Burn out: De gesel van onze tijd

Oktober - November 2014

GEZONDHEIDSMAGAZINE

Burn out: De gesel van onze tijd In de wurggreep van ademnood

Zwanger? Drinken taboe!

Kan je genezen van CVS? SANA nr 45

1

COLOFON I-SANA MAGAZINE Web-en Gezondheidsmagazine Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw [email protected] www.isana.eu Redactieadres: Wegvoeringstraat 66a B-9230 Wetteren [email protected] Uitgave: Tweemaandelijks elektronisch nummer

(behalve de maanden juli en augustus)

Verantwoordelijk uitgever: Monique Kmita Gedelegeerd bestuurder: Danny Zeegers Verantwoordelijke marketing, promotie en advertenties België: [email protected] Verantwoordelijke regie Nederland: Kees Martens Hoofdredacteur: Jan van Bercken Art-Director: Ellen Drenth Artistiek advies: Alvin Bamps

Bestellen? www.nutribell.be

Documentatie & secretariaat: Klaudia Pauwels Abonnementen: Losse nummers : € 3,20 Jaarabonnement: € 32,00 Copyright 2014 Alle in de advertenties en redactionele stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s door derden aangeleverd, vallen onder verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, instelling of dienst die aanlevert aan Advies Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de rechten van die gegevens kan de uitgever niet aansprakelijk worden gesteld. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud (teksten en advertenties) van I-sana is geen medisch advies en kan een consult bij een arts niet vervangen. Bij medische problemen of twijfel moet altijd een geneesheer worden geraadpleegd.

2

SANA nr 45

i-sana een uitgave van Advies Media

Voorwoord

O

Sterke weerstand

ndanks het warme weer van de laatste weken glijden we toch langzaam naar de winter toe. De onzichtbare vijand dreigt weer: het griepvirus, amper een vijfduizendste van een millimeter groot, sterker dan een professioneel leger en bedreigt miljoenen vooral jonge, oude en zwakke personen, gewoon omdat we ademen. Per dag haalt een rustig mens 17.000 keer adem. Met iedere ademteug komen er honderden tot miljoenen bacteriën, schimmels en virussen mee naar binnen. Eén ingeademd virusdeeltje kan al een verkoudheid veroorzaken. Maar het feit dat zulks niet altijd gebeurt, danken we aan onze afweer. Mond, neus en keel vormen een stevige barrière tegen vreemde indringers. Soms gaat het toch eens mis en schiet onze afweer te kort, de munitie is op: te veel vrije radicalen als gevolg van stress, vitaminetekorten, vermoeidheid, emotionele factoren, want ziel en lichaam zijn één. Daardoor heeft een volwassene jaarlijks gemiddeld driemaal een luchtweginfectie. Kinderen zijn vaker verkouden, bijna continu lijkt het soms, maar gemiddeld wel een keer of zes. Hun afweersysteem is nog niet gevormd. Er leven miljarden bacteriën op onze huid en in mond-, keel- en neusholte. De belangrijkste bescherming tegen infecties ligt daarom in de neusholte. De

slijmvliezen zijn er niet alleen om deeltjes vast te kleven. Via een goede doorbloeding wordt de lucht opgewarmd en bevochtigd, een ideale airconditioning, zodat de kwetsbare longblaasjes worden beschermd. Stof en micro-organismen die groter zijn dan 5 micrometer (een duizendste millimeter) blijven in het slijmvlies vastzitten. Kleinere deeltjes maken kans in de longen terecht te komen. De meeste bacteriën blijven in de neus wel steken, maar de honderdmaal kleinere virussen die meestal in de lucht voorkomen, kunnen doorgaans dieper komen. De trilharen werken bacteriën met slijm naar buiten, waar het wordt ingeslikt en door maagzuur onschadelijk worden gemaakt. Bacteriën kunnen niet veel uitrichten zolang het slijmvlies niet door een virusinfectie is aangetast. Er zijn tegen de tweehonderd virussen die ergens tussen neus en longen een infectie kunnen veroorzaken. Niezen en hoesten is een manier van het lichaam om virussen en bacteriën snel het lichaam uit te werken. Waarom worden sommigen doodziek, sterven ze er aan en anderen niet? Omdat ze hun weerstand hebben opgebouwd. Vitamine C en Echinacea kunnen daar bij helpen! Gezond leven en stress vermijden zijn ook de beste middelen om de weerstand op te bouwen. Het beste wat je kunt doen, met de winter in aantocht.

Jan van Bercken Hoofdredacteur SANA nr 45

3

nhoud

32

06

06

Burn-out: De gesel van onze tijd

In de wurggreep van ademnood

CARA en astma nemen toe, ook bij jongeren

Als de steunpilaren van je leven instorten...

36

10

Zwanger? Drinken taboe!

Alcohol schaadt de foetus

14

38

Stress: belangrijke factor bij Chronisch Vermoeidheids-Syndroom

Elektrisch poetsen

Beter voor gebit en gezondheid

20

Hoe aderverkalking voorkomen?

10

Hormonen: Vrouwen hebben meer last, maar zijn ook beter!

Waarom vrouwen gevoeliger zijn en langer leven

32

Ben jij ook een snoeper van medicijnen?

Omschakeling winteruur: minder belastend dan zomertijd

40

Heilzame planten en hun toepassing

Ginseng: revitaliseert en herstelt

Stress, voeding en vuile lucht veroorzaken hartziekten

26

38

Raakt ook jouw bioritme van slag?

Kan je genezen van CVS?

18

36

26

50

20

44

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

Perentaartje met vanille

46

De groene vingers van Ivo Pauwels

MELOEN: heerlijke najaarsplant

14

50

Het geheim om gezond en langer te leven

Wetenschap bevestigt: onze voeding bepaalt onze leeftijd

Onze maatschappij wordt gemedicaliseerd

4

SANA nr 45

SANA nr 45

5

De gesel van onze tijd

Als de steunpilaren van je leven instorten...

A

ls een stromijt in brand staat, slaan er felle vlammen in het rond, maar na een poos is alles opgebrand, de energie is weg, de vlam dooft, de koelte slaat toe en de grote leegte gaapt waar tevoren een grote voorraad stro was. Dat is een beetje zoals bij burn-out: alle energie er heftig doorvlammen tot je opgebrand raakt en de grote leegte toeslaat: er is niets meer om je aan te warmen, niets interesseert je nog, je leeft als het ware op automatische piloot. Je slaapt slecht, de weerstand vermindert, hoofdpijn slaat toe, spanning in de spieren, wazig zien, darmproblemen en een gevoel van uitputting en concentratieproblemen, vergeetachtigheid nemen de plaats in van het enthousiasme dat er tevoren was. Vooral bij jongeren lijkt de kwaal toe te nemen: ze zien geen toekomst meer, ze raken opgebrand vooraleer ze echt moeten presteren: de uitzichtloosheid, de hardheid en het egoïsme van de maatschappij heeft hun enthousiasme opgebrand. Opgebrand vooraleer het leven echt begint.

Misschien klinkt het als een modewoord, maar het is geen goed teken als je er mee geconfronteerd wordt, want burn-out is ernstig en als het niet tijdig en grondig wordt aangepakt, word je nog meer kwetsbaar en kunnen zowel de psychische als fysieke schade groot worden en nog moeilijker te behandelen. Waar moet je op letten? Iedereen heeft wel eens een dipje, een dagje dat het niet meezit. Af en toe bekruipt iedereen wel eens de lust weg te vluchten van het kantoor of de werkplaats, of de studieboeken gewoon dicht te gooien, want... het heeft toch allemaal geen zin meer. - Als je begint te twijfelen aan jezelf en oordeelsvermogen om aan te pakken verdwijnt - Als je erg prikkelbaar wordt en heftig reageert op terechte of vermeende opmerkingen

6

SANA nr 45

- Als je het gevoel hebt dat je je eigen leven niet meer in handen hebt, maar dat anderen alles bepalen - Als je ’s morgens doodmoe opstaat en de dag met tegenzin en angstig begint - Als je geen zin meer hebt om onder de mensen te komen - Als je moeite hebt om je te concentreren en concrete plannen te maken - Als je werk of je studie je tegensteekt en je er de zin niet van inziet dan is de kans groot dat je met een burn-out te maken hebt. Het woord geeft het al aan: opgebrand zijn. De energie is weg, de fut is er uit, je bent overgevoelig en prikkelbaar en reageert dan ook overmatig op de minste kleinigheid. Je kan zelfs van aangename en leuke dingen niet meer genieten. Het kan jou ook overkomen Doorgaans komt burn-out voor bij mensen die altijd klaar stonden voor SANA nr 45

7

iemand anders, die enthousiast en gedreven plannen konden smeden en anderen overtuigen mee te doen. Het zijn erg gedreven mensen, die carrière willen maken, of gemaakt hebben en door tegenkantingen onbegrip, en een overvol programma het niet meer zien zitten. Een dagje vrij nemen of een ontspannende vakantie kan er niets aan verhelpen, aangezien ze van rustige en aangename momenten niet meer kunnen genieten. Het gebrek aan energie maakt plaats voor onrust, onzekerheid, alles is opgebrand. Na de futloosheid, onzekerheid en gebrek aan energie volgen de fysieke verschijnselen: slapeloosheid, spierspanningen, darmproblemen, spijsverteringsstoornissen, oorsuizingen, misselijkheid, hoofdpijn, gebrek aan weerstand, diepe vermoeidheid, concentratiestoornissen, besluiteloosheid, verstrooidheid, geheugenproblemen, pessimisme, achterdocht, cynisme, verbale agressie, gekoppeld aan een laag zelfbeeld en een gevoel van totale leegte en zinloosheid van alles. Ook tieners en jongelui Afgaande op de klachten en het profiel van mensen die er mee te kampen hebben, zou je denken dat het een probleem is van volwassenen die te veel hooi op de vork hebben genomen en te ambitieus aan hun carrière hebben ge-

werkt. Maar uit onderzoek in Nederland blijkt dat driekwart van de tieners al van oordeel is dat er teveel druk op hun schouders wordt gelegd. Eén derde van hen heeft te maken met symptomen van stress, veroorzaakt door de combinatie van studie en naschoolse activiteiten. Zelfs meer dan een kwart van de scholieren heeft al een burn-out gehad! Deze jongeren voelen zich compleet uitgeput en zelfs eenvoudige taken zijn al te veel voor hen. Het Nederlandse SKB heeft ook onderzoek gedaan bij werkende jongeren en daaruit bleek dat jonge werknemers ook meer kans hebben om ziek te worden dan oudere werknemers. Hun werkvermogen is slechter dan bij de ouderen: ze hebben ook meer arbeidsongevallen, hun creativiteit is minder, ze missen zelfzekerheid en optimisme of visie voor de toekomst. Hun sociale vaardigheden gaan er ook op achteruit. Uit burn-out zou je kunnen afleiden dat iemand zijn werk niet aankan. Toch zijn jongeren doorgaans bij het begin van hun activiteiten enthousiast en gedreven en proberen ze zich energiek op een taak te gooien. Als ze goed gemotiveerd worden, ondersteund zijn en zich opgenomen voelen in een veilige en begripvolle groep, als ze voldoende gevarieerd en nuttig werk mogen doen en hun leidinggevende hen voldoende feedback geeft en op een positieve manier met hen omgaat, is de kans heel klein dat ze ooit te maken krijgen met een burn-out. Hetzelfde met tieners, op voorwaarde dat ze thuis goed opgevangen en ondersteund worden, een goede motivatie krijgen in een stabiel en harmonieus gezin. Werkdruk Bij jongvolwassenen is de situatie niet veel beter. De groep IDEWE, een dienst die actief is in de preventie en bescherming op het werk, heeft een steekproef gedaan bij 2.029 Vlaamse en 842 Waalse werknemers. Bijna de helft, n.l. 45 percent van de ondervraagden gaf aan dat ze zich emotioneel uitgeput voelden. Dat betekent dat minstens 25 percent van de Belgische werknemers

8

SANA nr 45

kans maakt op een burn-out. Voor de maatschappij en de economie is dat een ramp, maar ook de sociale, emotionele en persoonlijke schade is niet te overzien. Hoe hoger de werkdruk en de emotionele belasting, des te groter was het risico op een burn-out. Ruim 35 percent van de werknemers blijkt zich koeler, afstandelijker, cynischer en kouder op te stellen tegenover hun collega’s en oversten, omdat ze zich emotioneel uitgeput voelen en een gevoel van depersonalisatie ervaren. Dat maakt dat de werknemers minder geëngageerd zullen zijn, kans maken op burn-out en voor de firma een groot verlies kan betekenen. Het is van het grootste belang dit tijdig te herkennen en chefs en leidinggevenden te leren omgaan met deze signalen, ze te herkennen en tijdig en op de gepaste wijze in te grijpen. Anders is de kans ook groot dat het personeelslid voor langere tijd wegvalt wegens ziekte, of gewoon het bedrijf verlaat omdat hij er niet meer in geïnteresseerd is. Levensstijl veranderen Als er teveel stress is en te weinig motivatie wordt het lichaam op veel manieren belaagd: cortisol wat een toxisch effect heeft op de hippocampus en de

adrenaline om toch te kunnen presteren, maar op den duur het lichaam uitput. Concentratie en geheugen krijgen een deuk en er treden veranderingen op in de cortex van de hersenen. Als chronische stress blijft duren slaat negativisme en depressie toe. Burn-out is geboren. Het kan maanden duren eer de patiënt weer in staat is om goed te functioneren. Daarom beter voorkomen door: - Op tijd te ontspannen en te herbronnen. - Positieve gedachten stimuleren om te beletten dat hersencellen afsterven. - Een natuurlijk bioritme herstellen door een vast schema voor werk, ontspanning, slaap, studie. - Regelmatig een vakantie inbouwen om te ontstressen. - Geregeld aan zelfreflexie doen, grenzen afbakenen en zich niet laten leven door anderen. - Ook neen durven zeggen. - Dagelijks bewegen, zoals wandelen. - Stimulerende, roes- en pepmiddelen (koffie, cola, tabak) vermijden. - Nieuwe levensstijl bedenken en toepassen. - Een goed natuurlijk middel zoals Passibell en Stressbalans gebruiken. Jan van Bercken SANA nr 45

9

Alcohol schaadt de foetus

Eén tot twee glazen per week kunnen al nadelig zijn

V

an alle drugs is na koffie en thee, alcohol het meest gebruikte genotsmiddel. In matige hoeveelheden is het een sociaal aanvaarde drank, die evenwel snel in gewoonte en nadien in verslaving overgaat. Aangezien alcohol vaak in groep wordt gedronken, kent men veel sociale drinkers. Vrouwen zijn daarentegen meer thuisdrinkers. Vooral tijdens de zwangerschap is dat niet zonder gevaar. Zelfs kleine hoeveelheden alcohol kunnen de vrucht schaden.

Volgens prof. Temmerman van de afdeling gynaecologie in het Gentse universitaire ziekenhuis kan men in de praktijk van de verloskundige in ons land bij twee op duizend levend geboren kinderen afwijkingen zien als gevolg van drankgebruik bij de zwangere moeder. Toch schat ze het aantal kinderen dat in Westerse landen „sporen” draagt van alcoholgebruik veel hoger: 0,5 percent. Als de foetus in de baarmoeder via de placenta en het bloed van de moeder alcohol te verwerken krijgt, kunnen er ernstige problemen optreden bij het ongeboren kind: zowel mentale problemen als gedragsproblemen worden frequent vastgesteld. Op latere leeftijd vertonen deze kinderen gemakkelijker

10

leer- en concentratieproblemen, maar evengoed hyperactiviteit, moeilijk gedrag, impulsiviteit en gebrek aan sociale vaardigheden. Je mag het probleem niet omkeren en concluderen dat elk kind dat gedragsmoeilijkheden of leerproblemen heeft op school, het slachtoffer was van een drinkende moeder. Maar het probleem wordt onderschat. Eén zaak is wel zeker: geen alcohol is absoluut niet schadelijk, integendeel, aldus prof. Dr. Temmerman. Waar zitten de drinkers? Veel misbruik gebeurt verdoken en vooral bij vrouwen is dat het geval. Een huisarts uit Aalst: „Vaak word je maar bij toeval geconfronteerd met het

Zwanger? Drinken taboe! SANA nr 45

SANA nr 45

11

Waarom gevaarlijker voor vrouwen? Alcohol wordt in het bloed opgenomen door maag en darmen. Via de bloedbaan komt alcohol overal in het lichaam terecht. Alcohol verdooft. Het heeft effect op de overdracht van signalen in zenuwen en hersenen. De alcohol verlaat het lichaam weer grotendeels doordat de lever het afbreekt. De afbraak van de alcohol van 1 consumptie duurt ongeveer anderhalf uur. Dit afbraakproces is niet te versnellen, ook niet met bijvoorbeeld koffie of een snack. Het maakt niet uit of iemand bier of bijvoorbeeld jenever heeft gedronken. Het percentage alcohol van jenever is

Risico’s bij zwangerschap Drinken tijdens de zwangerschap kan leiden tot een kleinere herseninhoud en een lager geboortegewicht van de baby. Veel drinken tijdens de zwangerschap is beslist nadelig, want het kan een ernstige geboorteafwijking doen ontstaan die bepalend is voor de rest van het leven. Tot de typische „vrouwelijke” gevolgen van drankmisbruik behoren de mogelijke relatie met borstkanker, de ontregeling van de menstruele cyclus, de verhoogde kans op miskraam, en het zogenaamde Foetaal Alcoholsyndroom. Een gynaecoloog: „Tal van onderzoeken bevestigen dat overmatig alcoholgebruik schadelijke effecten kan hebben op de foetus, gaande van een licht afwijkend geboortegewicht tot ernstige afwijkingen van het centrale zenuwstelsel, groeiachterstand, karakteristieke gelaatsafwijkingen, orgaanafwijkingen, en zelfs doodgeboorte. Als een aanstaande moeder alcohol drinkt, wordt de alcohol in het bloed opgenomen en dat bloed gaat rechtstreeks via de moederkoek naar het ongeboren kind. Bij zwangere vrouwen die regelmatig drinken, is de baby vaak wat kleiner bij de geboorte.

Men heeft zelfs een duidelijke relatie gevonden tussen een hoge alcoholconsumptie in de zwangerschap en het gedrag van het kind op 5-jarige leeftijd. Kinderen waarvan de moeders meer dan één glaasje per dag gedronken hadden, liepen tienmaal meer kans op hyperactief gedrag dan kinderen waarvan de moeder niet had gedronken in de zwangerschap.” Taboe voor zwangere vrouw? Prof. Dr. Temmerman: „Niemand tilt zwaar aan het matig gebruik van alcohol, maar eerlijk gezegd als vrouwen zwanger zijn, kunnen ze beter totaal geen alcohol gebruiken. Het is niet zo eenvoudig om de gevolgen van het alcoholgebruik van de zwangere vrouw op het kindje precies vast te leggen er is nl. een grote 'grijze zone', maar wie tijdens de zwangerschap helemaal van alcohol afblijft, kan uiteraard op zijn twee oren slapen voor wat de invloed ervan op zijn kindje aangaat. Het is wel zeker dat wie zes tot acht glazen alcohol per dag drinkt kans maakt op een baby met het „Foetaal Alcohol Syndroom”. Daar tussenin is niets zeker, maar er is reden om aan te nemen dat wekelijks één tot twee glazen al nadelig kunnen zijn. Het is begrijpelijk, want als de moeder alcohol verbruikt, is het alcoholgehalte bij de foetus even hoog als in haar bloed. De placenta filtert de alcohol niet weg uit het bloed van de moeder. Bovendien zijn zelfs kleine beetjes alcohol schadelijk omdat het de bloedvaten vernauwt en daardoor de foetus minder bloed en zuurstof krijgt toegevoerd. De ongeboren baby voelt al binnen de vijftien à dertig minuten de weerslag van een glas alcohol.” Gevaarlijk Alcohol heeft op elk moment van de zwangerschap schadelijke gevolgen in de maanden waarin de foetus gevormd wordt en de organen zich ontwikkelen maar ook later in de zwangerschap omdat dan de hersenontwikkeling doorgaat. Als de foetus in de baarmoeder alcohol te verwerken krijgt, kunnen er ernstige stoornissen optreden als gevolg van veranderingen in de hersenstructuur. De kinderen vertonen mogelijk leer- en geheugenstoornissen maar ook hyperactiviteit, impulsief gedrag en moeizame sociale omgangsvormen. Alcohol en zwangerschap gaan dus niet samen. Rond de tijd van de conceptie heeft alcohol het minst invloed maar het kan beter worden vermeden als de foetus zich ontwikkelt en gaat groeien. Zelfs tijdens de borstvoeding is alcohol ook geen aanrader. De baby wordt er slaperig van en drinkt dan niet goed. Paniek is niet nodig, wel voorzichtigheid. Jan van Bercken

sch

ook ge

dills

®

digestive mints Zachtverfrissende muntjes met essentiële oliën uit kruiden en vruchten.

Verkrijgbaar in de apotheek met CNK-bestelcode: 2161-149

dills digestive mint ®

Maakt de dingen verteerbaar! voor meer info:

12

SANA nr 45

Advertentie

drankgebruik van vrouwen. De patiënt komt zelden naar de praktijk met de boodschap dat er een drankprobleem is. Soms is dat wel de familie, een van de gezinsleden, of ook omdat er andere problemen zijn: een valpartij, een verwonding, een longziekte die moeilijk geneest. Bij vrouwen valt het nog minder op, omdat ze vaak stiekem in de beslotenheid van de huiskamer stil drinken, genieten, of willen vergeten. Vrouwen drinken meestal porto, sherry, long drinks, maar ook wel jenever. Sommige vrouwen gaan met een opgevuld flesje hoestsiroop in hun handtas naar buiten, om af en toe stiekem een slok te nemen: ze tappen over van de grote fles...”

weliswaar veel hoger, maar een jeneverglas is veel kleiner. Per glas krijg je ongeveer 10 gram pure alcohol binnen. Hoe meer alcohol iemand in korte tijd drinkt, hoe hoger de concentratie in het bloed en hoe groter de effecten. Als alcohol op de nuchtere maag wordt gedronken, komt het eerder en directer in de bloedbaan dan wanneer er voedsel in de maag zit: de alcoholconcentratie in het bloed stijgt dus sneller, het effect is dan ook groter. Het effect is niet bij iedereen hetzelfde. Dat heeft te maken met lichaamsgewicht en het vochtgehalte in het lichaam. Hoe minder vocht, hoe meer effect alcohol heeft. Iemand van 50 kilo heeft minder vocht in zijn lichaam dan iemand van 100 kilo en ondervindt dus veel sneller het effect van alcohol. Alcohol heeft daarom ook sneller effect bij vrouwen, want zij zijn gemiddeld lichter van gewicht en hebben naar verhouding minder lichaamsvocht dan mannen.

VRIJiabetici SUIKikEt R voor d

SANA nr 45 13 www.dills.be

Stress: belangrijke factor bij Chronisch Vermoeidheids-Syndroom

Kan je genezen van CVS? 14

SANA nr 45

D

at je moe bent na een inspannende dag, of na een week van zorgen en van hot naar her haasten, is normaal. Een paar nachten goed slapen of een ontspannende vakantie kunnen dat wel oplossen. Maar dat je maandenlang moe blijft zonder duidelijke oorzaak, dat je daarbij ook spierpijn hebt, dat elke inspanning te veel wordt en dat zelfs medicijnen niet helpen, is een fenomeen dat bij tienduizenden Belgen en Nederlanders voorkomt: CVS of chronisch vermoeidheidssyndroom. Tachtig percent vrouwen en twintig per cent mannen is de verhouding van mensen die op onverklaarbare wijze, meestal vanaf de middelbare leeftijd vanuit hun actief leven plots in een totale onmacht en gebrek aan energie vervallen en van de morgen tot de avond doodmoe zijn. Er waren er die beweerden dat het wonderpoeder gevonden was: gedragstherapie, anderen schreven het toe aan verbeelding, aan psychische problemen, maar het is meer dan dat: ontstekingen, parasieten, een overgevoelig zelfbeeld, zelfbeklag, gebrek aan zelfvertrouwen, ontstekingen, kortom CVS heeft niet één oorzaak maar talrijke oorzaken die op een ongelukkig moment samenkomen in één patiënt. Er bestaat dan ook niet één oplossing maar er moet langs verschillende kanten gewerkt worden aan de beterschap.

CVS is een complex probleem waar tienduizenden landgenoten mee sukkelen, vooral vrouwen. Het kan voorkomen op jong volwassen leeftijd en op middelbare leeftijd. Doorgaans waren het erg actieve mensen die plots in een burnout sukkelen, als springplank naar CVS, of meteen de grote mokerslag krijgen. Doordat er dikwijls geen fysiek aspect kan worden gevonden staat de buitenwereld er wantrouwig tegenover, vinden familie en vrienden het niet geloofwaardig, wordt het probleem geminimaliseerd, wordt een behandeling niet terugbetaald door het

RIZIV en worden ze van het kastje naar de muur gestuurd. Veel artsen zijn van mening dat het probleem tussen de oren zit, dat ze zich aanstellen, of gewoon lui zijn, terwijl deze patiënten zich echt doodmoe voelen en niet meer in staat zijn om zelfs maar hun huisgezin te runnen. Ze liggen dan ook meestal van de morgen tot de avond op de zetel of in bed en slapen bovendien ook nog slecht. Er zijn er die beweren dat ze zichzelf genezen hebben van CVS, schrijven er boeken over, terwijl dat verhaal absoluut

SANA nr 45

15

niet herkend wordt door andere patiënten. Je kan een burn-out niet vergelijken met de hel van CVS... Geen gemakkelijk probleem dus. Complex In België werd het probleem goed onderzocht door prof. De Meerleir. Hij is van oordeel dat de groep patiënten een heterogene organische basis heeft. “Het zijn vaak mensen die veel gewerkt hebben, actief en gedreven waren en plots tot niets meer in staat zijn. Er zitten complexe oorzaken achter en je kan de therapie dan ook niet veralgemenen. Het gaat bijvoorbeeld niet op aan iedereen die koorts heeft, hetzelfde medicament te geven. We hebben in de geneeskunde toch al lang geleerd dat je oorzakelijk moet behandelen. C.V.S. is trouwens een toestand, en geen ziekte.” Men mag elke vorm van vermoeidheid toch niet verwarren met CVS. Helpt gedragstherapie? Psychiater Wesley heeft als eerste de gedragstherapie onderzocht en aangeraden: Mensen motiveren om elke dag wat meer te doen. Hen fixeren op het doen en niet op het piekeren. En inderdaad, gedragstherapie helpt vermoeide men-

sen, die anders misschien CVS zouden gekregen hebben. Er wordt te weinig of geen onderscheid gemaakt tussen mensen met of zonder depressie. Er is ook weinig of niets bekend over de effecten op lange termijn. Er zijn proeven gedaan met de zogenaamde actigraf, een toestel dat rond het been van de patiënt wordt bevestigd en dat de lichamelijke bewegingen en activiteit meet. Welnu, men zag helemaal geen verschil bij mensen die een gedragstherapie hadden meegemaakt. Virus of psychisch? Het mirakelmiddel is dus nog niet gevonden, hoewel deze therapie gunstig is bij chronisch vermoeide mensen, maar zeker niet bij CVS. Voor sommigen is het zelfs gevaarlijk. Wetenschappers moeten de blik open houden en alle kanten van een proces bekijken, ook als dat niet goed is. In Nederland wordt er inderdaad anders mee omgesprongen dan in België. Het gevaar is dat mensen die hier bedlegerig zijn, afhankelijk van anderen, alle legale procedures hebben doorlopen, uiteindelijk geen uitkering meer zouden krijgen. Ze worden gewoon als luiaards bestempeld. Het is onwetenschappelijk niet te

willen kijken naar de oorzaken van CVS en geen opsplitsing te maken tussen de mensen die plots en anderen die geleidelijk ziek zijn geworden. Wie plots ziek werd, heeft gewoonlijk een virale oorzaak, terwijl mensen die geleidelijk ziek werden eerder psychische problemen hadden. Meerdere oorzaken Omdat de ziekte niet door iedereen in medische kringen wordt aanvaard, is het ook moeilijk om er zowel een therapie als een verklaring voor te vinden. Gelukkig wordt in universitaire middens de zaak wel beter bestudeerd, hoewel niet elk universitair centrum het op dezelfde wijze bekijkt en aanpakt. Als patiënten worden doorverwezen naar een psychiater of een klinisch psycholoog voelen ze zich verongelijkt en wordt gemakkelijk gesproken over ondeskundigheid en gebrek aan belangstelling voor de patiënt. Geen twee patiënten zijn trouwens dezelfde en dat maakt het probleem zo complex en moeilijk op te lossen. Sommigen voelen zich beter door omgang met vrienden en vriendinnen, door een nieuw doel te kiezen in het leven, door weer licht werk te doen en daar progressief verandering in te brengen, terwijl anderen beweren dat ze daar totaal de kracht voor missen en niet in staat zijn om ook maar één uur met vriendinnen door te brengen, laat staan hun leven op een hoger plan te brengen. Een burn-out of een depressie is niet hetzelfde als chronische vermoeidheid of CVS. De oorzaken kunnen trouwens bij de meeste patiënten verschillend zijn, of de combinatie van factoren kan anders zijn: - In elk geval gaat een periode van verhoogde stress aan het probleem vooraf. Die stress kan veroorzaakt worden door persoonlijke problemen, de relatie, het werk, de communicatie met collega’s, met klanten. - Niet in staat zijn om oplossingen te bedenken voor de invloed van stress: geen vakantie kunnen nemen, niet willen veranderen van werk, niet willen stoppen met de zaak waar men mee bezig was,

16

SANA nr 45

aan de relatie niet willen werken enz... - Ontstekingen die moeilijk onder controle te krijgen zijn waardoor men een permanent gevoel van ziekte heeft, zonder dat er verandering in het beeld komt, ondanks patentmedicijnen. - Sterk verlaagde immuniteit, zodat de patiënt de minste ontsteking of infectie meepikt. - Gebrek aan zelfvertrouwen en onmogelijkheid zich te affirmeren. Oplossing Patiënten die het slachtoffer zijn van CVS moeten absoluut proberen elke vorm van negatieve stress te vermijden. Dat wordt hen in de huidige maatschappij niet gemakkelijk gemaakt, want uw kwaliteiten worden afgelezen van uiterlijke kenmerken zoals een mooi huis, minstens één dure wagen, kinderen die in sportclubs en kunstacademies presteren, paard rijden in het weekend of op cruise vakantie nemen, in chique restaurants gaan eten, meerdere vakanties per jaar nemen enz... Het is niet vol te houden. Je leeft niet voor het oog van de andere, maar voor jezelf. De dag dat dit programma wordt aanvaard, is het begin van beterschap in zicht. Patiënten moeten leren relativeren en voor zichzelf leven volgens een goede waardenschaal en niet voor het oog van de omgeving. Daarnaast is het wel belangrijk van gezond te eten, voldoende vitamines (vooral C) te gebruiken en op tijd te ontspannen. Het zijn wel geen mirakelmiddelen, maar wel goede richtlijnen. Monique van Hasselt

SANA nr 45

17

Advertentie

Elektrisch poetsen: beter voor gebit en gezondheid

P

as als je last hebt met de tanden, of een prothese moet gebruiken, weet je hoe groot het comfort van gezonde tanden is. Door slechte poetstechniek of verkeerde tandenborstels loopt niet enkel het gebit gevaar, ook de gezondheid van het hele lichaam. Bacteriën door ziek tandvlees of slechte tanden kunnen het spijsverteringsstelsel belasten, maar ook hartziekten en zelfs kanker veroorzaken. Goed poetsen is belangrijk! Een goede tandenborstel moet comfortabel in de mond zitten. De kop moet klein genoeg zijn, zodat er overal in de mond gepoetst kan worden. Zo is een afmeting van 2,5 cm voor volwassenen en 1,5 cm voor kinderen het meest geschikt. Een goede borstelkop is niet breder dan 1 cm. De borstelhaartjes moeten een lengte van 10-12 mm hebben en allemaal tegelijk meebewegen. De haartjes moeten bovendien een rond uiteinde hebben, zodat ze het tandvlees niet beschadigen. De haartjes van de tandenborstel moeten zo zacht zijn dat het tandvlees niet beschadigd wordt.

Elektrisch poetsen is in. Het heeft ook heel wat voordelen. Tandartsen bevestigen dat iemand die minstens twee minuten per poetsbeurt elektrisch poetst, zichtbaar minder last heeft van tandplak en paradentose. Een elektrische borstel heeft als voordeel dat hij automatisch de juiste poetsbewegingen maakt. Je kan met de hand onmogelijk zoveel poetsbewegingen maken als elektrisch. Het gebit is dan ook grondiger gereinigd. Maar hoe je het ook aanpakt: preventie is de enige manier om zowel cariës, als loszittende tanden, ontstekingen en tandbederf te vermijden. Een goede gebitshygiëne is hierbij van uiterst groot belang. Monique van Hasselt

4

Winterkwalen effectief aanpakken

max Echinacea Viervoudige krachtpatser voor uw weerstand l Met vier verschillende extracten, dus viermaal sterker. l De superbooster voor uw immuniteit in elk seizoen. l Bij winterse indringers, bij zomerse aanvallen: EchinaceaMax4 helpt u er zo weer bovenop! Dosering: 3 x 1 capsule per dag EchinaceaMax4 van AlkPharma is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met CNK bestelcode: 3139-581 PET-verpakking van 60 capsules. Prijs € 24,95 PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158

www.alkpharma.be 18

SANA nr 45

SANA nr 45

19

Stress, voeding en vuile lucht veroorzaken hartziekten

H

art- en vaatziekten blijven de tweede doodsoorzaak in ons land en in de geïndustrialiseerde wereld. Het jammerlijke is dat het zich steeds meer op jongere leeftijd manifesteert. De levenswijze heeft daar alles mee te maken, want het aantal blijft stijgen en kan recht evenredig worden geacht met de manier van eten, werken, leven en denken. Die levensstijl is verantwoordelijk voor het vernauwen van de bloedvaten aderverkalking genoemd, dichtslibben van de aders, hart- en herseninfarct. Wie moeite ondervindt bij het stappen, lopen, trappen klimmen of het uitvoeren van een eenvoudige klus kan zich maar beter laten onderzoeken voor het te laat is. Maar begin vandaag nog met stress te vermijden, gezonder te eten en te bewegen. Uiteraard blijft roken hoog op het taboelijstje staan.

Hoe aderverkalking voorkomen? 20

SANA nr 45

Hart- en vaatziekten zijn niet het gevolg van een blinde loterij of het toeval. Wel komt het meer in bepaalde families voor en kun je spreken over een erfelijke gevoeligheid, niet van een overerfbaarheid, want niemand wordt geboren met verkalkte bloedvaten. Als op tijd de levensstijl wordt aangepast en je let op de alarmtekens, dan kan in de meeste gevallen een cerebraal accident, een hartinfarct of gewoon aderverkalking zoals dat populair wordt genoemd, worden voorkomen. Een van de eerste mogelijke tekenen dat er wat hapert met de bloedsomloop is ademnood: moeilijk trappen lopen, buiten adem tijdens een kleine fietstocht, als je moet blijven staan terwijl je in de stad rondloopt en pijn in de borst, of de benen krijgt. De Duitsers hebben er een mooi woord voor: “Schaufensterkrankheit”, of anders gezegd etalageziekte. Dat zie je als mannen van middelbare leeftijd plots voor een etalage blijven staan kijken zogenaamd uit belangstelling, terwijl de winkel artikels etaleert die hen niet of nauwelijks kunnen interesseren.

Vuile lucht en lawaai Hart- en vaatziekten zijn een modern beschavingskenmerk. Het probleem kwam vijftig jaar geleden minder voor en het is in de loop der jaren alleen maar toegenomen. Het probleem is quasi onbekend in natuurgebieden waar mensen nog dicht bij en in de natuur leven: Afrika, Zuid-Amerika, het hoge Noorden. Eskimo’s kennen geen hartinfarct, maar dat heeft te maken met hun voeding: veel Omega-3 dat ontstekingsremmend werkt en weinig Omega-6 dat ontstekingen in de bloedvaten doet toenemen. Uiteraard zijn in natuurgebieden fenomenen als lawaai en luchtvervuiling minder of niet bekend. Uit Duits onderzoek blijkt dat mensen die in de buurt van een druk kruispunt of langs een drukke autoweg wonen, meer onderhevig zijn aan hart- en vaatziekten dan personen op het platteland. Luchtvervuiling met vooral fijn stof dat diep in de longen doordringt beschadigt niet enkel de luchtwegen, maar de fijne partikels beschadigen ook de bloedvaten.

SANA nr 45

21

Advertentie

EL GEHE E! E SIT D W U IE VERN

Uw online gezondheidsadviseur Werkstress verdubbelt risico De economische crisis heeft de werkdruk in de hele maatschappij verhoogd. Overal moet met minder werkkrachten meer worden gepresteerd. Gebrek aan waardering, ontoereikende bezoldiging, verminderde empathie en vervluchtiging van de collegialiteit maken dat stress op het werk toeneemt. Fins onderzoek dat 25 jaar lang werknemers heeft geobserveerd en de werkdruk, prestatiedrang, beloning, waardering, motivering, omgang enz... onder de loep nam, kwam met de onthutsende conclusie dat werkstress het risico op hart- en vaatziekten gewoon verdubbelt. Door stress gaat namelijk ook het homocysteïnegehalte in het bloed naar omhoog en dat blijkt een grote risicofactor te zijn. Ontstressen, extra vitamine B12 en B6 kunnen hier hulp geven. Uiteraard is gezonde voeding ook een eersterangshulp. Voeding en cholesterol In verband met de preventie van hart- en vaatziekten zijn we te veel gefocust op hoge cholesterolwaarden. Natuurlijk moeten die niet extreem hoog worden en in dat geval is het beter naar een natuurlijk middel te grijpen om er wat aan te doen, zoals gegiste rode rijst. (Cholefort). Een natuurlijk middel heeft niet de nadelen van sommige cholesterolverlagers die in een aantal gevallen de kans op diabetes en Alzheimer vergroten en versnellen. Maar cholesterol op zich is niet de grote

22

SANA nr 45

boosdoener: het is de geoxideerde vorm van cholesterol die zich als plaque neerzet op de binnenkant van de bloedvaten. Dat is een reddingsoperatie van het intelligent geconcipieerde lichaam. Cholesterol hebben we broodnodig, anders zou het lichaam er zelf geen 90 percent van het totale lichaamscholesterol van produceren in de lever. Slechts 10 percent komt uit de voeding. Als je de voeding aanpast, dan zorgt het lichaam zelf voor een hogere productie. Je moet veeleer zorgen dat de HDL (de goede) hoger wordt door meer te bewegen, niet te roken en er voor te zorgen dat het lichaam over voldoende antioxidanten beschikt: fruit, groenten en vooral blauwe bessen zijn de grote leveranciers. Wie dagelijks een handjevol walnoten eet, vermindert zijn kans op hartziekten al met meer dan 40 percent en ook groene thee is een uitstekende bron van antioxidanten, tevens een uitstekende preventie tegen kanker.

BOVERTE is een moderne internetwinkel. Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd en een goede service.

U koopt bij Boverte omdat… • U toegang heeft tot het complete assortiment producten van Fytobell®, Nutribell®, Ellen Dee® en Kilonorm®. • U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt. • U met korting op uw bestelling kan aankopen. • De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd. • U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft. • Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze klantenservice terecht.

Wat moet je dan? - Niet roken. - Geen geraffineerde producten (wit brood, pasta, witte rijst). - Geen suiker of suikerhoudende producten. - Meer fruit, groenten en noten vanwege de antioxidanten. - Goed slapen. - Stress vermijden.

• Wij garant staan voor een optimale service. • Wij u helder en duidelijk over de producten informeren via de website, per telefoon en via e-mail.

www.boverte.com De beste zorgen uit de natuur!

Jan van Bercken

e-mail: [email protected] - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48 A_Boverte_19092012.indd 1

SANA nr 45

23

24-6-2013 10:34:39

Advertentie

Bij acné: Zink, Echinacea en Calendula

D

e huid is het grootste orgaan van ons lichaam. Het is wel degelijk een volwaardig orgaan en niet zomaar een soort verpakking voor de rest van het organisme. Het vernieuwt zich, het kan verouderen, het kan ziek zijn, het kan ernstige signalen geven. Wie het geluk heeft over een mooie, gladde, gave en frisse huid te beschikken mag gelukkig zijn,want dat betekent ook dat de barometer van de rest het organisme op mooi en gunstig staat.

Elk vervelend verschijnsel is daarom nog niet ernstig. Zo is het doodnormaal dat tijdens de puberteit de huid er anders uitziet dan in de vroege kinderjaren, of tijdens de volwassenheid en op oudere leeftijd. Acné is daar één van die vervelende vertoningen van. Je kan de klok niet versnellen of vertragen, dus zit er veelal niet anders op dan te wachten tot deze voor jongeren een beetje moeilijke periode voorbij is. Het is maar zelden dat acné langer duurt dan de puberteit. Maar je kan er wel op letten dat het lichaam goede voedingsstoffen aangeboden krijgt, dat belastende stoffen worden geweerd (suiker, alcohol, tabak, coladranken), dat irritante cosmetica wordt gebannen, dat de huid dagelijks wordt schoongemaakt. Jongeren zouden daarom ook beter afstappen van junkfood, maar wel meer belang hechten aan vers fruit, dagelijks

24

SANA nr 45

verse groenten en volkoren in de plaats van koeken en gebak. Bij acné kan worden nagegaan of er voldoende zink in de voeding wordt aangeboden, want veel jongeren hebben er een tekort aan, wat de kwaal verergert. Zink heeft een sleutelrol in de cellulaire groei en het helpt om toxines en vrije radicalen te elimineren. Vaak herken je zinkgebrek aan vermoeidheid, veel verkoudheden, sluimerende infecties enz... Daarom meer vis, om tekorten aan te vullen. Verzorgende crèmes En natuurlijk moet je de huid dagelijks verzorgen en eventueel een verzorgende crème gebruiken die tegelijk ontstekingen de pas afsnijdt zoals Calendula met jojobaolie en Echinacea. Ellen Dee heeft twee uitstekende crèmes die daarvoor van toepassing zijn. Monique van Hasselt

Huidverzorgingcrème – met panthenol Bij ruwe en schrale huid Een natuurlijke basisverzorging voor de hele familie, in het bijzonder voor de droge, ruwe en schrale huid. De crème werkt op de huidstructuur en helpt bij kleine huidbeschadigingen, maar is ook geschikt voor de bijzonder droge huid, bijvoorbeeld bij de voeten, handen en ellebogen. Ze verzacht en kalmeert de huid, helpt de huid om vocht vast te houden en vult de vochtopslag aan.

Potje 100 ml -

Prijs

€ 5,95

Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-432. Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter kunnen helpen.

Voor meer info: www.ellendee.be SANA nr 45

25

Waarom vrouwen gevoeliger zijn en langer leven

V

rouwen hebben driemaal meer last van migraine dan mannen. Ze klagen over ongemakjes: het eten verteert niet, ze hebben wat hoofdpijn of last van de gal, of de lever, of ze voelen zich depri, of hun voetjes zijn gezwollen, of ze sukkelen met aambeien, of cellulitis. Vrouwen zijn anders dan mannen, wat slapper, wat ronder, wat zachter. Ze sukkelen wat meer dan mannen, maar ze leven langer. En de oorzaak? De hormonen! Ze kunnen er niets aan doen... Vooral tijdens de vruchtbare periode zijn vrouwen erg gevoelig en het slachtoffer en de slaaf van hun hormonen. Er is om te beginnen het oestrogeen, maar ook het progesteron, oorzaak van veel klachten.

Hormonen: Vrouwen hebben meer last, maar zijn ook beter! 26

SANA nr 45

Ups en downs In de tweede helft van de vrouwelijke cyclus wordt het progesteron baas boven het oestrogeen hormoon. De gevoeligheid neemt toe en alle kwalen of ongemakjes die zich kunnen voordoen bij een vrouw, worden dan geaccentueerd. Dat verklaart ook waarom veel vrouwen zich beter beginnen te voelen van zodra ze in de menopauze komen. Het progesteron neemt af en de oestrogeenspiegel neemt toe, ook omdat het milieu en de voeding al heel wat xenooestrogenen aanvoert. De hormonen zijn de hoofdfactor voor de manier waarop iemand denkt en voelt. De geneeskunde houdt volgens sommige specialisten te weinig rekening met natuurlijke gegevens. In feite is de klassieke, moderne geneeskunde veel te grof voor de gevoelige vrouwelijke natuur. Vrouwen zijn veel fijner dan een scanner. Zij worden problemen gewaar terwijl een dokter - hoe goed en verfijnd hij ook mag zijn uitgerust - nog niets kan waarnemen of meten. Vrouwen voelen zich niet goed en de dokter con-

cludeert grofweg dat het niet kan, of dat het ingebeeld is, toe te schrijven is aan emoties, psychosomatisch is, dat het maar... de zenuwen zijn. Op die manier wordt de vrouw verwaarloosd, worden haar klachten niet ernstig genomen en kan het gebeuren dat eenvoudige klachten over een moeilijke spijsvertering op den duur ongemerkt evolueren naar slokdarmkanker of maagzweren. Zwakke geslacht is sterk Vrouwen hebben geen gemakkelijk leven. Ze hebben hun lijf en hormonen tegen. Vandaar dat velen van hen zich stukken beter voelen als ze zwanger zijn: hun hormonen werken dan anders. Vooral als de eerste moeilijke weken voorbij zijn, voelen ze zich de koning te rijk. Sommigen willen zelfs vijf kinderen om opnieuw dat gelukzalige gevoel te kennen en zich goed te voelen in hun vel. Heel hun zogenaamd psychosomatische tralala valt weg. Dat is niet psychosomatisch, dat zijn echte klachten die ze misschien wat emotioneel verwoorden. Het zwakke geslacht is eigenlijk niet zwak, maar anders, dankzij de hormonen. Mannen denken met hun spierballen, maar een vrouw denkt met liefde, geduld, genegenheid, altruïsme, kunstzin. Kijk maar eens naar de inzet die een moeder kan opbrengen voor

SANA nr 45

27

28

SANA nr 45

Remedie? De hormonen bij de vrouw maken haar zogenaamd tot het zwakke geslacht omdat ze meer kwaaltjes heeft, meer afziet dan een man, maar tegelijk maakt het haar ook geduldiger, kunstzinniger, heeft ze meer zin voor detail, kan ze zelfs beter studeren. Ze zijn eigenlijk veel sterker dan een man. Ze weten het niet en ze zeuren er wel over. Sommige vrouwen willen dezelfde spieren als een man, spreken dezelfde stoere taal... maar daarmee geven ze hun kracht en sterkte prijs. Men probeert met pillen alles te regelen, de vraag is hoe goed dat wordt op termijn. We hebben zelfs de vruchtbaarheid geregeld dankzij de pil... maar het heeft veel vrouwen ook mannelijker gemaakt. Bovendien is er het nadeel dat voeding en milieu al een overlast aan oestrogenen oplevert. Daar komt de „pil” nog eens bij. Het lichaam is immens complex en de geneeskunde kan dat bijlange nog niet vatten. Er zijn de emoties, de hormonen, het immuunsysteem, de stress, de adrenaline, het cortisone... maar het lichaam is veel meer dan de som van de delen. Dus kan je ongemakken gewoon beter laten voorbij gaan of een goed natuurlijk middel zoals Menobell, een goed natuurlijk middel met respect voor de eigenschappen van de vrouw.

Jan van Bercken

De Inspiratietuin van Herkenrode is een hedendaags kruidenpark: exclusief en origineel, aantrekkelijk voor een gevarieerd publiek van professioneel geïnteresseerden en individuele bezoekers, ontspannend en educatief. Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij 4 3511 Hasselt Tel.: 011 23 96 70 Fax: 011 33 46 45 E-mail: [email protected] Web: www.abdijsiteherkenrode.be

Hotel ’t Buskruid

Advertentie

haar kinderen. Ze is door haar natuur in staat meer voor anderen te zorgen. Ze is voorzichtiger dan een man, maar ook kwetsbaarder, gevoeliger, liever. Je moet ze dan ook met gevoelige vingers hanteren, want hun lastjes zijn echt. Twee derde van de vrouwen hebben die lastjes door de schuld van hun hormonen. Vooral de moederlijke types hebben er last van. Het zijn vrouwen die wat mollig zijn, wat ronder. Hun bloedsomloop is wat trager, hun bloeddruk wat lager, hun huid wat dikker, hun cellulitis wat opvallender, hun waterretentie wat duidelijker, ze hebben wat spatadertjes, hun lymfeafvoer is gestoord, ze zijn wat meer opgezwollen, ze voelen zich wat dikker, want vrouwen zijn helemaal anders. In alle opzichten verschilt een man van een vrouw. Ze heeft andere hormonen, andere organen, een andere gezondheid, maar ook andere methodes en ze heeft een andere logica. Bij mannen gaat alles direct. Zij zijn haantjes de voorste. Vrouwen kennen de kunst der omwegen. Maar ook voor haar gezondheid is dat zo. Haar hormonen zorgen voor heel wat disfuncties en vertragingen. Die onderlinge samenwerking tussen haar organische klachten en haar psyche maakt dat ze veel last heeft van migraine, want ze heeft vaak last van een algemeen zwakke circulatie, een trage lymfe-retour, een trage pols, een lage bloeddruk, koude voeten, dode vingers.

Advertentie

Inspiratietuinen Herkenrode

Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg

Erkend fietshotel vlakbij knooppunt 312 Hotel ’t Buskruid Dr. Vanderhoeydonckstraat 64 3560 Lummen Tel 013/53 22 94 Fax 013/53 22 95 E-mail: [email protected] www.tbuskruid.be

SANA nr 45

29

Weetjes Zonnebank doet sneller verouderen Ook Duitse huidartsen waarschuwen voor de grote misvatting onder toeristen: ze willen al met een tintje het vakantiestrand op en trekken in massa eerst naar het solarium of de zonnebank om zich op die manier voor te bereiden op de vakantie. De meeste zijn van oordeel dat hun licht gebruinde huid al een beveiliging geeft tegen de zon en dat ze op die manier minder gauw last zullen krijgen van zonnebrand. Niets is minder waar, waar-

Afrikaans plantje helpt tegen artrosepijn In een groot aantal gevallen kunnen patiënten met artroseklachten bevrijd worden van hun pijn en hun gewrichten beweeglijker maken dankzij een eenvoudige plant die in de thuislanden van de Afrikaanse woestijn gevonden wordt: duivelsklauw. Omdat het bijna onmogelijk is de plant in cultuur te brengen, moet ze in het wild geoogst worden, de zeldzaamheid zal dus nog toenemen. En toch heeft duivelsklauw ofte Harpago een helende werking op spierpijnen en gewrichtsaandoeningen, doordat het schadelijke enzymen kan neutraliseren, de zogenaamde colla-

30

SANA nr 45

schuwen de huidartsen. De zonnebank zendt enkel UV-A-licht uit. Deze lichtgolf dringt diep in de huid door en veroorzaakt wel degelijk een activering van het pigment en zorgt dus voor een bruine huid, maar absoluut niet voor een bescherming. Daarvoor zorgt enkel UV-B-licht. De zonnebank veroudert de huid wel en verhoogt de kans op huidkanker aanzienlijk. De elastinevezel breekt en er ontstaan ook vroegtijdig rimpels. De zonnebank is geen element van schoonheid, wel van vroegtijdige veroudering.

genasen zoals die bij artrose vervormingen van het gewricht veroorzaken. Door Harpago kan de beweeglijkheid van een aangetast gewricht verbeterd worden, terwijl de pijn ook verminderd wordt. Duivelsklauw heeft ook de plezierige eigenschap de lever te helpen bij zijn ontgiftingswerk wie leverproblemen heeft, is dus ook gebaat bij een kuurtje met duivelsklauw. In tegenstelling tot heel wat synthetische reumaproducten, tast duivelsklauw het maagslijmvlies niet aan. Harpago of duivelsklauw zit bijvoorbeeld in het natuurlijke preparaat Articulan van Fytobell.

Warmte helpt bij rugpijn Sommigen noemen het lumbago, anderen spreken over spit, maar het gaat in elk geval om lage rugpijn en het is niet prettig als je er door geplaagd wordt. Bij spit is er iets in de lage rug geschoten, waardoor men zich van de pijn niet of nauwelijks meer kan bewegen. Pijn van spit kan uitstralen naar de billen en naar de bovenbenen tot de knieën. Spit is iets heel anders dan ischias of hernia. Bij die laatste twee straalt de pijn ook uit, maar haast altijd in één been en tot voorbij de knie. We weten niet precies wat er aan de hand is en waar de problemen zitten. Hoe komt het? Het erin schieten kan ineens gebeuren bij het bukken, draaien en opstaan. Het kan ook zijn dat iemand in een uur tijd de pijn en het stijve gevoel voelt opkomen of dat hij ermee wak-

Chauffeurs met smalle broeken minder vruchtbaar Het was al langer bekend dat hete baden de vruchtbaarheid van mannen nadelig kan beïnvloeden. De zaadklieren zitten precies daarom buiten het lichaam omdat ze een lagere temperatuur moeten hebben. Uit onderzoek is gebleken dat mannen die te smalle broeken dragen, vaak hete baden nemen of in een heet milieu moeten werken zoals metaalgieters, stokers, ook minder beweeglijk sperma hebben. Onderzoek in Frankrijk heeft uitgewezen dat nog meer beroepen in hetzelfde „beddeke” ziek zijn: buschauffeurs en truckers: ze zitten urenlang onbeweeglijk in een broeiend hete truckcabine, vaak met smalle broeken gekleed, terwijl de genitale

ker wordt. Voor het gemak noemen we het allemaal maar spit of lumbago. Bij verkeerd tillen schiet het ook in de lage rug. De klachten lijken erg veel op die van spit en waarschijnlijk is het hetzelfde. Wat kunt u er zelf aan doen? Warmte is altijd goed. Het maakt niet uit of die nu komt van een smeersel, spray, een bad of douche, een rode lamp, speciale warmte (thermo) kleding of een elektrische deken. Als je het echt niet kunt uithouden, neem je een paar dagen bedrust. Maar als het kan, is het heel goed in beweging te blijven. Daarbij is fietsen gemakkelijker dan lopen. Pijnstillers maken je niet sneller beter, maar kunnen soms verlichting geven en het bewegen gemakkelijker maken. Maar in elk geval is warmte altijd gunstig. Ook acupunctuur, osteopathie en chiropraktijk kunnen helpen.

zone dezelfde temperatuur aanneemt als de rest van het lichaam: fataal voor het zaad, dat minder beweeglijk wordt en ook in mindere mate wordt aangemaakt. Volgens hetzelfde onderzoek treedt dit fenomeen al op als de chauffeur drie uur ononderbroken aan het stuur zit. Regelmatig halt houden, een „stapje in de wereld zetten” en luchtige kleding dragen is derhalve zeer aangewezen. ’s Morgens in de plaats van een warm bad: liever een koele douche: gezonder voor de bloedsomloop en het hart en beter voor het nageslacht!

SANA nr 45

31

Ben jij ook een snoeper van medicijnen?

B

elgen zijn snoepers en dat hebben ze niet alleen te danken aan hun lekkere chocolade. Maar we snoepen te veel, niet enkel suikerhoudend voedsel, maar ook medicijnen en dat is een heel ander verhaal. Het verbetert er niet op, want vorige week werd een rapport gepubliceerd waaruit blijkt dat we dubbel zoveel terugbetaalde geneesmiddelen slikken als veertien jaar geleden. Medicijnen zijn consumptiegoederen geworden, een verandering van status die alarmerend is. Enerzijds een teken van de maatschappij waarin we leven, waarbij we de problemen zelf niet meer in de hand hebben, anderzijds een teken van medicalisering van de maatschappij waarbij het aanbod en het voorschriftgedrag de consumptie aanwakkeren. De maatschappij boezemt angst in. De gebeurtenissen in de wereld maken dat we niet meer met vertrouwen de dag van morgen kunnen verwachten: er kan van alles gebeuren: het werk, de gezondheid, de financiën, de veiligheid, de zekerheid. Alles zit in vraag. We kunnen dat niet meer op menselijke maat opvangen en dus springt de indus-

32

SANA nr 45

Onze maatschappij wordt gemedicaliseerd voorschrijven. Voor dit gedrag zijn ze afhankelijk van de informatie van de farma-concerns, want hun opleiding is te kort en niet diepgaand genoeg om alles te weten over de invloed en samenstelling van geneesmiddelen. Daar zijn botsende belangen bij: de patiënt wil genezen, de farmacie wil verkopen. Artsen zijn veelal aangewezen op informatie van vertegenwoordigers of van publicaties van farmaceutische bedrijven die in wetenschappelijke rapporten hun producten aanprijzen. Die onderzoeken hebben ze nota bene zelf laten uitvoeren en bekostigen, dus: “welk rapport wil je en waarvoor wil je betalen”. Zo zit dat een beetje in elkaar. Negatieve aspecten

worden vaak verzwegen of verdoezeld, tot ze jaren later aan het licht komen zoals recent met Domperidon en Paracetamol. Denk aan Contergan, Softenon, de pil enz... Handeltje Dr. Matthias Rath, bekend Duits cardioloog vooral in Amerika actief, legde met zijn uitspraak de vinger op de wonde: "Als ziekten voorkomen kunnen worden door de gezondheid van de cel te optimaliseren met natuurlijke, niet-patenteerbare moleculen, dan bedreigt dit de basis van de complete farmaceutische handel in ziekte." Met andere woorden: ziekte is een han-

trie, of liever de farmacie ter hulp. Onze angsten moeten weg, we willen weer vertrouwen en zekerheid en dat halen we dan in de apotheek. Gevolg: een fenomenale stijging van het geneesmiddelengebruik: dubbel zoveel als veertien jaar geleden. Een teken des tijds. Wetenschappelijk onderzoek? Artsen zijn meestal te goeder trouw. Hun opleiding betreft ziektebeelden en het diagnosticeren. Hun functie meestal het doorverwijzen van de patiënt naar ziekenhuizen en specialisten. Voor de rest alleen maar wat

SANA nr 45

33

‘t Vlierhof

Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

34

SANA nr 45

voorschrift, of de dosis zo laag mogen houden dat er geen therapeutisch effect uit voort kan komen. Verkeerd medicijngebruik We gebruiken niet alleen te veel medicijnen, soms worden ze ook nog verkeerd gebruikt en dat kan fatale gevolgen hebben. Eén op de zes hospitalisaties van patiënten in de geïndustrialiseerde wereld is het gevolg van verkeerd gebruik van medicijnen. Dr. Gerald Cable van de dienst Volksgezondheid in de Verenigde Staten was verrast van dit hoge aantal. De helft van de opnames was dan ook nog eens te wijten aan het nemen van medicijnen die ver over datum waren. Sommige patiënten zijn ook erg onvoorzichtig, combineren middelen die niet samen mogen genomen worden zoals pijnstillers samen met stimulerende preparaten. Soms lopen patiënten verschillende apotheken af om aan middelen te komen waarvan de verpakking voor vrije verkoop te klein is om te voorzien in hun „hoog gebruik”. Waar je in elk geval nooit verkeerd kan mee doen: gezond blijven en daar aan werken. Gezond eten, gezond denken, gezond leven. Goed voedsel, beweging en een helder doel in het leven. Zo wordt de patiënt geen middel, maar een doel. Daar moeten we weer naartoe, bij voorkeur met natuurlijke middelen.

Jos van Landuyt

[email protected]

natuurlijk smakelijk

Bezoek onze website:

www.vlierhof.be Dominique Vreven

Advertentie

deltje geworden waar farma-concerns, therapeuten en instituten beter van worden. De vraag is of ook de patiënt daar belang bij heeft, of hij het doel, dan wel het middel geworden is. Niet dat de farmacie geen verdiensten heeft, niet dat de artsen niet te goeder trouw zijn en dat natuurgenezers alle krediet hebben, het omgekeerde is evenzeer waar: in de natuurgeneeskunde zitten ook kwakzalvers net zoals in de reguliere geneeskunde. De patiënt kan dat aftoetsen met de ene vraag: “word ik er beter van, of wordt de andere er alleen maar rijker door”. Dr. Michael Colgan die niet om een boude uitspraak verlegen zit schrijft “dat we ons goed moeten realiseren dat de gezondheidsindustrie failliet zou gaan als ze enkel nog gezonde mensen te behandelen kreeg die maar af en toe ziek worden.” Het is niet verwonderen dat Astra Zeneca in de USA veroordeeld werd voor het verlenen van financiële ondersteuning (lees omkoping) van meer dan 400 artsen. Artsen prezen middelen aan omdat ze onrechtstreeks of rechtstreeks voordeel hadden door een bepaald middel voor te schrijven. Dat gebeurde met prostaatmiddelen, maar ook met cholesterolverlagers enz... De winstmarge van farma-giganten is dan ook gigantisch. Niet te verwonderen dat ze hun handeltje in stand willen houden door goede natuurlijke middelen onder curatele te stellen, te dwarsbomen, te laten verbieden (denk aan vitamines) of verdacht te maken. Sommigen willen zelfs vitamines op

Advertentie

restaurant

50 net.be www.50net.be

De portaalsite voor de dynamische

50-plusser!

Schrijf je nu in op onze Nieuwsflash

www.50net.be 35 SANA nr 45

CARA en astma nemen toe, ook bij jongeren Aandoeningen van de luchtwegen nemen toe. Astmatische bronchitis ontstaat gewoonlijk in de jeugd. Meestal heeft emotionele overgevoeligheid er mee te maken. Natuurlijk spelen allergische factoren een rol: huismijt, stof, pollen, maar ook tabaksrook, scheikundige stoffen, bepaalde voedingsproducten of sterke geuren en zelfs medicijnen kunnen een aanval uitlokken. Maar emotionele kortsluitingen liggen toch in veel gevallen aan de basis van een plotselinge aanval.

In de wurggreep van ademnood

S

teeds meer mensen, maar vooral jongeren krijgen te maken met ademhalingsproblemen. Want COPD of chronisch obstructief longlijden is de derde doodsoorzaak in Europa, na kanker en hart- en vaatziekten. Roken is één van de belangrijkste veroorzakers. Ook chronische en astmatische bronchitis nemen bijzonder snel toe: kortademigheid, piepende geluiden, verhoogde slijmproductie. Maar er zijn ook andere factoren dan roken, want steeds meer jongeren worden met ademhalingsmoeilijkheden geconfronteerd.

36

SANA nr 45

CARA Naast hooikoorts en allerlei allergische reacties, kan de patiënt ook te maken krijgen met CARA, de afkorting van Chronische Aspecifieke Respitaroire Aandoeningen. In deze ziektebeelden treffen we vooral astma, chronische bronchitis, emfyseem en astmatiforme bronchitis. Alle vier de aandoeningen tasten het ademhalingssysteem aan en ze hebben één gemeenschappelijk kenmerk: de luchtpijpen worden er door vernauwd. De patiënt kan het daardoor erg benauwd krijgen en heeft voortdurend last van hoest. Men beschouwt iets als chronisch als het probleem zich gedurende minstens twee jaar heeft voorgedaan en op zijn minst gedurende drie maanden per jaar optreedt. Deze vier aandoeningen uiten zich op een aparte manier. Bij astma is het vooral de kortademigheid die van belang is. Er kan ook hoest bij zijn en slechts op het einde van de aanval kan er wat taai slijm bij zijn. Daarentegen is er bij astmatiforme bronchitis een blijvende kortademigheid die in de loop van het jaar erg kan variëren. Hun last is -in tegenstelling tot de echte astmapatiëntenwel blijvend en het hele

jaar door, terwijl de echte astmapatiënten vaak maandenlang klachtenvrij kunnen zijn. Bij chronische bronchitis is er vooral hoest en slijm. Niet iedereen die chronische bronchitis heeft, is ook kortademig. Als ze verkouden zijn, hebben ze wel last van kortademigheid. Tenslotte is emfyseem een probleem dat meestal op latere leeftijd optreedt. Ze hebben permanent last van kortademigheid en vooral last bij het uitademen. Natuurlijk zijn deze ziektebeelden niet altijd mooi afgelijnd en ze kunnen vloeiend in elkaar overgaan of door elkaar lopen. In elk geval is het hoofdkenmerk van CARA een veralgemeende vernauwing van de luchtpijpen. Er is ook een overmatige aanmaak van slijm. Daardoor worden ook de luchtwegen vernauwd. Soms kunnen bij astma zelfs de volledige luchtpijptakjes worden afgesloten. Ook de spiertjes rond de luchtwegen komen in kramp en gaan samentrekken, zodat de luchtwegen nog meer vernauwd worden. Emfyseem is meer een ziekte van de longblaasjes, die hun elasticiteit verliezen, de normale structuur verdwijnt. Langdurige ontsteking van de luchtpijpvertakkingen kan emfyseem doen ontstaan. Een gezonde leefwijze met emotionele rust en goed voedsel zal er toe bijdragen dat de problemen verminderen. Niet roken is uiteraard een must. Suiker en zuivelproducten kunnen beter worden vermeden omdat ze leiden tot een hogere slijmproductie. Fastfood is geen voedsel en is nadelig voor mensen met problemen aan de luchtwegen. Tijm of een preparaat op basis van tijm geeft verlichting. Jos van Landuyt

SANA nr 45

37

Omschakeling winteruur: minder belastend dan zomertijd

B

innenkort stappen we van de zomertijd weer in het winteruur. Gewoon een tik op de grote wijzer van de klok? Voorstanders verlangen al naar de volgende zomertijd, omdat het een uurtje langer licht blijft, langer op het terras zitten, langer in de tuin genieten, langer licht om te klussen of te werken. Tegenstanders argumenteren dat de bioklok van streek raakt en dat door de tik op de grote wijzer, jijzelf ook een tik krijgt. Maar is dat zo? Tot op heden is er nog altijd geen wetenschappelijk rapport dat helder aantoont of we er nu voor- of nadeel bij hebben. Los van het economisch aspect is er uiteraard ook een gezondheidsluik. De vraag is: schaadt die omschakeling of is dat te verwaarlozen?

38

SANA nr 45

Je sterft er niet van Jetlag bestaat ook. Als je met het vliegtuig van oost naar west vliegt (naar Amerika bijvoorbeeld) dan duurt de dag langer omdat je tegen de aardrotatie ingaat. Je gaat op die manier later naar bed en hebt minder slaap gehad in dat etmaal. Voor sommigen is het effect bijkomstig want één nacht later zijn ze weer fit, terwijl anderen er een week ongemak van ondervinden. Die ongemakken zijn te vergelijken met de omschakeling van wintertijd naar zomertijd en omgekeerd. In de lente kan de hinder het grootst zijn, omdat we dan een uur minder slapen, de klok wordt vooruit gezet. In de winter is het andersom en wordt de klok een uur teruggedraaid, wat maakt dat we theoretisch een uurtje langer in bed kunnen blijven als we volgens het horloge op hetzelfde tijdstip opstaan. Het klinkt allemaal erg indrukwekkend, maar in feite is het dat niet. Je sterft er niet van, je krijgt er hoogstens een paar dagen ongemak van.

Raakt ook jouw bioritme van slag? Bioritme Maar het bioritme verschuif je niet zoals de wijzers van de klok. Ons lichaam leeft volgens een eigen ritme. Dat wordt het circadiaans ritme genoemd en heeft een cadans van 24 uur. In die periode is er ruimte voor slaap, werk en ontspanning. De slaaptijd wordt vooral hormoonmatig geregeld en gewoontematig. Die twee zijn eigenlijk op elkaar afgesteld. De productie van melatonine, het slaaphormoon, begint op het moment dat het licht afneemt, de avond valt. Als we de duisternis vervangen door kunstmatig licht of door een vliegtuigreis, of door het verschuiven van de wijzers van de klok, is ons bioritme een beetje van streek. Sommigen vallen moeilijker in slaap of worden op een ongewoon uur wakker. Dat merk je vooral bij baby’s en bij dieren. Zelfs planten hebben last van het verschuiven van zomertijd en wintertijd. Het is telers bekend dat planten het meest water nodig hebben op het middaguur. Dat is het moment waarop de zon het hoogst staat. Ze passen ook dan de meeste irrigatie toe. Als de klok verschuift, trekt de zon zich daar niets van

aan en dus moeten de plantenkwekers hun procedure van bevloeiing aanpassen aan de zon en niet aan het winter- of zomeruur. Koeien die moeten gemolken worden of eten vragen doen dat niet volgens het uurritme van de overheid, maar volgens hun eigen bioritme. De mens kan ze dwingen zoals hij zichzelf dwingt, maar dat gaat ten koste van een weekje ongemak. Er zijn er bij wie de last meerdere weken of maanden kan aanslepen. We kunnen dat wat bijsturen door creatiever om te gaan met het open en dicht schuiven de gordijnen in de slaapkamer en door elke dag het eetmaal een kwartiertje te verschuiven. Neem geen slaapmiddelen, dat doet meer kwaad dan goed. Je kan wel een natuurlijk steuntje aanwenden zoals Escholcin, op basis van Escholtzia. Dat laat geen sporen na en helpt alleen de natuur een beetje. Maar voor de rest: pieker niet te veel over het winteruur en geniet een uurtje meer van je slaapkamer.

Jan van Gendt

SANA nr 45

39

Door Kees Martens Kruidenkundige

Heilzame plantenextracten en hun toepassing

Plant van de maand

Panax ginseng C.A. Meyer

Ginseng:

revitaliseert en herstelt

H

et levenselixir is nog wel niet uitgevonden, maar ginseng zou in dat geval wel een van de ingrediënten kunnen worden omdat het bijzonder goede eigenschappen heeft met betrekking tot alertheid, vitaliteit, uithoudingsvermogen, kracht, weerstand en libido. Niet te verwonderen dat het in de oudheid zo geroemd werd omwille van zijn gezondheidsbevorderende eigenschappen. Het werd aangeprezen voor het herstel van de levenskracht van de gehele mens. Daar dankt ginseng ook zijn naam aan, want die verwijst in zijn betekenis naar het silhouet van de mens en met enige verbeelding kan je in de wortel inderdaad een menselijk silhouet herkennen. Geschiedenis van de plant Panax ginseng stamt oorspronkelijk uit Korea en China en wordt daar al zo’n 5000 jaar als geneesmiddel gebruikt. Ginseng is afgeleid van ‘Gin’, dat mens betekent, en ‘Seng’ dat staat voor gelijkend. Volgens de volksgeneeskunde houdt de wortel ziekten buiten het lichaam. Hij wordt onder andere gebruikt als opwekkend middel dat het zenuwstelsel zowel ontspant als stimuleert. Ook het uithoudingsvermogen en de weerstand worden bevorderd, en de geslachtsdrift verhoogd. Voor de bekende patroon van de Oosterse kruidengeneeskunde, Shen Nung

40

SANA nr 45

(2700 v.Chr.), was ginseng de belangrijkste plant. En die beschreef hij uitvoerig in zijn farmacopee. Marco Polo bracht de plant laat in de 13de eeuw tijdens een van zijn reizen naar Europa. Gunstige werking bewezen Het Westen heeft lange tijd wat argwanend gereageerd op de verhalen van deze werkzaamheid, totdat de hogedrukvloeistofchromatografie (een analysemethode om te bepalen welke inhoudsstoffen aanwezig zijn) het mogelijk maakte uit Panax ginseng een tiental werkzame stoffen te isoleren. Tegenwoordig zijn er meerdere onderzoeken verricht naar de werkzaamheid van deze plant. Zo blijkt uit dubbelblind en placebo-gecontroleerde experimenten met ginseng, dat ouderen die last hebben van futloosheid en moeheid in 75% van de gevallen een gunstig effect ondervinden. Bij dit type onderzoek behandelt men een groep proefpersonen met het uit te testen middel en een andere groep met een placebo (een ‘fopmiddel’), dat er net zo uitziet als het ‘echte’ middel. Zowel arts of onderzoeker als patiënt weten niet wie welk middel krijgt. Voorts bleek uit de verschillende onderzoeken dat bij psychologische tests beter werd gescoord. Het reactievermogen zou volgens de verschillende onderzoekers ook gunstig worden beïnvloed.

Verschil Er is een verschil tussen de ‘witte’ en de ‘rode’ ginseng. De ‘witte’ ginseng is de gepelde en gedroogde wortel; de ‘rode’ ginseng is de ongepelde, gestoomde en daarna gedroogde wortel. De Koreaanse variëteit C.A. Meyer werd in 1842 beschreven en wordt al lange tijd als de beste ginseng beschouwd vanwege de klimatologische omstandigheden, de beste teelttechnieken en de zuiverheid. Eigenschappen De plant is algemeen stimulerend, vitaliseert, verbetert de stressbestendigheid, vergroot het uithoudingsvermogen en de prestaties, verhoogt de weerstand (is o.a. antiviraal), stimuleert de stofwisseling en normaliseert de hormoonbalans. Ginseng heeft echter veel meer gunstige effecten, zoals op de bloedsuikerspiegel, de bloeddruk en de cholesterolbalans. Het gebruik ervan heeft dan ook een breder effect op het lichaam. Verwerking en toepassing De gedroogde wortel van de plant wordt verwerkt. Ginseng wordt toegepast onder andere bij algemene vermoeidheid, psychosomatische aandoeningen, lichte depressie en bij de gevolgen van langdurige stresssituaties. Personen met te hoge bloeddruk moeten zich wel laten controleren tijdens het gebruik.

SANA nr 45

41

Brievenbus

Reacties van onze lezers In deze rubriek krijgen lezers de kans vragen te stellen, of reacties neer te pennen in verband met hun ervaringen over gezondheid.

Richt uw brieven aan [email protected]

Last van haaruitval Mevrouw P.N. uit Genk Ik ben een vrouw van 53 jaar en heb last van haaruitval. Dat is al een hele tijd bezig en ik heb het ongeveer 17 jaar lang stabiel kunnen houden. Nu lukt het evenwel niet meer. Ik laat nu een behandeling toepassen in een cosmetisch instituut. Misschien zijn er onder de lezers mensen die in behandeling zijn geweest en het zou interessant zijn te weten vanaf wanneer er resultaat mag worden verwacht. Ofwel zijn er anderen geholpen door bepaalde medicijnen, dan had ik dat ook graag geweten. Ik sprak erover met een dokter, maar die kent geen middelen die daarop werken. Haaruitval is een normaal verschijnsel. De mate van haaruitval kan per persoon verschillen. Er is sprake van haarverlies indien meer haren uitvallen dan dat er nieuwe haren bijgroeien. Haaruitval van ongeveer 100 haren per dag komt veel voor. Veel haarverlies leidt tot kaalheid en wordt door veel mensen moeilijk geaccepteerd. Haaruitval kan verschillende oorzaken hebben en kan tijdelijk of blijvend zijn. De klassieke mannelijke kaalheid (alopecia androgenetica) komt bij sommige mannen reeds in de puberteit voor. Deze vorm is meestal blijvend. Erfelijke aanleg speelt hierbij een belangrijke rol. Bij

42

SANA nr 45

vrouwen in de overgang kan haaruitval voorkomen door het verlaagde oestrogeengehalte in het bloed. Deze vorm bij vrouwen is ook blijvend. Extra haaruitval die vaak tijdelijk van aard is, kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld zwangerschap, een schildklierstoornis, gebruik van medicijnen en door stress. Haarbeschadiging door bijvoorbeeld zonnestraling of droge lucht, scherpe kammen, permanentbehandeling, kleuren van het haar kan haaruitval veroorzaken die niet blijvend hoeft te zijn. Haaruitval is dus een complex gegeven en het is zinloos het haar of de hoofdhuid te behandelen als niet eerst een grondige diagnose is gesteld door een bevoegd arts over de oorzaak en de complete gezondheid. Zowel de mineralenstofwisseling, de vitaminehuishouding, allergische reacties, bepaalde ziekten, zelfs griep, maar ook stress en zenuwen, kunnen invloed hebben op haargroei en haaruitval. Het heeft dus geen zin een lotion, een shampoo of een massageolie voor de hoofdhuid te gebruiken, als je niet goed weet wat de oorzaak is. Er zijn trouwens verschillende vormen van haaruitval. Bovendien is het normaal dat je haren verliest, die groeien na drie maanden trouwens gewoonlijk terug. Het hormonaal evenwicht speelt eveneens een belangrijke rol: de verhouding oestrogenen, prostagenen en testosteron voeren hier een hoofdrol op. Vandaar dat het

gemakkelijker voorkomt dat mannen hoofdhaar verliezen en dit bij vrouwen minder vaak voorkomt. Ons advies is dus: laat het liever eens onderzoeken bij een huidspecialist en een endocrinoloog, dan heb je exacte gegevens om een therapie op te bouwen. Ook kunt u zelf beschermende maatregelen nemen: Het vermijden van oorzaken die haarbeschadiging met als gevolg haaruitval hebben zoals bijvoorbeeld het permanenten van haar. Een goede conditie van het haar, gezonde voeding en een goede algemene lichamelijke conditie zouden kunnen helpen het haaruitval te vertragen. Bij plotseling uitvallen van hele plukken haar kunt u het beste naar uw arts gaan. Hoofdhaar verliezen, wordt wel als een cosmetisch nadeel beschouwd, maar dit enkel cosmetisch willen behandelen is niet de juiste weg. Daarom kunnen we al beginnen met een algemene raad: zorg dat er voldoende vitamines van de B-groep aanwezig zijn in de voeding, want als die ontbreken, is haaruitval normaal. Daarom is volkorenbrood beter dan wit brood. Je kan eventuele tekorten aanvullen met biergist, of een B-complexpreparaat. De hoofdhuid goed masseren met een neutrale shampoo of gewoon met water zal de doorbloeding verbeteren en is eveneens gunstig. Maar bovenal: probeer een juiste diagnose te krijgen. Dan pas kan je blijvende resultaten van een behandeling verwachten.

Ik ben angstig en depressief Mevrouw G.S. uit Deurne Ik ben de laatste tijd nogal angstig en depressief. Mijn huisarts schreef mij antidepressiva en slaapmiddelen voor. Zou ik misschien baat kunnen hebben bij een natuurlijk middel? Want ik ben een beetje bezorgd over het gebruik van slaapmiddelen. Of zou Aloë Vera mij kunnen helpen? Anderen raden mij melatonine aan, een homeopathisch middel, zeggen ze. Ik ben 75 jaar.

Melatonine heeft niets met homeopathie te maken. Het is een hormoon dat in de hersenen wordt aangemaakt, onder invloed van de duisternis. Als het donker wordt, maakt het lichaam dit hormoon aan, zodat de patiënt langzaam wordt voorbereid om te kunnen slapen. Als er te weinig van dit hormoon is, kan de patiënt moeite hebben met slapen. Men heeft dit hormoon nu ook op kunstmatige wijze aangemaakt, zodat het eigenlijk bij wie het inneemt, de slaapbereidheid kan stimuleren. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij mensen die veel met het vliegtuig reizen en bij wie vanwege een verschoven dagritme en uurrooster, de natuurlijke productie van melatonine verstoord is. Op die manier kunnen ze tijdens een lange vliegtuigreis gemakkelijker slapen. Maar ook bij mensen die moeite hebben met slapen kan het nuttig zijn en is het veel minder verslavend en gevaarlijk dan de klassieke slaapmiddelen, die uiteindelijk de REMslaap verstoren en die de slaap eerder vervangen door een soort narcose dan een echte slaap. In België is de verkoop van deze middelen verboden, omdat het om een hormoonachtig middel gaat. Er moet ook vermeld worden dat melatonine een sterke antioxidant is, zodat het een goede vrije radicalenvanger is en het lichaam tegen ernstige ziekten kan helpen beschermen. Aloë Vera is een plant die vooral in de huidverzorging haar toepassing vindt. Met depressie heeft ze weinig te maken. Dat is wel het geval met Sint-Janskruid, dat een goed natuurlijk antidepressivum is. Hiervoor kan u bijvoorbeeld in de apotheek vragen naar Hyperibell van de firma Fytobell. Een sterk werkend natuurlijk antidepressivum, waarvan de tinctuur door ultrasone extractie werd verkregen. Voldoende lichamelijke beweging is ook van belang en hopelijk kan je elke dag nog een beetje naar buiten komen, want wandelen in de natuur is nog het allerbeste antidepressiemiddel. Een goed natuurlijk slaapmiddel is bijvoorbeeld Escholcin, op basis van Escholtzia, dat is inderdaad veel veiliger dan een synthetisch slaapmiddel.

SANA nr 45

43

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

• • • •

Perentaartje met vanille

H

et zit de peer de laatste tijd niet zo mee. Door het Russisch embargo tegen deze heerlijke vruchten hebben wij in onze lage landen een grote overschot. Daarom in deze I-Sana een makkelijk en smakelijk recept met peren als dessert, bij de thee of om je bezoek eens te verrassen.

Gebruik voor deze taart niet te rijpe peren, ze moeten nog stevig zijn en niet te veel sap verliezen als je ze in stukken snijdt. De bekende conferencepeer is hiervoor zeer geschikt of een doyenée kan ook maar enkel als ze nog stevig zijn. De meeste desserts zijn echte caloriebommetjes. Door de grote hoeveelheid peren en het matig gebruik van kokosbloesemsuiker verkrijg je hier een meer natuurlijker zoet dat ondersteund wordt door de vanille met matige caloriewaarden. Boodschappenmandje voor 1 taart: • 90 g ongezouten hoeveboter • 50 g kokosbloesem suiker • 1 vanillestok • 150 g speltbloem • 10 g bakpoeder • 3 eetlepels sojamelk • 3 scharreleieren • 1 kg harde peren (conference, doyennée of voor de specialisten Jefkes peren) Bereidingswijze • Zorg er voor dat je boter op kamertemperatuur is. Voor het slagen van dit recept is dit uiterst belangrijk. Een te koude boter geeft een slecht

44

SANA nr 45

• •

•

• • •

•

resultaat. Roer de boter met een vork tot deze romiger wordt. Snij de vanillestok overlangs in twee met een scherp mesje en schraap de vanillezaadjes eruit. Voeg ze zorgvuldig bij de boter en vermeng alles samen met het bakpoeder. Voeg de kokosbloesemsuiker toe en roer goed tot de suiker oplost in de boter en je geen korreltjes meer ziet. Breek de eieren in een kom en klop ze los tot een egaal mengsel. Voeg nu een soeplepel van de speltbloem erbij en meng goed. Doe nu geleidelijk aan wat van het eimengsel erbij, dan een beetje bloem en af en toe wat van de melk. Bij dit soort deeg is het belangrijk dat je die laatste ingrediënten (bloem, ei en melk) niet in één keer vermengt maar beetje bij beetje. Doe je dit niet, loop je risico dat je deeg aan het schiften slaat en je geen egaal deeg verkrijgt. Het deeg is nu een dik, vloeibaar geheel. Schil nu de peren en snij ze in stukjes van ongeveer 3 cm. Meng al de perenstukjes zorgvuldig onder

•

het deeg. Neem een ronde bakvorm en boter deze in. Stuif er een beetje bloem door en vul je vorm met het perendeeg. Zet dit in een voorverwarmde oven gedurende 45 minuten op 180°. Haal je perentaart eruit en laat haar zeker een half uurtje rusten vooraleer je deze aansnijdt. Om het feestje volledig te maken kan je hierbij een bolletje vanille-ijs serveren en wat warme chocoladesaus. Natuurlijk smakelijk!

Chocoladesaus Niets is zo makkelijk te maken als chocoladesaus. Smelt hiervoor zachtjes 200g chocolade van 80% au bain Marie. Breng in een ander kookpotje 350 ml sojaroom met 20g kokosbloesemsuiker aan de kook en voeg dat samen met de chocolade. Laat kort even doorkoken en klop er een koffielepeltje hoeveboter door.

stroop van maken door ze in te koken. Kokosbloesemsuiker Kokosbloesemsuiker is afkomstig uit de nectar van de bloesem van de kokospalm. Dit is één van die nieuwe suikervervangers met een lage glycemische index wat betekent dat deze suiker slechts langzaam afgebroken wordt en daardoor slechts geleidelijk aan in de bloedbaan terecht komt. Het grote voordeel van kokosbloesemsuiker is dat je hem in je receptuur gewoon kan vervangen door suiker. Hij heeft een bijna identieke structuur en laat zich daarom op dezelfde wijze behandelen als suiker. Nadeel is de prijs die vrij hoog is. Gebruik zoetstoffen altijd met mate zodat je lichaam daar niet teveel aan went en uiteindelijk aan verslaafd kan geraken.

Meer dan alleen “een peer stoven” Door hun knapperige textuur, aroma en smaak geven peren vermengd in een slaatje deze een exotisch en apart tintje. Combineer eens gebakken of gegrilde peren met een blauwe schimmelkaas zoals die wereldberoemde Achelse blauwe. Peren kan je ook inmaken en dan de hele winter gewoon heerlijk bij de boterham eten. Je kan er smeuïge sorbets van maken. Traditioneel worden peren gebruikt om wildschotels te begeleiden. Een gekonfijte peer is wel een heel bijzonder iets en als je er echt veel te veel van hebt, kan je er nog een aangename

‘t Vlierhof Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected] www.vlierhof.be

Tekst en foto’s Dominique Vreven

SANA nr 45

45

De groene vingers van

Ivo Pauwels

Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal schitterende rubrieken in i-Sana.

MELOEN: heerlijke najaarsplant Meloen kweek je gemakkelijker in een kas of een serretje

H doet denken.

et najaar geeft ons een korf vol overvloed aan lekkere vruchten en groenten. Sommige zijn op zichzelf al lekker en kunnen ofwel rauw of in een schotel worden verwerkt, terwijl andere heerlijk zijn bij allerhande bereidingen. Een daarvan is meloen, een heerlijkheid die ons aan vakanties in het zuiden

De lekkere vruchten van de rankende meloenplant, Cucumis melo, hebben we te danken aan spontane kruisingen en gericht selectiewerk dat millennia in beslag nam. In de eerste eeuw van onze tijdrekening vertelde Plinius de Jongere niet veel goeds over de toen nog smakeloze meloen. Slingerplant De meloenplant is een rankende plant, erg verwant aan de komkommer en de pompoen. De plant is eenjarig

46

SANA nr 45

en vorstgevoelig. Elke plant ontwikkelt zowel vrouwelijke als mannelijke bloemen. Onderaan de vrouwelijke bloemen zit een bolrond vruchtbeginsel dat in ons klimaat in een kas of op een uiterst warme berm in een maand of twee zal uitgroeien tot een rijpe vrucht. De vrucht is rijp wanneer rond de steel barstjes ontstaan en je aan het andere uiteinde van de vrucht de zoeterige geur kunt opsnuiven.

Scheepsproviand In de 2de eeuw schreef de arts Galenus dat de rijpe vruchten minder braakneigingen oproepen dan de onrijpe. Een eeuw later waren er echter in tuinen rond de Middellandse Zee zoetere meloenen ontstaan. Ze werden nu duidelijk van komkommers onderscheiden. Meloenen zijn redelijk lang houdbaar. Ze gingen dan ook vaak mee als scheepsproviand. Dat werkte hun verspreiding in de hand. Zelfs de bemanning van Colombus’ schepen strooide de zaden kwistig uit, zodat de grote zeevaarder tot zijn verwondering op zijn volgende expedities overal meloenen aantrof waar hij de vorige keer was geland. In de moestuin Wie zelf kanteloepmeloenen, ogenmeloenen, netmeloenen of honingmeloen wil telen, vind in elk tuincentrum zaden en in sommige zelfs jonge planten. De teelt van meloen is in ons klimaat niet eenvoudig. De planten én de vruchten hebben veel warmte nodig en een relatief hoge luchtvochtigheid. Om die redenen kun je ze beter in een liefhebberskasje dan in de volle grond telen. Vroeger teelden de tuinders ze in platte bakken of eenruiters op broeibedden van verse paardenmest. Tegenwoordig zou je ze op warme compostbakken kunnen kweken. In de kas is het absoluut noodzakelijk de vrouwelijke bloemen te bestuiven. Breek een jonge mannelijke bloem af en strijk met de meeldraden over de stamper van de vrouwelijke bloemen. Op www.wezooz.be kunt u Ivo Pauwels in zijn en vele andere tuinen aan het werk zien. SANA nr 45

47

Tuin Mango: heerlijk tropisch

W

ie kent niet de fruitige, harsachtige smaak van de mango, een grote boterzachte tropische vrucht van een boom uit tropisch India? Pas in de 13de eeuw hoort het westen van deze vrucht. Ze wordt voor het eerst vermeld door een rondreizende broeder met de naam Jordanus. Gladde huid De relatief zware vrucht heeft een typische, enigszins ovale vorm. Ze is meestal groen met een oranje blos en het huidje is erg tactiel. Ze ligt prettig in de hand en je voelt onmiddellijk wanneer ze rijp is. Met een kleine druk ontstaat er dan een ondiep kuiltje. De gladde pel is hard en oneetbaar. Laagstammen Grote mango’s kunnen tot 1 kg wegen. In hun land van herkomst kun je op de markten mango’s kopen in een haast oneindige variatie van vormen en smaken. In India wordt de mangoboom, Mandigofera indica, sinds de 14de eeuw op grote schaal aangeplant. De moderne rassen worden op

48

SANA nr 45

van Ivo Pauwels

zwakke onderstammen geënt. De bomen blijven dan laag zodat de vruchten gemakkelijk te plukken zijn. Plaatselijke rassen In India zijn de favoriete rassen de Alphonso en de Mulgoa. De eerste komt ook bij ons in groten getale op de markt. De Mulgoa is wat kleiner. De schil is groen en vertoont donkere vlekken. Erg sappig, maar minder bestand tegen transport is de Bombay die in West-India de absolute favoriet is. Uit Cuba kwam in vroegere tijden een uiterst lekker ras, de Biscochuela. Uit al deze fruitrassen is de penetrante terpentijngeur van de wilde vruchten door langdurig selectiewerk verdwenen. Zaai de pit Wie een mango wil zaaien, zal succes hebben als hij als volgt te werk gaat. Ontdoe de pit van het vruchtvlees en reinig ze zorgvuldig. Open de steenkern zoals je een oester openwerkt, door een scherp mes enkele mm in het midden van de steen te steken en te draaien. Doe het voorzichtig, zonder de kleine kiemwortel te beschadigen. Zorg dat de steen minstens één vinger dik geopend is. Steek de

steen met de kiemwortel naar beneden voor de helft in de potgrond, schuif er een plastic zak over en plaats de pot op een plek waar de temperatuur tussen 20 en 25°C is. Na drie weken verschijnen de eerste, rood aanlopende bladeren en kun je de plastic zak verwijderen.

Mandarijn: lekkere citrusvrucht

Z

oals de naam al laat vermoeden is de pitarme mandarijn van Chinese origine. De oudste aantekeningen over deze lekkere citrusvrucht dateren uit de 12de eeuw voor onze tijdrekening. En de hoogstaande naam verraadt dat ze zeer werd gewaardeerd. Via Japan naar Europa Het duurde ruim twee millennia eer de mandarijn haar vaderland verliet en in Japan verzeild geraakte. In Japan was vooral de unshiu mikan bekend, de zogenaamde satsuma, een zaailing van een vrucht die in de 16de eeuw van de Chinese stad Wenzhow naar Japan werd uitgevoerd. Unshiu is de Japanse uitspraak van Wenzhow. In 1805 bracht de Brit Abraham Hume naast een aantal Chinese rozen ook twee mandarijnenrassen uit Canton mee naar Europa. Hij stuurde ook bomen naar Italië en Malta en velen geloven dat daaruit de mediterrane mandarijn ontstond, de mandarijn waarmee “sinterklaas en de kerstman” elk jaar weer gul zijn.

mandarijn samen met de limoen de meeste koude. Mandarijnenbomen gedijen dan ook prima in de landen rond de Middellandse Zee. De bekende satsuma mandarijn draagt de beste vruchten in streken met relatief koude winters. Een mandarijnenras dat bij ons erg gevraagd is, is de clementine, die haast uitsluitend in de kuststreken van Marokko, Spanje en Corsica wordt geteeld, en genoemd is naar de veredelaar, de Franse Trappist Père Clement. Naast de clementine zijn er talloze commerciële rassen, waarvan de ene al gemakkelijke te pellen valt dan de andere. Vele rassen Zoals dat met appels en peren het geval is, bestaan er talloze rassen van deze edele vrucht. Sommige zijn erg plaatselijk, andere zijn voorbijgestreefd door nieuwe rassen die hogere commerciële kwaliteiten hebben, maar allemaal zijn ze lekker, zoet en fris. Van de satsuma’s zijn de bekendste rassen de Owari, Clausellina, Hayashi, Sugiyama, Aoshima en Juman. De rassen van de mediterrane mandarijn klinken dichter bij huis: Palermo, Paterno en Valencia. De clementine kent rassen als Arrufatina, Bekria, Monreal, Marisol en de lekkere Clemules, die in Spanje de absolute favoriet is.

Voor een koel klimaat Van alle commercieel gekweekte citrusvruchten verdraagt de SANA nr 45

49

Het geheim om gezond en langer te leven

Wetenschap bevestigt: onze voeding bepaalt onze leeftijd

W

ie wil er niet zo lang mogelijk gezond leven? Theoretisch zouden we zelfs 140 tot 150 jaar kunnen worden en het is niet enkel Dr. Lecompte die dat beweerde. Onderzoek wees uit dat als we meer vezels, vitamines, mineralen eten, minder suiker en geraffineerde kost zouden eten en meer zouden bewegen, niet roken en geen alcohol gebruiken, dan kunnen we meer dan honderd jaar worden en gezond blijven. Wie wil dat niet? Is het wondersysteem ontdekt? Eigenlijk eten we te veel en vooral ongezond. We voldoen meer onze smaak en letten op wat onze tong ons vertelt, in de plaats van wat onze cellen vragen.

Er is al langer studie verricht naar het effect van onze eetgewoonten, onze gezondheid en de levensduur. Ruim één derde minder eten dan je buikje rond komt en dan nog de helft langer leven, kan dat? Het lukt! Proeven op muizen en ratten hebben het aangetoond en volgens de club der longevity in Amerika zijn daar successen opgetekend van 105-jarigen die nog altijd hun zelfstandig bedrijf leiden. Er is dus hoop voor de toekomst. Uit de resultaten zou blijken dat we veertig percent langer kunnen leven dan de gemiddelde waarden die we nu moeten „ondergaan”. Proeven op ratten Van in de jaren dertig waren er al proe-

50

SANA nr 45

ven gedaan met muizen en ratten. Ze werden in twee groepen onderverdeeld. Eén groep mocht het buikje rond eten met voer dat erg veel weg had van het junkfood van de mensen. De andere groep kreeg een dieet van amper 60 à 70 percent van de eerste groep, plus vitamines en mineralen. Het verschil in levensverwachting was enorm. De eerste groep leefde ongeveer 750 dagen, dat kan je vergelijken met 75 jaar bij de mensen, maar tegelijk vertoonde de groep een groot aantal gevallen van kanker. De tweede groep leefde niet minder dan 1200 dagen en sommigen van de dieren zelfs 1900 dagen. Als je dat omrekent naar de mensen, dan komt dat neer op leeftijden tussen de SANA nr 45

51

Ouder worden door minder te eten? 110 en zelfs 190 jaar. Van knaagdieren tot mensen In het primatencentrum in Madison, werden enkele tientallen apen op een caloriebeperkend dieet gezet bij wijze van experiment. De resultaten zijn erg bemoedigend, want men stelt vast dat degeneratieve ziekten minder voorkomen. Bij een calorierestrictie van 30 percent, neemt de HDL-cholesterol (de goede) met 25 percent toe, terwijl de triglyceriden met 20 percent dalen. Conclusie: door minder te eten kan het cardiovasculair risico beduidend afnemen. Hartinfarcten en hersentrombose zouden veel minder voorkomen. Ook de bloeddruk daalde, er was een betere glucosetolerantie en insulinegevoeligheid en bovendien ook een verlaging van de lichaamstemperatuur. Deze apen hebben daarmee een sterk verkleinde kans op suikerziekte. De vetophoping die anders rond de buik wordt waargenomen verspreidt zich over het lichaam, zodat dat risico ook aanzienlijk verkleint. Het DHEA-hormoon neemt ook langzamer af dan normaal met het stijgen van de

leeftijd. Dit hormoon is een belangrijke indicator van veroudering. Acht supergezonde hongerlijders In het begin van de jaren 90 werd in de woestijn van Arizona een indrukwekkend complex van glas neergezet, waarin in een soort gesloten cel een kleine wereld werd nagebootst. Alles moest in gesloten circuit gebeuren en alles moest worden gerecycleerd. Dat betekent ook dat ze moesten instaan voor de productie van hun eigen voedsel. In de “Biosfeer” werd een soort regenwoud nagebootst, er werden groenten en vruchten gekweekt, er liepen kippen rond, waterbronnen werden aangeboord en hun eigen lucht moest door de vegetatie worden schoon gehouden. Bedoeling was natuurlijk na te gaan of in latere tijden op andere planeten een soort biotoop kon worden gecreëerd waar mensen konden overleven. Het experiment met de acht man leverde een aantal merkwaardige resultaten op. Om te beginnen leek de mogelijkheid om zelf voldoende voedsel te verbouwen niet helemaal volgens plan te verlopen.

Dat maakte het noodzakelijk dat van de geplande 2500 calorieën moest worden afgeweken en dat op een laag caloriedieet van amper 1800 calorieën moest worden overgeschakeld. De vleesconsumptie werd beperkt tot éénmaal per week, slechts één eitje per week en voor de rest fruit, groenten en granen. Vetten waren beperkt. De voeding was dus eigenlijk praktisch vegetarisch: bonen, fruit en vooral veel bananen en zoete aardappelen. Voor sommigen kan dit lijken op een overlevingsdieet van een concentratiekamp, maar wat de werkelijkheid liet zien was toch indrukwekkend. Toen de “Biosfeer 2” na een tweetal jaar werd opengesteld, bleken diegenen die het hadden volgehouden over een verbazingwekkend goede gezondheid te beschikken. Ze waren natuurlijk sterk vermagerd, maar alle bloedwaarden waren indrukwekkend. De cholesterolwaarden bleken bij de meeste van 200 mmol/liter bloed naar ongeveer 125 te zijn gedaald en de bloeddruk zakte van 110/75 mm kwikkolom naar 90/58 en dit fenomeen werd zelfs al waargenomen na een drietal maanden. Het niveau van de leukocyten of witte bloedlichaampjes en van de bloedsuikerwaarden, zakte naar een peil dat zelfs met medicijnen niet te bereiken valt. Als iedereen de “Biosfeer 2” verliet, kwamen er acht supergezonde jonge mensen naar buiten. Dikkertjes toch gezonder? Het is bekend dat in statistieken gemakkelijk geschermd wordt met cijfers over gezonde dikkertjes. Hieruit moet blijken dat dikke mensen statistisch gezien langer leven dan magere. Aan de universiteit van Houston werden ongeveer 22000 mannen onderzocht. Hieruit bleek dat de conditie van het grootste belang was. Wie een goede conditie had, bleek een tweemaal hogere levenskans te hebben dan diegenen die een slechte conditie hadden. Magere mannen met een slechte conditie bleken een hogere kans op overlijden te hebben dan de dikkertjes met een slechte conditie. Maar als de studie wat uitgebreid werd, zag men dat magere mannen

52

SANA nr 45

met een goede conditie een veel lager sterftecijfer lieten zien, dan dikke mensen met een goede conditie. Uiteindelijk bleek zelfs dat fitte magere mannen een driemaal lager sterftecijfer hadden dan niet-fitte magere mannen. Er is dus magerte en magerte en vetzucht en vetzucht... een gewichtsdaling op zich heeft dus helemaal geen invloed op het cardiovasculaire risico. Ook voor kanker werden geen significante verschillen bemerkt. Wel stelde men vast dat de sterfte door suikerziekte met bijna de helft naar beneden ging als men sterk vermagerde. Integendeel merkte men zelfs dat vrouwen die een drastische vermageringskuur volgden een sterk verhoogde kans op overlijden door harten vaatziekten vertoonden. Mogelijks was dit te wijten aan het feit dat de vetten uiteindelijk in de bloedbaan terecht kwamen en voor een trombus zorgden. Eigenlijk komt het neer op wat Walford zijn high/lowdiet noemt: weinig calorieën, maar goede gezonde en evenwichtige voeding met veel vitamines. Weinig of veel eten: het lichaam maakt op een bepaald ogenblik toch een balans op en zet zich in evenwicht. Zelfs al blijven mensen zich volproppen, zegt hij, ze gaan nooit 300 kilo wegen, er komt een begrenzing. Maar dat is ook het geval bij een laag calorisch dieet. Als iemand echt meer eet, dan is de verdikking begrensd, maar als iemand weinig begint te eten kan het heel lang duren vooraleer het vet eraf is. Het basisgewicht wordt bepaald door de energiebalans. Als je daar 20 percent onder blijft dan leef je langst, maar op voorwaarde dat je voldoende vitamines en mineralen naar binnen krijgt. Wat kan je doen? - Niet roken. - Dagelijks bewegen. - Dertig percent minder calorieën gebruiken. - Zorgen voor voldoende vezels, vitamines en mineralen. - Stress en zorgen vermijden. - Goed slapen. Hans de Groot

SANA nr 45

53

DE NATUURSTER Buntjens Lizzy Diesterstraat 18 3980 Tessenderlo Natuurwinkeltje Margriet

Advertentie

Achter d’Hoven 11 - 2990 Wuustwezel Openingsuren: di - vrij: 9u - 12u en 13u30-18u woe - zat: 9u - 12u en 13u30 - 17u dond: 13u30 -18u zondag- maandag en donderdagvoormiddag gesloten mail: [email protected]

Openingsuren: Maandag-zaterdag 9u30-12u30 13u30-18u00 Donderdag sluitingsdag Tel.: 0496/60.80.97

Essentiële oliën

Openingsuren:

DE MARETAK

natuur- en dieetvoeding, lichaamsverzorging De Merodelei 36 - 2300 Turnhout Tel.: 014/42 47 63 Openingsuren: van maandag t/m zaterdag 09u30 - 18u00

ma: di: wo: do: vrij: za:

9.30 9.30 9.30 9.30 9.30

12.30 12.30 12.30 12.30 12.30

13.30 13.30 13.30 13.30 13.30 13.30

18.00 18.00 18.00 18.00 18.00 18.00

te bestellen bij

Nieuwstraat 85 - Geel

Korspelsesteenweg 86 - 3581 Beverlo Tel.: 011/40.14.07 www.brouwland.com Openingsuren :

54

SANA nr 45

www.boverte.be

Maandag - vrijdag:

Zaterdag:

9u tot 18u

9u tot 17u

SANA nr 45

55

Advertentie

Met vitamine C

Voor een ijzersterke weerstand

• Ondersteunt het immuunsysteem • Gemakkelijk in te nemen 180 tabletten Verkrijgbaar bij de apotheek met CNK bestelcode: 2595-791. Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.

www. 56

SANA nr 45

.be