#GROWTH
#CUSTOMER CARE #LEARNING
#FUTURE
#KNOW HOW
#SYNERGY
Caleffi Academy 2015 Drinkwaterbeveiliging Patrick Hagen
PEOPLE BUILDING VALUE
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
LUNCH • 12.00 – 12.45 DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering 2
Caleffi worldwide…
§ Sinds 1961 § Headquarter & productiesites in Noord-Italië § 16 filialen § Producent van componenten, systemen en totaaloplossingen in verwarming, watertechnologie en hernieuwbare energie 3
Production
#productie componenten kunststof 126,3 Mio messing 98,6 Mio
#Caleffi Experience #synergy online #social media #learning #knowhow #information
6
Online toepassingsschema’s
§ Link website § Link technische brochure § Link instruction sheet § Keuze aansluiting § Kenmerken
7
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
LUNCH • 12.00 – 12.45 DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering 8
Clichés
“Ik kom nooit in aanraking met legionella.” “Met leidingwater heb ik toch nooit problemen?” “Er wordt toch niet gecontroleerd.” “Waterslag is toch niet zó erg?”
9
Weetjes Waterstatistiek België, 2012 § Productie van oppervlaktewater (m3): § Productie van grondwater (m3): § Totaal productie (m3): § Aangerekend verbruik (m3): § Huishoudelijk verbruik (liter/pers./dag): § Aantal waterbedrijven: § Niet-aangetekende volumes (*): § Personeel van de waterbedrijven (FTE): § Aantal aansluitingen: § Lengte waterleidingen (km):
(*): meetfouten, onderhoud netten, brandweer, openbare gebruiken, verlies,…
258.091.000 (36,3 %) 452.796.000 (63,7 %) 710.887.000 565.959.000 98,4 56 20 % 7401 4.368.604 106.420
10
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
LUNCH • 12.00 – 12.45 DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering 11
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid
Drinkwatermaatschappijen
12
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid
Drinkwatermaatschappijen § Sinds mei 2002: Europese richtlijn 98/83 EG en Vlaams drinkwaterdecreet ➔ Vlaamse drinkwatermaatschappijen zijnverplicht om drinkwaterkwaliteit te controleren aan meest gebruikte tappunt ➔ Vlaamse drinkwatermaatschappijen moeten adviserend optreden bij afwijkingen ➔ In geval van teveel inbreuken: verplichting keuring binneninstallatie
gezamenlijke verantwoordelijkheid 1. Ontwerper: meest optimale installatie voorstellen 2. Installateur: correcte plaatsing + indienstname 3. Eigenaar: uiteindelijke drinkwaterkwaliteit 4. Producenten: keuringen 13
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid
Drinkwaterbeveiliging
Veiligheid
Gezondheid
Levensduur installatie
14
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Verontreiniging drinkwater - Hemiksem (PIDPA) § December 2010: brand textielbedrijf § Vervuiling leidingwater bij bluswerken § Duur: 11 dagen verontreinigd drinkwater § Oorzaak: terugpersing van oppervlaktewater in het waterleidingsnet via pompwagen en brandkraan
15
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid Verontreiniging drinkwater - Gent (TMVW) § Oktober 2005: drinkwatervervuiling 500 gezinnen Gent § Oorzaak: • Niet-reglementaire waterleidingen • Terugpersing van kanaalwater in cementbedrijf
16
Gevaren en gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid § Legionellabesmetting - Sporthal Blaarmeersen Gent § Augustus 2014: ontdekking legionellabacterie § Moeilijk te verwijderen § Alle douches pas operationeel in januari 2015
17
Gevaren & gezondheidsaspecten: levensduur installatie #waterslag
18
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
LUNCH • 12.00 – 12.45 DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering 19
Europese normen drinkwaterbeveiliging
#EN 806 Europese norm m.b.t. drinkwaterinstallaties in gebouwen en bestaat uit: 1. Algemeen 2. Ontwerp 3. Leiding dimensionering 4. Installatie 5. Bedrijfsvoering en onderhoud
#EN 1717 Europese norm m.b.t. bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming.
20
Belgische/Vlaamse normen en regelgeving
Verantwoordelijke instanties Belgaqua
Belgische federatie watersector • normering
AquaFlanders
Overkoepelende organisatie watersector • opleidingen • nacontroles • organisatie en uitvoering • keuringen
21
Belgische normen en regelgeving
Repertorium Belgaqua EN 1717 Door Belgaqua vertaald in Repertorium: § Technische Voorschriften inzake Binneninstallaties ➔ Bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming ➔ Industriële werkbladen via www.belgaqua.be Verplichte keuring binneninstallatie bij: ➔ Nieuwbouw ➔ Renovatie ➔ Uitbreiding van een gekeurde installatie ➔ Bouwvergunningsplichtige wijzigingen Sinds juli 2004 22
Vlaamse normen en regelgeving
Best Beschikbare Techniek (BBT) § Studie van BBT-kenniscentrum en WTCB, iov Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid § Legionellabesluit (2007): watervoorzieningen in alle nieuwe hoog- en matigrisico-inrichtingen moeten gebouwd en geëxploiteerd worden volgens de BBT Legionellabeheersing Ø inhoud: I. Inleiding – Doelstellingen. II. Socio-economische en juridische situering in de sector. III. Beschikbare risicobeperkende technieken. IV. Selectie van de Best Beschikbare Techniek. V. Aanbevelingen op basis van de Beschikbare Techniek.
23
Vlaamse normen en regelgeving
Best Beschikbare Techniek (BBT) - Legionellabesluit § Hoogrisico-inrichtingen: • Inrichtingen die gericht zijn op de behandeling, verzorging of huisvesting van gevoelige personen • Rusthuizen, ziekenhuizen, kinderdagverblijven § Matigrisico-inrichtingen: • Voor het publiek toegankelijke inrichtingen met een collectieve warmwaterinstallatie • 15 personen of meer per dag (uitz. werknemers) • sportclubs, hotels, zwembaden, fabrieken
24
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
LUNCH • 12.00 – 12.45 DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering 25
Belgaqua Repertorium Bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voorkoming van verontreiniging door terugstroming à technische voorschriften
Terugstroombeveiliging: soorten verontreiniging
1
Het tegengaan van verontreiniging in de drinkwaterinstallatie of het openbare waterleidingnet
2
Het tegengaan van verontreiniging vanuit aangesloten toestellen in drinkwater- en warmtapwaterinstallaties: van benedenstrooms naar bovenstrooms
Terugstroombeveiliging: contactsituaties
Verschillende contactsituaties
Contactsituatie 1: Zuigkruis-verbinding (terugheveling)
Contactsituatie 2: Perskruis-verbinding (terugpersing)
Terugstroombeveiliging: contactsituaties Zuigkruis-verbinding (terugheveling) Een contactsituatie waarbij door “terugheveling” ongewenste stoffen naar de drinkwaterinstallatie kunnen terugstromen. Deze situatie kan zich voordoen als in de waterleiding gedurende een bepaalde tijd de druk van overdruk naar onderdruk verandert. De verandering van overdruk naar onderdruk kan zich voordoen door grote afname elders in het net.
Brandweerkraan
Automatisch waterverdeelsysteem
Badkamer
Terugstroombeveiliging: contactsituaties Perskruis-verbinding (terugpersing) Een contactsituatie waarbij door “terugpersing” ongewenste stoffen terug naar de drinkwater installatie kunnen stromen. Dit kan gebeuren als de druk in het aangesloten toestel gedurende een bepaalde periode hoger is dan de druk in de drinkwaterinstallatie. De verandering van druk naar een hogere druk kan zich voordoen door verwarming (uitzetting) of door pompen die de druk verhogen. Ziekenhuis
Kraan met slangaansluiting Drinkwater
CV-installatie
Terugstroombeveiliging: vloeistofcategorieën Vloeistofklasse Omschrijving
Voorbeeld
1
Water bestemd voor menselijke consumptie rechtstreeks afkomstig van het drinkwaterverdelingsnet
2
Vloeistof die geen enkel gevaar voor de menselijke gezondheid inhoudt. Vloeistof geschikt bevonden voor menselijke consumptie met inbegrip van water van het drinkwaternet dat mogelijk een verandering heeft ondergaan qua smaak, geur, kleur of temperatuur (verwarmen of koelen).
3
Vloeistof die een gering gevaar inhoudt voor de menselijke gezondheid door de aanwezigheid van één of meer schadelijke stoffen
4
Vloeistof die een gevaar inhoudt voor de menselijke gezondheid door de aanwezigheid van één of meer toxische of zeer toxische stoffen of één of meer radioactieve, mutagene of carcinogene stoffen.
Glycol in cv-installatie
5
Vloeistof die een gevaar inhoudt voor de menselijke gezondheid door de aanwezigheid van microbiologische of virale elementen.
Bijv. regenwater
Mengkraan
31
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
LEGENDE l terugheveling en terugpersing m terugheveling
*
beveiliging n.v.t.
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
vrije uitloop boven rand
Terugstroombeveiliging: type AA
Drinkwater
vrije uitloop boven rand
Bron: De Watergroep, Chris Vanderghinste
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
vrije uitloop met nietronde overloop
Terugstroombeveiliging: type AB
Drinkwater
Bron: De Watergroep, Chris Vanderghinste
vrije uitloop met nietronde overloop
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
vrije uitloop met beluchte ondergedompelde voeding en overloop
Terugstroombeveiliging: type AC
Drinkwater
vrije uitloop met beluchte ondergedompelde voeding en overloop
Bron: De Watergroep, Chris Vanderghinste
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
onderbreker met verschildrukzones, controleerbaar
Terugstroombeveiliging: type BA Artikel
DN
Aansluiting
574004
15
½”
574040
15
½”
574050
20
¾”
574005
20
¾”
574006
25
1”
574600
25
1”
574700
32
1 ¼”
574800
40
1 ½”
574900
50
2”
575005
50
575006
65
575008
80
575010
100
Terugstroombeveiliging type BA controleerbare lagedrukzone t°max: 65°C interventie drukverschil:14 kPa Pmax.: 10 bar 40
Terugstroombeveiliging: type BA NORMALE WERKING D 1
B
2
4
5
6 3
41
Terugstroombeveiliging: type BA GEEN WATERAFNAME D 1
A
B
2
4
5
C
6 3
42
Terugstroombeveiliging: type BA DRUKSTIJGING IN ZONE C D 1
A
B
2
4
5
C
6 3
43
Terugstroombeveiliging: type BA DRUKDALING IN ZONE A D 1
A
B
2
4
5
C
6 3
44
Terugstroombeveiliging: type BA INSTALLATIE
Werkblad 3.8: beveiligingsmatrix Artikel
Lichaam
Aansluiting
580040
DN 15 in line
½”M x ½”M
580050
DN 20 in line
¾”M x ¾”M
580140
DN 15 kraanaansl.
½” wartel x ¾”M
580150
DN 20 kraanaansl.
¾” wartel x ¾” M
580240
DN 15 afsluitkraan
½”M x ¾”M
580250
DN 20 afsluitkraan
¾”M x ¾”M
NIEUW Terugstroombeveiliging type BA Inline toepassing: vulset gesloten circuit Tijdelijke toepassing: met kraanaansluiting (beschikbaar vanaf juli 2015) 46
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater onderbreker met
verschildrukzones, niet-controleerbaar
Terugstroombeveiliging: type CA
Artikel
DN
Aansluiting
573401
15
½”
573501
20
¾”
Terugstroombeveiliging type CA, niet controleerbare lagedrukzone t°max: 65°C Pmax.: 10 bar
48
Terugstroombeveiliging: type CA NORMALE WERKING 5
4 1
2
3 A
B
C
49
Terugstroombeveiliging: type CA GEEN WATERAFNAME 5
4 1
2
3 A
B
C
50
Terugstroombeveiliging: type CA DRUKDALING IN ZONE A 5
4 1
2
3 A
B
C
51
Terugstroombeveiliging: type CA DRUKSTIJGING IN ZONE C 5
4 1
2
3 A
B
C
52
Terugstroombeveiliging: type CA INSTALLATIE
Drinkwater
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
beluchter met bewegende delen
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
Atmosferische contactonderbreker met bewegend element
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater
Beluchter zonder bewegende delen
Terugstroombeveiliging: type DC
Drinkwater
Beluchter zonder bewegende delen
Bron: De Watergroep, Chris Vanderghinste
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater Controleerbare keerklep
Werkblad 3.8: beveiligingsmatrix
Artikel
DN
Aansluiting
304540
15
½”
304550
20
¾”
304560
25
1&
304570
32
1 ¼”
304580
40
1 ½”
304590
50
2”
304644
15
¾” F x ¾” M
304654
20
1” F x 1” M
Keerklep type EA, controleerbaar t°max: 90°C Pmax.: 10 bar
59
Terugstroombeveiliging: type EA
60
Terugstroombeveiliging: type EA INSTALLATIE
aansluiting aftap-/controlekraan
aansluiting aftapkraan en manometer
EA afsluiter controlekraan GENORMALISEERD SCHEMA BEVEILIGINGSEENHEID
keerklep met afsluiter BEVEILIGINGSEENHEID
Terugstroombeveiliging: type EA WERKING
Veerbelaste beweegbare kegel (klep) wordt bij waterstroom uit zitting gedrukt
p1
p2
messing behuizing
kunststof keerklepmodule
Terugstroombeveiliging: type EA WERKING
Wanneer de stroming stopt, de terugslagklep rust op een lipvormige EPDM afdichting (1), die waterdichtheid garandeert, zelfs bij afwezigheid van tegendruk.
Bij sterke tegendruk, verandert de afsluiter (2) de vorm van de afdichting en rust op het werkelijke eindpunt. Deze oplossing garandeert een optimale levensduur.
Terugstroombeveiliging: type EA CONTROLE - OPSTELLINGEN STANDAARD METHODE
Legende 1. afsluiter bovenstrooms 2. afsluiter benedenstrooms 3. keerklep 4. aftap-/controlekraan 5. aftap-/controlekraan voor aansluiting manometer 6. aftap-/controlekraan voor aansluiting testunit 7. afsluiter vacuümslang 8. afsluiter drukslang
3 1
4
2
5
VACUÜM-METHODE
3 1
6 5
Testapparatuur
7
OVERDRUK-METHODE
2 1
3
6 5
8
Terugstroombeveiliging: type EA De huishoudelijke wateraftakking
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Niet-controleerbare keerklep
Drinkwater
Terugstroombeveiliger: type EB
Niet-controleerbare keerklep
Bron: De Watergroep, Chris Vanderghinste
Terugstroombeveiliging: beveiligingsrooster
Drinkwater Doorstroombeluchter voor
slangaansluiting
Terugstroombeveiliging: beveiliging scheidingswanden Enkelwandige scheidingswanden: § Beveiligen tot categorie 3 § CV-water
Dubbelwandige scheidingswanden: § Beveiligen tot categorie 5 § Regenwater § Zwembadwater
Terugstroombeveiliging: niet-goedgekeurde beveiligingen Enkel toegelaten in tweedecircuit-waterinstallaties (regenwater, CV-circuits)
Bron: De Watergroep, Chris Vanderghinste
Terugstroombeveiliging: niet-goedgekeurde beveiligingen Enkel toegelaten in tweedecircuit-waterinstallaties (regenwater, CV-circuits)
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Terugstroombeveiliging: werkbladen
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
LUNCH • 12.00 – 12.45 DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering 83
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering
84
BBT Legionellapreventie Inhoud BBT I. Inleiding – Doelstellingen. II. Socio-economische en juridische situering in de sector. III. Beschikbare risicobeperkende technieken. IV. Selectie van de Best Beschikbare Techniek. V. Aanbevelingen op basis van de Beschikbare Techniek.
53 AANDACHTSPUNTEN
1.Waterkwaliteit. 2.Ontwerp van installaties. - voorschriften mbt koudwatertemperatuur - voorschriften mbt plaatsen van warmwater installaties in hoog-risico gebouwen - voorschriften mbt plaatsen van warmwater installaties in matig-risico gebouwen - temperatuursmetingen - materiaalkeuze - dimensionering van de leidingen - invloed op de levensduurte van leidingen 3.Plaatsing van installaties. 4.Onderhoud en gebruik van de installatie. (5.Alternatieve desinfectie.) 85
BBT – overzicht risico BBT punt
MATIG RISICO
HOOG RISICO
BBT punt
MATIG RISICO
HOOG RISICO
1
X
X
27
X
X
2
X
X
28
X
X
3
X
X
29
X
X
4
X
X
30
X
X
5
X
X
31
X
X
6
X
X
32
X
X
7
X
X
33
X
X
8
X
X
34
X
X
9
X
X
35
X
X
10
X
X
36
X
X
11
X
X
37
X
X
12
X
38
X
X
13
X
39
X
X
14
X
40
X
X
15
X
41
X
X
16
X
X
42
X
X
17
X
43
X
X
18
X
44
X
X
19
X
45
X
X
20
X
46
X
X
21
X
47
X
X
22
X
48
X
X
23
X
49
X
X
24
X
50
X
X
25
X
X
51
X
X
26
X
X
52
X
X
53
X
X
86
BBT – Initiële waterkwaliteit WC’s of toepassingen buiten het gebouw: 1. Sanitaire installatie voor menselijke toepassing: water moet voldoen aan normering drinkwater (volgens Vlaamse Besluit) 2. Andere toepassingen: water met een andere kwaliteit kan overwogen worden
87
BBT – Initiële waterkwaliteit Alle tappunten binnen het gebouw : 3. Water dat voldoet aan het Vlaamse Besluit ivm water bestemd voor menselijke consumptie: drinkwaterkwaliteit! 4. Gebruik een mechanische filter na de teller 5. Waterontharding op het warmwater als de totale hardheid >32°F Serie 573 - Terugstroombeveiliging type CA, niet controleerbare lagedrukzone t°max: 65°C Pmax.: 10 bar
Serie 574 - Terugstroombeveiliging type BA, controleerbare lagedrukzone t°max: 65°C interventie drukverschil:14 kPa Pmax.: 10 bar 88
BBT – ontwerp van waterinstallaties 6. Terugstroombeveiliging verplicht, conform NBN EN 1717 (Technische voorschriften Belgaqua)
89
BBT – ontwerp van waterinstallaties 7. Drinkwaterinstallaties en installaties voor ander water moeten volledig gescheiden zijn. Er mogen geen wanverbindingen zijn tussen deze installaties.
90
BBT – ontwerp van waterinstallaties Stagnering moet vermeden worden door: 8. Regelmatig waterverbruik aan alle tappunten. à spoelen van tappunten of leidingsysteem
serie 6442, als spoelklep serie 6000, eventueel op einde dode leiding
Kemper hygiënesysteem
à ‘dode’ leidingen vermijden
91
BBT – ontwerp van waterinstallaties Stagnering moet vermeden worden door: 9. Minder frequent gebruikte punten stroomopwaarts te plaatsen 10. Afsluitkranen voorzien bij niet gebruikte tappunten
serie 354, verlengbare verdeler met afsluiters
11. Het gebruik en het volume van bufferreservoirs beperken in gebruik en volume
92
BBT – ontwerp van waterinstallaties Brandleidingen in hoogrisico inrichtingen 12. De voorkeur wordt gegeven aan brandbestrijdingssystemen waar er geen contact is met het sanitair water 13. Indien geen scheiding tussen systemen mogelijk is à BA onderbreker plaatsen
Brandleidingen in hoogrisico inrichtingen 14. De voorkeur wordt gegeven aan brandbestrijdingssystemen waar er geen contact is met het sanitair water 15. Indien geen scheiding tussen systemen mogelijk is à BA onderbreker plaatsen 93
BBT – ontwerp van waterinstallaties Koudwater temperatuur 16. Koud water moet beneden de 25°C gehouden worden. Opwarming moet vermeden worden: • Koudwaterleidingen worden gescheiden gehouden van warme leidingen • Als scheiding niet mogelijk is, dan is bijkomende isolatie noodzakelijk • Bij boven elkaar geplaatste leidingen komt de koudwaterleiding onderaan • Waterbehandelingstoestellen en bufferreservoirs mogen niet in verwarmde lokalen geplaatst worden
94
BBT – ontwerp van waterinstallaties Warmwater temperaturen in hoog-risico inrichtingen 17. Productie moet gebeuren op minstens 60°C. 18. In systemen met een opslagvolume moet het ganse volume eens per 24 uren gedurende 1 uur op 60°C gebracht worden 19. Voor verdeelsystemen geldt: Vertrektemperatuur: minimum 60°C; nergens lager dan 55°C. De temperatuureis van 55°C is niet van toepassing indien de leidinglengte wordt beperkt tot maximum 5 m en de waterinhoud tot 3 l 20. Voor tappunten geldt: een temperatuur van 70°C moet aan elk warmwater tappunt kunnen bereikt worden
95
Werkblad 3.8: beveiligingsmatrix
≥60°C 60°C
55°C
96
BBT – ontwerp van waterinstallaties Warmwater temperaturen in matig-risico inrichtingen 21. Productie moet gebeuren op minstens 60°C. 22. In systemen met een opslagvolume moet het ganse volume eens per week gedurende 1 uur op 60°C gebracht worden 23. Voor verdeelsystemen geldt: Vertrektemperatuur: minimum 60°C; nergens lager dan 55°C. De temperatuureis van 55°C is niet van toepassing indien de leidinglengte wordt beperkt tot maximum 5 m en de waterinhoud tot 3 l 24. Voor tappunten geldt: Een temperatuur van 70°C moet aan elk warmwater tappunt kunnen bereikt worden
97
BBT – ontwerp van waterinstallaties Warmwater temperaturen in matig-risico inrichtingen 25. Sanitaire leidingen mogen niet geplaatst worden in afvalschachten of afvalwaterkanalen
98
LEGIOMIX®
Constant debiet Centrale productie SWW
Constant debiet Centrale productie SWW
99
LEGIOMIX® • • • • • •
Temperatuurregeling op basis van vertrekvoeler of retourvoeler Werkingstemperatuur vrij te programmeren Desinfectietemperatuur en retourtemperatuur vrij te programmeren Mogelijkheid thermisch desinfecteren tot 80° Automatische desinfectie: dag en uur vrij te programmeren Mogelijkheid aansturen spoelkleppen koud- en warm waterleiding
100
LEGIOMIX® • • • • • • • •
Temperatuurregeling op basis van vertrekvoeler of retourvoeler Werkingstemperatuur vrij te programmeren Desinfectietemperatuur en retourtemperatuur vrij te programmeren Mogelijkheid thermisch desinfecteren tot 80° Automatische desinfectie: dag en uur vrij te programmeren Mogelijkheid aansturen spoelkleppen koud- en warm waterleiding Automatisch logboek tot 40 dagen 7 verschillende alarmen in geval van calamiteit
101
Controle groep SWW
Artikel
DN
Aansluiting
520150
20
3/4”
520160
25
1”
520155
20
¾”
NIEUW Groep voor de controle van de temperatuur SWW bij distributiepunt. t°max: 90°C t°min÷max: 35÷65°C Pmax.: 10 bar
102
Thermostatische mengventielen Artikel
Kv (m3/h) Aansluiting
521411
1,5
Ø15
521412
1,7
Ø22
Thermostatisch mengventiel met verbrandingsbeveiliging en overridefunctie (TD); regelbaar. Metkeerkleppen, filters en knelsetverbindingen. Thermische uitschakelfunctie. t°max: 90°C Pmax.: 10 bar
103
LEGIOMIX® www.caleffi.com/nederland/nl/producten/applicaties tool voor de selectie van thermostatische mengventielen
tool voor de selectie van elektronische mengventielen
104
BBT – ontwerp van waterinstallaties 26. Minimum 0.2 à 0.5 m/s in circulatieleidingen, zonder groter te worden dan 1 m/s (volgens EN 806)
Drukverliestabellen op caleffi. com/italy/it/schematics 105
BBT – ontwerp van waterinstallaties 27. Circulatiesystemen moeten geïsoleerd worden conform §3.2.2.2
106
BBT – ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 28. Thermometers moeten voorzien worden op de verdeel- en circulatieleidingen van alle sublussen
20m
serie 130
serie 132
107
BBT – ontwerp van waterinstallaties CIRCULATIE DEELCIRCUITS Balanceren/inregelen van installaties met deelcircuits zijn tijdrovend en lastig statisch in te regelen. Debieten en drukverschillen wijzigen continu. Thermostatische regelaar (serie 116) Deze sluit langzaam als de ingestelde temperatuur is bereikt waardoor de circulatie naar de andere deelcircuit bevorderd wordt. De regelaar zal altijd een minimaal debiet doorlaten (om de wijziging te detecteren).
Dankzij het speciale ontwerp van het voorgemonteerde patroon komt de thermostaat niet in aanraking met het circulerende warme water. Zo worden mogelijke problemen door kalkafzetting voorkomen.
108
BBT – ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 29. Realiseer zo eenvoudig mogelijke schema’s
30. Realiseer de temperatuursvoorwaarden door gebruik te maken van een recirculatiesysteem met uitwendige circulatieleidingen Geberit Inliner circulatieleiding
109
BBT – ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 31. De gevraagde temperatuursvoorwaarden kunnen ook gerealiseerd worden door gebruik te maken van elektrische verwarmingslinten
110
BBT – ontwerp van waterinstallaties Temperatuursmetingen 32. De maximaal toelaatbare druk is 10 bar. Koudwaterleidingen moeten aan deze druk kunnen weerstaan gedurende 50 jaar bij 20°C. Warmwaterleidingen moeten aan dezelfde eis voldoen en bovendien ontworpen om te kunnen werken bij 70°C
111
BBT – ontwerp van waterinstallaties
Reduceerventiel Gecompenseerde zitting Lage drukverliezen Weerstaat hoge drukken Uitneembaar monobloksysteem 112
BBT – ontwerp van waterinstallaties
113
BBT – ontwerp van waterinstallaties
114
BBT – ontwerp van waterinstallaties
115
BBT – ontwerp van waterinstallaties
116
BBT – ontwerp van waterinstallaties Serie
Aansluiting
Max. inlaatdruk
Regelbereik
t°max
5350
½”÷2” 22 Ø
25 bar
1÷6 bar
40°C
Met uitneembaar monoblokpatroon en ingebouwde filter. Met manometer of manometeraansluiting
5351
½”÷1”
25 bar
1÷6 bar
40°C
Met uitneembaar monoblokpatroon, filter in doorzichtige beker. Met manometer of manometeraansluiting
5360
½”÷1 ½”
25 bar
0,5÷6 bar (6÷10 bar op aanvraag)
80°C
Met ingebouwde filter en vervangbaar patroon. Met manometer of manometeraansluiting
5365
1 ½”÷2”
25 bar
0,5÷6 bar (6÷10 bar op aanvraag)
80°C
Met ingebouwde filter en vervangbaar patroon. Met manometer of manometeraansluiting
5366
DN 65
16 bar
0,5÷6 bar (6÷10 bar op aanvraag)
80°C
Met ingebouwde filter en vervangbaar patroon.
533
½”÷1” Ø 15 Ø 22
16 bar
1÷6 bar
40°C
Vervangbaar patroon met filter. Met of zonder manometer of manometeraansluiting
533…H
½”÷1”
16 bar
1÷5,5 bar
80°C
Vervangbaar patroon met filter. Met of zonder manometer of manometeraansluiting
117
BBT – ontwerp van waterinstallaties Serie
Druk
Aansluiting
3516
4 – 6 – 1” x 1 ¼” 8 – 10 bar
3517
4 – 6 – 1 ¼” x 1 ½” 8 – 10 bar
Overstortventiel. t°min÷max: 5÷95°C Max. openingsdruk: 20% Drukverschil bij sluiting: 20%
118
BBT – ontwerp van waterinstallaties
Artikel
Ijking
Aansluiting
528518
8 bar
Ø15
528547
7 bar
½”
Inlaatcombinatie-veiligheidsgroep voor horizontale en verticale montage. Met afsluiter en controleerbare keerklep. Vervangbaar overstortventiel. t°max: 90°C Pmax.: 10 bar
119
BBT – ontwerp van waterinstallaties Artikel
Aansluiting
525130 KWA 3/8”M x 3/8”F met wartel 525150 KWA 3/4”M x 3/4”F met wartel 525040 KWA ½”
Waterslagdemper. RVS veer, dubbele EPDM dichting
120
BBT – ontwerp van waterinstallaties Materialen 33. Materialen moeten voldoen aan de geldende Nationale en Europese normen of een Technische Goedkeuring hebben van de Belgische Unie voor Technische Goedkeuring in de bouw. 34. Ontluchting moet aangebracht worden op de warmwater opslagtanks 35. Ontluchting aanbrengen op de hoge punten
Maxcal, serie 501
121
BBT – ontwerp van waterinstallaties Dimensionering van de leidingenn 36. De dimensionering van de verdeelleidingen moet geschieden in functie van het aantal en het type te voeden tappunten en van de aard van het gebouw 37. De dimensionering van circulatieleidingen moet vermijden dat de temperatuur onder de 55°C daalt, zij heeft betrekking op zowel de bepaling van de pomp, als op de debieten te verwezenlijken in alle sublussen, als op de inregelverliezen 38. De dimensionering van de warmwater productietoestellen moet afgestemd zijn op de waarschijnlijk te verwachten piekbelasting van het systeem, zonder overdimensionering.
122
Programma DEEL 1 • 10.00 – 12.00
DEEL 2 • 12.45 – 14.30
• Waarom drinkwaterbeveiliging? • Gevaren & gezondheidsaspecten, aansprakelijkheden • Intro Europese en nationale normen • Belgaqua Repertorium: à Terugstroombeveiliging à Werkbladen • Gastspreker: Bart Bleys (WTCB) – De gevaren van legionella
• Best Beschikbare Technieken (BBT) à Risicobeperkende technieken
• 14.30 – 14.45
Coffee break
• 14.45 – 16.00
• Best Beschikbare Technieken (BBT) - vervolg • Gastspreker Jef De Schutter (Thomas More) – Dimensionering
123
BBT – ontwerp van waterinstallaties Invloed op de levensduur van de leidingen 39. Sanitaire leidingen mogen niet geplaatst worden in rookkanalen, ventilatiekanalen, liftkokers, afvalschachten of afvalwaterkanalen
124
BBT – ontwerp van waterinstallaties Invloed op de levensduur van de leidingen 40. Voldoende afsluitkranen voorzien 41. Zij moeten gemakkelijk bereikbaar opgesteld worden 42. Voorzie aflaatmogelijkheden die het ledigen van de installatie toelaten. Leidingen moeten op afschot worden gelegd. 43. Warmwater opslagtanks moeten een geschikte aflaatopening hebben 44. Warmwater opslagtanks moeten een gemakkelijk bereikbaar inspectieluik hebben 45. Om waterverlies te voorkomen is een sanitair expansievat gecombineerd met een overdrukventiel aangewezen om te plaatsen op de voeding van de warmwateropslagvaten
125
BBT – bouwen van sanitaire installaties m.b.t. behoud van waterkwaliteit gelden volgende BBT: 46. Vermijden van vervuiling bij transport, stockage en verwerking op de werf 47. Voor ingebruikname en na de druktesten, spoeling met drinkwater gedurende 2 uur aan elk tappunt 48. Desinfectie met natriumhypochloriet na de spoeling (hoog-risico installaties) 49. Gebruik van verzinkt staal: gebruik van schroefkoppelingen of flenzen
126
BBT – bouwen van sanitaire installaties m.b.t. behoud van waterkwaliteit gelden volgende BBT: 50. Onderhoud en inspectie dient te gebeuren volgens de aanpak en frequentie, zoals gegeven in Tabel 50 en dient mede bepaald te worden door de vaststellingen gedaan in het kader van het beheersplan 51. Na vaststelling van contaminaties dient de oorsprong ervan te worden opgespoord 52. Thermische desinfectie van de warmwater installatie door spoeling van alle tappunten bij 70°C gedurende 4 minuten 53. Chemische desinfectie van de koudwater installatie
127
Contactgegevens
Patrick Hagen
Product Manager, Caleffi International NV §
[email protected] § +32 478 07 55 86 Caleffi International NV PO Box 10357 6008 GJ Weert - NL tel. +32 38 68 68
[email protected] - www.caleffi.com
#GROWTH
#CUSTOMER CARE
#FUTURE
#KNOW HOW
#SYNERGY
Thank you PEOPLE BUILDING VALUE