Bruisend centrum in Het Groene Woud

Bruisend centrum in Het Groene Woud

Toeristisch-recreatief beleidsplan voor de gemeente Boxtel

Boxtel, bruisend centrum in Het Groene Woud

COLOFON  Gemeente Boxtel, juni 2008

Auteurs Stichting Recreatie, Kennis - en Innovatiecentrum Ir. Rob Berkers en ir. Martine van Loon Raamweg 19 2596 HL Den Haag Telefoon 070 427 54 54 Fax 070 427 54 13 E -mail [email protected] Website www.stichtingrecreatie.nl Gemeente Boxtel, afdeling Burgerzaken & Welzi jn en afdeling Centrale Ondersteuning Peter van Oers en Bas Schel Markt 1 5281 AT Boxtel Telefoon 0411 655 911 Fax 0411 655 225 E -mail [email protected] Website www.boxtel.nl Foto’s: eigendom gemeente Boxtel

In opdracht van Gemeente Boxtel Contactpersoon: Dhr. P. van Oers

Uitgever Gemeente Boxtel

2

VOORWOORD

Boxtel is een bruisende Brabantse gemeente midden in nationaal landschap Het Groene Woud. Gelegen tussen drie grote steden biedt Boxtel alle gelegenheid voor toerisme en recreatie. Boxtel biedt • Natuurgebieden: Kampina, Mortelen, Scheeken, de Dommel en het Dommeldal, Geelders • Recreatie: tal van wandelen fietsroutes, kanoën en ruiterpaden, Dommelbad, Langspier • Centrum Boxtel: gevarieerd winkelen horec a-aanbod, de Dommel, Podium Boxtel • Liempde: authentiek Brabants dorp dicht bij de natuur • Cultuurhistorie: kasteel Stapelen, Sint Petruskerk, kern van Liempde, diverse musea en cultureel erfgoed • Jaarlijks terugkerende evenementen: Heilig Bloedprocessie, Boerenmèrt, Streekfestival Het Groene Woud, Circo Circolo, Festival levende geschiedenis, Bockesprongen, Bazaar En dat alles dichtbij ’s -Hertogenbosch, Tilburg, Eindhoven en de dorpen om Boxtel, dankzij de goede verbindingen per trein, per auto en per fiets. Vanuit het Centrum van Boxtel bent u binnen tien minuten in de natuur, binnen een half uur in een stad en in minder dan twee uur in de grote steden van de Randstad. Boxtel is een gemeente waar het goed leven, wonen, werken en verblijven is. Het aanbod op toeristisch en recreatief onderstreept dit. We willen dit aanbod versterken en uitbreiden om van Boxtel een bruisend centrum in Het Groene Woud te maken.

3


SAMENVATTING Waar gaan we aan werken? We willen een bezoekerscentrum dat de toegang wordt tot natuurgebied Het Groene Woud en bovendien een goede verbinding heeft met het Centrum van Boxtel. Daarbij willen we speciale aandacht voor ontspanningsmogelijkheden in de directe omgeving van Boxtel. Onze doelen zijn: • Sterke toename van het aantal toeristen in Het Groene Woud • Toename van het aantal toeristen in het Centrum van Boxtel • Aanbieden van meerdaagse arrangementen in Boxtel of directe omgeving • Toerisme en recreatie als economische kans voor agrariërs en middenstand Wa t gaan we ervoor doen? We hebben allereerst een goed uitgerust informatie/bezoekers centrum nodig dat goed bereikbaar is en 100.000 bezoekers per jaar kan ontvangen. Voor toeristen zijn daar de volgende voorziening te vinden: informatie, streekproducten, fiets verhuur en een horec avoorziening. In het buitengebied komen er mogelijkheden voor de ontwikkeling van picknicks, kleinschalige overnachtingsmogelijkheden zoals Bed & Breakfast, verkoop van streekproducten en andere activiteiten ‘bij de boer’. We willen ook het Centrum versterken met een hoogwaardig winkelbestand, cultuurhistorische bezienswaardigheden en routes, goede horecavoorzieningen, musea en galeries. Om meerdaagse arrangementen mogelijk te maken, zijn overnachtingsmogelijkheden nodig. Dat kan kleinschalig in het buitengebied, op campings in de eigen omgeving of door aan te sluiten bij het aanbod in de regio. Om dit alles toegankelijk te maken is goede toeristische informatie nodig. Deze willen we aanbieden bij het station, in het Centrum van Boxtel (o.a. VVV en Uitpunt ), in de kern van Liempde, bij belangrijke attracties, bij het bezoekerscentrum en verspreid op informatiezuilen in de gemeente. Tevens wordt de informatie via internet en op evenementen verspreid. De bereikbaarheid van de bezienswaardigheden moet natuurlijk prima zijn. Openbaar vervoer, goede fietspaden, mogelijkheden om fietsen te huren, veilige wandelroutes en parkeergelegenheid zijn hiervoor noodzakelijk. Daarnaast willen we het kanoën laten aansluiten op de rest van het aanbod, bijvoorbeeld via aanlegsteigers. Terugkerende evenementen zetten Boxtel op de kaart. We willen dus een locatie waar meer grootschalige evenementen mogelijk zijn en zien landgoed Velder als voorkeurslocatie. Door promotie van de bestaande evenementen willen we meer grote evenementen naar Boxtel halen. Deze evenementen verbinden we met de activiteiten in het Centrum en in de regio. Wie zijn onze partners? • Toeristisch platform: Regionale VVV, Lokale adviesraad Toerisme en Recreatie, Vereniging van Recreactie Ondernemers Boxtel, Recron, Koninklijk Horeca Nederland/MKB, Vekabo, ZLTO Boxtel, Uitpunt Boxtel • Middenstand inclusief horeca • SintLucas • Cultureel Platform: o.a. Bibliotheek de Meierij, MIK, Boxtelse Harmonieën, Boxtel Vooruit, Uitpunt Boxtel, Citymanagement • Musea

4

INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 1.1 1.2 1.3 1.4

Aanleiding Doelstelling Aanpak Opbouw rapport

7 7 8 8

2. Toerisme en recreatie in Boxtel 2.1 Boxtel, een schets 2.2 Toeristisch-recreatief aanbod 2.3 Organisati e van het toerisme 2.4 Bezoekersmanagement en informatievoorziening 2.5 Toeristisch- recreatieve vraag 2.6 Conclusies

9 9 14 15 15 18

3. Trends en ontwikkelingen 3.1 Trends 3.2 Ontwikkelingen

19 21

4. Beleidsuitgangspunten 4.1 Boxtel Bloeit- algemeen beleidsplan 4.2 Vorige toeristisch recreatief beleidsplan gemeente Boxtel 4.3 Sterkte-zwakte analyse van lokaal naar regionaal 4.4 Plattelandsvernieuwing ‘Ruimte voor Boeren, Burgers en Buitenlui’ 4.5 StructuurvisiePlus 4.6 Gemeentelijke plannen

24 24 25 26 27 28

5. SWOT- analyse 5.1 Sterk 5.2 Zwak 5.3 Kansen 5.4 Bedreigingen 5.5 Interne analyse 5.6 Externe analyse

32 33 34 34 34 35

6. Visie en beleid 6.1 Beleidsdoelen en uitgangspunten 6.2 Visie: Boxtel, bruisend centrum in Het Groene Woud 6.3 Beleid 6.4 Effecten van beleid

36 36 37 41

7. Actieplan

42

Geraadpleegde literatuur Websites

50 51

5


Bijlagen: Bijlage 1: Workshops en interviews Bijlage 2: advies over toeristisch platform Boxtel Bijlage 3: advies over een nieuw kampeerbeleid

Figuren en tabellen Figuur 1.1 Kaart gemeente Boxtel Figuur 2.1 De stedendriehoek en de infrastructuur Figuur 2.2 De belangrijkste attracties in Boxtel Figuur 6.1 Groen, rood en blauw Tabel 2.1 Toeristisch- recreatief aanbod in de gemeente Boxtel Tabel 2.2 Toeristisch- recreatief aanbod en vraag in de regio Meierij & Noordoost -Brabant en de provincie Tabel 2.3 Toeristisch-recreatieve overnachtingen en bestedingen in de Meierij Tabel 2.4 Werkgelegenheid toerisme en recreatie in de Meierij Tabel 2.5 Bezoekersaant allen attracties

52 54 56

7 9 11 37 13 16 17 17 18

6

1. INLEIDING 1.1 Aanleiding Toerisme en recreatie zijn belangrijk voor de gemeente Boxtel. De gemeente Boxtel wil ontwikkelingen in deze sector stimuleren. Een toeristisch-recreatief beleidsplan k an daaraan bijdragen. Het toeristisch-recreatief beleidsplan uit 2000 is na 8 jaar aan herijking toe. Veel acties uit het plan zijn ingezet en uitgevoerd. Daarnaast biedt de ontwikkeling van het Nationaal Landschap Het Groene Woud toeristisch-recreatieve kansen voor de gemeente Boxtel. Als gemeente in het hart van het Groene Woud, wil de gemeente hierop inspringen. Een nieuw beleidsplan moet een nieuwe impuls aan het toerisme en recreatie geven. De gemeente Boxtel wil toerisme en recreatie in de gemeente stimuleren. Maar hoe doe je dat? W elke toeristisch-recreatieve potenties heeft de gemeente Boxtel? En welk e acties moeten genomen worden om deze potenties te benutten? De gemeente Boxtel heeft de Stichting Recreatie gevraagd een toeristisch-recreatief beleids plan op te stellen waarin deze en andere punten aan bod komen. Figuur 1.1 Kaart gemeente Boxtel

Bron: Stichting Recreatie

1.2 Doelstelling Het beleidsplan moet een kader scheppen voor de ontwikkeling van de sector toerisme en recreatie binnen de gemeente Boxtel. Hierbinnen moeten ondernemers, organisaties en andere partijen activiteiten kunnen opzetten of uitbreiden. Het beleidsplan omvat zowel een visie op toerisme en recreatie, een uitwerking naar beleid als een concreet uitvoeringsplan. Voor de visie ligt de horizon ongeveer 10 jaar vooruit. De focus van het actieplan ligt op de komende 5 jaar. Het beleidsplan moet bijdragen aan het duurzaam versterken van de toeristischrecreatieve sector van de gemeente Boxtel. Economische activiteiten moeten in deze sector worden gestimuleerd, zodat werkgelegenheid en bestedingen toenemen. Tegelijkertijd is het versterken van de landschappelijke en natuurlijke waarden van groot belang. Want juist deze landschappelijke waarden brengen

7


economische pot enties met zich mee. Toeristisch-recreatieve activiteiten moeten de kernwaarden versterken. Dit is essentieel in het beleid van de gemeente Boxtel.

1.3 Aanpak Om tot een toeristisch-recreatief beleidsplan te komen heeft de Stichting Recreatie een aantal stappen doorlopen: inventarisatie, analyse, visievorming, beleidsontwikkeling en uitwerking van een actieplan. Inventarisatie Met een deskstudie, groepsgesprekken, interviews en veldbezoek is het volgende in beeld gebracht: • Het huidige toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente • De provinciale, regionale en lokale toeristisch-recreatieve vraagt • Gemeentelijk en provinciaal beleid • Trends en ontwikkelingen van de toeristisch-recreatieve sector in de provincie Noord-Brabant en Nederland Er is gestart met een deskstudie waarbij relevante literatuur, beleidsstukken en het internet zijn geraadpleegd. Daarna zijn er vier groepsgesprekken gehouden: één met het toeristisch platform, één met overheden (buurgemeenten), één met recreatieondernemers en één met terreinbeheerders en natuurorganisaties. Het toeristisch platform bestaat voornamelijk uit lokale en regionale (belangen)organisaties zoals de Recron, de ZLTO Boxtel, Regionale VVV, Lokale adviesraad Toerisme en Recreatie (vanuit de Lokale VVV Boxtel) en de V ereniging voor recreatieondernemers Boxtel (VROB). Vervolgens zijn er individuele gesprekken gevoerd met de gemeente Boxtel, Regionale VVV Meierij en Noordoost-Brabant, de Lokale VVV Boxtel, Natuurmonumenten, het Brabants Landschap, De Kleine Aarde, het Oertijdmuseum en de Langspier. Tot slot hebben we een aantal locaties in het veld bekeken. Analyse , visievorming en uitwerking actieplan De resultaten uit de inventarisatiefase zijn verwerkt en geanalyseerd doormiddel van een SWOT analyse. Op basis van deze analyse is de visie en het beleid opgesteld. De analyse en een eerste concept beleidsvisie is teruggekoppeld met de gemeente Boxtel en het toeristisch platform tijdens een workshop. Na de workshop is het beleidsplan verder uitgediept en uitgewerkt in een actieplan. De bijdragen van de aanwezigen tijdens de workshop zijn hierin meegenomen. Dit concept beleidsplan is opnieuw besproken met de gemeente en het toeristisch platform. Naar aanleiding van deze bijeenkomst is het concept beleidsplan aangepast en ter inzage gelegd. Tevens is het rapport besproken in het Citymanagemant. Enkele reacties zijn verwerkt en dit rapport i s het eindresultaat.

1.4 Opbouw van het rapport In hoofdstuk 2 komt het huidige toeristisch-recreatieve aanbod en de vraag in de gemeente Boxtel aan bod. Hoofdstuk 3 beschrijft de trends en ontwikkelingen in de toeristisch-recreatieve sector. Hoofdstuk 4 schetst het beleidskader. Relevant gemeentelijk en provinciaal beleid komen hier naar voren. In hoofdstuk 5 komt de analyse van het toerisme en recreatie in de gemeente aan bod. Tot slot beschrijft hoofdstuk 6 de toeristisch-recreatieve visie en het beleid en hoofdstuk 7 het actieplan voor de komende jaren.

8

2. TOERISME EN RECREATIE IN BOXTEL 2.1 Boxtel, een schets Boxtel is een verstedelijkte plattelandsgemeente met zo’n 30.000 inwoners. Tot de gemeente behoren de dorpen Boxtel, Lennisheuvel en Liempde. Ieder dorp heeft zijn eigen karakter. Boxtel is met 24.000 inwoners een verstedelijkt e kern, Lennisheuvel is een kerkdorp met een agrarisch karakter en Liempde (5.000 inwoners) is een authentiek dorp met twee beschermde dorpsgezichten en met vele rijksmonumenten. Deze Brabantse dorpen liggen tussen bossen, heide, velden en landgoederen. Boxtel is eeuwen geleden ontstaan bij een doorwaadbare plaats in de Dommel, waar verschillende doorgaande wegen bij elkaar kwamen. Ook nu ligt Boxtel nog heel centraal. De gemeente ligt in het midden van de stedendriehoek Eindhoven, ‘s - Hertogenbosch en Tilburg, dichtbij de A2 en verschillende spoorwegen. Het gevarieerde natuurlandschap in de stedendriehoek is uitgeroepen tot het Nationaal Landschap Het Groene Woud. De natuurgebieden de Kampina, de Mortelen, de Scheeken, het Dommeldal, de Geelders, Landgoed Velder, Velders bos, Banisveld, Kupperbunders, Galgeven, Landgoed de Rozephoeve en de Oisterwijkse bossen en vennen vormen samen de natuurkern van het nationaal landschap Het Groene Woud. Veel van deze natuurgebieden liggen in de gemeente Boxtel. Deze natuurgebieden en het omliggende landelijk gebied, alle met volop mogelijkheden om te wandelen en te fietsen, vormen de sterkste troef die Boxtel op toeristisch-recreatief gebied in handen heeft. Figuur 2.1: De stedendriehoek en de infrastructuur

Bron: Stichting Recreatie

2.2 Toeristisch-recreatief aanbod Natuur en landschap

9


Het buitengebied, met de natuur, het landelijk gebied en het cultuurhistorische landschap, vormt zoals opgemerkt de belangrijkste trekker van de gemeente Boxtel. Fietsen en wandelen in deze natuurlijke omgeving z ijn de belangrijkste recreatieve activiteiten. De Kampina en de Mortelen zijn de grootste en meest bezochte natuurgebieden in de gemeente Boxtel. Beide gebieden liggen zowel in de gemeente Boxtel als in een buurgemeente. In deze natuurgebieden zijn wandelroutes uitgezet, ook voor minder validen. Daarnaast loopt het fietsknooppuntensysteem door de Kampina en langs de Mortelen. De Kampina biedt verder (meerdaagse) ruiterroutes. Naast de Kampina en de Mortelen zijn er nog andere iets minder druk bezochte natuurgebieden zoals het Dommeldal, Velder, Gasthuiskamp, Venrode en de Geelders. Bij de Kampina, de Mortelen en de Geelders liggen parkeerplaatsen waar ook informatiepanelen zijn geplaatst. De parkeerterreinen bij de Kampina zijn bewust aan de buitenkant van het gebied gelegd, om niet al te grote stromen bezoekers te trekken. Horeca is er dan ook niet aanwezig. De Dommel De Dommel heeft vooral in het buitengebied een belangrijke landschappelijke waarde. De beek stroomt ook door het dorp Boxtel maar daar is de zichtbaarheid van de Dommel beperkt. Er zijn plannen om dit te veranderen. Behalve voor de beleving is de Dommel van belang voor de recreatiemogelijkheden. Het is mogelijk om vanuit Boxtel een rondje over de Dommel te kanoën. De Dommel is opgenomen in het provinciaal kanorouteplan als onderdeel van een meerdaags traject.

10

Attracties Naast ‘het groen’ (buitengebied met de natuur, het landelijk gebied en het cultuurhistorische landschap) is een drietal attracties van waarde voor het toeristisch-recreatief product Boxtel: het Oertijdmuseum, De Kleine Aarde en recreatiegebied De Langspier. Figuur 2. 2: De belangrijkste attracties in Boxtel

Bron: Stichting Recreatie De Groene Poort is aangewezen als beoogd bezoekerscentrum van het Nationale Landschap het Groene Woud en moet de toegangspoort tot het Groene Woud worden vanuit het noorden. Daarnaast wordt er natuuren milieueducatie gegeven en is er een geologisch museum gevestigd. De Kleine Aarde bestaat uit een eco-park (o.a. voorbeeldt uinen), een bezoekerscentrum (met allerhande informatie over duurzaamheid), een ‘bike-experience’, een horecagelegenheid en een hotel. Recreatieplas De Langspier is een natuurzwembad met een paviljoen en een diversiteit aan buitenactiviteiten. Naast deze drie wat grotere voorzieningen zijn er enkele kleinschalige voorzieningen, zoals een locatie voor boerengolf en een kinderboerderij (zie tabel 2.1). Routegebonden recreatie In de gemeente Boxtel is, net als in de rest van de provincie Noord-Brabant, het fietsknooppuntensysteem ingevoerd. Dit systeem vervangt de oude fietsroutes en biedt fietsers de mogelijkheid zelf routes uit te stippelen. Daarnaast zijn er knooppuntenkaarten beschikbaar. Voor de gemeente Boxtel is dit knooppuntenkaart ‘de Meierij’. Daarnaast lopen er in de gemeente Boxtel veel wandelroutes, zijn er ruiter- (ook meerdaagse), skate- en kanoroutes waarvan het ‘Rondje Boxtel’ het populairst is. De kern Boxtel De dorpskern van Boxtel vormt op dit moment geen grote toeristentrekker. Het cultuurhistorische aanbod en de sfeer in de kern is daarvoor niet sterk genoeg ontwikkeld. Maar enige verblijfskwaliteit heeft de kern wel. Hiermee zorgt de kern voor extra inkleuring van het totale toeristische product. De cultuurhistorisch meest interessante gebouwen in Boxtel zijn de Sint Petruskerk en kasteel Stapelen. Beide zijn niet toegankelijk voor het publiek. Verder kent Boxtel enkele musea. Alle zijn ze beperkt van omvang en veelal hebben ze beperkte openingstijden. Boxtel heeft een winkel - en horeca-aanbod dat past bij een kern van 30.000 inwoners. Door de nabijheid van een drietal (middel)grote steden is het draagvlak voor een groter winkelen horeca-aanbod niet aanwezig.

11


De kern Liempde De kern Liempde is een aantrekkelijke agrarische kern. Meer dan 30 gebouwen staan op de monumentenlijst en het kent twee beschermde dorpsgezichten. Het is een aantrekkelijke plek om tijdens een fietstocht een tussenstop te maken. Liempde is geen doel op zich voor toeristen zoals bijvoorbeeld Heusden en Thorn dit wel zijn.

Verblijfsrecreatie Het verblijfsrecreatieve aanbod in Boxtel is beperkt. Er zijn twee campings, er is een hotel en verder is er enig kleinschalig aanbod (minicampings, B&B’s, groepsaccommodaties). De specifieke bedrijven staan vermeld in tabel 2.1. Evenementen In de gemeente Boxtel worden jaarlijks tientallen evenementen gehouden. De meeste richten zich op de lokale bevolking. Er zijn vijf grotere evenementen die meer bezoekers van buitenaf trekken. Dit zijn de bloedprocessie in Boxtel , de Boerenmèrt in Liempde (‘markt uit grootmoeders -tijd’), maar ook het Streekfestival het Groene Woud, Circus Circo Circolo en het festival Leve(n)de Geschiedenis op landgoed Velder. Het Streekfestival het Groene Woud wordt sinds twee jaar gehouden en het biedt streekproducten, muziek, cultuurhistorie en regionale kunst gestoken in een ‘Groene Woud jasje’. Landgoed Velder wordt enkele keren per jaar gebruikt als evenemententerrein.

12

Tabel 2.1 Toeristisch-recreatief aanbod in de gemeente Boxtel Grotere attracties Campings Oertijdmuseum (geologisch museum) Camping “Dennenoord” De Kleine Aarde, Centrum voor en Camping “De Mus’donck” Duurzame Leefstijl Recreatieplas De Langspier Minicamping “de Roos” (natuurkampeerterrein) Minicamping “Den Oorsprong” Musea Dorpsmuseum de Kleuskes B&B/ pensions (klompenmakers) Museum Gaudéte (religieuze Stichting De Kleine Aarde voorwerpen) (hotel) Museum De Canonye (leven van de Auberge Van Boxtel Kanunniken) Wasch- en Strijkmuseum Pension Het Juiste Spoor Historisch museum Piet Dorenbosch B&B Hof van Vijfeijken B&B Dystelhoeve Cultuurhistorische gebouwen Hoeve Bosrand Kasteel Stapelen Pension Catharinahof St. Petruskerk (Boxtel) B&B Fam. Lamers Heilig hart kerk (Boxtel) B&B Wim de Rooy R.K. Kerk St. Jans Onthoofding B&B Hannie & Jacqueline van (Liempde) de Loo Sint Ursula klooster Gastenverblijf "De Hopbel" ‘t Hofje (vrouwengasthuis) B&B Het Molenhuis Kanunnikenhuisje Gastenverblijf het Koevinkje Vroegere brouwerij 't Anker Cultuurlogies Looeind Overige attra cties Kanoën: kanovereniging “De Pagaai”(‘Rondje Boxtel’) en Kanoverhuur Strik Recreatie Kinderboerderij Boxtel Maneges: S-Hoeve, de Langspier, De Rekkendonken en Hoeve de Bosrand Speeltuinen: De Rekkendonken en "De Speelheuvel" Boerengolf 't Dommeltje Beugelbaan ‘de Lustige Spelers’ Zwembad Dommelbad Wandelpark Molenwijk

Groepsaccommodatie Groepsaccommodatie “Heesemanshoeve” Hof van Vijfeijken Blokhut -Scoutinggebouw Wicki -up

Horeca in het buitengebied Boerderijterras Jacobushoeve Boerenterras 't Dommeltje Schutskuil (grens Boxtel en Oirschot)

Beugelbaan De Klöskes Handboogschieten Soranus en L’Union Evenementen H.Bloedprocessie Boeremèrt Groene Woud festival (landgoed Velder) Circo Circolo (landgoed Velder)

Bedrijfsbezoek Rozenbedrijf "de Vorst" Stichting De Twaalf Ambachten Biologische boerderij "De Schoffel" Biologische boerderij "Hoeve Bosrand" Biologische boerderij Den Toom Klompenfabriek Ad Traa

levende Geschiedenis (landgoed Velder) Bronnen:Regio VVV Meierij en Noordoost Brabant; Uitpunt Boxtel; VVV Boxtel

13


Externe en interne bereikbaarheid Boxtel is voor bezoekers goed te bereiken, zowel per spoor als met de auto. De gemeente ligt aan de snelweg A2 en er is een station. De interne bereikbaarheid, in de gemeente zelf, is minder ideaal voor toeristen en recreanten. De afstanden tussen de verschillende toeristisch-recreatieve punten is groot. De Groene Poort ligt dichtbij de A2, maar ver van het centrum van Boxtel en ver van het station. Ook de afstand van de Groene Poort tot enkele belangrijke natuurgebieden (Kampina, Velder) is groot. Het station ligt op 5 à 10 minuten loopafstand van het centrum van Boxtel, maar ver van de Groene Poort, de natuurgebieden en de Kleine Aarde. Voor gasten die met de auto naar de Kleine Aarde komen is de beperkte parkeercapaciteit een probleem. Busverbindingen naar de Kleine Aarde en naar de diverse natuurgebieden zijn matig, naar de Groene Poort zijn er geen busverbindingen. De afstanden tussen de kernen Boxtel en Liempde enerzijds en de aantrekkelij ke natuurgebieden anderzijds, zijn per fiets goed te overbruggen. Voor wandelaars zijn de afstanden fors.

2.3 Organisatie van het toerisme Organisaties In de gemeente Boxtel zijn verschillende toeristisch-recreatieve organisaties actief: • Vereniging Recreatieve Ondernemers Boxtel (VROB) • Regio VVV Meierij en Noordoost-Brabant • Lokale adviesraad Toerisme en Recreatie • Vereniging van kampeerboeren Nederland (VEKABO) • Uitpunt Boxtel • Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie Boxtel (ZLTO) • Meierij commissie recreati e en toerisme De lokale adviesraad Toerisme en Recreatie komt voort uit het oude bestuur van de lokale VVV. De lokale VVV Boxtel is sinds een aantal jaren onderdeel van de regionale VVV. Deze organisaties vormen samen met vertegenwoordigers van RECRON, de horecasector en de gemeente Boxtel het toeristisch platform. Het doel van het platform is het werken aan de samenhang en de kwaliteit van het toeristischrecreatief aanbod in de gemeente. In 2007 is het toeristisch platform in de eerste plaats opgericht als advies - en klankbordgroep bij het opstellen van dit toeristisch-recreatief beleidsplan. Daarnaast moet het bijdragen aan een meer gestroomlijnde communicatie tussen de gemeente en betrokken partijen. Het platform heeft een maatschappelijke taak, waardoor er van de deelnemers wordt verwacht dat zij vanuit deze maatschappelijke taak redeneren. De gemeente Boxtel faciliteert het toeristisch platform in de werkzaamheden. Dit houdt in dat er ruimte wordt geboden op het gemeentehuis waar de bijeenkomsten plaats kunnen vinden. Daarnaast zijn er nog andere platforms actief, die opgericht zijn door de gemeente. Twee van deze platforms hebben een indirecte relatie met toerisme en recreatie. Het gaat om het cultureel platform en de stuurgroep city management. Volgens diverse betrokkenen is de samenwerking tussen verschillende organisaties en platforms in de gemeente niet optimaal. Er wordt sterk vanuit de eigen belangen gehandeld in plaats vanuit het totaalbelang; een toeristischrecreatief sterk Boxtel. Op dit moment worden er te weinig dwarsverbindingen gelegd. Regionaal De gemeente Boxtel is in de regio ‘ s -Hertogenbosch trekker voor de samenwerking rond toerisme en recreatie. De gemeente Boxtel heeft deze coördinerende rol in 2007 overgenomen van de gemeente Heusden. In aanvulling hierop i s de gemeente Boxtel voornemens om in de nabije toekomst

14

de coördinatie van toerisme en recreatie van alle Groene Woud gemeenten op zich te nemen. Ook op andere fronten vindt in de regio samenwerking plaats. Al is dit in de ogen van de gemeente Boxtel nog onvoldoende. Om de samenwerking regionaal beter te stroomlijnen klinkt er vanuit de gemeente Boxtel een pleidooi voor de oprichting van een streekorganisatie. In de regio lopen verschillende toeristisch-recreatieve projecten. Initiatoren daarvan zijn divers: ZLTO, Regio VVV Meierij & Noordoost-Brabant, een gemeente of een projectbureau.

2.4 Bezoekersmanagement en informatievoorziening In de gemeente Boxtel zijn drie informatiepunten te vinden voor bezoekers. In het centrum van Boxtel is een VVV-kantoor en er zijn folderposten in de Groene P oort en in het Wapen van Liempde. V VV Boxtel maakt onderdeel uit van de regio VVV Meierij & Noordoost Brabant. De Groene Poort heeft (nu nog beperkt) de functie van bezoekerscentrum. Deze functie kan nog verder worden ingevuld tot een informatievoorziening waarbij het ook een volwaardige V V V -functie gaat vervullen. De locatie Groene Poort heeft de voorkeur voor de ontwikkeling van een volwaardig bezoekerscentrum voor Het Groene Woud. Uiteraard zijn de praktische mogelijkheden voor realisatie bepalend. In die zin worden ook andere mogelijkheden open gehouden. Naast deze informatiepunten die zich vooral richten op bezoekers van buiten de gemeente, is er ook een informatiepunt meer gericht op de inwoners van Boxtel: Uitpunt Boxtel. Dit uitpunt is gevestigd in de openbare bibliotheek en geeft informatie over kunst, cultuur en uitgaan in de gemeente. Uitpunt Boxtel is onderdeel van Bibliotheek de Meierij en het provinciale project Uitpunten Brabant. Dit project realiseert een netwerk van Uitpunten in de bibliotheken van Brabant. Daarmee wordt de doelgroep groter; van Boxtelaren naar Brabanders. Naast fysieke informatiepunten is toeristische informatie op internet steeds belangrijker. De regio VVV Meierij en Noordoost Brabant heeft een website met daarop toeristisch-recreatieve informatie over Boxtel. Het Uitpunt Boxtel biedt de informatie over kunst, cultuur en uitgaan aan via de website uitinboxtel.nl. Alle informatie van deze lokale website staat ook op de provinciale website uitinbrabant.nl. Ook de gemeentelijke site www.boxtel.nl biedt informatie op het gebied van vrijetijdsbesteding. Verder is de website www.hetgroenewoud.com van belang. Op deze site is al informatie te vinden op toeristisch gebied en dat zal in de toekomst waarschijnlijk nog sterker het geval zijn. De website van het Brabants Bureau voor Toerisme (www.bijzonderbrabant.nl) schenkt slechts summier aandacht aan het Groene Woud en aan Boxtel. De sites van de lokale VVV’s in ‘s Hertogenbosch (buiten de regio VVV Meierij en Noordoost-Brabant om, waartoe deze VVV behoort ), Tilburg en Eindhoven noemen het Groene Woud en Boxtel niet. VVV ‘s Hertogenbosch en VVV Tilburg gaan in zijn geheel niet in op de regio, VVV Eindhoven wel maar daarbij beperkt men zich tot de Peel en de Kempen. Tot slot hebben uiteraard individuele bedrijven websites met informatie over het eigen bedrijf maar soms ook over Boxtel als geheel en de grotere regio.

2.5 Toeristisch -recreatieve vraag Provincie Noord-Brabant In de provincie Noord-Brabant werden in 2006 618 miljoen vrijetijdsactiviteiten ondernomen. In de top drie staan – net als in de andere provincies – funshoppen, buitenrecreatie en sporten. Tijdens deze vrijetijdsactiviteiten is ruim € 10 miljard uitgegeven. De inkomsten uit inkomend toerisme bedroegen in Brabant in 2006 € 1,5 miljard. De provincie Noord-Brabant staat op de derde plaats op de binnenlandse vakantiemarkt met 11% van het aantal overnachtingen. Nederlanders brachten in 2006 bijna 2 miljoen vakanties en 10,5 miljoen overnachtingen door in

15


Brabant. De meeste gasten komen uit Zuid-Holland, Noord-Holland en de eigen provincie. Gezinnen met kinderen en de ‘empty nesters’ (twee persoonshuishoudens waar de kinderen de deur uit zijn) zijn het sterkste vertegenwoordigd. Noord-Brabant ontving in 2006 bijna 700.000 buitenlandse gasten, die ruim1,5 miljoen nachten verbleven (BBT, 2007). Dit is 6% van de buitenlandse gasten en overnachtingen die Nederland ontvangt. Regio Meierij e n Noordoost -Brabant De provincie Noord-Brabant heeft vier toeristische regio’s: West -Brabant, Midden-Brabant, Zuidoost -Brabant en Meierij & Noordoost-Brabant. De gemeente Boxtel maakt deel uit van de laatste regio. Dez e regio beslaat bijna 1. 400 km², dit is 27% van het oppervlak van de gehele provincie Noord-Brabant (BBT, 2007). De regio Meierij & Noordoost -Brabant heeft 229 accommodaties in 2007 (zie tabel 2.2). Dit is 25% van alle accommodaties in de provincie Noord-Brabant. Deze 229 accommodaties tellen 13.540 slaapplaatsen. Dit komt neer op 19% van het totale aanbod aan slaapplaats en in de provincie Noord-Brabant. Echter de toeristisch-recreatieve vraag in de regio ligt lager. De regio Meierij & Noordoost-Brabant ontvangt de minste vakanties en overnachtingen van alle vier de Brabantse regio’s. Dit betekent dat de regio een relatief lage bezettingsgraad kent. Tabel 2.2

Toeristisch-recreatief aanbod en vraag in de regio Meierij & Noordoost-Brabant en de provincie Regio Provincie Aande el Meierij & Noord-Brabant regio van Noordoost provincie in -Brabant % Accommodaties 229 919 25% Slaapplaatsen 13.540 71.440 19% Vakanties 258.000 1.984.000 13% Overnachtingen 1.050.000 10.559.000 10% Bron: Brabants Bureau voor Toerisme, 2007 Bijna 18.000 personen zijn in deze regio Meierij & Noordoost-Brabant werkzaam in toerisme en recreatie. De werkgelegenheid in de toeristisch-recreatieve sector ligt hiermee op 5,3%. Dit komt vrijwel overeen met het provinciale gemiddelde (BBT, 2007). De regio Meierij & Noordoost -Brabant is nog verder te verdelen in vier deelregio’s: Meierij, Maashorst, Land van Cuijk en Maasland. De gemeente Boxtel behoort samen met zeven andere gemeenten (Haaren, Schijndel, ’s Hertogenbosch, Sint -Michielsgestel, Sint -Oedenrode, Vught en Heusden) tot de regio Meierij. De Meierij is de kleinste regio in Noord-Brabant in het aantal gemeenten, aantal inwoners (ca. 270.000) en het oppervlak (500 km²). Dit heeft gevolgen voor het toerisme en recreatie in de regio. De Meierij loopt op dit vlak achter op de andere Brabantse regio’s. De Meiereij ontvangt in totaal 1,3 miljard aan toeristisch-recreatieve bestedingen (zie tabel 2.3). Dit bedraagt 11,5% van de bestedingen in Brabant. Hiermee staat de Meierij samen met Noordoost Brabant op de laagste plaats in de provincie (ZKA Consult ants en Planners, 2007).

16

Tabel 2.3

Toeristisch-recreatieve overnachtingen en bestedingen in de Meierij Overnachtingen Bestedingen (x 1 miljoen) 314.365 9,6

Toeristische vakanties van Nederlanders Seizoenvakanties van 105.075 Nederlanders Toeristische 78.190 vakanties van buitenlanders Seizoenvakanties van 4.230 buitenlanders Totaal 501.860 verblijftoerisme Vrijetijdsbesteding Nederlanders Vrijetijdsbesteding buitenlanders Totaal dagtoerisme Zakelijk toerisme 73.300 Totaal 575.160 Bron: ZKA Consultants en Planners, 2007

2,5 3,9

0,1 16,1 1.205,9 10,3 1.216,1 35,3 1.331,8

De meeste overnachtingen komen ten goede van campings, hotels en groepsaccommodaties. De populairste vrijetijdsactiviteiten in de Meierij zijn winkelen voor het plezier en buitenrecreatie. Opvallend is dat de verblijfsrecreatie sector relatief weinig bestedingen genereert (ZKA Consultants en Planners, 2007). Ondanks het feit dat in de Meierij de bestedingen hoger zijn dan in de rest van Brabant. E r wordt tijdens een toeristische overnachting per dag gemiddeld € 33,00 uitgegeven en in de rest van Noord-Brabant € 26,00 (Regio VVV Meierij en Noordoost -Brabant). A a n dagrecreatie wordt naar verhoudingsgewijs veel geld besteed. Bestedingen komen voor het grootste deel in de detailhandel terecht. In overeenstemming hiermee is de meeste werkgelegenheid ook bij het dagtoerisme te vinden, vooral in horeca en de detailhandel (zie tabel 2.4). Tabel 2.4

Werkgelegenheid toerisme en recreatie in de Meierij Werkgelegenheid in Werkgelegenheid FTE direct in FTE indirect Verblijfstoeri 153 57 sme Dagtoerisme 10.619 3.929 Zakelijk 292 108 t oerisme Overig 140 52 Totaal 11.204 4.145 Bron: ZKA Consultants en Planners, 2007

Totaal 209 14.548 400 192 15.349

Gemeente Boxtel Het aantal toeristische overnachtingen in de gemeente Boxtel ligt rond de 50.000. Dit getal is een gemiddelde gebaseerd op de toeristenbelastinggegevens van de jaren 2005 en 2006. Boxtel neemt hiermee ongeveer 0,5% van de toeristische overnachtingen in Noord-Brabant en 5% van de overnachtingen in de regio Meierij & Noordoost -Brabant voor zijn rekening. De bezoekersaantallen van de belangrijkste attracties, de Kleine Aarde, het Oertijdmuseum en de Langspier zijn in tabel 2.3 weergegeven. Het grootste evenement in Boxtel is Festival het Groene Woud met 25.000 bezoekers in 2008. Circo Circolo trekt 11.000 bezoekers en het festival Leve(n)de

17


geschiedenis 4.000. De bos - en natuurgebieden trekken jaarlijks vele tienduizenden bezoekers. Cijfers hierover zijn er echter niet evenals cijfers van overige evenementen. Ook zijn er geen cijfers bekend over de economische betekenis van recreatie en toerisme in Boxtel. Tabel 2. 5

Bezoekersaantallen attracties Bezoekersaantallen jaarlijks Oertijdmuseum 25.000, met schoolgroepen erbij: 35.000 – 40.000 De Kleine Aarde 20.000 De Langspier 50.000 -150.000 (weersafhankelijk)

De meeste bezoekers (waarschijnlijk zo’n 80%) aan de natuurgebieden in Boxtel komen vanuit de stedelijke driehoek Den Bosch-Tilburg-Eindhoven. Ook voor het Oertijdmuseum komt de meerderheid uit dit gebied. Enk ele tientallen procenten komt van verder. De Langspier trekt vooral Boxtel aren en inwoners uit de direct omliggende kernen. De Kleine Aarde heeft landelijke bekendheid, waardoor de herkomst van de bezoekers verspreid is over heel Nederland. De herkomst en samenstelling van de gasten van de verblijfsrecreatiebedrijven is vergelijkbaar met die voor andere delen van Brabant.

2.6 Conclusies Boxtel heeft geen grote attracties binnen zijn grenzen, zoals Kaatsheuvel dat heeft; het heeft niet de uitstraling van een dorp als Oirschot en er ligt geen grootschalig verblijfsrecreatiebedrijf (Landal, Center Parcs). Boxtel is kortom niet bij uitstek een toeristische gemeente met een sterk toeristisch imago. Maar Boxtel heeft wel veel mooie natuurgebieden binnen zijn grenzen. Boxtel is bovendien goed bereikbaar en een drietal (middel)grote steden ligt nabij. En Boxtel kent enkele aardige attracties. De inkomsten die het toerisme in Boxtel genereert is relatief beperkt als het wordt afgezet tegen de genoemde kwaliteiten. Debet hieraan zijn het beperkt aantal toeristische slaapplaatsen, de matige verblijfskwaliteit van de kern Boxtel en de afstand tussen de kernen en de natuurgebieden. De gemeente Boxtel ligt middenin de natuur tussen verschillende natuurgebieden. Via de Dommel of het gebied Sparrenrijk komt de natuur zelfs terug in de bebouwde kom. De afstand tussen de kernen en de natuurgebieden is dus niet zozeer groot, maar de bereikbaarheid is niet optimaal. Wat ook meespeelt is dat de samenhang tussen de verschillende producten en diverse overlegstructuren niet optimaal is. Er zou meer synergie moeten komen tussen de Kleine A arde en de Groene Poort. En de synergie tussen de Groene Poort en de natuurgebieden in de gemeente is niet optimaal zolang het bezoekerscentrum niet volwaardig is ingevuld. Dwarsverbanden dienen gelegd en optimaal benut te worden om tot een goed en duurzaam resultaat te komen.

18

3. TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Dit hoofdstuk beschrijft de trends en ontwikkelingen die plaatsvinden in de toeristisch-recreatieve sector in Nederland. De focus ligt in de beschrijving op de ontwikkelingen die ook plaatsvinden in de provincie Noord-Brabant.

3.1 Trends Lokale identiteit en authenticiteit Globalisering zorgt ervoor dat de wereld gevoelsmatig steeds kleiner wordt. Verschillende mensen, culturen en maatschappijen komen dichter bij elkaar. Een Brabander wordt steeds meer een wereldburger. Door al die invloeden van buitenaf die globalisering met zich meebrengt zal de interesse toenemen in een lokale en regionale identiteit. De behoefte naar kleinschaligheid, authenticiteit en echtheid gaat ontstaan. Het richten op de eigenheid, het lokale en regionale biedt een manier om overeind te blijven in een steeds groter wordende wereld. Hier liggen kansen voor kleine ondernemingen die gespecialiseerd zijn in vakkennis, ambachtelijkheid en persoonlijke ervaring. Authenticiteit wordt steeds belangrijker. Hierbij draait het om echt, puur, eerlijk en percepties als gezond en vriendelijk. Een voorbeeld is de toenemende aandacht voor streekproducten. Tegelijkertijd is het van belang de vele invloeden van buitenaf te erkennen en mee te nemen in de nieuwe lokale en regionale identiteit. Het is tijd voor typisch Brabants in een nieuw jasje (BBT, 2007; NRIT, 2007).

Foto: Gijs Ooms (Bron: Stichting Streekfestival) Groepsgevoel Ook individualisering is een proces dat al een tijd aan de gang is en waar de komende jaren een tegenreactie op gaat komen. De hoogtijdagen van het individu zijn voorbij. Het groepsgevoel gaat steeds belangrijker worden in plaats van het individu. Men gaat op zoek naar vertrouwdheid en geborgenheid bij familie, vrienden en kennissen. Samen dingen doen staat centraal. De toegenomen druk op de vrije tijd zorgt ervoor dat sociale contacten gepland moeten worden en dat men er toe bereid is meer geld en tijd in relaties te steken. Naast persoonlijke contacten bieden de technologische ontwikkelingen steeds meer mogelijkheden om vriendschappen op afstand te sluiten, onderhouden en een bepaalde belangstelling te delen. B ijvoorbeeld via Internet (BBT, 2007; NRIT, 2007).

19


Gezondheid Welvaart en welzijn gaan niet altijd samen. Er komt steeds meer aandacht voor de fysieke en mentale gezondheid. De boodschap is: gezondheid is belangrijk. Gezonde voeding en beweging wint aan populariteit. Naast de lichamelijke gezondheid speelt onthaasting en welzijn een belangrijkere rol. Meer waarde wordt gehecht aan de balans tussen privé en zakelijk. Zowel lichamelijke als geestelijke gezondheid krijgt steeds meer aandacht (BBT, 2007; NRIT, 2007). Comfort Recreanten en toeristen wensen steeds meer comfort. Thuis zijn er volop luxe voorzieningen aanwezig die niet meer gemist kunnen worden op het recreatieof verblijfsadres. Goede hygiënische sanitaire voorzieningen in badkamer, keuken en wc zijn tegenwoordig een randvoorwaarde. Daarnaast zijn er recreanten en toeristen die bovenop deze voorzieningen extra comfort en luxe wensen. Bijvoorbeeld een bubbelbad of sauna. Fietsen en het maken van een boswandeling blijven populair, maar gaat steeds vaker gepaard met extra comfort, zoals een GPS-toestel (BBT, 2007). Maar ook luxe kampeervakanties nemen in belangstelling toe. Daarnaast stijgt het aantal kapitaalkrachtige ouderen in Nederland. Zij hebben veel vrije tijd en behoefte aan luxe en comfort (NRIT, 2007). Beleving Belevingen geven de mogelijkheid te ontsnappen aan de werkelijkheid. Deze belevingen kunnen kunstmatig zijn, zoals het skydiven in een windtunnel. De omgeving is kunstmatig, maar de belevenis is echt (BBT, 2007). De komende jaren staat de beleving centraal. Het zijn de emoties en persoonlijke verhalen die de grote rol spelen. Hierbij zijn de zintuigen van belang. De grootschalige en eenmalige belevenissen zijn verleden tijd. Het gaat om de kleinschalige en intieme belevenis die met anderen in een kleine groep gedeeld wordt (NRIT, 2007). Vakantie primaire levensbehoefte Vakantie is voor Nederlanders een primaire levensbehoefte geworden. Het maakt niet meer uit of het economisch goed of slecht gaat, de Nederlander gaat met vakantie. Wel gaat de Nederlander prijsbewuster met een vakantie om als het economisch slechter gaat. Dan wordt er meer op de prijs gelet en minder op de beleving (NRIT, 2007). Hoogopgeleiden willen meer vrije tijd De afgelopen vijf jaar is het aantal uren vrije tijd van de Nederlanders gelijk gebleven met gemiddeld bijna 45 uur per week. Dit is wel een stuk lager dan in 1995 en daarvoor. De afgelopen decennia kregen Nederlanders het drukker. De verplichtingen zoals werk, opleiding en zorgtaken nemen in 2005 per week drieënhalf uur meer in beslag dan in 1975 en de vrije tijd daalde met ruim drie uur (SCP, 2006). Jonge hoogopgeleiden willen graag meer vrije tijd. Naast interessant en afwisselend werk willen ze graag ruimte voor hun privé -leven. Een goede balans tussen werk en vrije tijd is van groot belang (NRIT, 2007). Computer- en internet gebruik neemt toe Het gebruik van de computer en Internet neemt nog altijd toe. 88% van de Nederlanders heeft toegang tot een computer en 85% tot internet. De computer en internet worden ook steeds vaker gebruikt. Internet wordt belangrijkste medium in de vrijetijd. Op dit moment wordt er nog evenveel tijd doorgebracht achter de computer als aan lezen. Het computergebruik is over de jaren heen gegroeid en kan in de toekomst de bestede ti jd aan het lezen van gedrukte media inhalen (NRIT, 2007). Digi Routes Nieuwe technieken als GPS bieden nieuwe mogelijkheden voor het ontwikkelen van toeristisch-recreatieve routes. De toerist of recreant kan een bestemming

20

ontdekken op een vernieuwende manier. Er zijn alle vele voorbeelden te vinden in de praktijk. Zo hebben de VVV’s in Zuidoost Drenthe een navigatiesysteem ‘Dagit’ ontwikkeld voor toeristen. Via een kleine zakcomputer met gesproken informatie kan de toerist een route afleggen (NRIT, 2007). Duurzaamheid in de belangstelling De aandacht voor duurzaamheid is gegroeid en zo ook vanuit het toerisme. Daarbij gaat het om het consumeren en produceren van toeristische producten en dienstverlening waarbij rekening wordt gehouden met economische, ec ologische en sociaal-culturele belangen. Duurzame initiatieven staan steeds meer in de belangstelling, ook op het gebied van recreatie en toerisme. Zo is er bijvoorbeeld een milieukeurmerk opgezet voor strandpaviljoens aan het Noordzeestrand en is het popfestival Concert at SEA klimaatneutraal georganiseerd. De aandacht voor natuur en milieu is ook terug te vinden in de toenemende belangstelling voor natuurkamperen (NRIT, 2007).

3.2 Ontwikkelingen Deze paragraaf beschrijft de ontwikkelingen in de sector toerisme en recreatie die over een periode van een aantal jaar spelen in Brabant. Schaalvergroting hotels Het aantal slaapplaatsen is in 2006 sterker gestegen dan het aantal accommodaties in de hotelsector. Het gemiddelde aantal bedden per accommodatie neemt sinds 2002 in Brabant toe. Landelijk is die stijging minder groot. De hotels zijn landelijk al gemiddeld groter dan in Brabant. Wellicht is er in Brabant sprake van een inhaalslag (BBT, 2007). Kleinere campings Zowel in Brabant als landelijk stijgen het aantal campings, maar de slaapplaatsen nemen af. De campings worden kleiner. Dit is te verklaren door de opkomst van de kleinschalige campings (kamperen bij de boer) en kwaliteitsverbetering. De toerist vraagt om meer ruimte op de kampeerplaats en om meer voorzieningen(BBT, 2007). Daling binnenlandse (vaste) vakanties Het aantal binnenlandse vakanties naar Brabant is licht gedaald. Landelijk is er juist een toename te zien in binnenlandse vakanties. Daarnaast daalde het aantal vakanties van vaste gasten in 2006 in Brabant fors met 22%. Het aantal toeristische vakanties steeg met 8%. De laatste jaren stabiliseert het aantal vakanties en overnachtingen. Dit kan gevolgen met zich mee brengen voor het economisch belang van de sector. Daarom moet er voldoende aandacht worden besteed aan het stimuleren van toerisme (BBT, 2007). Overnachtingen op campings dalen Het toeristisch kamperen loopt met 20% minder overnachtingen in een periode van vijf jaar flink terug in Brabant. Landelijk is de daling met - 14% minder groot (BBT, 2007). Bed & Breakfast en pension groeisector Het aantalovernachtingen in hotels, bed en breakfastgelegenheden, pensions en appartementen is het minst van alle accommodatiegroepen in Brabant. Echter in de afgelopen vier jaar is het aantal overnachtingen in deze categorie wel fors toegenomen met 118%. Landelijk was deze groei veel lager met 23%. Dit laat zien dat het een groeisector is (BBT, 2007). Bed en Breakfastgelegenheden kunnen invulling geven aan de groeiende behoefte aan authenticiteit en gastvrijheid (NRIT, 2007).

21


Bestedingen nemen toe De bestedingen tijdens de vakantie nemen toe. De gemiddelde bestedingen per persoon per vakantiedag zijn de afgelopen 10 jaar gegroeid zowel in Brabant als in de rest van Nederland. Brabant loopt nog achter op de landelijke gemiddelde bestedingen ondanks een grotere stijging in 2006 (BBT, 2007).

Buitenlandse markt heeft potentie Het aantal buitenlandse gasten in Brabant steeg de afgelopen 5 jaar met 20% en het aantal overnacht ingen met 7%. Ook landelijk nam de buitenlandse markt in omvang toe. De belangrijkste herkomstlanden voor Brabant zijn Duitsland en België. De meeste Duitse gasten zijn in Brabant voor zaken en nemen een hotel. De meeste Belgen daarentegen zijn toeristen en overnachten ook in een hotel of bungalowpark. Groeimarken voor Brabant zijn Frankrijk, Spanje en Azië (BBT, 2007). Vrijetijdsbestedingen In Brabant zijn in 2006 618 miljoen vrijetijdsactiviteiten ondernomen. Funshoppen, buitenrecreatie en sporten vormen de top drie. De meeste bestedingen komen terecht bij funshoppen en uitgaan (BBT, 2007). In heel Nederland zijn de uitgaven aan recreatieve goederen als bioscoop, museum, loterij en bibliotheek zijn sterker gestegen dan de totale consumptieve uitgaven. De Nederlandse consument heeft over de jaren heen meer recreatieve goederen aangeschaft, vooral in de economisch gunstige periode 1995-2001 (NRIT, 2007). Groei werkgelegenheid wellness Het aantal banen in de Brabantse toeristisch-recreatieve sector sector is met 7% toegenomen. Omdat het totaal aantal banen in Brabant ook is toegenomen, is het aandeel toeristisch-recreatieve werkgelegenheid sinds 2002 gelijk gebleven met 5,4%. Alleen de werkgelegenheid bij attractieparken is met 11% teruggelopen. Een grote toename is merkbaar in de wellnesshoek, bij fitnesscentra, sauna’s, massagesalons etc (BBT, 2007). Weinig Brabantse gastvrijheid De kwaliteit van de dienstverlening in Brabant is volgens toeristen lager dan in de rest van Nederland. Dit geld niet alleen voor de toeristische bedrijven maar ook andere locaties als de detailhandel. Dienstverlening en gastvrijheid verdienen extra aandacht (BBT, 2007).

22

Stijging vrijetijdsmobiliteit De afgelopen vijf jaar is de mobiliteit gestegen met een half uur per week. Nederlanders zijn langer onderweg en leggen langere afstanden af voor vrijetijdsmotieven (NRIT, 2007; SCP, 2006).

23


4. BELEIDSUITGANGSPUNTEN Als kader komt het gemeentelijke beleid in dit hoofdstuk aan bod. Aanvullend is in de laatste paragraaf het algemene provinciale beleid opgenomen. Algemeen uitgangspunt, ook voor het toeristisch recreatief beleid is het duurzaamheids beleid van de gemeente Boxtel. Bij de toepassing van het beleid dient in overleg met het werkveld invulling gegeven worden aan de prakti sche toepassing van de duurzaamheids beginselen People,Profit en Prosperity .

4. 1 Boxtel Bloeit – algemeen beleidsplan In de aanloop naar het opstellen van een algemeen beleidsplan heeft de gemeente Boxtel het traject Boxtel Boeit opgestart. Visievorming was hierbij het doel. Hoe moet Boxtel zich in de komende jaren ontwikkelen? Hiervoor is de gemeente samen met burgers, ondernemers, instellingen en lokale politici op zoek gegaan naar de sterke en zwakke kanten van Boxtel, de kansen en bedreigingen. Hier zijn drie scenario’s uit voortgevloeid: Boxtel Boeit, Boxtel Bloeit en Boxtel Groeit. De gemeente Boxtel heeft in 2000 gekozen voor het scenario ‘Boxtel Bloeit’. Dit is een strategische visie waarbij de groei in inwonertal en woningen beperkt is. De nadruk ligt op kwaliteit, duurzaamheid en sociaal beleid. In het algemeen beleidsprogramma 2006 – 2010 wordt dit beleid voortgezet. Het beleidsprogramma richt zich op de drie dimensies van duurzaamheid: economische, sociale en ecologische duurzaamheid. De gemeente Boxtel heeft verschillende speerpunten benoemd binnen deze drie dimensies. De volgende speerpunten zijn van belang in dit kader: • Nieuwe economische dragers gekoppeld aan Het Groene Woud - De gemeente Boxtel moet inspringen op de ontwikkeling van het Groene Woud. Ondernemers kunnen zich bijvoorbeeld gezamenlijk profileren onder het label Nationaal Landschap het Groene Woud. • Toerisme en recreatie professionaliseren - Het bezoekerscentrum het Groene Woud in Boxtel moet de toegangspoort worden naar het Groene Woud vanuit het noorden. Daarnaast is het ook gewenst dat deze bezoekers de kernen van Boxtel en Liempde bezoeken, om een bijdrage te leveren aan de economie. • Nieuwe economische dragers voor agrariërs - Samen met agrariërs moet gezocht worden naar kleinschalige nieuwe economische dragers. Met name voor verbrede landbouw moeten extra mogelijkheden geboden worden. Gedacht kan worden aan Bed &Breakfast voorzieningen, minicampings of de ontwikkeling van dagrecreatieve activiteiten en voorzieningen. • Kwaliteit centrum omhoog - Het centrum moet het bruisend hart van Boxtel worden met een aangenaam verblijfsklimaat en met een goede bereikbaarheid. Het winkelbestand moet verbeteren en de gemeente is bereid te investeren in evenementen. De investeringen in de cult uurhistorische as tussen de Sint Petruskerk en Kasteel Stapelen worden voortgezet. De horeca en detailhandel moet economisch ontwikkelen. De groene omgeving van Boxtel is niet alleen vanuit sociaal en ecologisch oogpunt waardevol, maar het is ook economisch van belang. Toerisme en recreatie kunnen hier een bijdrage in leveren. Inmiddels wordt er hard gewerkt aan een nieuwe strategische visie voor de gemeente Boxtel.

4.2 Vorige toeristisch-recreatief beleidsplan gemeente Boxtel

24

In 2000 is het voorgaande toeristisch-recreatief beleidsplan voor de gemeente Boxtel opgesteld. Dit beleidsplan schept voorwaarden die initiatieven vanuit de particuliere sector ondersteunen. Hiermee wil de gemeente Boxtel toerisme en recreatie stimuleren. Uitgangspunten in dit beleidsplan zijn: • Geen ontwikkeling van grootschalige dagen verblijfsrecreatieprojecten • De kracht van de regio is het cultuurhistorisch uniek Dommeldal met daarin waardevolle natuuren landschapsgebieden. De ontwikkeling van toeristisch-recreatieve activiteiten op het vlak van cultuurhistorie en natuur en landschap zijn kansrijk. • De toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht ligt het buitengebied en in de cultuurhistorische dorpskernen Boxtel, Liempde en Kasteren. Het buitengebied wordt gekenmerkt door bijzondere natuurgebieden, waardevolle landschappen, cultuurhistorische nederzettingen, landgoederen en de ontwikkeling van het Groene Woud. • De bijzondere kwaliteiten van het buitengebied moeten behouden worden. Zonering is hierbij van belang. Kleinschaligheid, identiteit en authenticiteit staan centraal. • Het buitengebied zal aantrekkelijker worden voor bezoekers, doordat de behoefte aan rust en ruimte toeneemt. De gemeente Boxtel is gelegen in een kwetsbaar gebied waardoor maatwerk noodzakelijk is. Verantwoord beheer van het buitengebied is van belang. • De gemeente Boxtel is op zichzelf geen toeristische trekker, maar heeft aantrekkingskracht als onderdeel van de hele regio door de centrale ligging en het buitengebied. • Behoud van cultuurhistorische elementen • Toeristisch-recreatieve ontwikkelingen moeten voorzien in de recreatieve behoefte van de lokale en regionale inwoners en van bezoekers van buiten de regio. Actieprogramma Het toeristisch-recreatief beleidsplan omvat een uitgebreid en concreet actieprogramma. 38 Actiepunten zijn benoemd. Ongeveer de helft van de acties i s uitgevoerd, deels op initiatief van de gemeente deels op dat van ondernemers . Verschillende dagrecreatievoorzieningen zijn gerealiseerd zoals een kanoroute, een zwembad, ruitervoorzieningen, uitspanning in het buitengebied, verbetering van bewegwijzering, informatieplattegronden. Daarnaast is er gewerkt aan imagoverbetering, is er structureel overleg over het geweest over de recreatieve attractiviteit van het centrum en is de VVV gereorgani s eerd. De niet uitgevoerde acties zijn de uitbreiding van bungalowverhuur, ontwikkeling van slechtweer voorzieningen (hier is wel gedeeltelijk aan voldaan door uitbreiding van het Oertijdmuseum in de Groene Poort), verdere ontwikkeling recreatieknooppunten Groene Poort en Landgoed Velder, uitbreiding excursieaanbod, wandelen fietsverbindingen van bebouwde kom naar buitengebied, arrangementenontwikkeling, ontsluiten van informatie over de gemeente via internet en via foldernetwerk en het jaarlijks af- en bijstemmen van het toeristisch-recreatief beleid met betrokkenen. Op een aantal van deze niet uitgevoerde acties wordt de komende vijf jaar opnieuw ingezet. Verderop in dit beleidsplan wordt hier nader op ingegaan. Enkele acties (uitbreiding van bungalowve rhuur, ontwikkeling slecht -weervoorzieningen) komen niet expliciet terug maar wel kiest de gemeente in het nieuwe beleid voor een positief-kritische houding ten aanzien van dit soort initiatieven van derden. Ook op deze onderdelen geldt het bestemmingsplan als een van de toetsstenen.

4.3 Sterkte-zwakte analyse van lokaal naar regionaal De Kamer van Koophandel Oost -Brabant heeft in samenwerking met verschillende gemeenten economische sterkte-zwakte analyses (SWOT) uitgevoerd. In 2005 zijn deze analyses vo or de regio Waalbos uitgevoerd,

25


waartoe de gemeente Boxtel behoort. Voor elke gemeente afzonderlijk is een SWOT analyse opgesteld en een lokale beleidsagenda. In de SWOT analyse van de gemeente Boxtel zijn onder andere de volgende thema’s terug te vinden: de goede en slechte bereikbaarheid, het groene karakter en het zwakke centrum van Boxtel. De punten uit deze SWOT analyse zijn meegenomen in de totale SWOT analyse van dit beleidsplan (zie hoofdstuk 5). Aan de hand van de SWOT analyse is er in het rapport van de Regio Waalbos ook een beleidsagenda opgesteld voor de gemeente Boxtel. Drie interessante beleidslijnen zijn: • Centrumontwikkeling - verbeteren bereikbaarheid, bewegwijzering, parkeermogelijkheden, routing en type winkels. • Positionering Boxtel - toerisme en recreatie op de kaart zetten, aansluitend bij het karakter van het Groene Woud en richten op de inwoners uit de stedendriehoek. • Ontwikkeling buitengebied - mogelijkheden verbrede landbouw benutten

4.4 Plattelandsvernieuwing ‘Ruimte voor Boeren, Burgers en Buitenlui’ Het buitengebied van Boxtel verandert ; het aantal agrarische ondernemers neemt af en de oppervlakte natuurgebied neemt toe. Deze ontwikkelingen, onder andere het gevolg van een veranderende economie, zullen in de toekomst doorzetten. Om deze veranderingen in goede banen te leiden is een integrale aanpak noodzakelijk. De gemeente Boxtel heeft in 2000 een integrale visie voor het buitengebied opgesteld en voor een periode van tien jaar uitgewerkt in concrete uitvoeringsplannen. Binnen de visie worden drie richtingen, ‘hoofdsporen’ genoemd, onderscheiden: • Cultuurhistorische eigenheid - De cultuurhistorische eigenheid van de gemeente Boxtel is in het landschap af te lezen, zoals de vestigings -, ontginnings - en bewoningsgeschiedenis. • Natuur en landschap - De variatie in het landschap is in het buitengebied van de gemeente Boxtel groot. Verschillende soorten natuurgebieden als het Dommeldal en de Kampina, als ook de wisselwerking tussen de natuur en de mens hebben gezorgd voor deze variatie. • Verbrede plattelandsdoelstelling - Dit spoor omvat verschillende ontwikkelingen zoals de omschakeling van de landbouw naar duurzame

26

ecologisch ingepaste landbouw tot recreatieve toeristische initiatieven. Er wordt gezocht naar nieuwe economische dragers in het buitengebied en daarmee samenhangend naar een harmonie tussen de verschillende nieuwe sectoren. De gemeente stimuleert initiatieven van boeren, burgers en buitenlui die nieuwe economische dragers introduceren in overeenstemming met het karakter van het buitengebied. Het hoofdspoor ‘Verbrede plattelandsdoelstelling’ omvat het thema toerisme en recreatie. De gemeente Boxtel heeft bij dit thema het volgende voor ogen: • De kleinschaligheid en rustige karakter moeten behouden worden. Eigenheid van de streek is belangrijk. Niet -omkeerbare effecten op landschap en natuur moeten voorkomen worden. Er is geen ruimte voor massarecreatie. Grootschalige vakantieparken en andere grootschalige toeristisch-recreatieve voorzieningen zijn niet gewenst. De gemeente Boxt el vindt het belangrijk dat bezoekers van buiten de gemeente kennis maken met de eigenheid van de streek op zowel cultuurhistorisch als op landschappelijk vlak. • Fietsen en wandelen krijgen de ruimte • Verbreding van het toeristisch-recreatief aanbod op een vernieuwde en innovatieve manier • Toeristisch-recreatieve neventakken op agrarische bedrijven

Streefbeeld buitengebied in 2010 Op landschappelijk vlak streeft de gemeente Boxtel er naar de gemeente te verdelen in drie cirkels. De eerste cirkel bestaat uit de bebouwde kommen van Boxtel en Liempde. De tweede cirkel daaromheen omvat het agrarisch gebied met ruimte voor duurzame bedrijven. De buitenste en derde cirkel bestaat uit natuurgebieden. In het westelijk deel van de gemeente is het landschap open en grootschalig. In het oostelijke deel van het buitengebied is het landschap besloten en bosachtig.

4.5 StructuurvisiePlus In 2002 heeft de gemeente Boxtel de S tructuurvisiePlus vastgesteld. Dit is een integrale visie op de ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente voor de periode 2001-2015. Deze visie geeft richting aan het ruimtelijke beleid en nieuwe bestemmingsplannen van de gemeente.

27


Structuurbeeld Het structuurbeeld is de basis voor een ruimtelijk beleidsplan en vormt het kader voor een verdere uitwerking. Het structuurbeeld geeft de aanzet tot een duurzaam evenwicht tussen natuuren landschapswaarden, waterhuishouding en verstedelijking en rust op de volgende hoofdlijnen: • Versterken van het groene profiel van de gemeente Boxtel die bepaald is door de ligging aan de dommel en de natuurgebieden van het Groene Woud. • Verbeteren van ruimtelijke en functionele relaties tussen natuurgebieden, cultuurlandschappen en stedelijke gebieden • Versterking van de noord-zuid oriëntatie: de verstedelijking evenwijdig aan de Noord- Zuid As, de spoorlijn ‘s -Hertogenbosch – Eindhoven en de A2. • Versterken van de gemeentelijke identiteit door de diversiteit van het landschap te vergroten en de verstedelijking te verbijzonderen Om dit te kunnen realiseren is zonering van belang. In de gemeente Boxtel zijn vijf soorten gebieden te onderscheiden: • Dommeldal - de rivier de dommel en de beekdalen • Stedelijk gebied - leefbaarheid van de dorpskernen Boxtel, Liempde en Lennisheuvel • Agrarisch cultuurlandschap - verbetering en verbreding agrarische gebruiksmogelijkheden en behoud en versterking natuuren cultuurhistorische waarden • Natuurgebied - behouden van de cultuurhistorische waarden, beschermen en versterken van natuurwaarden, verbeteren van recreatieve gebruiksmogelijkheden en verbeteren ecologische relaties tussen de natuurgebieden • Verwevingsgebied natuur-landschap-dorp gecombineerde ontwikkeling van verstedelijking, natuur en landschapsbouw. P rogramma Naast het structuurbeeld geeft de S tructuurvisiePlus een programma weer. Het programma is een overzicht met maatschappelijke wensen. Eerst is er ruimte voor de identiteit van de gemeente Boxtel. Hierbij is er een profiel voor de gemeente geformuleerd dat als uitgangspunt kan dienen voor de rest van het programma: ‘Boxtel, de groene ecogemeente bij uitstek’. Groen, ecologisch en duurzaamheid krijgt al vele jaren de aandacht in de gemeente. In voorgaande gemeentelijke beleidsdocumenten komen ambities op het gebied van ecologie en duurzaamheid terug. Zo is er een duurzaam bedrijventerrein ontwikkeld en een duurzame woonwijk. Binnen het programma is er ook aandacht voor recreatie. Hier worden dezelfde beleidspunten aangehaald als in het voorgaande toeristisch-recreatief beleidsplan, zoals besproken in paragraaf 4 . 2.

4.6 Gemeentelijk e plannen Door de jaren heen heeft de gemeente Boxtel verschillende gemeentelijke beleidsplannen ontwikkeld, zoals het parkeerplan, cultuurhistorische as en plan de Croon. In 2007 zijn deze plannen geïntegreerd in een nieuw bestemmingsplan centrum. Beste mmingsplan centrum Het doel van de gemeente is om het centrum van Boxtel aantrekkelijk, kwalitatief hoogwaardig, beleefbaar en economisch vitaal te maken. De aandacht moet gevestigd worden op de aanwezige cultuurhistorische kwaliteiten. De waardevolle loss e elementen moeten een aantrekkelijk en samenhangend geheel vormen. Het centrum dient met een uitgebreid

28

winkelaanbod vitaler te worden. De identiteit van B oxtel moet beleefbaar worden, onder andere door de Dommel zichtbaarder te maken. Het resultaat zal een aantrekkelijk, vitaal en hoogwaardig centrum zijn waarop de verkeersstructuur afgestemd is . Parkeerplan centrum In 2005 heeft de gemeente Boxtel een parkeerplan opgesteld voor de komende 10 jaar. Het parkeerplan van het centrum moet een duidelijke park eerstructuur opleveren met een verdeling van parkeerplaatsen over het centrum en voor verschillende doelgroepen. De parkeervoorzieningen en de bereikbaarheid ervan zijn belangrijke componenten. De parkeerkwaliteit laat nu nog te wensen over. Er is sprake van een zeer diffuus aanbod van parkeermogelijkheden. Om dit te verbeteren en de historische kwaliteit van het centrum te kunnen versterken, komen een aantal parkeermogelijkheden te vervallen. Hierbij is het grootste discussiepunt het autovrij maken van de markt. Ondernemers vinden dit een moeilijk punt. In verband met de parkeerproblematiek en het opheffen van parkeerplaatsen, bestaat het plan om een geconcentreerde parkeervoorziening te realiseren van 400 plaatsen. Het realiseren van deze grote parkeervoorziening, waarschijnlijk een parkeergarage, hangt samen met de discussie rond het autovrij maken van de markt. Een autovrije markt zal de aantrekkelijkheid van het centrum als winkelen verblijfsgebied vergroten. Daarnaast wil de gemeente meer veilige fiet senstallingen realiseren bij het centrum en NS -station om zo fietsgebruik een positieve impuls geven. Hierdoor bestaat ook de kans dat het fietsverkeer door de winkelstraat afneemt, zodat dez e overlast voor het wandelend winkelend publiek beperkt wordt. P lan de Croon Het winkelgebied in het centrum van Boxtel is langgerekt. De gemeente Boxtel wil het centrum compact maken en de winkelvoorzieningen concentreren in het centrumgebied en kwalitatief en kwantitatief versterken. locatie De Croon ligt tussen de Markt en de Dommel. De Croon moet de markt verbinden met de winkelstraat, zodat de Markt een deel gaat uitmaken van de beleving van het centrumgebied van Boxtel. Uitgangspunt bij de realisatie van dit plan is de inpassing in het bestaande kleinschalige en historische centrumomgeving en het verbeteren van de ruimtelijke uitstraling van het centrumgebied. Cultuurhistorische as Met dit plan moeten de cultuurhistorische waarden ontwikkeld en versterkt worden. Om de Boxtelse historie zichtbaar en beleefbaar te maken. De cultuurhistorische as begint met de St. Petruskerk in het noorden en eindigt bij Kasteel Stapelen in het zuiden. In dez e as "Kasteel Stapelen" - "Kerk Sint Petrus" is de Boxtelse identiteit terug te z i en. Het plan is een leidraad voor de inrichting van de openbare ruimte in de cultuurhistorische as en aangrenzende gebieden en een stimulans voor aanvullende initiatieven. De cultuurhistorische as moet een samenhangende ruimtelijke eenheid worden, zodat de identiteit en de aantrekkelijkheid van de binnenstad wordt versterk t Plan De Dommel De Dommel is in het centrum van Boxtel nauwelijks zichtbaar. De Dommel moet beter beleefbaar en meer zichtbaar worden. Daarnaast moeten de ecologische waarde van de rivier verbeterd worden door het realiseren van een ecologische verbindingszone langs de Dommel en het saneren van de waterbodem. De oevers van de Dommel zullen beleefbaar worden gemaakt e n in het centrum zullen de binnendommels worden teruggebracht. Bestemmingsplan Buitengebied De gemeente Boxtel wil de verwevenheid van de functies landbouw, natuur, wonen, watersystemen en recreatie in het buitengebied behouden en uitbreiden.

29


Het draait om samenhang. Daarbij wordt er gestreefd naar een verbreding van de agrarische gebruiksmogelijkheden en naar versterki ng van natuuren cultuurhistorische waarden. Recreatie wordt beschouwd als een nevenactiviteit in het buitengebied, die een belangrijke bijdrage kan leveren aan de leefbaarheid. Evenwichtig recreatief gebruik is van belang, om de gebiedswaarden te behouden. ‘Behoud door ontwikkeling’ staat centraal in het beleid van het Nationaal Landschap het Groene Woud. Toeristische en recreatieve ontwikkelingen zijn toegestaan indien deze aansluiten en passen bij de kernkwaliteiten van het gebied. Er is geen behoefte aan massale en grootschalige voorzieningen in het buitengebied. Kwaliteit is van groot belang, maar ook kleinschaligheid, identiteit en authenticiteit. In het bestemmingsplan is er geen ruimte voor nieuwe verblijfsrecreatieve en grootschalige dagrecreatieve bedrijven. Alleen kleinschalige campings en recreatieve activiteiten met een nevenfunctie bij agrarische bedrijven of in vrijkomende agrarische bebouwing zijn toegestaan. Hierbij staan nieuwe innovatieve ideeën voorop. Daarnaast moet de ondernemer een inpassingsplan opstellen, waarin beschreven staat hoe het initiatief past binnen de gebiedswaarden. Bestemmingsplan Landgoed Velder Een gedeelte van het landgoed Velder wordt enkele perioden van het jaar gebruikt als evenemententerrein. Het landgoed was opgenomen in het bestemmingsplan "Buitengebied 1995". De gemeente Boxtel heeft dit jaar een apart bestemmingsplan voor het landgoed opgesteld, waarbij het huidige gebruik van het landgoed wordt geregeld. In lijn met het bestemmingsplan buitengebied is de verwevenheid van landbouw, natuur, wonen, watersystemen en recreatie van belang. Deze functies moeten behouden en versterkt worden. Recreatie op landgoed Velder wordt als een nevenactiviteit beschouwd, dat een belangrijke bijdrage kan leveren aan het behoud van het landgoed. Recreatie moet wel in evenwicht zijn met de andere functies en aansluiten op de kernkwaliteiten. De gebiedswaarden moeten behouden blijven en versterkt worden. Een aantal eendaagse evenementen zijn toegestaan. Daarnaast zijn overnachtingen mogelijk tijdens meerdaagse evenementen. Gemeentelijke projecten en projectideeën Naast de beleidsplannen heeft de gemeente Boxtel ook een aantal projectideeën en projecten relevant voor toerisme en recreatie, die op korte termijn gestart worden. Duurzaam Mobiliteitscentrum De gemeente Boxtel heeft een projectidee om een duurzaam mobiliteitscentrum te realiseren bij het spoor, in samenwerking met een projectontwikkelaar. Dit centrum moet verschillende duurzame vervoersvormen aanbieden aan werknemers van het aangrenzende bedrijventerrein, aan bewoners en aan bezoekers van de gemeente. Het centrum moet bezoekers van Boxtel en het Groene Woud een ontvangst bieden en ervoor zorgen dat deze mensen op een duurzame wijze het gebied kunnen bezoeken. Leisure voorziening Een projectontwikkelaar heeft de gemeente Boxtel benaderd met ideeën voor een leisure voorziening vlakbij het spoor. De gemeente Boxtel staat hier positief tegenover. Het idee is nog niet uitgewerkt tot een projectplan. Ontwikkeling Museumbeleid De gemeente Boxtel is bezig met het ontwikkelen van museumbeleid. Gemeente Boxtel dient te bepalen of zij zich in wil zetten voor het behoud van de erfgoedcollecties voor Boxtel (voor zover deze van waarde zijn voor de Boxtelse

30

cultuur of de directie omgeving). Vanuit toeristisch recreatief oogpunt is dit zeer wenselijk. Of dit te realiseren is en vervolgens hoe wordt thans uitgewerkt. European Summer European Summer is een reeks van kleine en grote evenementen in de periode van januari tot en met oktober 2008. Duurzaamheid is het centrale thema. De gemeente Boxtel profileert zich steeds meer als een ‘proeftuin voor duurzame ontwikkeling’. Naast het uitdragen van duurzaamheid heeft het project European Summer ook tot doel het internationale component te versterken, begrip te kweken voor Europese samenwerking. Boxtel pakt het project als eerste op. Na volgend jaar zal het project waarschijnlijk verbreed worden voor de hele Groene Woud regio. Regionale projecten Naast lokale projecten is de gemeente Boxtel ook betrokken in verschillende regionale projecten. Onderstaande projecten verkeren in verschillende stadia van voorbereiding of realisatie: • Groene kaart - dit is een digitale interactieve kaart van het regionale aanbod aan natuurrecreatieve mogelijkheden. • Ecologische knooppunten - deze plaatsen sluiten aan op wandelen fietsroutes en hier kunnen mensen zien hoe het gebied ecologisch versterkt is • Branding het Groene Woud - unieke streekeigenschappen behouden en verder ontwikkelen onder een streeklabel • S t reekfestival het Groene Woud - jaarlijks evenement om het Groene Woud en de bijbehorende producten en diensten onder de aandacht te brengen. • Meerdaagse wandeling door het Groene Woud • Wandelknooppuntensysteem in het Groene Woud • Routes voor rolstoelen en scootmobielen • MTB -routenetwerk • EuroLandArt - landschapskunst in agrarische gebieden tussen grote steden • Ontwikkeling bezoekerscentrum Het Groene Woud in de Groene Poort • Fietsknooppuntenkaart Het Groene Woud • Recreatieve arrangementen in Het Groene Woud • Ommetjes in de Meierij - creëren van nieuwe wandelmogelijkheden vanuit de bebouwde kommen in de Meierij • Proef de streek - verkoop van streekproducten vergroten • Samenwerkingsverband Mortelenboeren - boeren uit de regio werken samen aan het ontwikkelen van recreatieve activiteiten • Duits Lijntje - integrale gebiedsvisie en uitvoeringsplan voor het voormalige spoortraject Duits Lijntje. Voor de gemeente Boxtel zijn verschillende (recreatieve) projecten aangedragen. Provinciaal beleid: Streekplan Naast de gemeentelijke beleidsplannen is het van belang om ook een blik te werpen op het provinciale beleidskader. In 2002 heeft de provincie NoordBrabant het nieuwe streekplan vastgesteld ‘Brabant in Balans’. Het streekplan bevat een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van de provincie tot 2020 met als hoofddoel: zorgvuldiger ruimtegebruik. Bij het faciliteren van nieuwe economische ont wikkelingen moet er aandacht zijn voor de ecologische en sociaal-culturele aspecten. Om dit doel te realiseren heeft de provincie vijf leidende principes neergezet: • Meer aandacht voor de onderste lagen - de natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische waarden • Zuinig ruimtegebruik • Concentratie van verstedelijking • Zonering van het buitengebied

31


•

Grensoverschrijdend denken en handelen

In het streekplan zijn de stedelijke regio’s verder te ontwikkelen tot aantrekkelijke woon-, werk - en leefmilieus. In de stedelijke gebieden moet de ruimtebehoefte voor woningbouw en bedrijventerreinen worden opgevangen. Daarentegen moet in de landelijke gebieden de aantasting van het buitengebied worden voorkomen. Nieuwbouw mag slechts beperkt plaatsvinden. Ruimtelijke kwaliteit speelt een belangrijke rol.

32

5. SWOT-ANALYSE De sterke en zwakke punten van de gemeente Boxtel, als ook de kansen en bedreigingen zijn in dit hoofdstuk op een rijtje gezet. Hierbij is gebruik gemaakt van de informatie uit de voorgaande hoofdstukken, zoals het toeristischrecreatieve aanbod en de vraag, de trends en ontwikkelingen en het gemeentelijke beleid. Ook de SWOT analyses die gemaakt zijn door de gemeente Boxtel in het voortraject naar het algemeen beleidsplan en door de Kamer van Koophandel krijgen hier een plaats.

5.1 Sterk Wat is er goed aan de gemeente Boxtel? Wat moet zeker zo blijven? De tien sterkste punten van de gemeente Boxtel: • Centrale ligging in de driehoek van de Brabantse steden ’s Hertogenbosch, Eindhoven en Tilburg. • Goede bereikbaarheid met de auto via de snelweg A2 en met de trein • Centrale ligging in het Nationaal Landschap Het Groene Woud • Aantrekkelijk buitengebied - natuurgebieden, landgoederen, agrarisch landschap en de Dommel • Dorpskernen met cultuurhistorische waarde - Boxtel en vooral Liempde • Redelijk veel horeca en een redelijk winkelaanbod in de kern Boxtel • Verschillende soorten routes (Kano-, skate-, wandel-, paardrijdroutes en een fietsknooppuntensysteem) • Oertijdmuseum • De Kleine Aarde, centrum voor duurzame leefstijl • Recreatieplas de Langspier

33


5.2 Zwak Wat is er niet sterk aan de gemeente Boxtel? Wat moet er, als het mogelijk is, verbeteren? De tien meest zwakke punten van de gemeente Boxtel op toeristisch-recreatief gebied: • Boxtel heeft geen sterk toeristisch imago • Weinig overnachtingsmogelijkheden • Weinig slecht weervoorzieningen / slecht weer attracties • Het bezoekerscentrum is nog niet volledig vormgegeven • Beperkte synergie tussen de diverse elementen (Groene Poort – Kleine Aarde, natuur – cultuurhistorie) • Veel bezoekers verlaten de gemeente zonder geld uitgegeven te hebben - z ondagochtend zijn cafés en winkels dicht, de afstand tussen kern en natuurgebieden is groot, er is weinig horeca in het buitengebied, er is weinig verblijfsrecreatie • Het centrum van Boxtel is niet erg sfeervol • Parkeerproblemen in het centrum van Boxtel en bij de Kleine Aarde • Het cultuurhistorisch aanbod is matig of niet toegankelijk • Toeristische informatievoorziening laat te wensen over, z owel binnen Boxtel (geen informatie bij het NS -station) als buiten Boxtel (VVV’s in de grotere steden verspreiden geen informatie over Boxtel)

34

5.3 Kansen Welke positieve ontwikkelingen vinden er plaats en wat kan de gemeente Boxtel daarmee? De tien grootste kansen voor de gemeente Boxtel: • In regionaal verband wordt verder gewerkt aan de profilering van Nationaal Landschap het Groene Woud (o.a. nieuwe website) • De poort tot Het Groene Woud vanuit het noorden, via een volwaardig Bezoekerscentrum kan worden gerealiseerd. • Gemeentelijke plannen voor - versterking cultuurhistorische as, versterken van de Dommel, plan de Croon, parkeerplan (autovrije markt) • Plannen voor spoorzone - leisure ontwikkelingen en mobiliteitscentrum • Toeristische trend - behoefte aan lokale/ regionale identiteit, kleinschaligheid en authenticiteit; aandacht voor gezondheid en groei wellness -sector: toenemende vraag naar Bed en Breakfastvoorzieningen • Belangrijkste algemene trends - toename internetgebruik maakt promotie via het internet steeds belangrijker; vergrijzing maakt vitale senioren een steeds interessantere doelgroep. • Bestuurlijke aandacht voor toerisme en recreatie (o.a. aanstelling medewerker die zich richt op evenementenbeleid) • Bestuurlijke aandacht voor duurzaamheid • Er is een Groene Woud streekorganisatie in ontwikkeling - regionale samenwerking arrangementen en promotie • Per 1 januari 2008 heeft het Rijk de Wet op de Openluchtrecreatie ingetrokken. Dit biedt een kans voor de gemeente Boxtel om zelf een kampeerbeleid op te stellen afgestemd op de lokale situatie.

5.4 Bedreigingen Welke ontwikkelingen zijn een gevaar voor Boxtel? De vijf grootste bedreigingen voor de gemeente Boxtel: • Toenemend aantal files op A2 - bereikbaarheid neemt af en sluipverkeer door Boxtel neemt toe. • Sommige natuurgebieden (m.n. de Kampina) zijn nu soms erg druk bezocht. • Afname aantal vakanties in Brabant - met name daling overnachtingen op campings. • De samenwerking, zowel intern (er zijn vele organisaties en platforms die onderling niet altijd goed samenwerken) als extern (uitblijven van streekorganisatie voor het Groene Woud) is suboptimaal. • Ondernemers ervaren het gemeentelijk toeristisch-recreatief beleid als te weinig stimulerend.

5.5 Interne analyse Een analyse van de sterke en zwakke punten wordt de interne analyse genoemd. Sterk of zwak is niet iets absoluuts; iets is sterk of zwak in vergelijking met concurrerend aanbod. Of een element sterk of zwak is, ligt eraan hoe het zich verhoudt ten opzichte van buurgemeenten en/of de regio Groene Woud. De centrale ligging in de stedendriehoek, de goede bereikbaarheid van de gemeente Boxtel, het aantrekkelijke buitengebied, de Kleine Aarde en het Oertijdmuseum in de Groene Poort zi jn de sterkste punten ten opzichte van de concurrentie. De weinige overnachtingsmogelijkheden en slecht weervoorzieningen en de beperkte attractiviteit van de kern Boxtel zijn zwakke punten, maar hiervoor geldt dat ze in de regio wel aanwezig zijn. In de buurgemeenten zijn de nodige accommodaties, slechtweervoorzieningen en aantrekkelijke dorpskernen (Oirschot, Oisterwijk en Heusden) te vinden die veel bezoekers trekken. Concurreren op deze punten met buurgemeenten is moeilijk en niet gewenst. Alle gemeente samen vormen Het Groene Woud. Onder de naam van het Groene Woud kunnen alle gemeenten zich profileren. Het is zaak

35


om binnen dit profiel aanvullend te zijn op elkaar en niet nodeloos met elkaar te concurreren.

5.6 Externe analyse Het deel waarin de kansen en bedreigingen worden geanalyseerd, wordt de externe analyse genoemd. Of een ontwikkeling een kans of bedreiging is, hangt ervan af hoe deze zich verhoudt ten opzichte van de klant of het marksegment. Voor Boxtel zijn de belangrijkste ontwikkelingen de plannen die leiden tot versterking van het product (met name de kern Boxtel) en ontwikkelingen die betrekking hebben op de organisatie van het toerisme. Wat dit laatste betreft; zowel het verbeteren van de samenwerking binnen de gemeente als over de gemeentegrenzen heen zijn een belangrijke uitdaging.

36

6. VISIE EN BELEID 6.1 Beleidsdoelen en uitgangspunten Met het nieuwe beleid op het gebied van recreatie en toerisme wil Boxtel de 1 volgende doelen bereiken: • Bijdragen aan economische groei • Veraangenamen van het recreatieklimaat voor de eigen bewoners • Verbeteren recreatiemogelijkheden voor stedelingen uit de omgeving • Bijdragen aan de versterking van de ruimtelijke kwaliteit Aansluiten bij bestaand beleid De gemeente Boxtel heeft recent al veel beleid geformuleerd dat raakvlakken heeft met recreatie en toerisme. Er zitten allerhande projecten in de pijplijn, vooral plannen die bijdragen aan de versterking van het centrum van Boxtel. Ook in regionaal verband staan er projecten in de steigers. Er wordt voor gekozen om vooral te zorgen voor implementatie van deze plannen en om op korte termijn bescheiden te zijn in het formuleren van geheel nieuwe impulsen. Op de iets langere termijn, als een groot deel van de nu bestaande plannen geïmplementeerd is , ontstaat meer ruimte voor nieuwe impulsen. Koppeling met SWOT -analyse B ehouden (en beter profiteren van) wat sterk is, verbeteren wat zwak is, kansen zo goed mogelijk benutten en bedreigingen waar mogelijk afwenden. Vanuit deze gedachte is de visie opgest eld. Wat de gemeente hierbij zelf kan doen zal ze doen. Daar waar een prominente rol van andere partijen meer voor de hand ligt vraagt de gemeente hen deze rol op te pakken. Waar mogelijk zal de gemeente hierbij wel faciliterend zijn.

6.2 Visie: Boxtel, b ruisend centrum in Het Groene Woud Boxtel als toeristisch hart van het Groene Woud. Dat is de kern van de toeristisch-recreatieve visie voor Boxtel. De mogelijkheden die het groen (natuur en landschap) bieden vormen de basis. Het is zaak dit ‘product groen’ nog beter te ontwikkelen en promotioneel neer te zetten en er in economisch opzicht meer van te profiteren. Een belangrijke doelgroep voor Boxtel wordt gevormd door de inwoners uit de driehoek ’s -Hertogenbosch, Eindhoven en Tilburg. De inspanningen zijn er op gericht om het Groene Woud en daarbinnen de specifieke kenmerken van Boxtel nog beter bij de inwoners uit dit gebied op het netvlies te krijgen. Daarnaast is het trekken van de inwoners van de rest van Nederland naar onze regio een aandachtspunt. Groen vormt de basis van het toeristisch product Boxtel. Maar dit product wordt nader ingekleurd met de kleuren rood (versterking kern Boxtel, benutten cultuurhistorie) en blauw (vergroten zichtbaarheid en bruikbaarheid de Dommel). Drie attracties zijn heel belangrijk voor recreatie en toerisme in Boxtel; het Oertijdmuseum, de Kleine Aarde en Recreatieplas Langspier. Het is voor Boxtel van groot belang dat deze attracties kunnen blijven vernieuwen en zo het publiek kunnen blijven boeien. De gemeente streeft naar verbreding van het toeristische aanbod, zowel in de sfeer van verblijfsrecreatie als van 2 dagrecreatie . De gemeente staat hierbij vooral positief ten opzichte van ideeën 1

Geen van deze doelen is gekwantificeerd. Voor de laatste drie doelstelling is kwantificatie ook niet mogelijk. Voor de eerste doelstelling is dat in beginsel wel mogelijk, althans als er een nulmeting zou zijn. Over de huidige economische betekenis zijn echter geen data voorhanden zodat ook hier een kwantitatieve monitoring niet mogelijk is. 2

Uiteraard zijn er in Boxtel, naast de drie wat grotere trekkers, al enkele kleinschaligere attracties en activiteiten, zoals de kanoroute ‘Rondje Boxtel’, mogelijkheden voor boerengolf en een kinderboerderij.

37


die vernieuwend en innovatief zijn. Projecten die bijdragen aan het imago van B oxtel (zoals het actieplan Boxtel beleeft) en stimuleren dat bezoekers ook gebruik maken van andere voorzieningen in de gemeente, kunnen in bijzondere mate op steun rekenen. Boxtel kiest voor economische, sociale en ecologische duurzaamheid. Ook op het gebied van toerisme. Dit betekent dat zowel acties van de gemeente zelf als van anderen op dit aspect getoetst zullen worden. Ontwikkelingen die ertoe leiden dat Boxtel zich echt met duurzaam toerisme op de kaart zet worden van harte ondersteund. De gemeente neemt initiatieven om de synergie tussen diverse productonderdelen te vergroten. Ook werkt de gemeente aan het verbeteren van de samenwerking tussen bij recreatie en toerisme betrokken partijen, zowel op het niveau van Boxtel als op regionaal niveau. Samen met de daarvoor primair verantwoordelijke partijen werkt de gemeente aan een goed systeem van bezoekersmanagement en informatievoorziening.

6.3 Beleid In deze paragraaf is de visie nader uitgewerkt tot concrete beleidsvoornemens. Kern: Het Groen Woud, natuur en landschap Boxtel als duurzaam toeristisch hart van het Groene Woud. Dat is de kern van de toeristisch-recreatieve visie voor Boxtel. De mogelijkheden die het groen (natuur en landschap) bieden vormen de basis. Het is zaak dit ‘product groen’ nog beter te ontwikkelen en neer te zetten en er meer van te profiteren door: • Bezoekerscentrum Het Groene Woud spoedig vorm te geven • Stimuleren van de realisatie van horecagelegenheden (zoals boerenterrassen, theetuinen) in het buitengebied, afgestemd op de landschappelijke kwaliteiten • In Groene Woud-verband promotie en marketing stevig ter hand te nemen • Verbeteren van de verbindingen tussen de kern van Boxtel en het buitengebied • Uitvoering van het project ‘Duits lijntje’

38

Inkleuring Groen vormt de basis maar het toeristisch product wordt nader ingekleurd met rood en blauw. Rood • • •

Realisatie va n de diverse centrumplannen (parkeerplan centrum, plan de Croon, cultuurhistorische as , plan de Dommel) Actief promotie- en evenementenbeleid Verbeteren toegankelijk heid cultureel erfgoed

Blauw • Uitvoering van de plannen om de zichtbaarheid van de Dommel in Boxtel te vergroten • Realisatie van extra kano-aanlegplaaatsen langs de Dommel in de bebouwde kom Figuur 6.1: Groen, rood en blauw

Bron: S tichting Recreatie Evenementen kunnen zowel plaatsvinden in de rode omgeving als in de groene omgeving. Bij voorkeur ondersteunen evenementen, zeker de evenementen met een bovenregionale uitstraling, het imago van Boxtel als het hart van het Groene Woud. Met kasteel Stapelen heeft de gemeente Boxtel een mooi historisch gebouw binnen haar gemeentegrenzen, gelegen aan de cultuurhistorische as. Vanuit toeristische optiek is het jammer dat het kasteel slechts sporadisch bezichtigd kan worden. Wellicht zijn er mogelijkheden dat dit op termijn verandert. Een gesprek hierover met de eigenaar van het kasteel is gewenst. In Boxtel is een aantal kleinschalige musea en particuliere collecties aanwezig. Behoud van deze collecties is vanuit heemkundig oogpunt gewenst. Mogelijk dat het samenvoegen van de collecties, zeker als dat in een aantrekkelijk gebouw gebeurt, ook vanuit toeristisch-recreatief oogpunt interessant kan zijn. Het museum kan het toeristisch-recreatief product versterken. Toeristen en recreanten kunnen hun verblijf invullen en/of verlengen in de gemeente Boxtel met een bezoek aan het toekomstige museum. Tevens kunnen extra overnachtingsmogelijkheden om diverse overnachtingsmogelijkheden hieraan bij

39


dragen. Hieruit vloeien bestedingen voort bij de overnachtingsgelegenheid, in het museum en in de directe omgeving, zoals in de kern Boxtel (horeca en detailhandel). B elangrijk is dat de openingstijden van het museum uitgebreider zijn dan de huidige beperkte openingstijden van de afzonderlijke musea. Per jaar moet het museum ongeveer 10.000 bezoekers ontvangen om te kunnen blijven voortbestaan. Het verdient aanbeveling om de mogelijkheden en de meerwaarde van het museum voor het toerisme nader te beschouwen. Steun voor de grotere attracties In de analyse bleken er drie attracties te zijn die heel belangrijk zijn voor recreatie en toerisme in Boxtel; het Oertijdmuseum, de Kleine Aarde en Recreatieplas Langspier. Deze attracties ontvangen relatief veel bezoekers per jaar. Deze lokale, regionale en zelfs voor een deel landelijk bezoekers , leveren inkomsten en werkgelegenheid op. Daarnaast bepalen de attracties mede het imago van de gemeente Boxtel. Een kanttekening is dat de bezoekers vooral gebruik maken van de bezochte attractie en niet van andere voorzieningen in de gemeenten, waardoor de bestedingen bijna niet op andere plaatsen terecht komen. Dit verdient aandacht. Het is voor Boxtel van groot belang dat deze attracties kunnen blijven vernieuwen en zo het publiek kunnen blijven boeien. Elk van de drie attracties heeft zijn wensen of kampt met problemen. Bij de Groene Poort is het al lange tijd wachten op de daadwerkelijke realisatie van het bezoekerscentrum, de Kleine Aarde kampt met parkeerproblemen en matige busverbindingen en Langspier wil nieuwe voorzieningen realiseren, mede om voldoende financiën te genereren om de bestaande voorzieningen te vernieuwen. Tevens is de Langspier niet met het openbaar vervoer bereikbaar en op drukke dagen is er te weinig parkeergelegenheid. De gemeente Boxtel heeft aandacht voor deze en mogelijke andere aspecten en draagt bij aan het verder versterken van de drie belangrijke attracties. De gemeente kan hier ondersteuning voor zoeken bij andere partijen. Ondernemerschap stimuleren De gemeente Boxtel streeft naar verbreding van het toeristische aanbod, zowel in de sfeer van verblijfsrecreatie als van dagrecreatie. De gemeente staat hierbij vooral positief ten opzichte van ideeën die vernieuwend en innovatief zijn. Verder kunnen projecten die bijdragen aan het imago van Boxtel in bijzondere mate op steun rekenen. Zowel huidige ondernemers als potentiële nieuwe toetreders (variërend van projectontwikkelaars die een leisurevoorziening willen realiseren tot agrariërs die kiezen voor verbreding) treedt de gemeente positief tegemoet. Het is primair aan de ondernemers zelf om met initiatieven te komen. Kampeerbeleid Met het intrekken van de Wet op de Openluchtrecreatie door de rijksoverheid, op 1 januari 2008, is een van de beleidskaders voor het Boxtelse kampeerbeleid weggevallen. Het is zaak om eventuele hiaten op dit vlak te vullen. In bijlage 3 wordt nader op dit onderwerp ingegaan. Meer synergie Het toeristisch product Boxtel (en omgeving) bestaat nog te veel uit op zichzelf staande productonderdelen. De synergie tussen de groene omgeving en de cultuurhistorische elementen is bijvoorbeeld beperkt, maar bijvoorbeeld ook tussen de Kleine Aarde en het Oertijdmuseum en tussen elk van deze elementen en de centrumvoorzieningen in Boxtel. Organisatorisch bestaat er geen koppeling tussen bijvoorbeeld het cultureel platform en het toeristisch platform. Ook zijn er weinig arrangementen en andere vormen van samenwerking tussen aanbieders. Meer samenwerking en ketenvorming is gewenst. Denk aan gezamenlijke promotie, arrangementen, koppeling tussen agrariërs die verbreding zoeken en de groene omgeving, koppeling tussen dagen verblijfsrecreatie, gezamenlijke initiatieven rond collectief vervoer. De gemeente heeft hierbij een beperkte rol; vooral marktpartijen moeten het doen.

40

Mogelijk kan het Toeristisch Platform een voortrekkersrol spelen door een Plan van Aanpak op te stellen. Duurzaam toerisme Boxtel kiest voor economische, sociale en ecologische duurzaamheid. Ook op het gebied van toerisme. Dit betekent dat zowel acties van de gemeente zelf als van anderen op dit aspect getoetst zullen. Duurzaamheid is voor de gemeente 3 Boxtel de basis van het toetsingskader voor nieuwe ontwikkelingen . Boxtel wil zich neerzetten als koploper op het gebied van duurzaamheid. Ontwikkelingen die ertoe leiden dat Boxtel zich echt met duurzaam toerisme op de kaart zet worden dan ook van harte ondersteund. In dit kader denkt de gemeente Boxtel ook graag over het mogelijk te realiseren mobiliteitscentrum bij het spoor over de meerwaarde dat dit centrum kan hebben voor re creatie en toerisme. Het mobiliteitscentrum kan uit toeristisch-recreatief oogpunt een schakel zijn tussen het station en de attracties in de gemeente. Toeristen en recreanten die per trein aankomen in Boxtel kunnen op een duurzame manier het buitengebied, het centrum of de attracties bereiken. Daarnaast kan het mobiliteitscentrum een attractie op zich zelf zijn, waar duurzame vervoersmiddelen centraal staan. Samenwerking Samenwerking is belangrijk om een goed toeristisch-recreatief product neer te zetten. Zo leidt samenwerking tot efficiëntere inzet van tijd en geld en tot aantrekkelijkere arrangementen. Samenwerking is gewenst tussen ondernemers onderling, huidige ondernemers en nieuwe toetreders, ondernemers en promotieorganisaties, ondernemers en gemeente, et cetera. De samenwerking in Boxtel kan beter. Er wordt te veel gehandeld vanuit een wij-zij -tegenstelling in plaats vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het bouwen aan een sterk toeristisch product. Het toeristisch platform dat in 2007 is opgericht kan een belangrijke functie vervullen in het verbeteren van de samenwerking. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat er voor het platform een heldere taakomschrijving is. Dat is momentele nog niet het geval. In bijlage 2 wordt een voorstel gedaan voor de toekomstige werkwijze van het toeristisch platform. Nieuwe partners Behalve partijen die geworteld zijn in recreatie en toerisme kan het vruchtbaar zijn om andersoortige partijen te betrekken bij de ontwikkeling van het toerisme. Zo’n partij kan bijvoorbeeld zijn het SintLucas, een MBO Vakcollege voor creatieve beroepen. Via projecten of stages kunnen SintLucas -studenten mogelijk een bijdrage leveren aan de verrijking van het toeristisch product . Uiteraard zijn er ook andere, verrassende lokale, regionale en landelijke partners denkbaar. Bijvoorbeeld partijen werkzaam binnen de thema’s duurzaamheid, mobiliteit, innovatie en technologie (zoals Senternovem). Hiervoor liggen mogelijkheden voor samenwerking bij het realiseren van een mobiliteitscentrum. Streekorganisatie Het is gewenst dat er een streekorganisatie met ook toeristisch-recreatieve taken voor het Groene Woud komt . De gemeente Boxtel als toeristischrecreatieve trekker in de regio heeft hiertoe al het initiatief genomen, samen met de provincie. Het traject wordt verder ingezet en op 1 januari 2009 zal de Streekraad officieel in gesteld worden. . In de streekorganisatie bestaande uit de Streekraad (de bestuurders) en het Streekhuis (de uitvoerders) moet aandacht zijn voor verschillende aspecten van toerisme en recreatie in de regio. De streekorganisatie gaat zich inzetten voor de ontwikkeling van toeristischrecreatieve producten en voor de promotie en profilering van Nationaal Landschap het Groene Woud. Producten die op regionaal niveau voor het Groene Woud ontwikkeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld: • Pleisterplaatsen en toeristische overstappunten 3

De gemeente Boxtel beschikt reeds over e en toetsingskader hiervoor.

41


• • •

Evenementen Wandelknooppuntensysteem (wordt al aan gewerkt) Duurzame en groene activiteiten in het kader van de kandidaatstelling van BrabantSt ad voor de culturele hoofdstad van Europa in 2018

De streekorganisatie zal ondersteuning bieden aan ondernemers bij het opbouwen van duurzame kwaliteiten. Het is een organisatie voor overleg en afstemming waarbij bovengemeentelijke zaken worden opgepakt. Bezoekersmanagement en informatievoorziening Een sterk toeristisch product is een eerste voorwaarde om toeristen te trekken. Bekendheid geven aan dit product is een tweede, nauwelijks minder belangrijke voorwaarde. Zowel de informatievoorziening naar de (potentiële) bezoekers via internet en via de VVV-kanalen in de regio (inclusief de drie grote steden) is daarbij van belang, als een goede informatievoorziening binnen Boxtel zelf. In Boxtel zijn de ontwikkeling van een volwaardige VVV-functie en bezoekerscentrum het Groene Woud en een betere informatievoorziening over Boxtel en het Groene Woud op het station de twee speerpunten. Het verbeteren van de promotie naar de markt zal in regionaal verband opgepakt moeten worden. De nadruk zal liggen op regionale promotie. Daarbinnen kan er ruimte worden gemaakt voor lokale promotie van de gemeente Boxtel. Met de promotie kan op korte termijn gestart worden. Er hoeft niet gewacht te worden tot het moment dat het toeristisch-recreatief product volop ontwikkeld is. Regio VVV Meierij en Noordoost -Brabant, Uitpunt Boxtel, de Groene Poort en het Brabants Bureau voor toerisme zijn hiervoor de aangewezen partijen. Daarnaast is een goed functionerende website met goede koppelingen en doorverwijzigingen een belangrijke voorwaarde. Monitoring In dit rapport wordt het beleid voor de komende 5 à 10 jaar uitgezet. Het is belangrijk om jaarlijks te monitoren of de uitvoering van het beleidsplan nog op koers ligt. Ook is het wenselijk om jaarlijks te checken of bijstelling van het beleid gewenst is. Na 5 jaar verdient het aanbeveling om tot een meer uitgebreide monitoring en mogelijke herijking te komen.

6.4 Effecten van beleid In paragraaf 6.1 zijn vier beleidsdoelen benoemd. In hoeverre draagt het beleid zoals dat in paragraaf 6.3 is beschreven bij aan het behalen van deze doelen? Veel van de beleidsmaatregelen leveren een positieve bijdrage aan de lokale en soms regionale economie. Belangrijke maatregelen in dit kader zijn het bieden van goede ontwikkelingsmogelijkheden voor de drie grootste attracties, het bieden van kansen voor innovatieve ondernemers (zowel bestaande als nieuwe ondernemers), het versterken van de kern Boxtel, het versterken van de synergie tussen productonderdelen en het verbeteren van de promotie waardoor meer bezoekers naar Boxtel zullen komen. Het verbeteren van de recreatiemogelijkheden voor de eigen inwoners en voor de bevolking uit de regio zijn beide ook als doel benoemd. Veel van de beleidsmaatregelen passen binnen dit doel. Bij het verbeteren van de recreatiemogelijkheden gaat het om een sociaal-maatschappelijk doel. Andere maatschappelijke doelen die door uitvoering van beleidsplan worden bereikt zijn dat de identiteit van Boxtel en van het Groene Woud wordt versterkt. Behalve dat dit zich economisc h uitbetaalt, heeft dit ook een waarde op zich; trots, sociale binding. Tot slot is een doel van het toeristisch-recreatief beleid om de ruimtelijke kwaliteit te versterken. De centrumplannen, de betere samenhang tussen rood, groen en blauw, het toetsten van nieuwe initiatieven op de bijdrage aan duurzaamheid en het ondersteunen van initiatieven die inzetten op duurzaam toerisme passen binnen deze doelstelling.

42

7 ACTIEPLAN De beleidsacties uit hoofdstuk 6 zijn in dit hoofdstuk samengebracht. De acties z ijn per thema ingedeeld. Voor elke actie is kort beschreven wat de actie inhoudt, wat de rol van de gemeente is, wie overige betrokkenen zijn, wanneer de actie zal plaatsvinden en hoe de financiering eruit ziet. De volgende thema’s komen achtereenvolgens aan de orde: • Attractiviteit buitengebied • Synergie • Cultuurhistorie, kern Boxtel en evenementen • Informatievoorziening en promotie • Organisatorisch • Lopende projecten • Monitoring en evaluatie Thema Toelichting

Attractiviteit buitengebied De gemeente Boxtel heeft een aantrekkelijk buitengebied. Dat wil zeggen; vooral de belevingswaarde is hoog. De gebruikswaarde en de attractiewaarde kunnen verhoogd worden. Hier gaat de gemeente Boxtel aan werken. Een vijftal projecten is hiervoor concreet benoemd.

Actie 1

Optimaliseren van wandel en andere recreatieve verbindingen tussen de kernen Boxtel, Liempde, Lennisheuvel en het buitengebied. Hoewel het groen op veel plaatsen tot nabij de kernen van Boxtel en Liempde komt, kan niet vanuit alle plekken dit groen even goed bereikt worden. Verbetering van deze situatie is gewenst, met name ook voor de eigen inwoners. Gemeente is trekker

Toelichting

Rol gemeente Betrokkenen Planning Financiering

Toeristisch platform, maatschappelijke organisaties Planvorming in 2008, realisatie in de periode 2009 – 2012 In planvormingsfase alleen inzet van uren, geen out of pocketkosten In uitvoeringsfase bijdrage gemeente: 70.000, -euro voor de direct aan routes gerelateerde kosten. Overige financiering door terreinbeheerders en via subsidies voor recreatieve openstelling van agrarische gronden. Deze actie is onderdeel van een overkoepelend project, waarbij gewerkt wordt aan de optimalisering en promotie van de recreatieve infrastructuur.

Actie 2

Optimaliseren attracties

van

bewegwijzering

van

Toelichting

De afgelopen jaren is de objectbewegwijzering vernieuwd. De hier opgenomen actie is gericht op

43


Rol gemeente

objecten, die op basis van nieuwe inzichten voor bewegwijzering, in aanmerking komen en nog niet of onvoldoende zijn bewegwijzerd. Gemeente is trekker

Betrokkenen

Toeristisch platform, recreatieondernemers

Planning

2009-20010

Financiering

Bijdrage van gemeente en van de bewegwijzerde ondernemingen (kostenraming is vooraf niet mogelijk) Realisatie boerenterrassen en andere ondersteunende horeca in het buitengebied

Actie 3

Toelichting

Rol gemeente

Recreanten willen tijdens een fietsof wandeltocht graag een stop maken bij een horecagelegenheid. Dergelijke pleisterplaatsen leiden bovendien tot inkomsten en werkgelegenheid. In het bestemmingsplan buitengebied is aangegeven onder welke voorwaarden dit soort initiatieven ontwikkeld kunnen worden. Gemeente is toetser

Betrokkenen

Ondernemers zijn de initiatiefnemers

Planning

Afhankelijk van derden

Financiering

Financiering door particulieren

Actie 4

Realisatie van extra kano - aanlegplaatsen langs de Dommel Het ‘rondje Boxtel’ is een van de attracties van Boxtel. De aantrekkelijkheid van dit rondje neemt toe als er meer mogelijkheden komen om op leuke plekken uit te stappen. Via het project Dommel door Boxtel wordt deze actie gerealiseerd. Gemeente is medefinancier van het vastgestelde plan. Waterschap de Dommel (trekker), kanoverenigingen Vanaf 2008

Toelichting


Financ iële bijdrage gemeente Boxtel maakt deel uit van het totale overkoepelende project, zoals is vastgesteld door de gemeenteraad.

Actie 5

Verbeteren bereikbaarheid van attracties en natuurgebieden met het openbaar vervoer De bereikbaarheid per bus van natuurgebieden en van veel attracties laat te wensen over. Dit geldt zowel voor Boxtel als voor de omliggende gemeenten. De gemeente Boxtel maakt zich, in regionaal verband, sterk om deze situatie te verbeteren. Gemeente zet dit onderwerp op de agenda in Groene Woud verband.

Toelichting

Rol gemeente

44

Betrokkenen Planning

Gemeenten in het Groene Woud, Noord-Brabant, Arriva, ondernemers 2009-2010

Financiering

Geen financiële bijdrage gemeente Boxtel

Actie 6

Vaststellen nieuw kampeerbeleid

Toelichting

Betrokkenen

Met de intrekking van de WOR is een bezinning op het kampeerbeleid gewenst. In bijlage 3 is hierover een advies geformuleerd. Mede op basis van dit advies zal de gemeente Boxtel tot besluitvorming komen. De gemeente maakt een beslissing over het nieuwe beleid op basis van bijlage 3 en in overleg met betrokken partijen, zoals het toeristisch platform en de VROB. Toeristisch platform, VROB

Planning

2009

Financiering

Met deze actie zijn geen out of pocket kosten gemoeid

Thema

Synergie

Toelichting

Creëren van meer samenhang tussen de bestaande onderdelen van het toeristisch product Boxtel kan het product sterker maken. Meer samenwerking tussen de recreatieve aanbieders op het gebied van promotie, arrangementen en dergelijke is hiervoor gewenst.

Actie 7

Opstellen en uitvoeren van ee n plan van aanpak voor het versterken van de synergie Zie eerder

Rol gemeente

Toelichting Rol gemeente Betrokkenen Planning Financiering

Provincie

Gemeente denkt mee over dit onderwerp in het Toeristisch platform Toeristisch platform is trekker, andere ondernemers en organisaties worden betrokken 2009: plan opstellen 2009-2012: uitvoering De gemeente geeft co-financiering (maximaal 50%) aan synergieversterkende acties die ten goede komen aan het totale toeristische product Boxtel. Het totale bedrag dat de gemeente hiervoor beschikbaar stelt voor de periode 20082010 is 10.000, -- euro.

Thema

Cultuurhistorie, kern Boxtel en evenementen

Toelichting

In aanvulling op het ‘groen’ zet Boxtel in op versterking van het ‘rood’ (centrum). De acties binnen dit thema dragen bij aan een grotere diversiteit van het toeristisch product.

45


Actie 8

Evenementenbeleid

Toelichting

Evenementen zijn geliefd bij zowel de lokale bevolking als bij toeristen. Evenementen kunnen imagoversterkend werken. Dit maakt dat beleid op dit vlak gewenst is. Bovendien is afstemming gewenst zodat er onder andere een goede verdeling, wat betreft de planning en mogelijk ook de inhoud, over het jaar ontstaat. De gemeente bepaalt het beleid in samenspraak met anderen Uitpunt Boxtel is samen met de regionale VVV trekker op promotioneel vlak. Andere betrokkenen zijn vooral evenementenorganisatoren, VVV en ondernemers. Het project is reeds gestart. Uitvoering blijft de gehele doorlooptijd van dit actieplan van belang. Per jaar stelt de gemeente 30.000 euro beschikbaar voor evenementen.

Rol gemeente Betrokkenen

Planning Financiering

Actie 9

Onderzoek samenbrengen erfgoed collecties

Toelichting

Betrokkenen

Het samenbrengen van de diverse erfgoed collecties in één gebouw kan een maatschappelijk doel dienen (behoud erfgoed) en kan daarnaast toeristisch interessant zijn. Met name dit laatste is in dit kader van belang. De gemeente onderzoekt vanuit het belang van erfgoed of het mogelijk is en wat het kost om de verschillende collecties samen te brengen en hoe deze kosten zich verhouden tot de meerwaarde die ze hebben (ook voor het toerisme in Boxtel). Gemeente is trekker van het onderzoek. De gemeente maakt na afronding van het onderzoek de afweging of de kosten opwegen tegen de baten (behoud erfgoed en bijdrage aan het toerisme) Musea, eigenaren collecties

Planning

2009

Financiering

Lopend project, geen extra kosten

Actie 10

Rol SintLucas Vakcollege

Toelichting

Met het SintLucas heeft Boxtel een school met creatieve studenten binnen de gemeentegrens. Deze creativiteit kan mogelijk worden benut, bijvoorbeeld door het straatbeeld te verfraaien of cultuurhistorische elementen op een bijzondere manier te ontsluiten. Doel van deze actie is het aftasten van de mogelijkheden en vervolgens aan de slag gaan met kansrijk geachte mogelijkheden. Gemeente neemt het initiatief tot een gesprek

Rol gemeente


SintLucas Vakcollege. Afhankelijk van de uitkomst van de gesprekken mogelijk andere betrokkenen.

46

Planning

2009

Financiering

Alleen inzet van uren en geen out of pocketkosten bij het organiseren van de samenwerking. Bij de uitvoering zullen de gemaakte kosten op projectbasis worden gedekt.

Thema

I nformatievoorziening en promotie

Toelichting

Een sterk toeristisch product is een eerste voorwaarde om toeristen te trekken; het bekend maken van dit product, zowel via promotie als door informatievoorziening ter plekke is een tweede nauwelijks minder belangrijke voorwaarde . Regionaal en integraal bezoekersmanagement is van belang. Een aantal acties wordt ingezet om de promotie en informatievoorziening te verbeteren.

Actie 11

Realisatie bezoekerscentrum/informatievoorziening het Groene Woud bij voorkeur in de Groene Poort De planvorming om in de Groene Poort een volwaardig bezoekerscentrum voor het Groene Woud in te richten is in een vergevorderd stadium. Het komt nu aan op een spoedige realisatie. Gemeente is partner en medefinancier

Toelichting


Planning

Provincie Noord-Brabant (trekker), partners binnen NL Het Groene Woud, Stichting De Groene Poort, Oertijdmuseum 2008-2009

Financiering

Provincie is hoofdfinancier. Structurele bijdrage (in de exploitatie) door de gemeente Boxtel van 25.000, -- euro

Actie 12

Informatie bij Station Boxtel

Toelichting

Rol gemeente

Het NS - station is een belangrijke toegangspoort naar Boxtel. Toeristen en recreanten die per trein naar Boxtel komen kunnen momenteel op het station geen informatie vinden over wat Boxtel en omgeving te bieden heeft. Door de ontwikkeling van een goede informatievoorziening en ontvangst kan deze situatie worden verbeterd. Ook voor zakelijke reizigers die op station Boxtel komen kan deze informatievoorziening een rol spelen; het kan hen ertoe brengen de gemeente ook eens in hun vrije tijd te bezoeken. Gemeente is trekker

Betrokkenen

VVV, Uitpunt Boxtel, NS , Citymanagement Boxtel

Planning

2009

Financiering

Eenmalige bijdrage van de gemeente Boxtel. (K ostenraming is vooraf niet mogelijk)

47


Actie 13 Toelichting


Planning

Versterken promotie en marketing NL het Groene Woud De toeristische aantrekkingskracht van Boxtel is sterk verbonden met de kwaliteiten van het Groene Woud. Promotie van deze regio is dan ook van groot belang voor Boxtel. Voortrekkersrol binnen de gemeenten van het Groene Woud Partners binnen NL Het Groene Woud, waarbij vooral een rol is weggelegd voor de regionale VVV(’s). Start in 2008

Financiering

Binnen de financiering van de regionale VVV. De hoogte van de bijdrage wordt bezien op basis van de te leveren prestaties.

Thema

Organisatorisch

Toelichting

Een toeristisch product maak je en vermarkt je samen. Zowel lokaal als regionaal dient de organisatiestructuur versterkt te worden.

Actie 14

Betrokkenen

Opzetten van een nieuwe structuur voor het toeristisch platform en vervolgens uitvoering geven aan acties via dit platform. Ten behoeve van de begeleiding van het opstellen van het nieuwe beleids - en actieplan is een voorlopig toeristisch platform opgezet. Besluitvorming over de fase na het gereed komen van het beleidsplan is gewenst. Het gaat dan om de rol, de werkwijze en de samenstelling. Vervolgens is het zaak dat het platform conform de gemaakte afspraken aan de slag gaat. In bijlage 2 wordt nader op de nieuwe structuur ingegaan. In de fase van het opzetten van het platform is de gemeente trekker, in de fase erna is de gemeente voorzitter en deelnemer (zie bijlage 2) Toeristisch platform

Planning

Besluitvorming 2008, uitvoering 2009-2012

Financiering

De gemeente Boxtel draagt bij aan de facilitaire kosten: jaarlijks 2.000, -- euro. Daarnaast kan de gemeente besluiten om acties die door het platform worden geïnitieerd mede te financieren. Een aantal van deze acties staan in deze actielijst. Daarnaast kunnen er door het platform uiteraard acties , bijdragend aan de in deze nota opgenomen doelstellingen, worden geïnitieerd die hier nog niet zijn vermeld. De gemeente maakt vooralsnog per keer de afweging of een bijdrage op zijn plek is.

Toelichting

Rol gemeente

48

Actie 15

Rol gemeente

Opzetten van een streekorganisatie voor het Groene Woud Om de samenwerking op regionaal niveau te verbeteren en de samenhang tussen projecten te vergroten is de opzet van een streekorganisatie gewenst. Voortrekkersrol binnen partnerschap

Betrokkenen

Partners binnen NL het Groene Woud

Planning

2009

Financiering

Jaarlijkse bijrage gemeente Boxtel is nader te bepalen, op basis van het regionale voorstel.

Thema

Lopende projecten

Toelichting

Lokaal en regionaal zijn recent projecten opgestart die, direct of indirect, van belang zijn voor recreatie en toerisme in Boxtel. Het is zaak deze projecten met volle energie voort te zetten.

Actie 16

Duits lijntje

Toelichting

De planvorming voor het project ‘ Duits lijntje’ is in een vergevorderd stadium. Het komt nu aan op besluitvorming en uitvoering. De gemeente Boxtel is een van de gemeenten die meedenkt, meebeslist en meefinanciert Regionaal Milieubedrijf Brabant (trekker), andere gemeenten Vanaf 2008

Toelichting


Lopend project, geen extra kosten vanuit toerisme en recreatie

Actie 17

Realisatie centrumplannen

Toelichting

Rol gemeente

Boxtel heeft diverse plannen om het centrum te versterken: plan de Croon, realisatie parkeergarage, versterking cultuurhistorische as. Realisatie van deze plannen is sterk gewenst vanuit toeristisch-recreatief oogpunt. Met het oog op het versterken van de cultuurhistorie is ook het voeren van een oriënterend gesprek over eventuele toekomstige recreatieve mogelijkheden rond kasteel Stapelen gewenst. Gemeente is trekker

Betrokkenen

Ondernemers, organisaties, bewoners

Planning

2008-2012

Financiering

Lopende projecten, geen toerisme en rec reatie

Actie 18

Vergroten zichtbaarheid van de Dommel

extra

kosten vanuit

49


Toelichting

Betrokkenen

De Dommel stroomt door de kern van Boxtel maar dit is op veel plekken momenteel niet als zodanig te ervaren. Het Waterschap werkt via het project Dommel door Boxtel onder andere aan het vergroten van de zichtbaarheid. Gemeente heeft samen met het Waterschap de Dommel het project opgezet en gefinancierd. Waterschap de Dommel is trekker

Planning

2008-2009

Financiering

Lopend project, kosten voor het waterschap. De gemeente draagt financiële bij voor de doelstellingen van deze actie.

Actie 19

Rol gemeente

Streven naar een uitbreiding van de overnachtingsmogelijkheden Om toeristen voor een langere tijd vast te houden in Het Groene Woud en specifiek in Boxtel dienen we te streven naar een uitbreiding van de overnachtingsmogelijkheden en/of een uitbreiding van de diversiteit aan overnachtingsmogelijkheden. Gedacht kan worden aan kwalitatief hoogwaardige overnachtingsmogelijkheden zoals een hotelvoorziening, de uitbreiding van luxe B&B of slapen bij de boer. Gemeente is trekker

Betrokkenen

Ondernemers, Toeristisch platform,

Planning

2008-2012

Financiering

Afhankelijk van de uitwerking, op dit moment worden geen out of pocket kosten verwacht.

Thema

Monitoring en evaluatie

Toelichting

Om te bewaken dat het beleid en het actieplan ook tot uitvoering komt, is een j aarlijkse monitoring en een 5-jaarlijkse evaluatie gewenst. De evaluatie kan leiden tot een herijking van het toeristischrecreatief beleids- en actieplan.

Actie 20

Monitoring en evaluatie

Toelichting

Zie eerder

Rol gemeente

Gemeente is trekker

Betrokkenen

Toeristisch platform

Planning

Monitoring in de periode 2009-2012, evaluatie in 2013 Voor de monitoring zijn geen financiën nodig, wel inzet van tijd. Voor de evaluatie in 2013 t.z.t. mogelijk wel budget res erveren.

Rol gemeente

Toelichting

Financiering

50

GERAADPLEEGDE LITERATUUR Arcadis in opdracht van de gemeente Boxtel (2006) Bestemmingsplan Buitengebied 2006; Toelichting. Breedveld, K., A. van den Broek, J. de Haan, L. Harms, F. Huysmans en E. van Ingen (2006). De tijd als spiegel; hoe Nederlanders hun tijd besteden. Sociaal Cultureel Planbureau, Den Haag. Buro Coördinaat (2000). Buitengebied Boxtel in 2010 Ruimte voor Boeren, Burgers en Buitenlui; Totaalvisie en Uitvoeringsprogramma Plattelandsvernieuwing. In opdracht van de gemeente Boxtel, Buro Coördinaat, Oisterwijk. Gemeente Boxtel (2000). Hof van de Meierij; Toeristisch-recreatief beleidsplan voor de gemeente Boxtel. Gemeente Boxtel, Boxtel. Gemeente Boxtel (2005) De Croon winkelen en wonen op niveau; RUIMTELIJKE ONDERBOUWING, Vrijstellingsprocedure ex artikel 19, lid 1 WRO Nieuwbouw DE CROON te Boxtel. Boxtel. Gemeente Boxtel (2006). ‘Samen leven, ruimte geven’ beleidsprogramma 20062010. Gemeente Boxtel, Boxtel. Gemeente Boxtel (2007). Bestemmingsplan Landgoed Velder 2007. Gemeente Boxtel, Boxtel. Gemeente Boxtel (2007). Bestemmingsplan ‘Centrum Boxtel’. Gemeente Boxtel, Boxtel. Goudappel Coffeng, verkeer en vervoer ruimtelijke economie in opdracht van de gemeente Boxtel (2005) Parkeerplan centrum Boxtel . H+N+S Landschapsarchitecten in opdracht van de gemeente Boxtel (2003). Cultuurhistorische as Boxtel, voorlopig ontwerp. H+N+S Landschapsarchitecten, Utrecht. Kamer van Koophandel Oost-Brabant (2005). Sterkte-Zwakte Analyse Regio Waalboss; van lokaal naar regionaal. Kamer van Koophandel Oost -Brabant, Eindhoven. Korteweg Maris, D. (2007). Toeristische trendrapportage Brabant 2006/07. Brabants Bureau voor Toerisme, Kenniscentrum Toerisme en Recreatie, Tilburg. NRIT Onderzoek (2007). Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 20062007. NRIT Media, Breda. Provinciale Staten van Noord-Brabant (2002, gedeeltelijk herzien in 2004). Streekplan Noord-Brabant 2002 'Brabant in Balans', Provincie Noord-Brabant, ’ s -Hertogenbosch. Smallenbroek, A.J.H. en M. van Steenis (2005). Het kampeerbeleid na de Wet op de Openluchtrecreatie; handreiking voor bestuurders en ambtenaren. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. VNG Uitgeverij, Den Haag. Wissing stedebouw en ruimtelijke vormgeving, in opdracht van de gemeente Boxtel, (2002) StructuurvisiePlus Boxtel. Wissing stedebouw en ruimtelijke vormgeving, Barendrecht. ZKA Consultants & Planners in opdracht van Brabants Bureau voor Toerisme en de vijf Brabantse regio’s (2007). Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 Brabantse regio’s, ZKA, Breda.

51


WEBSITES Gemeente Boxtel, http://www.boxtel.nl Het Groene Woud, http://www.hetgroenewoud.com De Kleine Aarde, http://www.dekleineaarde.nl Oertijdmuseum in de Groene Poort, http://www.oertijdmuseum.nl Recreatieplas de Langspier, http://www.delangspier.nl Regio VVV Meierij en Noordoost Brabant, http://www.regio-vvv.nl Uitpunt Boxtel, http://www uitinboxtel.nl

52

BIJLAGE 1 – WORKSHOPS EN INTERVIEWS Workshops en deelnemers Inventariserend • Toeristisch platform – 24 september 2007 • Overheden – 6 november 2007 • Terreinbeheerders en natuurorganisaties – 6 november 2007 • Recreatieondernemers – 6 november 2007 Terugkoppelend • Analyse en visie met gemeente Boxtel en toeristisch platform – 20 november 2007 • Concept beleidsplan toerisme en recreatie met gemeente Boxtel en toeristisch platform – 14 februari 2008 Deelnemers Akker, Joep van den Beerendonk, Frans van Beugen, Ton van Boeckel, Frans van Böhm, Bas Brouwers, Mark Cocq, Marion de Erp, Piet van Erp, Wim van Fraaye, René Goertz, Lisette Grinsven, Toon van Groenestein, Wim van Hal, Marcel van Harmsen, Wim Heerkens, Harrie Kerkhoven, Gerrit Laat, Rein de Oers , Peter van Pijll, Wilma van der Groene Woud Reinders, Ellen Schel, Bas Schellekens, Willem Spijkers, Jan Summeren, Janneke van Verstegen, Sjoerd Witteveen, Arj en Zomers, Albert

Stichting Groene Poort Agrarische Natuurvereniging Het Groene Woud Vekabo Landgoed Velder Gemeente Boxtel Gemeente Vught Gemeente Boxtel (promotie evenementen, recreatie en toerisme) Camping Dennenoord Gemeente Boxtel, wethouder VROB Gemeente Boxtel, ondersteuning Toeristisch adviseur Kanovereniging De Pagaai ZLTO Boxtel RECRON Brabant Gemeente Boxtel (communicatie en ondersteuning) Meierij commissie T&R Regio VVV Gemeente Boxtel (coördinator plattelandsvernieuwing, t oerisme en recreatie) Provincie Noord-Brabant - Nationaal landschap het Uit in Boxtel Gemeente Boxtel (voorlichting) Recreatieplas de Langspier VVV Boxtel Regio VVV Hof van Vijfeijken Ondernemersvereniging Boxtel/Citymanagement Gemeente Sint -Michielsgestel

Telefonische en persoonlijke interviews • Regio VVV Meierij en Noordoost -Brabant, Janneke van Summeren – 23 november • Natuurmonumenten, Frans Kapt eijns – 29 november 2007 • VVV Boxtel, Trudy Wyenberg – 29 november 2007 • Brabants Landschap, Vic Bakker – 3 december 2007

53


• • • •

René Fraaye, Oertijdmuseum in de Groene Poort – 6 december 2007 Gürtan Ercan, de Kleine Aarde - 6 december 2007 Willem Schellekens, recreatieplas de Langspier – 6 december 2007 Peter van Oers, gemeente Boxtel – 6 december 2007

54

BIJLAGE 2 – ADVIES OVER TOERISTISCH PLATFORM BOXTEL In de gemeente Boxtel is in 2007 een toeristisch platform opgericht . Het platform heeft een advies - en klankbordfunctie bij het opstellen van dit toeristisch-recreatief beleidsplan. Het is de wens van de gemeente om dit toeristisch platform na het opstellen van dit beleidsplan te laten voortbestaan. Over de rol en de taakverdeling van het platform wenst de gemeente een advies. Dit advies is beschreven in deze bijlage. Doelstelling Het Toeristisch Platform heeft als belangrijkste doelstelling om de kwaliteit van het toeristisch aanbod te ontwikkelen en te bewaken. Leden geven daartoe gevraagd en ongevraagd advies aan de gemeente Boxtel en werken tezamen, en met betrokkenen va n buiten het platform, aan concrete acties . De gemeente informeert via het Platform de leden over voorgenomen beleidsbeslissingen. Het Platform fungeert voorts als aanspreekpunt voor de toerist isch-recreatieve ondernemers in de gemeente Boxtel en draagt zorg voor de behartiging van de belangen van het toeristisch-recreatief bedrijfsleven richting de gemeenten en anderen. Zoals uit het bovenstaande blijkt is de rol van de gemeente en de leden bi nnen het Platform duidelijk een andere. Het is belangrijk dat partijen zich hiervan bewust zijn zodat geen verkeerde verwachtingen ontstaan. De gemeente is geen lid, maar ont vangt de adviezen van de leden van het Platform of van het Platform in zijn geheel. E en eindafweging zal door het college van B&W gemaakt worden. Dat de rol va n gemeente en andere leden een andere is, neemt niet weg dat zij een gelijke doelstelling behoren te hebben: het verder duurzaam ontwikkelen va n het toeristischrecreatieve produc t Boxtel. De leden van het platform vertegenwoordigen de leden van hun organisatie en nemen deel vanuit het algemene belang van de toeristischrecreatieve sector. Daar waar het Platform actief betrokken is bij de uitvoering van projecten geldt een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente en leden van het Platform voor het welslagen van de acties. Samenstelling Momenteel is de portefeuillehouder recreatie en toerisme voorzitter van het Toeristisch Platform. Het secretariaat is in handen van een ambtenaar van de gemeente Boxtel. Overige leden van het Platform zijn vertegenwoordigers van diverse sectoren en organisaties die een relatie hebben met toerisme en recreatie. De precieze samenstelling is momenteel als volgt: • Regionale VVV • Koninklijk Horeca Nederland/ M K B • Lokale adviesraad To erisme en Recreatie • Vekabo • Vereniging van Recreatie • ZLTO Boxtel Ondernemers Boxtel • Uitpunt Boxtel • Recron Geadviseerd wordt om een open gesprek met elkaar te hebben over welke samenstelling van organisaties en personen in de toekomst het meest gewenst is. Voor een goed functionerend platform is het van groot belang dat er vertrouwen is tussen de deelnemers en dat allen bereid zijn zich in te zetten voor het welslagen van dit platform. Voorzitterschap en secretariaat Geadviseerd wordt dat de rol van voorzitter ook in de toekomst door de portefeuillehouder recreatie en toerisme wordt ingevuld. Het hoeft zeker geen vanzelfsprekendheid te zijn dat de gemeente Boxtel ook het secretariaat voert, zoals momenteel het geval is. S terker, voor het draagvlak bij de betrokkenen verdient het de voorkeur dat een ander lid van het Platform deze rol op zich neemt.

55


Werkwijze Geadviseerd wordt dat het Toeristisch Platform enkele keren per jaar (concreet voorstel: drie keer) in zijn volledige samenstelling bijeen komt. De voorzitter, de ambtelijk vertegenwoordiger en de secretaris stellen voorafgaand aan deze vergadering een agenda samen en sturen die aan een ieder toe. Naast deze reguliere vergadering zullen er rond projecten vergaderingen plaatsvinden waarbij individuele leden van het Platform aanwezig zijn, maar ook betrokkenen van buiten het platform. Dat kunnen bijvoorbeeld individuele ondernemers zijn, betrokkenen bij Citymanagement of buurgemeenten. Op deze wijze ontstaan er feitelijk werkgroepen die onder de paraplu van het Toeristisch Platform opereren. Deze werkgroepen kunnen structureel van aard zijn maar ook tijdelijk, voor de duur van een specifiek project. Kosten De kosten die gepaard gaan met het faciliteren van het platform zijn beperkt. Geadviseerd wordt dat de gemeente deze kosten op zich neemt. Voor concrete acties is soms meer geld nodig. Per actie zal de gemeente de afweging maken of en in welke mate zij hieraan bijdraagt en in hoeverre de financiering van anderen zal moeten komen. Locatie Wat ter overweging wordt gegeven is om de bijeenkomsten van het Toeristisch Platform niet (altijd) op het gemeentehuis te laten plaatsvinden, maar (soms) op het bedrijf van een van de deelnemers of het kantoor van een van de organisaties. Door op toerbeurt, en uiteraard vrijwillig, bij deelnemers te vergaderen, kunnen allen het bedrijf of organisatie beter leren kennen. Dit kan leiden tot meer wederzijds begrip. Communicatie Het verdient aanbeveling om verslagen van de bijeenkomsten van het Toeristisch Platform op de internetsite van de gemeente te plaatsen, zodat ook andere geïnteresseerden kunnen kennisnemen van het besprokene. Relatie gemeente en VROB (en anderen) De Vereniging van Recreatie Ondernemers Boxtel (VROB) is een van de deelnemers in het Toeristisch Platform. Echter, niet alle onderwerpen die voor de gemeente en de VROB van belang zijn, zijn voor het gehele Toeristisch Platform van belang. Het is dan ook belangrijk dat ook in de toekomst bilaterale gesprekken tussen beide blijven plaatsvinden. Ditzelfde geldt voor gesprekken tussen gemeente en andere bij recreatie en toerisme betrokken partijen.

56

BIJLAGE 3 – ADVIES OVER EEN NIEUW KAMPEERBELEID De Wet op de openluchtrecreatie (W OR) is met ingang van 1 januari 2008 k o m e n t e vervallen. E r bestaat daarmee geen landelijke wetgeving meer voor kampeerterreinen. Een toets van het huidige gemeentelijke kampeerbeleid en een advies over het nieuw te voeren beleid is daarom gewenst. In dit advies wordt achtereenvolgens stilgestaan bij het kamperen op kampeerterreinen en het kleinschalig kamperen. Kamperen op kampeerterreinen In het bestemmingsplan staat ten aanzien van de ontwikkelingsmogelijkheden van bestaande verblijfsrecreatiebedrijven vermeld dat in beginsel de beleidslijn uit het streekplan wordt overgenomen: beperkte ontwikkelingsmogelijkheden in de groene hoofdstructuur en ruimere ontwikkelingsmogelijkheden in de agrarische hoofdstructuur. Deze beleidslijn sluit goed aan bij de visie in dit toeristisch-recreatief beleidsplan. Geadviseerd wordt daarom om deze lijn te handhaven. In het bestemmingsplan wordt momenteel geen ruimte geboden aan nieuwvestiging van extra verblijfsrecreatieve bedrijven. Vanuit dit toeristischrecreatief beleidsplan kan gedacht worden aan heroverweging hier van en initiatieven die een versterking zijn voor het toeristisch product Boxtel en die een meerwaarde vormen voor de ruimtelijke kwaliteit een kans te bieden. Daar het bestemmingsplan recent is vastgesteld ligt aanpassing van het beleid op korte termijn echter niet voor de hand. Voorschriften Sinds 1 januari 2008 hebben kampeerbedrijven geen exploitatievergunning meer nodig. Doel van deze maatregel is deregulering en om datgene wat een gemeente wel wil regelen zoveel mogelijk via het bestemmingsplan te regelen. De volgende aspecten die momenteel niet in het bestemmingsplan vastliggen kunnen, indien de gemeente dit wenst, in een bestemmingsplan worden geregeld: • Het aantal kampeerplaatsen • Het soort kampeermiddelen • De landschappelijke inpassing • De minimale afmetingen van standplaatsen • De maximale afmetingen van kampeermiddelen • De periode waarin kamperen is toegestaan • Voorzieningen op kampeerterreinen Of een gemeente besluit om over deze aspecten voorschriften op te stellen, is een politieke keuze. Wat tegen het opstellen van voorschriften pleit is dat daarmee afbreuk wordt gedaan aan de filosofie van deregulering. Wat er voor pleit is dat de gemeente beter kan sturen op kwaliteit; zowel landschappelijke kwaliteit als de kwaliteit van het toeristisch product. De Stichting Recreatie geeft het volgende advies: • Het aantal kampeerplaatsen - voor elk bedrijf een maximum vastleggen in het bestemmingsplan, dit met het oog op de ruimtelijke kwaliteit en de kwaliteit van het toeristisch product. • Het soort kampeermiddele n - geen voorschriften over opnemen. Door eisen te stellen aan de landschappelijke inpassing en aan het ontwikkelen met oog voor de ruimtelijke kwaliteit kan voldoende garantie geboden worden dat ongewenste ontwikkelingen zich niet voordoen.

57


•

• •

•

De landschappe lijke inpassing - voor de bedrijven in gebieden met hoge landschappelijke kwaliteiten in het bestemmingsplan voorschriften opnemen over landschappelijke inpassing, dit met het oog op de ruimtelijke kwaliteit. De minimale afmetingen van standplaatsen - geen voorschriften over opnemen, dit is de verantwoordelijkheid van ondernemers. De maximale afmetingen van kampeermiddelen - voor de bedrijven in gebieden met hoge landschappelijke kwaliteiten in het bestemmingsplan voorschriften opnemen over de maximale omva ng van kampeermiddelen (i.c. stacaravans), dit met het oog op de ruimtelijke kwaliteit. Wij adviseren om hierbij aan te sluiten bij de norm zoals die wordt geadviseerd door TOP Brabant: 70 m2. De periode waarin kamperen is toegestaan - voor bedrijven in gebieden met hoge landschappelijke kwaliteiten, waar winterkamperen landschapontsierend werkt, een voorschrift opnemen dat het terrein gedurende een periode gesloten moet zijn.

Hierbij geldt dat geadviseerd wordt in beginsel de richtlijnen voor bestaande k ampeerterreinen niet strenger te maken dan ze in de huidige situatie zijn. Kleinschalig kamperen In het bestemmingsplan buitengebied (2006) heeft de gemeente Boxtel passages opgenomen over kleinschalig kamperen. Hoofdlijn van beleid is dat er voldoende ruimte dient te worden geboden aan kleinschalig kamperen, waarbij als belangrijk criterium geldt dat zal moeten worden aangesloten bij de gebiedswaarden ter plaatse. Bij de realisatie van een nieuw kleinschalig kampeerterrein vindt de gemeente dat waar mogelijk de ruimtelijke kwaliteit van het gebied er op vooruit dient te gaan (‘voor wat hoort wat’). Een benadering die goed aansluit bij de visie zoals uiteen is gezet in dit toeristisch-recreatief beleidsplan. Geadviseerd wordt dan ook om deze beleidslijn te handhaven. Het kleinschalig kamperen is sinds enkele jaren niet meer per definitie gekoppeld aan een agrarische bestemming. Gemeenten kunnen er wel voor kiezen om alleen vrijstelling te verlenen als van een agrarische bestemming sprake is. In Boxtel is dit het geval. Vanuit de visie die is neergelegd in dit toeristisch-recreatief beleidsplan is het loslaten van deze koppeling gewenst. Het gaat er immers niet alleen om dat agrariërs neveninkomsten worden geboden maar ook dat het toeristisch product Boxtel wordt verrijkt. En daarvoor i s een koppeling aan een agrarische bestemming geen vereiste. Bovendien, met de toets of een kleinschalige camping bijdraagt aan de ruimtelijke kwaliteit worden potentiële negatieve ontwikkelingen voldoende tegengehouden. Een nadeel van een koppeling aan een agrarische bestemming is bovendien dat als een agrariër besluit zijn agrarisch bedrijf te beëindigen, ook de camping opgeheven moet worden. Met het oog op een gevarieerd toeristisch product een ongewenste ontwikkeling. Echter, aanpassing van het bestemmingsplan lijkt op dit moment niet opportuun. Met het vervallen van de WOR is het in beginsel mogelijk om op kleine campings meer dan 15 eenheden toe te staan. Vanuit de redeneerlijn van deregulering (een doel van het intrekken van de WOR) kan ervoor gekozen worden om geen voorschriften op te stellen over het aantal eenheden en dus meer eenheden toe te staan. Op steeds meer plekken in het land, en ook in Brabant, wordt de grens opgetrokken naar 25. Geadviseerd wordt om dit ook in B oxtel te doen. Voorwaarde is uiteraard dat van een goede landschappelijke inpassing sprake is. Het oprekken van de norm van 15 naar 25 plaatsen kan zonder aanpassing van het bestemmingsplan. In beginsel is het mogelijk om het aantal kleinschalige kampeerterreinen in een gemeente aan een maximum te verbinden. Geadviseerd wordt om dit in Boxtel niet te doen. Het aantal kleinschalige kampeerterreinen is beperkt zodat groei vanuit marktperspectief en vanuit ruimtelijk oogpunt vooralsnog niet tot problemen hoeft te leiden. Doordat de gemeente nieuwe aanvragen toetst op de

58

meerwaarde voor de ruimtelijke kwaliteit is er voldoende waarborg ingebouwd tegen ongewenste ruimtelijke ontwikkelingen. In verband met de landschappelijke inpasbaarheid wordt geadviseerd om geen stacaravans toe te staan op kleinschalige kampeerterreinen en om het kampeerseizoen te begrenzen van 15 maart tot en met 31 oktober. Een argument om geen stacaravans toe te staan is ook dat kleinschalig kamperen onderscheidend moet zijn ten opzichte van het reguliere kamperen. In het bestemmingsplan staat beschreven dat de gemeente Boxtel open staat voor bijzondere kampeermiddelen. zoals boomtenten en plaggenhutten. Het is innovatief en past bij het groene karakter van de gemeente. Dit sluit aan bij de visie zoals neergelegd in het toeristisch-recreatief beleidsplan.

59

Bruisend centrum in Het Groene Woud

Recommend Documents