Budgetteringstraining voor inburgeraars en allochtonen. Oranje Masai

Budgetteringstraining voor inburgeraars en allochtonen “Oranje Masai”

Module “Inburgering in persoonlijke financiën”

aangeboden door:

V.1 21 aug. 2010

Inhoudsopgave 1. DISCUSSIE: OMGAAN MET GELD IN HET GEBOORTELAND VERSUS NEDERLAND. NORMEN EN WAARDEN MET BETREKKING TOT GELDZAKEN. ....................................................... 4 2. TABEL NORMEN EN WAARDEN MET BETREKKING TOT GELDZAKEN...................................... 5 3. OVERZICHT VAN GELDZAKEN: INKOMEN, TOESLAGEN, UITKERINGEN EN PENSIOEN IN NEDERLAND. .................................................................................................................................................... 12 3.1 KINDERBIJSLAG ........................................................................................................................................... 13 3.2 ALLEENSTAANDEOUDERKORTING ............................................................................................................... 13 3.3 AANVULLENDE ALLEENSTAANDEOUDERKORTING ...................................................................................... 14 3.4 INKOMENSAFHANKELIJKE COMBINATIEKORTING ........................................................................................ 14 3.5 KINDGEBONDEN BUDGET 2010.................................................................................................................... 14 3.6 KINDEROPVANGTOESLAG 2010................................................................................................................... 15 3.7 STUDIEFINANCIERING.................................................................................................................................. 15 3.8 HUURTOESLAG 2010 ................................................................................................................................... 16 3.9 ZORGTOESLAG 2010.................................................................................................................................... 16 3.10 LOON UIT ARBEID ...................................................................................................................................... 17 3.11 HYPOTHEEKRENTEAFTREK ........................................................................................................................ 20 3.12 WERKLOOSHEIDSUITKERING ..................................................................................................................... 20 3.13 BIJSTAND .................................................................................................................................................. 21 3.14 ZIEKTEWET-UITKERING ............................................................................................................................. 21 3.15 WIA/WAO ............................................................................................................................................... 22 3.16 WSW ........................................................................................................................................................ 22 3.17 AOW PENSIOEN ........................................................................................................................................ 23 3.18 PENSIOEN VAN WERKGEVER ...................................................................................................................... 23 4. NEDERLANDS BELASTINGSTELSEL IN EEN NOTENDOP ............................................................... 24 4.1 DE GESCHIEDENIS VAN DE BELASTINGEN .................................................................................................... 24 4.2 RIJKSBELASTINGEN ..................................................................................................................................... 25 4.2.1 Drie soorten inkomen: het boxenstelsel.............................................................................................. 25 4.2.2 Loonheffing......................................................................................................................................... 28 4.2.3 Kansspelbelasting............................................................................................................................... 31 4.2.5 Andere rijksbelastingen op inkomen, winst, vermogen....................................................................... 31 4.2.6 Kostprijsverhogende rijksbelastingen................................................................................................. 31 4.2.7 Milieuheffingen................................................................................................................................... 31 4.3 GEMEENTELIJKE BELASTINGEN ................................................................................................................... 32 4.3.1 Afvalstoffenheffing .............................................................................................................................. 32 4.3.2 Rioolheffing ........................................................................................................................................ 32 4.3.3 Hondenbelasting................................................................................................................................. 32 4.3.4 Parkeerbelasting................................................................................................................................. 32 4.3.5 Leges................................................................................................................................................... 33 4.3.6 Andere gemeentelijke belastingen ...................................................................................................... 33 5. VERZEKERINGEN (AANBELOVEN & VERPLICHTE) IN NEDERLAND ........................................ 34 5.1 SCHADEVERZEKERING................................................................................................................................. 34 5.1.1 Aansprakelijkheidsverzekering ........................................................................................................... 34 5.1.2 Arbeidsongeschiktheidsverzekering.................................................................................................... 35 5.1.3 Autoverzekering .................................................................................................................................. 35 5.1.4 Inboedelverzekering............................................................................................................................ 35 5.1.5 Opstalverzekering ............................................................................................................................... 35 5.1.6 Zorgverzekering.................................................................................................................................. 35 5.1.7 Rechtsbijstandsverzekering................................................................................................................. 35

2 ©2010 Stichting Simpel Huishoudboekje. Copyright. Eerste hulp bij thuisadministratie en rondkomen. Simpel, leuk en laagdrempelig.

5.1.8 Reisverzekering................................................................................................................................... 35 5.1.9 Annuleringsverzekering ...................................................................................................................... 35 5.1.10 Ongevallenverzekering ..................................................................................................................... 36 5.1.11 Caravanverzekering.......................................................................................................................... 36 5.1.12 Uitvaartverzekering .......................................................................................................................... 36 5.2 SOMMENVERZEKERING ............................................................................................................................... 36 5.2.1 Levensverzekering .............................................................................................................................. 36 5.2.3 Overlijdensrisicoverzekering .............................................................................................................. 36 5.2.4 Pensioenverzekering ........................................................................................................................... 36


Blok A

1. Discussie: Omgaan met geld in het geboorteland versus Nederland. Normen en waarden met betrekking tot geldzaken.

Doel van deze discussie: Normen en waarden in het geboorteland versus Nederland in kaart te brengen. Voor de deelnemer moet duidelijk worden wat in Nederland als normaal financieel gedrag beschouwd wordt en wat men in Nederland belangrijk vindt in het omgaan met geld. Uiteindelijk wordt samen met de deelnemer een tabel op het klasbord ingevuld waar twee kolomen (geboorteland en Nederland) met de onderstaande vragen voorkomen (zie pagina 2).

De volgende vragen komen in deze discussie aan bod: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

Bron(soorten) van inkomen in het geboorteland versus Nederland Werkloosheid en inkomen in het geboorteland versus Nederland Geldtekort opvullen in het geboorteland versus Nederland Lenen in het geboorteland versus Nederland Rondkomen in het geboorteland versus Nederland Soorten uitgaven in het geboorteland versus Nederland Prioriteiten in uitgaven in het geboorteland versus Nederland Betalen van rekeningen: op tijd of uitstellen? Incassobureaus in het geboorteland versus Nederland Problemen met schulden in het geboorteland versus Nederland Verzekeren van risico’s(soorten verzekeringen) in het geboorteland versus Nederland Soorten belastingen in het geboorteland versus Nederland Belasting betalen of niet, zwart geld in het geboorteland versus Nederland Geldverdeling(begroting) in gezin, familie in het geboorteland versus Nederland


2. Tabel normen en waarden met betrekking tot geldzaken. Wat is belangrijk? Wat is (niet) normaal? In het omgaan met geld?

Thema

Geboorteland

1. Bron van inkomen

• • • • 2. Werkloosheid en inkomen

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

Nederland

• • • • • • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

3. Geldtekort opvullen

• • • •

4. Lenen

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

• • • •

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………


5. Rondkomen

• • • •

6. Soorten uitgaven

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

• • • •

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………


7.Prioriteiten in uitgaven

• • • •

8.Betalen van rekeningen

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

• • • •

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………


9.Problemen met schulden

• • • •

10.Verzekeren van risico’s (soorten verzekeringen)

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

• • • •

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………


11.Soorten belastingen

• • • •

12.Belasting betalen of niet, zwart geld

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

• • • •

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………


13.Geldverdeling (begroting) in gezin, familie

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

• • • •

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

PAUZE


Blok B

3. Overzicht van geldzaken: Inkomen, toeslagen, uitkeringen en pensioen in Nederland.

Ouder voor kind

Student

Werknemer

Werkloos

Ziek

Na 65ste

Kinderbijslag

Studiefinanciering

Loon

Werkloosheidsuitkering

Uitkering Ziektewet

Pensioen AOW

Kinderopvangtoeslag

Loon (bijbaan)

Huurtoeslag

Bijstandsuitkering

Bijstandsuitkering

Kindgebonden budget

Huurtoeslag (bij zelfstandig wonen)

Zorgtoeslag

Huurtoeslag

Uitkering WIA/WAO

Pensioen Werkgever Huurtoeslag

Alleenstaandeouderkorting, Aanvullende alleenstaandeouderkorting, Inkomensafhankelijke combinatiekorting

Zorgtoeslag

Hypotheekrenteaftrek

Zorgtoeslag

Loon uit arbeid Wet Sociale

Zorgtoeslag, Huurtoeslag

Zorgtoeslag

Werkvoorziening

Zorgtoeslag, Huurtoeslag


3.1 Kinderbijslag De overheid betaalt mee aan de kosten voor opvoeding en verzorging van uw kinderen van 0 tot 18 jaar. Dit is de kinderbijslag. Of u kinderbijslag krijgt en hoeveel, is geregeld in de Algemene Kinderbijslagwet (AKW). Wanneer krijgt u kinderbijslag? U ontvangt kinderbijslag voor het opvoeden en verzorgen van uw eigen kinderen, maar ook voor een • geadopteerd kind. • pleegkind. • stiefkind. of een ander kind dat u opvoedt en verzorgt alsof het uw eigen kind is. Hoogte van de kinderbijslag Hoeveel kinderbijslag u krijgt, hangt af van de leeftijd van uw kind. Als uw kind 6 jaar wordt, krijgt u meer kinderbijslag. De kinderbijslag gaat opnieuw omhoog als uw kind 12 jaar wordt. Als uw kind niet bij u woont omdat het bijvoorbeeld gehandicapt is, kunt u hoge kosten hebben. Dan is het in sommige gevallen mogelijk om tweemaal kinderbijslag te krijgen. Ontvangen van kinderbijslag U krijgt de kinderbijslag per kwartaal. Het eerste bedrag dat u voor uw kind ontvangt, hoort bij het kwartaal ná de geboortedatum van uw kind. Uw kinderbijslag begint dus in januari, april, juli of oktober. De SVB betaalt de kinderbijslag als het kwartaal is afgelopen. Adopteert u een kind of woont u net in Nederland, dan kan de kinderbijslag op een ander moment ingaan. De bedragen voor de kinderbijslag in 2010:

Meer informatie/aanvragen: www.svb.nl

3.2 Alleenstaandeouderkorting U krijgt de alleenstaande-ouderkorting als u aan de volgende voorwaarden voldoet: • • •

•

U hebt in 2009 meer dan 6 maanden geen fiscale partner. U hebt in die periode een huishouding met alleen kinderen die op 31 december 2008 jonger waren dan 27 jaar. U onderhoudt in deze periode minimaal 1 kind voor minimaal € 408 per kwartaal. Óf u kreeg kinderbijslag voor dit kind (of een vergelijkbare buitenlandse uitkering). Dit kind stond in deze periode bij de gemeente ingeschreven op uw woonadres. Uw kind heeft geen eigen inkomen of vermogen. Heeft uw kind wel eigen inkomen of vermogen? Dan komt u in aanmerking voor de alleenstaande-ouderkorting als dit inkomen of vermogen voor dit kind onvoldoende was om zelf van te leven.

In 2009 is de alleenstaande-ouderkorting € 902 voor mensen jonger dan 65 jaar. Voor mensen van 65 jaar en ouder is de korting € 421. Meer informatie/aanvragen: www.belastingdienst.nl


3.3 Aanvullende alleenstaandeouderkorting Naast de alleenstaande-ouderkorting is er ook een aanvullende alleenstaande-ouderkorting. U krijgt deze aanvullende alleenstaande-ouderkorting als u aan de volgende voorwaarden voldoet: • • •

U hebt in 2009 recht op de alleenstaande-ouderkorting. U hebt in 2009 inkomsten uit uw werk. In 2009 behoort minimaal 1 kind langer dan 6 maanden tot uw huishouden. Dit kind was op 31 december 2008 jonger dan 16 jaar. Dit kind staat in deze periode ingeschreven op uw woonadres.

In 2009 is de aanvullende alleenstaande-ouderkorting 4,3% van uw inkomsten uit werk maar maximaal € 1.484 voor mensen jonger dan 65 jaar. Voor mensen van 65 jaar en ouder is de korting maximaal € 692 Meer informatie/aanvragen: www.belastingdienst.nl

3.4 Inkomensafhankelijke combinatiekorting De combinatiekorting en de aanvullende combinatiekorting zijn vanaf 2009 vervangen door de inkomensafhankelijke combinatiekorting. U krijgt de inkomensafhankelijke combinatiekorting als u aan de volgende vier voorwaarden voldoet: • • • •

In 2009 woont er minstens 6 maanden een kind bij u dat geboren is na 31 december 1996. Dit kind is in die periode ingeschreven op uw woonadres. Bij co-ouders mag het kind ook ingeschreven staan op het woonadres van de co-ouder. Uw inkomsten uit uw werk (bijvoorbeeld loon of freelance-inkomsten) zijn hoger dan € 4.619 of u komt in aanmerking voor de zelfstandigenaftrek. U hebt in 2009 geen fiscale partner of u hebt wel een fiscale partner en u hebt minder inkomsten uit uw werk (bijvoorbeeld loon of freelance-inkomsten) dan uw fiscale partner.

De korting is maximaal € 1.765 voor mensen jonger dan 65 jaar. Voor mensen van 65 jaar en ouder is het maximum € 823. U kunt uw inkomensafhankelijke combinatiekorting berekenen. Meer informatie/aanvragen: www.belastingdienst.nl

3.5 Kindgebonden budget 2010 Kindgebonden budget is een bijdrage in de kosten voor uw kinderen tot 18 jaar. Als u kinderen hebt onder de 18 jaar, krijgt u misschien kindgebonden budget. Hoeveel kindgebonden budget u krijgt, hangt af van het (gezamenlijke) inkomen en het aantal kinderen jonger dan 18 jaar. Hoe meer kinderen u hebt, hoe hoger uw kindgebonden budget kan zijn. Ook de leeftijd van uw kinderen is van belang. Als uw kinderen 12 of 16 jaar worden, krijgt u meer kindgebonden budget. Kan ik kindgebonden budget krijgen? Hebt u minderjarige kinderen? En is uw inkomen niet te hoog? Dan krijgt u kindgebonden budget. U moet dan wel kinderbijslag ontvangen. Is uw kind 16 of 17 jaar en krijgt u of de andere ouder geen kinderbijslag voor uw kind? Dan moet u uw kind in belangrijke mate onderhouden. Meer informatie/aanvragen: www.toeslagen.nl


3.6 Kinderopvangtoeslag 2010 Gaan uw kinderen naar de kinderopvang? Dan kunt u kinderopvangtoeslag krijgen. Dit is een tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang. Kan ik kinderopvangtoeslag krijgen? Om kinderopvangtoeslag te krijgen, moeten u en uw eventuele toeslagpartner allebei werken. U kunt de toeslag ook krijgen als u niet werkt, maar een opleiding volgt of uw kansen op werk vergroot door bijvoorbeeld een re-integratietraject te volgen via UWV of de gemeente. Ook moet uw kind naar een geregistreerde kinderopvanginstelling gaan. Nieuwe regels gastouderopvang Er gelden nieuwe regels voor gastouderopvang. De belangrijkste veranderingen zijn: De eisen voor gastouders en gastouderbureaus zijn hoger. Er wordt strenger gecontroleerd of gastouders aan deze eisen voldoen. Er komt een landelijk register met goedgekeurde opvang. Alleen de opvang die in dat register staat, wordt vergoed. De uurprijs waarop de toeslag wordt gebaseerd is maximaal € 5. Gaat uw kind naar een gastouder, bijvoorbeeld naar opa, oma of naar uw buren? Dan krijgt u alleen kinderopvangtoeslag als de gastouder aan deze regels voldoet. Welke dit zijn, leest u op www.implementatiekinderopvang2010.nl. Als de gastouder niet op tijd aan de nieuwe regels voldoet, hebt u voor het hele jaar geen recht op toeslag. U moet de ontvangen toeslag dan aan de belastingdienst terugbetalen. Maximaal aantal uur opvang per maand U kunt per maand voor maximaal 230 opvanguren kinderopvangtoeslag krijgen. Dit maximum geldt voor elke vorm van kinderopvang. Meer informatie/aanvragen: www.toeslagen.nl

3.7 Studiefinanciering Studiefinanciering is een overheidstoelage voor studenten. Studiefinanciering is een tegemoetkoming in de vorm van een lening voor de kosten die u maakt bij het volgen van een opleiding in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), hoger beroepsonderwijs (hbo) of aan de universiteit. Bij voldoende prestatie wordt de lening achteraf omgezet in een gift. U hoeft dan niets terug te betalen. De studiefinanciering kan bestaan uit een basisbeurs, aanvullende beurs en een rentedragende lening. Ook heeft u recht op een Studenten OVchipkaart met daarop een studentenreisproduct. Studenten met een partner krijgen een partnertoeslag. Studenten met een kind krijgen een één-oudertoeslag. Studenten in het hoger onderwijs kunnen ook een collegegeldkrediet aanvragen. Dit is een lening voor betaling van het collegegeld. Tijdsduur U krijgt voor de meeste opleidingen in het hbo of aan de universiteit een prestatiebeurs voor maximaal vier jaar. De beurs kan worden gecombineerd met een lening. Daarna is onder speciale voorwaarden een lening mogelijk voor maximaal drie jaar. Voor de educatieve masteropleiding voor leraar krijgt u nog een extra prestatiebeurs van twaalf maanden, als u na het behalen van een niet-educatieve masteropleiding nog verder wilt studeren. Voorwaarden


Om voor studiefinanciering in aanmerking te komen moet u voldoen aan de volgende voorwaarden: • • •

U bent tussen de 18 en 30 jaar. Wordt u tijdens de studie 30 jaar, dan loopt de studiefinanciering door zolang u uw studie niet onderbreekt. U bent Nederlander. Ook kunnen in een aantal gevallen niet-Nederlanders die wel in Nederland wonen, in aanmerking komen voor studiefinanciering. U volgt een voltijd opleiding in het beroepsonderwijs (beroepsopleidende leerweg) of een voltijdse of duale opleiding aan een universiteit of hogeschool.

Er zijn verschillende vormen van studiefinanciering: •

• •

•

Basisbeurs: iedere student heeft hier recht op. Het maandelijks te ontvangen bedrag hangt af van je woonsituatie; je ontvangt meer als je op jezelf woont dan wanneer je bij je ouders/verzorgers woont. De beurs is in principe een lening. Als je binnen tien jaar je diploma haalt, worden de beurs en de OV-jaarkaart omgezet in een gift. Dat wil zeggen: het aantal jaar dat je opleiding officieel duurt wordt omgezet in een gift. Als je bijvoorbeeld vijf jaar doet over een vierjarige studie, blijft het in dat laatste jaar ontvangen bedrag een terug te betalen lening. Aanvullende beurs: als het inkomen van je ouders lager is dan een bepaald drempelbedrag, kun je in aanmerking komen voor een aanvullende beurs. Lening: als je niet rond kan komen van je beurzen en je inkomen dan kun je tegen een relatief lage rente een lening afsluiten. De hoogte van de lening is afhankelijk van je woonsituatie en het type onderwijs dat je volgt. Collegegeldkrediet: als je je collegegeld niet kunt betalen, kun je dit bedrag lenen in de vorm van een krediet. Dit bedrag moet terugbetaald worden.

Toeslagen: als je een alleenstaande ouder bent of een partner hebt met een kind, dan kun je een alleenstaande oudertoeslag of partnertoeslag aanvragen. Deze toeslag is een onderdeel van je basisbeurs en hoeft niet terugbetaald te worden. Meer informatie/aanvragen: www.ib-groep.nl

3.8 Huurtoeslag 2010 Huurt u een woning? En bent u in verhouding tot uw inkomen veel geld kwijt aan huur? Dan kunt u een tegemoetkoming in de huurkosten krijgen: de huurtoeslag. Kan ik huurtoeslag krijgen? Voor de huurtoeslag moet uw huur lager zijn dan € 647,53 per maand. Bent u jonger dan 23? Dan ligt de grens op € 357,37 per maand. Bovendien mag uw inkomen niet te hoog zijn. Niet hoger dan € 21.450 per jaar als u alleen bent, of € 29.125 als u samenwoont. Bent u ouder dan 65? Dan is het maximuminkomen € 20.200 als u alleen bent, of € 27.575 als u samenwoont. Meer informatie/aanvragen: www.toeslagen.nl

3.9 Zorgtoeslag 2010 Zorgtoeslag is een tegemoetkoming in de kosten van uw zorgverzekering. Kan ik zorgtoeslag krijgen? Bent u 18 jaar of ouder, hebt u een Nederlandse zorgverzekering en is uw inkomen niet te hoog? Dan kunt u zorgtoeslag krijgen. Uw inkomen mag niet hoger zijn dan € 33.743 per jaar, of € 50.000 als u samenwoont. Meer informatie/aanvragen: www.toeslagen.nl


3.10 Loon uit arbeid Minimumloon 2010 Het wettelijk minimumloon is het loon of het salaris dat je minimaal dient te krijgen. Werknemers van 23 tot 65 jaar hebben recht op het minimumloon en de werknemers van 15 t/m 22 jaar op het minimum jeugdloon.

Bron: www.szw.nl

Startsalaris per opleidingsniveau (bruto) • • •

MBO: 1600-1700 euro, HBO: is 1900-2000 euro, Universiteit: 2200-2300 euro


Minimumloon per uur

Bron: www.szw.nl


In welk beroep verdient u het meest? Hier de top-10 voor mannen en vrouwen.


Bron: De Loonwijzer-enquête van www.loonwijzer.nl

3.11 Hypotheekrenteaftrek Hypotheekrenteaftrek is een belastingmaatregel waarmee de kosten van de financiering van de eigen woning fiscaal aftrekbaar worden gemaakt. Hypotheekrenteaftrek is in Nederland een voordeel in de belasting voor bezitters van een eigen woning. In de Wet op de inkomstenbelasting 2001 wordt geregeld dat betaalde rente over de hypotheek van de eigen woning kan worden afgetrokken van het belastbaar inkomen in de inkomstenbelasting in box 1. Meer informatie/aanvragen: www.belastingdienst.nl

3.12 Werkloosheidsuitkering Een werkloosheidsuitkering is een uitkering door een overheidsinstelling aan een werknemer die buiten zijn of haar schuld werkloos wordt en in staat en bereid is te werken. Voorwaarden om voor een WW-uitkering in aanmerking te komen:


• in de 36 weken vóór ontslag, 26 weken in loondienst zijn geweest. • buiten eigen schuld werkloos zijn geworden. • beschikbaar zijn voor betaald werk. Hoe langer iemand in loondienst heeft gewerkt, hoe langer zijn uitkering duurt: minimaal 3 maanden en maximaal 38 maanden. De eerste 2 maanden is een volledige WW-uitkering ongeveer 75% van uw bruto loon, daarna wordt dat 70%. Maar er geldt altijd een maximum van ongeveer 2750 euro- bruto per maand. Meer info: www.uwv.nl/werkloos/ Aanvragen: www.werk.nl

3.13 Bijstand De (algemene) bijstand is in Nederland de inkomensondersteuning en ondersteuning bij het vinden van werk voor 'wie niet zelf in zijn bestaan kan voorzien' en voor wie geen aanspraak kan maken op voorliggende voorzieningen zoals de AOW, de WW en de WAO. De bijstandsuitkering is een uitkering op minimumniveau, gebonden aan verschillende voorwaarden. Zo zal in beginsel elke baan geaccepteerd moeten worden, waar men ook actief voor moet solliciteren. De hulp van de Sociale Dienst, het UWV of een extern reïntegratiebureau moet daarbij geaccepteerd worden. Verder zal men indien men vermogen boven een bepaalde grens heeft, dit vermogen eerst moeten opmaken ("opeten"). Tijdens de periode waarin bijstand wordt ontvangen, worden de ontvangen inkomsten op de uitkering in mindering gebracht. Dit wordt gecontroleerd en kan leiden tot korting op of intrekking van de uitkering. Dit geldt ook voor het niet doorgeven van relevante wijzigingen in iemands situatie, zoals het gaan voeren van een gezamenlijke huishouding. Naast algemene bijstand kent de WWB ook nog bijzondere bijstand. Bijzondere bijstand kan worden verleend voor bijzondere kosten, die worden veroorzaakt door bijzondere omstandigheden van het individuele geval en de draagkracht van de aanvrager te boven gaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan vergoeding voor de eigen bijdrage thuiszorg, brillen, gehoorapparaten en orthopedisch schoeisel, veelal is een aanvullende zorgverzekering een vereiste om voor vergoeding voor medische kosten in aanmerking te komen. Maar ook vergoeding voor schoolreisjes of het lidmaatschap van een sportclub. Meer info: www.rechtopbijstand.n Aanvragen: www.werk.nl

3.14 Ziektewet-uitkering Een Ziektewetuitkering is bedoeld voor werknemers die door ziekte of een handicap hun werk niet meer kunnen doen. De Ziektewet functioneert nu als ‘vangnet’, ook al blijft elke werknemer ervoor verzekerd. Maar recht op ziekengeld is er alleen in bepaalde situaties, voornamelijk voor als je geen werkgever (meer) hebt. Het UWV voert de Ziektewet uit. Je krijgt een Ziektewetuitkering wanneer je geen werkgever meer hebt die het loon doorbetaalt. Het gaat daarbij om de volgende groepen: • • • •

mensen met een arbeidscontract dat tijdens hun ziekte afloopt. Na afloop van het contract betaalt het UWV het ziekengeld; oproepkrachten die bij ziekte geen recht hebben op loondoorbetaling; uitzendkrachten die nog geen tijdelijk of vast contract met het uitzendbureau hebben; mensen met een WW-uitkering. Zij krijgen meestal pas na 13 weken ziekte een Ziektewetuitkering.

Daarnaast zijn er ook werknemers die én recht hebben op loon én op een Ziektewetuitkering van het UWV. Dat zijn: • vrouwen die door de zwangerschap ziek zijn.


• • •

vrouwen die een kind hebben gekregen en door de bevalling ziek zijn. mensen met een ziekte of handicap die onder de no-riskpolis vallen. mensen die een orgaan afstaan.

Meer informatie/aanvragen: www.uwv.nl

3.15 WIA/WAO De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) is een Nederlandse wet die op 29 december 2005 in werking is getreden en is de opvolger van de WAO. De wet regelt een uitkering voor de periode na de wettelijke loondoorbetalingstermijn van 104 weken. De WIA is een werknemersverzekering. De WIA geldt voor mensen die op of na 1 januari 2004 arbeidsongeschikt zijn geworden. Degenen die voor die datum al arbeidsongeschikt waren, blijven onder de WAO vallen. Binnen de WIA zijn er twee verschillende uitkeringen: • als u volledig arbeidsongeschikt bent en de kans dat u weer herstelt erg klein is, krijgt u een uitkering volgens de Inkomensvoorziening Volledig en duurzaam Arbeidsongeschikten (IVA); • als u gedeeltelijk arbeidsgeschikt bent, kunt u in aanmerking komen voor een uitkering op grond van de Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA). De WIA kent drie soorten arbeids(on)geschiktheid: • Minder dan 35% arbeidsongeschikt • Minstens 35% maar minder dan 80% arbeidsongeschikt, òf minstens 80% maar niet duurzaam arbeidsongeschikt (WGA) • Minstens 80% èn duurzaam arbeidsongeschikt (IVA) Iemand die meer dan 65% arbeidsgeschikt (ofwel minder dan 35% arbeidsongeschikt) is, krijgt geen WIA-uitkering. Hij blijft in principe in dienst van de werkgever. Wel wordt hij aangemerkt als arbeidsgehandicapte, wat wil zeggen dat hij recht heeft op subsidies en andere ondersteuning om te kunnen blijven (of te gaan) werken. De mate van arbeidsongeschiktheid wordt vastgesteld door het UWV. Normaal gesproken vindt deze keuring plaats nadat je (bijna) twee jaar arbeidsongeschikt bent. Meer info, aanvragen: www.uwv.nl/wia/langdurig-ziek/

3.16 WSW Wat is de sociale werkvoorziening? De sociale werkvoorziening is bestemd voor mensen die door een beperking niet in een gewone baan aan de slag kunnen. Het kan gaan om een lichamelijke, psychische en/of verstandelijke handicap. Als u werkt in de sociale werkvoorziening hebt u een echte baan, maar het werk is aangepast aan uw mogelijkheden. U krijgt gewoon een salaris. Begeleid werken of een sociaal werkvoorzieningsbedrijf Als u in de sociale werkvoorziening gaat werken, werkt u bij voorkeur met begeleiding bij een gewone werkgever. Als dit niet mogelijk is, kunt u ook gaan werken bij een bedrijf dat de sociale werkvoorziening uitvoert voor de gemeente, het zogeheten sw-bedrijf. Indicatie UWV WERKbedrijf


Als u wilt werken in de sociale werkvoorziening stelt UWV WERKbedrijf (vroeger CWI) vast of u behoort tot doelgroep waarvoor de sociale werkvoorziening bedoeld is. Dit is de zogeheten indicatiestelling. Wanneer kunt u werken in de sociale werkvoorziening? Werken in de sociale werkvoorziening is vrijwillig en dus niet verplicht, ook niet als u een uitkering hebt. U kunt UWV WERKbedrijf (vroeger CWI) vragen om te beoordelen of u in aanmerking komt voor een aangepaste arbeidsplaats in het kader van de Wet sociale werkvoorziening, de zogeheten indicatiestelling. U moet in ieder geval aan de volgende voorwaarden voldoen: • • • • • •

U bent jonger dan 65 jaar. U hebt een lichamelijke, psychisch of verstandelijke beperking waardoor u niet in een gewone baan kunt werken. Als uw werkomgeving wordt aangepast kunt u wel werken. U wilt graag een baan. U kunt regelmatig werken. U staat ingeschreven bij de Gemeentelijke Basisadministratie en UWV WERKbedrijf.

Meer info: www.werk.nl

3.17 AOW pensioen De AOW (Algemene Ouderdomswet) is een basispensioen van de overheid. Iedereen die 65 jaar of ouder is en in Nederland woont of heeft gewoond, heeft hier recht op. U ontvangt het AOW-pensioen van de SVB vanaf de maand waarin u 65 wordt. Het maakt niet uit in welk land u dan woont. De meeste mensen zijn automatisch verzekerd voor de AOW. De AOW is een verzekering. Iedereen die in Nederland woont of werkt, is automatisch verzekerd. Het maakt dan niet uit wat uw nationaliteit is. Ieder jaar dat u verzekerd bent, bouwt u 2% AOW-pensioen op. U krijgt een volledig AOW-pensioen als u van uw 15e tot uw 65e altijd verzekerd bent geweest. Meer info: www.svb.nl/

3.18 Pensioen van werkgever Het tweede onderdeel van je pensioen bouw je op via je werkgever: het werknemerspensioen. Dat is een aanvulling op het eerste onderdeel, het basispensioen (AOW), dat je via de overheid krijgt. Bijna alle werknemers hebben pensioen uit hun werk. Je werkgever betaalt meestal het grootste deel van deze regeling. Meestal moet je zelf ook een deel betalen. Je eigen bijdrage wordt door je werkgever op je bruto salaris ingehouden. Je werkgever laat je bij je indiensttreding weten of er een pensioenregeling voor je is. Als er een regeling is, krijg je binnen drie maanden van de pensioenuitvoerder (het pensioenfonds of de verzekeraar) bericht over de inhoud van de pensioenregeling. Als er dingen onduidelijk zijn, vraag de pensioenuitvoerder dan om meer uitleg. Meer info: www.pensioenkijker.nl


Blok C

4. Nederlands belastingstelsel in een notendop

4.1 De geschiedenis van de belastingen Al zolang onze samenleving bestaat zijn er belastingen. Vroeger was dit was nodig om het stamhoofd, de koning of de keizer rond te laten komen en zich te voorzien in zijn behoeften. Later werden er ook legers mee op de been gezet om het volk bescherming te bieden. Voor deze bescherming moest het volk bezittingen of rijkdommen afstaan (een tol betalen.) Mensen zonder geld voldeden de meeste belastingen in natura. Zo stonden boeren een (groot) deel van de oogst af. Omdat deze belastingen verplicht waren kwamen er personen die belastingen moesten innen zoals de tollenaar, de belastingpachter en de deurwaarder. Vroeger was het klagen over de belastingen meestal terecht: de gewone burger kreeg het steeds moeilijker, terwijl de rijken veel vrijstellingen en voordelen kregen. Het leidde dan ook vaak tot volksoproeren. Tegenwoordig zeurt men nog steeds over de belastingen, maar het is veel minder terecht. De overheid geeft er een heleboel voor terug zoals politie, wegen, onderwijs en de zorg voor bejaarden. Tegenwoordig is de belasting stabiel. Vroeger werden er nog al eens plotselinge belasting verhogingen ingevoerd als een grote machthebber bijvoorbeeld geldtekort had of dacht meer te moeten verdienen. Tegenwoordig is dat niet meer het geval. Accijnzen worden nog wel eens verhoogd. Zo zijn er accijnzen op drank, brandstof en sigaretten. Hiermee probeert de overheid er voor te zorgen dat het volk deze producten minder verbruikt omdat ze schadelijk zijn voor de gezondheid of het milieu. Zoals gezegd moet dus iedereen in Nederland belasting betalen maar lang iedereen is daar niet blij mee; mensen proberen de belasting te ontduiken. Hiervoor heeft de overheid mensen aangesteld die de belasting controleren. In Nederland doet de fiscus dat. De fiscus heeft belastingsambtenaren in dienst die alle belastingbiljetten verwerken en controleren. Vroeger was de taak van de fiscus vooral het controleren of er geen belastbare goederen vervoerd werden, smokkel dus. Naarmate de samenleving gecompliceerder werd kwam er steeds meer denk en papier werk aan de belastingsinning te pas. Door hiervan een verkeerd gebruik te maken, te frauderen dus, ontstond er het zwarte geld circuit. Belastingen van Nederland De Nederlandse overheid heeft als taak het zorgen voor zaken als politie op straat, rechtspraak, aanleg en onderhoud van het wegennet, ouderenzorg, subsidies toekennen enz. Het uitvoeren van deze taken kan natuurlijk niet zomaar; het moet gefinancierd worden. Het ministerie van financiën heeft deze taak gekregen. Zij moet zorgen dat er voldoende geld binnenkomt en dat er niet teveel wordt uitgegeven. Het ministerie is opgedeeld in verschillende de onderdelen, het onderdeel wat wij gaan bespreken is de belastingdienst. De belastingdienst int geld van bedrijven en burgers. Ook wel de belastingplichtigen genoemd, niemand kan er onderuit, iedereen is verplicht belasting te betalen. De belastingdienst int geld van bedrijven en burgers. Ook wel de belastingplichtigen genoemd, niemand kan er onderuit, iedereen is verplicht belasting te betalen. Er zijn erg veel belastingen. Zo is er een hondenbelasting, als je een hond hebt moet je daarvoor betalen. Wanneer je een auto, motor of ander gemotoriseerd voertuig hebt moet je er ook belasting over betalen zodat de overheid er nieuwe wegen van aan kan leggen. Wanneer je een grote hoeveelheid geld hebt moet je hier belasting over betalen, de zogenaamde vermogensbelasting. Naast de vermogensbelasting is er ook een inkomstenbelasting. Deze belasting moet je betalen over je inkomen. Hoeveel je moet betalen hangt af van je inkomen. Ook de werkgever moet een gedeelte van zijn inkomstenbelasting betalen. Er zijn ook belastingen zoals de B.T.W., de belasting over de


toegevoegde waarde, die je moet betalen over producten en diensten die je koopt. Dat zijn de zogenaamde indirecte belastingen. Naast de indirecte belastingen zijn er ook nog de directe belastingen. Dat zijn belastingen die je niet betaald op het moment dat je van een bepaald product of dienst gebruik maakt maar als je altijd deze belasting moet betalen over inkomen, winst en vermogen. Een voorbeeld van een directe belasting is de inkomstenbelasting. Nog een voorbeeld van indirecte belastingen is accijnzen. Ook accijnzen zijn een soort belasting. Er worden accijnzen geheven op bijvoorbeeld sigaretten en benzine. Door de accijnzen betaalt alleen de gebruiker extra, ook een vorm van indirecte belasting dus. Het controleren van de belastingen en het opsporen van belastingfraude is ook een taak van de belastingdienst. Het geïnde geld wordt vervolgens weer uitgegeven volgens de afspraken die zijn gemaakt in het regeerakkoord. Hierin wordt afgesproken welke onderwerpen de meeste aandacht nodig hebben en waaraan het geïnde wordt besteedt. De overheid probeert wel de lasten zo goed mogelijk te verdelen over de belastingplichtigen, hierbij wordt rekening gehouden met de hoogte van het inkomen en met persoonlijke omstandigheden. De uitgaven die het rijk heeft worden grotendeels gefinancierd uit de belastingopbrengsten.

4.2 Rijksbelastingen Belastingplichtigen De inkomstenbelasting is een belasting op het inkomen van natuurlijk personen. Tot de belastingplichtigen horen alle personen die in Nederland wonen en personen die niet in Nederland horen maar wel genieten van een Nederlands inkomen. De inkomstenbelasting wordt per individu geheven maar, partners mogen hun inkomsten verdelen voor de belastingaangifte. Inkomstenbelasting Over het inkomen moet belasting worden betaald de inkomstenbelasting. Op 1 januari 2001 is het boxenstelsel ingevoerd. Het boxenstelsel gaat uit van 3 soorten belastbare inkomens. Bij elk soort inkomen hoort een box met een eigen tarief. 4.2.1 Drie soorten inkomen: het boxenstelsel Er zijn voor de inkomstenbelasting 3 soorten belastbaar inkomen. Deze inkomens zijn ondergebracht in 3 zogenoemde boxen: • • •

Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning Box 2: Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang Box 3: Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen

Overzicht boxen In het volgende overzicht wordt aangegeven wat de inkomsten, aftrekposten en tarieven van de verschillende boxen zijn.


Box 1 Belastbaar inkomen uit werk en woning

1. Loon, pensioen, sociale uitkeringen 2. Inkomsten uit overig werk 3. Auto van de zaak 4. Winst uit onderneming 5. Eigen woning 6. Negatieve uitgaven voor inkomensvoorziening 7. Negatieve persoonsgebonden aftrek 8. Periodieke uitkeringen

Box 2 Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang

Box 3 Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen

1. Voordelen uit aandelen en winstbewijzen die behoren tot een aanmerkelijk belang 2. Vervreemdingsvoordelen van deze aandelen en winstbewijzen

1. Vast rendement over vermogen (bezittingen min schulden): het voordeel uit sparen en beleggen

BOX 1 In deze box wordt de belasting berekend over het brutoloon en eventuele andere arbeidsinkomsten. Bovendien moeten huiseigenaren een bedrag bij hun inkomen optellen dat afhankelijk is van de waarde van hun huis (het huurwaardeforfait). Doordat de eigenwoningbezitter het huurwaardeforfait bij zijn inkomen moet optellen, nemen zijn inkomsten toe en moet hij meer belasting betalen. Daarnaast biedt de belastingdienst ook bedragen (zoals de hypotheekrente en beroepskosten) die van het inkomen mogen worden afgetrokken. Door deze zogenaamde aftrekposten wordt je inkomen (kunstmatig) lager, waardoor je uiteindelijk minder belasting hoeft te betalen. De tarieven van de inkomstenbelasting en de premie volksverzekeringen 2010 Inkomsten in box 1

tot 65 jaar

vanaf 65 jaar

Schijf 1: t/m € 18.218

33,45%

15,55%

Schijf 2: Vanaf € 18.218 t/m € 32.738

41,95%

24,05%

Schijf 3: Vanaf € 32.738 t/m € 54.367

42 %

42%

Schijf 4: Vanaf € 54.367 en hoger

52%

52%

NB. Het percentage hangt af van de hoogte van het inkomen. Het percentage varieert dus van 33,45% tot 52%. Een voorbeeld:


U wilt de belasting van 2010 in box 1 berekenen. Stel dat u toen een belastbaar inkomen van € 100.000 had. U gaat als volgt te werk:

Stap 1: Belastbaar inkomen Het bruto inkomen € 100.000 Aftrekposten € 10.000 (aftrekposten zijn niet belastbaar zie voor meer info www.belastingdienst.nl) Belastbaar inkomen € 90.000. Stap 2: Schijven •

Schijf 1: Over het deel van het inkomen vanaf € 0 tot en met € 18.218 is het heffingspercentage 33,45%. De belasting is dus € 18.218 x 33,45% = € 6.093,92

•

Schijf 2: Over het deel van het inkomen vanaf € 18.218 t/m € 32.738 is het heffingspercentage 41,95%. De belasting is dus € 32.738 - € 18.218 = € 14.520 x 41,95% = € 6.091,14.

•

Schijf 3: Over het deel van het inkomen vanaf € 32.738 t/m € 54.367 is het heffingspercentage 42%. De belasting is dus € 54.367 - € 32.738 = € 21.629x 42% = € 9.084,18.

•

Schijf 4: Over het deel van het inkomen vanaf € 54.367 tot en met € 90.000 (uw inkomen) is het heffingspercentage 52%. De belasting is dus € 90.000 - € 54.367 = € 35.633 x 52% = € 18.529,16.

Stap 3: Verschuldigde belasting Tel nu bovenstaande bedragen bij elkaar op: € 6.093,92+ € 6.091,14+ € 9.084,18 + € 18.529,16 = € 39.798,4. Dit is de verschuldigde belasting over 2010. Uw netto inkomen in 2010: € 100.000 - € 39.798,4= € 60.205,6

BOX 2 Wanneer een belastingplichtige een bezit van tenminste 5% van de aandelen van een onderneming bezit, zowel direct als indirect en met of zonder partner, is er sprake van een aanmerkelijk belang. Deze inkomstenbronnen vallen uiteraard ook onder een box en wel onder box 2. Deze inkomsten worden belast met een tarief van 25%. BOX 3 Belastbaar inkomen uit tweede woningen, sparen en beleggen. Anders gezegd: het belastbare inkomen uit tweede woningen, sparen en beleggen en daarvan t 30% nemen is gelijk aan de belasting die u moet betalen over box 3. Het belastbaar inkomen oftewel het vaste rendement berekent u door 4% van het totale vermogen te nemen. U betaalt pas belasting als uw totale vermogen groter is dan € 20.661. Ook kunt u de belasting berekenen door van het totale vermogen 1,2% te nemen.


Onder de lasten uit box 3 vallen o.a.: • • • • •

Spaargeld Een tweede woning of een verhuurd pand Aandelen en andere effecten Lijfrenteverzekering zonder aftrekbare premies Kapitaalverzekering die niet gekoppeld is aan eigen woning

Bezittingen die niet meegeteld hoeven worden bij de waarde ervan zijn:

• • • •

Eigen woning Spullen voor persoonlijk gebruik e.d. zoals huisraad, auto enz Voorwerpen van kunst en wetenschap die niet als beleggin worden aangehouden Lijfrenteverzekeringen waarvan de premies aftrekbaar zijn in box 1

Voorbeelden aftrekbare schulden: • • • • •

Schulden voor consumptiedoeleinden, zoals een auto of een vakantie Schulden voor de financiering van aandelen (behalve aandelen die horen bij een aanmerkelijk belang), obligaties of rechten op periodieke uitkeringen Schulden voor de financiering van de tweede woning of andere onroerende zaken (Hypotheek) schulden die u niet in box 1 in aftrek kunt brengen, omdat de schuld niet tot de eigenwoningschuld hoort Schulden volgens de Wet studiefinanciering

NB. Schulden zijn aftrekbaar mits zij meer bedragen dan € 5.509. Een belastingplichtige kan ook lang alle schulden niet aftrekken, de hypotheekschuld kan bijvoorbeeld al in box 1 worden afgetrokken dus niet nog eens een keer in box 3.

4.2.2 Loonheffing De belastingdienst is ook verantwoordelijk voor het heffen van loonbelasting en premie volksverzekeringen. Zij doet dit door de werkgever of de instantie die loon of uitkeringen verstrekt loonheffingen in te laten houden. De looninhouder wordt ook wel de inhoudingsplichtige genoemd. De loonheffing is opgebouwd uit loonbelasting en premie volksverzekeringen. De premie wordt besteedt aan:

• • •

Algemene ouderdomswet (AOW) Algemene nabestaandenwet (ANW) Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ)

Wanneer een belastingplichtige ergens in dienst is of een uitkering heeft moet er loonheffing worden afgedragen.


Tabel: Schijventarief loonbelasting Schijf

Loon op jaarbasis

Loonbelasting/premie volksverzekeringen Tot 65 jaar

65 jaar en ouder

Schijf 1

t/m € 18.218

33,45%

15,55%

Schijf 2

€ 18.219 t/m € 32.738

41,95%

24,05%

Schijf 3

€ 32.739 t/m € 54.367

42%

42%

Schijf 4

€ 54.368 of meer

52%

52%

Tabel: Schijventarief premie volksverzekeringen Schijf

Belastbaar inkomen uit werk en woning

Belastingtarief loonbelasting

Tarief premie volksverzekeringen

Totaaltarief

65-

65+

65-

65+

Schijf 1

€ 0 t/m € 18.218

2,3%

31,15%

13,25%

33,45%

15,55%

Schijf 2

t/m € 32.738

10,8%

31,15%

13,25%

41,95%

24,05%

Schijf 3

t/m € 54.367

42%

42%

Schijf 4

meer dan €

52%

52%

54.367


Tabel: Volksverzekeringen Het tarief in de 3e en 4e schijf bestaat geheel uit loonbelasting. Het tarief van de 1e en 2e schijf is als volgt samengesteld:

Schijf Schijf 1

Schijf 2

Premiesoort

Tot 65 jaar

65 jaar en ouder

premie AOW

17,90%

n.v.t.

premie Anw

1,10%

1,10%

premie AWBZ

12,15%

12,15%

loonbelasting

2,30%

2,30%

totaal

33,45%

15,55%

premie AOW

17,90%

n.v.t.

premie Anw

1,10%

1,10%

premie AWBZ

12,15%

12,15%

loonbelasting

10,80%

10,80%

totaal

41,95%

24,05%


4.2.3 Kansspelbelasting Wanneer je bij een kansspel een prijs ter waarde van meer dan € 454 wint, krijg je te maken met de zogenaamde kansspelbelasting. Deze prijs hoeft niet alleen een geldsom te zijn maar dat kunnen alle goederen die in het “economisch verkeer” waarde hebben, zijn. Het belastingtarief dat over de prijs wordt geheven is 25 % en wordt door de organisatie die de prijs uitkeert ingehouden. Wanneer je in het buitenland een prijs wint in een kansspel moet je daarvan zelf aangifte doen op het aangiftebiljet. 4.2.4 Motorrijtuigenbelasting Wanneer je je voertuig hebt voorzien van een kenteken moet je ook motorrijtuigenbelasting betalen. De hoogte van het belastingbedrag hangt af van:

• • • • •

Het soort motorrijtuig ( personenauto, bestelauto, motor enz) De eigen massa van het rijtuig De soort brandstof bij personenauto’s (diesel, LPG of benzine) De provincie waar je woont Of je een aanhanger achter de auto gebruikt met een gewicht > 750 kg

Extra zware motorrijtuigen zijn extra belasting verschuldigd, dit geld wanneer een zwaar voertuig een massa van 12.000 kg of meer heeft en uitsluitend voor goederenvervoer wordt gebruikt. Iedereen in Nederland die in het bezit is van een personenauto of motorrijwiel moet het op zijn naam laten registreren en krijgt hierbij een kenteken anders mag je in Nederland geen gebruik maken van een van deze voertuigen. Je betaalt hiervoor belasting. 4.2.5 Andere rijksbelastingen op inkomen, winst, vermogen • • • • •

Vennootschapsbelasting Dividendbelasting Erfbelasting Schenkbelasting Rechten van overgang

4.2.6 Kostprijsverhogende rijksbelastingen • • • • • • •

Omzetbelasting Rechten bij invoer Rechten bij uitvoer Accijnzen, (Alcoholaccijns, Wijnaccijns, Bieraccijns, Suikeraccijns, Tabaksaccijns, etc) Belastingen op personenauto's en motorrijwielen Overdrachtsbelasting Assurantiebelasting

4.2.7 Milieuheffingen • • • • •

Grondwaterbelasting Belasting op leidingwater Afvalstoffenbelasting Brandstoffenbelasting Energiebelasting


4.3 Gemeentelijke belastingen

Door Nederlandse gemeenten worden onder andere geheven de volgende belastingen: 4.3.1 Afvalstoffenheffing De kosten voor de afvalinzameling en afvalverwerking worden gedekt uit de afvalstoffenheffing. Bij toepassing van het solidariteitsprincipe, zoals tot voor een aantal jaar in het merendeel van de Nederlandse gemeenten toegepast, wordt het totaal van de inzamel- en verwerkingskosten gedeeld door het aantal huishoudens in een gemeente en betaalt elk huishouden hetzelfde bedrag. 4.3.2 Rioolheffing Rioolheffing is een belasting in Nederland die geheven wordt door een gemeente voor het gebruik van de riolering. 4.3.3 Hondenbelasting Onder de naam hondenbelasting kan door de gemeente een belasting worden geheven ter zake van het houden van een hond. De belasting wordt geheven van de houder van een hond en veelal naar het aantal honden dat wordt gehouden 4.3.4 Parkeerbelasting Onder de naam parkeerbelasting kan door de gemeente een belasting worden geheven in het kader van de parkeerregulering. Onder parkeren wordt verstaan het gedurende een aaneengesloten periode doen of laten staan van een voertuig, anders dan gedurende de tijd die nodig is voor en gebruikt


wordt tot het onmiddellijk in- en uitstappen van personen dan wel het onmiddellijk laden of lossen van zaken. 4.3.5 Leges Leges worden ook wel retributies genoemd. Een retributie wil zeggen een betaling aan de overheid waar een individueel aanwijsbare tegenprestatie van die overheid tegenover staat. Het gaat om een bedrag dat betaald moet worden aan de overheid (of aan een bevoegd gezag) voor het gebruik van hun diensten of producten. De leges worden geheven van de aanvrager van de dienst dan wel van degene ten behoeve van wie de dienst is verleend. 4.3.6 Andere gemeentelijke belastingen • • • • • • • • • • •

Onroerende-zaakbelasting Baatbelasting Forensenbelasting Toeristenbelasting Reclamebelasting Precariobelasting Begrafenisrechten, geheven ingevolge artikel 28 van de Wet op de lijkbezorging Havengelden Bouwgrondbelasting Marktgeld Reinigingsrecht

PAUZE


Blok D

5. Verzekeringen (aanbeloven & verplichte) in Nederland Een verzekering is een overeenkomst tussen u en een verzekeraar. U spreekt daarin af dat de verzekeraar uw kosten betaalt als u iets vervelends overkomt. Bijvoorbeeld dat u door brand de spullen in uw huis kwijtraakt. In ruil daarvoor betaalt u de verzekeraar iedere maand premie. Verzekeringen: twee categorieën Er zijn twee hoofdsoorten verzekeringen voor particulieren: de schadeverzekering en de levensverzekering. De schadeverzekeringen dekken de financiële risico's verbonden aan gebeurtenissen met een medische oorzaak (bijvoorbeeld kosten als gevolg van ziekte), zaakschade (bijvoorbeeld schade door lekkage) en aansprakelijkheid (bijvoorbeeld schade toegebracht aan bezittingen van de buurman). Bij de levensverzekering kun je denken aan de overlijdensrisicoverzekering en de pensioenverzekering. Naast de verzekeringen voor particulieren zijn er wettelijk verplichte werknemersverzekeringen (bijvoorbeeld de WW), sociale verzekeringen (bijvoorbeeld kinderbijslag) en sociale voorzieningen (bijvoorbeeld bijstand). Dit zijn inkomensverzekeringen. De werknemersverzekeringen, sociale verzekeringen en sociale voorzieningen vallen buiten het bestek van dit artikel; waar nodig wordt wel de relatie gelegd met deze verzekeringen en voorzieningen.

5.1 Schadeverzekering Een schadeverzekering is een verzekering waarbij de strekking is het vermogen van de verzekeringnemer te beschermen. Dit vermogen kan bijvoorbeeld worden aangetast door beschadigd raken of verloren gaan van bezit of door aan derden veroorzaakte schade, waarvoor men wettelijke aansprakelijk is. De meeste verzekeringen zijn schadeverzekeringen. Enkele voorbeelden van schadeverzekeringen: • • • • • • • • • •

Autoverzekering Inboedelverzekering Opstalverzekering Arbeidsongeschiktheidsverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Rechtsbijstandverzekering Zorgverzekering Reisverzekering & Annuleringsverzekering Caravanverzekering Uitvaartverzekering

5.1.1 Aansprakelijkheidsverzekering Breng je iemand materiële schade toe? Dan kan hij je hiervoor aansprakelijk stellen en de kosten op jou verhalen. Ook als jouw minderjarige kinderen of anderen die onder jouw verantwoordelijkheid vallen de schade hebben veroorzaakt, ben je aansprakelijk. Met een aansprakelijkheidsverzekering ook wel WA-verzekering genoemd - dek je je in tegen de kosten van de schadevergoeding. Soms is een aansprakelijkheidsverzekering verplicht, bijvoorbeeld als je een auto of motor koopt.


5.1.2 Arbeidsongeschiktheidsverzekering Een verzekering die dekking biedt tegen de financiële gevolgen van gehele of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. 5.1.3 Autoverzekering Een verzekering die dekking biedt tegen schade aan en/of diefstal van je auto en/of schade die jij als bestuurder veroorzaakt. Er zijn drie gebruikelijke dekkingsvormen: de (verplichte) WA-verzekering, beperkt casco en volledig casco (all-risk). 5.1.4 Inboedelverzekering Een verzekering tegen schade aan of diefstal van je bezittingen, voor zover deze zich in je huis bevinden. 5.1.5 Opstalverzekering Een verzekering van je huis of bedrijfspand tegen risico's als brand, storm, inbraak en andere schade. Een opstalverzekering is verplicht bij het afsluiten van een hypotheek.

5.1.6 Zorgverzekering Een verzekering die de kosten dekt van een bezoek aan dokter, specialist of ziekenhuis. Dit type verzekering staat ook wel bekend als ziektekostenverzekering. Elke zorgverzekering biedt verplicht dekking tegen een zogenoemd basispakket aan zorgbehoeften. Dit is gelijk aan het vroegere ziekenfondspakket. 5.1.7 Rechtsbijstandsverzekering Een verzekering die voor vergoeding van de kosten van juridische ondersteuning zorgt als de verzekerde in een conflict terechtkomt. 5.1.8 Reisverzekering Een verzekering die dekking biedt tegen diverse zaken wanneer je op reis of vakantie bent. Hieronder vallen meestal verlies van of schade aan bagage, medische hulp en repatriëringskosten. Vele verzekeraars bieden ook een zogenoemde doorlopende reisverzekering, waarmee je in één keer het hele jaar door op al je reizen bent verzekerd. 5.1.9 Annuleringsverzekering De annuleringsverzekering is een verzekering die de kosten van een reis vergoed, wanneer deze onverhoopt niet kan doorgaan. Let hierbij goed op de uitsluitingen en de overige voorwaarden. Hoe dichter de annuleringsdatum ligt bij de vertrekdatum, hoe lager de uitkering in de regel is. Als stelregel kan gelden dat hoe duurder de reis is, hoe aantrekkelijker een annuleringsverzekering is. Ook hierbij geldt weer welk financieel risico je wilt dragen wanneer een reis niet door kan gaan. De premie is een percentage van de reissom.


5.1.10 Ongevallenverzekering Een verzekering die uitkeert als de verzekerde door een ongeval wordt getroffen. Het gaat hier meestal om een uitkering bij overlijden en blijvende invaliditeit of een vergoeding van medische kosten die niet worden gedekt door de zorgverzekering. 5.1.11 Caravanverzekering Deze verzekering vergoedt schade aan of verlies van de caravan. Het gaat daarbij om schade door brand, diefstal explosie en verkeersongelukken of een andere plotseling en onvoorziene gebeurtenis die van buiten komt. Hagelschade kan worden meeverzekerd. Naast de basisdekking voor de caravan kan de verzekerde ook kiezen voor allerlei aanvullende dekkingen voor de accessoires, inboedel, nieuwwaarde (gedurende een bepaalde periode, bijvoorbeeld 10 jaar) en zaken als een voortent en een luifel. 5.1.12 Uitvaartverzekering Deze verzekering kan uitgekeerd worden in geld of in natura. Onderstaand voorbeeld gaat uit van een uitgebreide uitvaartverzekering van 9.000 euro, die dit kapitaal uitkeert. Uitgebreid in die zin dat er sprake is van rouwbrieven, een overlijdensadvertentie, uitvaartkosten, dragers, één volgauto, bloemenarrengement, koffie met cake voor 100 genodigden, dankbetuigingen en een eenvoudige kist.

5.2 Sommenverzekering Een sommenverzekering keert een van tevoren afgesproken bedrag uit wanneer het onzekere voorval zich voordoet. Een sommenverzekering wordt afgesloten op het leven of de gezondheid van een persoon. Sommenverzekeringen zijn daardoor bijna altijd levensverzekeringen. Uitzondering hierop zijn een ongevallenverzekering en arbeidsongeschiktheidsverzekering. 5.2.1 Levensverzekering De levensverzekering is de verzekering die word afgesloten om voor of na de dood het een en ander verzorgt achter te laten. Een levensverzekering kan of bij het overlijden, of tijdens het leven of tijdens een specifieke datum tijdens of na het leven uitkeren. Het kan ook een mengeling zijn van een van voorgaande opties. Verder kan een levensverzekering een periodieke uitkering zijn, voor of na het overlijden.

5.2.3 Overlijdensrisicoverzekering Een vorm van levensverzekering met een vooraf bepaalde maximumduur. Komt in die periode de verzekerde persoon te overlijden, dan keert de verzekering een bedrag ineens uit aan de nabestaande(n). Dit wordt ook wel een 'kapitaalverzekering bij overlijden' genoemd. Bij sommige hypotheken is het afsluiten van een overlijdensverzekering verplicht

5.2.4 Pensioenverzekering Een pensioen is een periodieke uitkering tot ten hoogste 70% van het laatst verdiende inkomen of gemiddelde inkomen (middelloon) bij ouderdom, invaliditeit of overlijden. Het pensioen is daarmee


gebaseerd op het inkomen van de rechthebbende. Het ouderdomspensioen wordt opgebouwd in (nu nog) 40 dienstjaren: vanaf het 25e tot het 65e levensjaar. Het opgebouwde pensioen wordt berekend over het loon, verminderd met de AOW-franchise (bij de ouderdomspensioenregelingen maakt de AOW deel uit van het pensioen). In het geval van pensioenbreuk, te weinig dienstjaren, een te lage pensioengrondslag is het mogelijk dat een aanvulling op het pensioen nodig is. Dat kan bijvoorbeeld door middel van levensverzekeringen. Er zijn bedrijfspensioenfondsen, ondernemingspensioenfondsen en pensioenverzekeraars (levensverzekeraars).

Tip! Kijk voor meer informatie over verzekeringen http://www.allesoververzekeren.nl/

Aan de tekst van dit document kunnen geen rechten worden ontleend ©2010 Stichting Simpel Huishoudboekje. Copyright.


Budgetteringstraining voor inburgeraars en allochtonen. Oranje Masai

Recommend Documents