Bulgarije Zwarte Zeekust Strandja NP & ‘Via Pontica’ 5 -22 sept. 2011 Huub Don
Inleiding: De ‘Via Pontica’ is een belangrijke trekroute voor roofvogels en pelikanen langs de westkust van de Zwarte Zee. Met name Bourgas Bay is een bottleneck, waar in het najaar meer dan een kwart miljoen vogels overtrekken, waaronder alleen al meer dan 20.000 Roze Pelikanen, 150.000 Ooievaars, 10.000 Schreeuwarenden en een belangrijk deel van de Europese populatie Roodpootvalken. Sinds 1979 worden er jaarlijks tellingen gehouden (Michev et al., British Birds 104, 2011). Ons reisplan omvatte de gehele kustlijn en we begonnen met een bezoek van een paar dagen aan het zuidelijk gelegen Strandja Nationaal Park op de grens met Turkije, waar we via twee Nederlandse expats (www.visitstrandja.nl) enkele nuttige logeeradressen en een informatiepakket kregen. Het weer gedurende ons verblijf was, met uitzondering van de dag van vertrek (22 sept.) warm en zonnig met temperaturen van 25-30 graden Celsius met een matige, af en toe krachtige, oostenwind. Autohuur was vooraf thuis geregeld via Internet (Europe Car) en kostte ons 283 euro voor 17 dagen (Cat. B incl. airco) incl. verzekering, maar met eigen risico van 500 euro. De meeste hotels waren eveneens vooraf geboekt op enkele dagen in het noorden na. De kosten voor een overnachting bedroegen gemiddeld 10-15 euro p.p. (incl. ontbijt).
1
Reisschema: 5 sept: aankomst, eerste bezoek Bourgas Meren & Poda Nature Reserve, daarna naar Stoilovo 6 sept.: verblijf Strandja Nationaal Park: Stoilovo e.o. 7 sept.: verblijf Strandja Nationaal Park: Zvezdets, Kosti e.o., reis naar Sinemorets 8 sept.: verblijf Strandja Nationaal Park: Sinemorets e.o. 9 sept.: naar Sozopol, bezoek Belik Tash& Ropotamo Bay 10-14 sept.: Bourgas Bay, verschillende vogeltrekpunten o.a. Lake Atanasovsko 15 sept.: Lake Atanasovsko, reis naar Kavarna 16 sept.: Cape Kaliakra, Lake Shabla 17 sept.: Durankulak, Lake Shabla 18 sept.: Cape Kaliakra, Durankulak, bezoek aan Branta Birding Lodge 19 sept.: terug naar Sozopol 20-21sept.: Bourgas Bay 22 sept.: terugreis Samenvatting: Bulgarije is ons goed bevallen, ondanks het feit dat de meeste Bulgaren nog steeds geen woord over de grens spreken. Verblijf en eten is voor Westerse begrippen goedkoop en de service en bediening in hotels en restaurants was over het algemeen goed en (zeer)vriendelijk. Wel neemt de aanbouw van hotels en appartementen langs de kust groteske vormen aan en is van enige natuurbeleving maar op een beperkt aantal plekken sprake. Bourgas is een grote industriestad met druk verkeer, waar men beter niet kan verblijven. Kleinere plaatsen als Sozopol en Sinemorets zijn echte toeristenoorden, maar hebben desalniettemin nog een redelijk gemoedelijke uitstraling. Strandja Nationaal Park in het zuiden is een verademing, maar voor vogelaars (& vlinderaars) vooral een voorjaarsbestemming. In het noorden (de ‘Dobrudja’) worden de natuurlijke steppes (of wat daar nog van over is) en landbouwgronden volgezet met windmolenparken. Aan de Europees verplichte ‘assessments’ (EIA’s) verdient Birdlife Bulgaria in opdracht van de Bulgaarse overheid goed geld. SOVON probeert hier een graantje van mee te pikken en stuurt een stagiair en vrijwilligers voor trektellingen. Of de Bulgaarse overheid zich uiteindelijk iets van de adviezen zal aantrekken is de vraag. Op Cape Kaliakra, een Natura 2000 gebied, staan al 100 turbines. De Europese boetes vallen in het niet bij de subsidies voor groene energie. We bevonden ons in de piek van de trek van Roze Pelikaan en op onze dag van aankomst was ook het aantal Ooievaars (meer dan 5000 ex. in een uur tijd) indrukwekkend. De roofvogeltrek was minder spectaculair en wilde maar niet echt op gang komen. Volgens lokale ingewijden deels te wijten aan de oostenwind, waardoor een deel van de trekroute verschoven was richting het binnenland. Ook een gebrek aan stuwing, bv. door een paar dagen slecht weer, zal een rol gespeeld hebben. Juist op de dag van ons vertrek (22 sept.) kwam de trek weer op gang (Claydon & Tweed, 2011)! Ook in Batumi (Georgië) aan de oostkust van de Zwarte Zee viel de trekpiek van de grote arenden in de laatste week van september (www.batumiraptorcount.org). Het aantal goede steltloperplekken was beperkt; door de geringe regenval van de afgelopen maanden waren veel poelen (deels) opgedroogd. Desalniettemin werden ‘oostelijke’ soorten als Poelruiter en Breedbekstrandloper gelukkig wel gevonden.
2
Strandja Nationaal Park was nog goed voor enkele leuke vlindersoorten, hoewel de hitte hier onze activiteiten in het open veld enigszins beperkte. De grote autowegen aan de kust zijn goed onderhouden, maar door de lokale maffioso in de nieuwste Audi’s, BMW’s en Mercedessen niet geheel ongevaarlijk. Dagverslagen: Maandag 5 september We arriveren om 10.00u. lokale tijd op de luchthaven van Bourgas, waar we onze auto op pikken. Bij de Carrefour, een grote lokale supermarkt, zien we onze eerste groepje Roze Pelikanen (ca. 30 ex.) rondzweven. Rond 11.30u. arriveren we bij het Poda Nature Reserve, even ten zuiden van Bourgas. Hier kijken we op een dakterras uit over de baai en zien tussen 12.00u. en 13.00u. verschillende groepen Ooievaars overkomen: de grootste groep ca. 3500 ex.; totaal iets meer dan 5000 ex.. Ook twee Wespendieven en een juveniele Arendbuizerd komen over. Verder ter plaatse: Bruine Kiekendief, 500+ Aalscholver, 45 Dwergaalscholver, 7 Blauwe Reiger, 10 Kleine Zilverreiger, 200+ Oeverzwaluw, 1000+ Meerkoet, 1 juv. Grauwe Klauwier. Groepen Roze Pelikaan trekken ver westelijk door. Rond tweëen rijden we over weg 98 richting Strandja Nationaal Park, waar we hebben afgesproken met Dave & Anja van VisitStrandja. Onderweg komen we een groep van 50 Bijeneters tegen. Bij de afslag naar Primorsko zien we boven de akkers enkele Wespendieven zweven, een adult en juveniele Grauwe Kiekendief jagen, alsmede een donkere fase Dwergarend en enkele Buizerden. Deze akkers blijken ook later tijdens onze trip als een magneet roofvogels aan te trekken. In de namiddag arriveren we op ons eerste adres in Stoilovo. Hier komt nog een Wespendief over, horen en zien we weer een groep van 20 Bijeneters en vliegen Oeverzwaluwen en Roodstuitzwaluwen rond. Dinsdag 6 september Vandaag maken we een wandeling vanuit Stoilovo naar het Thraci kamp bij de Veleka rivier. Volgens onze routebeschrijving is dit (heen en terug) 16 kilometer, maar omdat het warm wordt (en we willen vlinderen) nemen we de hele dag ervoor. In de vroege ochtend zien we een Vos het wandelpad oversteken. We horen en zien we 4 soorten spechten: Grijskopspecht, Groene Specht, Zwarte Specht en Middelste Bonte Specht. Juveniele Grauwe Klauwieren zijn talrijk. Een Wespendief en twee Bruine kiekendieven zijn de enige aanwijzingen voor roofvogeltrek. Een groep van 50 Bijeneters komt overzetten. Lokaal zweven er Buizerden rond. Bij de St. Ilia chapel foerageren Bijeneters samen met Roodstuitzwaluwen, Huiszwaluwen, Grauwe Vliegenvanger & Grauwe Klauwier. Langs het pad zitten ca. 20 Boomleeuweriken. Aangekomen bij het rivierdal komen nog eens 20 Bijeneters overzetten en staat een vermoeide Ooievaar langs de oever. Een Grote Gele Kwikstaart foerageert langs de oever. Ook onze vijfde spechtensoort, een Kleine Bonte Specht, kost geen moeite. Er komt ook nog een Zwarte Ooievaar over. Verder ter plaatse: Roodborsttapuit, Roodstuitzwaluw, Grauwe Vliegenvanger & Grauwe Klauwier.
3
We zien veel Zwervende Heidelibellen (S. fonscolombii) en enkele Zuidelijke Heidelibel (S. meridionale). Ook een Kleine Tanglibel (O. forcipatus) langs het pad. Qua vlinders zijn vooral de Witbandzandogen talrijk aanwezig. Ook zien we o.a. relatief veel Keizer- en Kardinaalsmantels, Distelvlinder, Eikenpage, Tweekleurige Parelmoervlinder, Oranje Luzernevlinder, Oostelijk Kalkgraslanddikkopje, Oostelijk Resedawitje, Balkan Bruin Blauwtje, Tijgerblauwtje, Bruine Vuurvlinder. De ijskoude Zagorka’s (Bulgaars Heineken) in het plaatselijke café smaken na afloop van onze tocht prima! Woensdag 7 september We vertrekken alweer uit Stoilovo en maken een korte stop bij de eerste brug na het dorp (‘Sredoka reserve’). Hier horen we tot onze verrassing een Witrugspecht roepen en we krijgen hem kort in beeld. Als de vogel wegvliegt zien we de gestreepte rug: een goed kenmerk van ‘lilfordi’ de zuidoostelijke ondersoort. Aan beide zijden van de brug zien we Zwartbuikwaterspreeuwen fraai foerageren, vermoedelijke een uitgevlogen nest. Ook komt een IJsvogel langsvliegen. Verder zien we hier Glanskoppen, Grauwe Vliegenvanger, Grote Bonte Specht (inmiddels onze zevende spechtensoort!), Boomklever, Grauwe Klauwier. We hadden hier graag langer vertoeft, maar willen verder naar Zvezdets. Boven de brug over de Veleka hangen drie Gierzwaluwen. Om 10.10u arriveren we in Zvezdets, waar we van een wijds uitzicht naar Turkije willen genieten. In het dorp zien we weer Bijeneters (10 ex.), Grauwe Klauwier, Kuifleeuwerik en Grote Bonte Specht. Naar het uitkijkpunt is het tien minuten lopen en hier aangekomen zien we een familie Rouwmezen op distels foerageren. In het aangrenzende eikenbos roept weer Middelste Bonte Specht, volgens ons wellicht de talrijkste spechtensoort in Strandja. Verder horen en zien we hier: 4 Gierzwaluw, Groene Specht, Zwarte Specht, Grote Lijster, Roodstuitzwaluw, Huiszwaluw, 20 Bijeneter, 5 Boomleeuwerik, Sperwer, Buizerd, 2 Raaf, Tapuit. Vlinders die we op naam kunnen brengen zijn: Witbandzandoog (talrijk!), Kleine Vuurvlinder, Tweekleurige Parelmoervlinder en Oranje Luzernevlinder. We lopen richting het rivierdal hetgeen nog een jagende Slangenarend oplevert, maar keren bij het bos om. We hebben geen zin om steil naar beneden te lopen, als we weten dat we het in de hitte de weg terug omhoog moeten doen. Om 11.55u komt bij het kijkpunt een groep van 340 Ooievaars overzetten en als we om 13.05u Zvezdets uitrijden trekken 450 Roze Pelikanen richting zuid. In de auto met de airco koelen we een beetje af en rijden door het zuidelijk deel van Strandja. Bij Kosti doen we de ‘uilenwandeling’, een wandeling van 4 kilometer door een rivierdal van een zijtak van de Veleka. Het duurt echter ca. 2 kilometer voordat we bij de meander arriveren. Behalve Bijeneters en een Boomkruiper horen of zien we weinig zo midden op de dag. Na een populierenbosje komt er echter een goed stukje voor vlinders. Helaas zijn de meeste soorten bij de zomerse temperatuur erg vliegerig en krijgen we niet alles goed in beeld: Gehakkelde Aurelia, Keizersmantel, Tijgerblauwtje, Tweekleurige Parelmoervlinder, Bont Zandoogje, Bruin Zandoogje, Distelvlinder, Hooibeestje (talrijk), Oranje Luzernevlinder, Landkaartje, Witbandzandoog, Kleine Vuurvlinder, Kaasjeskruiddikkopje en vuurvlinder spec. (Griekse?).
4
Terug in Kosti komt een lichte fase Dwergarend overzetten en zweven er drie Wespendieven en een Buizerd tegen de berghelling. Om 1800u. arriveren we in ons hotel in Sinemorets, waar we nog snel een verfrissende duik in het zwembad nemen. Donderdag 8 september Het weer is opnieuw zonnig en warm. We bezoeken de Veleka riviermonding nabij Sinemorets. Hier komen 7 Dwergaalscholvers over, zien we 2 Bonte Kraaien, 40-tal Kauwen, ca. 100 Huiszwaluwen boven het moeras, 20 Witte Kwikken, Kleine Zilverreiger, Paap, Groenlingen, de alomtegenwoordige Grauwe Klauwier en komt een Zwarte Specht langs. Vanaf de brug slaan we een zandpad in dat parallel langs de rivier loopt. We volgen dit pad voor enkele kilometers. Qua vogels is het vrij stil, maar we zien een 30tal Bijeneters, enkele Orpheusgrasmussen, Paap, Grote Bonte Specht, Middelste Bonte (roep), Glanskop, Blauwe Reiger, IJsvogel, Buizerd & Grauwe Klauwier. Langs het pad vliegen honderden Keizermantels, veel Tijgerblauwtjes, Landkaartje, Distelvlinder, Kaasjeskruiddikkopje, Oranje Luzernevlinder, gele luzernevlinder spec. & Griekse Vuurvlinder (vrouwtje). Als we ’s middags na een korte siësta naar het strand van Silistar rijden vinden onderweg een dode Das (Meles meles) langs de weg. Na het strandbezoek en een duik in zee maken we nog een korte wandeling langs de kliffen waar we Kuifaalscholvers (met uitgevlogen jongen) aantreffen. In het eikenbos roept weer Middelste Bonte Specht en Boomklever. Vrijdag 9 september Vandaag verlaten we Strandja park en vertrekken richting Sozopol. We maken een korte tussenstop bij Belik Tash, een archeologisch monument uit de Oudheid. Hier komen 2 Raven en 3 Wespendieven over; in het bos roept weer de onvermijdelijke Middelste Bonte Specht en bij het monument foerageren 2 Orpheusgrasmussen. Via de zuidkant benaderen we Ropotamo Bay, waar ik een korte wandeling naar de baai maak. Het uitzicht is erg fraai. Onderweg: Groene Specht, Middelste Bonte Specht, Bijeneter, vrouw Cirlgors, Grauwe Vliegenvanger, Waterral, Blauwe reiger, Aalscholver. Een groep van 13 Zwarte Ooievaars en enkele witte komen overzetten. Een Argusvlinder vliegt langs het pad. ’s Middags verkennen we de oude stad van Sozopol. Langs de kust passeren 9 Grote Sterns en pleisteren Geelpootmeeuwen. Vanuit de hotelkamer zien we ’s avonds 30 Zwarte Ooievaars de baai oversteken richting land. Zaterdag 10 september Vandaag gaan we voor het eerst proberen iets van de vogeltrek rond Bourgas mee te pikken. Via ons Nederlandse contact hebben we enkele goede locaties doorgekregen. We besluiten te gaan posten bij Lake Mandra op een heuvel nabij het Izvorska river reserve. Dat blijkt geen slechte keuze want al om 09.45u. komen er enkele grote groepen Roze Pelikaan pal overvliegen. Maar ook Schreeuwarend (2 ex.), Dwergarend (2 lichte fase), Visarend (1 ex.), Slangenarend (3 ex.), Zeearend (1 subad., 1 juv.), Boomvalk (1), Zwarte Ooievaar (29), Ooievaar (121 ex.) en Kroeskoppelikaan (3) komen over.
5
Het totaal aantal Roze Pelikanen dat die ochtend langskomt en richting Turkije vliegt bedraagt 1775 ex.. Aan de zuidkant van de heuvel hebben we mooi uitzicht op het reservaat. Hier vliegen veel Bijeneters (40) en Boerenzwaluw rond, maar ook watervogels en steltlopers zijn volop aanwezig: Knobbelzwaan, Dwergaalscholver (20), Grote Zilverreiger, Kleine Zilverreiger, Purperreiger (1), Roerdomp (1), Ralreiger (2), Lepelaar (1), Kwak (1), Zwarte Ruiter (20), Groenpootruiter, Tureluur, Steltkluut, Witgat (2), IJsvogel, Bruine Kiek (1), Waterral (roep). Op het Mandra Lake zelf zwemmen 100+ Tafeleend en 1000+ Aalscholver. Op de heuvel zelf komen we Rouwmees (1), Grauwe Klauwier (1), Koninginnepage (2), Witbandzandoog en Zwervende Heidelibel tegen. Verder trekt nog een groepje van 10 Gele Kwikken langs. In de namiddag bezoeken we het Poda Nature Reserve onder Bourgas weer: de trek is inmiddels stilgevallen. Ter plaatse: 10 Kleine Zilverreiger, 1 Grote Zilverreiger, 30 Dwergaalscholver, 2 Bosruiter, 3 Watersnip, 1 IJsvogel, 1 Slangenarend (met prooi), 1 Ralreiger en ver in de baai ca. 20 Visdief, enkele moerassterns (Chlidonias spec.) en 1000+ Aalscholver. In een reservoir aan de overkant van de weg pleisteren rond 16.00u. nog enkele Kroeskoppelikanen samen met ca. 50 Roze Pelikanen. Zondag 11 september Vandaag posten we opnieuw op de heuvel bij het Lake Mandra even voor Dimčevo. Net buiten Sozopol hebben we de eerste Schreeuwarend al boven de weg. Tussen 09.25u. tot 12.05u. komen 2451 Roze Pelikanen over (grootste groep 850 ex.), 7 Schreeuwarend, 1 adult Zeearend, 42 Ooievaar, 3 Wespendief, 1 Buizerd, 2 Sperwer, 4 Bruine Kiek en 2 Raaf. Ter plaatse (reservaat) tellen we 4 Purperreiger, 1 Ralreiger, 5 Kwak, 16 Dwergaalscholver, 1 Aalscholver, 1 Bruine Kiek, 1 Grutto en 2 Lepelaar. Op de heuvel weer een Rouwmees, juv. Grauwe Klauwier en 2 Koninginnepages. Aan het eind van de ochtend trekken de pelikanen ver westelijk van de post door. Na 11.40u. valt de trek stil. In de middag gaan we naar de zoutpannen aan het Lake Atanasovsko, waar tevens de officiële trektelpost is gesitueerd van het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Onderzoek van de Bulgarian Academy of Sciences (IBER-BAS). Het uitzicht hier is zeer weids met onder goede omstandigheden een front van maar liefst 8 kilometer breed dat (voor de grotere soorten) gemonitord kan worden. Tussen 12.30u.en 15.30u. trekken honderden Bijeneters en Boerenzwaluwen door. Meer dan 1000 Roze Pelikanen zitten 1 à 2 kilometer verwijderd op één van de zoutpannen. Twee Bruine Kieken, 210 Ooievaars, 1 Sperwer, 1 Visarend en 1 Schreeuwarend trekken door. Enkele tientallen Eksters vliegen hier rond. In de namiddag (1645u.-1800u.) keren we terug naar onze ‘eigen’ post aan Lake Mandra.
6
Hier hebben we een jagende Visarend en een adulte Zeearend ter plaatse. Ook nog een Zwarte Ooievaar, 10 Blauwe Reigers, 23 Zwarte Ruiters en nog steeds de Bruine Kiek. Langs de weg naar Marinka (richting het zuiden) vinden we een dode Wilde Kat (Felix sylvestris). Maandag 12 september Opnieuw naar Lake Mandra. Het weer is onveranderd zonnig en warm. Net voor de uitkijkpost voor de verandering dit keer een adulte man Grauwe Klauwier; in tegenstelling tot de jongen zitten de volwassen vogels normaal rond deze tijd al in Afrika. De trek is echter zeer matig deze ochtend en de pelikanen trekken ver westelijk door. Om 09.40u komt een solitaire Balkansperwer en een vrouwtje Sperwer over. Uit het bos achter het moeras horen we Grijskopspecht ‘lachen’. In het moeras foerageren 2 Lepelaars en horen we Waterral roepen. Ook de Bruine Kiek, Dwergaalscholvers, Bijeneters, e.d. zijn weer ter plaatse. Totaal passeren deze ochtend 1240 Roze Pelikanen. Begin van de middag rijden we rond Lake Bourgas, waar we verschillende groepen Roze Pelikanen zien vissen; 1grote groep van meer dan 300 vogels zit aan de oever. Ook een adulte Kroeskoppelikaan zwemt rond. Het aantal roofpieten rond het meer valt tegen; wij komen niet verder dan 2 Slangenarenden. Om 15.00u.arriveren we weer bij het Poda Nature Reserve. Hier komt nog een Visarend over, zien we 12 Kroeskoppelikanen in het reservoir aan de overkant van de weg en zien we verder nog IJsvogel, Bosruiter, Watersnip en 2 Bruine Kiekendieven. Terug bij het hotel in Sozopol hebben we nog 3 Gierzwaluw en een Roodstuitzwaluw. Dinsdag 13 september Deze dag beginnen we bij de Pomorie Salt Pans ca. 16 km. boven Bourgas. Dankzij een goede routebeschrijving hoeven we niet lang te zoeken en arriveren we hier om 09.35u. Er zijn niet veel steltlopers, maar met enig geduld zien we gelukkig nog enkele leuke soorten: 2 Poelruiter, 1 Steltkluut, 1 Bosruiter, 2 Kleine Plevier, 15 Zwartkopmeeuw (winterkleed), 4 Dwergmeeuw, 1 onv. Stormmeeuw, enkele Kokmeeuwen, 150 Grote Stern, 3 Zwarte Stern, ca. 5 Visdief, 5 Bonte Kraai en 2 Dodaars. Een Engelse vogelaar verzekert ons dat de namiddag beter is, vanwege opkomend tij. Na het bezoek aan de zoutpannen besluiten we een kijkje te nemen bij Cape Emine. In eerste instantie nemen we een verkeerde afslag en komen in toeristenresort Sunny Beach terecht waar groteske hotelpaleizen je het zicht ontnemen op de kust. We keren snel om en rijden verder over de E87 richting Obzor. De weg naar Cape Emine begint heel aardig, maar het laatste stuk is voor een nette personenauto een ware crime: de gaten en kuilen in de weg zijn zo breed en diep, dat harder rijden dan 5 km. per uur onverantwoord is. Net als we willen omkeren komen we een 4WD tegen die ons meldt dat we het ergste gehad hebben en de laatste twee kilometers beter worden. We houden dus nog een paar zweetdruppeltjes vol en bereiken uiteindelijk de kaap. Vergeleken met Nesebar’s Sunny Beach zijn we hier weer in het ‘andere’ Bulgarije, waar de toeristenhonger nog niet heeft toegeslagen en de uitzichten onbedorven zijn. Qua vogels zijn alleen 2 Boomvalken vermeldenswaard.
7
Om 15.15u zijn we weer terug bij de Pomorie Salt Pans. Hier vliegen nu 2 Reuzensterns rond, pleisteren 3 Zwarte Ruiters, 2 Drieteenstrandlopers, 1 Poelruiter, 3 Kluten, 3 Scholeksters (en een groep van 40 ex. overvliegend), Bosruiter, Tureluur, Bontbekplevier, Kleine Plevier, etc.. We ontdekken een adult en 1e wk. Dunbekmeeuw, 22 Dwergmeeuwen en 2 wk. Zwarte Stern. 10 Geoorde Futen drijven op het water. Bij Bourgas bezoeken we de zoutpannen grenzend aan de stad, achter de benzinepomp. Hier zien we tientallen Bergeenden, Wintertalingen, 2 Kemphanen, 1 Poelruiter en Zwarte Ruiter. Langs de weg naar Sozopol stoppen we bij het reservoir tegenover Poda Nature Reserve. Hier zien we nog 4 Kroeskoppelikanen, 14 Vorkstaartplevieren, 2 Ralreigers, 8 Blauwe Reigers en een grote groep Kieviten. Woensdag 14 september We beginnen de dag weer aan het uitzichtpunt bij Lake Mandra. Om 09.45u zijn hier 2 Schreeuwarend ter plaatse. Ruim een uur later trekken 6 mogelijke Balkansperwers ver westelijk van de post door, samen met Buizerd. Verder is er geen trek vandaag. We hebben nog 2 Lepelaars en een Bruine Kiek bij het moeras en horen Grijskopspecht en Middelste Bonte Specht roepen vanuit het bos. Om 11.30u. rijden we richting naar de akkers langs weg 98 bij de afslag Primorsko. Hier zien we 5 Schreeuwarend, div. Buizerden, 1 Arendbuizerd in zit en 2 overvliegende Raven. Om 15.30u. zijn we weer bij het Poda Nature Reserve met 2 Bruine Kieken, 65 Dwergaalscholvers, 5 Zomertalingen, Kemphanen en Zwarte Ruiter. Bij het reservoir langs de weg zitten 11 Kroeskoppelikanen, 2 Ralreigers, 22 Kemphanen, 3 Vorkstaartplevieren, Steltkluut, Bosruiter, Zwarte Ruiter, etc.. Donderdag 15 september We vertrekken vandaag naar Kavarna in het noorden, maar maken ’s ochtends nog een stop bij het telpunt van Lake Atanasovsko. In ruim twee uur tijd zien we hier 1 Zeearend ver westelijk van de post doortrekken, 4 Buizerd (en enkele vogels tp.), 3 Bruine Kieken (& 2 vogels tp.), 1000+ Roze Pelikanen (ver westelijk van de telpost), 20 Kroeskoppelikanen, 3 Sperwers, 3 Balkansperwers, 4 Torenvalken, 1 Boomvalk, 2 Schreeuwarend, 1 Slangenarend, 50 Bijeneters en duizenden Boeren-, Huis- & Oeverzwaluw doortrekken. In de namiddag komen we aan bij hotel Venera in Kavarna. Vanuit onze hotelkamer op de bovenste verdieping hebben we een mooi uitzicht over de baai. Bij de kaap hangen 40 Bijeneters in de lucht en jaagt een Slechtvalk. Ook Gierzwaluw, Turkse Tortel, Grauwe Klauwier en Geelpootmeeuw zijn aanwezig. Rond zessen komen 6 Alpengierzwaluw langsvliegen; in de schemer ontdekken we nog zo’n 40 vogels rondvliegend aan de zuidelijke rotswand. Vrijdag 16 september Vandaag staat Cape Kaliakra & Lake Shabla op het programma. We arriveren nog voor de eerste toeristenbussen bij de Kaap, maar de vogels vallen tegen:
8
een groep van 10 Witte Kwikken, enkele Grauwe Klauwieren, 5 Tapuiten, Torenvalk, Slechtvalk (over zee) en in de struiken bij het restaurant Orpheusgrasmus en Fitis. Voor de kust zwemt een Bruinvis (Phocoena phocoena) rond. Een korte wandeling in de vallei achter de kaap levert drie overtrekkende Wespendieven op. Langs de E87 op weg naar Shabla komen we Hop en Scharrelaar tegen. Om 14.15u.arriveren we bij Lake Shabla, waar we de zon in de rug hebben, maar de steltlopers toch op grote afstand zitten omdat de poel deels is drooggevallen. We ontdekken o.a. 2 Kanoet, 1 Zilverplevier, 3-5 Breedbekstrandloper, 6-10 Drieteenstrandloper, min. 10 Kleine Strandloper, 8-20 Krombekstrandloper, 20+ Bonte Strandloper, 10-tallen Bontbekplevieren, 5 Kemphanen, 1 Lepelaar, 3 Zwarte Ruiter en 1 Zwartkopmeeuw. In de namiddag rijden we via de kustweg terug naar Cape Kaliakra, waar we in de kuststeppe nog een paar korte stops maken. Hier zien we enkele groepen Grauwe Gorzen (ca. 150 ex.) op de telegraafpalen zitten, 6 Paap en een langsvliegende juv. Grauwe/Steppekiek. Als we bij het invallen van de schemer op ons hotelbalkon in Kavarna zitten genieten we nog van rondvliegende Alpengierzwaluw, Roodstuitzwaluw, Huiszwaluw, Boerenzwaluw, langtrekkende Witte Kwikken en in het bijna-donker 2 invallende Kwakken. Een Steenuil roept vanaf een hoteldak in aanbouw. Zaterdag 17 september Vandaag rijden we naar Lake Durankulak op de grens met Roemenië. Onderweg zien we een Arendbuizerd in zit langs de weg. Lake Durankulak is een bekende broedplaats voor Veldrietzanger en kent ’s winters enige faam door de overwinterende Roodhalsganzen, die op het meer komen drinken cq. slapen. Branta Birding Lodge is de thuishaven van Branta Tours, een reisorganisatie gespecialiseerd in vogelreizen naar Oost-Europa en Azie. De lodge ligt direct aan de weg en voor het laatste vogelnieuws in de regio is een bezoek zeker aan te bevelen. We bezoeken het reservaat eerst aan de noordkant nabij de camping. Hier kan het moerasgebied vanaf het strand worden overzien. We ontdekken 1 Purperreiger, 1 Dwergaalscholver, Bruine Kiek, Zwarte Stern en 2 Witvleugelsterns. Op het strand zitten 500+ Aalscholvers, veel Kok- en Geelpootmeeuwen en een enkele Zwartkopmeeuw. Voor het restaurant zwemmen 2 Geoorde Futen op zee. Op de camping maken we nog een korte wandeling. Hier zien we min. 6 Kleine Vliegenvangers, Grauwe Vliegenvanger, Syrische Bonte Specht, groepje Putters en 3 Spaanse Mus (2m+vr.) bij een boomnest. In Durankulak slaan we bij een restaurant een zandpad in en rijden zo langs de noordkant van het meer. Hier staat een oude uitkijktoren van Birdlife Bulgaria, maar erg betrouwbaar ziet deze roestige constellatie er niet uit. We lopen verder richting kust waar 20 Purperreigers komen aanvliegen. Verder zien we Bijeneter, Huis-, Boeren- & Oeverzwaluw, Zomertortel en Grauwe Klauwier. Na een kort bezoek aan de Branta Birding Lodge rijden we verder naar Lake Shabla. Op de camping zien we 2 Kleine Vliegenvangers, Syrische Bonte Specht, vr. Kleine Bonte Specht, 2 jagende Boomvalken, Grauwe Vliegenvanger en man Gekraagde Roodstaart.
9
Bij het meer komen een adult en juveniel Reuzenstern aanvliegen, trekt een Visarend over en langs de oevers treffen we o.a. 1 Breedbekstrandloper, 10-tallen Kleine Strandloper, 2 Kanoet, 10+ Kemphanen, Bonte Strandloper, Krombekstrandloper, Drieteenstrandloper, 8 Kluut, 1 Waterhoen, 1 ad. Dwergmeeuw en een vrouwtje Smient. Zondag 18 september Onze laatste dag in de ‘Dobrudja’ is opnieuw warm en zonnig. Op weg naar Cape Kaliakra vliegt een juveniele Grauwe Kiekendief langs en Bijeneters over. Bij de kaap vliegen ca. 40 Rotsduiven en in de struiken zitten 2 Kleine Vliegenvangers. We rijden richting Durankulak en zien onderweg een onv. Kleine Klapekster en een Visarend langs de kust bij Krapets. We lunchen bij Pavel Simeonov in de Branta Birding Lodge. Tientallen Spaanse Mussen foerageren op de akker met zonnebloemen. ’s Middags rijden we het zandpad ten zuiden van het meer af en wandelen we in het kustreservaat bij Kamen Briag. Hier zien we o.a. Orpheusgrasmus, Gekraagde Roodstaart, Kuifleeuwerik, Grauwe Vliegenvanger, Sperwer en een Distelvlinder. In de steppe bij Kaliakra (windmolens!) zien we een groep van ca. 100 Kalanderleeuweriken, verschillende Grauwe Gorzen en een Torenvalk. Maandag 19 september Vandaag rijden we terug naar Sozopol en nemen weer intrek in Hotel Orion.. Onderweg bij Balchik zien we 2 Syrische Bonte Specht. ’s Middags posten we weer bij het Lake Atanasovsko en zien we in drie uur tijd (14.4517.45u.) 61 Schreeuwarend, 320 Roze Pelikaan, 1 Slangenarend en 1 Buizerd overvliegen. Dinsdag 20 september ’s Ochtends is het voor het eerst bewolkt en ‘slechts’ 20 ºC. Na tienen komen er echter opklaringen en is het weer snel zonnig en warm. We posten ’s ochtends weer bij het Izvorska River reserve met hier tp.: 10 Zwarte Ruiter, 4 Bosruiter, 28 Blauwe Reiger, Grote Zilverreiger, Dwergaalscholver, 1 Steltkluut, Waterral (aud.), 1 Grijskopspecht (aud.), 1 Kleine Bonte Specht, Grauwe Vliegenvanger, Witte Kwik, Putter. Op Lake Mandra foerageren 1000+ Aalscholver en 500+ Tafeleend. Vanaf onze telheuvel tellen we tussen 09.40u-11.50u. 1 adult Zeearend, 1 Visarend, 2 Buizerd, 3 Bruine Kiek, 2 Wespendief en 460 Roze Pelikanen. ’s Middags zoeken we aan de zuidkant van Lake Bourgas even voorbij Gorno Ezerovo een plek om roofvogeltrek te tellen. Ter plaatse zien we een adult Slechtvalk, Torenvalk, 8 Lepelaars, 7 Kroeskoppelikanen, Roze Pelikanen, 500+ Tafeleend en 4 adult Witoogeend. Ook Oostelijke Vuurvlinder (Lycaena thersamon) ter plaatse. Van 12.25u.-16.25u. tellen we de overvliegende roofpieten: 80 Schreeuwarend, 3 Slangenarend, 1 Zwarte Wouw, 2 Sperwer, 1 Balkansperwer, 3 Buizerd, 1 Bruine Kiek, 2 Dwergarend (1 donkere en 1 lichte fase) en 2 mogelijke Oostelijke Keizerarend (helaas met tegenlicht). Woensdag 21 september Bewolkt weer vandaag met een straffe oostenwind. We rijden naar onze telpost bij Lake Bourgas en arriveren hier even voor tienen.
10
Tussen 10.00u en 13.00u. trekken door: 1189 Roze Pelikaan, 9 Kroeskoppelikaan, 1 Buizerd, 11 Wespendief, 1 Bruine Kiek, 1 Sperwer, 6 Schreeuwarend, 4 Slangenarend, 2 Zeearend, 5 Zwarte Ooievaar. ’s Middags vertrekken we richting Lake Atanasovsko, maar ook hier is de trek stilgevallen: slechts enkele vogels trekken van grote afstand door: o.a. 1 Zeearend, Buizerd, Bruine Kiek. In de namiddag bezoeken we de akkers langs weg 98 richting Malko Tarnovo bij de afslag naar Primorsko (zie ook dagverslag 5 sept.). Op de akkers pleisteren minimaal 20 Buizerd, 1 Arendbuizerd en een donkere fase Dwergarend. Donderdag 22 september We vertrekken vroeg uit ons hotel richting de luchthaven. Bij de aankomsthal vinden we een verse dode Zomertortel. Na vier uur vliegen zijn we weer terug in Nederland. We hebben zo’n 3000 kilometer gereden en ca. 150 vogelsoorten gezien.
Lit. Gosney, David. Finding Birds in Bulgaria – revised edition. 2010. www.easybirder.co.uk Claydon, K. & M. & A. Tweed. Black Sea Coast, Bulgaria – Autumn Migration 21-30 September 2011. www.travellingbirder.com Michev, T., L. Profirov, K. Nyagolov and M. Dimitrov. The autumn migration of soaring birds at Bourgas Bay, Bulgaria. 2011. British Birds 104, p.16-37. Michev, T. & L. Profirov. Counts of Soaring Bird Migration at Bourgas. 2011. www.ecolab.bas.bg/main/field/atanasovsko_lake/migration/migration
dec. 2011 Huub Don Breda, NL. email:
[email protected]
11
