Bouwkundig-functionele maatstaven ten behoeve van nieuwbouwplannen voor CIVIELE EN TECHNISCHE DIENSTEN in een algemeen ziekenhuis
Cbz/nr bouwmaatstaaf 0.70
BOUWKUNDIG-FUNCTIONELE MAATSTAVEN ten behoeve van nieuwbouwplannen voor CIVIELE EN TECHNISCHE DIENSTEN in een algemeen ziekenhuis
Uitgebracht
aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Vastgesteld
door het College bouw ziekenhuisvoorzieningen op 28 september 1998
Voorbereid
door de Werkcommissie Ziekenhuizen en de Commissie Bouw
Cbz/nr bouwmaatstaaf 0.70
Maatstaven civiele en technische diensten
INHOUDSOPGAVE
INLEIDING
1
Algemeen
1
Status van de maatstaven
1
I
INHOUDELIJKE UITGANGSPUNTEN
2
-
2 2 3 3 4 4
II
Centrale keuken Linnenverzorging Huishoudelijke dienst Magazijn (centraal magazijn) Werkplaatsen technische dienst Beddencentrale
RUIMTEBEHOEFTE
6
1. 2.
6 6
Inleiding Samenvatting ruimtebehoefte
Maatstaven civiele en technische diensten
INLEIDING Algemeen Dit door het College voor ziekenhuisvoorzieningen opgestelde rapport beschrijft bouwkundig-functionele maatstaven voor ruimtelijke voorzieningen voor de hoofdfunctiegroep civiele en technische diensten in een algemeen ziekenhuis. Voor de functiegroepen centrale keuken en werkplaatsen technische dienst zijn in dit rapport echter geen maatstaven opgenomen, omdat voor beide functiegroepen afzonderlijke maatstaven zijn gepubliceerd. Opgemerkt wordt dat bij deze maatstaf het bed nog als parameter is gehanteerd in afwachting van nader onderzoek naar een voor de onderhavige functies meer geëigende parameter. Status van de maatstaven De maatstaven zijn bedoeld als hulpmiddel voor initiatiefnemers, architecten en adviseurs bij het opstellen van een programma van eisen voor nieuw te bouwen ruimtelijke voorzieningen. Het College hanteert de maatstaven als referentiekader bij de toetsing van bouwinitiatieven krachtens de Wet ziekenhuisvoorzieningen (WZV). De maatstaven maken deel uit van het bij die wet behorende Besluit bouwmaatstaven. Met betrekking tot het gebruik van de maatstaven wordt voorts het volgende opgemerkt: -
-
-
-
de in de maatstaven beschreven opzet kan worden gezien als richtinggevend, hij behoeft niet de enige juiste te zijn. Er kunnen zich omstandigheden voordoen die leiden tot een opzet die in meer of mindere mate afwijkt. Als regel zal worden gevraagd om een onderbouwing van de afwijkingen; een bouwinitiatief moet in beginsel worden gerealiseerd binnen de kostennormen (met name de totale investeringskosten per plaats). In dit verband wordt verwezen naar de Bouwkostennota van het College voor ziekenhuisvoorzieningen; binnen genoemde kostennormen is het toegestaan meer vloeroppervlakte te realiseren dan de maatstaven aangeven, mits dit niet conflicteert met de aan de voorziening gestelde kwaliteitseisen; de maatstaven zijn in beginsel geformuleerd overeenkomstig de methodiek van het Bouwbesluit; ze zijn geschreven in de vorm van prestatie-eisen waaraan ruimten of gebouwdelen moeten voldoen. De maatstaven hebben echter vooral betrekking op zorginhoudelijke en functionele aspecten, terwijl het Bouwbesluit een meer technisch karakter heeft. Van de geformuleerde prestatie-eisen kan worden afgeweken, mits wordt aangetoond dat de gekozen oplossingen tot een kwalitatief ten minste gelijkwaardig resultaat leiden.
Indien bestaande voorzieningen afwijken van de in het rapport beschreven opzet, is een aanvraag tot aanpassing niet op voorhand gemotiveerd. De maatstaven voor algemene en kantoorruimten zijn afzonderlijk gepubliceerd.
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
1
Maatstaven civiele en technische diensten
I
INHOUDELIJKE UITGANGSPUNTEN
De activiteiten van de civiele dienst en de technische dienst zijn gericht op de bedrijfsmatige verzorging, de instandhouding en het technisch beheer van het ziekenhuis. Een onderscheid kan worden gemaakt naar activiteiten gericht op patiëntenverzorging en verzorging met een meer technisch karakter. Tot de hoofdfunctiegroep civiele en technische diensten worden de volgende functiegroepen gerekend: 1) centrale keuken ; linnenverzorging; huishoudelijke dienst; (centraal) magazijn; 2) werkplaatsen technische dienst ; beddencentrale. Per functiegroep gelden de uitgangspunten zoals hierna beschreven. Centrale keuken 1)
Verwezen wordt naar de betreffende maatstaven . Linnenverzorging Tot de functiegroep linnenverzorging worden gerekend de ruimten waar het vuile linnengoed wordt gesorteerd en ruimten waar schoon linnengoed tijdelijk wordt opgeslagen alvorens het wordt gedistribueerd naar de afdelingen in het ziekenhuis. Voor het bepalen van de ruimtebehoefte is een uitgangspunt dat het ziekenhuis niet over een eigen wasserij beschikt; het wassen van het linnengoed wordt uitbesteed aan derden. Door het ziekenhuis wordt het vuile materiaal gesorteerd naar onbesmet en besmet linnengoed. In daartoe geëigend materieel, zoals kunststof zakken die gecodeerd zijn naar onbesmet en besmet, wordt het voor verzending naar de wasserij gereedgemaakt. Na het wasproces wordt het schone linnengoed door de wasserij per afdeling voorgesorteerd aangevoerd in verrijdbare containers of linnenwagens. De plaats voor de aan- en afvoer van linnengoed is te combineren met die voor de aan- en afvoer van goederen ten behoeve van het centrale magazijn. Uit oogpunt van controle en ter voorkoming van verwisseling van linnengoed dient de ontvangst en uitgifte hiervan gescheiden te zijn.
1)
Zie: Standaardgegevens voor het programma van eisen van algemene ziekenhuizen: Centrale keuken (1985)
2)
Zie: Standaardgegevens voor het programma van eisen van algemene ziekenhuizen: Werkplaatsen technische dienst (1988).
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
2
Maatstaven civiele en technische diensten
Huishoudelijke dienst Op grond van organisatorische aspecten worden de werkzaamheden van de huishoudelijke dienst vanuit een centrale plaats georganiseerd. De schoonmaakwagens en eventueel de schoonmaakmachines worden hier geparkeerd. Gezien de beperkte manoeuvreerbaarheid van de schoonmaakmachines, door de omvang van deze apparatuur, verdient het aanbeveling om hiervoor een aparte opslag- (parkeer-)ruimte te creëren. Daarnaast wordt in overweging gegeven om op diverse afdelingen zogenaamde depots ten behoeve van de huishoudelijke dienst te creëren voor de opslag van een beperkte voorraad schoonmaakmiddelen. Magazijn Op grond van logistieke en organisatorische aspecten verdient het de voorkeur om uit te gaan van één (centraal) magazijn, met de mogelijkheid om van daaruit decentrale werkvoorraden te beheren. Een uitzondering vormen het magazijn van de apotheek en delen van de volgende magazijnen: magazijn van chemicaliën ten behoeve van laboratoria; magazijn voor gevaarlijke stoffen, zuren, logen, explosieve en brandbare stoffen. Een dergelijk magazijn moet worden uitgevoerd conform de eisen zoals geformuleerd in het rapport CPR 15-1 door de Commissie Preventie van Rampen door Gevaarlijke Stoffen (DirectoraatGeneraal van de Arbeid/Arbeidsinspectie; magazijn van de centrale keuken; magazijn van de technische dienst; magazijn van de centrale sterilisatie-afdeling; magazijn huishoudelijke dienst. In het centrale magazijn wordt het volgende opgeslagen: niet-bedgebonden verpleegartikelen, zoals gaas, windsels en pleisters; de bulkvoorraad van voor de centrale sterilisatie-afdeling bestemde goederen; de bulkvoorraad papier en formulieren; de bulkvoorraad schoonmaakmiddelen; de bulkvoorraad levensmiddelen; de bulkvoorraad ten behoeve van de technische dienst. Buiten het centrale magazijn wordt het volgende opgeslagen: de voorraad farmaceutische grondstoffen en middelen die vallen onder de verantwoordelijkheid van de ziekenhuisapotheker: de dagverse producten ten behoeve van de centrale keuken; de diepvriesgoederen die bestemd zijn voor de centrale keuken en die in diepvriesruimten worden opgeslagen nabij de keuken; de werkvoorraad ten behoeve van de huishoudelijke dienst; de werkvoorraad ten behoeve van de technische dienst. Uit oogpunt van beheer is het wenselijk om zo weinig mogelijk uitgiftepunten voor de diverse goederen te creëren.
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
3
Maatstaven civiele en technische diensten
In het kader van de arbeidsomstandigheden en de aard van de werkzaamheden wordt op advies van de Arbodienst gebruik gemaakt van elektrische trekkers voor het transport van goederen. Voor het opladen van de accu-systemen van deze trekkers is een afzonderlijke ruimte noodzakelijk. Hiervoor gelden specifieke milieutechnische eisen, op grond van de voorschriften van het Directoraat-Generaal van de Arbeid, respectievelijk de Arbeidsinspectie. Voor de tijdelijke opslag van afval zijn in samenhang met de huidige milieuregelgeving gescheiden ruimten noodzakelijk voor het plaatsen van diverse afvalcontainers voor: papier en karton; glas; huishoudelijk afval; chemische producten. Werkplaats technische dienst 3
Verwezen wordt naar de betreffende maatstaven . Beddencentrale Om organisatorische redenen wordt het in het algemeen de aanwezigheid van een beddencentrale voor het verschonen en reinigen van de bedden wenselijk geacht. Deze redenen zijn: het schoonmaken van de bedden kan centraal efficiënter worden uitgevoerd dan op de verpleegafdelingen; periodiek onderhoud aan de bedden is centraal efficiënter te realiseren dan op de verpleegafdelingen; de uitgifte en het beheer van bedgebonden hulpstukken, zoals hekken, bogen en standaarden, is centraal efficiënter te realiseren. Bij de organisatie van de beddencentrale wordt uitgegaan van het volgende: iedere vrijgekomen plaats op de afdelingen waar bedden zijn opgesteld, zoals verpleegafdelingen, de afdeling dagverpleging en de verkoeverafdeling, moet zo snel mogelijk vanuit de beddencentrale worden opgevuld met een schoon bed. Het vervangen van vuile door schone bedden geschiedt in overleg en op verzoek van onder andere de verpleegafdelingen, zo nodig enige malen per dag; de vuile bedden gaan inclusief vuil linnengoed en de eventuele bedgebonden hulpmiddelen voor reiniging naar de beddencentrale; na een operatieve ingreep worden patiënten op een schoon bed teruggebracht naar de verpleegafdeling dan wel de verkoeverafdeling.
1
Zie: Standaardgegevens voor het programma van eisen van algemene ziekenhuizen: werkplaatsen technische dienst (1988).
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
4
Maatstaven civiele en technische diensten
Uitgangspunten voor het bepalen van de omvang van de beddencentrale is zijn: aan het einde van de werkdag moeten de parkeerruimte voor de vuile bedden en de reinigingsruimte ten behoeve van deze bedden leeg zijn; aan het einde van de werkdag moet de parkeerruimte voor de schone bedden vol zijn, zodat op de daarop volgende werkdag, op verzoek van de verpleegafdelingen, de afdeling dagverpleging en de verkoeverafdeling, de vuile bedden door schone bedden vervangen kunnen worden; na het vervangen van vuile door schone bedden kan op de beddencentrale met de productie van schone bedden begonnen worden. De aanwezige voorraad schone bedden is over het algemeen als volgt opgebouwd: de beginvoorraad schone bedden van de beddencentrale; de verspreid op de afdelingen (verpleging, dag- en verkoeverafdeling) staande schone bedden; de, vóór bijvoorbeeld 12.00 uur, nog te produceren hoeveelheid schone bedden.
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
5
Maatstaven civiele en technische diensten
HOOFDSTUK II 1.
RUIMTEBEHOEFTE
Inleiding
Op de volgende bladzijden is een samenvatting van de ruimtebehoefte van de hoofdfunctiegroep civiele en technische diensten gegeven in de vorm van tabellen. De in de tabellen omschreven ruimtebehoefte geldt voor de volgende situaties: 250 b.: toegelaten capaciteit 250 bedden, respectievelijk een adherentie van 90.000 inwoners; 400 b.: toegelaten capaciteit 400 bedden, respectievelijk een adherentie van 144.000 inwoners; 650 b.: toegelaten capaciteit 650 bedden, respectievelijk een adherentie van 234.000 inwoners; Genoemde capaciteiten zijn gebaseerd op een planningsnorm van 2,8l exclusief wiegen voor gezonde zuigelingen. Voor het bepalen van de ruimtebehoefte van een ziekenhuis met een niet in de tabellen vermelde toegelaten capaciteit kan in beginsel tussen de in de tabellen vermelde waarden worden geïntrapoleerd, dan wel kunnen deze waarden geëxtrapoleerd. Overigens wordt met nadruk opgemerkt dat de toegelaten beddencapaciteit slechts één van de factoren is die de grootte c.q. de ruimtebehoefte van een ziekenhuis bepalen. Derhalve heeft de in de tabellen gepresenteerde opzet een indicatief karakter. 2.
Samenvatting ruimtebehoeften
In de hierna volgende tabellen is de ruimtebehoefte (uitgedrukt in m5 nuttige oppervlakte) in samenhang met de omvang van het ziekenhuis weergegeven, op de wijze als hierboven beschreven. Daarbij kan nog het volgende worden opgemerkt: -
-
het indicatieve karakter van de vermelde oppervlakten neemt toe naarmate deze oppervlakten meer op onderdelen dan op het geheel betrekking hebben. De totale oppervlakte van de functiegroep heeft derhalve een meer normatief karakter dan de oppervlakte van (veel) individuele ruimten. Dit geldt in nog sterkere mate voor de oppervlakte van de hoofdfunctiegroep als geheel. De totale bruto vloeroppervlakte per bed van het ziekenhuis geldt krachtens het Besluit bouwmaatstaven WZV als norm; uit een oogpunt van flexibiliteit is bij de voor de diverse ruimtelijke voorzieningen aangehouden oppervlakten waar mogelijk gestreefd naar een standaardisatie van afmetingen.
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
6
Maatstaven civiele en technische diensten
Tabel I Ruimtebehoefte civiele en technische diensten, totaal
omschrijving
hoofdfunctiegroep civiele en technische diensten
nuttige oppervlakte in m
250 b.
2
400 b.
opmerkingen
650 b.
nuttige oppervlakte, totaal
815
1.220
1.825
centrale keuken
p.m.
p.m.
p.m.
linnenverzorging
135
195
305
20
30
50
8
10
12
8
10
12
20 25 12 p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. 40 2
30 40 12 p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. 60 2
50 65 12 p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. 100 4
huishoudelijke dienst
80
140
190
- opslagruimte schoonmaakmachines
12
18
24
20
34
40
- ontvangstruimte/tijdelijke opslag vuillinnenwagens - tijdelijke opslag besmet linnen (wagens) - ontvangst goederen/schoonlinnenwagens - tijdelijke opslag schoonlinnenwagens - linnenkamer - werkruimte hoofd linnenkamer - personeelsgarderobe dames heren - personeelstoilet(ten) dames heren - personeelsdouche dames heren - kledinguitgifte - werkkast
- opslagruime schoonmaakwagens
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
Verwezen wordt naar de betreffende maatstaven.
2
ca. 0,15 m per bed.
2
ca. 2,5 m manoeuvreerruimte plus ca. 2 2 m per machine
7
Maatstaven civiele en technische diensten
omschrijving
nuttige oppervlakte in m
2
opmerkingen
hoofdfunctiegroep civiele en technische diensten
250 b.
400 b.
650 b.
- opslag werkvoorraad schoonmaakartikelen - stalling transportwagens - stalling elektrische trekkers - oplaadstation elektrische trekkers - werkruimte hoofd huishoude-lijke dienst - werkruimte assistent hoofd huishoudelijke dienst - werkruimte hoofd schoonmaakdienst - ruimte t.b.v. personeel schoonmaakdienst - ruimte t.b.v. personeel transportdienst - personeelsgarderobe dames heren - personeelstoilet(ten) dames heren - personeelsdouche dames heren
6 8 p.m. p.m. 12 p.m.
8 10 p.m. p.m. 12 12
12 12 p.m. p.m. 12 12
p.m.
12
18
p.m.
12
18
p.m.
p.m.
12
p.m.
p.m.
p.m.
6 6 2 2 2 2
8 8 2 2 2 2
10 10 2 2 2 2
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
Tevens bedoeld voor personeel linnenverzorging en beddencentrale
8
Maatstaven civiele en technische diensten
De in tabel 1 vermelde waarden leiden tot een ruimtebehoefte per capaciteitsbed die is weergegeven in tabel 2. Tabel 2 Ruimtebehoefte civiele en technische diensten, per bed
Omschrijving hoofdfunctiegroep civiele en technische diensten
nuttige oppervlakte in m
2
opmerkingen
250 b.
400 b.
650 b.
3,3
3,0
2,8
centrale keuken
p.m.
p.m.
p.m.
linnenverzorging huishoudelijke dienst magazijn (centraal magazijn) werkplaatsen technische dienst
0,55 0,30 1,50 p.m.
0,50 0,30 1,40 p.m.
0,45 0,25 1,20 p.m.
beddencentrale
0,90
0,80
0,85
nuttige oppervlakte, totaal
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
Verwezen wordt naar de betreffende maatstaven.
Verwezen wordt naar de betreffende maatstaven.
9
Maatstaven civiele en technische diensten
Bruto vloeroppervlakte De bruto vloeroppervlakte van de ruimtelijke voorzieningen voor de civiele en technische diensten wordt als volgt berekend:
*)
*totale nuttige oppervlakte , geprogrammeerd *ontwerpverliezen
ca.
*)
104%
Totale nuttige oppervlakte , volgens bouwplan verkeersoppervlakte **)
*verkeersoppervlakte *installatie-oppervlakte
) ) hierover:
100% 4%
t.o.v. nuttige opp., geprogrammeerd idem
max.
15%
t.o.v. nuttige opp. volgens bouwplan
Totale netto vloeroppervlakte
max.
120%
t.o.v. nuttige opp., geprogrammeerd
*tarra vloeroppervlakte (constructie) hierover:
ca.
Totale bruto vloeroppervlakte (betreft uitsluitend aan alle zijden omsloten en overdekte oppervlakte, conform NEN 2580)
max.
*) **)
10% 130%
t.o.v. netto opp. t.o.v. nuttige opp., geprogrammeerd
De nuttige oppervlakte, overeenkomstig de bijlage B bij NEN 2580, komt globaal overeen met het begrip gebruiksoppervlakte zoals omschreven in die norm. Betreft uitsluitend afdelingsverkeer, hoofdverkeersruimte van het ziekenhuis is hier derhalve niet bij inbegrepen.
CvZ/nr. BOUWMAATSTAAF0.70.DOC
10