Caleffi academy Dimensionering SWW-systemen www.tetra-sww.be
[email protected] [email protected]
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 1
Inleiding Evolutie aandeel SWW in totale energieverbruik Verhouding energiebehoe-e ruimteverwarming <-‐> sanitair warm water Nu
Vroeger SWW
SWW
CV
CV
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 2
Inleiding Evolutie nodige vermogens Individuele verwarmingsinstalla=e Laag Energie Woning
RV
RV
SWW
SWW Verschil te groot
vermogen (kW)
Klassieke woning
?
Combi-toestel RV + SWW
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 3
Inleiding Evolutie nodige vermogens 5kW
Collec=eve verwarmingsinstalla=e
5kW
30 kW
30 kW 5kW
5kW
30 kW
30 kW 5kW
5kW
30 kW
30 kW 5kW
5kW
30 kW
30 kW
Totaal geïnstalleerd vermogen P = 8* 30 = 240 kW
Benodigd vermogen voor CV: P = 8*5 = 40 kW Benodigd vermogen voor SWW?? www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 4
Selectie en dimensionering Productie en distributie Distribu)e
Selec=e boom
SWW produc=e
waaier
SWW produc=e
circula)e
SWW produc=e
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 5
Selectie en dimensionering Productie en distributie Distribu)e
Selec=e boom
Dimensio-‐ nering
waaier
leidingdia meters
circula)e
Circula)e-‐ debiet
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 6
Selectie en dimensionering Productie en distributie Produc)e
Distribu)e
Selec=e boom
Dimensio-‐ nering
waaier
leidingdia meters
circula)e
Circula)e-‐ debiet
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 7
Selectie en dimensionering Productie en distributie Produc)e
gas
Selec=e voorraad
Dimensio-‐ nering
Elektr.
Distribu)e
Geo/lucht/ water/zon/… Doorstro-‐ mer
boom
waaier
leidingdia meters
circula)e
Circula)e-‐ debiet
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 8
Selectie en dimensionering Productie en distributie Produc)e
gas
Selec=e voorraad
Dimensio-‐ nering
Opslag-‐ volume
Elektr.
Distribu)e
Geo/lucht/ water/zon/… Doorstro-‐ mer vermogen
boom
waaier
leidingdia meters
circula)e
Circula)e-‐ debiet
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 9
Selectie en dimensionering Productie en distributie Produc)e
gas
Selec=e voorraad
Dimensio-‐ nering Parameter s
Opslag-‐ volume
Elektr.
Distribu)e
Geo/lucht/ water/zon/… boom
Doorstro-‐ mer
waaier
circula)e
Circula)e-‐ debiet
leidingdia meters
vermogen
Energie Comfort (wachDjd, debiet, con=nuïteit) www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 10
Selectie en dimensionering Productie en distributie Produc)e
gas
Selec=e voorraad
Dimensio-‐ nering Parameter s
Opslag-‐ volume
Elektr.
Distribu)e
Geo/lucht/ water/zon/… boom
Doorstro-‐ mer
waaier
circula)e
Piek-‐debieten vermogen (vermogens) leidingdia
Circula)e-‐ debiet
meters
Energie Comfort (wachDjd, debiet, con=nuïteit) www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 11
Selectie en dimensionering Productie en distributie Produc)e
gas
Distribu)e
Geo/lucht/ water/zon/…
Elektr.
Selec=e voorraad
Dimensio-‐ nering Parameter s
boom
Doorstro-‐ mer
waaier
circula)e
Tapprofielen Opslag-‐ volume
Circula)e-‐ debiet
leidingdia meters
vermogen
Energie Comfort (wachDjd, debiet, con=nuïteit) www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 12
Belang van goede dimensionering Productie en distributie Gevolgen van slechte dimensionering
Distribu=e
Produc=e
Overdimensionering
Onderdimensionering
Comfort verlies
Langere wachCjd (ook extra waterverlies)
Kans op ontoereikend debiet
Energie verlies
Warmteverlies via leidingen neemt toe
/
Comfort verlies
Hogere tapdrempel (doorstromer)
Kan op ontoereikende temperatuur of debiet
Energie verlies
Groter warmteverlies en/of Toename aantal start-‐stops
/
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 13
Verschillen in normen Piekdebiet ◘ Vergelijking normen
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 14
Dimensionering Bepalen tapprofielen en piekdebieten me=ngen
simula=es
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 15
Metingen – Aanpak Collec=eve SWW-‐installa=e
Tmw
T ww
𝑽
sww
Gemeten SWW-vraag = nuttige energie + uittapverliezen Tvertrek
Datalogger
𝑽 kw waterteller
TKW
𝑽
sww
𝑽 circ.
Tretou r www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 16
Metingen SWW-vraag woning Collec=eve SWW-‐installa=e 11 appartementen
! V SWW ,gemeten
piekdebiet Debiet = 0 l/min
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 17
Metingen SWW-vraag appartementsgebouw
Collec=eve SWW-‐installa=e 113 appartementen
! V
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 18
Simulaties Realistische tapprofielen ◘ Simuleren van realistische SWW-tapprofielen met tsww 60°C in functie van § Gebouwgrootte (#appartementen) § Gezinsgrootte (aantal personen (kamers?)/appartement) § Aanwezige tappunten ▪ Aanwezigheid en type douchekop (spaardouche, klassieke douche, regendouche) ▪ Aanwezigheid bad ▪ Overige tappunten
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 19
Metingen en simulaties Output ◘ Realistische SWW-tapprofielen met tsww 60°C Collec=eve SWW-‐installa=e (11 appartementen)
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 20
Verschillen in normen Piekdebiet of waarschijnlijkheidsdebiet ◘ Vergelijking normen
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 21
Tapprofielen 700
14,0
600
12,0
500
10,0
400
8,0
300
6,0
200
4,0
100
2,0
0 0:00
3:00
6:00
9:00
12:00
15:00
18:00
21:00
Debiet SWW (L/min)
Cumula=ef verbruik (L)
Voorstellingswijzen ◘ Tapprofiel vs Cumulatief tapprofiel (dag)
0,0
Tijd (uu:mm) www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 22
Tapprofielen Link met dimensionering ◘ Ogenblikkelijk debiet (L/min) @ 60°C § Op het niveau van het tappunt § Op het niveau van collectieve leiding, woning, gebouw, …
Þ Dimensioneren van a-apleiding Þ Dimensioneren van een doorstroomtoestel
◘ Dagvolume (L/dag) @ 60°C Þ Dimensioneren van een voorraadtoestel
◘ Verloop SWW-vraag in de tijd (Tapprofiel) § Op het niveau van woning – collectief Þ Dimensioneren van opwekking: semi-‐accumula=e www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 23
Tapprofielen Interpretatie
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 24
Tapprofielen Interpretatie Cumula=ef verbruik SWW @60°C (L)
§ Cumulatieve curve: maximaal volume 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
6h 0
12h
18h
21.600 43.200 64.800 Tijdsduur (mee)nterval) (s)
24h 86.400
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 25
Tapprofielen
Link met dimensionering PQ = V! .ρ.c water .(TSWW − TKW) Cumula=ef verbruik SWW @60°C (L)
§ Cumulatieve curve: bepaling PV-curve 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
Boilervolume (900L)
Rich)ngscoëfficient Debiet (L/s)
Rico = Benodigd debiet Boilervulling in 26h 4h
6h 0
12h
18h
21.600 43.200 64.800 Tijdsduur (mee)nterval) (s)
24h 86.400
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 26
Tapprofielen
Link met dimensionering PQ = V! .ρ.c water .(TSWW − TKW) Cumula=ef verbruik SWW @60°C (L)
§ Cumulatieve curve: bepaling PV-curve 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
Rich)ngscoëfficient Debiet (L/s) P= 3,4 kW
6h 0
12h
18h
21.600 43.200 64.800 Tijdsduur (mee)nterval) (s)
24h 86.400
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 27
Tapprofielen Link met dimensionering Cumula=ef verbruik SWW @60°C (L)
§ Cumulatieve curve: bepaling PV-curve 1000 900 P= 3,4 kW 800 700 Maximale afwijking 600 = 500 Benodigd buffervolume Verbruik (L) 400 > 300 Produc=e(L) 250 L 200 100 6h 12h 18h 0 0 21.600 43.200 64.800 Tijdsduur (mee)nterval) (s)
24h 86.400
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 28
Tapprofielen
Link met dimensionering PQ = V! .ρ.c water .(TSWW − TKW) Cumula=ef verbruik SWW @60°C (L)
§ Cumulatieve curve: bepaling PV-curve 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
6h 0
12h
18h
21.600 43.200 64.800 Tijdsduur (mee)nterval) (s)
24h 86.400
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 29
Productie Dimensioneringsrichtlijnen ◘ PV curve
Collec=ef
Verouderde figuur -‐ Simula=e -‐ DIN 4753 en ISSO 55 aanpassen 130 liter
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 30
Dimensionering SWW-productie Parameters voor opstellen PV-curve ◘ Opstellen PV-curves voor verschillende gebouwen op basis van resultaten uit metingen en simulaties ◘ Invloedsparameters op PV curve § Gebouwgrootte ▪ aantal appartementen ▪ Aantal personen per appartement (slaapkamers)
§ Aanwezigheid bad § Spaardouche <-> Standaarddouche <-> Regendouche
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 31
Dimensionering SWW-productie Parameters voor opstellen PV-curve ◘ Invloed gebouwgrootte op PV-curve
-‐ 3 personen per app -‐ 1 spaardouche -‐ 3 overige tappunten
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 32
Dimensionering SWW-productie Parameters voor opstellen PV-curve ◘ Invloed type douchekop op PV curve 100 appartementen
-‐ 3 personen per app -‐ 1 spaardouche -‐ 3 overige tappunten
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 33
Dimensionering SWW-productie Parameters voor opstellen PV-curve ◘ Invloed aanwezigheid bad op PVcurve 100 appartementen
-‐ 3 personen per app -‐ 1 spaardouche -‐ 3 overige tappunten
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 34
Dimensionering SWW-productie Parameters voor opstellen PV-curve ◘ Invloed parameters op PV curve § Gebouwgrootte ▪ aantal appartementen ▪ Aantal personen per appartement (slaapkamers)
§ Aanwezigheid bad § Spaardouche <-> Standaarddouche <-> Regendouche
Samengestelde gebouwen
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 35
Dimensionering productie Invloed SWW-temperatuur op boilervolume ◘ ‘Relatieve energie-inhoud’ § Gemiddelde koudwatertemperatuur = 10°C § ‘Relatieve’ energieinhoud boilervat 𝑄=𝑐∗𝑚∗!𝑇/3600 Met: -‐ -‐ -‐ - -‐
Q = energie-‐inhoud [kWh] c = 4,19 [kJ/kgK] m = inhoud boiler [kg] of [liter] DT = Tsww – tkw = Tsww -‐ 10 3600 [kJ/kWh]
Voorbeeld: boiler 200 liter; wat is relatieve energie-inhoud?
𝑄=4,19∗200∗(60−10)/3600 =11,6 𝑘𝑊ℎ
11,6 kWh
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 36
Dimensionering productie Invloed SWW-temperatuur op boilervolume ◘ omrekenfactor § Stel Tboiler = x °C ipv 60 °C, dan is de benodigde inhoud boilervat: 𝑄=𝑐∗𝑚𝑥∗(𝑥−10)/3600 = 𝑐∗𝑚60∗(60−10)/3600 𝑚𝑥 = 𝑚60∗(60−10)/(𝑥−10)
Voorbeeld: dimensionering boilervat van 200 liter bij 60°C; hoe groot moet boilervat zijn indien t = 70°C? 𝑚70 = 𝑚60∗(60−10)/(70−10) =200∗50/60 = 167 liter
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 37
Dimensionering productie Gelaagdheid van boilervat ◘ Theorie: perfect gelaagde boiler SWW
60°C
SWW
60°C 10°C
KW
KW
SWW
SWW
60°C
60°C
10°C
10°C
KW
KW
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 38
Dimensionering productie Gelaagdheid van boilervat ◘ Praktijk: Menging van warm en koud water SWW
SWW
SWW
SWW
KW
KW
KW
60°C
KW
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 39
Dimensionering productie Gelaagdheid van boilervat ◘ Praktijk: Menging van warm en koud water § Verticale boiler
<->
horizontale boiler
SWW SWW
KW
KW
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 40
Dimensionering productie Gelaagdheid van boilervat ◘ Praktijk: Menging van warm en koud water § Inwendige spiraal <-> externe warmtewisselaar SWW
KW
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 41
Dimensionering productie Dimensioneringstool voorraadvaten
Demonstratie dimensioneringstool
www.tetra-sww.be Dimensionering SWW-systemen Pagina 42