnemen van een incident in Delft zal een GMC-centralisl hel Bureau Delft inlichten waarna dil bureau voor de opvolging zal zorgen. Omdal de live beelden levens op Bureau Delft beschikbaar zijn, kunnen de surveillanten op de toezichtlocatie met behulp van de camerabeelden worden ondersteund. Eventueel kunnen de surveillanten ook vanuit de GMC worden ondersteund. Om gebruik te kunnen maken van de GMC dient de Gemeenie de camera's aan te sluiten op het dichtstbijzijnde politiebureau. Voor hel toezichtgebied in Delft is dit bureau Delft (Jacoba van Beierenlaan l, 2613 HT, Delft). De kwaliteit van de beelden die door de GMC worden ontvangen, en die dus ook door de camera's in Delft gegenereerd dienen te worden, dient aan de volgende eisen te voldoen: • voor opname dienen de beelden bij voorkeur in minimaal 4CIF resolutie en met minimaal 8 frames per seconde te worden aangeboden, • voor het live uitkijken is een resolutie van minimaal 4CIF en een frame-rate van minstens 12 frames per seconde wenselijk (tijdens het besturen van een beweegbare camera heeft een frame-rate van 25 frames per seconde de voorkeur), en dienen de beelden van een beweegbare camera met niet meer dan 200 ms le worden vertraagd. Politie Haaglanden wil de GMC vervangen omdal deze inmiddels is afgeschreven; hierbij is gekozen hel gehele toezichtsysleem, van camera lol recorder en monitor, op basis van digitale technologie uit te voeren. Tevens zal de wijze waarop de kosten van de GMC aan de gemeenten worden doorberekend, worden herzien.

Om inzicht te krijgen in de vorm en kosten van het uitkijken van de beelden, als onderdeel van het globale systeemontwerp, is informalie ingewonnen bij de beheerder van de GMC van Politie Haaglanden. Ook is hierbij informatie verzameld over de wijze waarop de camera's op de GMC kunnen worden aangesloten en zijn de eventuele koslen hiervan ingeschal.

2.2 Bekabelde of draadloze verbinding De verbinding tussen het toezichtgebied en hel politiebureau Delft kan in principe op basis van een bekabelde ofeen draadloze verbinding worden gerealiseerd. Een bekabelde verbinding (glasvezelkabel) geniel vanwege de hoge betrouwbaarheid (beeldkwaliteit en bedrijfszekerheid) de voorkeur boven een draadloze verbinding (bijvoorbeeld een WiFi- of straalverbinding). Draadloze verbindingen voor cameratoezicht maken gebruik van publieke radio frequenties; netwerkverkeer van bedrijven of particulieren kan de overdracht van beelden versloren. Ook kan een draadloze beeldoverdracht op eenvoudige wijze moedwillig worden verstoord. Voor een draadloze verbinding is bovendien vrij zicht tussen zender en ontvanger nodig (zogenaamde lineof-sight); in verstedelijkt gebied kan dit soms ook een probleem zijn. Draadloze verbindingen worden over het algemeen alleen geschikt geacht: • voor tijdelijk cameratoezicht (bijvoorbeeld bij evenementen), • daar waar grole afstanden overbrugd moeten worden (en bekabeling niet aanwezig is), • bij tussenliggende grondwerken zoals waterwegen, • daar waar een korte realisatietijd vereist is en/of een vaste infrastructuur niet aanwezig of te kostbaar is. De hoogte van de invesleringskoslen en de jaarlijkse koslen van een bekabelde verbinding zijn in grole mate afhankelijk van de mogelijkheden tot (gedeeltelijk) gebruik van bestaande infrastructuur en de daaraan verbonden kosten. Als de te gebruiken bestaande infrastructuur eigendom is van bijvoorbeeld de Gemeente of Politie, zullen vermoedelijk geen koslen voor gebruik in rekening worden gebracht; bij een commercieel bedrijf zoals KPN of ENECO is de infrastructuur alleen tegen betaling te benutten.

2.3 Mobiele camera's De inzet van mobiele (verplaatsbare) camera's kan worden overwogen. Mobiele camera's worden in Nederland doorgaans alleen toegepast bij specifieke evenementen voor een korte periode waarbij het eindtijdstip van het evenement vast staat. Overwogen kan worden om mobiele camera's loe te passen voor het oplossen van een specifiek probleem rond één persoon ofeen groep jongeren, waarbij de tijdelijke camera's worden verwijderd als het probleem is opgelost (bijvoorbeeld na een aanhouding) of waarbij de camera's worden verplaatst wanneer hel probleem zich verplaatst. Hoewel het in dit stadium in de Gemeente Delft niet gaat om een aanpak van één specifieke persoon heeft de gemeente Delft toch de wens uitgesproken om te kijken in hoevene een mobiel cameratoezichtsysteem effectief inzetbaar is, o.a. voor gebruik bij specifieke evenementen en bij het verplaatsen van de overlast.

2.4

Toezichtgebied

Het beoogde cameratoezichtgebied in Delft is hel gebied op en rond de Beestenmarkt. Met het cameratoezicht wenst de Gemeente: 1. Hel aantal geweldsincidenten in het gebied terug te dringen, 2. De veiligheidsgevoelens in het gebied te verhogen, 3. De criminaliteit in hel gebied lerug te dringen, 4. Beelden le verkrijgen die als ondersteunend bewijsmateriaal kunnen dienen bij opsporingsonderzoek (daderopsporing) van politie en justitie. Cameratoezicht is een van de middelen die de Gemeente mogelijk wil inzetten om deze doelen te bereiken. De rol van cameratoezicht is voornamelijk het bieden van ondersteuning aan de surveillanten op slraat tijdens de uitgaansuren op de donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond, van 18.00 uur lol de volgende ochtend 06.00 uur. Tijdens deze uitgaansuren zullen de centralisten van de GMC de beelden uitkijken om in een zo vroeg mogelijk stadium de surveillanten op straat te voorzien van gegevens omtrenl een mogelijk incident. De gegevens betreffen o.a. de plaats, omvang en aard van hel (mogelijke) incident. Hierbij dient de centralist aan de surveillanten op straat signalementen van de betrokkenen te kunnen doorgeven en evenlueel beeldmateriaal, aan de hand waarvan verdachten kunnen worden geïdentificeerd, le kunnen vastleggen. Afhankelijk van de wens van de Gemeente kunnen de beelden 24 uur per dag of alleen tijdens hel live uitkijken worden opgenomen. Hierbij dient opgemerkt te worden dal wanneer er incidenten zijn buiten de live uitkijkuren en er geen beelden zijn opgenomen, dit onbegrip kan opwekken bij de eventuele gedupeerden (en bij het publiek in het algemeen). Hel cameratoezichtsysteem kan ook worden ingezet tijdens evenementen in het gebied zoals bij lichtjesavond in december of zoals afgelopen zomer bij plotselinge drukte gedurende de voetbalwedstrijden van het Wereldkampioenschap Voetbal. De zogenaamde hotspots (locaties van interesse voor toezicht) zijn aangegeven op een plattegrond in bijlage 1. De gebieden waar observatie, herkenning en identificatie mogelijk dienen le zijn, zijn respectievelijk op plattegronden in bijlage 3 t/m bijlage 5 aangegeven. Hel toezichtgebied is opgedeeld in de volgende drie typen gebieden: • hel uitgaansgebied, • het overgangsgebied. • het toegangsgebied. Hel uitgaansgebied is de kern van het toezichtgebied en omvat de Beestenmarkt, de Kromstraat en de Burgwal. Met name in dil gebied bevinden zich de meeste uitgaansgelegenheden. Binnen dil gebied zal de centralist in staat moeten zijn om personen te kunnen observeren, le herkennen voor aanhouding en te identificeren voor daderopsporing achteraf. In het uitgaansgebied zal een combinatie van continue en niet-continue observatie, niet-continue herkenning en niel-continue identiflcalie nodig zijn. Hel overgangsgebied omvat de Jacob Gerritstraat, de St. Jozefstraat en een deel van de Burgwal en Jigl tussen het uitgaansgebied en de Markt in. In dit gebied verplaatsen veel personen zich die van hel uitgaansgebied komen of naar het uitgaansgebied gaan. Bij evenementen op de Markt kan sprake zijn van verplaatsing van groepen uitgaande jongeren van de Markt naar hel uitgaansgebied

en andersom. Het overgangsgebied fungeert tevens als toegangs gebied. Binnen dit gebied zal de centralist in staat moeten zijn om personen te kunnen observeren en personen die in het uitgaansgebied reeds zijn geïdentificeerd, te herkennen voor aanhouding. Hierdoor hoeft er in dit gebied niet per se identificatie meer plaats lc vinden. In het overgangsgebied zal een combinatie van continue observatie en niet-continue herkenning nodig zijn. Het toegangsgebied omvat de Peperstraat, de Koommarkt, de Brabantse Turfmarkt en de Broerhuisstraat. Via het toegangsgebied zullen personen het uitgaansgebied betreden of verlaten, met name van huis komende of naar huis gaande personen. Binnen dit gebied zal de centralist in staat moeten zijn om personen te kunnen observeren en personen die in het uitgaansgebied reeds zijn geïdentificeerd, te herkennen voor aanhouding. Hierdoor hoeft er ook in dit gebied niet per se identificatie meer plaats te vinden. In het toegangsgebied zal alleen niet-continue observatie en niet-continue herkenning nodig zijn. Voor wat betrett het continue herkenningsgebied, zoals is aangegeven in bijlage 3, dient de volgende opmerking te worden geplaatst: omdat de Brabantse Turfmarkt dermate breed is, is het alleen mogelijk om over de gehele breedte continue herkenning te realiseren indien er ca. vier camera's specifiek voor dit doel worden geplaatst. Dit lijkt niet in verhouding tot de gesignaleerde problemen in het gebied. In het nog te ontwerpen cameraplan voor het PvE zal wel zoveel mogelijk worden gestreefd naar een male van herkenning in de loopstromen op de Brabantse Turfmarkt.

In de voigende tabel zijn de problemen en de gewenste vormen van cameratoezicht per deelgebied geïnventariseerd. Tabel 2.1 - Voorgenomen vormen van toezicht Deelgebied

Probleem

Optreden

Cameratoezichtvorm

Uitkijken

Uitgaansgebied (Kromstraat, Burgwal, en de Beestenmarkt)

Ordeverstoring en geweldsincident (uitgaansuren)

Snelle aanwezigheid politie ter plekke Aanhouding van verdachten

Continue en niet-continue observatie van personen

Daderopsporing achteraf

Niet-continue identificatie van verdachte

incident reconstructie achteraf

Continue observatie

Live, do, vr, za 18.00-06.00 Live, do, vr, za 18.00-06.00 A.d.h.v. opname achteraf, do, vr, za 18.00-06.00 A.d.h.v. opname achteraf, 24 uur/dag

Snelle aanwezigheid politie terplekke Aanhouding van verdachten

Continue observatie van personen

Aanhouding van verdachten

Niet-continue herkenning van een verdachte

Snelle aanwezigheid politie ter plekke Aanhouding van verdachten

Niet-continue observatie van personen Niet-continue herkenning van een verdachte

Aanhouding van verdachten

Niet-continue herkenning van een verdachte

Overgangsgebied richting Markt (Jacob Gerritstraat, St. Jozefstraat, deel van de Burgwal)

Toegangsgebieden (Peperstraat, Koommarkt, Brabantse Turfmarkt, Broerhuisstraat)

Diefstal en vandalisme (buiten de uitgaansuren) Ordeverstoring in het gebied en Uitloop van ordeverstoring en geweldsincident inhet uitgaansgebied Vaststellen vluchtroute verdachten Uitloop van ordeverstoring en geweldsincident in het uitgaansgebied Vaststellen vluchtroute verdachten

Niet-continue herkenning van een verdachte

Niet-continue herkenning van een verdachte

De begrippen "continu/niet-continu" en "observatie/herkenning/identificatie" zijn in bijlage 2 toegelicht.

Live, do, vr, za 18.00-06.00 Live, do, vr, za 18.00-06.00 Live, do, vr, za 18.00-06.00 Live, do, vr, za 18.00-06.00 Live, do, vr, za 18.00-06.00 Live, do, vr, za 18.00-06.00

Het in de tabel 1.1. aangegeven optreden van de politie wordt op verschillende manieren door cameratoezicht ondersteund: • continue observatie: het constateren van afwijkend gedrag, groepsvorming, enz.; de centralist dient van de belangrijksle delen van het deelgebied in één oogopslag, zonder een camera te hoeven besturen, over overzichtsbeelden te beschikken; de centralist geeft informatie over aard en locatie van een incident door aan de surveillanten op straat, • niet-continue observatie: hel constateren van afwijkend gedrag, groepsvorming, enz. n.a.v. een incident ofeen melding elders; de centralist dient voor het gehele deelgebied m.b.v. bestuurbare camera's over overzichtsbeelden te beschikken; de centralist geeft informatie over aard en locatie van een incident door aan de surveillanten op straat, • niet-continue herkenning: verkrijgen van een signalement van een verdachte of betrokkene om deze persoon door het deelgebied te kunnen volgen en de surveillanten op straal te kunnen aansturen, • niet-continue identificatie: vastleggen van de identificatie van verdachten of betrokkenen voor justitiële verwerking achteraf.

3 Systeemconcepten Aan de hand van de hiervoor genoemde operationele eisen zijn in dil hoofdsluk een drietal conceptvarianten voor hel camerasysteem uiteengezet: • op basis van camera's in een vasle opstelling met een ondergronds bekabelde infrastructuur, • op basis van mobiele (verplaatsbare) camera's met een draadloze infraslructuur, • op basis van mobiele (verplaatsbare) camera's met een deels draadloze en deels ondergronds bekabelde infrastructuur,

3.1 Camera's in een vaste opstelling met een ondergronds bekabelde infrastructuur In dil hoofdsluk is een globaal systeemconcept beschreven op basis van camera's die, veelal voor langere lijd, in een vasle opstelling in hel toezichtgebied zullen worden geplaatst. Daarnaasi wordl er een ondergrondse infrastructuur gebruikl ten behoeve van hel versturen van de camerabeelden en hel besturen van de dome camera's. Geheel vaste verbindingen

/"""^fli^^.

Bureau Delfl Apparatuur-

^ j

I

Camera's i ^ \

\ •••-....

Toezichtgebied

r uimte

l

...-••"'

ondergrondse infrastructuur

Figuur 1 - Geheel bekabeld tussen camera en bureau Camera's Om aan de wens van continue observatie in hel toezichtgebied le blijven voldoen, dienl iedere plek van hel gebied conlinu in hel blikveld van een camera le zijn. Indien ook beweegbare camera's worden gebruikt, zullen de ruststanden van de beweegbare camera's worden gebruikl om hel gebied te dekken. Op het momenl dal de centralist een beweegbare camera draait of inzoomt, is geen overzichlsbeeld van dal deel van hel toezichtgebied beschikbaar. Het risico dal een incident hierdoor wordl gemist, wordl echler zeer klein geachl. Hel sysleem zal zodanig worden ingericht dal hel evenlueel in een later stadium bijplaatsen van vasle camera's bij de beweegbare camera's een minimale inspanning zal vergen (d.w.z. de stijgpunten en infrastructuur zullen hierop zijn voorbereid). Niel continue herkenning en niet continue identificatie in het toezichtgebied geschiedl door het actief besturen en inzoomen van een beweegbare camera door de centralist. In het gebruik van hel systeem wordt ervan uilgegaan dat de centralist grotendeels alleen naar de overzichtsbeelden kijkt en alleen bij hel vermoeden van een incident een beweegbare camera zal bedienen. Een schatting van hel aanlal benodigde camera's kan worden gemaakt aan de hand van de plattegronden waarop de verschillende vormen van toezicht zijn weergegeven.

Mede afhankelijk van de soorten hotspots, mogelijke obstakels en montageplaatsen ter plekke, weersomstandigheden, enz., geldt in het algemeen voor continue observatie één vaste camera per 40 m, voor niet-continue observatie één beweegbare camera per 200 m, voor niet-continue herkenning één beweegbare camera per 150 m, en voor niet-continue identificatie één beweegbare camera per 75 m. Voor het toezichtgebied zullen, op grond van de vastgestelde operationele eisen, naar schatting de volgende aantallen camera's nodig zijn: Tabel 3.1 - Aantallen geschatte camera's Deelgebied

Vaste

Beweegbare

camera's

camera's

8

8

16

Overgangsgebied (Jacob Gerritstraat, St. Jozefstraat, deel van de Burgwal)

7

3

10

Toegangsgebied (Peperstraat, Koommarkt, Brabantse Turfmarkt, Broerhuisstraat)

3

1

4

Totaal

18

Ï2

30

Uitgaansgebied (Kromstraat, Burgwal, en de Beestenmarkt)

Totaal

De camera's zullen of aan de gevel ofop een mast, geschikt voor een trillingsvrij beeld, worden gemonteerd. Dit is afhankelijk van het gewenste blikveld en afhankelijk van de mogelijkheid tot montage aan de gevel. Omdat de exacte locaties van de camera's nog niet zijn bepaald, kan ook hel exact aantal benodigde masten nog niel worden vastgesteld. De energievoorziening voor de camera's in het toezichtgebied wordt verzorgd vanuil één of meer straatkasten binnen het toezichtgebied. Verlichting Voor de identificatie van personen wordt wit licht met een lichtniveau van minstens 12 lux en een gelijkmatigheid van 0,5 Uh aanbevolen. Infrastructuur De infrastructuur is nodig enerzijds voor de transmissie van de camerabeelden en anderzijds voor het doorsturen van de besturingssignalen en andere instellingen naar dc beweegbare camera's. De nieuw aan te leggen glasvezel infrastructuur in het beoogde toezichtgebied zal worden aangesloten op de bestaande glasvezel infrastructuur in het huidige cameratoezichtgebied bij het NS station. Binnen het nieuw beoogde toezichtgebied zal naar schatting over 1,5 kilometer gegraven moeten worden. Voor de aansluiling naar het huidige cameratoezichtgebied rondom het NS station zal nog ca. 500 meter extra moeten worden gegraven. Indien mogelijk zal ook gebruik worden gemaakt van de bestaande infrastructuur die in het toezichtgebied aanwezig is bij het camerasysteem als ondersteuning voor de bediening van de 'pollers'. Dit camerasysteem wordt geëxploiteerd door het parkeerbedrijf welke verantwoordelijk is voor hel parkeerbeleid binnen de Gemeente Delft.

Centrale De infrastructuur van het cameratoezichtsysteem zal worden aangesloten op de infraslructuur van Politie Haaglanden op het wijkbureau le Delft. Kostenindicatie Investeringskosten Op basis van het hiervoor omschreven systeemconcept kan de volgende kostenindicatie ten aanzien van de investeringskosten voor de gemeente worden gegeven. De genoemde koslen zijn exclusief BTW, Tabel 3.2 - Indicatie Investeringskosten Post Cameralocaties Vasle camera's (inclusief lenzen, behuizing, montage) - 18 st. Beweegbare camera's (inclusief lenzen, behuizing, montage) - 12 sl, Communicalie apparatuur - 30 sl. Cameramasten (inclusief plaatsen) - 15 st. Straatkast (inclusief plaatsing en overige apparatuur) - 1 st, Aanlegkosten (energie, vergunningen, enz.) Tolaal voor cameralocalies Infrastructuur tussen cameralocaties en uitkijklocatie Manlelbuizen en bekabeling (inclusief graafwerkzaamheden) - 2 km Tolaal voor infrastructuur Overige Koslen opslellen PvE (TNO) Direclievoering lijdens de bouw Tolaal voor overige Totaal Schalling totale initiële kosten

Kosten (k€) 63 60 15 45 10 4 197 100 100 22 15 37 334

Voor de koslen van de aanleg van glasvezelbekabeling in dil gebied wordl uilgegaan van een bedrag van €50,- per meter (inclusief graafwerkzaamheden, manlelbuizen, kabel en herbestrating). In deze initiële kosten zijn de volgende posten niel opgenomen: • aanpassing van de openbare verlichling, • aansluitkosten en energiekosten te belalen aan hel plaatselijke energiebedrijf, • koppeling van dit systeem aan de GMC infrastructuur op Bureau Delft, • uitbreiding van de voorzieningen in de GMC (voornamelijk uitkijk- en opnameapparatuur). • gemeentelijke vergunningen en verzekeringen, • communicatieplan van de Gemeente.

11

Exploitatiekosten Op basis van het hiervoor omsclireven systeemconcept kan de volgende kostenindicatie ten aanzien van de exploitatiekosten voor de gemeente worden gegeven. Tabel 3.3 - Indicatie Exploitatiekosten Post Cameralocaiies Periodiek onderhoud en verhelpen storingen (alleen apparatuur) Afschrijving (alleen apparatuur; termijn van 5 jaar) Schoonmaken camera's Totaal voor cameralocaties per jaar Infrastructuur lussen cameralocaties en wijkbureau Periodiek onderhoud en verhelpen storingen (alleen apparatuur) Afschrijving (termijn van 20 jaar) Totaal voor infrastructuur per jaar Politiehureau / GMC GMC diensten (o.a. uitkijken, terugzoeken in opnamen) Totaal voor Politie / GMC Overige Sysleem aanpassingen Diverse kosten (waaronder energiekosten) Totaal overige kosten per jaar Totaal Schatting totale exploitatiekosten per jaar

Kosten (k€) 10 35 30 75 7 5 12 90 90 2 5 7 184

Voor onderhoudskosten aan apparatuur kan per jaar ca. 7% van de investeringskosten worden gerekend.

12

3.2 Camera's in een verplaatsbare opstelling met een draadloze infrastructuur In dil hoofdstuk wordl een globaal systeemconcept beschreven op basis van camera's die, veelal voor korte duur, in een verplaatsbare opstelling in het toezichtgebied zullen worden geplaatst. Daarnaast wordt er een draadloze infrastructuur gebruikl ten behoeve van hel versturen van de camerabeelden en hel besturen van de dome camera's.

Geheel draadloze verbindingen

\

Basisstation

V Bureau Delft Tussenstation

Apparaluurruimte

Figuur 2 - Geheel draadloos tussen camera en bureau Camera's Zowel het aantal camera's als hel aanlal draadloze verbindingen dient te worden beperkl om de volgende redenen: • er is een beperkl aanlal radiofrequenties beschikbaar voor de transmissie van camerabeelden in de gewenste kwaliteit, • op één radiofrequentie kunnen de beelden van meerdere camera's worden gestuurd, echter de beeldkwaliteit (resolutie of frame-rate) is omgekeerd evenredig met het aantal camera's, • apparaten die dezelfde radiofrequenties gebruiken kunnen elkaar storen, • de kans op storing neeml toe met hel aantal benodigde tussenstations, • het inrichten en instellen van een (tijdelijke) draadloze verbinding vereist vakmanschap en kost lijd. Mede op basis van bovengenoemde redenen zal met een beperkt aantal camera's slechts een deel van hel beoogde toezichtgebied kunnen worden ingericht voor cameratoezicht in vergelijking tot hel concepl waarbij vaste camera's worden loegepast. Op hel moment dal problemen in een deel van het beoogde toezichtgebied zijn verdwenen of verplaatst, kunnen de camera's binnen het toezichtgebied worden verwijderd of verplaatst. Daarnaasi is het praktischer om alleen gebruik te maken van dome camera's i.p.v. een mix van vasle en dome camera's zoals bij hel vasle concept. Dil vergemakkelijkt hel installeren van de camera's op nieuwe posities en voorkoml hel uitrichten van vaste camera's; een dome camera kan vanuit de cenlrale eenvoudig worden uitgericht met een ruststand en preset standen. Aan de observatie eis voor het gehele toezichtgebied zal met een beperkl aantal camera's niel meer kunnen worden voldaan. Slechts een deel van het toezichtgebied zal met behulp van de dome camera's in beeld kunnen worden gebrachl. Dit is een beperking waar de Gemeente Delft rekening mee dient te houden. Hel risico dal een incident hierdoor wordl gemist, is uileraard groler dan bij

13

het vaste concepl. Het systeem zal wel zodanig zijn ingericht dat het eventueel in een later stadium bijplaatsen van mobiele camera's een minimale inspanning zal vergen mede vanwege de draadloze data verbi ndi ngen. Niet continue herkenning en niet continue identificatie in het toezichtgebied geschiedt door het actief besturen en inzoomen van een beweegbare camera door de centralist. In het gebruik van het systeem wordt ervan uitgegaan dat de centralist grotendeels alleen naar de overzichtsbeelden kijkt en alleen bij het vermoeden van een incident een beweegbare camera zal bedienen. Een schatting van het aantal benodigde camera's kan worden gemaakt aan de hand van de plattegronden waarop de verschillende vormen van toezicht zijn weergegeven maar vooral aan de hand van de beperkingen die gelden voor draadloze overdracht van camerabeelden. Mede afhankelijk van de soorten hotspots, mogelijke obstakels en montageplaatsen ter plekke, weersomslandigheden, enz., geldt in het algemeen voor niet-continue observatie één beweegbare camera per 200 m, voor niet-continue herkenning 6én beweegbare camera per 150 m, en voor nietcontinue identificatie één beweegbare camera per 75 m. Op grond van de vastgestelde operationele eisen en op basis van bovengenoemde beperkingen zou een configuratie van zes (6) dome camera's nog effectief kunnen worden ingezet in cen dcd van het beoogde toezichtgebied. Uiteraard dient hierbij te worden opgemerkt dat er veel minder continue dekking zal zijn in vergelijking tot het vaste concept waardoor incidenten kunnen worden gemist. De locaties van de mobiele camera's dienen op aanwijzing van de Politie te worden aangegeven. Indien blijkt dat de kwaliteit van de camerabeelden (met name resolutie en frame-rate) over bijvoorbeeld een bepaalde proeftijd voldoende blijft, is het relatief eenvoudig om mobiele camera's bij te plaatsen. Omdat het in dit concept om mobiele (verplaatsbare) camera's gaat, is het niet wenselijk hiervoor aparte masten te installeren. De camera's zullen voornamelijk aan gevels en/of bestaande masten in het toezichtgebied worden gemonteerd. Indien een gevel vaker als montagepunt zal worden gebruikt, verdient het aanbeveling het aansluitpunt voorte bereiden voor herhaaldelijk gebruik (bijvoorbeeld, door het plaatsen van een aansluitkast of slopcontact op de gevel). De 230V energievoorziening voor de camera's in het toezichtgebied zal moeten worden verzorgd vanuit nabijgelegen panden of vanuit bestaande lichtmasten. Indien er voeding uit een pand wordt verkregen, dient een afspraak te worden gemaakt met de pandeigenaar. Indien lichtmasten worden gebruikt, maar er geen 24 uur spanning op de lichtmasten aanwezig is, kan een accu worden gebruikt die 's nachts oplaadt wanneer het lichtnet is ingeschakeld en die overdag de camera van spanning kan voorzien. In de overige gevallen zal een bemeterde of onbemeterde aansluiting bij hel plaatselijke energiebedrijf dienen te worden aangevraagd. Verder dient iedere aansluiting van een zekering te zijn voorzien. Verlichting Voor de identificatie van personen wordt wit licht met een lichtniveau van minstens 12 lux en een gelijkmatigheid van 0,5 Uh aanbevolen.

14

Infrastructuur De draadloze infrastructuur is enerzijds nodig voor de transmissie van de camerabeelden en anderzijds voor hel doorsturen van de besluringssignalen en andere instellingen naar de beweegbare camera's. Er zal gebruik worden gemaakl van zogenamde point-lo-point verbindingen in de vergunningsvrije frequentiebanden. Point-lo-point verbindingen genielen de voorkeur boven draadloze netwerkverbindingen omdat de videosignalen en datasignalen in een betere kwaliteit kunnen worden overgerbacht. De kans op hel verkrijgen van benodigde vergunningen voor vcrgunningsverplichle frequenliebanden is erg klein zodal de vergunningsvrije band hiervoor de beste oplie is (mede omdat de Gemeente met mobiele camera's in de vergunningsvrije band alle vrijheid heeft om de camera's, inclusief zenders en ontvangers le verplaatsen).. Bij vcrgunningsverplichle banden moet bij iedere verplaatsing een nieuwe vergunning worden aangevraagd. De draadloze infrastructuur zal bestaan uit een verzamelstation in het toezichtgebied van waaruil een straalverbinding met hel basisstation op het politiebureau te Delft wordl ingericht. Localies voor hel verzamelstation zijn bij voorkeur hoge gebouwen in het toezichtgebied, zoals flatgebouwen en kerktorens (bijvoorbeeld de Nieuwe Kerk en de Maria van Jessekerk). (Politie Haaglanden gebruikt de kerktoren van de Nieuwe Kerk bijvoorbeeld voor het opzetten van een straalverbinding met het politiebureau in Den Haag lijdens evenementen op de Markl), De camera's in hel toezichtgebied slaan met draadloze point-lo-point verbindingen in verbinding met het verzamelstation. Indien geen line-of-sight kan worden verkregen lussen zender en onivanger (zender en onivanger moeten elkaar min of meer kunnen zien; te veel obstakels lussen zender en ontvanger zoals muren en bomen beïnvloeden de dataverbinding), is het nodig om een tussenstation te gebruiken. Omdat de videosignalen van de camera's naar hel bureau, en de stuursignalen van het bureau naar de camera's moeten worden verzonden, dienl tweeweg communicalie mogelijk le zijn. De tussenstations dienen van 230V spanning te zijn voorzien en dienen bereikbaar te zijn voor onderhoud, afregel ing en verplaatsing. De energievoorziening zou op dezelfde manier kunnen worden geregeld als voor de camera's. Indien hel cameratoezichtgebied wordt verplaatst en helzelfde tussenstation wordt hiervoor ingezet, dienl minstens één richtantenne van hel tussenstation le worden bijgerichl. In het kader van de Wet bescherming persoonsgegevens (WBP), dient het transport en de verwerking van de camerabeelden beveiligd le zijn tegen aftappen en tegen vervalsing Omdal een draadloze verbinding in principe door iedereen is le intercepteren en te beïnvloeden, dienl de transmissie-apparatuur de draadloze verbinding, waarover camerabeelden worden verzonden, le versleutelen; apparaluurinslellingen, voorzover deze op afsiand zijn le veranderen, dienen beveiligd te zijn met een wachtwoord. Centrale De draadloze infraslructuur van het cameratoezichtsysteem zal worden aangesloten op de infrastructuur van Politie Haaglanden op het wijkbureau le Delft.

15

Kostenindicatie Investeringskosten Op basis van het hiervoor omschreven systeemconcept kan de voigende kostenindicatie ten aanzien van de investeringskosten voor de gemeente worden gegeven. De genoemde kosten zijn exclusief BTW. Tabel 3.4 - Indicatie Investeringskosten Post Cameralocaties Beweegbare camera's (inclusief lenzen, behuizing, montage) - 6 st. Communicatie apparatuur - 6 st. Overige materialen op de cameralocalies Aanlegkosten (energie, vergunningen, enz.) Totaal voor cameralocaties Verzamelstation Communicatie apparatuur (camerazijde incl. inrichten/afregelen) Communicatie apparatuur (bureauzijde incl. inrichten/afregelen) Overige materialen op het verzamelstation Totaal voor verzamelstation Politiehureau Delft Communicatie apparatuur (incl. inrichten/afregelen) Omzetters (digitaal/analoog) (tenzij de GMC al over is naar digitaal) Overige materialen op het bureau Totaal voor politiebureau Delft Infrastructuur tussen cameralocaties en politiehureau (Tussenstation) Communicatie apparatuur (camerazijde incl. inrichten/afregelen) Communicatie apparatuur (bureauzijde incl. inrichten/afregelen) Overige materialen op het verzamelstation Totaal voor tussenstation Overige werkzaamheden Kosten opstellen PvE (TNO) Directievoering tijdens de bouw Totaal voor overige Totaal Schatting totale initiële kosten ln deze • • • • • • •

Kosten (k€) 30 12 2 4 46 6 6 1 13 10 4 3 17 6 6 1 13 22 5 27 116

initiële kosten zijn de volgende posten niet opgenomen: eventueel benodigde masten, aanpassing van de openbare verlichting, aansluitkosten en energiekosten te betalen aan het plaatselijke energiebedrijf, koppeling van dit systeem aan de GMC infrastructuur op Bureau Delft, uitbreiding van de voorzieningen in de GMC (voornamelijk uitkijk- en opnameapparatuur), gemeentelijke vergunningen en verzekeringen, communicatieplan van de Gemeente.

16

Explo itatiekosten Op basis van het hiervoor omschreven systeemconcept kan de volgende kostenindicatie ten aanzien van de exploitatiekosten voor de gemeente worden gegeven. Table 3.5 - Indicatie Exploitatiekosten Post Cameralocaties Periodiek onderhoud en verhelpen storingen (alleen apparatuur) Afschrijving (alleen apparatuur; termijn van 5 jaar) Schoonmaken camera's Totaal voor cameralocaties per jaar Politiebureau / GMC GMC diensten (o.a. uitkijken, terugzoeken in opnamen) Totaal voor Poiitie / GMC Overige werkzaamheden Systeem aanpassingen Diverse kosten (waaronder energiekosten) Totaal overige koslen per jaar Totaal Schatting totale exploitatiekosten per jaar

Kosten (k€) 11 17 6 34 18 18 2 5 7 59

Voor onderhoudskosten aan apparatuur kan per jaar ca. 7% van de investeringskosten worden gerekend.

Verplaatsingskosten De volgende kostenindicatie kan worden gehanteerd voor het verplaatsen van het mobiele sysleem naar een andere locatie in het centrum. Tabel 3.6 — Geschatte kosten van een verplaatsing naar een andere locatie Post Op de nieuwe cameralocaties Camera's - 6x dome (inclusief lenzen en behuizing) Communicatie apparatuur Overige materialen op de nieuwe cameralocaties Totaal materiaal op de nieuwe cameralocaties Overige werkzaamheden Oude cameralocaties (afbreken) Nieuwe cameralocaties (inrichten en afregelen) Verzamelstation Bureau Delft Overige werkzaamheden (projectmanagement, enz) Totaal overige werkzaamheden Totaal van alle posten Totale kosten van een verplaatsing Periodieke kosten Periodiek onderhoud per jaar Oplossen van storingen Totale periodieke kosten

Kosten (k€> 0 0 2 2 2 5 3 1 3 14 16 5 6 11

17

De kosten genoemd in bovenstaande tabel zijn exclusief de volgende posten: • eventueel extra benodigd materiaal op bureau Delft of bij het verzamelstation (bijvoorbeeld andere antennes), • eventueel benodigde aanvullende tussenstations. Bij een uitbreiding van de set van 6 camera's met een tweede set van 6 camera's (bijvoorbeeld, voor het inrichten van een tweede toezichtgebied elders in de stad), zullen de initiële en periodieke kosten van deze uitbreiding vergelijkbaar zijn met die van de eerste set.

3.3 Camera's in een verplaatsbare opstelling met een deels draadloze en deels ondergronds bekabelde infrastructuur In dil hoofdsluk wordt een globaal systeemconcept beschreven op basis van camera's die, veelal voor korte duur, in een verplaatsbare opstelling in hel toezichtgebied zullen worden geplaatst. Daarnaasi wordt er een deels ondergrondse infrastructuur gebruikt ten behoeve van hel versturen van de camerabeelden en hel besturen van de dome camera's.

Gedeeltelijk draadloze verbindingen Bureau Defft

/ ^ ^

Camera's

^ ^

/

Apparatuurruimte

—

BasisRasi' station

/ Toezichtgebied

..-•••

ondergrondse infrastructuur

Figuur 3 - Gedeeltelijk draadloos tussen camera en bureau In principe is dil (hybride) systeemconcept een combinalie van de voorgaande twee sysleemconceplen. Tussen de camera's en hel basisstation in het toezichtgebied wordt gebruik gemaakl van een draadloze infraslructuur. Dit waarborgt de wens van mobiel cameratoezicht. Daarentegen wordl er een bekabelde infrastructuur aangelegd tussen hel basisstation in het toezichtgebied en politiebureau in Delft. Dit verhoogt de betrouwbaarheid van de verbinding enerzijds en vergroot de bandbreedte, benodigd voor de overdracht van de camerabeelden, anderzijds. Hierdoor kunnen er meer camera's mobiel worden ingezet in tegenstelling tot het volledig draadloze concept. Ook bij dit concepl is hel relatief eenvoudig om mobiele camera's bij te plaatsen. Een nadeel hiervan zijn de relatief hoge kosten die verbonden zijn aan het aanleggen van een ondergrondse infrastrucuur. De koslen voor dil systeemconcept kunnen worden afgeleid uil de vorige twee conceplen. De invesleringskoslen zullen tussen de 150 en de 300 kEuro liggen en zijn slerk afhankelijk van het aantal camera's. De ondergronds bekabelde infrastructuur lussen het toezichtgebied en bureau Delft zullen in dit concept een groot deel van de koslen inhouden. De jaarlijkse exploitatiekosten zullen tussen de 60 en de 180 kEuro liggen en zijn ook slerk afhankelijk van hel aanlal camera's voor wat betreft de uitkijkkoslen van de GMC.

19

4

Conclusies en aanbevelingen

Er bestaan inmiddels diverse technische oplossingen voor de implementatie van cameratoezicht in de openbare ruimte. Uitgaande van de gewenste toezichtvormen zoals in de operationele eisen is gespecificeerd en de daarbij vereiste beeldkwaliteit (resolutie, frame-rate), geniet een vast systeem met een vaste infrastructuur de voorkeur boven een geheel draadloos systeem. Een groot nadeel van een geheel draadloos systeem is dc onvoorspelbare kans op storing (opzettelijk of onopzettelijk) wat de beeldkwaliteit en betrouwbaarheid nadelig kan beïnvloeden. Daarentegen is een draadloos systeem flexibeler en biedt een groot voordeel indien de camera's regelmatig verplaatst dienen te worden, bijvoorbeeld bij evenementen of bij verplaatsing van de overlast. Echter, in het beoogde toezichtgebied rond de reeds jarenlang aanwezige horecagelegenheden heeft de overlast meer weg van een vast karakter dan van een mobiel karakter. Wat dc investeringskosten betrett, is de realisatie van mobiel cameratoezicht, waarbij gebruik wordt gemaakt van draadloze verbindingen, een stuk voordeliger dan een vast systeem met ondergronds bekabelde infrastructuur. Indien de gemeente Delft besluit om een mobiel cameratoezichtsysteem daadwerkelijk te implementeren, wordt aanbevolen eerst een systeem van geringe omvang te laten realiseren zoals voorgesteld in het tweede systeemconcept. Na een proefperiode kan het systeem worden geëvalueerd. Eventueel kan later alsnog een bekabelde infrastructuur worden aangelegd en worden gebruikt om de kwaliteit en de betrouwbaarheid te verhogen cn het aantal camera's uit te kunnen breiden. Tabel 4.1 -Voor en nadelen tussen de systeemconcepten Voordelen lste concept; • hoge kwaliteit beelden, camera's in een vaste opstelling met • weinig last van storing, een ondergronds bekabelde hoge betrouwbaarheid. infrastructuur 2de concept; • flexibel inzetbaar binnen mobiele (verplaatsbare) camera's ccn beperkt gebied, met een draadloze infrastructuur • lage kosten voor infrastructuur, • makkelijk uitbreidbaar.

• • • •

• • 3de concept; mobiele (verplaatsbare) camera's met een deels draadloze en deels ondergronds bekabelde infrastructuur

• flexibel inzetbaar binnen een beperkt gebied, • makkelijk uitbreidbaar.

•

• •

Nadelen vaste opstelling dus niet verplaatsbaar, hoge kosten voor infrastructuur. beperkl aantal camera's te gebruiken, kwaliteit beelden kan slecht zijn door storingsgevoeligheid draadloze verbindingen, iedere verplaatsing van camera's kost geld, energievoorziening op locaties evengoed nodig. kwaliteit beelden kan slecht zijn door storingsgevoeligheid draadloze verbindingen, iedere verplaatsing van camera's kostgeld, energievoorziening op locaties nodig.

20

Bijlage 1 - Hotspots

21

Bijlage 2 - Toelichting toezichtvormen Een bepaalde toezichtlocatie (aandachtsplek) kan continu of niet-continu in beeld zijn. Indien een beeld van deze locatie alleen door hel bedienen van een beweegbare camera (bijvoorbeeld een zgn. speed-dome) kan worden verkregen, wordl van niet-continu toezicht gesproken. Meerdere loezichtlocaties kunnen met één beweegbare camera niet tegelijkertijd (conlinu) in de cenlrale worden getoond of opgenomen. Er beslaat een kans dal een incident op één van deze localies niel wordt waargenomen of opgenomen. Indien toezicht op deze localie met een vasle camera wordl gehouden, is een beeld van deze localie wel continu beschikbaar. Voor observatie is als uitgangspunt genomen dal een persoon van gemiddelde lengte (ca, 1,80 meter) op de monilor een hoogie moet hebben van ten minsle 10% van de totale beeldhoogle bij een slandaard beeldlijn resolutie. Met dil uitgangspunt ligl de maximum hoogie van hel gezichtsveld van de camera vast (en daarmee ook de maximum breedle omdal die zich altijd vast verhoudt met de hoogte als 4:3), Observatie is voldoende om de aanwezigheid van één of meerdere personen le kunnen constateren. Voor herkenning is als uitgangspunt genomen dal een persoon van gemiddelde lengle op de monilor een hoogte moet hebben van ten minste 50% van de tolale beeldhoogte bij een slandaard beeldlijn resolutie. Met herkenning kan een centralist een persoon herkennen als zijnde dezelfde als die hij kort daarvoor heeft gezien. Herkenning is nodig om een persoon in hel toezichtgebied te kunnen volgen ofeen signalement te kunnen doorgeven. Voor identificatie is als uitgangspunt genomen dal een persoon van gemiddelde lengte op de monitor een hoogte moet hebben van ten minsle 120% van de totale beeldhoogle bij een slandaard beeldlijn resolutie, Dil houdt in dat een persoon vanaf de knieën hel beeld volledig vult. Identificatie is nodig om een persoon van alle andere personen le kunnen onderscheiden. Een voorbeeld van de grootte van een persoon op een monilor voor observatie, herkenning en identificatie is in Figuur 1 gegeven.

Figuur 1: Minimale persoonsgroolle bij observatie, herkenning en identificatie

22

Bijlage 3 - Observatiegebied

23

Bijlage 4 - Herkenningsgebied

24

Bijlage 5 - Identificatiegebied

ie^

25