Bram Vrielink en Jim Bloemen 2de
INHOUDSOPGAVE INLEIDING ………………………………………………………………………………………3
DE ISLAM ………………………………………………………………………………………..4
JODENDOM ……………………………………………………………………………………..6
BOEDDHISME …………………………………………………………………………………..8
HINDOEïSME …………………………………………………………………………………..11
CHRISTENDOM ……………………………………………………………………………….14
SPECIALE VRAGEN GODSDIENSTEN ……………………………………………………17
INDIVIDUELE VRAGEN GODSDIENSTEN BRAM .……………………………………..20
INDIVIDUELE VRAGEN GODSDIENSTEN JIM .…………………………………………21
SLOTWOORD ………………………………………………………………………………….22
2
INLEIDING
In dit werkstuk gaan wij eerst de vijf wereldgodsdiensten apart behandelen. Van elke godsdienst vertellen wij hoe die godsdienst ontstaan is, waarin de mensen van die godsdienst geloven en welke bijzondere of speciale dingen er in die godsdienst zijn. Daarna beantwoorden wij nog een aantal speciale vragen over de godsdiensten. Vervolgens vertellen wij allebei apart wat wij geleerd hebben over de verschillende godsdiensten en wat ons is opgevallen. Dan volgt nog het slotwoord.
3
DE ISLAM
Hoe is de Islam ontstaan: De Islam is ontstaan ongeveer 570 jaar na Christus. Toen werd in de Arabische stad Mekka, Mohammed geboren. In de tijd dat Mohammed opgroeide geloofden de mensen in verschillende goden. Op zijn 40e kreeg Mohammed een boodschap van God. God vertelde via de engel Gabriël hoe de mensen moesten leven. Zo vertelde de engel dat de mensen in Mekka niet meer in verschillende goden moesten geloven, maar alleen in Allah. Mohammed vertelde de boodschap aan zijn familie en vrienden en die geloofden Mohammed en werden de eerste moslims.
Wie is de belangrijkste figuur of stichter Mohammed is de stichter van de islam. Hij is de boodschapper van Allah.
Wat geloven de moslims? Een moslim gelooft dat Allah de enige god is op aarde en dat de profeet Mohammed de boodschappen van Allah aan de mensen heeft doorgegeven.
Hoe heet hun heiligdom? Het heiligdom is de stad Mekka. Hier is Mohammed geboren. Iedere moslim moet één keer in zijn leven op bedevaart naar Mekka gaan. Hun gebedsdiensten houden ze in een moskee.
Is er een heilig boek en hoe heet dat? De woorden van Mohammed zijn opgeschreven in de Koran. De Koran is het heilige boek van de Islam.
4
Zijn er speciale gebruiken of rituelen? In de Koran staan de vijf zuilen van de islam beschreven. Dit zijn vijf plichten die Allah – via de profeet Mohammed – aan de moslims heeft opgelegd. Deze vijf plichten zijn: - Er is maar één God en Mohammed is zijn boodschapper; - Elke dag moet er 5 keer gebeden worden met het gezicht in de richting van Mekka; - De maand Ramadan is een vastenmaand. Tussen zonsopgang en zonsondergang mag er niet gegeten, gedronken en gerookt worden en een moslim mag dan ook geen sex hebben; - Een moslim moet aalmoezen geven aan arme en zieke mensen; - Iedere moslim moet één keer in zijn leven op bedevaart naar Mekka gaan.
Gebeden kunnen overal worden opgezegd, maar op vrijdag gaan moslims voor het middaggebed naar de moskee. Het gebed wordt in de moskee geleidt door een imam. Hij is een deskundige in de Koran en de regels van de islam. Voor het gebed moeten moslims hun handen, armen, voeten en gezicht wassen. Wanneer moslims bidden, knielen en buigen zij om te laten zien dat zij nederig zijn tegenover Allah. Hun gezicht moet in de richting van Mekka wijzen. In de moskee moet een man zijn lichaam bedekken van zijn navel tot aan zijn knie en een vrouw moet helemaal bedekt zijn op handen en gezicht na. Ongeveer zeven dagen na de geboorte krijgt een baby een naam en wordt zijn hoofd geschoren. Jongens worden besneden tussen de 7e dag na de geboorte en het 15e levensjaar. Dit gebeurt in ieder geval voor de puberteit. De besnijdenis is belangrijk voor de rituele reinheid en hierdoor worden ze lid van de religieuze gemeenschap. Welke speciale eetgewoontes zijn er? Moslims mogen bepaalde dingen niet eten. Ze mogen geen varkensvlees, vlees met bloed erin, vlees of vet van een dier dat niet volgens de regels van de islam geslacht is (vlees moet halal zijn) en vlees van een vleesetend dier of een dier dat aan afgoden geofferd is. Moslims mogen ook geen alcohol (bier, wijn of jenever) drinken.
5
JODENDOM
Hoe is het jodendom ontstaan? De joden geloven dat het jodendom begon toen Abraham één god ging aanbidden in plaats van de vele afgoden die zijn vader vereerde. Abraham sloot een verbond met God. Om dit verbond te bezegelen liet Abraham zich besnijden. Daarop beloofde God hem dat hij nog een zoon zou krijgen, die zijn werk zou voortzetten. En in de toekomst zou hij zoveel nakomelingen krijgen, als er sterren aan de hemel staan. Die nakomelingen, het joodse volk, zouden het land Israël erven.
Wie is de belangrijkste figuur of stichter? Abraham wordt door de joden gezien als de vader van de joodse godsdienst.
Wat geloven de joden? De joden geloven in één God. Ze beschouwen God als de schepper van alles.
Hoe heet hun heiligdom? Het belangrijkste Joodse heiligdom was de tempel in Jeruzalem. Alleen de klaagmuur is hier nog van over.
Is er een heilig boek en hoe heet dat? Het heilige boek van de joden is de Tora. Het is een perkamentenrol waarop de vijf boeken van Mozes zijn geschreven.
Zijn er speciale gebruiken of rituelen? Als een jongen acht dagen oud is, dan wordt hij besneden. Zo wordt hij opgenomen in het verbond van Abraham. Hij krijgt dan ook zijn joodse naam. Op zijn 13e verjaardag wordt een jongen Bar Mitswa. Dan krijgt hij dezelfde religieuze en wettelijke verplichtingen als een volwassene. In de synagoge moet hij dan voorlezen uit de Tora. Een meisje viert op 12-jarige leeftijd haar Bat Mitswa.
6
Als er een joodse bruiloft is dan staan de bruid en bruidegom onder een choepa (baldakijn), die het nieuwe huis symboliseert. De bruid draagt een sluier over haar gezicht en de bruidegom breekt een glas om de verwoesting van de tempels te herdenken.
Joden bidden overal. Bij elke gebeurtenis wordt er gebeden. Voor een heleboel dingen zoals eten of drinken of naar bed gaan bestaat er een gebed. Ook voor elke handeling in de synagoge bestaat een gebed. Een heel belangrijk gebed is het Sjema-gebed. Dit gebed wordt zowel ’s ochtends als ’s avonds uitgesproken. De gebeden in de synagoge worden geleid door de rabbijn, de voorzanger of een gewoon iemand. In Jeruzalem bij de klaagmuur staan altijd veel joden te bidden. Mensen schrijven verzoeken en gebeden op een briefje en stoppen dit in de voegen van de klaagmuur. De boodschap op het briefje mag alleen God lezen.
Welke speciale eetgewoontes zijn er? Joden moeten koosjer eten. Ze mogen alleen vlees eten van een dier dat gespleten hoeven heeft en herkauwt en alleen vissen die vinnen en schubben hebben. Vlees van varkens mogen ze dus niet eten, want varkens herkauwen niet. Ook schaaldieren mogen niet gegeten worden. Ook mogen in de joodse keuken zuivelprodukten (melk, kaas, boter) niet samen met vlees bereid of gegeten worden. Spullen die gebruikt worden om maaltijden met vlees te maken, mogen niet gebruikt worden voor andere maaltijden. Een theedoek die gebruikt wordt om een braadpan of te drogen mag niet gebruikt worden om een toetjeslepel mee af te drogen.
7
BOEDDHISME Hoe is het boeddhisme ontstaan? Ongeveer 2500 jaar geleden groeide in India in een schitterend paleis, Siddharta Gautama op. Bij zijn geboorte voorspelde een wijs man dat Siddharta een groot heerser of een geestelijk leider zou worden. Omdat zijn vader wilde dat Siddharta hem zou opvolgen, schermde hij zijn zoon af van de buitenwereld. Ondanks zijn luxe leven was Siddharta niet gelukkig. Toen hij op een dag buiten de paleismuren kwam, zag hij oude en zieke mensen. Hij schrok van al dit lijden. Ook zag hij een heilige man in oranje kleren, die zelf niets bezat, maar leefde van voedsel en geld dat hem geschonken werd. Niettemin zag hij er gelukkig uit. Siddharta besloot zijn voorbeeld te volgen. Hiermee wilde hij het antwoord vinden waarom mensen zo moesten lijden. Siddharta leefde 5 jaar lang bij 5 heilige leraren in een bos. De antwoorden die hij zocht vond hij niet en hij besloot naar de stad Bodh Gaya te gaan. Daar ging hij onder een boom zitten en mediteerde 49 dagen en nachten. Toen raakte hij verlicht. Hij besefte dat de mens lijdt, omdat hij nooit tevreden is met wat hij heeft. Vanaf dat moment noemde hij zichzelf Boeddha, de Verlichte. Hij reisde daarna nog 45 jaar door India. Hij leidde het leven van een monnik en leerde mensen hoe ze gelukkig konden worden.
Wie is de belangrijkste figuur of stichter? De stichter en belangrijkste figuur is Siddharta Gautama of Boeddha.
Wat geloven de boeddhisten? Boeddhisten geloven dat ieder mens zelf beslist of hij verantwoordelijkheid wil nemen voor zijn daden en of hij bewust wil worden van de waarheid. Als mensen goed en wijs handelen, dan worden ze gelukkig en tevreden. Iedereen kan zijn gedrag verbeteren. Boeddhisten geloven dat je ziel opnieuw wordt geboren in een ander lichaam van een mens of een dier nadat je overleden bent (wedergeboorte). Dit is een cirkel waar je moeilijk uit kunt ontsnappen. Boeddhisten streven er naar verlost te worden uit deze kringloop. Als je een goede daad verricht in je leven (karma), kom je dichter bij de verlossing. Uiteindelijk hoef je niet meer opnieuw geboren te worden. De ontsnapping noemen ze Nirvana. Hiervoor zijn 5 beloften of voorschriften die nageleefd moeten worden. Deze zijn: - niet doden - niet liegen - geen drank en drugs - niet stelen - beheers je seksuele relaties.
8
Hoe heet hun heiligdom? Toen Boeddha stierf is zijn lichaam gecremeerd. Zijn as werd vervolgens naar 8 verschillende plekken gebracht. Hierop zijn toen 8 stoepa’s gebouwd. Stoepa’s zijn de allereerste boeddhistische heiligdommen. De Indiase keizer Asjoka heeft de as van de Boeddha opnieuw verdeeld over verschillende plekken in India. Hierop werden toen nieuwe stoepa’s gebouwd. Ook zijn er as en heilige teksten van andere belangrijke monniken gebruikt om stoepa’s op te bouwen.
Is er een heilig boek en hoe heet dat? De leer van Boeddha wordt uitgelegd in drie sieraden. 1e sieraad is de Boeddha. Boeddha heeft de weg gevonden naar de verlichting. Hij heeft deze ook aan de mensen getoond. 2e sieraad is de Dharma. Dit is de leer van Boeddha. De leer bestaat uit 2 onderdelen: Het Achtvoudig Pad en De Vier Waarheden. Deze twee manieren zijn een leidraad voor boeddhisten om vredig en gelukkig te kunnen leven. De vier waarheden zijn: 1. het leven is vol lijden; 2. lijden wordt veroorzaakt door hebzucht; 3. er is een manier om het lijden te stoppen; 4. door de middenweg te volgen stopt het lijden.
Het Achtvoudig Pad gaat over de levensadviezen die de Boeddha aan de mensen gaf. Het is bedoeld om mensen te leren omgaan met uitersten in het leven, om zo een middenweg te vinden: - juist begrip = de leer van Boeddha begrijpen; - juist denken = vriendelijk denken over het leven en de dingen om ons heen; - juiste woorden = geen leugens of boze woorden; - juiste daden = geen kwaad tegen mensen of dieren; - juist werk = werk kiezen dat eerlijk en oprecht is; - juiste inspanning = denk na over de gevolgen hoe en wat je wilt gaan doen; - juiste opmerkzaamheid = je moet je geest trainen en waakzaam zijn voor het hier en nu; - juiste concentratie = je moet leren je geest onder controle te krijgen en je te concentreren op dat wat belangrijk is voor jou. 3e sieraad is de Sangha. Dit is de gemeenschap van boeddhistische monniken, nonnen en de gewone boeddhisten. Een gemeenschap die voor elkaar klaar staat en elkaar helpt als dat nodig is.
9
Zijn er speciale gebruiken of rituelen? Bij de binnenkomst van een tempel vouwt een boeddhist zijn handen samen bij wijze van groet, knielt en buigt drie maal voor het beeld van Boeddha. De drie buigingen staan voor de drie sieraden. Daarna offert een boeddhist bloemen, kaarsen, wierook en voedsel. Hiermee toont de boeddhist zijn eerbied voor Boeddha en dankbaarheid voor zijn leer. De boeddhist zweert trouw aan de drie sieraden en zegt de vijf voorschriften op. Bij de tempels hangen gebedsvlaggen waarop gebeden geschreven staan. Deze staan vlaggen staan ook op de hoogste toppen van het Himalaygebergte. De gebeden worden zo door de wind over de hele wereld geblazen. Een belangrijk voorwerp bij boeddhisten is een gebedsmolen. In deze gebedsmolens zitten rollen papier waarop duizenden gebeden geschreven staan. Ze draaien aan deze gebedsmolens als ze om een tempel of stoepa lopen. Door de gebedsmolens rond te draaien sturen de boeddhisten de gebeden de wereld in. Boeddhisten lopen altijd rechtsom rond een stoepa en draaien de gebedsmolens met hun rechterhand. Ze geloven namelijk dat ze ronde de stoepa moeten lopen zoals de planeten om de aarde draaien. Tijdens het lopen wordt vaak de heilige mantra opgezegd.
Welke speciale eetgewoontes zijn er? Monniken gebruiken maar twee maaltijden per dag. ’s Morgensvroeg om zeven uur en de tweede rond twaalf uur ’s middags gegeten. De maaltijden bestaan uit wat de plaatselijke bevolking aan de monniken heeft gegeven. Monniken mogen niet om eten vragen, maar de mensen geven graag rijst, groente en fruit. Door het schenken van voedsel hopen de mensen een goed karma te krijgen. Er zijn geen vaste regels over het eten. Veel boeddhisten zijn vegetarisch om geen kwaad te doen aan levende wezens. Toch is dit geen strakke regel.
10
HINDOEÏSME Hoe is het hindoeïsme ontstaan? Het hindoeïsme wordt de oudste godsdienst op aarde genoemd, maar wanneer het geloof precies ontstaan is weet niemand. Veel hindoes zeggen dat de godsdienst zich gedurende een periode van meer dan duizend jaar gevormd heeft uit plaatselijke geloven langs de Indus rivier in het huidige Pakistan. Zo’n 3500 jaar geleden viel een vijandig volk, de Ariërs, het gebied van de Indus rivier binnen. Zij introduceerden hun vedische geloof. Dit geloof mengde zich met het geloof van de lokale bevolking. Deze mix van verschillende geloven is de basis voor het hindoeïsme wat we nu kennen. Het is een geloof dat op heel veel manieren mag worden beleefd. Daarom verschilt de godsdienst per land, per streek of zelfs per dorp.
Wie is de belangrijkste figuur of stichter? In het hindoeïsme is er niet één god, maar zijn er heel veel verschillende goden. Elke hindoe kan zijn eigen god kiezen of als hij gaat bidden een god uitkiezen om zijn offers aan te geven. Ook aan god(en) uit andere godsdiensten mag worden geofferd. Er zijn wel belangrijke en minder belangrijke hindoe goden. De belangrijkste goden zijn Brahma, Vishnu en Shiva. Brahma is de schepper van het heelal en wordt afgebeeld met vier hoofden. Voor elk hoofd een windrichting. Vishnu is de beschermer van het heelal en Shiva is de vernietiger van het kwaad in het heelal. Vishnu en Shiva zijn hele geliefde goden. Veel tempels zijn aan hun toegewijd. Tot de heilige mannen van het hindoeïsme behoren godsdienstonderwijzers (goeroe), priesters en mensen die hun huis en bezittingen hebben opgegeven om een leven van gebed en meditatie te leiden. Sommige heiligen leiden een zwervend bestaan. Deze laatste heilige mannen worden Sadhoe genoemd. Ze dragen kettingen van heilige kralen en saffraangele lendendoeken. Ze hebben hun haar en baard lang laten groeien.
Wat geloven de hindoes? De meeste hindoes geloven in een oppermachtige ziel of geest, die ze Brahman noemen. Brahman heeft geen vorm of gedaante, maar is overal en in alles aanwezig. Hindoes geloven dat de ziel na de dood in een ander lichaam terecht komt (reïncarnatie). Wie goed heeft geleefd, wordt herboren in een beter mens. Je kunt niet alleen in een mens geboren worden, maar ook in een dier. Deze keten van daden en hun gevolgen wordt karma genoemd. Het uiteindelijke doel van het leven van een hindoe is moksha of verlossing. Hoe beter iedere hergeboorte, des te dichter komt een hindoe bij moksha. 11
Hoe heet hun heiligdom? Elk jaar maken miljoenen hindoes een bedevaart naar heilige plekken. Vaak zijn dit tempels, bergen of rivieren. Hindoes geloven dat een bezoek aan een heilige plek hen dichter bij de moksha, de verlichting uit de cyclus van geboorte en dood kan brengen. Veel heilige plaatsen zijn verbonden met gebeurtenissen in het leven van goden of godinnen. De zeven plaatsen Ayodhya, Hardwar, Mathura, Varanasi, Ujjain, Dwarka en Kanchipuram zijn steden van waaruit een hindoe kan oversteken naar de moksha. De berg Kailash is voor hindoes de pijler van de wereld waar het heelal omheen beweegt. De berg ligt in Tibet is een heiligdom voor de god Shiva en de godin Parvati. De Ganges is één van de heilige rivieren van de hindoes. Door zich te wassen met het water van de Ganges kunnen hindoes hun ziel reinigen. Andere heilige rivieren zijn de Yamuna, de Saraswati en de Bagmati. Hindoes houden hun erediensten in gebouwen die ze mandir of tempel noemen. Deze tempels zijn meestal opgedragen aan een bepaalde god of godin. De tempel wordt gezien als het aardse huis van de godheid. Thuis hebben hindoes ook vaak een speciale plek waar de familie hun goden kunnen aanbidden.
Is er een heilig boek en hoe heet dat? De hindoes hebben geen heilig boek, maar hebben veel verschillende heilige teksten. De oudste heilige teksten zijn vier verzamelingen lofzangen, gebeden, regels voor rituelen en offers en spreuken. Dit zijn de Veda’s. Het oudst en bekendst is de Rig Veda. Het bevat meer dan duizend lofzangen over de oude goden en godinnen. De Veda’s zijn geschreven in het Sanskriet.
Zijn er speciale gebruiken of rituelen? Vanaf hun geboorte tot hun dood vieren hindoes rituelen en feesten. Het hindoeïsme heeft zestien sanskara’s of rituelen waaraan veel hindoes zich proberen te houden. De meeste sanskara’s hebben te maken met de geboorte van een kind en ze beginnen al tijdens de zwangerschap. Na de geboorte fluistert de priester de baby heilige teksten in het oor. Als een baby twaalf dagen oud is krijgt de baby een naam en wordt de horoscoop van een kind nagetrokken. Die laat de stand van de sterren en planeten zien ten tijde van de geboorte. Op bepaalde dagen wordt er ter ere van dat kind een feest gegeven. Bijvoorbeeld als het kind de eerste hap vast voedsel krijgt, als hij of zij de eerste knipbeurt krijgt of als ze gaan trouwen. De jongen krijgt van zijn vader een mantra, dat is een heilige tekst of formule. Voor jongens uit de drie hoogste kasten vindt de belangrijkste plechtigheid plaats tussen hun negende en elfde jaar. Dan krijgen zij van de priesters hun heilige draad. Die moeten zij heel hun leven over hun linker schouder en onder hun rechter arm dragen. Het is een teken van een nieuwe fase in hun leven, waarin zij meer te weten komen over hun godsdienst en meer verantwoordelijkheid dragen. 12
Voordat hindoes een tempel betreden trekken ze eerst aan de tempelbel. Door de bel te laten klinken geef je een teken aan de goden. Als respect voor de goden doet een hindoe zijn schoenen uit. Hindoes offeren van alles, zoals bananen, bloemen, wierook, gekleurd poeder en geld. De offers worden aan de god of goden van de tempel aangeboden en bij het beeld gelegd. Er kunnen ook extra offers aan de priester van de tempel gegeven worden. Hij geeft de zegens door aan de goden. De priester zegent op zijn beurt degene die de extra offers heeft gegeven door een teken op het hoofd aan te brengen. Dit is een tika of tikala. De tika is een mengsel van rijst, water en gekleurd poeder. Getrouwde vrouwen krijgen een rood teken, niet getrouwde mensen vaak een gele of oranje kleur. Het bezoek aan de tempel eindigt ook weer met het luiden van de bel.
Welke speciale eetgewoontes zijn er? Hindoes hebben respect voor alles wat leeft. Veel hindoes zijn vegetariër, omdat ze geen dieren willen doden om te eten, maar ook omdat ze hun geest zuiver willen houden. Sommige hindoes eten wel eieren, vis en vogels, maar eten geen vlees van de koe. De koe is een heilig dier. De koe zorgt namelijk voor melk en werkkracht op het land. De koe wordt aanbeden in het hindoeïsme. Ze gebruiken ook geen eten dat in aanraking is geweest met rundvlees en de hindoes drinken ook geen alcohol. Veel hindoes eten met hun vingers en gebruiken daarvoor alleen hun rechterhand.
13
CHRISTENDOM Hoe is het christendom ontstaan? Het christendom is ongeveer 2000 jaar geleden ontstaan uit joden die vonden dat Jezus van Nazareth de lang voorspelde en beloofde messias of christus was. Na zijn dood hebben volgelingen zich verenigd. De eerste christenen zijn lange tijd door de romeinen vervolgd. Vanaf het jaar 313 mochten de christenen van de Romeinse keizer Constantijn hun god eren. De meningsverschillen tussen Rome en Constantinopel leidden in 1054 tot een deling binnen het christelijke geloof: het grote schisma. De bisschop van Rome kreeg de naam paus en werd hoofd van de Latijns sprekende rooms-katholieke kerk. De hoofdzetel werd het Vaticaan. De christenen in het oostelijke Grieks sprekende deel van het Romeinse rijk noemden zich orthodox. In principe is er in deze kerk geen leider. In de praktijk is de patriarch van Constantinopel de voorzitter van alle partriarchen. In 1517 ontstonden er binnen de katholieke kerk ook spanningen. Maarten Luther vond dat de kerk teveel was afgedreven van de bijbel. De volgelingen van Maarten Luther werden protestanten genoemd. Deze periode heet reformatie. Er zijn dus verschillende stromingen binnen het christendom. Wie is de belangrijkste figuur of stichter? De stichter is Jezus van Nazareth. Hij is de zoon van God.
Wat geloven christenen? Christenen geloven in één god. De Heilige Drie-eenheid: God de Vader, God de Zoon (Jezus Christus) en God de Heilige Geest. God is de schepper van het heelal. Zij geloven dat Jezus de zoon van god is en dat hij de messias is, die voorspeld en aangekondigd werd in het Oude Testament. Christenen geloven in een leven na de dood. Na de dood ga je naar de hemel. Maar hoe die er uitziet en waar de hemel is weet niemand. Je gaat alleen maar naar de hemel als je goed leeft zonder mensen pijn te doen. Jezus heeft het voorbeeld gegeven hoe je moet leven. Hoe heet hun heiligdom? Een heilige plaats in het christendom heeft op een bepaalde manier te maken met het leven van Jezus of met een christelijke heilige. De plaatsen in Israël waar Jezus is geboren, leefde en werkte, staan bekend als het Heilige Land. Op andere plaatsen hebben heiligen visioenen gehad of zijn ze begraven. Christenen maken vaak pelgrimstochten naar dit soort plekken. Jeruzalem is een heilige stad voor Christenen.
14
Voor de rooms-katholieken heeft de paus goddelijk gezag. Hij is de vertegenwoordiger van Jezus op aarde. Ze geloven dat het leiderschap van de paus afstamt van Petrus, één van de eerste volgelingen van Jezus. De paus wordt gekozen uit een groep kardinalen. Samen vormen de kardinalen het Heilige College. De paus woont in Vaticaanstad en dat ligt in Rome.
Is er een heilig boek en hoe heet dat? Het heilige boek van de christenen is de bijbel. Christenen geloven dat in de bijbel Gods leer staat die hen door het leven moet leiden.
Zijn er speciale gebruiken of rituelen? Er zijn een aantal momenten in het leven van een christen die als belangrijke stappen worden gezien. Deze worden door de familie en de kerk gevierd. De belangrijkste vieringen zijn: de doop, de eerste communie (gevierd door rooms-katholieken), belijdenis of vormsel, het huwelijk en het overlijden. De belangrijkste rituelen worden sacramenten genoemd. Christenen geloven dat ze tijdens het sarcrament de genade van god ontvangen. Protestanten geloven in twee sarcramenten: de doop en het avondmaal. Rooms-katholieken en orthodoxe christenen kennen zeven sacramenten: de doop, de eucharistie of communie, het vormsel, het oliesel (zalving), de biecht, het priesterschap en het huwelijk. Ook kennen de christenen de tien geboden. Dit zijn eigenlijk tien leefregels waar ze zich aan moeten houden. Deze geboden zijn niet verplicht. Welke speciale eetgewoontes zijn er? In het christendom mag eigenlijk alles gegeten worden. Vroeger hield men wel op vrijdag visdag. Op die dag werd er geen vlees gegeten. De katholieken kennen ook een vastenperiode. Deze periode ligt tussen carnaval en pasen in. Carnaval is het feest van de vastenavond gevolgd door aswoensdag. Dit is dan het begin van de vasten die 40 dagen duurt. In die tijd eten sommigen geen vlees en anderen geen lekkere dingen. Dit vasten doen de christenen omdat Jezus in die tijd ook veertig dagen in de woestijn heeft moeten vasten. Verder is het een tijd waar je nog eens extra moet nadenken over hoe je leeft.
15
SPECIALE VRAGEN GODSDIENSTEN
Wat verstaan de Boeddhisten onder de kringloop? Volgens de leer van Boeddha hangt alles met alles samen in het heelal. Dat wil zeggen dat elke gebeurtenis weer een andere gebeurtenis tot gevolg heeft of dat er een hele kettingreactie van gebeurtenissen uit voortvloeit. Boeddhisten geloven dat je ziel opnieuw wordt geboren in een ander lichaam van mens of dier nadat je bent overleden. Dus dat je elke keer als je dood gaat, weer wordt herboren of wedergeboren. Uit deze cirkel kun je moeilijk ontsnappen. Bijvoorbeeld de waterkringloop. Het regent, de regen komt in de grond of in rivieren terecht, het stroomt naar zee, daar verdampt het weer, wordt omgezet in wolken en vallen weer naar beneden als regendruppels. Zo gaat het elke keer weer opnieuw. Mensen kunnen ontsnappen uit deze kringloop. Regendruppels niet. Boeddhisten streven er naar om verlost te worden uit deze kringloop. Als je een goede daad verricht in je leven (karma), kom je dichter bij de verlossing. Uiteindelijk hoef je dan niet meer opnieuw geboren te worden. Deze kringloop noemen de boeddhisten, de Samsara en de ontsnapping noemen ze Nirvana.
Waarom noemt men het Boeddhisme geen godsdienst? Het Boeddhisme is geen godsdienst, omdat het geen god kent. Boeddha is gewoon een mens zoals wij. Het Boeddhisme is een levenswijze.
Geef bij het Hindoeïsme een omschrijving van het kastenstelsel? De hindoes die in India leven, zijn verdeeld in vier klassen of kasten. De hoogste kaste is die van de priesters, brahmanen genoemd. Hieronder komen de soldaten en de edelen, de kshatriaya’s. Op de derde plaats komen de vaishya’s, dit zijn de kooplieden. Op de laatste plaats komen de sudra’s, de arbeiders. Een hindoe behoort vanaf de geboorte tot een bepaalde kaste. De kaste van de ouders. Tot de dood blijf je deel uitmaken van die kaste. Je zult met iemand trouwen uit dezelfde kaste en de meeste mensen waar je mee omgaat komen uit jouw kaste.
16
Een hindoe kan pas na de dood in een andere kaste komen. Afhankelijk van je karma, je goede en slechte daden met hun gevolgen, word je in een volgend leven in een andere kaste geboren. Dus als je een goed leven leidt, heb je grotere kans om in een hogere kaste terug te keren. Slecht karma zorgt ervoor dat je in een lagere kaste op aarde terugkeert. Een vijfde groep staat buiten dit kastenstelsel. Zo worden ook wel onaanraakbaren genoemd. Dit zijn de mensen die de smerige klusjes opknappen. Zij mogen zich niet te veel bemoeien met hindoes uit het kastenstelsel.
Waarom eten Hindoes geen rundvlees? Hindoes eten geen rundvlees omdat de koe een heilig dier is. Dit vanwege de bijzondere aandacht die het dier aan haar kalf besteedt. Veel hindoes herkennen ook een vrouwenfiguur (= moederfiguur) in de tekening op de kop van het dier. De koe is mede heilig omdat het de mens voorziet van melk en werkkracht op het platte land. Volgens velen zou zonder de koe de mens geen bestaansrecht hebben gehad in India en had het Hindoeïsme zich niet kunnen verspreiden. De koe staat dus centraal in het Hindoeïsme en wordt mede om die reden aanbeden. Het is een eerbetoon aan een dier dat door de grote Hindoegeleerden wordt aangeduid als “de moeder der schepselen”. Volgens een oude legende was de koe Surabhi, moeder van alle koeien, één van de schatten die uit de kosmische oceaan werden gekarnd. Haar pangavya of vijf produkten – melk, yoghurt, boter, mest en urine - bezaten een zuiverend vermogen.
Wat is het verschil tussen het heilige schrift van de Christenen en dat van de Joden? Het heilige schrift van de Christenen bestaat uit het Oude Testament en het Nieuwe Testament. De boeken van het Oude Testament zijn dezelfde boeken als die van de Tenach, het heilige boek van de Joden. De Joden beschouwen alleen het Oude Testament als heilige schrift. In het Nieuwe Testament staat Jezus namelijk centraal.
Moslims en Christenen geloven beiden in dezelfde God. Wat is het verschil tussen het geloof van de Moslims en de Christenen? Moslims geloven niet dat Jezus de zoon van God is. Volgens de islam is Jezus een profeet. Moslims geloven dat God vele profeten heeft gezonden naar de aarde om de mensen te leren goed te leven.
17
Waarom eten Moslims, Joden en sommige Christenen geen varkensvlees? Het varken wordt beschouwd als een onrein dier en onrein voedsel mag niet gegeten worden.
Wat is de oudste godsdienst en wat is de jongste godsdienst? Het Hindoeïsme is de oudste godsdienst en de Islam is de jongste.
Waarom vasten Moslims tijdens de Ramadan? De 9e maand van de moslim kalender heet Ramadan. Mohammed kreeg in de maand ramadan voor het eerst een boodschap van Allah. Daarom is dit een heilige maand voor moslims. Moslims herdenken deze belangrijke gebeurtenis door te vasten zolang het licht is. Dat wil zeggen: niets eten of drinken. Als de zon onder is komt iedereen bij elkaar om samen te eten. Tijdens de ramadan denken moslims na over hun leven.
Zijn er nog andere godsdiensten waarbij mensen vasten? Welke? In alle godsdiensten vasten mensen. Het Christendom kent een vastentijd van 40 dagen die begint op aswoensdag en eindigt op pasen. Het Jodendom kent het feest Jom Kippoer, de grote verzoendag. Op Jom Kippoer wordt niet gewerkt. De joden vasten 25 uur en brengen de hele dag door in de synagoge, waar ze bidden voor vergeving. In het Boeddhisme komen de gewone volgelingen bij volle en nieuwe maan bij elkaar in een klooster om een dag en een nacht te mediteren en te luisteren naar het onderricht van de dharma. Ze vasten en nemen zich plechtig voor dat ze de leefregels in acht zullen nemen (= oeposatha). Het Hindoeïsme kent heel wat vormen van vasten. Bijvoorbeeld een dag of meerdere dagen niets eten of niet praten. Iedereen bepaalt zelf wanneer en hoelang hij wil vasten.
18
INDIVIDUELE VRAGEN GODSDIENSTEN BRAM Begrijp je iets van deze godsdiensten? Alle wereldgodsdiensten kan ik wel begrijpen. Ik ben zelf katholiek opgevoed en heb op een katholieke school gezeten, waar ik ook les in godsdienst gehad heb. Vooral de Islam en het Jodendom hebben veel gemeenschappelijke dingen met het christendom. Ze hebben alledrie één God, een heilig boek, geboden waar je je aan moet houden en ze hebben ook alledrie een leven na de dood in het hiernamaals. Wat begrijp je niet? Het Boeddhisme vind ik het moeilijkst te begrijpen omdat zij het leven zien als een lijden. Ze geloven in reïncarnatie, maar willen het liefst dat ze niet opnieuw geboren worden, maar terechtkomen in Nirvana. Ook snap ik niet goed waarom de islam een varken als een onrein dier beschouwd en daarom geen varkensvlees mogen eten en dat in het jodendom vlees en zuivel gescheiden gehouden moeten worden. Dus dat ze koosjer moeten eten. Wat kun je doen om er meer van te begrijpen? Om de godsdiensten echt goed te kunnen begrijpen, moet je je helemaal in hun cultuur verdiepen. Dit kan door met mensen van die bepaalde godsdienst daar over te praten of in een land van die godsdienst te gaan wonen. Wat is je opgevallen? De godsdiensten in de westerse welden zoals de Islam, het Christendom en het Jodendom lijken alle drie op elkaar en hebben ook allemaal één God. Het Hindoeïsme en het Boeddhisme dat in Azië veel meer voorkomt, is heel anders. Het Hindoeïsme gelooft in heel veel verschillende goden die aanbeden worden en het Boeddhisme heeft eigenlijk geen God, maar is een levenswijze. Alle godsdiensten hebben wel regels die nageleefd moeten worden om zo een beter mens te worden. Wat spreekt je het meest aan? De reïncarnatie in het Hindoeïsme spreekt mij wel aan. Wat heb je geleerd? Ook al lijken de godsdiensten heel verschillend, bij alle godsdiensten is het wel zo dat je goed moet leven en dat je goed moet zijn voor anderen. Door goed te leven kom je in het hiernamaals, het Nirvana of wordt je herboren als beter mens.
19
INDIVIDUELE VRAGEN GODSDIENSTEN JIM Begrijp je iets van deze godsdiensten? Ja, ik begrijp de godsdiensten, want in de brugklas heb ik een spreekbeurt moeten maken over deze godsdiensten. Maar ik heb nu wel meer over de godsdiensten geleerd. Wat begrijp je niet? Ik begrijp niet waarom ze in het Hindoeïsme zo veel goden vereren, en niet één god hebben. Wat kun je doen om er meer van te begrijpen? Door naar India op vakantie te gaan. Daar zou ik met iemand in contact willen komen, en aan hem vragen stellen. Wat is je opgevallen? Dat alle godsdiensten op elkaar lijken, want als je alles zou vergelijken gaan ze eigenlijk allemaal dezelfde kant op. Wat spreekt je het meest aan? Dat je in het Hindoeïsme “opnieuw geboren kan worden”. Wat heb je geleerd? Ik heb geleerd hoe de meeste godsdiensten in elkaar zitten, en welke regels ze hebben.
20
SLOTWOORD
Wij hebben heel veel geleerd over de belangrijkste godsdiensten die er in de wereld voorkomen. Alle godsdiensten hebben wel dingen hetzelfde, maar er zijn ook grote verschillen. Door het maken van dit werkstuk kunnen wij nu mensen van een heel andere cultuur beter begrijpen.
21
