BUITENHUIS E E N P E R M A N E N T VA K A N T I E G E V O E L
DATUM PROJECTNUMMER VERSIE OPDRACHTGEVER
mei 2007 2394 3 Trebbe Bouw
M T D l a n d s c h a p s a r c h i t e c t e n Z u i d -W i l l e m s v a a r t 1 4 2 Po s t b u s 5 2 2 5 5 2 0 1 G E ‘ s - H e r t o g e n b o s c h T 0 7 3 6 1 2 5 0 3 3 F 0 7 3 6 1 3 6 6 6 5 E m t d @ m t d l a n d s c h a p s a r c h i t e c t e n . n l I w w w. m t d l a n d s c h a p s a r c h i t e c t e n . n l
Space; that which is not looked at through a keyhole, not through an open door, space does not exist for the eye only, one wants to live in it. (El Lissitsky)
CONTEXT
VISIE
BUITENHUIS Nieuwe ideeen over wonen blijven vaak beperkt tot de functionele en technische indeling van de woning, een hippe architectonische vorm of een stedebouwkundige strategie die maar niet wil landen. Buitenhuis is een concept voor een serie woningen dat inzetbaar is op verschillende locaties en beantwoordt aan de wens tot kleinschalige projecten. Buitenhuis is in een intensief ontwerptraject ontwikkeld door Trebbe, MTD Landschapsarchitecten en Van der Linde Architecten. Resultaat is een woning op maat die beantwoordt aan de behoeften van comfortabel wonen op de begane grond, een ruime private tuin en een vrije oriëntatie op de omgeving. Buitenhuis is wonen binnen en buiten en verbonden met comfort en luxe; een permanent vakantiegevoel. Op de volgende vier pagina's vindt u de schetsstudie die vooraf ging aan de feitelijke ontwikkeling van de basisplattegrond. De plattegrond van de woning en de tuin staan in gelijke verhouding tot elkaar en maken verschillende vormen van schakeling mogelijk. Door deze balans ontstaat een groot contactvlak tussen binnen en buiten, waardoor de woning aantrekkelijk is in gebruik.
3
Bij het ontwikkelen van het Buitenhuis hebben wij ons laten leiden door rijk voorhanden en inspirerend bronmateriaal. Met name noemen wij; • Particulier opdrachtgeverschap in de woningbouw, uitgave van het Ruimtelijk Plan bureau, Den Haag 2007; • Huizenkopers in profiel, uitgave van het NVB, voorjaar 2006; • Vergrijzing en de woningmarkt, studie van het Woningmarkt Expertise Centrum van de Erasmus Universiteit.
Buitenhuis
principeschets
uitbreiding tuin
uitbreiding woning
alternatieven verdieping Buitenhuis
7
plattegrond zonder carport
plattegrond met carport Buitenhuis
PLATTEGRONDEN Buitenhuis in haar context wordt opgepakt door toepassing van een heldere, constante en overzichtelijke vormentaal. Je mag het de drager van het ontwerp noemen die te allen tijde overeind blijft. Met behoud van deze drager wordt het de bewoner mogelijk gemaakt diverse persoonlijke invullingen vanuit een wenselijk programma toe te passen, vanuit functie en materialisering. Individualiteit en exclusiviteit worden zo benadrukt; een woning die pas als een maatkostuum. Van concept naar woning GBO woning 190 m2. Grondgebonden overdekte buitenruimte 32 m2. Inhoud woning 1.015 m3. Kaveloppervlakte
415 m2
Basisplattegrond (netto) Begane grond: wonen en eten keuken bijkeuken/provisie
75,2 m2 8,4 m2 5,0 m2
hoofdslaapkamer studeerkamer badkamer
21,4 m2 11,9 m2 8,9 m2
hal garderobe trap toilet
8,0 4,3 6,3 1,6
9
m2 m2 m2 m2
garage carport
21,4 m2 22,4 m2
Verdieping: slaapkamer slaapkamer gasten badkamer overloop trap
13,0 10,3 5,8 4,0 6,3
m2 m2 m2 m2 m2
De zolder is afhankelijk van de gekozen kapvorm. Oppervlaktes en inhoud volgens publicatie NEN 2580.
Buitenhuis
Legenda Begane grond W Wonen Wk E Bk Pr Tv
Woonkeuken Eten Bijkeuken Provisie TV-hoek
Hs S St H T
Hoofdslaapkamer Slaapkamer Studeerkamer Hal Toilet
C G Be
Carport Garage Berging
Verdieping O Overloop SP Speelhoek Hs Hoofdslaapkamer S Slaapkamer Ba Badkamer
variant verdieping
basis verdieping
11
basis begane grond
varianten begane grond
Buitenhuis
studie schakelingen
SCHAKELINGEN Buitenhuis leent zich bij uitstek voor verschillende schakelingen, waardoor het zowel binnen, buiten als op de rand van de stad toepasbaar is. De twee meest uiteenlopende varianten zijn in beide ontwerptekeningen op de volgende pagina’s verbeeld; een randstedelijke locatie grenzend aan een beekdal en een locatie op een omsloten binnenstedelijke kavel. Op de rand van stad en land of stad en water is het vrije uitzicht een cadeau dat in de woning voelbaar kan worden gemaakt. Ook het hoogteverschil is inzetbaar voor verschillende ruimtelijke effecten in de woning en de tuin. Binnenstedelijk is door de beperkte ruimte een strategische schakeling van belang. Door de positie van boomopstanden en onderbegroeiiingen ontstaat een vrije oriëntatie. Beide tekeningen laten zien dat met het ontwerp van de woning ook de buitenruimte wordt vormgegeven. Dit integraal ontwerp draagt zorg voor duurzaam behoud van woning en buitenruimte. De woning heeft niet alleen een oriëntatie naar voren en naar achteren, maar geeft door de manier van schakelen ook de mogelijkheid zijwaarts te oriënteren. De hiernaast afgebeelde schema's laten zien dat zowel bij vergroting van de tuin als bij vergroting van de woning verschillende oriëntaties mogelijk zijn. De woning krijgt daardoor een ruime en royale opzet, waardoor het gevoel van een vrijstaande woning wordt bereikt.
13
De frontlengte van de woning geeft veel mogelijkheden tot variatie in gevelopbouw en materialisering. De mate van variatie is afhankelijk van de context. Te veel variatie wordt chaos en een teloorgang van het gekozen concept, te weinig variatie is een smet op de exclusiviteit en attractiviteit van het concept.
Buitenhuis
ontwerp randstedelijke situatie
15
ontwerp binnenstedelijke situatie Buitenhuis
ARCHITECTUUR Binnen het ontwerp is nadrukkelijk naar de relatie met de buitenruimte gezocht; met de private tuin en met het landschap en haar omgeving. Het buiten is een weerspiegeling van binnen en omgekeerd; de relatie met buiten is onvermijdelijk en levert binnen het concept een extra meerwaarde. Ondersteund door zichtlijnen is de hoofdentree met trappenhuis en vide een constant element binnen de hoofdopzet van de plattegrond. De zichtlijnen manifesteren zich zowel in horizontaal als in verticaal opzicht en op deze wijze dragen zij bij aan de vormgeving van de gevels en plattegronden. Het portaal is een duidelijk aanwezig architectonisch element. Het benadrukt de entree en straalt tegelijkertijd rust voor de verdere voorgevelontwikkeling. Deze voorgevel wordt verder bepaald door de wensen van de bewoner, de indelingsvarianten, de richting van de kapvorm en de diversiteit van de gevelmaterialisering.
17
De achtergevels omsluiten als het ware de hoofdopzet van het huis en manifesteren zich meer als een venster met paviljoenachtig open karakter. Buitenhuis krijgt op deze wijze een uitstraling en vormgeving met een eigen individualiteit en exclusiviteit.
Ruimte is de basis van elk ontwerp, het is het speelveld en tevens je begrenzing. Ruud Winkelhuis
Buitenhuis
gevelbeeld “het portaal”
gevelbeeld “het venster”
19
linker zijgevel
rechter zijgevel
21
Buitenhuis
ontwerp tuin
LANDSCHAP Grootte en situering van de tuin maken en gebruik en de ruimtelijke beleving optimaal. De verhouding tussen het oppervlakte van de woning en van de tuin zijn nagenoeg gelijk zodat een balans ontstaat tussen binnenen buitenleven. De tuin vouwt zich om de woning waardoor veel contactvlak tussen binnen wonen en buiten verpozen ontstaat. De voorruimte is bewust beperkt om de tuin maximaal van grootte te laten zijn. Er is in de voorruimte een carport, een ruime toegang tot de entree en een collectieve inrichting van de tuin. Hierdoor worden de voortuinen onderling met elkaar verbonden. Door in het ontwerp een carport en garage op te nemen zijn feitelijk drie opstelplekken voor auto’s te realiseren zodat er geen parkeerdruk in de openbare ruimte ontstaat. De haag als continue thema in combinatie met bijzondere boomopstanden is sterk genoeg om een ontspannen en eenduidig straatbeeld te genereren. De doorsnede privé-openbaar laat zien dat het hoogteverschil dat ontstaat bij een situering aan een beekdal of buitengebied gebruikt kan worden om vrij zicht vanuit de tuin mogelijk te maken zonder de privacy te benadelen. De drie profielen geven aan dat met het Buitenhuis ook de buitenruimte ruimtelijk en functioneel wordt mee-ontworpen. De gesloten opstelling van rijenwoningen met besloten achterkantsituaties kan worden vermeden door een centrale semi-openbare buitenruimte te maken.
23
In de koopsom is het ontwerp, de aanleg van de voortuin met 3 jaar onderhoud en het advies van de tuinarchitect meegenomen. De bewoners kunnen er na 3 jaar zelf voor kiezen het onderhoud gezamenlijk voort zetten.
Logica brengt je van A naar B, fantasie brengt je overal. Ferry Aerts
Buitenhuis
doorsnede privé openbaar
inbreidingslocatie
25
standaard rijwoning
buitenhuis
Buitenhuis
EEN PERMANENT VAKANTIEGEVOEL Het ontwerpuitgangspunt is flexibiliteit; al naar gelang de situatie van het huishouden kunnen veranderingen of uitbreidingen van de woning plaatsvinden. De woningen zijn op tal van manieren door de bewoners zelf in te delen. De basisplattegrond gaat vooralsnog uit van het situeren van de woonkamer aan de achterkant. De ruime opzet van de woning en het contact tussen binnen en buiten zorgen voor een permanent vakantiegevoel; een individuele en comfortabele levensstijl. De schakeling van de woningen zorgt voor een grote mate van privacy; vrijheid staat centraal. De vierkante kavel met centraal de circulatieruimte geeft een groots gevoel van ruimtelijkheid. De tuin is net zo gemakkelijk bij de woning te betrekken als de woning bij de tuin. De kleinschaligheid van het project zorgt tegelijkertijd voor een sociaal samenhangende gemeenschap die, gezien de woonvorm en prijscategorie, specifieke kopers zal aantrekken.
27
Buitenhuis
95% van de huizenkopers in de hogere inkomensgroep wil meer invloed op het ontwerp van de woning. 60 % van de senioren prefereert een grondgebonden woning. 53% van de inkomensgroep vanaf drie maal modaal kiest voor een woning met extra kamers op de begane grond. 30 % van de groep van 30 jaar en ouder zoekt een woning in de luxe klasse. NVB, Huizenkopers in profiel voorjaar 2006
36% van de nieuwbouw in de grote steden zou tot stand moeten kunnen komen via particulier opdrachtgeverschap, dat is negen maal zoveel als nu. NVB, Bulletin maart 2007
Uit de studie van de Erasmus Universiteit blijkt dat de groep vanaf 65 jaar tussen 2005 van 1,3 miljoen groeit naar 1,9 miljoen. Het eigenwoning bezit onder deze groep senioren neemt tot 2020 toe van ca. 50% naar ca. 54% RSM, vergrijzing en de woningmarkt 2006
In aantallen houdt dit in dat bij een bezetting van ca. 1,5 personen per huishouden in 15 jaar tijd 250.000 extra ´drempelloze´ koopwoningen beschikbaar moeten komen. In dit segment worden er landelijk 15.000 á 20.000 koopwoningen per jaar gevraagd.
PARTICULIER OPDRACHTGEVERSCHAP De grote steden moeten een flink deel van de woningproductie realiseren middels particulier opdrachtgeverschap, zo stelt het Ruimtelijk Planbureau (RPB) op basis van onderzoek. Minstens 36% van de nieuwbouw zou tot stand kunnen komen via particulier opdrachtgeverschap, dat is negen maal zoveel als nu. Steden moeten een centrale regie houden, ook bij deze vorm van woningbouw. De gemeente geeft in een keer alle kavels uit tegen betaalbare prijzen. De kaveleigenaren starten gelijktijdig het bouwproces, waarbij de gemeente dit verder stroomlijnt door het stellen van stedenbouwkundige en architectonische spelregels. Geregisseerde stedebouw vergt dus een actievere rol van de gemeente dan tot nu toe, aldus het RPB. NVB Bulletin maart 2007
De filosofie van het concept is erop gebaseerd dat de opdrachtgever maximale vrijheid heeft binnen de stedebouwkundige randvoorwaarden van de gemeente. Trebbe Bouw faciliteert de regierol van de gemeente.
29
De koper verschijnt aan het begin van het proces waar de indeling en architectuur van de woning naar zijn wensen wordt ontworpen. De koper heeft maximale vrijheid binnen de randvoorwaarden van het concept en is rechtstreeks met de architect in gesprek over indeling en architectuur. In samenwerking met de architect, interieurarchitect en Trebbe Bouw wordt de woning gerealiseerd naar de wensen van de bewoner. De koper koopt een woning met het Buitenhuis inclusief ontwerp, begeleiding en adviescapaciteit op maat.
Buitenhuis
EENHEID
VARIATIE
Trebbe Bouw Trebbe Bouwgroep, sinds 1911 een zelfstandig familiebedrijf, is een middelgrote projectontwikkelaar en bouwer. De groep bestaat uit regionaal opererende ondernemingen in Enschede, Zwolle, Groningen, Nieuwegein, Nijkerk en Soest. Trebbe ontwikkelt plannen en voert werken uit in de utiliteits- en woningbouw; in de nieuwbouw, stedelijke vernieuwing en vernieuwbouw (renovatie, groot onderhoud en verbouw). Wij zijn evenzogoed thuis in de aanbestedingsmarkt, als partner in bouwteams en andere samenwerkingsverbanden. In totaal werken ongeveer 475 medewerkers voor Trebbe Bouw. Gezamenlijk realiseerden de Trebbe-bedrijven in 2006 een winstgevende omzet van ruim € 204 miljoen, waarvan ongeveer de helft in de utiliteitsbouw.
Van der Linden Architecten Van der Linde Architecten is een middelgroot ontwerpbureau, met onder andere drie architecten en, een interieurarchitect, een stedenbouwkundige en een maquettebouwer,die ervaring en kennis op het gebied van landschap, stedenbouwkunde, architectonisch ontwerp, bio-ecologisch bouwen en interieurarchitectuur combineren. Deze samenstelling raakt de kern van onze bureaufilosofie: het bewerkstelligen van een optimale interactie tussen Landschap, Stedenbouw en Architectuur. Daarbij zijn voor ons van groot belang: eigentijdse architectuur met een warme uitstraling; sterk expressief beeld; nadruk op functionaliteit en gebruikswaarde; duurzame stedenbouwkunde en architectuur. Ons bureau heeft uitgebreide kennis en ervaring op het gebied van woningbouw, kantoor- en bedrijfsgebouwen, openbare en bijzondere gebouwen, winkel- en horecagebouwen, grote stedenbouwkundige projecten, complexe opgaven, haalbaarheidsstudies, etc. Het bureau opereert landelijk en heeft specialistische kennis op het gebied van stedenbouw, projectontwikkeling en duurzaam / ecologisch bouwen.
31
MTD Landschapsarchitecten MTD landschapsarchitecten is een ontwerpbureau voor de buitenruimte in de meest brede zin. Het bureau ontwerpt zowel voor het landelijk als het stedelijk gebied en werkt aan opdrachten op een hoog en laag schaalniveau. Steeds wordt er gezocht naar initiërende en voorwaardenscheppende plannen. De projecten betreffen stedelijke opgaven als pleinen, straten en stedenbouwkundige in- en uitbreidingen en meer landschappelijke opdrachten als parken, landgoederen, tuinen, bedrijfslandschappen en infrastructurele projecten. De ontwerpstijl is door de jaren heen te omschrijven als robuust, helder, hollands en tijdloos waarbij de grote lijn bevestigd wordt middels zorgvuldig uitgewerkte details. Ontwerpen die niet alleen functioneel zijn maar ook rijk aan onverwachte gebruiksmogelijkheden. MTD streeft naar ontwerpen die leiden tot een flexibel, verrassend en bijna argeloos gebruik. Binnen een helder raamwerk wordt er ruimte gelaten voor de gebruiker. De 'genius loci', de karakteristieke ruimtelijke kenmerken van een plek, vormen de aanleiding en basis voor een ontwerp. Hiermee krijgen de ontwerpen een sterke plaatsgebonden identiteit.
Enschede, Zutphen, ‘s-Hertogenbosch, mei 2007 Copyright Trebbe / MTD / Van der Linde Niets uit deze publicatie mag zonder toestemming worden vermenigvuldigd of gebruikt.
Buitenhuis
