Brabants Particulier Grondbezit GRONDIG. Editie Brabant voorjaar 2012

Brabants Particulier Grondbezit

GRONDIG Editie Brabant – voorjaar 2012 Voorwoord: BPG zet in op versterking particulier grondbezit! Geachte Leden, Via het decentralisatieakkoord is de provincie aan zet in de regie om de Brabantse EHS te realiseren en het natuurbeheer te organiseren. De provincie heeft de Manifestpartners incl. BPG gevraagd mee te denken hoe nu verder. Er zijn immers te weinig middelen om de oorspronkelijke ambitie te financieren. Er ontstaat een nieuwe rubricering binnen de huidige EHS begrenzing: A. Deel met internationale verplichtingen met hoge prioriteit i.v.m. het hydrologische herstel B. Idem, met een lagere prioriteit, b.v. een hoger gelegen deel van een Natura 2000-gebied C. Het resterende deel van de EHS, wat genoemd gaat worden: ‘provinciale EHS’ Later dit jaar zal duidelijk zijn hoeveel middelen uit grondverkoop landelijk via het IPO beschikbaar komen in Brabant, voor de realisatie van het geprioriteerde gedeelte (gebied A). Voor deze gebieden komen er ook weer middelen beschikbaar voor functieverandering t.b.v. particulier natuurbeheer. De provincie streeft er naar mogelijk dit najaar een herstart te maken. Gebied B blijft met de huidige ambities in de wacht staan. De toekomstige provinciale EHS (gebied C) krijgt meer ruimte voor maatwerk in combinatie met alternatieve financieringsvormen. Er is immers geen ‘landelijk’ geld meer voor aankoop en functieverandering. BPG heeft samen met de Manifestpartners alternatieven voorgesteld, waaronder ‘rood voor groen’ mét een acceptabele doorlooptijd voor planvorming. Ook gepaste uitbreiding van rundveebedrijven welke niet meer verplaatst kunnen worden is dan aan de orde, b.v. in combinatie met agrarisch natuurbeheer. BPG zit bestuurlijke en ambtelijk aan tafel en heeft ook aandacht gevraagd voor een nieuwe aanpak bij de uitvoering. We vragen de provincie om te starten met het vragen naar de plannen van grondeigenaren zelf. En een passend ‘doorlever-beleid’ van aangekochte gronden. Het bestuur adviseert u juist in deze periode uw visie en ontwikkelwensen kenbaar te maken bij overheden en bij ons BPG. Eerder heeft u hiervoor de BPG-modelbrief ontvangen (zie ook www.bp-grondbezit.nl). Inmiddels heeft FPG deze aanpak landelijk overgenomen. Per 1 juli a.s. stoppen de gebieds- en reconstructiecommissies. Ook het ‘Provinciale Platform voor Uitvoering Reconstructie’ waarin uw voorzitter de laatste jaren zitting had houdt op te bestaan. We overleggen nu met diverse partijen, zoals bij het ‘Floriade-overleg’, hoe BPG betrokken gaat worden bij de op te richten gebiedsplatformen. De regie ligt nu in het gebied zelf, waardoor de uitkomst zeer verschillend kan zijn. In deze transitiefase ontstaan nieuwe kansen voor particuliere grondeigenaren. Het is een zoektocht waarbij alliantievorming noodzakelijk is. Op 30 juni willen wij u kennis laten maken met de ontwikkeling van een innovatieve aanpak in de Westpolder. Op 14 september, bij de viering van ons 20 jarig jubileum, zal juist de samenwerking met Brabants Landschap/Coördinatiepunt Landschapsbeheer in beeld komen. Met als parel ons nieuwe historische landgoederenboek, gerealiseerd in goede samenwerking met Brabants Landschap. Ik hoop u te ontmoeten in de Westpolder, bij Etten-Leur en/of later op Fort Altena. Tot ziens,

J. Hak, voorzitter BPG Grondig – voorjaar 2012

1

Oprichting coöperatie Natuurvlees Nederland Op 20 juni is er een informatiebijeenkomst op Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt te Beesd. Eigenaren van natuurgebieden waar runderen gehouden kunnen worden zijn van harte welkom. Voor aanmelding en verdere informatie zie www.natuurvleesnederland.nl

Kwaliteit Brabantse bossen verbeterd Na jaren van afname gaat het weer beter met de natuurkwaliteit van de grote Brabantse natuurgebieden. Dat blijkt uit het vierjaarlijkse rapport ‘Toestand van de Brabantse Natuur 2012’. Het herstel van de bossen en de natuurlijke graslanden in de ecologische hoofdstructuur (EHS) is ingezet. Dat geldt niet voor de Brabantse hei. Daar neemt de biodiversiteit nog steeds af. Ook in het agrarisch gebied zijn sinds 2008 de natuurwaarden afgenomen. Weide- en akkervogels zoals kieviten, grutto’s en patrijzen komen er steeds minder voor. Een gunstige uitzondering is de gele kwikstaart. In de hele Brabantse natuur hebben vlinders het moeilijk, maar in het algemeen gaat het goed met planten en broedvogels zoals de rietzanger. Alweer op de heide komt de boomleeuwerik echter steeds minder voor. “Uit dit rapport blijkt ook dat ons natuurbeleid werkt”, concludeert gedeputeerde Johan van den Hout (Ecologie & Handhaving) uit de Toestand van de Brabantse Natuur 2012. “Daar waar we projecten uitvoeren, profiteert de natuur. Ga maar eens kijken hoe bijvoorbeeld de vennen zich hebben hersteld, zoals het Rauwven en het Winkelsven.” Van den Hout hamert erop dat de 3 pijlers onder het Brabantse natuurbeleid niet mogen worden aangetast: “Doorgaan met het verbinden van natuurgebieden, gekoppeld aan het verbeteren van milieu- en watercondities.” Haast en goed natuurbeleid gaan slecht samen, weet de provinciebestuurder. “De natuur heeft nog niet overal voldoende kwaliteit, maar er wordt aan gewerkt. Natuurbeleid is een zaak van lange adem. We willen graag vlug resultaat zien maar de natuur volgt haar eigen tempo.” De provincie brengt één keer per 4 jaar in beeld hoe het met de natuur gaat. De vorige keer was in 2008. Door periodiek in beeld te brengen hoe het met onze natuur gaat, kan waar nodig het beleid worden aangepast.

Provinciaal stelsel dierrechten mogelijk Gedeputeerde Staten hebben onderzoeksbureau Arcadis laten uitzoeken of de provincie sturingsmogelijkheden heeft voor dieraantallen. Dit gebeurde mede op verzoek van de Staten. Het onderzoeksrapport geeft een overzicht van bestaande en nieuwe instrumenten om de veestapel te sturen. De meeste zijn indirect zoals via het spoor van de planologische ruimte (bouwblokken) en de milieuruimte (geur, ammoniak en fijnstof). Een nieuw provinciaal stelsel van dierrechten voor alle veecategorie n zou ingevoerd kunnen worden als het Rijk definitief besluit tot afschaffing van de huidige varkens- en pluimveerechten en regionale compartimentering. In het rapport zijn ook mogelijke effecten van een grotere veestapel op gezondheid, natuur, milieu, ruimte en maatschappelijk draagvlak geschetst. Dat meldde gedeputeerde Yves de Boer woensdag 23 mei tijdens de provinciale ontmoetingsbijeenkomst op de Floriade in Venlo. Deze stond in het teken van de nieuwe koers voor het Brabantse platteland.

Kempisch Streekfestival op 1 juli op de markt in Oirschot Op zondag 1 juli 2012 wordt van 11.00-17.00 uur voor de 3e maal het Kempisch Streekfestival georganiseerd, ditmaal op de Markt in Oirschot. Tijdens deze boeren-buiten-belevenis maken bezoekers kennis met (h)eerlijke streekhapjes en -drankjes, Kempische ondernemers met een bijzonder verhaal, kunst & cultuur en akoestische optredens van streekartiesten. En natuurlijk is er ook voor de kinderen volop te beleven....

Grondig – voorjaar 2012

2

Welkom bij Harvest Fair Wouwse Plantage! Van 14 tot en met 17 juni is landgoed ‘Wouwse Plantage’ het decor van de Harvest Fair. Deze lifestyle- en countryfair is uitgegroeid tot de grootste van Zuid Nederland. De komende editie staat in het teken van ‘natuurlijk genieten’, met veel aandacht voor bijzondere streekproducten. Voor verdere informatie: www.harvestfair.nl

Certificering particulier natuurbeheer Op 7 mei organiseerde BPG samen met de Provincie Noord-Brabant en het Coördinatiepunt Landschapsbeheer een avond over het individueel certificeren van bos en natuurterreinen. Met 30 aanwezigen en een uitgebreide uitleg door de verschillende partners was de avond geslaagd. Een 15-tal particuliere natuurbeheerders start dit jaar met de pilot in onze provincie. In eerste instantie wordt gefocust op het actualiseren van het eigen beheerplan. Deze zomer wordt de werkmap met het landelijke handboek aan deze deelnemers beschikbaar gesteld. Uiteraard is het mogelijk om in 2013 aan te sluiten.

Landgoederen in beeld BPG maakt melding van twee initiatieven in Brabant. In afstemming met Omroep Brabant wordt een t.v.serie ontwikkeld met 6 tot 8 landgoederen. Om het budget rond te krijgen wordt gevraagd om een financiële bijdrage van het deelnemende landgoed. Uiteraard wordt gezocht naar regionale spreiding. Daarnaast zijn we in contact met Erfgoed Brabant. Daar bestaat de mogelijkheid om historische verhalen op locatie te laten vastleggen (de ‘buurtbank’). Mocht u interesse hebben, neem contact op met BPG.

Landschap van Allure Afgelopen najaar heeft BPG in de drie gebieden (Brabantse Wal, Het Groene Woud en de Maashorst) contacten gelegd met leden en organisatie. Er zijn tijdig voorstellen aangeleverd. De provincie heeft op advies van de externe kwaliteitscommissie gekozen voor een nieuwe aanpak per gebied, met nog meer focus op het lastig te definiëren begrip ‘Allure’. Positief hierbij is de constatering van de kwaliteitscommissie dat landgoederen weldegelijk een bouwsteen vormen bij de totaal aanpak. Onze voorstellen worden daarom opnieuw verwerkt in het provinciale bidbook. In september zal blijken in hoeverre de landgoederen daadwerkelijk kunnen participeren. Vanuit BPG adviseren wij de eigenaren in de gebieden contact te zoeken/te blijven houden met de gemeentelijke/provinciale kwartiermakers. Algemene Ledenvergadering BPG zaterdagmiddag 30 juni a.s. Jachthut Westpolder Graag ontvangen wij u aanmelding: [email protected]

Agenda 14 – 17 juni 20 juni 30 juni 1 juli 14 september

20 en 21 oktober 3 november 14 december

Harvest Fair Landgoed Wouwse Plantage Oprichtingsvergadering Natuurvlees Coöperatie Nederland te Beesd ALV-voorjaarsvergadering BPG; Westpolder! Kempisch streekfestival Ledenvergadering 20 jaar BPG/bijeenkomst 80 jaar BL + introductie Landgoederenboek; noteer deze middag in uw agenda, u wordt tijdig uitgenodigd deel te nemen aan dit feestelijk jubileum! Landgoederenweekend, in samenwerking met de ANWB FPG/BPG stelt uw aanmelding van uw initiatief op prijs! Nationale natuurwerkdag ALV FPG Colofon: Grondig is een uitgave van het Brabants Particulier Grondbezit

Woudrichemseweg 36A, 4286 LB ALMKERK Postbus 38, 4286 ZG ALMKERK tel. + 31 (0)183 400 533 fax. + 31 (0)183 403 371 [email protected] www.bp-grondbezit.nl Brabants Particulier Grondbezit is een afdeling van de Federatie Particulier Grondbezit te Veenendaal

Grondig – voorjaar 2012

3

Verslag ALV Brabants Particulier Grondbezit 12 november 2011, Landgoed De Moeren te Zundert _______________________________________________________________________________ Algemene Ledenvergadering BPG 1. Opening Voorzitter Jan Hak is wederom blij met de grote opkomst, hier in Café “In den Anker” op het Landgoed “de Moeren”. Bijna 50 leden zijn naar deze historische landgoedzone bij Zundert gekomen. Bijzonder welkom en dank voor mevrouw Ter Kuile en haar familie. We hebben een zeer interessant programma, mevrouw Marly Bloem en Overste Faber, dank voor uw komst. Waardering dat u beiden uw verhalen wilt houden voor de aanwezige eigenaren van parels in het Brabantse Land. 2. Verslag van de Alg. Ledenvergadering d.d. 2 juli 2011 Akkoord, met dank aan René de Bont 3. Stand van zaken en vooruitblik:  FPG Landelijk wordt het certificeren van particulier natuurbeheer ingevoerd. Het Brabantse Model vormt hiervoor de basis. FPG onderzoekt hoe ledenvoordelen behaald kunnen worden. U wordt hierover geïnformeerd.  Provinciale vertegenwoordigingen Reconstructiecommissie gaan per 1 juli 2012 stoppen. BPG stemt met GS af hoe we in de toekomst aan tafel blijven.  Agenda van Brabant; StadteLand In de drie gebieden (Brabantse Wal, Het Groene Woud en de Maashorst) ondersteunt BPG de aanvragen in het kader van de investeringsregelingen voor Landschappen van Allure. Wilt u gebruik maken van de regeling voor Historische Complexen dan kunt u contact opnemen met BPG. Landgoederen en particulier natuurbeheer hebben een goede positie in de provinciale visie “StadteLand” (zie website provincie). Dhr. Romme merkt op dat hij de voorkeur geeft aan het woordje ‘voor’ bij de tekst ‘natuur van iedereen’. Jan Hak heeft in zijn persoonlijke contacten met staatsecretaris Bleker aandacht gevraagd voor significante Brabantse particuliere initiatieven. In dit kader werkt het bestuur aan de vorming van een speciale stichting ‘Vrienden van het Brabantse LandGOED’.  Landgoederenboek Arno de Schepper geeft aan dat de kwaliteit van het boek bovenaan staat. In verband hiermee volgt de publicatie wat later, nl. in september 2012. Dit heeft tevens het voordeel dat de viering van de jubilea 20 jaar BPG en 80 jaar BL gescheiden blijft van de heropening van Fort Altena. 4. Rondvraag en sluiting  Jan geeft aan dat BPG op verzoek van oud-gedeputeerde Peter van Vugt deelneemt aan de Taskforce “Natuurbranden”. Meld uw contactpersoon in dit kader bij René.  Op 19 november kunt u deelnemen aan het jubileumsymposium van FPG, u bent van harte welkom. De voorzitter rond de vergadering af en geeft het woord aan de sprekers. Thema-onderwerpen: Deelakkoord Natuur; stand van zaken en vooruitblik Mevrouw mr. Marly Bloem, directeur Ecologie Provincie Noord-Brabant Het Rijk moest veel bezuinigen, waardoor het onderhandelen met IPO lang heeft geduurd. Het akkoord wordt 24 december definitief mits Kamer en provincies akkoord gaan. Het Rijk geeft prioriteit aan de Europese verplichtingen. De inzet van de gelden door de provincie wordt daarop getoetst. De ambitie van in totaal 700.000 ha EHS + Robuuste Verbindingen wordt teruggebracht naar 600.000 ha. Uit de herijking zal moeten blijken wat dit voor Brabant gaat betekenen (voorjaar ’12). Landelijk resteert nu nog een opgave van 17.000 ha nieuwe natuur.

Grondig – voorjaar 2012

4

Het landelijk vervallen deel (de provinciale EHS) zal een lichtere bescherming met minder planologische schaduwwerking gaan kennen. De uitwerking zal worden opgenomen in de Verordening ruimte (najaar ’12). In het Ilg-akkoord’07 was 40% particuliere nieuwe natuur het uitgangspunt, wat ook bevestigd is in het Brabants Manifest. Realisatie van de RijksEHS staat voorop. Particulieren en TBO worden beiden in de gelegenheid gesteld. Voor de financiering van nieuwe grondaankopen/functieverandering in de nieuwe RijksEHS zullen BBLgronden verkocht gaan worden. Daarnaast is er slechts 100 miljoen per jaar voor beheer, terwijl het dubbele nodig is! Zo zijn nieuwe contracten gebaseerd op 75% van de kostprijs ipv 84%. De decentralisatie zal ook inhouden dat de provincie een belangrijke rol krijgt in het kader van de nieuwe natuurwet. Met de visie ‘Stadteland’ vaart de provincie een nieuwe koers. Er wordt gezocht naar participatie, naar initiatieven met draagvlak. Er komen kansen voor particuliere grondeigenaren. Ook wordt het natuurbeleid opnieuw tegen het licht gehouden, mede in het kader van de herijking. De provincie vindt het zaak dat, los van de eigenaar, alle inwoners weer beseffen wat het belang is van natuur. Bij Landschappen van Allure hebben de gedeputeerden contact met het kwaliteitsteam. Jan Hak bedankt Marly Bloem voor haar duidelijke verhaal. De 40/60% is leuk omzeild, BPG houdt hier wel aan vast! Bedankt voor de goede samenwerking, en voor de uitnodiging om onze inbreng te leveren. Mevrouw Annette Ter Kuile vraagt aandacht voor de te lage beheervergoeding (75%). FPG heeft meerdere malen haar zorg uitgesproken, dat landgoederen/boseigenaren gaan afhaken. Ook natuurbeheerders buiten de EHS komen in de knel! De geoliede aanpak van de TBO’s heeft tijdig voor specifieke begrenzing en beheertypen gezorgd. Kwetsbare partijen, zoals de eigenaren van 4500 ha buiten de huidige EHS komen niet aan bod! De provincie kijkt naar het totale plaatje, via het natuurbeleid. Jan Hak vraagt aandacht voor deze hartenkreet, en dankt mevrouw Bloem nogmaals voor de uitstekende uitleg. We gaan er samen voor! Vliegen boven Brabant; Problematiek vliegoperaties en geluid; Lt-Kol mr. Hendrik Faber Allereerst meldt dhr. Faber dat hij komend jaar wordt opgevolgd door Lt-Kol Peter Hardenbol. Vervolgens geeft hij aan de hand van een uitstekende powerpointpresentatie uitleg hoe Defensie omgaat met het vliegverkeer boven ons mooie Brabant. Naast het getraind zijn voor defensietaken, komen er ook andere opdrachten zoals het blussen van natuurbranden en het tellen van grote grazers in de Oostvaardersplassen. Belangrijk is te weten dat elke vliegbeweging gepland is en een specifiek doel heeft! Volgens de regels is het mogelijk om met helikopters op 50 meter hoogte te vliegen. In laagvlieggebieden zelfs op 30 meter. Stiltegebieden zijn op provinciaal niveau begrensd. Deze staan niet op kaart bij Defensie. Ook Natura 2000 zou geen beperkingen geven. Er is een uitgebreide klachtenprocedure, incl. onderzoek of Defensie de klacht hadden kunnen voorkomen. Dhr. Roland Pessers (Landgoed Baest) vraagt aandacht voor de kenmerkende stilte van Landgoederen. Het is wel mogelijk om met Defensie in gesprek te gaan. Zou is ook gesproken met Floris vd Lande. Daarnaast hebben omwonenden en het NBoverleg zitting in de betreffende commissies.

Grondig – voorjaar 2012

5

Toelichting op het duurzame beheer van Landgoed de Moeren Mevrouw Annette Ter Kuile en de heer Pieter van der Hoeven geven uitleg. De landgoed De Moeren BV kent certificaathouders. Het landgoed is sinds 1544 in bezit van de familie. Mevrouw Ella Ter Kuile, oud-voorzitter van BPG, is voorzitter van de BV. Er wordt een jaarvergadering gehouden, waar de belangrijkste besluiten worden genomen. In de statuten zijn de doelstellingen m.b.t. natuurwaarde en cultuurhistorie verder uitgeschreven. De financiële positie en het beheer worden verder toegelicht. Kenmerkend is het integrale bosbeheer en de monumentale lanenstructuur. Het onderhoud van lanen en zandwegen drukt zwaar op de begroting. Er is met steun van de provincie een lanenherstelplan ontwikkeld. Nu zou de familie graag met het monumentale herstel willen starten. Ook de recreatiedruk vraagt aandacht. Bij het soortenbeleid wordt ingezet op de gladde slang. Kenmerkend is ook de monumentale bebouwing. In de gerestaureerde Vlaamse schuur is een glaskunstenaar actief. Verschillende oude boerderijen zijn in erfpacht uitgegeven. De heer Pieter van der Hoeven heeft ondanks de exploitatie van het Huis opgepakt. Via de website worden arrangementen in beeld gebracht. Groepen van 12 tot 14 personen zijn welkom, wellicht voor exclusieve vergaderingen, in combinatie met een bezoek aan het ‘van Gogh-huis’.

Kennismaking met Landgoed en Buitenplaats De Moeren: Mevrouw Annette ter Kuile leidt de aanwezigen rond. Rond het landhuis geniet ieder van cultuur en natuur. Het is verrassend om vanuit het bos de open heide in te gaan. Aansluitend is er een gezellig samenzijn, onder het genot van een drankje. Hartelijk dank om op zo’n mooie najaarsdag van zoveel “parel-waarde“ samen te genieten.

Voor meer informatie / de powerpointpresentaties: www.bp-grondbezit.nl www.demoeren1818.eu

Grondig – voorjaar 2012

6