Brandweer K R A N T. van Nederland. Internationale krachtenbundeling scheepvaartincidenten. Specialistische kennis, ervaring en middelen vereist

Brandweer

K R A N T

van Nederland

N

U M M E R

5

Maart 2013

3

Woningbrand

Het is 22 december 2012, 10.18 uur, bijna kerst. De meldkamer geeft de melding ‘woningbrand’ door aan de blusploeg van de Hoogeveense brandweer. Helaas kent de goed uitgevoerde inzet toch een dramatische afloop.

Specialistische kennis, ervaring en middelen vereist

Internationale krachtenbundeling scheepvaartincidenten

6

Lekker beSlangrijk

Het bestrijden van een incident op een schip vraagt

en Vlaanderen voor de opzet van specialistische

om specifieke kennis en bijzondere materialen.

brandweerteams. Die teams krijgen de juiste uitrus-

Met het Interreg 2 Zeeën-project Maritime Incident

ting en de benodigde kennis om scheepsincidenten

Response Groups (MIRG-EU) zorgt Veiligheidsregio

te beheersen. Zo kan een massaevacuatie op zee

Zeeland samen met partners uit Engeland, Frankrijk

worden voorkomen.

Veel oude brandweerslangen krijgen een tweede leven. De redactie van de Brandweerkrant deed onlangs een oproep voor ideeën en toepassingen. Dit leverde een aantal mooie producten op.

Lees verder op pagina 2

Blusboot

Eerste brandweerkrant uit 1870

waar de ontwikkelingen bij de brandweer al veel verder waren dan in Nederland.

Zeventien jaar later zag de Nederlandsche Brandweer-courant het daglicht. Hiervan zijn 79 edities uitgekomen; vanwege een teruglopend aantal advertenties verscheen de laatste editie in 1893.

Populaire onderwerpen Met name de nieuwste brandspuiten werden beschreven in de courant, waarna ze vaak door de Nederlandse fabrikanten in productie werden genomen. Andere populaire onderwerpen waren demonstraties en brandweerwedstrijden. Deze wedstrijden waren niet bedoeld voor de brandweermannen. Fabrikanten streden om de eer welke brandspuit het verste, het hoogste en het snelste kon spuiten. Hiermee konden de fabrikanten zich profileren en hadden daarmee weer een extra verkoopargument in handen.

De gemiddelde brandweerman kon in die tijd amper lezen. De Nederlandsche Brandweercourant richtte zich dan ook op ‘brandweerleiders’, burgemeesters en fabrikanten van brandspuiten. Het meeste nieuws kwam uit het buitenland,

Pas in 1917 kwam er een landelijk brandweervakblad, waar Brand & Brandweer nu nog een afstammeling van is. Het duurde nog tot 2011 voordat er weer een landelijke Brandweerkrant van Nederland uitkwam.

De eerste brandweerkrant in Nederland is uitgegeven in 1870. Helaas bleef het bij één editie vanwege een gebrek aan abonnees.

De eerste van de vier pagina’s van de Nederlandsche Brandweercourant uit 1887, aflevering 1. Prominent bovenaan het modernste type stoombrandspuit.

9

8,50 meter lang, 3 meter breed en een diepgang van 0,5 meter. Dat zijn een paar kenmerken van de nieuwe blusboot van de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant. De foto’s spreken voor zich.

12

Brandweerloop

Doe jij mee aan de tweede Brandweerloop op 15 juni? Deze wordt gecombineerd met de Nationale Herdenking bij het Brandweermonument in Arnhem.

2 ABWC Scheepvaartincidenten

“Scheepsincidenten vragen om specialistische kennis, ervaring en middelen”, legt projectleider Jeroen Zonnevijlle uit. “Op zee kun je niet vanaf een vast platform een incident bestrijden. Blussen kan ook maar beperkt, omdat een schip dan bijvoorbeeld kan omslaan. Bovendien worden schepen en de ladingen steeds complexer. Engeland is een van de koplopers op het gebied van maritieme incidentbestrijding. Toch zijn hun kennis, capaciteit en middelen onvoldoende om scheepvaartincidenten alleen effectief te bestrijden. Daarom bundelen Nederlandse, Vlaamse, Franse en Engelse brandweerkorpsen hun krachten in het project MIRG-EU, een Interreg IVA 2 Zeeën-project. De vier landen zetten elk een eigen MIRG-team op. De teams samen vormen MIRG-EU; een team met

vervolg voorpagina

mensen die elkaars werk feilloos kunnen overnemen en aanvullen. Ook met Rotterdam zoeken we samenwerking met teams die branden bestrijden op schepen die zich op het Nederlandse deel van de Noordzee bevinden (BRONS-teams).“

‘In 2014 eindigt het

Europese subsidie Zonnevijlle vervolgt: “We hebben een INTERREG subsidie gekregen vanuit het 2 Zeeënprogramma voor het project. Van die subsidie leiden we vier MIRG-teams op en schaffen we materiaal aan. Momenteel starten we de werving van de teamleden. Dat doen we binnen de regio Zeeland. Deze zomer gaan we de teams opleiden. In 2014 eindigt het project met een grootschalige, internationale oefening. Daarna zijn we klaar om ingezet te worden in Zeeland, de rest van Nederland én internationaal.”

project met een grootschalige, internationale oefening’

Oogsten Het jaar 2012 stond in het teken van de start van Brandweer Nederland en het leggen van verbindingen binnen de brandweer. Ik vind dat we daarin flinke stappen hebben gezet. Misschien is die missie zelfs wel geslaagd. Inmiddels is het 2013 en moeten we gaan oogsten. Die druk leggen wij onszelf op. De eerste acties daartoe zijn gestart met de nieuw ingerichte netwerkstructuren van Brandweer Nederland. Netwerken die onderling overigens prima samenwerken. We pakken landelijke problemen samen aan, met oog voor regionale verschillen. We kennen tegenwoordig zes taakvelden, waarvoor zich gezamenlijk maar liefst 900 brandweermensen inzetten: Risico-beheersing, Incidentbestrijding, Vakbekwaamheid en kennis, Crisisbeheersing, Informatiemanagement en Bedrijfsvoering.

Het ABWC start op 8 juni in Abcoude, Utrecht, met de vaardigheidstoets oppervlakteredden. Het eerste jaar wordt gezien als pilotjaar voor zowel de ploegen als de jury. Een scenario kan van allerlei aard zijn, zoals het redden van personen, dieren maar ook mogelijke ander hulpverleningsacties. Het incident vindt plaats op en in het water. Er wordt dit jaar nog geen finale gehouden.

Vaardigheidstoetsen ABWC

‘What you see is what you get’ Het ABWC organiseert al sinds jaar en dag de vaardigheidstoetsen op provinciaal, gewestelijk en landelijk niveau. De laatste jaren zijn de inzichten over de wijze van ensceneren en beoordelen behoorlijk veranderd. Christel Borgstrom, senior beleidsmedewerker Vakbekwaamheid van de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord en regionaal wedstrijdleider Noord-Holland, geeft aan dat de enscenering en beoordeling bij de vaardigheidstoetsen van het ABWC een steeds realistischer karakter krijgen. ‘What you see is what you get’. Realistische enscenering “Bij de ensceneringen mag geen gebruik meer worden gemaakt van blinderingen; borden om (bijvoorbeeld) rook aan te duiden. De ensceneringen moeten zo in elkaar zitten dat gebruik van de standaard middelen niet leidt tot het ondermijnen van de leerdoelen die zijn gesteld. Een ploeg mag niet worden beperkt in het gebruik van de standaardbepakking. Er mag dus gebruik gemaakt worden van bijvoorbeeld handlampen, warmtebeeldcamera’s et cetera”, licht Borgstrom toe.

Van een truckje naar een veilige en efficiënte inzet “Sommigen hadden het gevoel dat je bij de vaardigheidstoetsen van het ABWC een truckje moest uitvoeren. Dat je moest voldoen aan een afvinklijst van de jury”, vervolgt Borgstrom. “Maar nergens staat beschreven dat je een brand maar op één manier kunt bestrijden. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Je mag dus best van een procedure afwijken, zo lang het maar veilig, effectief en efficiënt gebeurt. Er worden nu ook beoordelingscriteria ontwikkeld die zijn gebaseerd op het kwalificatieprofiel en -dossier. In 2013 vinden daarmee de eerste testen plaats. Het ABWC sluit op deze manier veel beter aan bij de werkelijkheid.” Landelijke finales De landelijke finales worden dit jaar op de volgende data en in de volgende plaatsen georganiseerd: 14 september

Klasse 112

Brandwijk (Zuid-Holland)

21 september Klasse Duiken Zaanstad (Noord-Holland) 21 september Klasse TS-HD Waalwijk (Midden- en West-Brabant) 28 september Hoofdklasse

Gameren (Gelderland)

Kijk voor meer informatie over het ABWC en de vaardigheidstoetsen op www.abwc.nl

Onderzoek effectiviteit blusmiddelen In januari onderzocht de Brandweeracademie vijf dagen lang op Troned de effectiviteit van verschillende soorten schuim ten opzichte van water. Het doel van het onderzoek was een het effect op rookgaskoeling en bluskracht van vier verschillende blussystemen te vergelijken: water hoge druk, water lage druk, DLS (one-7) en schuim (Firedos). De experimenten werden uitgevoerd in een L-container, waarin Lees het volledige verhaal op www.brandweernederland.nl

een reproduceerbare brand werd gecreëerd met een brandlast bestaande uit hout, spaanplaat en PUR-schuim met een brandlast ter grootte van een woonkamer. Met de verschillende technieken werden eerst rookgassen gekoeld en daarna de brand afgeblust. Gedurende deze activiteiten werd het temperatuurverloop in de containers op verschillende plaatsen gemeten om te kunnen bepalen in hoeverre de rookgassen werden gekoeld. Daarnaast werd bekeken hoe de bluskracht op de brandhaard was van deze blusmiddelen. Samenwerkende partijen De experimenten zijn onderdeel van het onderzoek ‘Brandweerdoctrine’ van het lectoraat Brandweerkunde. Dit onderzoek is een samenwerking van de Brandweeracademie en de regio’s Twente, Amsterdam-Amstelland, Noord-Holland Noord, Haaglanden, Groningen, Rotterdam-Rijnmond, Brabant-Noord, Midden- en West-Brabant, Brabant-Zuidoost, Zuid-Limburg, Zaanstreek-Waterland en Utrecht. Het onderzoeksplan voor de experimenten is voorbereid met een expertteam bestaande uit collega’s uit de deelnemende regio’s. Dit team zal - zodra de resultaten zijn verwerkt - ook de conclusies valideren. Het rapport wordt in maart 2013 verwacht en is openbare kennis voor heel Brandweer Nederland.

‘Kracht van het collectief verder vergroten’ Om nog meer vorm aan die verbinding te geven, komt op 5 april een vertegenwoordiging van 100 brandweermensen bijeen om te praten over de toekomst van de brandweer. Het motto: ‘Als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenigvuldigen.’ Achtergrond hiervan is om de kracht van ons collectief verder te vergroten en de leden van de managementteams een grotere rol te geven in landelijke activiteiten. Maar er gebeurt meer. Binnen de raad is het startsein gegeven voor landelijk samenwerking op het gebied van inkoop. Verder zijn de besturen van brandweer Nederland en de VBV meerdere keren bijeen geweest voor invulling van de nieuwe personenvereniging. Beide partijen staan positief tegenover dit initiatief, net als het ministerie van VenJ en het Veiligheidsberaad. Op 1 januari 2014 is de verplichte regionalisering een feit. De regio’s die nog niet zijn geregionaliseerd, zijn hier nu volop mee bezig. Ik weet uit eigen ervaring dat er veel werk moet worden verzet en wij moeten hen dus in de gelegenheid stellen dit goed te doen. Zodat wij daarna weer - met z’n allen - met volle kracht vooruit kunnen. Stephan Wevers, voorzitter van de Raad van Brandweercommandanten

Onderwijs 3

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Versterking Brandweeronderwijs Brandweeronderwijs is een onderwerp dat het hart van de brandweer raakt. Iedereen heeft er bij zijn of haar start bij de brandweer mee te maken gehad en dit is gedurende de gehele carrière niet anders. Daarom zal het Versterkingsplan Brandweeronderwijs ook veel collega’s raken. Eind 2012 ondertekenden het Veiligheidsberaad, Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Raad van Brandweercommandanten (RBC), Instituut Fysieke Veiligheid (IFV), Nederlands bureau brandweerexamens (Nbbe), ministerie van Veiligheid en Justitie en een vertegenwoordiging van de vakbonden een convenant. Daarmee startte een gezamenlijke aanpak voor versterking van het brandweeronderwijs. Dit gebeurt door middel van het project Versterking Brandweeronderwijs met regionaal commandant Paul Joosten en manager Brandweeracademie Wim Beckmann als projectleiders.

Oplossingen In het plan staan oplossingen voor bestaande knelpunten binnen de brandweerorganisatie en het daarbij behorende onderwijsstelsel. Het gaat onder andere om: • te komen tot een vitale brandweeropleidingsorganisatie (met gedeconcentreerde vestigingen) van en voor de veiligheidsregio’s die een goede aansluiting tussen opleiden, oefenen en bijscholen garandeert; • innovatie van het brandweeronderwijs, waardoor de onderwijsinhoud, methoden en onderwijsmiddelen worden gemoderniseerd; • de ontwikkeling van een landelijk model vakbekwaam blijven (oefenen en bijscholen), om ervoor te zorgen dat al het brandweerpersoneel ook gegarandeerd bekwaam blijft; • de herinrichting van de examinering, waarmee de juiste aansluiting tussen theorie en praktijk wordt bereikt. Uitvoering De uitvoering van het project Versterking Brandweeronderwijs startte in oktober 2012 en loopt tot eind 2014. Het Versterkingsplan Brandweeronderwijs en andere informatie over de voortgang van de diverse deelprojecten staat onder andere op: www.brandweernederland.nl.

Bedreven in Brandveilig leven In de vorige brandweerkrant meldden we dat we de rubriek ‘Bedreven in Brandveilig Leven’ op brandweernederland.nl wilden herstarten. Daarbij deden we een oproep aan de regio’s om activiteiten in het kader van Brandveilig Leven (BVL) met het land te delen. Al acht regio’s hebben zich gemeld. Iedere maand laten we een regio aan het woord op onze site. In deze krant vindt u fragmenten uit de eerste drie verhalen.

Brand snel onder controle

Dramatische afloop woningbrand Hoogeveen Het is 22 december 2012, 10.18 uur, bijna Kerst. De meldkamer geeft de melding ‘woningbrand’ door aan de blusploeg van de Hoogeveense brandweer. Tien minuten later is de ploeg bij de woning aan de Korenbloemstraat, onder leiding van bevelvoerder Roel Nijstad. Inmiddels is de brand uitslaand, zowel aan de voor- als de achterzijde. Er wordt meteen duidelijk dat één van de kinderen zich nog in het huis bevindt. Terwijl de ploeg niets liever wil dan meteen naar binnen gaan om het vermiste kind te zoeken, worden geen overhaaste beslissingen genomen. “Niet ten koste van alles. We nemen geen onverantwoorde risico’s. Maar in dit geval zochten we wel de grenzen op”, aldus ploegchef Erik Meinen.

Bedreven in Brandveilig leven januari:

Twente

Zuurstof Meinen: “We besluiten dat vier man het pand gaan betreden. De woning stond nog vol vuur. Doordat er enkele ramen en deuren open stonden kreeg de brand volop zuurstof. De brand was snel onder controle, ondanks het feit dat het vuur door het huis joeg als door een schoorsteen.”

In 2010 heeft Brandweer Twente

Op zoek Door de hete rookgassen weet de ploeg dat de kans op overleving erg klein is. Desondanks gaan twee man, nadat de brand onder controle is én onder dekking van een straal, naar boven op zoek naar het vermiste kind. Ze wordt vrij snel gevonden en de brandweer draagt haar direct over aan de ambulancemedewerkers. Ook assisteren ze tijdens de reanimatie. Helaas komt het slachtoffer, Femke van 6 jaar, alsnog te overlijden.

gebruikt op evenementen,

Hard gelag Toch was de inzet er één uit het boekje aldus Meinen. “Dat is te danken aan de vele oefeningen voor dergelijke situaties. Een inzet als deze komt in de praktijk zelden voor.” Tijdens de evaluatie wordt duidelijk dat de ploeg alle protocollen gevolgd heeft. Dat er toch een jeugdig slachtoffer is gevallen is een hard gelag voor de Hoogeveense blusploeg.

een container gebouwd voor voorlichting op het gebied van brandveiligheid. Deze wordt markten en scholen. Daarnaast wordt de container ook ingezet bij voorlichting na brand. De container bevat veel zaken die tijdens voorlichting gebruikt kunnen worden, zoals een opstelling waarbij vlam in de pan gedemonstreerd kan worden.

“Hierbij kunnen mensen zelf ervaren hoe ze dit kunnen blussen”, zegt Ron Pellewever van Brandweer Twente. “Eind 2012 hebben wij een springkussen aan de container toegevoegd. Het ontwerp van dit kussen is in de vorm van een brandweerauto. Het springkussen wordt gebruikt om de aandacht te trekken en om met de wachtende ouders in gesprek te komen over brandveiligheid.” Brandweer Twente gaat door met de ontwikkeling van dit concept en stelt de opgedane kennis graag beschikbaar aan andere regio’s.

Lees het hele verhaal op www.brandweernederland.nl/brandveiligleven

4 Flexibele voertuigbezetting

Studenten:

biertappen en brandveiligheid De Landelijke Kamer van Verenigingen

Het congres werd zeer toepasselijk gehouden in de Heineken Experience te Amsterdam. Brandweer Nederland gaf een workshop over brandveiligheid aan zo’n dertig bestuurders van verschillende sociëteiten uit heel Nederland.

Leren van de brand in 1959 De Leidse studentenvereniging Minerva stond in 2012 ook stil bij de brand in de sociëteit in 1959, mede om ervan te leren. De brand was destijds ontstaan in de bibliotheek op de eerste verdieping. Wat precies de oorzaak was, is nooit duidelijk geworden, maar er was die avond een sigarenwedstrijd geweest. Studentenvereniging Minerva moest zelf in 2012 twee weken haar pand dichthouden van de gemeente, omdat er wederom brand was uitgebroken. Dit keer was er vuurwerk afgestoken, waarbij meubels en gordijnen in brand zijn gevlogen. Er brak paniek uit onder de ongeveer vijfhonderd aanwezigen en na afloop zijn in het pand allerlei verschillende brandbare stoffen aangetroffen. Het bestuur van een studentenvereniging wisselt jaarlijks en naast kennis over brandveiligheid blijkt kennisoverdracht daarom minstens zo belangrijk.

Centrale thema’s waren de mogelijke risico’s, regels en maatregelen en organisatorische aspecten, maar ook wat een vereniging zelf kan betekenen op het gebied van brandveiligheid en welke verantwoordelijkheden

Brandweer Nederland is in ieder geval verheugd dat het thema brandveiligheid niet alleen leeft bij studenten, maar bij hen ook daadwerkelijk op de agenda staat.

(LKvV) organiseerde in februari de eerste editie van Sociëteitsdag 2013. Tijdens dit congres kwamen de twee belangrijkste onderwerpen voor een studentensociëteit

bestuursleden hierin hebben. De studenten bleken behoorlijk goed op de hoogte te zijn van de risico’s, maar ook van mogelijke maatregelen zoals vluchtroutes en installaties. Studenten wisten te vertellen dat er allemaal regels zijn en dat ze voor evenementen vergunningen nodig hebben. Minder bekend is waar je de wet- en regelgeving kan vinden.

aan bod, namelijk biertappen en brandveiligheid.

‘We zetten brandweervrijwilligers breder in dan alleen voor de oude brandweertaak.’

First Responder is een pilot binnen het project Flexibele voertuigbezetting en houdt in dat de ambulance en de brandweer beiden op reanimatiemeldingen uitrukken. Doordat er meer brandweerposten zijn dan ambulanceposten, kan de brandweer vaak sneller ter plaatse zijn. Bij levensreddende handelingen kan dit het verschil maken in het buitengebied.

First Responder en Flexibele voertuigbezetting

Zeeuws maatwerk De uitgestrekte eilandenstructuur en kleine dorpskernen die juist ‘s zomers duizenden toeristen ontvangen. Het is de unieke provincie Zeeland. Dat vraagt ook om maatwerk van brandweerzorg. Met het project Flexibele voertuigbezetting en de pilot First Responder speelt Veiligheidsregio Zeeland in op deze behoefte.

Om in te spelen op de Zeeuwse situatie is het project Flexibele voertuigbezetting gestart met als doel maatwerk inzetten naar behoefte van de regio. Maatwerk betekent bijvoorbeeld geen OngevalsbestrijdingGevaarlijke Stoffen in de Basisbrandweerzorg, maar wel een reanimatie uitvoeren. Zo’n 80% van de uitrukken handelt een aantal posten af met een innovatief, kleiner voertuig dat door minder mensen bemand hoeft te worden.

Succesvol “Elders in het land is First Responder al succesvol ingezet”, vertelt Remco Duerink, teamleider Incidentbestrijding. “Wanneer de brandweervrijwilliger eerder ter plaatse is, start deze met de reanimatie. De ambulancemedewerkers nemen het over zodra ze gearriveerd zijn. We zijn 1 december in een aantal plaatsen gestart met de pilot. De eerste inzetten zijn geweest, in de meeste gevallen was de brandweer eerder ter plaatse. Er is zelfs al één leven gered.” Multifunctionele inzet vrijwilligers “Deelname aan de pilot is op vrijwillige basis”, gaat Remco verder. “We zetten de brandweervrijwilligers immers breder in dan alleen voor de oude brandweertaak. Een reanimatie uitvoeren is bovendien best heftig. Daarom is er extra aandacht voor de persoonlijke kant in de vorm van nazorg en evaluatie. In december gaan we evalueren en besluiten we of we doorgaan met de multifunctionele inzet van de posten.”

Leren van elkaar 5

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

“Alarm brandweer Venlo, uitrukken dier in nood, Eindhovenseweg Venlo.”

Zo begon een leuke en leerzame inzet in augustus. De tankautospuit vertrekt, met een groot schepnet en een duikmes, richting de stadsbrug die Venlo en Blerick verbindt. Daar hangt een meeuw aan een radarbaken die aan één van de brugpijlers zit. Al gauw blijkt assistentie van de ladderwagen nodig. Samen een plan maken De hele ploeg maakt samen een plan om het beestje te bevrijden. De ladderwagen wordt opgesteld. Bewapend met het duikmes bevestigd aan een neonhaak én het schepnet gaat een ploeglid in het korfje op weg. Maar het is onmogelijk om vanaf die positie bij de meeuw te komen. Op naar plan B…

Aan een zijden... uhhh... visdraadje

Kijkers en reacties Ondertussen is er heel wat bekijks op beide Maasoevers en de stadsbrug. Dit levert verschillende reacties van omstanders op. Van een “Goed dat jullie dit doen!”, tot een “Draai dat beest…” (de rest laat zich raden). Wij staan nog steeds voor het redden van mens én dier. Plan B Intussen staat de ladderwagen op de brug opgesteld met beide voorstempels onder de maximale helling. Nu gaat een ploeglid met een touw met karabijnhaak (staat open) en de neonhaak met duikmes opnieuw richting de meeuw. “Zo, moet lukken,” meent hij... Eenmaal boven de meeuw, begint hij te vissen naar het visdraadje. Die heeft hij vrij snel te pakken. Dan blijkt de meeuw ook nog eens om het radarbaken gedraaid. Na een kleine ruk van het touw is dit probleem opgelost. Nu deel twee van de reddingsactie: het visdraadje moet van het radarbaken af. De lijn doorsnijden en de meeuw vangen is geen optie, omdat de korf circa 5 meter boven de meeuw hangt. Daarom wordt de meeuw, met draad en al, naar rechts bewogen, zodat ‘ie loskomt van het baken. Ook dit gaat vrij snel. De wind is in ons voordeel. Vanaf de kade klinkt een klein applaus. Dierenambulance Nadat de meeuw in de korf is gehesen, verwijderen we de visdraad en wordt de meeuw toevertrouwd aan de Dierenambulance. Al met al een leuke, leerzame en niet alledaagse reddingsactie die veel positieve reacties losmaakte.

Samen leren van gaslekken

Verhaal met een luchtje “Bij gaslekkages zijn vaak veel partijen betrokken, maar niet iedereen handelt naar de risico’s”, concluderen de Officieren van Dienst Johan van Zuijlen, Jochem van de Graaff en Alfred Hamers uit de Veiligheidsregio Middenen West-Brabant (MWB). Ze deelden hun ervaringen om van incidenten met een gaslek te leren. Van Zuijlen start: “Ik werd gealarmeerd voor gaslucht in het toilet van een woning. We sloten de hoofdafsluiter af en ventileerden het huis, maar de oorsprong van het lek was nog onbekend. Omdat ook op straat een gaslucht hing, vermoedden we dat het lek van buiten naar binnen kwam. Bij metingen in de rioolputten wordt op drie plaatsen 40% LEL (10% Lower

Explosion Level is de grens volgens arbo-regelgeving) gemeten. Na onderzoek blijkt dat het gas uit de gebroken leiding in de mantelbuis komt. Hierdoor loopt het gas via het riool de woning in. Nadat het distributienetwerk is afgesloten, zuigen we het mengsel met de overdrukventilator uit het riool.” Wisselende meetresultaten De Graaff: “Een aannemer meet 1000 ppm (concentratie-eenheid) bij een gasmeting in een supermarkt. De bevelvoerder ontruimde uit voorzorg bovenliggende appartementen en de supermarkt. Metingen op diverse plaatsen in het pand hadden als resultaat de ene keer 600 ppm, het andere moment veel minder. We kunnen niet vinden waar het gas vandaan komt. We besloten buiten een aantal stoeptegels te lichten.

‘Na onderzoek blijkt dat het gas uit de gebroken leiding in de mantelbuis komt.’

Hier wordt 7% LEL gemeten: het gas komt van buiten. Dit verklaart de lichte gaslucht en de wisselende meetresultaten. Gas dat door de grond loopt wordt ontgeurd.” Bypass Hamers: “Bij graafwerkzaamheden ontstaat een lekkage aan een gasleiding in een woonwijk. Bij aankomst dichtten we het lek af met zandzakken. Het ging om een hogedrukleiding van de GasUnie, met een mantel van asbest. We hadden twee opties: of alles afsluiten met als gevolg dat 20.000 huishoudens zonder gas zitten of, op advies van de GasUnie, een bypass maken op de bestaande leiding. Dit gebeurt maar twee keer per jaar in Nederland. We besloten voor de laatste optie te gaan.” Leermomenten Uit bovenstaande volgen verschillende leermomenten: • blijf meten en gebruik ook de meters van het gasbedrijf; • ga pas weg als de oorzaak echt is gevonden, ook al duurt dat lang; • gebruik persoonlijke bescherming, ook bij lange inzetten; • betrek bij het overleg over veiligheid alle betrokkenen, ook al zijn het er vaak veel; • wees duidelijk over taken en verantwoordelijkheden; • gas dat door de bodem loopt, verliest de geurstof; • gas is lichter dan lucht; meet met die wetenschap op de juiste plekken; • gebruik niet zomaar een waterkanon; de gevolgschade is vaak groter dan het positieve effect. Het Veiligheidsbureau van Veiligheidsregio MWB gaat in 2013 (bestaande) afspraken over verantwoordelijkheden en verwachtingen met vitale partners vastleggen in convenanten.

6 Sprinklers & Slangen

Sprinklers, sprinklers en nog eens sprinklers Sprinklers, zelfs voor veel brandweermensen zijn dat niet meer dan ‘die wieltjes aan het plafond’. Voor oud-brandweerman Andries Timmerman geldt dat niet. Hij verzamelt al twintig jaar sprinklers. “Tijdens mijn opleiding voor Hoofd Brandwacht gingen we op excursie naar een chemische fabriek. Daar kreeg ik een sprinklerkop, een open sproeier van een zogeheten Deluge installatie. Dat was de aanzet om te gaan verzamelen.” Nu is de verzameling uitgegroeid tot bijna 1600 stuks. Allemaal verschillende modellen en er komen nog steeds nieuwe bij. “Ik ben een van de grootste verzamelaars van sprinklers. En - voor zover ik weet - ben ik de enige ter wereld die er ook mee exposeert. In 1999 kreeg ik de titel

Tweede leven voor brandslang

Lekker beSlangrijk! Brandslangen zijn gemaakt van sterk, fl exibel en vrijwel onverslijtbaar materiaal. En vaak nog mooi materiaal ook. Jammer dus om ze weg te gooien als ze zijn afgeschreven. Daarom krijgen veel oude brandslangen een tweede leven.

erg grappig. Helaas hebben we het niet verder ontwikkeld.” Olga Teunissen van Manen, brandweervrouw bij de Brandweer Overbetuwe Blusgroep Zetten, stuurde een e-mail en vertelt: “Ik ben creatief met van alles en nog wat, zo ook met gebruikte brandslangen.” Zij maakte een riem met bijpassende armbanden met studs.

De redactie van de Brandweerkrant deed onlangs via de website van Brandweer Nederland een oproep voor nog meer - thuisvlijt - ideeën en toepassingen. En dat leverde een aantal mooie producten op.

Kleding De postcommandant van Heeswijk-Dinther (Henk de Laat) liet weten dat een lid van zijn brandweerpost, Marion Heesakkers, een complete jurk heeft gemaakt van oude brandslangen. “Deze jurk heeft ze jaren geleden gemaakt om te dragen tijdens een carnavalsoptocht, waarbij wij als brandweergroep ook meededen.” Zowel de jurk als maakster zijn nog steeds bij de vrijwillige brandweer Heeswijk-Dinther.

Armbanden Bij Brandweer Haaglanden hebben ze eens de oude slangen in plakjes opgesneden tot polsbandjes. Deze waren zeer gewild bij kinderen tijdens een ‘bewust brandveilig-actie’. Maar ook brandweerpersoneel liep graag met de bandjes, om te laten zien dat ze trots zijn op de brandweer. “We hadden verschillende diktes slang gebruikt en uiteindelijk was het erg simpel en

Maar ook niet-brandweermensen hebben ontdekt dat je oude brandslangen kunt gebruiken voor iets nieuws. Marjolein Fransen van de Brandweer Deventer stuurde ons een foto van kleding gemaakt door de Deventer kunstenares Hinke Luiten. Zij maakt bijzondere kleding van afvalmateriaal. In 1996 maakte zijn van oude proefstukken van brandslangen twee pakken. Deze pakken zijn nog steeds te huur en te koop.

Er zijn diverse bedrijven die oude slangen omtoveren tot bijvoorbeeld hippe portemonnees, tassen en telefoonhoesjes. Er worden zelfs bankjes gemaakt die worden bekleed met oude brandslangen.

Olga Teunissen van Manen heeft oude slangen in plakjes opgesneden tot polsbandjes.

Marion Heesakkers van post HeeswijkDinther in een jurk van oude slangen.

‘Dit is de oudste in mijn verzameling.’ ‘Verzamelaar van het jaar’ en in november 2012 was ik de winnaar van de ‘Dutch Collector Award 2012’.” Beurzen Timmerman staat met zijn sprinklers niet alleen in Nederland op bijvoorbeeld open dagen bij de brandweer, maar hij krijgt uitnodigingen vanuit de hele wereld. “Dat is leuk, maar dan heb ik toch echt eerst een sponsor nodig”, vertelt hij lachend. “Wel heb ik in 2010 deelgenomen aan Interschutz 2010 in Duitsland. Dat is de grootste internationale vakbeurs voor brandweer en rampenbestrijding. Ik stond daar met de enige Nederlandse niet-commerciële stand tussen 1350 standhouders uit 46 landen.” Oudste De verzameling is voor Andries puur hobby. “Er zitten geen hele kostbare exemplaren tussen. De meeste heb ik gewoon gekregen of voor een paar

De Deventer kunstenares Hinke Luiten maakt bijzondere kleding van afvalmateriaal.

Voorlichting 7

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Reddingstool voor duikers In opdracht van Brandweer Twente heeft een student van de Saxion Hogeschool een nieuwe reddingstool voor duikers ontwikkeld. De tool wordt in Twente getest en de ervaringen zijn tot nu toe positief.

‘Ik heb deelgenomen aan Interschutz 2010 in Duitsland. Dat is de grootste internationale vakbeurs voor brandweer en rampenbestrijding.’

Brandweer Twente heeft een duikteam met brandweerduikers uit Hengelo en Almelo. Het team maakt bij redding van slachtoffers gebruik van een standaard noodhamer of een duikermes. De standaard noodhamer blijkt onder water lastig te bedienen omdat de slag die je moet maken soms wordt belemmerd door ruimtegebrek en de weerstand van het water. Het duikermes is in Twente voorzien van een hardmetalen punt om ruiten te kunnen inslaan. In troebel water met weinig zicht vinden de duikers het echter niet

wenselijk om met een scherp voorwerp in de buurt van de slachtoffers te opereren. Bijkomend nadeel is dat mocht het mes onverhoopt kwijtraken tijdens een reddingsactie, de duiker geen middel meer heeft voor zijn eigen veiligheid. Dus ook het duikermes wordt niet als meest geschikt ervaren voor het redden van slachtoffers. Reden genoeg om een student Industrieel Product Ontwerpen de opdracht te geven een bruikbare en veilige tool te ontwikkelen. Resultaat De nieuwe tool moest aan een drietal voorwaarden voldoen: geen mechaniek, een grove gordelsnijder en grof handvat. De tool bevat aan de ene zijde een hardmetalen scherpe punt. Hierdoor is er weinig kracht nodig om onder water een ruit in te slaan. Aan de andere zijde zit een gordelsnijder voorzien van twee (vervangbare inleg)messen, waarmee tot een dikte van 1 centimeter. gesneden kan worden. Het handvat van de tool is de verbindende factor tussen de onderdelen. Ook met de kleurstelling is rekening gehouden. Er is gekozen voor fel geel, deze kleur is tot een diepte van 50 meter nog goed zichtbaar onder water. Kortom het is een functionele tool geworden die vanuit de wens van de gebruikers is ontwikkeld en waarmee goed kan worden gewerkt.

euro gekocht. Als je op een beurs staat, komen de mensen vanzelf naar je toe. Zo heb ik op een beurs eens een oude, vieze sprinkler gekocht. Bij het schoonmaken bleek de sprinkler uit 1894! Dat is de oudste in mijn verzameling.” Media-aandacht Timmerman stond in een aantal Duitse magazines en hij was te gast in programma’s van de lokale en regionale omroep en Radio 2. Tijdens de brandpreventieweek van 2007 was hij bij De Wereld Draait Door. “Naar aanleiding van die uitzending kreeg ik ook zo weer een emmer met oude sprinklers aangeboden.”

Wil je meer weten over deze tool, neem dan contact op met Brandweer Twente: [email protected]

Meer weten over deze verzameling? Stuur een e-mail naar [email protected]

Gezamenlijke voorlichting Brandweer Flevoland en Gooi en Vechtstreek

Voorlichting leerlingen groep 4 effectief Uit onderzoek door de regio’s Flevoland en Gooi en Vechtstreek blijkt dat in deze regio’s de kans op slachtoffers bij een woningbrand groot is in de risicogroep ‘gezinnen met kinderen tot en met 12 jaar’. Reden voor de beide brandweerkorpsen om samen een meetproject uit te voeren naar het effect van brandveiligheidvoorlichting aan leerlingen in groep 4 en hun directe omgeving. Aan dit onderzoek werkten in totaal negen verschillende basisscholen mee. De leerlingen kregen kort voor, kort na en ongeveer twee maanden na de voorlichting een vragenlijst voorgelegd om het kennisniveau van brandveiligheid te meten. Voor een consistente kennisoverdracht werden alle voorlichtingen gegeven door Cor Kraaijenhagen, beter bekend als brandweerman Cor. Resultaten van het onderzoek • Het kennisniveau van de kinderen in de meetgroep is op de langere termijn (> 2 maanden) met 11% gestegen. Dit is een aanzienlijke stijging als je beseft dat er slechts één uur voorlichting is gegeven. • Met de voorlichtingen werd ook de directe omgeving van de kinderen bereikt. 94% van alle 138 ouders/verzorgers die thuis de vragenlijsten hadden ingevuld gaf aan dat er op dezelfde dag (als de voorlichting) over brandveiligheid was gesproken. • Het kennisniveau van de kinderen in de schaduwgroepen steeg ook. Waarschijnlijk als gevolg van contact tussen de kinderen in de meet- en schaduwgroepen.

Brandweer Gooi en Vechtstreek hiermee te kunnen volgen. Om de voorlichting uit te breiden naar de hele basisschoolperiode wordt nauw samengewerkt met andere veiligheidsregio’s. Onder andere om het lespakket van Billy Brandkraan uit te breiden.

Vervolg Nu blijkt dat voorlichting een positief effect heeft op jonge kinderen en hun omgeving gaan de korpsen aan de gang met een vervolgtraject. Begin dit jaar startte Brandweer Flevoland met een trainingstraject voor de basisschoolvoorlichters. In de loop van dit jaar hoopt

DVD Van één van de voorlichtingen door Cor de brandweerman is een DVD gemaakt. Deze DVD dient als hulpmiddel voor brandweercollega’s die zelf voorlichting willen gaan geven of in hun eigen regio met het project aan de slag willen gaan.

Meer informatie over het meettraject en de bijbehorende DVD is te verkrijgen bij Pascal de Haas van Brandweer Gooi en Vechtstreek: [email protected]. Voor informatie over het vervolgtraject, de voorlichting en de aangeschafte basisschoolmaterialen kan contact worden opgenomen met Hendrik Kramer van Brandweer Flevoland: [email protected].

8 Brandveilig leven

Beginnende brand in rieten dak te lijf met de rietlans Het is een lange koperen buis, uitlopend in een punt met vooraan een paar gaten. Een injectiespuit die aangesloten wordt op een poederblusser. Je kunt er een beginnende brand in een rieten dak mee bestrijden. Igor Rasenberg, vrijwilliger bij korps Terheijden in Midden- en West-Brabant bedacht de rietlans. Door een rieten dak te blussen met water breng je ook lucht in het riet zodat dit juist harder begint te branden en het water loopt er vervolgens gewoon van af. Riet lostrekken kost zeer veel tijd, is omslachtig en maakt de kans op uitbreiding ook groter. “Bij een brand in een rieten dak is het kiezen tussen twee kwaden. Of alles brandt af of er is heel veel waterschade. Maar door met de rietlans rond de vuurhaard een ring van poeder te leggen, kun je een beginnend brandje gemakkelijk isoleren.”

“Hang er een P250 poederblusser aan en je kunt het hele dak injecteren met poeder. Doordat het poeder in het riet achter blijft leg je als het ware een onbrandbare zone rond de vuurhaard aan”, legt Rasenberg uit. Testen Rasenberg heeft de rietlans samen met een collega-vrijwilliger gemaakt in de werkplaats van zijn eigen bedrijf. In de brandweerkazerne testten ze het uit op een stuk riet. “Het poeder haaks op het riet injecteren werkt het beste, dan verspreidt het zich vanzelf. Aan de lans zit een verstelbare ring waarmee je de diepte instelt. Hiermee voorkom je dat je door het riet heen prikt.” Het Beste Idee van Nederland? Rasenberg lacht: “Dat is meer iets voor het grote publiek. Hier hebben we het over een idee specifiek voor een beperkte doelgroep.” Volgens Rasenberg is het ook niet het ei van Columbus. “Het is aanvullend, niet een hele andere manier van werken. We moeten het niet groter maken dan het is. Hoewel, verzekeringsmaatschappijen zouden het verplicht kunnen stellen voor mensen met een rieten dak.”

Bedreven in Brandveilig leven februari:

Rotterdam-Rijnmond

Eind vorig jaar kreeg de rietlans al veel aandacht van diverse media. Ook was het een van de ingediende innovaties voor de Jan van der Heyden-prijs 2012.

Keurmerk Veilig Ondernemen in Twente Brandveilig leven gaat over bewustwording van brandveiligheid. De brandweer richt zich op gedragsverandering om de fysieke en sociale veiligheid van verschillende doelgroepen in hun eigen omgeving te verbeteren. Ondernemers in winkelgebieden en op bedrijventerreinen zijn twee van die doelgroepen van Brandweer Twente. Het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) is een samenwerkingsverband tussen ondernemers, politie, brandweer, gemeente en het Centrum voor Criminaliteitspreventie Veiligheid (CCV). Op een gestructureerde manier worden criminaliteit, overlast en brandonveilige situaties in winkelgebieden (KVO-W) en bedrijventerreinen (KVO-B) aangepakt. Meetbaar resultaat Gemaakte afspraken worden in een convenant vastgelegd. Bedrijventerreinen en winkelgebieden komen voor KVO-certificering in aanmerking als zij een aantal structurele maatregelen op het gebied van veiligheid treffen. Samenwerking tussen verschillende organisaties staat hierbij centraal. Uiteindelijk is het resultaat meetbaar door vermindering van het aantal incidenten.

“Waar ik vier jaar geleden in mijn eentje begon als projectleider, is er nu een team van 8 fulltimers en 20 parttimers. Alleen dat geeft al aan dat we het serieus menen”, vertelt Jos de Graaf. “Onze parttimers zijn zogeheten nietrepressieve vrijwilligers. Allemaal brandweervrijwilligers in hart en nieren die na de FLO zich nog graag inzetten om voorlichting te geven. In 2012 verrichte de VRR 9.000 woningchecks. Dat hoge aantal bereiken we doordat ook alle posten met 24-uursdiensten, 36 ploegen in totaal, een target hebben gekregen: 150 woningchecks per jaar. Dankzij hun inzet kunnen we in 2017 51.000 woningchecks hebben gedaan in de zogenoemde hotspots, wijken waarin de laatste

jaren de meeste woningbranden waren.” Meer dan woningchecks “Maar we doen meer, zoals ons onderzoek naar voorlichting aan mensen met een visuele beperking. Wij weten nu bijvoorbeeld dat een groot deel van hen geen braille beheerst. Daarom hebben wij de brochure laten varen en ons gericht op cd’s.” “De brandweer is een sterk merk. Maar er zijn meer sterke merken, zoals Feyenoord. Daarom werken we met hen samen. Zij organiseren een Street League voor jongeren uit achterstandswijken. Teams kunnen niet alleen punten scoren door goed te voetballen, maar ook door bijvoorbeeld workshops bij te wonen. Daar spelen wij op in. Zo brengen we onze Brandveilig leven boodschap over en zetten wij ons als brandweer nog beter neer in de maatschappij.”

In de regio Twente zijn op dit moment 27 KVO-werkgebieden. Door actief betrokken te zijn in dit samenwerkingsverband krijgt Brandweer Twente beter inzicht in de brandveiligheid op industrieterreinen en winkelgebieden (objectinformatie). Met de ondernemers wordt gesproken over brandveiligheid: door middel van voorlichting maar ook door het houden van (realistische) oefeningen. Repressie kan de inzet afstemmen op de risico’s die in beeld gebracht worden. Bijkomend voordeel van intensief contact met ondernemers is dat via deze weg ook vrijwilligers geworven kunnen worden. Heb je vragen over deze vorm van samenwerking binnen Brandveilig leven, dan kun je contact opnemen met Jan Sander: [email protected]

Meer informatie is te verkrijgen bij Jos de Graaf: [email protected] Lees het hele verhaal op www.brandweernederland.nl

Ondertekening van het KVO-B convenant door o.a. burgemeester Visser van Twenterand en Max Krisman van Brandweer Twente.

Bestrijding waterongevallen 9

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Als de brandweer over het water Op 23 februari werd in Drimmelen de nieuwe blusboot ‘Drimmelen’ gedoopt. Met deze boot wil de veiligheidsregio Midden- en West-Brabant de veiligheid en incidentbestrijding op de steeds drukker wordende vaarwegen vergroten.

Blusboot Drimmelen wordt ingezet voor brandbestrijding en hulpverlening op het water. De boot ligt in het nieuwe, drijvende boothuis in de haven van Drimmelen. Ook wordt het vaartuig ingezet als opstapboot voor ambulance en politie. Over de boot De blusboot Drimmelen is 8,50 meter lang, 3 meter breed en heeft een diepgang van slechts 0,5 meter.

De boot wordt aangedreven door een 440 pk diesel, gekoppeld aan een jetaandrijving. Hiermee is, met een volle bepakking en bemensing (6 personen), een snelheid van 65 km per uur mogelijk. Aan boord bevindt zich een uitgebreide bepakking voor het redden van personen en het bestrijden van brand. Ook is er een bluskanon aan boord die maximaal 1600 liter per minuut levert.

Friese brandweer leidt oppervlaktereddingsteams op Tientallen Friese brandweerlieden zijn de afgelopen weken getraind op het redden van personen uit het water. Het gaat om het redden van drenkelingen die zich nog aan de oppervlakte van het water bevinden. In totaal zijn in Friesland tien van deze oppervlaktereddingsteams getraind en uitgerust. De tien teams die getraind zijn in het redden van mensen op het wateroppervlakte, zijn de brandweerteams van Harlingen, Burgum, Grou, Wolvega, Heeg, Koudum, Jubbega, Balk, Lemmer en Langweer. Voor deze brandweerteams is gekozen omdat de gebieden waarin zij werken, erg waterrijk zijn. Ze krijgen zowel in de winter- als zomerperiode te maken met mensen die op en in het water in nood komen. Elk team bestaat uit acht reguliere brandweermensen, die opgeleid en getraind zijn in deze specifieke taak. Snel inzetbaar De brandweer heeft met de opgeleide brandweerlie-

den de mogelijkheid om naast de twee Friese duikteams ook oppervlaktereddingsteams in te zetten als een persoon in het water is geraakt. Deze oppervlaktereddingsteams zijn vanuit de eigen omgeving snel inzetbaar, waardoor (tijd)winst wordt behaald bij het redden van het slachtoffer. Drie onderdelen bij redding Het oppervlaktereddingsteam heeft de mogelijkheid om iemand op 200 meter afstand van de waterkant te redden. Reguliere brandweerteams hebben veelal een reikwijdte van zo’n 15 meter van de kant. Brandweerduikers komen vooral tot hun recht als iemand onder

water is geraakt. Door de drie brandweeronderdelen direct in te zetten na een melding van iemand die te water is geraakt, is de kans groter dat een drenkeling wordt gered. Geen risico’s nemen De opgeleide teams kunnen in de winterperiode direct ingezet worden bij problemen op het ijs. De brandweer is desondanks van mening dat mensen in vorstperiodes geen risico’s moeten nemen om het ijs op te gaan.

‘Deze oppervlaktereddingsteams zijn vanuit de eigen omgeving snel inzetbaar, waardoor (tijd)winst wordt behaald bij het redden van het slachtoffer.’

10 Loopbaanontwikkeling van legionella-besmetting

Komt het vaak voor? Jaarlijks komen in Nederland ongeveer 800 gevallen van legionella voor, waarvan enkele tientallen slachtoffers overlijden. Hoezo legionella bij de brandweer? Enkele gevallen van legionella ontstaan tijdens het werk. Het risico daarop is groter in beroepen waarbij wordt gewerkt met waterverneveling, zoals bij de brandweer. De bacterie kan ook voorkomen in douches van brandweerkazernes, als deze weinig worden gebruikt.

Legionella: gevaar voor de brandweer? De legionellawacht krijgt nogal eens vragen van de brandweer over legionellabesmetting. Hiernaast de meest gestelde vragen op een rij.

Hoe merk je dat je besmet bent? Legionella is een infectieziekte die begint met hoofdpijn, spierpijn, gebrek aan eetlust en een gevoel van malaise (‘je slecht voelen’); ongeveer veertien dagen na blootstelling. Na de eerste klachten stijgt de koorts snel tot ongeveer 40 graden en ontstaat een acute longontsteking - de veteranenziekte - die gepaard gaat met diarree en buikpijn. De ziekte is goed te behandelen met antibiotica wanneer het zeer snel wordt ontdekt. In ernstige gevallen kan de ziekte zonder tijdige en juiste behandeling zelfs dodelijk zijn. Hoe kun je een besmetting voorkomen? De beste aanpak van legionella is het goed onderhoud aan het waterleidingsysteem. Spoel regelmatig weinig gebruikte tappunten. Loze leidingen (stilstaand water) kun je het beste afdoppen op 15 centimeter van de aftakking. Heeft water lang stil gestaan, hang dan voor gebruik de sproeikop in een emmer en laat enkele minuten (ondergedompeld) doorspoelen. Ventileer daarbij de ruimte en blijf er niet bij staan. Overigens geldt deze preventie voor privésituaties want bedrijven moeten een risico-inventarisatie (laten) uitvoeren.

Meer informatie is te vinden op www.legionellawacht.nl

Wij zijn brandweer ZHZ! De 17 gemeentelijke brandweerkorpsen maken sinds 1 januari 2013 onderdeel uit van hetzelfde korps: Brandweer ZuidHolland Zuid. Of het nu gaat om regels en richtlijnen, methoden en materieel of kennis en kwaliteit: de brandweer treedt eensgezind en slagvaardig op met één visie, één aanpak en één doel: minder branden, minder slachtoffers, minder schade. Daar staan we voor. Daar gaan we voor. Om de regionalisering zichtbaar te maken en onze werkzaamheden uit te beelden zijn er 10 posters gemaakt. Op deze posters stralen onze eigen collega’s.

OPPERVLAKTEREDDING Wij redden mensen uit het water. Wij bieden snel hulp.

WIJ ZIJN

ZHZ

VAKBEKWAAM WORDEN EN BLIJVEN Wij geven opleidingen. Wij geven praktijkgericht instructie. Wij geven persoonlijke en professionele begeleiding.

WIJ ZIJN

Deze foto geeft een impressie van ons brandweervak. De werkzaamheden op deze foto zijn in scene gezet. De realiteit kan afwijken van de handelswijze op de foto.

Jaarlijks zo’n 800 gevallen

Deze foto geeft een impressie van ons brandweervak. De werkzaamheden op deze foto zijn in scene gezet. De realiteit kan afwijken van de handelswijze op de foto.

Hoe vindt besmetting plaats? Besmetting gebeurt door het inademen van de bacterie in zeer kleine druppeltjes water (aërosolen) die door verneveling van water in de lucht kunnen komen.

ZHZ

Wil je alle posters zien? Kijk dan op brandweer.nl/zuidhollandzuid

Loopbaanontwikkeling Brandweer Kennemerland in beweging!

Samen met medewerkers uit de 24-uursdienst en P&O is gestart met het vormgeven aan loopbaanontwikkeling. Hoe pakken we dat aan? Jeroen de Winter, mobiliteitsadviseur, en Mike van der Meijden, extern adviseur arbeidsvoorwaarden en rechtspositie, hebben met een aantal medewerkers uit de 24-uursdienst als werkgroep een plan van aanpak gemaakt. Dit plan moet leiden tot loopbaanbeleid. Sceptisch In november en december 2012 zijn Mike en Jeroen langs alle ploegen (20) gegaan met een ‘Roadshow’. Loopbaanontwikkeling en FLO-overgangsrecht zijn onderwerpen die nauw met elkaar zijn verbonden. Tijdens de roadshow kregen de medewerkers informatie over het FLO-overgangsrecht, de levensloop- en pre-pensioenfase en het AOW-gat. Binnen elke ploeg was men eerst sceptisch, kritisch en vol vragen; dat mocht! Met een quiz beantwoordden Mike en Jeroen vragen en gaven zij aan op welke vraagstukken er nog geen

antwoorden zijn. Ook is gemeld welke beleidskaders de komende periode (2013-2014) met de werkgroep verder worden ontwikkeld. Na afloop van iedere presentatie bleek dat medewerkers zich nu genoeg geïnformeerd voelden.

nisatie opgeleid. Het brandweermanagement ontvangt na de pilotfase van de werkgroep een voorstel hoe en in welke vorm aan de overige collega’s een portfoliotraining aangeboden kan worden.

Pilot portfoliotraining Tijdens de presentatie is aangegeven dat een pilot portfoliotrainingen start. Een portfolio is een (digitale) map waarin de medewerker zelf zijn of haar eigen ambities beschrijft. Het levert een overzicht van de eigen kwaliteiten en vaardigheden op. Tijdens de training leert een medewerker een portfolio maken.

Loopbaanplannen De werkgroep gaat onder regie van Jeroen verder aan de slag met een pilot loopbaanplannen. Hoe ziet een loopbaanplan er uit en kan Kennemerland daarmee werken? De werkgroep wil zeker gebruik maken van kennis die in andere korpsen is opgedaan.

Belangstelling Veel (85) collega’s hebben zich aangemeld voor de pilot. Tijdens de pilot worden ook trainers binnen de eigen orga-

Wil je meer weten over onze aanpak? Dat kan via Jeroen de Winter: [email protected]

Veiligheid 11

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Grensoverschrijdende openheid en bewustwording

Centrum Kernongevallenbestrijding Veiligheidsregio’s Deze maand herdenken we de kernramp van Fukushima in 2011. De evaluatie van deze ramp was bijzonder leerzaam voor het in 2012 opgestarte Centrum Kernongevallenbestrijding Veiligheidsregio’s (CKV).

Doel van dit centrum is om de voorbereiding op kernongevallen naar een hoger niveau te tillen en dat niveau te behouden. “Over grenzen heen kijken. Dat is belangrijk binnen het CKV”, legt Peter van Beek, leider CKV, uit. “Zowel over de grenzen van een discipline of instantie als over de grenzen van een land. De Japanse brandweer bijvoorbeeld, heeft ons hierbij enorm geholpen. We hebben foto’s en verslagen van de ramp gekregen waar we veel aan hebben gehad. Die open houding helpt ons onze eigen voorbereiding te verbeteren. Die voorbereiding is overigens een taak van het Rijk en de veiligheidsregio’s samen. Ook daar moeten we over de grenzen van instanties heen kijken en gezamenlijk tot de beste procedures komen.” Heldere rolverdeling Peter: “Een heldere rolverdeling tussen het Rijk en de veiligheidsregio’s is essentieel. Bij een nucleair incident liggen de responsstructuren en verantwoordelijkheden anders dan bij de bestrijding van andersoortige incidenten. Het ministerie van Economische Zaken is systeemverantwoordelijk. De veiligheidsregio’s en betrokken hulpdiensten zijn verantwoordelijk voor de effectbestrijding en de voorbereiding hierop. Denk daarbij aan risico- en crisiscommunicatie, afstemming met rijksdiensten, evacuatie, jodiumprofylaxe, publieks- en mediavoorlichting en medische en psychosociale opvang van slachtoffers.” Bewustwording “Het CKV, waarin de A-regio’s (met een nucleair object) participeren, heeft samen met rijksorganisaties een model rampbestrijdingsplan Nucleaire Installaties opgesteld. Niet alleen het product, maar vooral de weg erheen heeft geleid tot een groeiend bewustzijn van de taken van gemeenten, hulpdiensten en veiligheidsregio’s. Het plan slaat een brug tussen de nationale en regionale rollen en borgt de aansluiting tussen de reguliere en afwijkende nucleaire responsstructuren. Door dit gezamenlijk op te pakken, is de bewustwording zeker vergroot.”

Gezamenlijke aanpak brandveiligheid door zorgorganisaties en brandweer

Bedreven in Brandveilig leven maart:

Haaglanden

Brancheorganisaties voor de zorg ActiZ en VGN starten samen met Brandweer Nederland met een nieuwe aanpak om het veiligheidsbewustzijn en de zelfredzaamheid in zorgorganisaties te verhogen. “Het project ‘Geen nood bij brand!’ richt zich daarbij op bouwkundige en installatietechnische maatregelen, maar ook op het creëren van een veilige woon- en werkomgeving voor cliënten en medewerkers”, zo stelt projectleider Jan Kuyvenhoven van Brandweer Nederland. “Er is geconstateerd dat er bij 30% van gebouwen van zorgorganisaties technische tekortkomingen waren op het gebied van brandveiligheid. We gaan vanaf nu nauw samenwerken om dat percentage drastisch terug te brengen.”

“Brandveilig leven is niet iets van een enkeling, van risicobeheersing of de uitrukdienst. Het is van ons allemaal! Ongeacht je functie”, geeft Tom Kievit, beleidsmedewerker en projectleider Brandveilig leven VRH, aan. “Als je bij de brandweer werkt, heb je vast wel eens meegemaakt dat iemand op een feestje vraagt waar hij een rookmelder op moet hangen. Je bent dus niet alleen brandweerman of -vrouw op je werk, maar ook daarbuiten. We kunnen allemaal ons steentje bijdragen aan het zelfbewuster en brandveiliger maken van onze maatschappij. In Haaglanden geloven we dat Brandveilig leven van iedereen is en dat het geven van een goed advies tot de basiskennis van iedere medewerker hoort.”

1100 ambassadeurs We hebben daarom samen met Tot Vrijdag, trainers bedreven in veranderingsprocessen, een basiscursus Brandveilig leven ontwikkeld en hier tien pilot-sessies mee gedraaid. De mensen die deelnamen aan de pilots waren zowel kritisch als enthousiast. Op basis van hun feedback is de cursus aangepast en verder verbeterd. De huidige cursus is geschikt bevonden om alle medewerkers, van koffiejuffrouw tot manager, het gedachtegoed van Brandveilig leven bij te brengen. Wij gaan de directie adviseren om deze cursus aan zo veel mogelijk medewerkers van VRH aan te bieden. Als vervolgens ook echt iedereen hieraan deelneemt, lopen er straks vierentwintig uur per dag, zeven dagen in de week, 1100 ambassadeurs voor brandveilig leven rond in onze regio.” Dat wil VRH ook graag aan andere regio’s meegeven: maak Brandveilig leven vooral iets van alle medewerkers, laat het onderwerp leven.

Lees het hele verhaal op www.brandweernederland.nl/brandveiligleven

12 Achterop

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Nationale Herdenkingsloop

Brandweerloop op 15 juni Iedere derde zaterdag van juni wordt de Nationale Herdenkingsloop Brandweer georganiseerd. Dit jaar is dat op 15 juni 2013. Deze herdenkingsloop is dit jaar op dezelfde dag en locatie als de jaarlijkse herdenking van omgekomen brandweermensen. Start en finish vinden plaats bij het Nationaal Brandweermonument op de Kemperbergerweg in Arnhem.

IFV: partner voor de veiligheidsregio’s Op 1 januari 2013 ging het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) officieel van start. Het IFV is daarmee de partner voor de veiligheidsregio’s in het versterken van de werkzaamheden op het terrein van de rampenbestrijding en crisisbeheersing.

Het IFV is

“Het nieuwe IFV moet een organisatie worden waar het veld niet omheen kan en is dus ook voor de brandweer van belang”, zei voorzitter Stephan Wevers van Brandweer Nederland eerder. “Het instituut gaat meer inspelen op wat de regio’s en de brandweermensen willen. Centraal staan kennis en ontwikkeling en de overdracht daarvan. Dat is ook logisch. Van onze brandweermensen worden topprestaties verwacht, dat vereist dus ook een topinstituut.”

Liefhebbers kunnen deelnemen aan een wandelroute van 5 kilometer of een hardlooproute van 5 of 10 kilometer. “De loop wordt georganiseerd voor medewerkers van brandweer in Nederland en hun familieleden. Hierbij staan saamhorigheid, sportiviteit en natuur hoog in het vaandel”, zegt Henk Knoppert van het organisatieteam. Op de website www.brandweerloop.nl volgt meer informatie over de herdenkingsloop. Twitteraars kunnen de brandweerloop ook volgen via @brandweerloop.

Duikteam geeft demonstraties in Zwitserland

een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO), met een algemeen bestuur bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s.

Wie zijn opgegaan in het IFV?

• Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (NIFV), inclusief de Academies, Infopunt Veiligheid en het Expertisecentrum Fysieke Veiligheid • Nederlands bureau brandweerexamens (Nbbe) • Landelijke Faciliteit Rampenbestrijding (LFR) • Bureau Veiligheidsberaad • Bureau Brandweer Nederland

Aantal werknemers

250

Twitter

@IFVtweet

Website

www.ifv.nl

Het duikteam van Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland geeft van 10 tot en met 12 mei demonstraties in Zwitserland. Dit gebeurt tijdens het internationale brandweertreffen Code 3800 in Interlaken. Het duikteam, dat bestaat uit mensen van Brandweer Purmerend en Brandweer Zaanstad, doet dit onder de vlag van Brandweer Nederland. Zij laten op verzoek van de Zwitserse organisatie zien hoe het duiken in Nederland is georganiseerd. Het duikteam is trots op het vertrouwen van Brandweer Nederland om het duiken over de grens te demonstreren. “Hieruit blijkt dat we als veiligheidsregio het duiken goed op orde hebben.” Om het duiken te kunnen demonstreren, neemt het team een stand mee met foto’s en filmmateriaal, maar ook een duikcontainer. Dit is een zeecontainer met glazen wanden. Hierin simuleren de duikers een duikinzet, waarbij een slachtoffer uit het water wordt gehaald met een redvoertuig. Daarna behandelen zij het slachtoffer.

Wat staat er in de volgende krant? De volgende Brandweerkrant van Nederland verschijnt in juni. Weet je een leuk onderwerp waarover we in deze krant kunnen schrijven? Mail ons dan: communicatie @ brandweernederland.nl.

>

Regionaal duikteam De veiligheidsregio werkt momenteel aan de verdere professionalisering en vorming van één regionaal duikteam met twee steunpunten (Purmerend en Zaandam). Het team heeft jaarlijks zo’n 80 duikincidenten op. De afgelopen jaren hebben de duikteams succesvolle reddingen verricht. De lokale brandweer zet zelf mensen met beschermende kleding in bij ondiep en smal water, de zogenaamde grijpredding. Eén duikteam ondersteunt hen hierbij. Bij diep en breed water ondersteunen beide duikteams de lokale brandweer vanuit de steunpunten. De veiligheidsregio heeft op duikgebied inmiddels initiatieven genomen voor verdere samenwerking met de veiligheidsregio’s Amsterdam-Amstelland, Kennemerland en Noord-Holland Noord. Er worden onder meer afspraken gemaakt over inkoop, oefenen en ondersteuning bij incidenten.

Meer informatie en het promotiefilmpje van het duikteam vind je op: www.code3800.ch

Colofon Meer informatie (026) 355 24 55 of mail naar communicatie @brandweernederland.nl

redactie Team Communicatie Brandweer Nederland teksten de communicatieadviseurs van het Netwerk Cobra, Team Communicatie Brandweer Nederland en Rob Weijers

Aan deze uitgave werkten mee: fotografie Brandweer Venlo, KNRM, Persbureau Meter, Alteveer(dr), Rijk van den Dikkenberg, NBDC en Brandweer Nederland vormgeving HSTotaal, Haarlem druk Haarmans, Beverwijk verspreiding Netwerk Cobra

Met dank voor de inhoudelijke bijdragen vanuit de regio’s: Zeeland, Kennemerland, Flevoland, Gooi en Vechtstreek, Fryslân, Midden- en West-Brabant, LimburgNoord, Rotterdam-Rijnmond, Twente, Haaglanden, ZaanstreekWaterland, Zuid-Holland Zuid en Drenthe.

bezoek Kemperbergerweg 783 6816 RW Arnhem post Postbus 7010 6801 HA Arnhem internet www.brandweernederland.nl