Borstreconstructie Een borstreconstructie kan op twee momenten plaatsvinden: 1. tijdens de operatie waarbij uw borst wordt weggenomen (primaire reconstructie) of 2. op een ander moment dan tijdens de operatie waarbij uw borst wordt weggenomen (secundaire reconstructie). U zal door een borstreconstructie nooit vergeten dat uw uw borst hebt verloren. Wel kan de reconstructie u helpen bij de verwerking van het verlies van uw borst.
Reconstructievormen Van de chirurg en/of de verpleegkundig consulent krijgt u algemene informatie over reconstructiemogelijkheden. Uw specifieke vragen en/of wensen kunt u vervolgens met een plastisch chirurg bespreken tijdens een informatief gesprek. De plastisch chirurg zal beoordelen welke vorm van reconstructie bij u mogelijk is. Het doel van een borstreconstructie is om een borst te maken die wat betreft de vorm en de grootte lijkt op uw andere borst. Uw borst zal nooit helemaal worden zoals uw eigen borst eruit zag. In het begin zult u weinig gevoel in de borst ervaren. Dit gevoel komt langzaam terug, maar vaak niet volledig. Soms is het niet mogelijk uw tepel te behouden. Het is dan mogelijk een tepel te reconstrueren. In de volgende paragrafen bespreken we de verschillende soorten borstreconstructies. Deze soorten kunnen zowel tijdens de borstamputatie als tijdens een borstreconstructie op een later tijdstip worden uitgevoerd. Bij iedere reconstructievorm bent u onder algehele narcose.
ANT 816/08-’13
De primaire reconstructie Een borstreconstructie kan in de meeste gevallen direct tijdens de borstamputatie plaatsvinden. Hierbij kan de huid van de borst meestal zelfs gespaard worden, zodat deze huid voor de reconstructie gebruikt kan worden. Het voordeel hiervan is dat de borst er meer ‘lichaamseigen’ uitziet.
1
De secundaire reconstructie Als u liever de borstreconstructie op een ander tijdstip wilt dan tijdens de borstamputatie, dan kan dit op zijn vroegst een jaar na het afronden van de chemotherapie of bestraling. Op eigen verzoek krijgt u na uw laatste behandeling een gesprek met de plastisch chirurg. De plastisch chirurg bespreekt uw wensen en adviseert u. Welke reconstructiemethode u kan ondergaan, hangt af van het littekengebied, eventuele bestralingen, de conditie van de huid en de bloedvaten en eerdere operaties. U kunt voorbeeldfoto’s zien van de verschillende reconstructies.
Er zijn verschillende soorten borstreconstructies mogelijk, zowel bij een primaire als bij een secundaire reconstructie. Hieronder leest u welke soorten reconstructies er bestaan.
Reconstructie met een siliconenprothese De meest eenvoudige methode om een borst te reconstrueren, is met behulp van een borstimplantaat. Bij deze methode wordt een prothese (kunstmatige vervanging van de borst) onder de grote borstspier geplaatst. De spier vormt zo een beschermende laag tussen de huid en de prothese. Tijdens de 1 uur durende operatie wordt er maar één snede gemaakt voor het verwijderen van het borstweefsel en het plaatsen van de prothese. De snede wordt onderhuids gesloten met oplosbaar hechtmateriaal. Het litteken wordt afgeplakt met huidvriendelijke tape. Bij het eerstvolgende polibezoek bij de plastisch chirurg wordt deze tape verwijderd.
Bij een siliconenprothese is het belangrijk dat er bij het verwijderen van het borstweefsel voldoende huid gespaard blijft en dat u na de operatie geen bestraling krijgt.
2
Als uw prothese is geplaatst, kan er tijdelijk een verschil te zien zijn tussen de linkeren de rechterborst. Het duurt even voordat uw nieuwe borst zijn uiteindelijke vorm krijgt. De ongelijkheid van uw borsten kunt u verbloemen met een voorgevormde bh een wijd jasje, een sjaal etcetera.
Reconstructie met een tissue expander Als u na de borstamputatie niet genoeg huid over hebt om een prothese te plaatsen, dan kan uw huid worden opgerekt. Dit kan alleen als uw huid een goede kwaliteit heeft. Uw huid kan worden opgerekt door tijdelijk een soort lege ballon (de tissue expander) onderhuids aan te brengen, die we beetje bij beetje volspuiten met een zoutoplossing. Als de huid voldoende is opgerekt, kan tijdens een tweede operatie een definitieve prothese worden aangebracht. De reconstructie met de tissue expander bestaat uit twee fases. Hoe werkt het? Fase 1: Het plaatsen van de tijdelijke tissue expander: • De tissue expander wordt primair of secundair onderhuids geplaatst, onder de borstspier. • De wond wordt onderhuids gesloten met oplosbaar hechtmateriaal. • De littekens worden afgeplakt met huidvriendelijke tape. De tape blijft zitten tot aan het eerste poli bezoek bij de plastisch chirurg. De operatie duurt ongeveer een uur. • Na de ingreep komt u ongeveer drie maanden 1 à 2 wekelijks naar het ziekenhuis om de expander op te vullen met de zoutoplossing. De spanning op de huid kan pijnlijk zijn. • Als de huid voldoende is opgerekt, laten we de expander nog ongeveer drie maanden zitten, zodat de borstspier en de huid zover mogelijk worden opgerekt.
In de periode van het opvullen van de expander hebt u tijdelijk te maken met ongelijkheid van uw borsten. U kunt deze ongelijkheid camoufleren met wijde kleding. Ook kunt u een prothese in uw bh doen, die u steeds aanpast aan de groter wordende borst. Als het gewenste huidvolume is bereikt volgt de tweede fase.
3
Fase 2: Het plaatsen van de definitieve borstprothese • Via het litteken van de eerste fase wordt de expander vervangen door een definitieve siliconenprothese die ook onder de (opgerekte) borstspier wordt geplaatst.
De tissue expander wordt meestal niet gebruikt bij patiënten die bestraald zijn, omdat de huid dan te stug is om op te rekken. Daarnaast herstelt de huid vaak langzaam na de bestraling. Wel kan de expander een aantal jaren na de bestraling wordt ingebracht.
De rugspiermethode (Latisimus Dorsi) Bij de rugspiermethode wordt van huid en spierweefsel van de rug een nieuwe borst gereconstrueerd. Omdat de rugspier alleen, vaak onvoldoende volume geeft om een volledige borst mee te maken, wordt er onder de borstspier een kleine siliconenprothese geplaatst. Als u een kleine cupmaat hebt, is het plaatsen van een extra prothese waarschijnlijk niet nodig. Tijdens de 3 uur durende operatie maakt de plastisch chirurg gebruik van het litteken van de eerdere borstamputatie. Na de operatie hebt u zowel een litteken op uw gereconstrueerde borst als op de rug. De littekens worden onderhuids gehecht met oplosbaar hechtmateriaal. Het litteken op de rug loopt verticaal of horizontaal en zit halverwege het schouderblad, meestal onder het bh-bandje. Uiteindelijk ziet u bijna niet dat er huid en spierweefsel van uw rug is weggenomen.
Het wegnemen van de rugspier is niet erg voor het functioneren van de rug en schouder. De overgebleven spieren nemen namelijk de functie van de weggenomen rugspier over.
De buikwandmethode (DIEP-flap) Bij de buikwandmethode wordt de borst volledig gereconstrueerd met huid en onderhuids vetweefsel van de onderbuik. Plaatsen van een inwendige prothese is hierbij niet nodig. De buikspier blijft intact. 4
De bloedvoorziening en huid uit de buik worden in zijn geheel verplaatst naar de borstkas, waar de nieuwe borst wordt gereconstrueerd. Voor deze ingreep moeten de bloedvaten van de buik goed zijn. Dit wordt van tevoren door middel van een duplexonderzoek beoordeeld (duplex-onderzoek: het in beeld brengen van de bloedvaten en de bloedstroomsnelheid). Het aansluiten van de bloedvaatjes is een heel precies werk. Het is een ingewikkelder methode dan de andere reconstructiemethoden. De kans op complicaties is dan ook groter. De operatie duurt ongeveer 8 uur. Na de operatie hebt u een groot litteken op de bikinilijn van de linker tot aan de rechter heup en een litteken op de gereconstrueerde borst. Deze vorm van reconstructie is waarschijnlijk niet mogelijk als u littekens in de buik hebt.
Tepelreconstructie Een tepelreconstructie kan pas plaatsvinden als de eerste reconstructie klaar is. De tepelreconstructie gebeurt meestal poliklinisch in meerdere behandelingen. U zult hoogstwaarschijnlijk geen gevoel krijgen in uw nieuwe tepel.
De opname Afhankelijk van de reconstructiemethode die u krijgt, moet u rekeninghouden met een opnameduur van enkele dagen tot ongeveer een week. Tijdens de borstreconstructie worden een of meerdere drains in het wondgebied achtergelaten die het overtollige wondvocht afvoeren. Over het algemeen worden de drains tijdens de opname verwijderd, een enkele keer gaat de patiënt met de drains naar huis. Dit hangt af van de productie van het wondvocht. Indien u met drain naar huis gaat krijgt u instructies van de afdelingsverpleegkundige. Tijdens de duur van de opname en het herstel van de wond is de plastisch chirurg uw hoofdbehandelaar. Hij/ zij bepaalt het beleid rondom de operatie, drains, wond en fysiotherapie.
De eerste weken Om het herstel van de gereconstrueerde borst te versnellen, is het belangrijk om de eerste 6 weken na de operatie een ondersteunende (sport-)bh te dragen. Deze bh kunt u het beste dag en nacht dragen en is te koop bij de poli Plastische Chirurgie. 5
Tijdens de eerste weken van uw herstel zult u beperkt zijn in uw dagelijkse bezigheden. Na ongeveer 2 weken kunt u beginnen met lichte lichamelijke activiteiten. Als bij u een siliconenprothese of een expander is geplaatst, is het belangrijk uw armen de eerste 10 dagen niet boven schouderhoogte te tillen. Ook is het raadzaam de eerste drie weken niet met uw volle gewicht op uw armen te steunen. Dit is belangrijk om de kans op verschuiven van de prothese tegen te gaan. Voor alle reconstructiemethoden geldt dat u de eerste 6 weken geen zware lasten (boven de zes kilo) mag tillen. Vraag uw plastisch chirurg voor specifieke leefregels.
Risico’s en complicaties (verschillen per ingreep): Net als bij andere operaties kunnen ook bij een borstreconstructie complicaties optreden, zoals: • een nabloeding; • afsterving van weefsel; • een wondinfectie; • kapselvorming: dit is het hard worden van de borst door een bindweefsellaag die gevormd wordt rondom de ingebrachte prothese. De complicaties die kunnen optreden, verschillen per reconstructiemethode.
Treden er complicaties op, dan bespreekt de plastisch chirurg met u wat er moet gebeuren.
Vergoeding Bijna alle ziektekostenverzekeraars vergoeden een borstreconstructie na een borstamputatie in verband met borstkanker. Uw plastisch chirurg vraagt voor u een machtiging aan.
6
