BoardroomIT. Tech( )conomy. CIODAY November 25 & INFORMATIETECHNOLOGIE OP TOPNIVEAU. En verder... Leiderschap en samenwerking 5, 31

E e n c o m m e r c i ë l e b i j l ag e va n IC T Me d i a , v e r s pr e i d d o o r H et Fi n a n c i ee l e Dag b l a d

BoardroomIT INFORMATIETECHNOLOGIE OP TOPNIVEAU

Internet:www.cioday.nl – www.it-executive.nl – www.bosscheboardroom.nl

4

René Steenvoorden

(Rabobank): ‘De CIO hoort een goeroe te zijn’

13

Teun van der Vorm

(ANWB): ‘Beheer en innovatie in balans’

CIODAY

November 25 & 26 2013 

35

r 2013 the Yeawho will it be? CIO of

Sunny Gupta

(Apptio): ‘Business Technology Management’

Tech(€)conomy

CIO Day 2013 – Beurs van Berlage

3, 4

Innovatie en transformatie

7, 35

Bedrijven nog niet klaar voor nieuwe tijd

9

Focus op business-technology

19

Informatietechnologie ter discussie

36

AMSTERDAM – Informatietechnologie gaat verder dan een verbeterde efficiëntie of hogere capaciteit van systemen. Het is een cruciaal onderdeel van het primaire bedrijfsproces geworden en de belangrijkste aanjager van bestaande en nieuwe business. Naast de chief information officer (CIO) krijgen ook collega-bestuurders een open oog voor IT. Dat vraagt om een wisselwerking op topniveau. Deze crossfunctionele kijk op IT staat centraal tijdens de CIO Day op 25 en 26 november in de Beurs van Berlage te Amsterdam. Lees verder op pagina 3, 4

En verder...

Leiderschap en samenwerking 5, 31 REALTIME ECONOMIE en connectiviteit 11, 37 Weloverwogen naar de cloud 12, 28 Trends in data en analytics 15, 33 Veranderende arbeidsmarkt 17 Technologie en businessinnovatie 23, 29, 39 Outsourcing of inbesteding? 25 De onderschatte impact van SEPA 27

Inzet digitale kanalen is cruciaal

Bestuurder heeft klant in het vizier AMSTERDAM – Klanten worden de nieuwe adviseurs van CXO’s. Maar liefst 90 procent van alle senior bestuurders verwacht een zeer intensieve wisselwerking met hun eindklanten in de komende vijf jaar. De chief information officer speelt hierbij een belangrijke rol. Bestuurstafels omarmen het gebruik van digitale kanalen om de interactie met klanten te verbeteren, zo blijkt uit de recent gepresenteerde CXO-studie door IBM. Vorig jaar verwachtte 57 procent van de CEO’s dat digitale kanalen binnen de komende vijf jaar een van de belangrijkste mogelijkheden voor interactie met klanten zouden worden. In 2013 zegt 52 procent van de leiders dat deze kanalen er al zijn, hetgeen duidt op een zeer snelle stijging van de adoptie. IBM-kopstuk Peter Korsten vertelt dat technologie in brede zin in de loop der jaren

Door Hotze Zijlstra

veel hoger op de agenda is komen te staan. “Onder CEO’s is technologie zelfs het belangrijkste punt op hun agenda, zo leert het onderzoek. Dat vinden overigens niet alleen CEO’s, maar ook de consumenten. Van de tien meest waardevolle merken wereldwijd, komen er zeven uit de technologiebranche. Na Apple en Google komt Coca-Cola, en – opmerkelijk genoeg – daarna het eerste business-to-businessbedrijf IBM.” CEO’s en chief marketing officers (CMO’s) zetten technologie bovenaan. Chief information officers (CIO’s) zetten, mogelijk gezien hun toenemende businessfocus, IT op plaats twee. Korsten: “Feit is dat de IT-bestuurder meer met de markt bezig is dan voorheen.” Van de CIO’s richt 83 procent zich volgens Korsten sterk op de digitalisering van de frontoffice. “In die zin hebben ze geleerd van de CMO’s die hard naar voren willen.” Lees verder op pagina 3

Door onze redactie Fotografie Frank Groeliken en Mark van den Brink

Over deze uitgave

3

Philips-CEO Frans van Houten:

Redactioneel

‘Innovatie die ertoe doet’

Tech(€)conomy Door Rob Beijleveld Technologie en economie. Twee woorden die binnen R&D en de business van middelgrote en grote organisaties vanzelfsprekend in elkaars verlengde liggen. De voornaamste veranderingen en innovaties komen tenslotte bijna per definitie uit de technologische hoek. Denk maar aan nieuwe materialen, nieuwe brandstoffen, nieuwe vormen van energieopslag, sensortechnologie, nanotechnologie, enzovoorts. Als het gaat om IT en informatievoorziening is de link met de economie minstens zo kansrijk, maar helaas een stuk minder evident. Hoewel informatietechnologie binnen vooruitstrevende organisaties het verschil maakt bij het openen van nieuwe markten, operationele modellen en bedrijvigheid, wordt IT nog vooral gezien als een kostenpost. En als het meezit, als ondersteunende functie. Topbestuur De CIO Day is met ruim 750 bezoekers van executive niveau al acht jaar het meest ‘high level’ IT- en businessevenement van Europa. Zowel in inhoudelijke zin als qua positie en invloed van de deelnemers. Dit maakt de CIO Day, in combinatie met een zeer exclusieve entourage, tot een unieke happening. De historische Beurs van Berlage en het moderne Double Tree Hilton Hotel te Amsterdam zullen samen het toepasselijke decor gaan vormen. Economische waarde en technologische hoogstandjes komen bij elkaar in een stad die groot is geworden door een vruchtbare wisselwerking van culturen.

AMSTERDAM – Philips is hard op weg een echt technologiehuis te worden. Een data-intensieve onderneming die in het rijtje van de Salesforce’s, Apple’s en de Google’s niet zou misstaan. De rode draad door het evenement is en blijft IT, maar wel vanuit het perspectief van het topbestuur. Zo werkt de moderne CIO (of andere IT-verantwoordelijke) hard aan een IT-strategie die het mogelijk maakt om de organisatie te laten anticiperen op de macro-economische ontwikkelingen, wereldwijde trends, veranderingen en ontwikkelingen in de arbeidsmarkt. Tijdens de CIO Day krijgen relevante bestuurders hiertoe de nodige handvatten aangereikt. Crossfunctioneel De CIO Day 2013 probeert de werelden van economie en technologie in een crossfunctionele aanpak nog meer te verenigen, en de IT bij het veranderende speelveld te laten aanhaken. Bijvoorbeeld door bedrijven te belichten waarbij IT een belangrijke rol speelt bij de R&D en businessdevelopment, maar tevens bij het vermarkten van die nieuwe producten en diensten. De CIO en onze partners ontmoeten hier dus niet alleen de CFO, CTO en CMO, maar tevens de CEO!

“We zijn als Philips geen marketingbedrijf dat technologie als enabler ziet, maar andersom”, zegt CEO Frans van Houten in een interview met CIO Magazine. “Als we niet innoveren en geen waarde toevoegen, zullen we de wedstrijd niet winnen. Wij móéten uitvinden. In ons visiestatement staat dat we de wereld door innovatie gezonder en duurzamer willen maken. We kunnen als bedrijf fantastische dingen doen.” Er is daarbij een duidelijke relatie tussen de interne IT-functie en de producten en diensten die Philips op de markt levert. “De verwachting is dat led-verlichting zal commoditiseren. Maar de prijs van digitaal licht hoeft niet omlaag. Je kunt ’m zelfs verhogen als je een Hue-lamp maakt die je met een app kunt Frans van Houten

ROB BEIJLEVELD ([email protected]) is algemeen directeur van ICT Media en organisator van de CIO Day.

bedienen, die je huis beveiligt en de sfeer beïnvloedt. Gemeentes kunnen besparen op onderhoud door alle straatverlichting in de cloud te hangen. Lantaarns kunnen worden uitgerust met allerhande sensoren, waardoor ze niet langer een kostenpost zijn maar geld opleveren”, aldus de CEO. Volgens Van Houten krijgen topbestuurders meer gevoel voor technologie en ontpopt de CIO zich steeds meer als een ondernemer. “De combinatie van technologie en business sluit geheel aan op onze missie. Als wij die brug niet zouden slaan, dan zijn we geen knip voor de neus waard.” CIO Jeroen Tas speelt derhalve een belangrijke rol bij de bij Philips ingezette transformatie. Stapsgewijs Philips gaat stapsgewijs klassieke huishoudelijke producten aan het web koppelen. Een voorbeeld is de Air Purifier, die inzichtelijk maakt dat er echt iets verbetert aan de luchtkwaliteit. “In het door onze CIO opgezette Digital Accelerator Lab hebben we een sensor aan het apparaat toegevoegd die gekoppeld kan worden aan een smartphone. Daarop is de luchtkwaliteit af te lezen in een grafiekje. Bovendien kun je het apparaat op afstand aan- en uitschakelen. Zo proberen we digitale technologie te embedden in alles wat we doen. Daarnaast doen we in toenemende mate online marketing op via crowdsourcing en sociale media”, aldus de CEO. Philips heeft ondertussen een nieuwe merkbelofte, want ‘sense & simplicity’ dekt niet langer de lading. Van Houten: “We zeggen nu: ‘we deliver innovation that matters to you’. We slaan de brug tussen technologie en de onvervulde behoefte van het individu.”

Vervolg van ‘Klant als adviseur van bestuurder’ op pagina 1

Schokkend gebrek aan inzicht in sociale media AMSTERDAM – Bestuurders met verschillende achtergronden en rollen, groeien door het grotere belang en de kennis van technologie meer en meer naar elkaar toe. IT wordt een verbindende factor in de boardroom. De laatste jaren zetten topmanagers steeds nadrukkelijker in op digitale connectiviteit en communicatie om hun bedrijf succesvol te maken. Bestuurders zijn daarbij blijkens IBM’s recent gepubliceerde CXO-studie druk doende met het slechten van interne en externe barrières, om vervolgens nieuwe vormen van samenwerking te ontdekken. Dit alles met het oog op verdere innovatie en groei. De belangrijkste vorm daarbij is zonder twijfel de collaboratie tussen organisaties en hun klanten.

Het onderzoek, getiteld The Customer-activated Enterprise, bevat de bevindingen van meer dan 4.000 CEO’s, CMO’s, CFO’s, CIO’s en andere bestuurders uit zeventig landen en twintig industrieën wereldwijd. “Het is met afstand het grootste onderzoek onder CXO’s”, verduidelijkt Peter Korsten, die gezien wordt als een van de meest invloedrijke consultants ter wereld en verantwoordelijk is voor de studie. Sociale media Sociale, mobiele en anderszins digitale netwerken spelen een belangrijke rol om de samenwerking tussen onderneming en klant te versterken. Cruciaal hierin is het pad naar een geïntegreerde strategie, waarbij alle zowel fysieke als digitale netwerken op elkaar zijn afgestemd. Denk

aan smartphones en applicaties die onder andere de winkelbeleving van klanten verbeteren. Daarnaast wordt het digitale kanaal beduidend meer gebruikt om de klanten te bereiken. In 2012 zei 16 procent van de CEO’s consumenten te betrekken via digitale media. Anno 2013 is dit cijfer gestegen tot 51 procent. Korsten: “Toch is het schokkend om te constateren dat slechts een derde van de organisaties beschikt over een volledig geïntegreerde strategie. Het is niet zozeer een technologisch probleem, maar veeleer het inzicht in de meerwaarde van sociale media. 64 procent heeft geen fatsoenlijk plan.” Adviesraden Meer en meer bedrijven wenden zich tot zogeheten customer advisory boards

om hun strategische richting te bepalen, best practices te delen, marktsegmenten beter te begrijpen en bedrijfsfuncties te finetunen. Een andere manier waarop bedrijven hun klanten betrekken, is door baanbrekende nieuwe digitale en fysieke innovaties. Door het mengen van hun digitale en fysieke strategieën, kunnen bedrijven op geïntegreerde wijze voldoen aan de behoeften van hun technologieenablede klanten. “Zowel de ondervraagde CMO’s als CIO’s geven in overweldigende mate aan dat zij voornemens zijn om grote stappen te maken om de manier waarop ze werken met hun klanten te vernieuwen en te verbeteren. Het is dan ook niet vreemd dat CIO’s steeds meer proactieve samenwerking zoeken met marketing en sales”, aldus Peter Korsten.

Colofon: Hoofdredactie Hotze Zijlstra Eindredactie Yvette Polman Medewerkers Arnoud van Gemeren, Bram van Mechelen, Sytse van der Schaaf Fotografie Eric Fecken, Frank Groeliken, Roelof Pot, Marcel Willems Vormgeving Sabine van Loon Drukwerk PRinterface Uitgever Rob Beijleveld, ICT Media BV Magistratenlaan 184, 5223 MA, ’s-Hertogenbosch, t 073-6140070, f 073-6129997, [email protected] Sales & marketing events Bart de Vaan Sales & marketing media Jeffrey Ploeg, © ICT Media BV, ’s-Hertogenbosch 2013

4

Door Hotze Zijlstra Fotografie Eric Fecken en Roelof Pot

CIO of the Year

CIO of the Year 2013

Wie wordt het? AMSTERDAM – De CIO of the Year 2013 wordt bekendgemaakt tijdens de CIO Day op dinsdag 26 november in Amsterdam. Vijf korte portretjes van de genomineerden en een korte toelichting op het selectieproces, dat uiteindelijk moet leiden tot de winnaar. De moderne CIO moet allereerst bewijzen te zorgen voor een efficiënte en kosteneffectieve IT-delivery. Draagvlak en waardering bij de business zijn echter minstens zo belangrijk. Tevens wordt de CIO langs de meetlat gelegd als het gaat om leiderschap, visie en persoonlijk profiel binnen de organisatie en de Nederlandse CIO-community. “Daarnaast zal onder meer worden gekeken naar de ‘score’ van de CIO op het centrale thema van de CIO Day”, aldus juryvoorzitter Bernhard van Oranje. “De CIO die bewijst de link te leggen tussen technologie en economie.” Proces Het proces dat moet leiden tot de uitverkiezing van de nieuwe CIO of the Year is in grote lijnen hetzelfde als in voorgaande jaren. De pakweg honderd CIO’s die in

aanmerking kwamen, kregen allereerst de uitnodiging om mee te doen aan een online enquête. De deelnemers vulden vragen in die in vier categorieën waren onderverdeeld. Deze zijn door The Boston Consulting Group (kwantitatieve en kwalitatieve resultaten) en Qhuba (persoonlijkheid en leiderschap) geanalyseerd. Op basis van de kwantitatieve waarden leverde dit een shortlist van vijf CIO’s op. Vervolgens vond een interview plaats door CIO Magazine. Gedurende de periode waarin de interviews en validatiegesprekken plaatsvonden, werden tevens persoonlijke assessments door Qhuba en Bianca van der Zeeuw van Plan B uitgevoerd. Op basis van de uiteindelijke score zijn de genomineerden uitgenodigd voor een rondetafelgesprek met de andere kanshebbers en de voltallige jury. Mede op basis

Jeroen Tas, CIO Philips Jeroen Tas had al een leven in de IT achter zich toen hij als CIO aantrad bij Philips. Al zijn kennis en ervaring rond digitale ontwikkelingen komt van pas binnen het transformatieproces naar een bedrijf dat qua business en IT volledig digitaal aangehaakt is.

van deze bijeenkomst wordt de winnende CIO gekozen. Jury 2013 De jury is nagenoeg dezelfde als vorig jaar. Nieuw in het gezelschap is de winnaar van 2011, Aloys Kregting van DSM, die niet langer dan een jaar zitting zal hebben in de jury. Voor de verkiezing van 2014 zal hem gevraagd worden plaats te maken voor de winnaar van de CIO of the Year Award van 2012: Robbert-Jan Stegeman van Alliander. Bernhard van Oranje (Levi9 Global Sourcing) is wederom juryvoorzitter. De andere juryleden zijn René Steenvoorden (CIO Platform Nederland en Rabobank), Hanno Ketterer (Boston Consulting Group), Tjibbe van der Zeeuw (Qhuba), Rob Beijleveld (ICT Media) en Hotze Zijlstra (CIO Magazine en BoardroomIT).

Frans Woelders, CIO ABN AMRO Frans Woelders is in tegenstelling tot veel andere CIO’s tevens verantwoordelijk voor het primaire proces. IT gaat binnen ABN AMRO niet alleen over de kantoorautomatisering, het betreft vooral de dienstverlening naar de klanten van de bank.

Rabobank-CIO René Steenvoorden:

‘CIO hoort een goeroe te zijn’ UTRECHT – De gedroomde CIO hoort een bestuursfilosofie te hebben en deze op inspirerende wijze te verkondigen. Dat stelt Rabobank-CIO René Steenvoorden, die als voorzitter van het CIO Platform Nederland een vaste plek heeft in de jury die jaarlijks de CIO of the Year Award uitreikt aan de beste IT-bestuurder.

René Steenvoorden

“Ieder vakgebied kent zijn goeroes en bijbehorende aanhangers”, zegt Steenvoorden. “Waar die goeroes zo goed in zijn, is het verwoorden van hun filosofie, oftewel de wijze waarop zij in het leven of hun vak staan.” Zo bewondert hij Stephen Covey. “Zijn Seven habits of effective people is nog steeds mijn favoriete managementboek. Hij heeft het onder andere over ‘circles of influence’ en ‘circles of concern’. Steek je energie in zaken die je zelf kunt

“Dit is geen pleidooi om alleen maar leuke dingen te doen” beïnvloeden en accepteer de zaken die je niet kunt beïnvloeden. Je druk maken over bijvoorbeeld het weer heeft geen zin.” Ook als IT-bestuurder hoor je volgens de Rabobank-CIO een soort goeroe te zijn. “Je wordt geacht een bestuursfilosofie te hebben en te verkondigen. Een zienswijze die medewerkers inspireert, enthousiasmeert

en uitdaagt iedere dag met veel plezier hun werk te doen.” Taart genoeg Steenvoorden ziet zichzelf als een verbindingsofficier. “Die verbindingen leg ik intern naar mijn eigen medewerkers en andere eenheden en lokale banken, maar ook extern naar bijvoorbeeld toezichthouders en collega-banken. Kernbegrippen in mijn filosofie zijn impact en plezier. Er is in mijn zienswijze taart genoeg voor iedereen.

Sterker: hoe meer collega’s succesvol zijn en resultaten boeken voor het bedrijf, hoe groter en lekkerder de taart voor ons allemaal wordt.” De CIO moet daarbij zoveel mogelijk de omstandigheden scheppen die leiden tot impact en plezier voor iedereen. Dat betekent dat mensen de beschikking moeten hebben over de juiste hulpmiddelen, goed getraind en begeleid worden en de vrijheid hebben om iets van zichzelf in hun werk te kunnen leggen. “Let wel, dit is geen pleidooi om alleen maar leuke dingen te doen. Om te presteren heb je ook heldere doelen nodig en een strategie om daar te komen. Taken, grenzen en gedrags-regels zijn dus net zo fundamenteel.” Aanpassen Bedrijfsstructuren en governancemodellen zijn ook belangrijk, maar kunnen volgens de platformvoorzitter veranderen. “Demand-supply, centralisatie, decentralisatie, technologieën en leveranciers hebben allemaal een dagprijs. Mensen en cultuur zijn daarentegen vaak vaste waarden. De CIO draagt mede de verantwoordelijkheid voor een organisatie die zich voortdurend kan aanpassen, ontwikkelen en transformeren. Zowel qua mensen als qua architectuur.” De belangrijkste en misschien wel moeilijkste taak voor de CIO is dus een goede instroom, doorstroom, maar ook uitstroom binnen de IT-organisatie te bevorderen. “Als senior leider moet je de mensen daarbij in een zo duidelijk mogelijke context kunnen laten werken. Een goede kandidaat voor de CIO of the Year 2013 zou hier naar mijn mening aantoonbaar mee bezig moeten zijn. Grote kans dat hij of zij als bestuurder niet alleen blijer maar ook succesvoller is.”

Martin Wuite, CIO Wolters Kluwer Martin Wuite is binnen het sterk digitaliserende Wolters Kluwer intern doorgegroeid en heeft daarmee veel kennis over het bedrijf opgebouwd. Hij voelt zich als Europees CIO meer een businessman dan IT’er. Zonder omzet is er immers geen IT.

Henry van de Ven, CIO Nutreco Henry van de Ven is ooit als registercontroller vanuit een business-improvementperspectief de IT ingerold. Zowel qua schaal, structuur als activiteiten is Nutreco een bedrijf waar hij als CIO het verschil kan maken. Synergie en samenhang zijn de trefwoorden.

Pieter Schoehuijs, CIO AkzoNobel Pieter Schoehuijs overziet vanuit zijn CIO-rol hoe de IT binnen AkzoNobel de business ondersteunt. Hij focust zich daarbij op het organiseren van processen, mensen en budgetten. Alles vanuit het idee dat dit maximale waarde moet opleveren voor het bedrijf.

Door Eddy Gijssel en Douglas Maulbetsch Fotografie Marcel Willems

Leiderschap CIO en CFO, perfecte innovatietandem

5x wisselwerking voor waardecreatie

5

Eddy Gijssel

BREDA – De functionaris die binnen een grote organisatie verantwoordelijkheid draagt voor IT, rapporteert veelal aan de CFO en niet aan de CEO. Betekent deze positie voor de CIO of ITmanager een onderwaardering voor het IT-vak? Of is dit juist een heel goede zaak? Vanuit een rol als hoofd boekhouding of administratie heeft de CFO zich ontwikkeld tot een volwaardig directielid dat de financiële huishouding op orde brengt en houdt, en budgethouder is voor alle zaken die niet aan een ander ‘C-level’ zijn toegewezen. Vanuit zijn overkoepelende budgettaire rol en zijn functie als houder van het IT-budget, is de CFO dan ook steeds meer verantwoordelijk voor het innovatiebudget. Hier komt de samenwerking met de CIO om de hoek kijken, want innovatie is de laatste tijd met name IT-driven. Hoe kunnen de CFO en de CIO elkaar in de praktijk nu het beste versterken?

1

Door elkaar de wederzijdse rol te gunnen De CFO is vanuit zijn financiële achtergrond en ervaring heel goed in staat om nieuwe ideeën en technologieën via businessplannen door te rekenen en te beoordelen op hun financiële merites. Een CFO mist echter de technologische achtergrond om te beoordelen of een nieuwe technologie stabiel genoeg is en voldoende verkrijgbaar is in de markt. De CIO of IT-manager kan vanuit zijn

achtergrond en ervaring heel goed beoordelen of een innovatie past binnen de organisatie en ook praktisch uitvoerbaar en beheersbaar is. Wanneer men elkaars rollen respecteert, is de CFO dus eindverantwoordelijk voor de businesscase en de financiering, terwijl de CIO de verantwoordelijkheid draagt voor de gekozen technologie en de leverancier. Dat vergt dus goed en regelmatig overleg op basis van wederzijds respect en vertrouwen.

2

Door regelmatig met elkaar te brainstormen over innovatie Bij deze brainstorm dient optimaal gebruik te worden gemaakt van de verschillende achtergronden van de CFO en de CIO. De CFO kan immers heel goed beoordelen of de financiële consequenties van een bepaalde innovatie haalbaar zijn en een sluitende businesscase opstellen. De CIO daarentegen kan heel goed beoordelen in hoeverre de innovatie toekomstvast is en voldoende beschikbaar is in de markt. De CFO kan de betreffende innovatie vervolgens intern verder verkennen, terwijl de CIO dit extern kan doen.

3

Door vanuit de eigen rol een bijdrage te leveren aan innovatie Voor een goede acceptatie van innovaties binnen de organisatie, is een goede verkenning vooraf en borging achteraf van levensbelang. Hierbij neemt de CFO de interne verkenning en borging voor zijn rekening waarbij hij zorgt voor commitment bij de CEO en het MT. De CIO neemt op zijn beurt de externe verkenning en borging voor zijn rekening, dus de zoektocht naar en de keuze van de juiste oplossing van de juiste leverancier en de borging van de aangeboden functionaliteit, dienstverlening (via de SLA), kwaliteitprijsverhouding, levertijd en voorwaarden richting de leverancier.

4

Door rekening te houden met elkaars belangen Bij een goede samenwerking tussen CFO en CIO wordt er proactief rekening gehouden met elkaars belangen en worden deze belangen zoveel mogelijk op één lijn gebracht en gehouden. De CIO werkt dus altijd binnen het vastgestelde IT-budget en

innoveert altijd op basis van een businesscase die voorgelegd wordt aan de CFO. De CFO staat niet toe dat binnen de organisatie of het MT nieuwe technologieën of IT-concepten geïntroduceerd worden, zonder dat de CIO hierbij betrokken wordt.

5

Door samen toegevoegde waarde te creëren Wanneer de CIO en CFO goed met elkaar samenwerken, wordt voorkomen dat de focus alleen maar ligt op geld besparen. Samen zijn zij heel goed in staat om te bepalen hoe de organisatie met behulp van IT toegevoegde waarde kan creëren voor klanten, medewerkers en partners in de keten. Kortom, als de CFO en CIO optimaal met elkaar samenwerken, optimaal gebruikmakend van elkaars kwaliteiten, dan ontstaat een tandem die zowel de innovatie als de toegevoegde waarde van de organisatie op een financieel en technisch verantwoorde manier aanjaagt. EDDY GIJSSEL is bedenker en oprichter van De Telecom Adviseur®.

De ‘collaborative information officer’

Leiders moeten leren samenwerken UTRECHT – Dankzij de moderne technologieën heeft de auto-industrie alle instrumenten in handen om klantervaringen te beïnvloeden. Om deze tools succesvol in te zetten, moeten de leiders van IT, marketing en verkoop echter eerst leren samenwerken. De generatie die is opgegroeid met computers en internet heeft een groot effect op nagenoeg alle sectoren van het bedrijfsleven. De auto-industrie is in dit kader een goed voorbeeld. Wat klanten willen en hoe ze kopen, vraagt om een nieuwe benadering door de sector. Recente IT-innovaties als cloud computing, sociale media en mobiele technologie transformeren de industrie op talloze manieren; van productinnovatie tot operational excellence en de algehele klantbeleving. Technologie wordt een steeds belangrijker deel van de totale waarde van een voertuig en in het beheer van de totale keten. De auto’s en vrachtwagens van vandaag zijn rijdende computers die evenzo gemakkelijk worden gekocht via internet, en zijn bijna continu verbonden via clouddiensten. Toepassingen De opkomst van een consumentgedreven model, ondersteund door IT, betekent dat CIO’s worden gevraagd om samen met collega-directieleden nieuwe technologische toepassin-

gen te ontwikkelen om de verkoop, operaties en het product zelf te verbeteren. Zij zijn zich al bewust van deze noodzaak. In CSC’s CIO Barometer 2013 – een recente enquête onder bijna 700 CIO’s in 18 landen – geeft meer dan 90 procent van de respondenten aan dat hun IT-afdelingen betrokken worden bij de vertaling van de businessstrategie. Ook zegt ruim 65 procent dat ze al gezien worden als ‘leiders in innovatie’ en zich focussen op het creëren van omzet met nieuwe technologie. Slechts tien jaar geleden begon de aankoop

van een auto met een bezoek aan de showroom van de lokale dealer. Tegenwoordig doet een geschatte 60 procent van de consumenten online onderzoek voordat een bezoek aan een dealer wordt gebracht. De hoeveelheid informatie en reviews op het web van zowel fabrikanten als pers is overweldigend. De macht van sociale media en beoordelingen door consumenten is de echte game changer. Wanneer potentiële kopers de showroom binnenlopen, zijn ze al goed op de hoogte en

bijna klaar om een aankoopbeslissing te nemen. Niettemin behandelen de meeste dealers klanten alsof ze net aan zijn begonnen het koopproces. Dat komt omdat autofabrikanten niet de tools hebben om het onlinegedrag van potentiële kopers te volgen en vervolgens die informatie te delen met lokale dealers. Hoe anders zou het resultaat kunnen zijn wanneer de dealer de klant begroet door te zeggen: “Ik zie dat u al op onze website hebt gekeken en we hebben hier het model waarin u geïnteresseerd bent met alle opties waar uw voorkeur naar uitgaat, in die blauwe kleur die u het mooiste vindt. Klaar voor een proefrit?” Customer intimacy Dit niveau van customer intimacy zal de norm worden en vragen om nieuwe manieren van denken, nieuwe vormen van technologie en nieuwe niveaus van cross-disciplinaire samenwerking. Autofabrikanten zullen moeten investeren in CRM, social-listeningtools en big data. CIO’s, CMO’s, salesverantwoordelijken en andere businessunitleiders moeten samenwerken om de koopervaring te beïnvloeden. CIO’s moeten groot gaan denken. Marktleiders zullen deze oplossingen namelijk doorvoeren en zich daarmee als succesvolle, flexibele bedrijven vestigen met de klant als stralende middelpunt. De CIO Barometer 2013 is te downloaden via www.csc.com/ciobarometer. DOUGLAS MAULBETSCH is Managing Partner Global Automotive bij CSC.

Door Hotze Zijlstra e.a. Fotografie Eric Fecken e.a.

Innovatie

7

T-Systems: ‘Transformerende IT leidt tot leading business’

Hedendaagse technologie biedt zicht op toekomst VIANEN – De wereld verandert continu, zowel op economisch als op technologisch gebied. Dit vereist innovatief inzicht van zowel de business als ITafdelingen. “Dagelijks ontstaat nieuwe technologie. En als chief information officers hun concurrentie willen voorblijven, dan zullen zij moeten meegaan met de tijd”, zegt Jerry Boezel, managing director van T-Systems in Nederland. “Door innovatieve oplossingen voor de toekomst te omarmen en te benutten, dragen CIO’s bij aan de nieuwe wereld en versterken zij hun concurrentiepositie”, aldus Boezel, die vanuit zijn functie dagelijks in contact staat met IT-verantwoordelijken van toonaangevende Nederlandse organisaties. Dat de IT-branche doorlopend innoveert, merkt ook de consument aan den lijve. “Denk aan nieuwe ontwikkelingen zoals smartwatches, intelligente koffers, swipescreens, mobiele portemonnees, virtuele pashokjes, avatars, enzovoorts. Dat zijn allemaal producten die zijn ontwikkeld doordat steeds meer organisaties zich bezighouden met cloud computing, big data, consumerization of IT, mobility, analytics, gamification, en de toekomst van de werkplek.”

Bezoekers van de CIO Day die virtueel boodschappen willen doen via de muur van T-Systems kunnen via deze QR-code alvast een account aanmaken.

Koopmuur Technische mogelijkheden en hedendaagse trends hebben volgens Boezel zeker effect op de toekomst. Zo heeft de Britse retailorganisatie Tesco een zogenaamde ‘virtual shopping wall’ ontwikkeld. “Het bedrijf wilde als tweede Zuid-Koreaanse supermarktketen graag de koppositie pakken, maar zat qua fysieke winkels aan het plafond. De missie was de nummer één te worden, zonder meer winkels te bouwen. Om dit te realiseren onderzocht Tesco de Zuid-Koreaanse markt en consument. Hieruit bleek dat de bevolking zeer hard werkt, veel met de metro of de trein reist tussen huis en kantoor, en weinig

tijd heeft om dagelijks of wekelijks boodschappen te doen. Tesco bedacht daarom een manier om de winkel naar de consument te brengen.” Het perron bleek een ideale plek om de consument met de winkel in contact te brengen. Tesco beplakt hiertoe de muren van de perrons met posters waarop de gangen en schappen van een supermarkt staan afgebeeld. Alle producten bevinden zich netjes boven, onder en naast elkaar. Ieder product bevat bovendien een unieke QR-code. Reizigers en voorbijgangers kunnen hiervan met hun smartphonecamera een scan maken. Het gekozen product wordt vervolgens automatisch in de virtuele boodschappenkar gelegd. Zo voegt de applicatie na elke scan een product aan de winkelwagen toe. Met een klik op de knop betaalt de consument uiteindelijk alle boodschappen en ontvangt deze op een

ABN AMRO investeert fors in vernieuwing AMSTERDAM – ABN AMRO gaat de komende jaren maar liefst 700 miljoen euro investeren in de IT-omgeving. Daarbij worden oude systemen opgeruimd en vindt een ontkoppeling van front- en backofficesystemen plaats. De bank wil zich zo sneller en flexibeler kunnen richten op de steeds veranderende wensen en eisen van de klant. “Om snelheid te maken aan de voorkant moet de achterkant in orde zijn”, zegt ABN AMRO-CIO Frans Woelders, in 2011 en 2013 genomineerd voor de CIO of the Year Award. Hij en zijn mensen hebben in pakweg een jaar tijd zestig bedrijven bezocht, waarbij vooral is gekeken naar hoe anderen het doen. “Niet alleen banken, maar ook andere typen organisaties”, aldus de CIO. Bijzonder aan dit proces was ook dat de gehele organisatie erbij betrokken werd. Iedereen kon ideeën aandragen en mee-

denken en discussiëren over verschillende onderwerpen. “Bij die rondgang zagen we goed welke aanpak of welk model voor ons wel en niet zou werken”, vervolgt Woelders. “Bij de Spaanse branchegenoot BBVA vernieuwen ze hun IT-landschap bijvoorbeeld van buiten naar binnen, dus beginnend aan de klantzijde. Wij kiezen een andere benadering. We vroegen ons af of je, eenmaal bij de backoffice aangekomen, nog het geld en het vermogen hebt om echt ingewikkelde zaken op te pakken. Het idee om bij de backoffice te beginnen en eerst de legacy op te ruimen, was duidelijk een keuze voor de langere termijn.” Aspiraties De zestig bedrijfsbezoeken vormden tevens de basis voor de formulering van een vijftal aspiraties die men voor de langere termijn belangrijk acht. Drie hebben betrekking op wat je zou willen bereiken: een bedrijf zijn waarmee je makkelijk zaken doet, ver-

rassend innovatief zijn voor de klant, en onderscheidend productief zijn – elk jaar meer doen voor minder euro’s. De twee resterende aspiraties richten zich op hoe de bank dat wil gaan doen, namelijk door te werken met de beste mensen en de beste partners. Die innovatie zoekt de CIO in een grotere modulariteit en flexibiliteit op basis van een servicesgeoriënteerde architectuur. “Het huidige systeemlandschap is via interfaces point-to-point met elkaar verbonden. Dit geheel willen we op basis van herbruikbare services met elkaar laten praten. Dat betekent dat data eenduidig moet worden vastgelegd en dat de services gedefinieerd moeten gaan worden. Dit is de manier waarop we de legacy vanuit de IT willen herscheppen.” Wegbereider Dat deze visie door de RvB breed gedragen wordt, ziet Woelders als een opsteker. Het

gewenst tijdstip op een aangegeven adres. Dit bespaart aanzienlijk veel tijd en moeite. CIO Day “Klantgerichtheid gaat een steeds essentiëlere rol innemen bij het bedenken en ontwikkelen van innovatieve technologie”, vervolgt de T-Systems-man. “Deze oplossing van Tesco speelt perfect in op de behoefte van klanten. Dit is het soort innovatieve ideeën dat T-Systems met zowel business- als IT-afdelingen wil delen.” Derhalve valt op 26 november tijdens de CIO Day in de Beurs van Berlage eveneens een ‘koopmuur’ te bewonderen. Hier kunnen chief information officers het gemak en de eenvoud zelf ervaren. Boezel: “Op deze manier kunnen we de huidige mogelijkheden van nieuwe technologie tonen, alsmede een blik op de toekomst werpen. Een transformerende IT leidt tot leading business!”

Gerrit Zalm

geeft volgens hem aan dat er vertrouwen is ten aanzien van IT als wegbereider naar de toekomst. “Het mooie is dat bestuursvoorzitter Gerrit Zalm hier een heel belangrijke rol in speelt. Hij ziet als geen ander dat onze IT-investeringen echt gericht zijn op de lange termijn.”

Door Marc Schuuring

Strategie Rapport Boston Consulting Group:

9

Marc Schuuring

Bedrijven niet ingericht op ‘technoconomy’ AMSTERDAM – IT en technologie veroorzaken een aardverschuiving in de verdienmodellen van bedrijven. Het gebeurt niet straks, maar nu. Veel bedrijven, in vrijwel alle bedrijfstakken, zijn niet voorbereid op de fundamentele, IT-gedreven veranderingen. verbanddoos en deze op te sturen, wordt de doos up-to-date gehouden. Dit model wordt ook aan BHV’s in bedrijven aangeboden. – Car2Go maakt autobezit overbodig. Het gebruikt satelliettechnologie om point-to-point car sharing mogelijk te maken en zo mobiliteit als een goedkope dienst aan te bieden. Dit zet druk op traditionele verdienmodellen van autoverhuurders en producenten. – Zonline zet nieuwe technologie in om de groene-energiebranche voor consumenten te regisseren. Het gebruikt satelliettechnologie als google maps en geodata om offertekosten bij zonnepaneelinstallatie substantieel te verlagen, en zet vervolgens lokale installateurs in om de installatie te monteren. Ten slotte nog een inspirerend voorbeeld uit de culturele sector: The Metropolitan Opera. ‘The Met’ is altijd een voorloper geweest in het gebruik van technologie, met vroeggebruik van radio en televisie. Sinds 2006 biedt technologie ‘The Met’ de mogelijkheden een wereldwijd publiek te bereiken. In een lokale bioscoop kan men live een opera vanuit The Met meemaken, met beter zicht en geluid dan een bezoeker in New York zelf waarschijnlijk zou hebben gehad. Inmiddels gebruiken meer mensen deze optie dan er per seizoen in The Met passen.

We hebben steeds meer IT en technologie tot onze beschikking. De groei van het wereldwijd aantal toegekende patenten stijgt explosief, vanaf 2000 met 76 procent per jaar tot ongeveer 900.000 toegekende patenten in 2010; en dat aantal zal naar verwachting verder stijgen. Deze stijging kan worden verklaard doordat er steeds meer ‘hersencapaciteit’ beschikbaar is: door de bevolkingsgroei, door stijgende emancipatiegraad en door meer toegang tot tertiair onderwijs. Technologie zorgt er ook voor dat deze nieuwe kennis steeds makkelijker wordt uitgewisseld. Er komt niet alleen steeds sneller steeds meer technologie, deze nieuwe technologie wordt ook almaar sneller ingevoerd. Waar het de stoomboot nog 120 jaar kostte om 20 procent van de wereldbevolking te bereiken, lukt dat bedrijven met nieuwe technologie als Facebook, What’sApp en Instagram in enkele jaren. De relevantie hiervan overstijgt de IT-sector. De wereldbevolking gebruikt deze technologieën actief, wat zijn impact heeft op alle traditionele bedrijfsfuncties. Een bedrijf

“Nieuwe technologie verandert het speelveld in een ontzettend hoog tempo” als Van Moof, producent van stoere stadsfietsen, heeft dat begrepen. Van Moof geeft geen euro aan marketing uit. Het maakt gebruik van klanten die door middel van sociale media foto’s van hun Van Moof-fiets online zetten, en van diezelfde klanten die stemmen welke foto’s het beste het ‘Van Moof-gevoel’ uitstralen. Van Moof verkoopt zijn fietsen inmiddels in grote wereldsteden als New York en Tokyo. Behalve dat het bedrijf geen geld uitgeeft aan marketing, heeft het ook geen traditionele schuldpositie opgebouwd. Van Moof verandert daarmee de spelregels in de fietsenindustrie, ten koste van bedrijven die traditioneel op schaal concurreren. Schaalgrootte Dat traditionele verdienmodellen in alle industrieën onder druk staan, is ook te zien als we kijken naar schaalgrootte. Gebrek aan schaal was traditioneel een nadeel; schaalgrootte bereiken, vergde veel investeringen. De nieuwe technologieën heffen dat nadeel op. De tijd dat de grootste onderneming in een industrie ook de meest winstgevende was, is voorbij. Vandaag is nog slechts 30 procent van de meest winstgevende bedrijven in de reële industrieën ook de grootste. Nieuwe bedrijven kunnen gevestigde spelers uitdagen zonder grote investeringen te hoeven doen. Denk aan de energiemarkt,

waar veel nieuwe spelers het de traditionele partijen zeer lastig maken. Een ander voorbeeld is de reisindustrie. Sinds kort is Airbnb de grootste hotelketen ter wereld, gemeten in aantal overnachtingen. Airbnb stelt via een Marktplaats-achtige site consumenten in staat kamers in hun huis te verhuren als waren ze hotelkamers. Hiermee wordt niet alleen de gevestigde industrie onder druk gezet, maar ook het verdienmodel van bijvoorbeeld gemeenten. Het is op dit moment voor een particulier in een populaire stad een prima businesscase om een mooi pand in het centrum aan te schaffen en via Airbnb te verhuren, zonder dat de gemeente daar toeristenbelasting over ontvangt. Airbnb is een goed voorbeeld van een klein bedrijf dat de gevestigde orde uitdaagt, en in zeer korte tijd een leidende positie inneemt. AirBnb is in 2006 opgericht. We zien deze trend in alle industrieën: marktleiderschap duurt steeds korter. Waar een marktleider vroeger zo’n 25 jaar van die positie kon genieten, is het gemiddelde nu gereduceerd tot zeven jaar. Het aantal bedrijven dat uit de top drie valt, wordt elk jaar groter. Hier zijn de lessen uit de hightech interessant. Nokia is het beroemde voorbeeld dat zichzelf meerdere malen opnieuw wist uit te vinden, van papier naar elektriciteit, van rubber naar hightechtelefoons. Ze zijn nu ook het klassieke voorbeeld van een bedrijf dat

een disruptieve technologie mistte: de smartphone, en daar niet meer bovenop kwam. In de strijd tussen Samsung en HTC lijkt wellicht schaal de slag te gaan beslissen, maar het is de snelheid waarmee nieuwe technologische ontwikkelingen in producten kunnen worden verwerkt, wat de winnaar gaat bepalen en daarmee het bedrijf schaalgrootte geeft.

“De beste manier om voorbereid te zijn op een onzekere toekomst, is deze uit te vinden” Voorbeelden Technologie zorgt ervoor dat branchegrenzen vervagen en dat concurrentie uit nieuwe hoeken kan komen. Drie Nederlandse voorbeelden tonen dit aan: – Evac gebruikt smartphonetechnologie om EHBO-dozen tijdig bij te vullen. Door simpelweg een smartphonefoto te maken van de

Speelveld Er is maar één conclusie: de toename van nieuwe technologie in het algemeen, en ict in het bijzonder, verandert in een ontzettend hoog tempo het speelveld van steeds meer reële sectoren. Verandering wordt de enige constante. Ict wordt daarmee veel meer dan de huidige automatiseringspost om kosten te reduceren, waarvan ook nog eens budgetten te vaak worden overschreden. Ict verwordt tot een van de belangrijkste strategische pijlers voor bedrijven en instellingen. Bedrijven die hiervan willen profiteren, snappen dat ict ze gaat helpen om exporteerbare, gecombineerde producten en diensten te leveren; dat ict bedrijven in staat stelt wereldwijde nichespelers te worden, die met gemak de traditionele ‘lokale tienkampers’ kunnen verslaan; dat ict de opkomst van ‘flitsbedrijven’ mogelijk maakt; en dat ict bedrijven in staat stelt het meest winstgevend te zijn door ketenregie, in plaats van door het bezitten van de waardeketen. Bedrijven die hiervoor klaar zijn, snappen de implicaties van ‘early stage’-technologieën en hebben een ‘early-warningsysteem’ voor aardverschuivingen. Ze zijn ingericht op technologisch vooruitkijken in beloningsbeleid, investeringsbeslissingen, samenstelling van managementteams, et cetera. De beste manier om voorbereid te zijn op een onzekere toekomst, is deze uit te vinden. BCG heeft een rapport gepubliceerd over het verdienmodel van Nederland in 2030. Het bevat een visie op hoe verscheidene trends een aardverschuiving veroorzaken. Dit artikel vat de IT-gedreven implicaties samen. MARC SCHUURING is partner bij strategieadviesfirma Boston Consulting Group (BCG).

Door onze redactie

Realtime economie Joris van Oers (BT):

‘Snelheid nodig om te kunnen overleven’ AMSTERDAM – We leven volgens BT Benelux-CEO Joris van Oers in een wereld waarin de business nooit slaapt. E-commerce, digitale marketing, webbased customersupport en sensorgedreven productieprocessen leiden in bijna iedere industrie tot een transformatie van bijna alle zakelijke processen en businessmodellen.

Joris van Oers

De digitalisering leidt tot een realtime economie, waarin informatie snel van a naar b moet. “Versnelling, connectiviteit en integratie van bedrijfsprocessen en infrastructuur worden de drijvende factoren om competitief te zijn”, zegt Van Oers. “Misschien zelfs wel om te overleven. Tevens zullen klantwensen en hun feedback direct toegepast kunnen worden in de bedrijfsvoering. BT staat klanten bij in deze transformatie. Dit doen we niet alleen door een breed portfolio aan netwerken IT-diensten, maar ook met een volwassen consultancy- en professionalservicesdienstentak en ons rijke partnerecosysteem.”

“Innovatie is door de economische situatie het kind van de rekening” BT laat bedrijven en organisaties naar eigen zeggen wereldwijd veilig, efficiënt en betrouwbaar communiceren. In Nederland is het bedrijf sinds 1989 actief op de telecommarkt. De wereldwijde ervaringen van BT met steeds complexer wordende communicatienetwerken worden in concrete oplossingen vertaald. Servicebroker “De markt is snel in beweging. Innovatie kan door bedrijven bijna niet bijgehouden worden vanwege gebrek aan competenties in-house. Daarbij is innovatie momenteel, door de economische situatie, het kind van de rekening. Partijen zoals wij hebben die kennis en kunde wel in huis en kunnen de requirements van de klant doeltreffend vertalen naar concrete, innovatieve oplossingen”, aldus de BT-Benelux-CEO. Een marktontwikkeling die al enige tijd volop in de belangstelling staat is ‘bring your own’ en de hiermee gepaard gaande beheeren beveiligingsproblematiek. “Deze trend biedt ook kansen”, stelt Van Oers. “Zolang het bedrijfsnetwerk de extra belastingen maar veilig aankan, kan de productiviteit omhoog.” Uit recent onderzoek in opdracht van BT en Cisco bleek echter dat meer dan de helft van de wereldwijd ondervraagde IT-managers een daling in de prestaties van bepaalde applicaties vaststelde als gevolg van de exponentiële groei in het gebruik van smartphones en tablets. “Organisaties moeten nadenken over zaken als compatibiliteit van apparaten, beveiliging, draadloos internet, het netwerk en applicatieperformance.” Ten aanzien van de cloud is hij sceptischer. “De voordelen daarvan zijn niet op ieder bedrijf van toepassing. Neem elasticiteit: als

X

een IT-platform stabiel is, en in de huidige vorm al voldoende schaalbaar, dan heeft men dit helemaal niet nodig, maar er moet wel voor worden betaald. Er is geen one size fits all. Een succesvolle cloudstrategie is exact toegespitst op jouw huidige en toekomstige bedrijfsvoering en processen.” Ecosysteem Mede vanuit bewegingen zoals cloud en consumerization ziet Joris van Oers de rol van de interne IT-afdeling verschuiven. Deze krijgt meer en meer de rol van servicebroker en businessintegrator. “Hierdoor zullen we een steeds grotere rol van ecosystemen zien”, zegt hij. “Bedrijven zullen naar partijen zoeken die dit ecosysteem aan kunnen sturen, end-to-end-SLA’s kunnen waarbor-

gen, en de ervaring in huis hebben om de governance in te richten, gericht op veiligheid en user-experience.” BT heeft met de meeste wereldwijde partijen technologiepartnerships. Daarbij werkt de netwerk- en IT-dienstverlener ‘vendorneutraal’. In samenspraak met de klant wordt gekeken wat voor hen de beste oplossing is. “Hierbij speelt onze professional BT Advise-servicestak een belangrijke rol. Deze levert advies, integratie en managed services via wereldwijde kenniscentra die georganiseerd zijn rondom de kerncompetenties van BT Global Services, zoals beveiliging, customer-relationshipmanagement, unified communications, mobiliteit, beheerde netwerkdiensten, beheerde IT-diensten en zakelijke technologie.”

Realtime economie daagt bedrijven uit AMSTERDAM – Europese bedrijven geven aan dat hun bedrijfsprocessen drastisch versnellen en steeds meer met elkaar verbonden zijn. Nog geen kwart bevindt zich reeds in de positie om de uitdagingen van de realtime economie aan te kunnen gaan. De overgrote meerderheid van de Europese leidinggevenden vindt dat hun organisaties moeten evolueren tot snellere, beter verbonden en opererende bedrijven. Sectoren als nutsbedrijven, media en de productie passen zich snel aan, terwijl andere nog aan het begin staan van deze transformatie, zo blijkt uit onderzoek uitgevoerd door Experton in opdracht van BT. Ruim driekwart van de ondervraagde beslissers gelooft dat de opmars van realtime zakendoen een sterke tot zeer sterke impact heeft op de bedrijfsprocessen. Meer dan de helft van de respondenten verwacht een enorme versnelling; sommigen denken zelfs dat hun organisaties al in 2015 realtime snelheden zullen bereiken. Bijna 60 procent van de beslissingsbevoegden voorziet dat de steeds mobielere levensstijl van medewerkers en klanten binnen de komende twee jaar de nummer één aanjager van de realtime economie wordt, met overal en altijd toegang tot data en applicaties.

Benutten Beslissingsbevoegden zijn momenteel gretig op zoek naar instrumenten om de realtime economie vorm te geven en het potentieel ervan optimaal te benutten. Van de respondenten verwacht 42 procent hun efficiëntie en winstgevendheid te verhogen door klantinteracties te versnellen. Om dit te bereiken wordt er gekeken naar een breed scala aan netwerkgebaseerde IT-oplossingen, waaronder unified-communications- en colla-

11

Vrije toegang tot verkeersgegevens UTRECHT – De Nederlandse databank met wegverkeersgegevens (NDW) is vanaf eind dit jaar door iedereen vrij en zonder bijkomende kosten te gebruiken. De gegevens uit de NDW komen beschikbaar als open data. Actuele verkeersgegevens geven een actueel beeld van de situatie op de weg. Iedere minuut worden gegevens van meer dan 24.000 meetlocaties in Nederland in de NDW-databank verwerkt en naar afnemers doorgestuurd. Het betreft gegevens over verkeersintensiteit, reistijden, puntsnelheden en voertuigcategorieën. Datapool Naast de actuele verkeersgegevens zijn ook filemeldingen, status (open/dicht) van bruggen, geplande wegwerkzaamheden en verkeersmaatregelen bij evenementen in de NDW-databank opgenomen. Het gaat om een grote datapool. Per minuut worden er ongeveer 460.000 data-elementen aangemaakt, in totaal meer dan 600 miljoen gegevens per dag. De komende maanden gebruikt NDW om ervaring op te doen met de Open Data Service, onder andere door te monitoren hoeveel belangstelling er is. Het NDW heeft al veel ervaring met toegang van externen tot zijn databronnen. Voor een onkostenvergoeding van 6.000 euro kunnen organisaties toegang krijgen. Eind dit jaar worden deze gegevens vrij toegankelijk. Licentie Het is de verwachting dat veel appbouwers en andere geïnteresseerden met innovatieve toepassingen komen. Het vrij en kosteloos gebruiken van de gegevens zorgt dat veel meer mensen er iets mee kunnen doen. Bij een eerdere prijsvraag werd al een openbrugalarm-app bedacht. Naast open data kunnen bedrijven de NDW-gegevens ook nog steeds met een licentieovereenkomst afnemen. In dat geval zijn er afspraken te maken over de beschikbaarheid van data en systemen, het gebruiksrecht en toegang tot een speciale servicedesk.

borationdiensten, intelligente IP-netwerken en cloudgebaseerde infrastructuurdiensten. Joris van Oers, CEO BT Benelux: “Experton’s onderzoek laat zien dat slechts een klein groepje Europese bedrijven in staat is om effectief zaken te doen met de snelheid die nodig is om te concurreren in de huidige wereldwijde economie. Responstijden moeten korter, risico’s sneller gedetecteerd en bedrijfsprocessen geoptimaliseerd. Dit is een wereld waarin nanoseconden het verschil kunnen maken. Klanten kunnen hiertoe ons hoogkwalitatieve netwerk en de daarbij aansluitende IT-oplossingen inzetten.”

12

Door Martijn Veldkamp e.a.

Cloud computing

Holistische benadering voorkomt teleurstelling

Weloverwogen naar de cloud HRM

AMSTELVEEN – Een toenemend aantal ondernemingen oriënteert zich op de vraag of de cloud geschikt is om in te zetten als oplossing. Bijvoorbeeld voor het snel kunnen realiseren van een project, soms buiten de IT-functie om. Maar ook voor tijdelijke extra capaciteit voor ontwikkel- en testwerkzaamheden. Tevens kunnen de mogelijkheden worden overwogen voor besparingsscenario’s of het afstoten van legacy. Afhankelijk van de businessdrivers achter de beoogde cloudinitiatieven hebben organisaties uiteenlopende benefits in het vizier. Er worden dus per geval andere vragen gesteld om de impact van de oplossing inzichtelijk te krijgen. Omarming van de cloud brengt naast kansen namelijk ook de nodige risico’s met zich mee. De inzet van de cloud waarbij gebruik wordt gemaakt van diensten van derden, bijvoorbeeld voor het opslaan en verwerken van data, is feitelijk een vorm van uitbesteding. Dit houdt in dat men gehouden is aan dezelfde wettelijke vereisten die gelden bij outsourcing. Holistisch Om de inzet van de cloud als antwoord op de eigen vragen te toetsen en de impact op de eigen organisatie in kaart te brengen, is het verstandig om niet alleen die zaken boven water te krijgen die alleen de voor- of nadelen benadrukken. Beter is het voor een holistische benadering te kiezen, waarbij kansen worden vergeleken met risico’s. Bij de beoordeling of de cloud een goed antwoord is op de behoefte, valt een drietal aspecten te onderscheiden: functionaliteit, techniek en haalbaarheid. 1. Functionaliteit – De ontwikkelingen in de clouddienstverlening gaan heel snel. Naast de bekende leveranciers als Google, Amazon, SalesForce en Microsoft wordt niet alleen de hoeveelheid aan aanbieders groter, ook inhoudelijk nemen de mogelijkheden steeds verder toe. Het is belangrijk om op de hoogte te zijn en te blijven over wat beschikbaar is in de markt en of dit past bij de vraag van de gebruikersorganisatie. Diverse aspecten spelen binnen de organisatie een rol bij het beoordelen van de geboden functionaliteit: – Het ondersteunen en faciliteren

Architectuur & Security

Dienstverlening Regie

Financiën

X

Juridisch & Inkoop

Verregaande integratie van topleveranciers UTRECHT – Cloudsoftwareleveranciers Salesforce.com en Workday gaan hun producten verregaand integreren. Door deze stap ontsluiten zij voor wederzijdse klanten nieuwe applicatiedomeinen. Salesforce wordt ingezet voor het beheren van klantinformatie en salesondersteuning. Workday biedt HR- en financiële functionaliteit. De twee bedrijven zorgen ervoor dat de functionaliteit in beide softwareplatformen te integreren is. Workday wil Salesforce laten aansluiten op Workday Human Capital Management (HCM), Workday Financial Management en Workday Big Data Analytics. Salesforce.com zal Workday integreren in haar applicaties en platform, inclusief Salesforce Chatter. Klantgerelateerd “Het is een fantastische dag voor de cloud”, zei Marc Benioff, CEO van Salesforce.com. “Aneel Bhusri, van Workday, en ik zijn het erover eens dat Salesforce.com en Workday de clouds moeten verenigen. De integratie van Salesforce.com’s CRM in Workday HCM en Financial Management is het beste uit beide werelden: klantgerelateerde applicaties van Salesforce.com gecombineerd met HRen financiële applicaties van Workday.” De twee organisaties zijn van plan om de samenwerking verder uit te bouwen. Er komen in de toekomst nieuwe integraties voor andere Salesforce- en Workday-applicaties. Workday zal nieuwe Salesforce-connectoren bouwen voor Workday Financial Management en Workday Big Data Analytics.

Figuur 1. Holistische benadering van de cloud. van de gebruikers van de dagelijkse informatievoorziening; zowel de gebruiker als de ondersteuning moet overweg kunnen met de geboden functionaliteit. – Functioneel beheer is verantwoordelijk voor het gebruik van correcte en actuele gegevens in de organisatie. – De operationele IT-aansturing houdt zich onder andere bezig met het stellen van de voorwaarden waaraan de clouddienst moet voldoen. Denk aan capaciteit, beschikbaarheid, enzovoorts. 2. Techniek – Techniek is bijna altijd maakbaar. Vragen die rondom de techniek van de cloud spelen, zijn: past de achterliggende techniek van de specifieke clouddienst bij de onderneming? Wat is ervoor nodig om deze makkelijk, snel, veilig en betrouwbaar in te zetten? 3. Haalbaarheid – Haalbaarheid is slechts dan goed te toetsen als een analyse gemaakt wordt van: de eigen regieorganisatie; compliance met wet- en regelgeving; gemaakte afspraken over de aangeboden diensten (overeenkomst); stabiliteit en betrouwbaarheid van de serviceprovi-

der; de locatie waar de diensten worden aangeboden; en ten slotte, belang en afhankelijkheid van IT-diensten en/of ITcomponenten.

Marc Benioff

Eerlijk antwoord Wanneer de cloud wordt overwogen als oplossing voor genoemde en andere wensen en eisen vanuit de IT of de business, dan levert de beschreven holistische benadering een eerlijk antwoord op. Onvoorbereid de cloud in, kan leiden tot valse verwachtingen, onnodige kosten en verspilde tijd en moeite. Elke organisatie zou zich de komende tijd de vragen ten aanzien van functionaliteit, techniek en haalbaarheid moeten stellen. Want het is niet de vraag of, maar wanneer de stap naar de cloud wordt gezet. Het is raadzaam om dit weloverwogen, goed doordacht en wel voorbereid te doen. MARTIJN VELDKAMP is Senior Consultant Architectuur & Innovatie bij Quint Wellington Redwood, een managementadviesbureau dat zich richt op het grensvlak van business en IT.

Complete telefonieoplossing ‘as a service’ AMSTERDAM – Vodafone en Avaya hebben een nieuwe telefonieoplossing. Deze geeft grote bedrijven en organisaties de beschikking over een complete en hypermoderne telefooncentrale, gecombineerd met een vast-mobieloplossing, zonder dat ze deze centrale fysiek hoeven te kopen, implementeren of onderhouden. De lancering van het zogeheten One Net PBX is een uitbreiding van het Vodafoneportfolio aan totale communicatieoplossingen voor de zakelijke markt. De telefo-

niedienst is geschikt voor organisaties met meer dan 400 medewerkers. Naast mobiele telefonie, vaste telefonie en hosted voice, biest Vodafone met One Net PBX ook geavanceerde telefooncentraleoplossingen. Alexander Saul, directeur voor de zakelijke markt, ziet het als een belangrijke vernieuwing. “Dit is een complete telefonieoplossing”, aldus Saul. “Een geavanceerde telefooncentrale met geïntegreerde mobiele en vaste telefonie, geleverd op klantlocatie of in de cloud. Bedrijven hoeven niet meer te investeren in een fysieke centrale: ze krijgen alles als dienst, met een vaste prijs

per aansluiting en alle support inbegrepen.” Melvin Harmsen, verkoopdirecteur van Avaya Nederland vult aan: “In onze samenwerking met Vodafone zorgen wij dat kostenverlaging en innovatie hand in hand gaan. We halen de complexiteit weg bij de klant, zodat die zich kan focussen op zijn business.” Geavanceerd Via One Net PBX kunnen alle gebruikers, elke bedrijfsvestiging voor iedere situatie voorzien worden van de gewenste bereikbaarheid, zowel vast als mobiel. Alle

gesprekken tussen medewerkers en vestigingen zijn gratis. De oplossing omvat geavanceerde functionaliteiten voor controle en afhandeling van het inkomende en uitgaande verkeer, voor zowel vast als mobiel. Vodafone biedt diverse flexibele prijsplannen, van uniform tot all-in. De dienst is eenvoudig uit te breiden met datadiensten, zoals zakelijk internet en Managed IP-VPN. Een aantal grote bedrijven en organisaties is reeds overgestapt op het Vodafone One Net PBX-systeem, waaronder de IV Groep en Sligro.

Door Hotze Zijlstra Fotografie Roelof Pot

Praktijk

13

Teun van der Vorm, CIO ANWB

Beheer en innovatie in balans DEN HAAG – Continu balanceren tussen innovatie en beheer, dat is waar het volgens Teun van der Vorm binnen de IT om gaat. “Je moet niet heel erg in het ene kamp zitten of het andere”, zegt de ANWB-CIO. “Mensen die veel gevoel hebben voor innovatie vergeten vaak het beheerstuk. Echte beheerders daarentegen leggen veelal een te grote nadruk op de stabiliteit, terwijl veranderingen bijna per definitie risico’s met zich meebrengen.” Van der Vorm ziet zichzelf niet als een stereotype CIO. Hij vindt de inhoud interessant, maar heeft vooral een sterk bedrijfskundige kijk op het vakgebied: IT inzetten om waarde te creëren. Na zeventien jaar KPN en een intensieve veranderklus bij USG People, waarbij de business en IT dichter bij elkaar gebracht moesten worden, startte hij in 2008 als Directeur Projecten & ICT aan een majeure transformatieslag bij de ANWB. “Beheer en innovatie waren aanvankelijk gescheiden. Die twee kampen deden elk hun eigen ding. Ze botsten continu, ook al omdat er geen CIO boven hing en het pas bij de hoofddirectie samenkwam. Het niet-aligned zijn van operatie en innovatie kwam neer op het niet-aligned zijn van business en IT.” Eind 2009 is een strategisch plan opgesteld. Voor de IT betekende dat, naast de dagelijkse operatie, een sterke focus op drie hoofdthema’s: een grote mate van betrokkenheid bij de business, gemotiveerde medewerkers en gezonde financiën. “Die combinatie was ons vliegwiel. We wilden een echte partner zijn in een betere service aan de ANWB-leden. We hebben verschillende verbetergebieden benoemd: informatiemanagement, applicatiesanering, professionalisering van projecten portfoliomanagement, modernisering van de infrastructuur, smart sourcing, solide innovatie, gedegen IT-personeelsmanagement, omarming van processtandaarden en als basis verandering onder architectuur. We zijn met al deze zaken inmiddels goed op weg.” Bloedgroepen “De ANWB is een leuke organisatie”, vervolgt de CIO. “Het is heel divers qua bloedgroepen en er liggen geweldige uitdagingen. IT kruipt er steeds meer in de rol van waardecreator die snapt hoe de ANWB in elkaar zit. Mijn ideaal is dat IT’ers die voor de retailorganisatie werken, ook echt snappen welke IT-ontwikkelingen daar spelen. Ik zie graag dat ze bijvoorbeeld eens een Apple-store bezoeken, om te kijken welke features ze daar hebben. Bijvoorbeeld het fotograferen van streepjescodes met je mobiel, zodat je automatisch via iDeal kunt betalen en het product kunt meenemen zonder dat er een medewerker aan te pas komt. Op basis van deze kennis kunnen we voorstellen voor vernieuwing doen. Daar gaan we gaandeweg naartoe, we komen als IT steeds meer in de adviesrol.” De CIO wordt zo volgens hem een meer allround businessgerichte bestuurder. “Je kijkt meer naar de IT vanuit het bedrijfskundige, financiële en HR-perspectief dan puur vanuit de inhoudelijke IT. Het past in het plaatje van een CIO die zich meer richting de bedrijfsvoering en waardecreatie ontwikkelt, en uiteindelijk misschien wel in de richting van de marketing. Dat is inderdaad de gedroomde rol die je misschien nog wat te weinig tegenkomt. De inhoudelijke IT is daarbij maar een klein onderdeel van je werk, waarvoor je bovendien vaak prima mensen kunt inhuren.” Veranderagenda Een van de belangrijkste punten op de veranderagenda tot 2014 is de Delphi-roadmap. Alle vier miljoen leden van de ANWB moeten daarbij vanuit het oude ledenadministratiesysteem in hun geheel worden

Teun van der Vorm

overgezet naar een flexibel en veilig systeem waarin al onze kennis over de leden is opgeslagen. Dat gebeurt in een aantal stappen. Ook binnen het financiële domein is men grote veranderingen aan het doorvoeren. Na 2014 krijgt de IT-functie binnen de ANWB veel meer ruimte voor echte businessinnovatie. “Wat ik doe is IT-rationalisatiedoelstellingen combineren met businessbenefits”, verduidelijkt Van der Vorm. “De kracht zit ’m per slot van rekening in het sa-

“Het levert niet alleen enthousiaste Wegenwachters op, maar ook tevreden leden” menbrengen van innovatie en rationalisatie. Voor de laatstgenoemde alleen krijg je de business niet warm. Wanneer je alleen innovatieprojecten doet, dan kom je weer niet toe aan rationalisatie. Jaarlijks maak ik een

rapportage voor de hoofddirectie, waarbij ik communiceer hoeveel vooruitgang er wordt geboekt op de drie genoemde hoofdthema’s. Qua jaarlijkse IT-kosten hebben we er sinds 2008 al 27 miljoen uit weten te halen, terwijl er meer voor geleverd wordt. Dat kan door modernere technieken in te zetten, efficiëntere softwareontwikkeling, slimmere inkoop en een betere infrastructuur. Wat ik ook belangrijk vind, is een eenduidige richting en gemotiveerde en deskundige medewerkers.” In-car BI Een voorbeeld van een geslaagd traject is WWi, dat voorziet in ‘in-car business intelligence’ voor de Wegenwacht. Van der Vorm: “Een schoolvoorbeeld hoe IT en business kunnen samenwerken. Het levert niet alleen enthousiaste ‘Wegenwachters’ op, maar ook tevreden leden. De Wegenwacht maakte tot voor kort gebruik van een verouderd systeem met een klein schermpje in de auto waarop de opdrachten binnenkwamen. Het was verder weinig interactief. Met WWi hebben Wegenwachters onder meer toegang tot internet, waardoor ze heel snel op technische pagina’s kunnen zoeken hoe ze specifieke, bijvoorbeeld merkgebonden issues kunnen oplossen. Bovendien maakt het een einde aan de papierhandel omdat maar liefst 25 fysieke formulieren geautomatiseerd zijn.” Indrukwekkend was ook de ombouwopera-

tie. “Na het ontwerptraject van een nieuw en modern systeem, moest dit wel worden ingebouwd. Maar de auto’s waren natuurlijk allemaal ingeroosterd. Om het allemaal zo snel en efficiënt mogelijk te doen, is in IJsselstein een ombouwloods ingericht met werkplekken die zestien auto’s per dag aankonden. De Wegenwachter kwam daarbij ’s morgens binnenrijden, parkeerde de auto, ging zelf op de bovenverdieping op training met betrekking tot het systeem en het repareren van elektrische auto’s. Rond een uur of vier reed hij of zij met alle nieuwe kennis en het nieuwe systeem weer naar buiten.” WWi hangt volgens de CIO nauw samen met het opgewaardeerde systeemlandschap in de backoffice. “Wanneer je als automobilist met pech staat, dan bel je over het algemeen de alarmcentrale. Die vraagt of je lid bent en wat er precies aan de hand is. Op basis daarvan wordt besloten of iemand zelf naar de garage kan rijden of dat er hulp moet komen, en plant op basis van intelligente algoritmes welke Wegenwacht naar welk pechgeval gaat. De Wegenwachter ontvangt vervolgens via een mobiele verbinding de opdracht met de route naar de locatie, type auto, kenteken, verwachte reparatietijd, naam van de bestuurder, en de aard van het probleem. Dit geïntegreerde verhaal was niet mogelijk geweest als we de boel aan de achterkant niet hadden opgeschoond.”

Door onze redactie e.a.

Data en analytics Appliance medicijn voor datagroei

15

Jeroen Dijkxhoorn

‘Van hoofdpijn naar goudmijn’ VIANEN – Organisaties die te maken hebben met een snelgroeiend datawarehouse (DWH) lopen bijna allemaal tegen dezelfde uitdagingen aan: een onvoorspelbare maar exponentiële groei van data, een stijgend aantal informatiebronnen en de hierdoor sterk stijgende kosten, alsmede een teruglopende performance. “In de gesprekken die ik voer met CIO’s en BImanagers hoor ik vaak dezelfde uitdagingen terugkomen”, zegt Victor Meerloo, big-dataspecialist bij Smart Information Solutions, onderdeel van ict-dienstverlener i3 groep. “Ze zijn zich bewust van het feit dat ze op bergen aan waardevolle data zitten, maar weten niet precies hoe ze die waarde eruit moeten halen en hoe ze technisch gezien om moeten gaan met de opslag en verwerking hiervan.” Traditionele infrastructuren zoals geclusterde servers kunnen vaak de performance-

“Analyses kunnen nu binnen een paar uur worden uitgevoerd” vraag niet aan omdat de databases niet snel genoeg zijn, zo stelt Meerloo. “Daar komt bij dat ze zich vaak blauw betalen aan licenties voor allerlei databases en tooling, en aan het constant moeten blijven uitbreiden van de traditionele infrastructuur. Om maar helemaal niet te praten over de bestaande beheerinspanning die functionele applica-

tievernieuwingen voor de bedrijfsvoering compleet in de weg staan.” Appliances Victor Meerloo adviseert op het moment dat men tegen deze problemen aanloopt, om het datawarehouse over te plaatsen naar dedicated datawarehouse-appliances. “Dit zijn hardwarematige oplossingen die in de kern, tot in het DNA van de oplossing, zijn ingericht op maximale performance van de datawarehouseomgeving. Omdat de meeste functionaliteit en tooling al in de appliance zitten, hoeven er veel minder kosten gemaakt te worden op beheer- en softwaregebied. Dit kan tonnen aan besparingen opleveren”, aldus de Smart Information Solutions-specialist. Daarnaast zijn deze appliances schaalbaar en opzichzelfstaand qua reken- en opslagcapaciteit. De bestaande infrastructuur wordt dus ontlast, er hoeft minder geïnvesteerd te worden en men kan de performance van de BI-omgeving met een factor 50 tot 200 verhogen. “Dit betekent dat analyses die in het verleden acht dagen in beslag namen, nu soms binnen een uur kunnen worden uitgevoerd; reken maar uit hoeveel dat oplevert.” Workloads Maar welk type workloads zijn nu geschikt om over te zetten naar zo’n appliance? Meerloo: “Alle complexe reporting- en analytische workloads – of ze nu worden gevoed door transactiedata, streaming data of ongestructureerde data – passen in deze appliances. Er kan gewerkt worden met nagenoeg alle op de markt zijnde BI- of BA-applicaties. Door deze workloads te identificeren en vervolgens over te zetten op een dedicated DWH-appliance kan er dus een aanzienlijke performancewinst gerealiseerd worden en tegelijkertijd de TCO aanzienlijk verlaagd. Op die manier wordt elke bit aan data goud waard.”

Big, bigger, biggest AMSTERDAM – Veel bedrijven zijn digitaal onvoldoende volwassen om nieuwe technologische mogelijkheden ten volle te benutten. Dat stelde David Mills, COO van Ricoh. Inzetten op een digitale cultuuromslag kan bedrijven tientallen procenten aan kostenbesparingen opleveren, maar ook bijdragen aan een hogere omzet. Digitaal volwassen organisaties gaan beter om met de spullen en technologie die ze reeds in huis hebben, oordeelde Mills tijdens een lunch met de pers op de hoogste etage van de Amsterdamse Rembrandttoren. “Ze halen meer waarde uit de enorme hoeveelheid data en documenten binnen de organisatie.” Hij spreekt daarbij van ‘bigger data’, als vergrotende trap van het nogal gehypte maar niettemin alomtegenwoordige fenomeen. Bigger data behelst volgens hen de digitale ‘big data’, met daar bovenop de

David Mills

David Mills

enorme berg analoge, in fysieke documenten opgesloten gegevens. “Het wordt tijd dat we de hierin opgesloten waarde gaan ontsluiten.”

Beslissingstraject dichter op het proces

Decision leadership vraagt om visual analytics HUIZEN – Als je in Google ‘big data’ intikt, krijg je bijna twee miljard hits. Blijkbaar is iedereen ermee bezig, maar niet iedereen maakt er optimaal gebruik van. Veel bedrijven hebben de laatste jaren op het gebied van informatiemanagement een flinke stap vooruit gezet om meer controle te krijgen over hun data. De volgende stap is om effectiever en efficiënter de waarde uit de informatie te krijgen. Dat vraagt om een nieuwe aanpak. Door de transparante wereld waarin niet alleen het doen en laten van de consument, maar ook dat van bedrijven heel inzichtelijk is, gaan bestaande businessopvattingen op de schop. Data kan niet langer als een bijproduct worden beschouwd, maar is corebusiness en cruciaal om een gezond businessmodel te bouwen. Deze nieuwe inzichten bieden kansen om korter op de bal te spelen en op betere resultaten te sturen. Om optimaal op marktontwikkelingen in te spelen, moeten beslissingen binnen een organisatie dichter bij de operationele processen worden genomen. Decisionmanagement is de volgende stap waarbij beschikbare gegevens samen met de analytische modellen bij de mensen komen die ook daadwerkelijk de processen aansturen. Visual Analytics is daarbij een onmisbaar hulpmiddel. Vervolgstappen In de traditionele situatie worden tactische en strategische beslissingen genomen door mensen die bij elkaar komen om de huidige status te bekijken. Er wordt een actielijstje gemaakt en twee weken later is er een volgende ontmoeting waarbij vervolgstappen besproken worden om de strategie eventueel aan te passen. Die tijd is er nu vaak onder druk van de markt niet meer en bovendien staat dat beslissingstraject te ver van de operationele gang van zaken. De bottleneck hier is dat de proces-

sen van besluitvorming niet zodanig zijn ingericht, dat optimaal gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheden van de huidige technologie die ‘self-service analytics’ mogelijk maakt. Visuele interactie Soms ontbreekt het aan initiële vraagstelling, simpelweg omdat het moeilijk te bedenken is. Maar visuele interactie met de data door mensen die de business begrijpen, kan leiden tot een alert uit de gegevens. Juist die interactie met de data genereert ideeën om tot een exacte vraagstelling te komen en leidt tot inzichten om nieuwe verbetertrajecten in te zetten. Scenario’s Met Visual Analytics kan er direct en over afdelingen heen gekeken worden wat er gebeurt bij verschillende variaties. Op die manier kunnen antwoorden gevonden worden op vragen die ter plaatse bedacht zijn. Vooral strategisch kunnen ‘what if’scenario’s dan makkelijk doorgerekend worden. Door interactief visuele analyses te maken en die te delen met stakeholders, kan duidelijk gemaakt worden waarom een bepaalde keuze gemaakt is. Een databasemarketeer en een business-owner kunnen zo gezamenlijk en eventueel zelfs via mobiele technologie interactie hebben over verschillende scenario’s. De rol van de beslisser in de organisatie verandert daardoor meer naar architect van een beslissingsproces. Hij coacht z’n team naar een beslissing. Meer over dit onderwerp is te lezen in de uitgave Future Bright – Visualiseren is Vooruitzien. Dit boek is op te vragen via www.sas.com/nl en [email protected]. Ook is het als ebook te lezen via sas.com/nl/va. JEROEN DIJKXHOORN is Regional Head of Information Management & Analytics bij SAS.

Door onze redactie e.a. Fotografie Roelof Pot e.a.

Competenties

17

Arbeidsmarkt voor IT’ers verandert

Specifieke profielen gevraagd AMSTERDAM – De vraag naar hoger IT-personeel beweegt van generieke managementvaardigheden naar een specifieke combinatie van inhoudelijke kennis en een businessgericht profiel. Omdat zulke profielen schaars zijn, zullen bedrijven talentvolle IT’ers weldoordacht en gestructureerd moeten benaderen. Dat zegt Edwin Verspui van VA Search, gespecialiseerd in senior executives binnen het CIO- en consultancydomein. Hoe zou jij de arbeidsmarkt voor IT-talent typeren? “Veel bedrijven die de afgelopen jaren zijn gaan outsourcen zijn vervolgens geconfronteerd met de uitdagingen om de externe partijen effectief aan te sturen. Dat verklaart de vraag naar specialistisch talent: mensen met ervaring in het managen van (offshore)leveranciers. Als het gaat om de inhoud wordt vaak specifieke technologische kennis gevraagd, zoals het kunnen uitrollen van gestandaardiseerde applicaties als SAP of Oracle. Ook blijft er veel behoefte aan mensen met senior programma-managementervaring en profielen met diepgaande architectuurkennis.” Zijn mensen met de juiste kennis en vaardigheden voldoende voorhanden, of lopen vraag en aanbod uiteen? “De talentbehoeftes zijn specifieker geworden en omdat veel organisaties op zoek zijn naar dezelfde profielen, moet je deze soms in het buitenland zoeken. Het is overigens niet zozeer de kunst om het specifieke talent te identificeren, het gaat erom met een gestroomlijnd proces de voordelen voor zowel de organisatie als de potentiële werknemer helder te krijgen, waardoor er voor beide partijen een logische upside te zien is. Ten slotte is een vlot hiringproces essentieel om het talent in de organisatie te krijgen.” Ligt daar de meerwaarde van gespecialiseerde executive-searchorganisaties? “Een gespecialiseerde searchorganisatie

Edwin Verspui

brengt niet alleen het juiste netwerk maar biedt ook een proces waardoor de hiringmanager volledig inzicht krijgt welke opties er in de markt beschikbaar zijn. Het interviewproces van een gespecialiseerde executive-search-organisatie heeft een heel ‘open’ begin. Het interview is in eerste instantie als kennismaking: een algemeen beeld van de kandidaat. Daarna wordt

uitgezocht wat de carrièredoelstellingen zijn. Deze benadering stelt de specialist in staat om te assessen of een bepaalde opportuniteit überhaupt past in het grotere carrièreplaatje. Het aannemen van een nieuw persoon in een team is tijdrovend en het goed managen van kandidaten is essentieel voor de perceptie van het bedrijf in de markt.”

De toegevoegde waarde van de enterprisearchitect UTRECHT – Grote verandertrajecten bij organisaties hebben vaak een belangrijke IT-component. Enterprisearchitectuur helpt om de informatietechnologie beter aan te laten sluiten op de wensen en eisen van de business. Dat zegt René Kint, die betrokken was bij diverse grote verandertrajecten in de utiliteitssector. Kint was onder meer betrokken bij de splitsing van Nuon en de opbouw van Alliander, waarbij hij mede vormgaf aan de energietransformatie. “De netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin mochten bijvoorbeeld geen gegevens van individuele klanten meer hebben. Naast een andere manier van werken en omgang met data, moesten in dit licht ook diverse IT-systemen worden gesplitst en vervangen.” Enterprisearchitect Kint, die als partner is aangesloten bij netwerkorganisatie Qhuba, beaamt dat het verschil met de CIO-functie

niet altijd even helder is. “Er is inderdaad wat overlap. De enterprisearchitect is wat technischer, en kan bijvoorbeeld voor een specifieke opdracht worden ingehuurd. Waar de CIO vooral bezig is met de bestuurlijke kant van IT, kent de architect als geen ander de invloed van technologie op het totale informatielandschap.” Op de vraag wanneer een enterprisearchitect zijn werk goed doet, antwoordt Kint dat hij vooral de juiste dingen moet doen voor het bedrijf. “Waar een advocaat zoveel mogelijk zaken moet winnen, moeten wij de organisatie verder vooruithelpen op het snijvlak van business en IT. Het is een verantwoordelijkheid die we delen met de CIO, waarbij we allebei onze eigen verdieping zoeken.” Tijdelijke rol Omdat zowel de architect als de CIO verantwoordelijk is voor een deel strategievorming, kan het volgens Kint tussen beide functies ook gaan schuren. Ook vanuit het program-

mamanagement wordt nogal eens met een schuin oog gekeken naar de enterprisearchitecten, die zich vanuit hun kennisachtergrond vrij door de organisatie bewegen en invloed uitoefenen op de visie en strategie. “Juist omdat de gevraagde kennis en kunde meestal tijdelijk is, leent EA zich voor een niet-permanente rol”, aldus de Qhubapartner. Het betekent wel dat je kwetsbaar bent, want de architectuur die je bedenkt kan te duur zijn, te star en niet precies aansluiten op wat er gevraagd wordt. Bovendien moet de enterprisearchitect kunnen omgaan met interne politiek. Kint: “De rol vraagt niet alleen om kennis en kunde, maar tevens om een zekere handigheid en communicatieve vaardigheden. Als je het goed doet, ben je voor iedereen een gesprekspartner. Voor de raad van bestuur, maar ook voor de business en voor mensen met meer technische rollen. We vormen in zekere zin de missing link tussen business, bestuur en technologie.”

Toekomstige C(€)O’s De CIO Day 2013 is alweer in aantocht, met Tech(€)conomy als thema. Vanuit macroperspectief hebben de westerse landen de afgelopen honderd jaar een zeer sterke economische macht gehad. Tegelijkertijd zien we economieën als Brazilië, India en China zich zeer snel ontwikkelen. Hoe gaat Europa de komende decennia economisch nog een rol van betekenis spelen? Ik ben ervan overtuigd dat technologie, en informatietechnologie in het bijzonder, hierin een cruciale rol kan én moet spelen. De ontwikkelingen van de afgelopen jaren zijn slechts een voorbode van de snelheid van ontwikkelingen in de komende decennia. Het internet of everything – mogelijk gemaakt door steeds snellere, kleinere en goedkopere chips en sensoren, big data en mobility – komt met grote stappen op ons af. CIO Day In de aankondiging van de CIO Day las ik dat de CIO niet alleen met de CFO, CTO en CMO moet praten, maar ook met de CEO de toekomst van de organisatie moet gaan bepalen. Het gaat volgens mij nog een stap verder. De CEO zal ook veel verstand moeten hebben van informatietechnologie om de nieuwe markten te kunnen zien en ontwikkelen; en datzelfde geldt voor de overige CxO’s in een wereld waarin IT-faciliteiten steeds meer generiek beschikbaar zullen komen. Ik ben het met alle critici eens dat het nooit helemaal plug and play zal worden, dat interfaces cruciaal blijven. De focus zal echter verder schuiven naar business-creation, zoals deze in het verleden verschoof van business-serving naar business-enablement. De CIO zal hierin een leidende rol moeten spelen. Zelfstandig sturen Hoe blijf je als land of regio meespelen in een wereld waar de economie een Tech(€)conomy wordt? Als het aantal technologiestudenten maar een fractie is van het totaal? Als het gros van de vwo-scholieren IT ziet als saai? Waarbij ze volstrekt onvoldoende uitgelegd krijgen wat IT is. Namelijk dat het gaat over de nieuwe businessprocessen gecreëerd door een Google glass en andere slimme toepassingen. Over auto’s die zelfstandig sturen en de wereld op het gebied van vervoer, snelwegen en autobezit totaal zullen veranderen. Over nieuwe stedelijke conglomeraties die ontstaan en leefbaar blijven door inzet van nieuwe technologie. Over nieuwe energieconcepten waarbij mensen met elkaar zelfvoorzienend worden. En uiteindelijk ultiem voor de ondernemers onder deze scholieren: hoe je je eigen ‘Facebook’ kunt creëren, als groot of als klein bedrijf. Zowel voor de grote bedrijven als de overheid ligt hier een belangrijke verplichting, namelijk het creëren van enthousiasme bij de generatie van de toekomst. Het vraagt bovendien om nieuwe CEO’s met veel verstand van technologische mogelijkheden en CIO’s met kijk op de economie. De C(€)O heeft de toekomst.

Door George F. Colony e.a.

Digitalisering

19

Veranderende focus door macht van de klant

Business-technology gaat verder dan IT AMSTERDAM – Dat bedrijven de controle kwijtraken, is misschien nog niet doorgedrongen tot de managers van informatietechnologie en hun teams, maar de collega’s van marketing weten er alles van. De klant heeft de touwtjes stevig in handen genomen. Drie factoren zijn hiervoor verantwoordelijk. Allereerst is informatie over producten, diensten en prijzen alomtegenwoordig. Daarnaast maken mobiele apparaten, sociale media en andere technologische tools van elke klant een machtige criticus met een publiek. Ten slotte kunnen producten op elk moment en overal worden gekocht. Deze nieuwe steeds machtiger wordende klanten gebruiken informatie en technologie om hun machtspositie op de markt te verbeteren, op te eisen wat zij willen hebben, George F. Colony

en te beslissen met wie zij zaken doen. Alleen ondernemingen die op een gezonde manier ‘geobsedeerd’ zijn met hun klanten, zijn in dit nieuwe tijdperk in staat hun marktaandeel, omzet en winstgevendheid te vergroten. Marketingverantwoordelijken en businessexecutives moeten nieuwe strategieën ontwikkelen om de machtig geworden klant aan te trekken en te behouden. Zij stellen plannen op voor de implementatie van nieuwe systemen om deze nieuwe klantstrategieën uit te voeren. Maar wat is hierbij de rol van de CIO en zijn of haar team? Is het IT-management onderdeel van het masterplan, of wordt het door de executives naar de marge verbannen? Deuk opgelopen Uit onderzoek van Forrester blijkt dat het vertrouwen van marketeers in het huidige IT-management een deuk heeft opgelopen. Maar liefst 32 procent van de marketeers is van mening dat het ITmanagement het succes van de business meer kwaad doet dan goed. Bovendien maken businessunits steeds vaker plannen om eigen middelen aan technologie te besteden. Met name marketing gaat hierbij voortvarend te werk en verhoogt diens eigen technologiebestedingen twee tot drie keer sneller dan die van de IT-afdeling zelf.

Hoe moet het IT-management zich aanpassen aan het klantentijdperk? De huidige managers van technologie moeten hun agenda verbreden. Dus niet alleen infrastructuurbeheer en interne processen (traditionele IT), maar ook activiteiten voor het werven en het binden van klanten. De CIO, de enterprisearchitect, het hoofd applicatiebeheer, en hun directe collega’s moeten voortaan twee agenda’s volgen: de interne processen

“De huidige managers van technologie moeten hun agenda verbreden” en de zogenoemde ‘business-technology’ (BT). De eerstgenoemde zijn nog altijd van levensbelang voor de onderneming, waarvoor we het begrip IT zullen gebruiken.

Amit Kapur (TCS):

De BT-agenda is echter gericht op het genereren van een superieure klantervaring. BT vereist een nieuwe discipline en volgt geen gemakkelijk te automatiseren traject of formule. De BT-ecosystemen worden aangedreven door vooralsnog onvolwassen technologieën die zich snel verder ontwikkelen: sociale media, mobiele technologie, klantanalyse en klantervaringsbeheer. Het volgende grote technologiedividend zal te danken zijn aan BT, doordat ondernemingen innovatieve manieren ontwikkelen om de machtige consument te vinden en te binden via digitale interfaces, apparaten en diensten. Voor succesvolle IT was altijd al een goede coördinatie tussen de IT-organisatie en de business vereist. BT versterkt deze band, want geslaagde BT is niet denkbaar zonder eendrachtige samenwerking tussen technologie, marketing en business. Deze drie onderdelen strijden immers allemaal voor het hetzelfde resultaat: klanten werven en behouden. Die strijd kan alleen met vereende krachten worden gewonnen. Dit is een uittreksel van het nieuwe Forrester-rapport ‘Technology Management In The Age Of The Customer’. GEORGE F. COLONY is CEO van Forrester Research en een van de sprekers tijdens de CIO Day 2013 in Amsterdam.

Amit Kapur

‘De kansen van het digitale tijdperk’ AMSTERDAM – Fullserviceplayer Tata Consultancy Services (TCS) levert internationale ondernemingen hoogwaardige bedrijfsoplossingen en adviesdiensten met een consistent hoog rendement op het terrein van IT, outsourcing, infrastructuren, engineering en compliance. Amit Kapur is regiodirecteur voor de Benelux. Waarmee kunnen jullie de CIO vooruithelpen in de nieuwe wereld waarin technologie een steeds belangrijkere driver wordt voor de bedrijfseconomie? “Digitalisering zorgt voor hogere efficiency en versnelt het veranderingstempo. Van de manier waarop producten en diensten worden ontwikkeld, vermarkt en verkocht, tot de wijze waarop organisaties intern communiceren en zich organiseren. Onze adviesoplossingen op het terrein van digital transformation en digital strategy helpen ondernemingen bij het realiseren van hun zakelijke en organisatorische doelstellingen met behulp van een grondige verkenning van de kansen die de nieuwe fase van het digitale tijdperk hun biedt.”

Welke nieuwe technologiegedreven businessmogelijkheden voorzien jullie voor de nabije toekomst? “De toename van technologieën rond ‘social-analytic-mobile-cloud’ (SMAC), afzonderlijk en in combinaties, leidt tot een verstoring van bestaande bedrijfsmodellen. TCS biedt voor al die sectoren krachtige implementatie-units, innovatieve producten en onderzoekexpertise. Daarmee helpen we die nieuwe technologieën in te zetten om nieuwe bedrijfsmodellen te ontwikkelen. SMAC en andere opkomende technologieën banen de weg voor ontwikkeling van nieuwe producten, interactie met klanten, samenwerking met anderen, concurrerend vermogen en succes.” Hoe ziet jullie toekomstige ecosysteem van partners, toeleveranciers en andere stakeholders eruit? “Innovatie op basis van samenwerking is de nieuwe weg. Nieuwe technologieën en baanbrekende innovaties ontstaan over de hele wereld, dus bedrijven moeten flexibel kunnen samenwerken en hun klanten de beste oplossingen bieden. TCS heeft zijn eigen

netwerk voor coöperatieve innovatie: TCS COIN. Dit open, breed georiënteerde ecosysteem biedt naast verbindingen met onze eigen innovatielabs ook toegang tot externe allianties, onze groepsbedrijven, investeerders, start-ups, academische instellingen en internationale samenwerkingsorganisaties.” Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een businessgerichte CIO? “De CIO wordt steeds vaker afgerekend op de manier waarop hij of zij vanuit een economisch perspectief technologische kennis weet in te zetten om concurrentievoordeel te behalen voor het bedrijf. De CIO zal de komende jaren meeontwikkelen met de veranderende manier van zakendoen. Dit betekent dat hij in een ideale positie verkeert om meer zakelijke verantwoording op zich te nemen. Dankzij nieuwe tools en technieken, zoals component business modeling en service oriented architecture, kan de moderne CIO veel dynamischer strategieën en architecturen ontwikkelen om business en IT samen te brengen. IT dient altijd volledig te zijn afgestemd op de businessstrategie van de organisatie – maar innovatief denken

vanuit IT zal de mogelijkheden voor zakelijke innovatie steeds verder vergroten.” Hoe helpen jullie de CIO om de brug naar de business te slaan en een onderscheidende rol binnen de organisatie te vervullen? “Digitale verandering vraagt om het inspelen op technologiegedreven kansen zoals een consistente, geïntegreerde multichannel klantervaring, productiviteitsverbetering, kostenverlaging en innovatie. Tegelijk kan daarmee het hoofd worden geboden aan de complexiteit en onduidelijkheid die de veranderingen in de digitale economie met zich meebrengen. TCS adviseert en helpt CIO’s om nieuwe technologieën, zoals cloud en SaaS, in te zetten voor efficiënte dienstverlening en lagere kosten.”

www.cioday.nl

C ODAY 2013 25 & 26 november

t ech(€)conomy

25 NOVEMBER PRECONFERENCE PROGRAM (on invitation only)

13:00-14:00 Registration, welcome & lunch Preconference program 14:00-18:00 Preconference Program (Personal Invitation) 18:00-19:00 Reception CIO VIP Diner 19:00-22:30 CIO VIP Diner 23:00-00:30 After Diner Party and stay over night

Keynote: From Value Chains to Stacks

By: Philip Evans, Managing Director and Partner Boston Consulting Group In the past decades, technology has driven waves of industrial transformation. The first decade of the commercial Internet was about distribution and the disintermediation of traditional businesses. The second was about user-generated content: transforming the web from pages into conversations, from a noun into a verb. The third, just beginning, will be shaped by three large themes: falling transaction costs, polarizing scale economics, and the emergence of horizontal, layered, stacked industry architectures. Driven by these forces, new forms of economic coordination are emerging, requiring cooperation among competitors, and a different role for public policy. The concept of business strategy has to be rethought from first principles.

Keynote: Technology Management in The Age of the Customer

Breakfast for stay over night guests will take place at the venue between 07:30 and 08:30

By: George F. Colony, Chairman of the Board & CEO, Forrester Empowered customers are disrupting every industry. In this age of the customer, the only sustainable competitive advantage is knowledge of and engagement with customers. The age of the customer is a 20-year business cycle in which the most successful enterprises will reinvent themselves to systematically understand and serve increasingly powerful customers. This new environment will place harsh and unfamiliar demands on companies, necessitating changes in how they develop, market, sell, and deliver products and services. CIOs and their teams will be called on to support these changes, widening their agendas beyond IT (infrastructure) to include Business Technology (BT) — technology, systems, and processes to win, serve, and retain customers.

09:00-10:30 PLENARY PROGRAM (PART I)

Keynote: Addressing the Energy Challenge through the Tech(€)conomy

26 NOVEMBER DAY PROGRAM

07:30-09:00 BREAKFAST & REGISTRATION

Opening: CIODAY2013

By: Rob Beijleveld, Host CIODAY & René Steenvoorden, Chairman CIO PN

Opening: Welcome in Amsterdam!

By: Eberhard van der Laan, Mayor City of Amsterdam

platinum partners

By: Arjen Dorland, Executive Vice President Technical and Competitive IT, Royal Dutch Shell The world faces some fundamental challenges around the use of energy. Demand for energy will double by the middle of the century and even with the huge increases in renewable generation, oil and gas will remain a vital part of the fuel mix for years to come. How we find, produce and consume energy will shape all of our lives and large parts of the economy. IT and the Tech(€)

gold partners

comony play a central role because technology innovation is one of the main leavers the energy industry has to meet energy demand. There are lot of bytes in a barrel, find out why...

10:30-11:00 BREAK 11.00-12.00 PLENARY PROGRAM (PART II) Keynote: The power of True Innovation

By: Daan Roosegaarde, Creative director & founder of the social design lab, Studio Roosegaarde The boundaries between the real world and the world of user interfaces are blurring. New technologies and designs have increasingly seamless connections with society and economics. Daan Roosegaarde with studio’s in Rotterdam and Shanghai develops innovative, interactive landscapes that let people interact through technology. In 2008 he designed the ’Sustainable Dance Floor’ which generates electricity through the motion of dancing. More recently he constructed the concept of smart highways with the infrastructure company Heijmans that makes future roads interactive and sustainable. Interactive innovation at the highest level.

Keynote: Global CIOs: Delivering on Digital Business

By: Luis Leamus, Group Vice President EMEA, The Research Board Inc. After a decade-long focus on building consistency and scale across internal corporate functions and enterprise-wide shared services models, Global CIOs of very large enterprises are increasingly turning their efforts to creating and supporting emerging digital products, platforms, and channels. This need to operate IT at ‘two speeds’ — enabling the new while also managing the current estate through the transition — is driving a re-think of organizational alignment, architecture and sourcing strategies. This session briefly explores how CIOs of very large global enterprises are balancing fast and slow IT in practice, and at scale.

Panel: Discussion with CEO’s & their CIOs

Introduction by: Peter Korsten, Global Leader, Institute for Business Value. Moderated by: Bas van Werven, Chairman of the day/Anchorman TV EenVandaag.

CIO OF THE YEAR AWARD

diamond partners

2 5 & 2 6 N o v e m b e r 2 0 13 Beurs van Berl age A msterda m

During this plenary panel discussion the CEOs and CIOs of companies such as ABN AMRO, Philips and/or DSM will go into the conference theme Tech(€)conomy: the often fruitful interaction between new kinds of technology and business economics. A partnership at board level. Panel members: Gerrit Zalm, Chairman of the board ABN AMRO Bank; Frans Woelders, CIO ABN AMRO Bank; Frans van Houten, CEO Royal Philips (vc); Feike Sijbesma, CEO Royal DSM (vm); Aloys Kregting, CIO Royal DSM; Timo Huges, PresidentDirecteur NS; Hessel Dikkers, CIO NS.

12:00-13:30 LUNCH BREAK 13:30-14:30 BREAK OUT SESSION (PART I) During the breakout program various sessions will take place: a. High Speed Keynote session b. Roundtable sessions (on invitation only) c. Expert sessions d. Executive 1-on-1 meetings (on invitation only)

High Speed Keynote session I

Value creation by IT - Technology‚ The promise of IT is often not easily achieved. New technologies may be embraced quickly, but integrating them in the IT landscape is still a tough job. Forwardlooking CIOs have to aim for a dual policy of cleaning up their legacy and making steps towards the modern world. Some even use new information technology to discover and explore new business models. In this session we present several high speed keynotes from several speakers, who shed light on this interesting topic. Moderator: Erik Schut, Partner KPMG & Head of Management Consulting. Speakers: Joseph Reger, CTO Fujitsu Technology Solutions; Chris Pick, Founder TBM Council; Pieter Schoehuijs, CIO AkzoNobel; René Bos, CIO USG People.

Roundtable session by...

BT - The Real-Time Economy: The Impact on Business and Corporate IT Cognizant - Digital Disruption: Winning the New Code Rush

knowledge partners

CSC - CIO Barometer 2013, Views and Future Trends from 700 CIOs Worldwide Google - Innovating with Google HCL - The Why & How of Second- Generation IT Outsourcing IBM - The CIOs Future: Key Insights from IBMs Global Csuite Study Interxion - Data Privacy, Cloud, Data Center: Who can you Trust? KPMG - Do Cyber Security and Outsourcing still go Hand in Hand? Levi9 - Partner to Ignite your Innovation PA Consulting - Business Innovation by Omni-Channels Palo Alto Networks - The CIO: Business Enabler in Control? Every Angle - Cargill reveals treasures hidden in SAP using Every Angle SAP - Prepare for the Future Today Tele2 - USG People: A Business Partner that Extends your Organization T-Systems - Transforming IT, leading business

Expert Session by...

Infosys - How Intelligent Mobile Solutions with convergence of Sensors, Social Media, Analytics and Cloud will change your business! Metri - Cloud Service Integration in your Sourcing Ecosystem Orange Business Services - ‘A smooth sea never made a skilful sailor’

14:30-15:00

BREAK

15:00-16:00

BREAK OUT SESSION (PART II)

High Speed Keynote session II

Value creation by IT - Economy‚ Although IT is often still considered a cost center, information technology is one of the most important drivers for value creation. A lot of CIOs take the technological aspects of IT for granted. They might prefer to work with partners who take responsibility for a solid and flexible IT delivery, so the company can focus on the things that bring real competitive advantage. In this session we present several high speed keynotes from several speakers, who shed light on this interesting topic. Moderator: Gerard Wijers, Founder Anderson MacGyver

promotion partners

Speakers: Krishnakumar Natarajan, Chief Executive Officer & Managing Director, Mindtree & Chairman NASSCOM; Simeon Tienpont, ‘Trimmer’ and ‘Boat captain’ Team Oracle USA America’s Cup; René Bonvanie, Chief Marketing Officer Palo Alto Networks; Jeroen Tas, EVP & CIO Philips & Wouter Koetzier, Global Innovation & Product Development practice lead Accenture.

Roundtable session by...

Apptio/It’s Value - Leveraging IT Financial Transparency and Service Optimisation to Reduce Costs and Fuel Growth Brunel - Where Drive for Innovation Meets Efficient Talent Management Capgemini - Essentials for Cloud succes: Integration and Orchestration Cisco/Intel - Software Defined Networking & Application Centric Infrastructure Deloitte - Technology Trends and Business Innovation Fujitsu - The Economics of Social Media KPN - KPN ÉÉN: The Answer in a Rapidly Changing World Oracle - Big Data: Use it or Lose it SAS - Information as a Strategic Asset Tata Consultancy Services - Digital Re-imagination: Roadmap to the Digital Enterprise Valid - Cloud orchestration: a Puzzle to be Solved Verizon - Bridging the Divide: the CIO, Shadow IT, and the Evolving Relationship with Lines of Business Vodafone - Business Transformation by New Technological Opportunities

Expert Session by...

Quint Wellington Redwood - Lean & Alliander: Respond to Market Developments and Trends

16:00-17:30 CLOSING RECEPTION CIO DAY Award: CIO of the Year Award Ceremony The election of the CIO of 2013! By: Chairman of the Jury

Meer informatie op www.cioday.nl

media partners

lifestyle

Door Hotze Zijlstra Fotografie Roelof Pot

Visie

23

Guido Thys legt de link:

‘Technologie aanjager van economie’ Het succes van ondernemingen is omgekeerd evenredig

Guido Thys

met de complexiteit van hun infrastructuur. Dat is de stelling van spreker, auteur en ‘bedrijfsverloskundige’ Guido Thys. Dat IT voor bedrijven en organisaties een belangrijke succesfactor is, behoeft volgens hem geen betoog. Het is echter cruciaal dat de informatietechnologie zo flexibel mogelijk wordt ingericht. Bedrijven en businesses hebben inmiddels geleerd dat je met bureaucratie nergens komt, maar IT-afdelingen zijn volgens de in Nederland woonachtige Belg de meest bureaucratische instellingen die je je kunt voorstellen. “Om optimaal gebruik te kunnen maken van de mogelijkheden die IT biedt, hebben bedrijven een zetje in de juiste richting nodig”, aldus Guido Thys, die in zijn boeken en tijdens zijn spreekbeurten zijn publiek op humoristische wijze een spiegel voorhoudt.

“Als je de link niet ziet, heb je wel een paar boten gemist” De koppeling tussen economie en IT – tevens het centrale thema tijdens de komende CIO Day op 25 en 26 november – is volgens hem zonneklaar. “Als je die link niet ziet, dan heb je wel een paar boten gemist. Ook – en misschien wel juist – in tijden van crisis.” Bedrijven die informatietechnologie op de juiste manier inzetten binnen het veranderende economische speelveld, hebben de beste groeikansen, zo is zijn stelling. Een van zijn kernadviezen is het inbouwen van voldoende flexibiliteit qua technologieën, partners, producten- en dienstenportfolio en leveranciers. “Het ironische is dat de IT juist graag praat over vastleggen: contracten, gegevens, systemen en mensen.” Terwijl de boel juist moet kunnen stromen. Om desgewenst te kunnen koppelen, ontkoppelen en meebewegen met belangrijke maatschappelijke, economische en technologische tendensen. Zaken die ook nog eens nauw met elkaar samenhangen. Doemdenken Het hedendaagse doemdenken, waarbij het idee is gaan overheersen dat deze crisis een zeer speciaal, nooit vertoond en onbedwingbaar economisch fenomeen is, verwerpt hij stellig. “Het is niet meer dan de elfde dip sinds de Tweede Wereldoorlog. Het enige verschil is dat het oplossen van deze crisis een andere aanpak vergt dan de tien crises ervoor. De modellen en methoden uit de vorige eeuw werken niet meer.” Dat er ook bij grote economische neergang successen te boeken zijn, bewijst volgens hem de jaarlijkse ranglijst van de zogenoemde FD-gazellen: de honderd snelstgroeiende bedrijven van Nederland, op een

rijtje gezet door Het Financieele Dagblad. “Deze ondernemingen hebben geen boodschap aan het idee dat de crisis ons als een overmacht overkomt. Deze bedrijven schieten tegen de trend in als kometen omhoog.” Het opvallende is volgens Thys dat driekwart van de snelstgroeiende bedrijven ‘totaal andere dingen doet’ of ‘dezelfde dingen totaal anders doet’ dan traditionele organisaties, ongeacht de sector waarin ze actief zijn. Het zijn bedrijven die goeddeels drijven op wat hij noemt ‘doorbraakinnovatie’. Daarvan is volgens hem sprake wanneer proactief nieuwe modellen, werkwijzen, technologieën of producten worden omarmd wanneer de bestaande uitgewerkt beginnen te raken. “Na de fax kwam e-mail en vervolgens sociale media. Het heeft geen zin om vast te houden aan het oude. Ik noem dit voorbeeld bewust, want in 75 procent van de gevallen is doorbraakinnovatie sterk IT-gerelateerd.” Klantwaarde Het zijn volgens de bedrijfsverloskundige de kleinere marktpartijen die voor de mooiste doorbraken zorgen. “Bedrijven die zijn ingehaakt op de trends van apps, sociale media, connectiviteit, enzovoorts.” Het meest succesvol zijn daarbij de clubs die niet zozeer het maken van winst nastreven (‘want als dat je doel is, kom je uiteindelijk in de problemen’) maar het leveren van de juiste producten en diensten voor hun klanten en andere stakeholders. “Het gaat er vooral om voor anderen waarde toe te voegen. Winst is daarbij geen doel maar het uiteindelijke resultaat.” Het devies is uit te gaan van de eigen kracht en kunde, alsmede de behoeften in de markt. “Bedrijven moeten voor zichzelf hun waarde voor de klant bepalen en daar de juiste mensen bij zoeken. Pas daarna ga je nadenken over de structuur en inrichting. Die dingen

“De vastigheid van vroeger overboord en de flexibiliteit erin!” zijn van ondergeschikt belang, omdat ze idealiter een tijdelijk karakter hebben. Je gebruikt ze zolang je ze nodig hebt en vervolgens kunnen ze weer de kast in.” Voor het traditionele topmanagement, dat op basis van visie en missie een strategie ontwikkelt, zal altijd wel een plaatsje blijven. Maar het ideale model is minder top-down dan voorheen, omdat door het

wegvallen van het middenmanagement een deel van de traditionele piramide verdwijnt. Deze vastgeroeste laag kan de ontwikkelingen vaak niet meer bijbenen. Thys: “Hun plaats wordt ingenomen door jonge en kundige mensen van buiten, die meer en meer taken op projectbasis uitvoeren. De vastigheid van vroeger overboord en de flexibiliteit erin dus!” Complexiteit Een belangrijke belofte schuilt volgens hem in fenomenen als big data en het op basis van nieuwe technologieën steeds gemakkelijker kunnen koppelen van de meest uiteenlopende gegevensbronnen. Het krampachtig vasthouden aan een vaste, in beton gegoten infrastructuur is wat de auteur en spreker betreft dodelijk. “Het succes van ondernemingen is in de 21e eeuw omgekeerd evenredig met de complexiteit van hun infrastructuur. Hou dus op met grote, dure systemen te kopen en deze aan elkaar te knopen. Deze legacy, die het overgrote deel van bijvoorbeeld het betalingsverkeer verwerkt, gaat nog eens voor problemen zorgen. Die bom gaat een keer barsten.” De oplossing is het op pragmatische wijze samenbrengen van clouddiensten en open source. “Integratie wordt evenwel nog steeds gezien als een doel op zichzelf in plaats van een middel dat dingen mogelijk kan maken. Maar met het steeds kortcyclischer worden

van economische activiteiten, moet je ook de IT snel kunnen ontbinden. Vergelijk het met een zogenoemde ‘pop-up store’: vanuit een leegstaande winkel wordt bijvoorbeeld drie weken lang oude voorraad verkocht en na die periode is men weer verdwenen. Hetzelfde kun je doen met IT-systemen.” Bureaucratie Hoewel Guido Thys zijn hoop duidelijk vestigt op kleine en flexibele partijen, is hij niet blind voor het gegeven dat heel grote organisaties zoals Shell, Philips, DSM, IBM en SAP op het gebied van R&D en IP-ontwikkeling geweldige dingen doen. “De businesses daar hebben over het algemeen wel geleerd dat je met bureaucratie niet ver komt. Maar ondanks dat ze zelf het innovatieve goud in handen hebben, zijn slechts weinig afdelingen bureaucratischer dan de IT-functie.” Hij begrijpt wel dat IT-verantwoordelijken zorgvuldig willen zijn. Maar in de nieuwe tijd mag het niet zo zijn dat het systeem het product of de dienst beperkt in plaats van het te verbeteren. “De IT’er is derhalve de sleutel voor succes in de 21e eeuw. Er ligt voor hem of haar een geweldige potentie. Het wordt alleen niks als ze blijven hangen in structuren waarvan de business al lang geleden afscheid heeft genomen.” Kijk voor meer informatie over Guido Thys op www.guidothys.nl.

Door Paul Cornelisse e.a.

Sourcing Reshoring en inbesteden:

Hype of zeepbel?

SCHIPHOL-RIJK – Productiewerk besteedden we bij voorkeur uit aan landen waar dat goedkoper kon. Nu hier de prijzen dalen en de werkloosheid de pan uit rijst, halen we al dat werk weer terug. Paul Cornelisse, directeur van Metri Group, duidt de ontwikkelingen en waarschuwt voor teleurstellingen. Reshoren is het nieuwe modewoord: werk terughalen uit de lagelonenlanden of gewoon

weer dingen zelf gaan doen. Het FD heeft onderzoek gedaan naar deze ontwikkeling. Daaruit blijkt dat 10 procent van de bedrijven aangeeft dat ze werk gaan terughalen, terwijl 5 procent het overweegt. Oftewel, 85 procent is niet van plan te reshoren. Jarenlang kon het niet op in de IT-branche. Werk werd steeds vaker uitbesteed en van reorganisaties of het optimaliseren van processen was nauwelijks sprake. Er was geen urgente reden om kritisch naar de eigen

processen en kostenniveaus te kijken. Wel werd er gekeken naar offshoring. Waarom zou je hier mensen voor 85 euro per uur aan het werk zetten, terwijl het in India en China voor 15 euro kon? Die 15 euro arbeidsloon vormde trouwens slechts een deel van de kosten; alles bij elkaar kwamen die uit op 35 euro per uur. Vervolgens stortte de economie in Europa in. De uurprijs zakte naar 50 euro, terwijl de prijs in India en China steeg; een normale X gang van zaken in een bewegende en fluctuerende wereldeconomie. Toen kwam het besef: we kunnen dit werk weer beter zelf gaan doen. En zo komt het productie- en ontwik-

“Als land ontwikkel je je niet met extra staalarbeiders” kelwerk terug. Door de automatisering en het stroomlijnen van processen is offshoren bovendien vaak niet eens meer nodig. Processen worden beter, de kwaliteit stijgt en de prijs van de te leveren diensten daalt. Onhoudbaar In de VS is reshoring van productiewerk politiek opportuun, want zo krijgen ze daar de werklozen weer aan het werk. Maar dan wel voor 4,50 dollar per uur. Duitsland wordt geroemd vanwege de groeimodellen, maar die zijn op termijn onhoudbaar. Dit productiewerk wordt vaak zo slecht betaald, dat twee banen nodig zijn om te kunnen rondkomen. De Nederlandse overheid is op haar beurt zeer terughoudend in het geven van opdrachten aan adviesfirma’s. Het werk wordt nu door eigen mensen uitgevoerd – ‘inbesteding’ om de mensen aan het werk

Iedereen doet het of denkt erover na

HR-outscourcing succesvol dankzij IT AMERSFOORT – Kostenbesparing en kostenbeheersing zijn de belangrijkste drivers voor outsourcing van HR-activiteiten, concludeert marktonderzoeker IDC in een rapport in opdracht van e-HRM en outsourcingsdienstverlener Raet. Daarna komen continuïteit in en verbetering van de kwaliteit van HR-dienstverlening, hogere klant­tevredenheid en meer tijd voor strategische activiteiten. Het gaat goed met de uitbesteding van HR en het zal de komende jaren alleen maar beter gaan. Dat is de algemene conclusie van marktonderzoeker IDC naar de status en ontwikkeling van uitbesteding van HRactiviteiten in Nederland. Het kwalitatieve en kwantitatieve onderzoek werd gehouden onder CFO’s, CEO’s en HR-directeuren uit het bedrijfsleven, de overheid, de gezondheidszorg en het onderwijs. Over één ding zijn de ondervraagden het eens: uitbesteding van HR-activiteiten, op welke wijze dan ook, is de juiste weg. Bijna twee derde

heeft al HR-activiteiten uitbesteed, de overige zijn dat zeker van plan.

awareness te creëren over de voordelen die outsourcing biedt.”

Niet om het geld “De algemeen heersende mening is dat kostenbesparing wel de belangrijkste reden zal zijn om te gaan outsourcen, zeker in deze economisch moeilijke tijden”, vertelt Jeroen Wortel, onderzoeker bij IDC en auteur van de whitepaper. “Maar als je kijkt naar de risico’s en de doelstellingen van opdrachtgevers, dan kun je alleen maar concluderen dat het niet alleen om geld gaat. Het gaat veel meer om het insourcen van kennis en kwaliteit. Het topmanagement realiseert zich maar al te goed dat het HR-proces te belangrijk is om er te veel op te beknibbelen. Het gaat niet primair om geld.” John Cöhrs en zijn werkgever Raet hoeven zich over de vraag naar hun HRO-dienstverlening voorlopig geen zorgen te maken. “Wij zijn absoluut content met de uitkomsten die IDC heeft beschreven. Maar ik denk dat wij daar als grote dienstverlener ook aan meegeholpen hebben door een stuk

Criteria Een grote dienstverlener op het gebied van HR-outsourcing als Raet heeft eigen ITsystemen op basis van software as a service (SaaS). Hier zoekt men bij voorkeur een partner bij die behalve de software ook de diensten kan leveren. “De criteria die wij toentertijd gebruikt hebben, zijn nog steeds van toepassing”, aldus Jean-Pierre Halmans, manager finance en control bij zorgdienstverlener Sevagram. “Namelijk het realiseren van kostenbesparing, ervaring in het HR-domein en financieel betrouwbaar. Het feit dat er goed wordt gezorgd voor de medewerkers die overgaan, is ook van belang aangezien dit intern de doorslag kan geven.” Het onderzoeksrapport ‘Uitbesteden van HR-activiteiten in 2013’ van IDC is te downloaden via www.raet.nl/ whitepapers.

25

Paul Cornelisse

te houden. Dit zijn geen gezonde modellen maar flinterdunne zeepbellen. Reshoren is overigens niet alleen maar negatief. Door de crisis worden we gedwongen lean & mean te opereren, al kan het nog veel efficiënter. We moeten veranderen, flexibeler worden. Daarbij moeten we blijven kijken naar landen waar we delen van het werk nog wel tegen lage kosten kunnen offshoren, zoals Bangladesh of Afrika. En zo ontwikkelt de sourcingsbranche zich door. Hoogwaardig Reshoring en inbesteden zijn dus een logische ontwikkeling, maar het zou niet de primaire focus moeten zijn. Hoogleraar internationale economie Steven Brakman zei het onlangs treffend in het FD: “Het is raar om nu met subsidies laagwaardige productie terug te halen, terwijl Nederland zich ergens anders in heeft gespecialiseerd.” Dat laatste zijn de hoogwaardige kwaliteiten die wij hebben op het gebied van technologie en research en development. Als land ontwikkel je je niet met extra staalarbeiders. Economisch is dat voor de korte termijn misschien best goed, maar op de lange termijn zal het weinig toegevoegde waarde leveren. PAUL CORNELISSE is directeur van Metri Group.

Afdeling krimpt door IT UTRECHT – De omvang van HR-afdelingen is de afgelopen tien jaar met ruim 20 procent gedaald. Dat komt onder meer door de automatisering van taken. Dat concludeert adviesbureau Berenschot in een onderzoek naar veranderingen op het gebied van personeelszaken in Nederland. Uit de studie blijkt dat in 2002 organisaties gemiddeld één HR-medewerker per 58 personeelsleden hadden, tien jaar later is dit 1 op 75. De daling zou komen door de verbetering van processen, meer automatisering en outsourcing. Daardoor is er minder personeel nodig voor hetzelfde aantal taken. “HR heeft het afgelopen decennium veel aandacht gehad voor het verbeteren en automatiseren van processen”, stelt organisatieadviseur Johan van Dam namens Berenschot. Hij doelt bijvoorbeeld op portals waarin medewerkers zelf hun vakantiedagen kunnen plannen of een adreswijziging doorgeven. Die taken liepen voorheen allemaal via een medewerker van de afdeling personeelszaken.

Door Hotze Zijlstra

Betalingsverkeer Jan Sonneveld, COO Equens

Helpende hand voor achterblijvers UTRECHT – De gehele Europese betaalketen wordt door de invoering van SEPA feitelijk opnieuw ingericht en moet opnieuw worden gekalibreerd. Een groot deel van de Nederlandse bedrijven is er echter nog niet klaar voor. Jan Sonneveld, COO van betalingsverwerker Equens, ziet de uitdagingen maar ook de kansen van de migratie naar de nieuwe Europese standaard. De achterblijvers biedt hij desgewenst de helpende hand. De invoering van SEPA in Nederland loopt behoorlijk achter op de planning. Op basis van recente cijfers is slechts 25 procent van het totale Nederlandse volume gemigreerd naar SEPA. “De invoering is van grote invloed op de systemen en processen die een rol spelen binnen het betalingsverkeer”, waarschuwt Jan Sonneveld, COO bij Equens. “Met name aan de kant van de SEPA Direct Debit (SDD, de automatische incasso, red.) is slechts 5 procent gemigreerd. Kijk je naar SEPA Credit Transfer (SCT) dan is dat ongeveer 50 procent. Vooral middelgrote en kleinere bedrijven moeten nog een flinke slag maken.” Grote organisaties hebben de zaak veelal wel onder controle, signaleert de Equensbestuurder. Ook de banken zijn er klaar voor. Over de consumenten maakt hij zich evenmin zorgen, omdat er voor hen buiten de invoering van het langere IBANrekeningnummer feitelijk weinig verandert. Het middensegment – tevens de categorie met de grootste aantallen – blijft volgens de COO om een aantal redenen achter: “Deze organisaties hebben veelal minder middelen tot hun beschikking om een gedegen analyse van de huidige en toekomstige situatie te maken. Daarnaast hebben ze meer dan eens te maken met trage leveranciers en stuiten ze bij de migratieplannen op verrassingen en nieuwe inzichten. Zo blijkt nogal eens dat ze bij de overgang naar SEPA hun processen en onderliggende systemen drastisch moeten veranderen.” Oplossing Zowel overheid als marktpartijen wijzen bedrijven via advertenties en spotjes al geruime tijd op de naderende deadline. “De druk van buitenaf neemt flink toe”, aldus Sonneveld. Toch is de situatie zelfs voor de traagste achterblijvers niet hopeloos. “Als Equens bieden we een oplossing waarmee ook zij relatief gemakkelijk naar SEPA kunnen migreren, zonder daarvoor hun processen en systemen te hoeven aanpassen. Bedrijven zijn daarmee in één keer klaar voor de nieuwe standaarden en ze dringen tegelijk hun kosten en complexiteit terug.”

“Bedrijven zijn in één keer klaar voor de nieuwe standaarden” De Equens-propositie behelst volgens Sonneveld een modulair pakket, bestaande uit drie diensten: Formaat Conversie, Transactie Aanlevering en Rekening- en Verwerkingsinformatie. De ‘operatiechef’ verduidelijkt:

Jan Sonneveld

In het kader van de Single Euro Payments Area (SEPA) moet voor 1 februari 2014 ook het binnenlandse betalingsverkeer voldoen aan de Europese standaarden. Een gebeurtenis die voor veel organisaties te vergelijken is met de invoering van de euro en de overgang naar het nieuwe millennium.

“Van oudsher leveren bedrijven hun verzamelbetalingen en incasso’s aan in het zogeheten ClieOp-formaat (afkorting van ‘client-opdrachten’, red.). Met de komst van SEPA wordt dit vervangen door een XMLformaat. Omdat Equens kan zorgdragen voor de conversie kunnen klanten het vertrouwde formaat toch blijven gebruiken.” Bij de Transactie Aanlevering kunnen klanten bij het aanleveren van betaal- en incassoopdrachten volstaan met één formaat, één interface en één connectie. “Zonder zorgen over verschillen tussen banken en toekomstige wijzigingen in formaten en bankkanalen”, aldus Sonneveld. Door SEPA veranderen bovendien de bankrapportages. De door Equens geboden Rekening- en Verwerkingsinformatie ten behoeve van de reconciliatie is gelijk aan de vertrouwde VerwInfo-rapportage (‘verwerkingsinformatie’, red.) en biedt een simpele, toekomstvaste en standaardonafhankelijke oplossing. Om deze diensten breed onder de aandacht te brengen, lanceerde Equens kort voor de

verschijningsdatum van dit blad een mediacampagne. Op de website SEPAklaar.nl kunnen belangstellenden terecht voor een overzicht van de mogelijkheden. Corebusiness Ook voor de operationeelverantwoordelijke Jan Sonneveld zelf is SEPA een uitdaging. “Het betreft een complexe transitie die onze corebusiness raakt. We hebben daartoe al onze systemen moeten aanpassen. Niet alleen in het kader van onze eigen processen, maar tevens voor die van onze klanten. Als er bij ons iets fout gaat, dan heeft iedereen er last van. De migratie en alles wat daarbij komt kijken heeft dan ook elke dag onze volle aandacht.” Equens heeft alle procesmatige en IT-gerelateerde aanpassingen al geruime tijd achter de rug, maar de verplichte overgang van ‘domestic betaalprocessen’ naar de nieuwe Europese standaard is zoals gezegd nog geen feit. “De nieuwe standaard is echt anders qua structuur en proces. Dat vraagt om de juiste kennis en begrip van de materie.” SEPA behelst trouwens meer dan alleen het omzetten van rekeningnummers en digitale formaten. Zo wordt de automatische incasso een Europees product, waarbij een aantal strenge waarborgen zijn ingebouwd om de consumenten te beschermen. Die moeten namelijk een verplichte alert ontvangen dat op een bepaalde datum een bedrag automatisch wordt geïncasseerd. Verder wordt het

27

storneringsrecht transparanter. Zo hebben consumenten in SEPA het recht om de incasso tot maar liefst 56 dagen zonder opgaaf van reden terug te draaien. Afhankelijk van het soort incasso moeten ook de mandaten opnieuw worden vastgelegd. “Dat alles vereist de nodige aanpassingen in processen, producten en systemen”, zegt Sonneveld. Gekalibreerd “Tijdens de gegevensuitwisseling moet straks wel alles op elkaar aansluiten”, vervolgt de Equens-executive. “Eigenlijk wordt de gehele betaalketen opnieuw ingericht en gekalibreerd. Spannend, omdat heel veel verschillende partijen een rol spelen. Alles en iedereen moet op tijd maatregelen hebben genomen. Daarbij kun je wel van alles getest hebben, maar de proof of the pudding is in the eating. Ook het volumeaspect speelt een rol: de aangepaste IT-oplossingen moeten klaar zijn voor het adequaat verwerken van alle informatie. Veruit het grootste deel van deze migratie vindt tenslotte in slechts een paar maanden plaats.” Als de overgang een feit is, zijn de voordelen evident, zo voorziet hij. “Momenteel is het overheersende sentiment nog dat het gaat om een ‘moetje’. Wanneer SEPA eenmaal is ingevoerd, zullen bedrijven de voordelen van een Europese betaalstandaard gaan inzien. Zo wordt het veel makkelijker om ook in het buitenland incasso’s te versturen en diverse zaken onder te brengen bij één instelling in plaats van bij meerdere banken in het kader van een optimale aansluiting op het binnenlandse betalingsverkeer. Voor de consument wordt geld overmaken naar het buitenland straks net zo eenvoudig als een Nederlandse overboeking. Iedereen zal na de feitelijke invoering gaan ontdekken welke voordelen SEPA met zich meebrengt.” Kleinere bedrijven zullen daarbij eerst door de zure appel van de migratie heen moeten bijten, maar in navolging van de grote organisaties breekt wellicht ook voor hen de tijd aan dat ze er in de woorden van Sonneveld ‘mee kunnen gaan spelen’. “Als het huiswerk is gemaakt en je bent klaar voor SEPA, kun je naar buiten gaan en ontdekken hoe SEPA voor je kan werken”, zegt hij beeldend. Faciliteren De rol van Equens verandert in principe niet, benadrukt Sonneveld. “De formaten en de producten zijn veranderd, maar wij blijven een maximaal efficiënte afhandeling van het Europese betalingsverkeer faciliteren. Daarbij zullen we, zoals gesteld, wel additionele diensten gaan leveren waar banken en zakelijke klanten profijt van hebben.” De COO bestrijdt niet dat de concurrentie aan het betalingsverwerkingsfront heviger is geworden: “Voorheen waren we als Equens de enige partij die op onze thuismarkt Nederland interbancair giraal betalingsverkeer kon afhandelen. Met de Europese standaardisatie zijn er meer bedrijven die dat kunnen. Aan de andere kant hebben wij nu betere mogelijkheden om te groeien in het buitenland. SEPA is daarbij de kern van onze dienstverlening, waarmee we tot de top 3 van Europa behoren.” Equens anticipeert volgens Sonneveld al jarenlang op een groter en competitiever wordend speelveld. Marktaandeel vergroten is daarbij cruciaal: “Je moet in deze sector voldoende schaal hebben en houden om concurrerend te zijn.”

28

Door Michel van den Assem e.a.

Cloudmanagement

Weerspiegeling van betrouwbaarheid

Een SLA voor de cloud SCHIPHOL-RIJK – De performance van een clouddienst wordt in belangrijke mate bepaald door zaken als latency, connectiviteit en bandbreedte aan klantzijde. De cloudprovider heeft hier nauwelijks invloed op. De klant heeft op zijn beurt weinig middelen om te controleren of de leverancier zijn zaken op orde heeft. Hoe kunnen de betrokkenen ervoor zorgen dat de service level agreement (SLA) de voorwaarden van de dienstverlening nauwkeurig omschrijft? Voordat een SLA wordt afgestemd op een clouddienst moeten enkele voorzorgsmaatregelen genomen worden. Wie is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor welke aspecten van het beheer? Het moet duidelijk zijn welke onderdelen van een service wel en niet in de cloud komen te staan, en wie verantwoordelijk is voor de monitoring van de dienstverlening. Zo kunnen verrassingen worden voorkomen, zoals issues die bij nader inzien toch niet binnen de SLA blijken te vallen. Ook is het verstandig om eerst goed na te denken over de locatie. Als een applicatie gevoelig is voor latency is het uiteraard verstandig de applicatie en de data zo dicht mogelijk bij elkaar te plaatsen, bij voorkeur in hetzelfde cloud- en carrierneutrale datacenter. Om verbeteringen en fouten te kunnen rapporteren, is het bovendien essentieel om een baseline vast te stellen. Zo’n ‘uitgangssituatie’ is van groot belang bij het meten van de performance van een clouddienst en voorkomt frictie tussen de partijen. Hoeveel negens? Een belangrijk element van een SLA is de uptime die klant en leverancier met elkaar overeenkomen. Daarbij is het van belang om realistisch te blijven; een uptime van zeven 9’s is in de praktijk bijvoorbeeld niet haalbaar. Om een indicatie te geven: een uptime van 99,99999 procent staat gelijk aan 3,15 seconde downtime per jaar. Deze uptime is alleen haalbaar als kostbare clusteringtechnieken en fouttolerante systemen worden ingezet.

X

“Een SLA draait niet alleen om de beschikbaarheid, maar moet ook uitspraken doen over de gebruikerservaring” Gangbaarder is om een uptime van bijvoorbeeld 99,99 procent af te spreken, wat over-

eenkomt met een downtime van maximaal 52,56 minuten per jaar. De partijen zullen dan nog wel overeen moeten komen of geplande downtime voor onderhoud en beheer in de berekening van de uptime wordt meegenomen. Ook is het van belang om vooraf te weten of de uptime op maand- of op jaarbasis wordt berekend. Tevens moeten er afspraken worden gemaakt over de tijd waarbinnen problemen worden verholpen. Een SLA draait overigens niet alleen om de beschikbaarheid van een dienst, maar moet ook uitspraken doen over de gebruikerservaring die de klant mag verwachten. Hoger niveau Als de resultaten tegenvallen zijn er nog voldoende mogelijkheden om de dienstverlening op een hoger niveau te brengen. Beveiliging van een clouddienst is aan te scherpen door de keuze voor een datacenter

waarvan de provider de IT-beveiliging en de fysieke beveiliging op orde heeft. Zo’n partij kan bovendien helpen bij het bouwen van een fouttolerante cloud met een hoge bandbreedte. De betrouwbaarheid kan verder worden verhoogd door de clouddienst uit te breiden met aanvullende disaster-recovery- en business-continuityoplossingen. Hier kan een rol zijn weggelegd voor een system integrator. Zo’n derde partij kan ook overeenkomsten met meerdere carriers sluiten voor de levering van huurlijnen, waardoor de performance toeneemt, de latency daalt en de veiligheid toeneemt. De betrouwbaarheid van de diensten valt uiteindelijk af te lezen aan de formulering van de SLA. MICHEL VAN DEN ASSEM is algemeen directeur van datacenterexploitant Interxion Nederland.

Geïntegreerd identiteitsplatform voor apps en sociale media UTRECHT – De cloudgebaseerde CRM-softwareleverancier Salesforce. com introduceerde onlangs een geïntegreerd identiteitsplatform waarmee medewerkers, klanten en partners eenvoudig toegang krijgen tot alle voor hen relevante toepassingen, op alle mogelijke devices. Gebruikers beschikken hiermee over één identiteit voor al hun zakelijke apps en sociale-mediafeeds. Dit betekent een vereenvoudiging van het beheer van apps en gebruikers, zo meldt het bedrijf. Het Salesforce Identity-platform zou een einde maken aan complexe, opzichzelfstaande identificatieprocessen. IT-verantwoordelijken van grote organisaties kunnen nu voor elke gebruiker een maatwerkoplossing creëren waarmee deze simpel en effectief toegang heeft tot elke lokale, webgebaseerde of mobiele toepassing. Hiermee kan het bedrijf de regie houden bij de huidige explosieve groei van zowel apps als apparaten. “De traditionele informatiegrenzen van bedrijven vervagen nu nieuwe applicaties

en devices de manier hebben veranderd waarop medewerkers, klanten en partners met elkaar communiceren en zakelijke informatie delen”, zegt Mike Rosenbaum van de online CRM-leverancier. “Salesforce Identity maakt het mogelijk deze bedrijfstransformatie te versnellen met één schaalbare identificatieoplossing voor de geconnecteerde wereld.” Bestaande oplossingen voor het beheer van identiteiten creëren duidelijke grenzen inzake wie op welke manier toegang heeft tot kritische bedrijfsinformatie. CIO’s gebruiken deze oplossingen om de toegang te regelen tot een beperkt aantal lokale applicaties en devices. De cloud en de mobiele revolutie zorgen evenwel voor een breed scala aan nieuwe applicaties en devices die niet door de bestaande oplossingen te beheren zijn. “Dit dwingt IT-organisaties tot het moeizame beheer van meerdere identiteitssilo’s, wat resulteert in niet op elkaar aansluitende applicatie-ervaringen en vermindering van productiviteit. Daarnaast zijn medewerkers steeds meer verbonden met klanten en partners. Ook delen zij met hen

Mike Rosenbaum

bedrijfskritische informatie via applicaties en devices die de IT-afdeling niet heeft geleverd noch heeft goedgekeurd. Hierdoor neemt de complexiteit en het aantal identiteiten nog verder toe.”

Centraal Eén enkele identiteitsoplossing voor de nieuwe connected wereld maakt evenwel centraal beheer mogelijk van het groeiende aantal applicaties, devices en identiteiten die nu toegang hebben tot de bedrijfsinformatie. Een CIO kan nu bijvoorbeeld voor een specifieke gebruiker een bepaalde mobiele app en een lokale applicatie beschikbaar maken vanuit een en dezelfde beheeromgeving. Andere voorbeelden zijn de medewerker die met één keer inloggen toegang heeft tot elke applicatie die hij gebruikt, of het nu Salesforce is, Exact of Dropbox. Mike Rosenbaum: “Een partner kan toegang krijgen tot dezelfde apps als de medewerker, maar op andere niveaus; en het is nu heel eenvoudig geworden om in één keer de toegang af te sluiten voor mensen die de organisatie verlaten. Van klanten van de organisatie die zich via hun Facebooklog-in aanmelden, kunnen de profielen en contactgeschiedenis direct in de relevante interne systemen worden opgenomen.”

Door Sytse van der Schaaf e.a. Fotografie Roelof Pot e.a.

Dienstverlening

29

Cegeka realiseert pareltjes met ‘dedicated lead-architect’

Winst boeken met ict VEENENDAAL – In veel directiekamers is de toegevoegde

Jan Willem van den Bos

waarde van ict een veelbesproken onderwerp. En niet altijd in positieve zin. De voornaamste bottleneck is dat organisaties zich blindstaren op de kosten van ict alleen. Door verder te kijken en de focus te verleggen naar het automatiseren van processen die nu veel tijd en inspanning kosten, is veel meer winst te boeken. “Leg de knip verder en de lat hoger, en de bijdrage van ict aan het bedrijfsresultaat zal met sprongen omhoog schieten”, stelt Jan Willem van den Bos, Director Outsourcing Mid Market bij Cegeka Nederland. “De discussie over ict in directiekamers gaat vaak over het verlagen van de kosten”, vertelt Van den Bos, die in een vorige baan als financial controller van de IT-afdeling bij Aegon dit onderwerp maar al te goed kent. “In die discussie aan de boardroomtafel gaat het meestal over het verlagen van de ict-kosten. Daarmee doen organisaties zichzelf tekort. Door het perspectief te veranderen en met een extra investering handmatige processen elders in de organisatie te automatiseren, is veel meer te winnen. Ik zie veel CIO’s wel pleidooien houden in de directiekamers, om automatisering verder in de organisatie te brengen en zo kwaliteitsverhoging te realiseren of een aanzienlijke kostenverlaging aan te boren. Andere organisaties zijn nog niet zover en komen niet verder dan een discussie over de kosten van ict zelf.” Winst boeken Van den Bos kan de voorbeelden van organisaties die door meer te automatiseren winst boekten zo opnoemen. “Zorginstelling Cardia bijvoorbeeld heeft een hogere toegevoegde waarde van ict aangeboord door verder kijken dan reguliere automatisering alleen”, aldus Van den Bos. “Met die visie hebben zij de verpleger in de wijk via een mobile device toegang kunnen geven tot de planning en tijdsregistratiesystemen. Activiteiten worden bij de zorgcliënt zelf vastgelegd en alle informatie is ter plekke beschikbaar met alle voordelen van dien. Cegeka verzorgt voor deze klant het

applicatiebeheer, de onderliggende hostingdiensten en het beheer van de werkplekken, waardoor deze organisatie volledig ontzorgd is en zich maximaal kan richten op het zo goed mogelijk leveren van zorg. Deze meerwaarde werd gerealiseerd door informatie rond zorgcliënten vanuit de basisadministratie via een app te ontsluiten op mobiele devices, waardoor maximale flexibiliteit ontstond.” Cardia is geen uitzondering. Bij een andere klant, studentenhuisvester DUWO, zorgde Cegeka ook voor het maximaal inzetten van automatisering in de organisatie, waarna het administratieproces rond huisvesting een stuk efficiënter verliep dan voorheen. Innovatie Cegeka maakt deze toegevoegde waarde hard door in ieder contract een innovatieroadmap vast te leggen en deze voor en na het tekenen concreet met de klant uit te werken. “Dat doen we zoals gebruikelijk met innovatieworkshops”, vertelt Paul Jansen, Sales Manager Outsourcing bij Cegeka. “Maar het belangrijkste ingrediënt in deze bewezen formule is de dedicated Lead-architect, die aan elke organisatie die een flinke ict-uitdaging heeft toegewezen wordt. Deze collega komt bij klanten over de vloer om de problematiek te snappen en door verbeterde inzet van technologie de ict verregaand te maximaliseren. Verzekeraar Delta Loyd Life is een van de voorbeelden van organisaties die door de rol van deze architect enorme stappen hebben kunnen maken in het optimaliseren van de ict-omgeving. De door fusies heterogene omgeving is samengevoegd waardoor aanzienlijke besparingen aan de beheerkant en in de business geboekt zijn. Nu een jaar

Formule 1-race Door Bernhard van Oranje Formule 1-racen is spectaculair en een feest om mee te maken. Bij het verschil tussen winst en verlies gaat het soms om fracties van seconden. Voor de coureur betekent dat wel of geen roem. Om succesvol te zijn gaat het om veel meer dan alleen de stuurmanskunst van het gezicht van een team. Alles moet op het juiste moment samenkomen. De motor moet in perfecte staat zijn, de banden precies de goede spanning hebben en in de juiste staat zijn, en natuurlijk moet de communicatie tussen coureur en team tijdens de race perfect zijn. Als er ook maar iets niet functioneert of een teamlid het laat afweten, zullen de prestaties onder de maat zijn. Spotlight Al staat de coureur op het podium in de spotlight bij winst, het is het hele team dat het

later wordt de ict weer beetgepakt zodat de toegevoegde waarde aan het bedrijfsresultaat omhoog kan.” Andere voorbeelden zijn Van Gansewinkel, Ziut, Delta en NIBC. Dichtbij Centraal in deze aanpak staat het bedrijfsmotto van Cegeka: van dichtbij meemaken. “Dat hebben we niet voor niks gekozen”, vertelt Van den Bos. “Op alle niveaus staan wij zo dicht mogelijk bij de klant. Dit familiebedrijf gaat voor een langetermijnfocus. Meerdere landenorganisaties – Cegeka is actief in de Benelux – krijgen de ruimte om te ondernemen. Lokale aanwezigheid en lokale focus op klanten onderscheidt ons van grotere outsourcingspartijen die nogal eens met handen en voeten gebonden zijn aan internationale procedures en regels. Dat resulteert in een samenwerking op maat, waarbij Cegeka de primaire bedrijfsproces-

doel heeft bereikt. Iedereen moet hetzelfde einddoel op het netvlies hebben en zich daarvoor tot op zekere hoogte ook wegcijferen. Het gezamenlijk doel gaat voor het eigen belang en zal bij succes uitmonden in een betere persoonlijke positie. In de ict is dat eigenlijk niet anders. Zonder een ‘will fix’-mentaliteit zal ieder project een hoofdpijndossier worden. CIO, medewerkers en leveranciers zullen allemaal op de eerste plaats de blik op het voor elkaar krijgen van het doel moeten hebben. Het lijkt een open deur, maar dat is het in de praktijk niet. Recentelijk zag ik bij een grote onderneming grote problemen ontstaan. In plaats van het gezamenlijk zoeken naar een oplossing, richtten de leveranciers vooral de aandacht op wat wel en niet in het contract stond, werden verantwoordelijkheden gemeden om een eventuele claim voor te zijn en werd alleen het minimaal noodzakelijke gedaan. Hierdoor duurden de problemen voort en stond de onderneming er eigenlijk alleen voor.

“De bijdrage van IT aan het bedrijfsresultaat kan met sprongen omhoog” sen van haar klanten optimaal ondersteunt met software, outsourcing en professional services.” Met het nieuwe portfolio van clouddiensten en de integratie met publiekecloudvoorzieningen zijn mooie resultaten te boeken, zo verzekert Van den Bos.

Paradoxaal Het paradoxale is dat dit op jezelf gerichte denken geen toekomst heeft. Natuurlijk stel je als leverancier je eigen belang veilig, maar dat moet je doen op het moment dat het contract wordt gesloten. Wanneer de afspraken eenmaal zijn geborgd, dan moet alleen nog het winnen van de race, het tot een succes maken van een project vooropstaan. Een gezamenlijk doel waarbij iedereen tevreden kan terugkijken op het behaalde resultaat. Ict’ers zijn gepassioneerde mensen als het over hun vak gaat en we lijken juist de liefde voor het vak steeds dieper te verbergen in kille procedures. Alleen de echte ‘will fix’-mentaliteit laat de passie voor mooie oplossingen weer de vrije loop. Net als bij de Formule 1 waar met liefde wordt gewerkt aan het succes tijdens een race. BERNHARD VAN ORANJE is medeoprichter van nearshorebedrijf Levi9 Global Sourcing en juryvoorzitter van de CIO of the Year Award.

Door Tjero R. Zomer en Hotze Zijlstra

IT in de boardroom

31

CEO en CIO:

Vruchtbare wisselwerking ’S-HERTOGENBOSCH – Waar het profiel van topbestuurders van jonge Amerikaanse technologiefirma’s steeds vaker CIO-achtige trekjes heeft, betrekken de CEO’s van toonaangevende Nederlandse bedrijven de CIO in toenemende mate bij strategische businessvraagstukken. De IT-gedreven ontwikkelingen binnen multinationals als Philips, DSM en Shell, maar ook bij andere Nederlandse bedrijven en instellingen vormen de basis voor een nieuw type bedrijvigheid waarbij de focus ligt op de eindgebruiker, consument en zakelijke klant. Het samenspel van technologieën als cloud computing, mobiele connectiviteit, nieuwe sourcingsmodellen en data-analyse vormen daarbij de motor. Het is aan de CIO om alle nieuwe mogelijkheden te beoordelen, te initiëren en te managen. Doet de IT-bestuurder dat niet, dan pakt een collega het op. De CEO bijvoorbeeld, die ook steeds meer technologievaardig wordt en IT vanuit holistisch perspectief aanstuurt. Vraagstukken KPMG in Nederland is een organisatie zonder echte CIO. De meer strategische IT binnen de accountants- en adviesorganisatie is op RvB-niveau bewust belegd bij de businessverantwoordelijken. “We hebben geen CIO, maar wel iemand die verantwoordelijk is voor de IT”, vertelt CEO Jurgen van Breukelen. “Als directeur ICT rapporteert hij aan onze COO die in de raad van bestuur zit. In bestuurlijk opzicht heeft de COO ruim voldoende kijk op IT om de IT goed te kunnen managen. Hij is geen IT-expert, al is hij vanuit zijn vakgebied in het verleden voldoende in aanraking gekomen met vraagstukken op dat terrein.”

“De CIO is een beetje het geweten van de organisatie” Van Breukelen zou de IT-bestuurder niet snel een stoel in de KPMG-bestuurskamer geven. “Dat heeft niets te maken met het niet van strategisch belang zijn van IT, maar met de optimale grootte van een bestuursteam en de mate waarin je als organisatie slagvaardig bent. In kleinere teams kun je diepgaandere problemen vaak beter oplossen. Het zou wel anders kunnen, maar hoe hangt af van het type organisatie. Ik geloof best dat er bedrijven zijn – zeker in de financiële sector – waarbij IT een fundamentele driver van businessmodellen is, en dat je het daar op RvB-niveau moet verankeren.” Zelf laat de KPMG-CEO zich af en toe bijpraten en zoekt soms literatuur op over technologisch gerelateerde businesstrends. “Het gaat zo snel en alles is van zo’n grote invloed op onze activiteiten, dat we als bestuurders wel zelf moeten bijblijven. Dat geldt trouwens voor alle mensen die in contact staan met onze klanten. Het bijblijven met trends heeft voor een groot deel met het type mensen te maken. Wij hebben binnen het bedrijf diverse subculturen en vormen van dienstverlening: accountants, actuarissen, M&A-deskundigen en ITprofessionals. Dat gaat van zeer behoudend tot zeer progressief, innovatief en hongerig naar kennis. Het bijblijven op het gebied

Joost Farwerck

Tjero R. Zomer

Jurgen van Breukelen

René Frijters

van big data of andere technologieën is in die zin geen zoektocht, het komt hier allemaal spontaan binnen.” Transformatie KPN maakt al enkele jaren de transformatie door van telecombedrijf naar een echte IT-dienstverlener. ‘Nederland-CEO’ Joost Farwerck werkt voor het uitzetten van de strategische en operationele lijnen nauw samen met zijn CIO: “Omdat IT overal een grote rol speelt, hebben alle bedrijfsonderdelen een eigen IT-bestuur. Ik heb evenwel besloten een centrale CIO-office in te richten en een CIO te benoemen (Bert van Barneveld, red.) die aan mij rapporteert. Op deze manier hebben we de besturing op de IT centraal geregeld.” Anders dan de voorgaande CIO’s, die zich binnen KPN met name richtten op de IT ter ondersteuning van de netwerken, focust de huidige CIO zich op de klantprocessen en dienstverlening. Farwerck: “Ik wilde een centrale functie die zich vanuit de directie Nederland richt op een goede IT voor het hele bedrijf.” De CIO heeft daarbij een wezenlijke invloed op de strategie: “Alles wat we doen ter verbetering van onze dienstverlening hangt samen met een visie op IT. Daarom is de CIO ook een beetje het geweten van de organisatie. Hij kan de diverse businessdivisies zo nu en dan de spiegel voor houden als het gaat om mogelijkheden en onmogelijkheden op dit terrein. Bovendien houdt hij de integrale samenwerking en synergie op IT-gebied in het vizier.” CEO’s moeten volgens de KPN-bestuurder niet zozeer over IT willen praten, maar

veeleer over het verbeteren van het proces, geredeneerd vanuit de klant. Om daar vervolgens mensen bij te zoeken die de vertaling kunnen maken vanuit IT. Naarmate de IT belangrijker wordt in de dienstverlening, zal de CIO volgens Farwerck een steeds strategischer rol krijgen. Klantgericht Bij Knab, naar eigen zeggen de meest klantgerichte bank van Nederland, is IT diep geworteld in het primaire bedrijfsproces. Transparant zijn en tegelijk groot online gemak bieden, is daarbij het devies. IT en de CIO spelen daar volgens CEO René Frij-

“IT is de drager geworden van interactie met klanten” ters een allesbepalende rol in: “In de online wereld van vandaag is IT de drager geworden van de interactie met klanten. Je ziet het in de hele financiële sector. Bankfilialen sluiten en verdwijnen uit straatbeeld.” De CEO is vroeger ook zelf verantwoordelijk geweest voor IT. Het grote voordeel van die achtergrond is dat hij verstand van zaken heeft en snel weet waar de pijn zit. “In een CIO zonder technologieachtergrond bij Knab geloof ik niet. Bij heel grote bedrij-

ven is dat misschien mogelijk of wenselijk. De CIO zorgt in zo’n situatie alleen voor de aansturing en wordt bijgestaan door technisch inhoudelijke mensen. De daadwerkelijke aansturing van IT ligt bij Knab in handen van CIO Artie Debidien, die over de juiste bagage beschikt en veel verstand heeft van haar vak. Ze heeft als consultant veel kennis en ervaring opgedaan over het inregelen van een governancestructuur voor IT. In andere banen deed ze juist kennis op van de techniek.” De CIO moet volgens Frijters heel goed snappen op welke punten de IT-dienstverlening relevant is voor het bedrijf. “Dat begint natuurlijk met een goed begrip van de business. Tegelijkertijd moet je visionair zijn op nieuwe ontwikkelingen in de markt, zodat je deze goed op hun waarde kunt schatten. En het gaat om het kunnen doorgronden van trends en ontwikkelingen waarop je moet inspelen en waarop niet. Als je dat goed doorhebt en daar de juiste keuzes in maakt, dan doe je het goed.” Bij Knab, maar ook bij andere bedrijven, zal het onderwerp IT in de boardroom alleen maar aan belang winnen. Dat de CIO uiteindelijk doorgroeit naar de rol van CEO, zoals hijzelf, zou zeker kunnen. “Als je goed inschat wat voor nieuwe kansen technologische ontwikkelingen bieden, dan kun je als CIO heel veel initiatief nemen; zeker als je in je rol breed acteert en je breed oriënteert.” Dit artikel is gebaseerd op eerder gepubliceerde artikelen in de rubriek ‘...En wat vindt de CIO ervan..?’, onder redactie van Tjero R. Zomer in CIO Magazine.

Door Johannes Brouwer

Big data

33

Organisaties moeten zich aanpassen aan gedragsverandering

Nieuwe bronnen van waarde UTRECHT – Jan Rotmans, hoogleraar duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, voorspelde onlangs op BNR dat olie- en gasbedrijf Shell binnen nu en twintig jaar ter ziele gaat. Het bedrijf zou niet goed inspelen op de ontwikkeling van duurzame energie. Met evenveel stelligheid kun je beweren dat veel andere bedrijven niet zullen overleven, omdat ze onvoldoende anticiperen op het veranderende gedrag van de samenleving en de enorme hoeveelheid data die ter beschikking komt en gekomen is. De laatste twee jaar is 92 procent van alle beschikbare data gegenereerd. In 2020 zullen er vijftig miljard sensoren aan het internet zijn gekoppeld, het zogenaamde ‘internet of things’. Met deze werkelijkheid moeten we iets doen. Clay Shirky zegt “A revolution doesn’t happen when society adopts new tools, it happens when society adopts new behaviors.” Bijna iedereen heeft een smartphone en velen zijn actief op Twitter, Facebook, WhatsApp, LinkedIn, enzovoorts. Hiermee heb je een digitale kopie van jezelf op het web, die meer over je zegt dan je wellicht denkt en zou willen. Het toont in ieder geval aan dat we nieuw gedrag aanleren, en dat we niet in een tijdperk van veranderingen zitten, maar in een veranderend tijdperk. Inhaalslag Dit dwingt bedrijven om zich hieraan aan te passen. Doe je dat niet, dan ben je exit of moet je op zijn best een enorme inhaalslag maken. De vraag is: hoe ga je dat doen? Een aantal grote namen ging je voor. Zo heeft de samenwerking met Apple Nike getransformeerd tot persoonlijke sportcoach en adviseur in plaats van een platte verkoper van sportkleding. In de Zara-winkels zijn alle kledingstukken getagged, waardoor elke beweging van het product te volgen is. Met deze informatie is het aantal collecties per jaar vergroot. De Persgroep in België gebruikt data om te voorspellen wanneer iemand een abonnement gaat opzeggen en probeert dit vervolgens te voorkomen. Raytheon heeft schroeven gekoppeld aan sensoren om productiefouten te verkleinen. Banken kunnen op basis van creditcard-

transacties mogelijke fraude voorspellen, en de gemeente Almere voorspelt waar toekomstige probleemwijken ontstaan. Het zijn een paar voorbeelden die aantonen hoe data ingezet kan worden om omzet te vergroten, het productieproces te verbeteren en te optimaliseren, fraude te voorkomen of de veiligheid te verhogen. De voor-

“We zitten niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een veranderend tijdperk” beelden bij de politie en veiligheidsdiensten (profiling, sentimentanalyses, tekstmining, crowdmanagement, gezichtsherkenning en telefoonverkeersanalyses) zijn zo vaak in het nieuws dat hier niet verder over uitgeweid hoeft te worden. Waardecreatie Waar het steeds om draait, is dat er waarde wordt gecreëerd uit data uit verschillende, soms onverwachte bronnen, en dat er relaties worden gelegd die daarvoor niet voor mogelijk werden geacht. De eerste stap is erken-

nen dat de maatschappij verandert en dat dit aanpassing vereist. Organiseer eventueel een inspiratiesessie met inspirerende succesverhalen van anderen. Ga vervolgens met het management om de tafel om een strategische heroriëntatiesessie te doen. Onderzoek hoe het oude businessmodel met behulp van de inzet van big-datatechnologie kan worden getransformeerd tot nieuwe of aangepaste en beter werkende modellen. De Canvas-methode voor businessmodelering kan hierbij een goed hulpmiddel zijn. Wie weet wat er moet veranderen, weet ook op welke vragen een antwoord moet komen. Bepaal welke interne en externe gestructureerde en ongestructureerde databronnen daarbij gaan helpen. Om onverwachte relaties tussen de verschillende bronnen te zoe-

Oracle-CIO Mark Sunday:

‘Richting geven aan strategie’ ’S-HERTOGENBOSCH – Actuele ontwikkelingen als consumerization, cloud, sociale media, security, big data, analytics en mobiele technologie vragen om een weloverwogen aanpak. Om te voorkomen dat de organisatie op een dood spoort terechtkomt door voor de verkeerde technologie en/ of leverancier te kiezen, worden de technologische mogelijkheden en de aanbieders daarvan steeds zorgvuldiger tegen het licht gehouden. Tijdens een exclusieve rondetafelsessie in de Bossche Boardroom schetste Mark Sunday, SVP & Corporate CIO van Oracle, niet alleen de toekomstige ontwikkelingen

en businessroadmap van het technologiebedrijf, maar vertelde hij bovendien hoe hij als CIO mede richting heeft gegeven aan de strategie van de onderneming. “Het is een privilege om onze klanten te vertellen over de IT-reis die we als Oracle zelf gemaakt hebben”, stelde de Amerikaan. Hij ging daarna in vogelvlucht langs de activiteiten die zijn bedrijf wereldwijd onderneemt: hardware en software leveren, maar ook consultancy en clouddiensten die je betaalt met een creditcard. “Met 140.000 mensen werken we aan 35.000 producten. Dat deden we altijd vanuit een decentrale inrichting. Niet qua business, maar qua geografie. Er was veel vrijheid om op de eigen manier producten

Mark Sunday

te verkopen en eindklanten te ondersteunen, maar landen en regio’s hadden ook hun eigen processen. Nadat we op bestuursniveau hadden besloten om dat anders te gaan doen, zijn we ons gaan richten op wereldwijde shared services en selfservice.” Bovendien werd het systeemlandschap geoptimaliseerd. “Inmiddels hebben we als bedrijf op basis van een vernieuwde IT 20 tot 25 procent lagere kosten.”

ken, kunnen informatiediscoverytools zoals Endeca van Oracle helpen. Wie weet welke relaties hij of zij inzichtelijk wil hebben, moet ook nog weten welke patronen gevolgd moeten worden: indicatoren met een voorspellende waarde, zoals ‘de economie trekt aan als er meer uitzendkrachten worden ingezet’ of ‘er komt een griepepidemie aan als het zoekgedrag op Google aangeeft dat er veel op bepaalde termen wordt gezocht’. Zo kijkt bijvoorbeeld het Agentschap Telecom naar patronen in meetdata over frequentiegebruik om storingen en misbruik op te sporen. Privacydeskundige Betrek bij dit gehele traject een deskundige op het gebied van privacy. Niet iemand die overal direct ‘nee’ op zegt, maar iemand die meedenkt in wat wel mag en wel kan. Als dit allemaal geregeld is, is het raadzaam om door middel van een proef aan te tonen dat het gekozen traject juist is. is dit het geval, dan start je een productieomgeving, waarin je je als organisatie voortdurend en realtime laat informeren over gedrag en patronen. Pleeg vervolgens de interventies die nodig zijn om ervan te profiteren. Let wel: om dit proces met succes te doorlopen zijn medewerkers nodig die, zoals Anjul Bhambhr van IBM zei, ‘Part analyst, part artist’ zijn. Om snel een werkende omgeving op te zetten is de oude business-intelligenceomgeving met gestructureerde data te gebruiken. Deze omgeving kan worden gecombineerd met een Hadoop-omgeving, waarin ongestructureerde data, bijvoorbeeld afkomstig van internet, wordt opgeslagen en bewerkt met behulp van open-sourcetools. Dit stelt je in staat om deze omgevingen te combineren en op basis daarvan tot de hierboven genoemde ongekende inzichten te komen. De Persgroep heeft dit in zes weken gerealiseerd, dus waar een wil is, is een weg. Het is nog niet te laat! Johannes Brouwer is Big Data Business Development Director bij Oracle.

ONLINE ANNO 2013

Deze zomer IT Executive vernieuwd Online, internet en breder bekeken - digitale uitgeefproducten zijn een essentieel middel om de klantervaring van CIO’s en de partners van ICT Mediaop een hoger plan te brengen. Deze zomer krijgt IT Executive een nieuwe look en feel zodat alle content en informatie over de activiteiten van ICT Media met een paar muisklikken te bereiken is of de lezer nu een klein of een groot scherm gebruikt bij het surfen. Om de navigatie en de leeservaring op het nieuwe internetplatform te verbeteren kunnen bezoekers met een druk op de knop de content naar voren halen die hen het meeste aanspreekt. Er komen streams over de vraagkant van informatievoorziening (management), we volgen de markt in het technologie stream en er is een stream over sourcing.

Stay tuned

www.it-executive.nl

Door Hotze Zijlstra

IT-besturing

35

Apptio: nieuwe grote belofte in de cloud

‘We maken van IT een echte business’ BELLEVUE – De IT-functie

Sunny Gupta

wordt veel beter bestuurd wanneer de CIO de beschikking heeft over het juiste businessmanagement- en analysegereedschap. Dit betoogt serieondernemer Sunny Gupta, CEO en grondlegger van het snelgroeiende en cloudgebaseerde Apptio. De hoogste IT-baas heeft volgens Gupta gereedschap nodig dat vergelijkbaar is met het financiëlesoftwaresysteem voor de CFO en het customer-relationmanagementsysteem van de verkoopafdeling. Naar aanleiding van gesprekken met IT-verantwoordelijken van grote organisaties kwam hij in 2007 op het idee voor Apptio. “Een hulpmiddel dat elke CIO van pas komt, ongeacht branche of industrie.” De zogeheten Technology Business Management-oplossing (TBM) betekent een volledig nieuwe manier om de IT te kunnen besturen.

“We hebben een zeer complex proces via dashboards toegankelijk gemaakt” Het idee kwam van een van de grote Amerikaanse financiële dienstverleners, Goldman Sachs. Gupta: “Men had daar grote behoefte aan een hulpmiddel dat de kosten en opbrengsten van hun IT-voorziening inzichte-

lijk maakte. Hun investeringen in IT liepen in de miljoenen, maar er was geen enkele gestandaardiseerde manier om deze uitgaven geautomatiseerd te monitoren, vergelijken, analyseren en managen. Het gebeurde allemaal handmatig met spreadsheets en ontoereikende BI-oplossingen.” De ondernemer wilde er evenwel zeker van zijn dat naast Goldman Sachs ook andere bedrijven deze behoefte hadden. “Groot en klein, in Noord-Amerika en Europa.” Hij sprak wel veertig tot vijftig IT-bestuurders voor hij overtuigd was van de marktpotentie. “Het was dé kans om een product neer te zetten met een enorme impact voor de CIO. Apptio biedt de mogelijkheid om IT zichzelf te laten besturen. We kunnen het speelveld op dezelfde manier veranderen als Salesforce.com en ServiceNow hebben gedaan.”

Van Hilton naar TBM Council ATLANTA – Robert Webb is de voormalige CIO van de wereldwijde Hilton-hotelketen en Equifacts. Momenteel is hij aanvoerder van de Technology Business Management Council. “De TBM Council is erop gericht andere CIO’s te helpen om succesvoller te worden in het managen van informatietechnologie.” Bij het vijf jaar geleden opgerichte netwerk hebben zich inmiddels meer dan 800 IT-professionals aangesloten, waaronder ruim 250 CIO’s. Als het aan Webb ligt, worden dat er nog meer. “TBM is de oplossing voor een grote behoefte bij de CIO. Iedere C-level executive had al zijn of haar eigen specifieke softwaregereedschap: de CFO, HR-verantwoordelijke, de salesdirecteur. Alleen de CIO had nog geen doelgericht systeem om zijn functie als een business te runnen.” Het begrip business-technologymanagement is een nieuwe verzamelnaam voor het op basis van financiële transparantie aansturen en be-

2000 dollar Sunny Gupta groeide op in India en reisde in zijn jonge jaren met 2.000 dollar in zijn zak af naar de VS om te gaan studeren. Vervolgens werkte hij een paar jaar als techneut, om in 1996 zijn eerste onderneming te starten. Na de verkoop begon hij in 2005 met succes een softwarebedrijf dat zich richtte op de automatisering van het datacenter. Dit bedrijf verkocht hij in 2007 aan een bedrijf dat inmiddels is ingelijfd door HP. In 2007 startte hij met Apptio. Toch duurde het vervolgens even voor de doorbraak kwam. Volgens de CEO hebben daarbij meerdere factoren een rol gespeeld. “De sterk gestegen IT-bestedingen zijn en blijven een belangrijke driver. Technologie wordt steeds strategischer, maar de business wil wel transparantie en weten

Robert Webb

heren van informatietechnologie, zoals voor het eerst mogelijk werd met de cloudoplossing van Apptio. Aanbevelingen vanuit de TBM Council worden wel gedeeld met Apptio, maar van eenkennigheid is geen sprake. Er bestaat reeds een goede wisselwerking met bedrijven als KPMG, Ernst & Young en andere adviesfirma’s. Maar ook met partijen zoals Cisco, ServiceNow en Amazon. Webb: “Rond TBM is inmiddels een heel ecosysteem aan bedrijven aan het ontstaan.” Centraliseren Webb kwam zelf in zijn Hilton-tijd in aanraking met Apptio en TBM. “Het bedrijf was met vierduizend hotels in een kleine zestig landen een sterk gedecentraliseerde organisatie. Toen ik aantrad, was er nog nauwelijks financiële transparantie inzake de IT-activiteiten. Door omarming van TBM was ik in staat om binnen deze zeer complexe omgeving alle uitgaven te centraliseren, en zo onder meer de kosten per eenheid te kunnen vaststellen. Hierdoor kon-

den IT-inspanningen en uitgaven beter geprioriteerd worden. Het bood tevens de mogelijkheid om de kosten te verlagen en de IT efficiënter te laten werken.”

waar het geld heen gaat. Daarnaast wint de cloud aan belang, waardoor businesses in staat zijn om zelf bij Rackspace, Amazon of elders capaciteit in te kopen. CIO’s willen de kosten van hun dienstverlening kunnen vergelijken met zulke services.” “Een tweede belangrijke factor is onze eigen executiekracht”, vervolgt Gupta. “We hebben een zeer complex proces van kostenmanagement, benchmarking en billing voor onze klanten via dashboards toegankelijk gemaakt, ongeacht het aantal databronnen. Inmiddels heeft het gros van de grote spelers in de technologie-industrie ons ontdekt. Hun best practices worden gebruikt voor de uitrol bij andere bedrijven. Ons succes is derhalve een combinatie van marktdynamiek en de mogelijkheden die Apptio biedt.” Referenties Klanten van het eerste uur zijn Facebook, eBay, Cisco en Microsoft. Maar er waren wel meer bedrijven die een rol hebben gespeeld bij de succesvolle ontwikkeling. Gupta: “Denk aan JP Morgan Chase, Bank of America en het al genoemde Goldman Sachs; bedrijven die doorgaans pas software aanschaffen als deze zichzelf bewezen heeft. Wij hebben ze evenwel nauw betrokken bij de ontwikkeling van onze feature stack. Deze bedrijven vormen goede referenties voor de rest van de markt. Zo heeft een groepje onafhankelijke CIO’s van onze eerste groep grote klanten de zogeheten TBM Council opgericht: een organisatie zonder winstoogmerk, bestaande uit onder meer Cisco-CIO Rebecca Jacoby. Zij speelde overigens een grote rol bij onze positionering, omdat ze Apptio typeerde als ‘iets wat elke CIO nodig heeft’. Dat was een geweldige boodschap.” Voor de toekomst voorziet de Apptio-baas een verdere groei van zijn bedrijf. Maar tevens een belangrijke transformatie, waarbij zijn TBM-toolkit niet langer alleen de CIO ondersteunt, maar ook businesses en shared-servicecenters. “Het is goed denkbaar dat we op termijn ook de kosten van niet-IT-services inzichtelijk gaan maken.”

36

Door Hotze Zijlstra Fotografie Marcel Willems

Discussie

Sociale strategie als uitgangspunt

Mobile business ’S-HERTOGENBOSCH – De businessimpact van mobility wordt steeds groter. Consumenten en professionals zijn altijd geconnecteerd, waardoor een wereldwijde, realtime marktplaats ontstaat waar mensen en organisaties zakendoen en samenwerken. Deze ontwikkeling vraagt niet alleen om een solide mobiele businessstrategie, maar tevens om een solide technologische basis: een krachtig platform, de juiste applicaties en natuurlijk security. Het thema ‘mobiliteit en business’ is een onderwerp dat hoog op de CIO-agenda prijkt, zo bleek tijdens een kort inventarisatierondje bij aanvang van de exclusieve, door SAP gehoste dinerdiscussie in de Bossche Boardroom. Organisaties zijn druk met het zoeken naar het optimale platform, de beste partners en relevante gebruikerservaringen bij het vormgeven van hun strategie. Daarbij richt men zich niet alleen op het ‘mobiliseren’ van eigen medewerkers, maar veelal ook op het anytime, anyplace, any device in contact kunnen zijn met klanten. Frank Wammes, vicepresident van Capgemini, had speciaal voor de exclusieve bijeenkomst in Den Bosch een korte presentatie voorbereid. Volgens hem draait alles om een samenspel van technologische ontwikkelingen: cloud computing, big data en mobiele technologie. In combinatie met het feit dat consumenten en werknemers mobiel geconnecteerd zijn, betekent dit dat de digitale wereld steeds meer geïntegreerd wordt met de fysieke. “Onderzoek leert dat bedrijven die digitale vernieuwing – waaronder ook mobiliteit – omarmen, het beter doen dan bedrijven die dat niet hebben gedaan”, aldus Wammes. Mobiel aanhaken brengt volgens hem wel de nodige uitdagingen mee. Ten eerste zullen

organisaties alle zakelijk gebruikte apparaten, al dan niet meegebracht door medewerkers, moeten managen. Ten aanzien van de app-ontwikkeling zal uit talloze opties een keuze gemaakt moeten worden welke apps het beste passen bij het bedrijf en de markt waarin men opereert. Praktijkcase Vervolgens vertelde Rob Fasel, Innovative Technology Manager bij AkzoNobel Decorative Coatings, over de ontwikkelingen op mobiel gebied binnen zijn organisatie. “We zijn een innovatief bedrijf en bewegen snel”, aldus de manager. “Qua IT hebben we de afgelopen jaren organisatiebreed de nodige stappen gemaakt, onder meer op het gebied van integratie van systemen, maar ook qua organisatie. Rond 2010 zagen we de trend van consumerization of IT en in het verlengde daarvan een grotere mate van mobiliteit: smartphones, draadloze laptops, thuiswerken. Gegeven deze ontwikkelingen was het duidelijk dat we ernaar moesten streven om relevante data overal, altijd en voor iedereen beschikbaar te hebben.” Volgens de spreker moest men gegeven het veranderende speelveld naar een nieuwe fase. “We wilden daarbij wel een beroep doen op partners.” Ongeveer in die tijd

kocht SAP het bedrijf Sybase, waardoor het een interessante, geïntegreerde propositie kreeg op mobiel terrein. Ook Capgemini werd op basis van de ervaring geselecteerd als partner. Fasel en de zijnen wisten dat de mobiele focus binnen de organisatie zou aanslaan: “Binnen de business zag men vanzelfsprekend de voordelen van een veel betere informatievoorziening, onder meer met BI.” Het traject speelde overigens alleen binnen Decorative Coatings, maar had wel de steun van de centrale organisatie, onder meer van CIO Pieter Schoehuijs. Diversiteit Ton van Dijk, CIO van Vopak, vroeg zich af wat een mobiele strategie anders maakt dan een traditioneel applicatieontwikkeltraject. De AkzoNobel-functionaris antwoordde dat de grootste uitdaging zit in de ondersteuning van diverse operatingsystemen en apparaten. Daarnaast stelt ook de grote diversiteit van de gebruikers de nodige eisen. Capgemini’s Frank Wammes beaamde dit. “Bij mobiel zijn de businessfunctionaliteit en de gebrui-

“Laat zien dat je als bedrijf zowel ‘social’ bent, als klant- en consumentgericht” kerservaring veel belangrijker.” Dat vraagt om een voortdurende afstemming met alle belanghebbenden. “Je zult daartoe over moeten naar agile development.” Fasel vertelde vervolgens dat op deze wijze stap voor stap aan een applicatie wordt gebouwd. “We bouwen allereerst de basis. Na de volgende

iteratie zijn we al voor de helft klaar. Na nogmaals twee iteraties zijn we helemaal klaar. Vergelijk het met het bouwen van een huis.” Hans van der Zwaag, CIO van PGGM: “Het is wel een dure manier om te bouwen. Het kan soms slimmer zijn om bijvoorbeeld delen uit bestaande software te hergebruiken.” Wammes: “Dat is precies wat we doen. We bouwen daartoe een bibliotheek van componenten op, die we modulair kunnen inzetten.” Veranderbeleid Op basis van wat er tijdens het diner besproken werd, zette Ton van Dijk de zaken op een rijtje die volgens hem relevant zijn bij het bouwen aan een mobiele strategie: “Het ontwikkelen van mobiele apps vraagt om een zeer nauwe samenwerking tussen demand en supply. Dit vergt aanpassingen in de persoonlijke mindset, de organisatiestructuur, functieprofielen en competenties. Ontwikkelaars moeten naast technische kennis een goed beeld van het businessdomein hebben. Men moet innovatief denken en bereid zijn om processen anders in te richten.” Dat houdt volgens hem in dat veelal een veranderbeleid zal moeten worden gevoerd. “De snelheid van mobile vraagt om een andere manier van werken dan de wat tragere verandercyclus van businessapplicaties”, aldus Van Dijk. Andere richtlijnen zijn volgens de Vopak-CIO het definiëren van doelgroepen voor de diverse apps. “Ontwikkel zo min mogelijk apps per doelgroep.” Belangrijk zijn bovendien een back-endintegratiearchitectuur en een duidelijke datastrategie. Apps zouden zowel online als offline te gebruiken moeten zijn. De te volgen stappen zijn de volgende: kies een mobiel ontwikkelplatform, bepaal het mobiel distributiebeleid, een securityaanpak en -architectuur, en ten slotte een testbeleid. Social strategy Guus Brinkel, verantwoordelijk voor de ict binnen Hunkemöller, beperkt zich bij de omarming van nieuwe mogelijkheden liever niet tot mobiel alleen: “In plaats van een mobile strategy, zou ik me veeleer richten op een social strategy.” Van Dijk: “De mobiele strategie moet inderdaad passen in een social strategy, die meer vanuit de vraagkant redeneert en voorschrijft hoe je als organisatie digitaal wilt communiceren met uiteenlopende doelgroepen.” Brinkel: “Wat kan ik als klant in het kader van mobile first van SAP verwachten?” Schippers: “Alles wat we ontwikkelen, zal taakgeoriënteerd en gericht op de gebruiker zijn. De weg erheen is overigens een iteratief proces, in samenwerking met de klant. Als laatste zou ik willen meegeven niet te lang te wachten met het formuleren en realiseren van een mobile strategy. Begin desnoods klein, maar laat zien dat je als bedrijf zowel social, klant- als consumentgericht bent.”

Door Hotze Zijlstra

Connectiviteit

37

Tele2 belooft transparantie in service en kosten

‘Bereikbaarheid vraagt om modulaire aanpak’ DIEMEN – Bereikbaarheid en connectiviteit vormen de basis voor de moderne bedrijfsvoering. Organisaties hebben evenwel geen boodschap meer aan de technologische aard en invulling ervan. Men zoekt simpele oplossingen voor complexe X en veranderlijke vraagstukken, gericht op specifieke wensen ten aanzien van locaties en gebruikers. Tele2 levert daartoe ‘maatwerk op basis van standaardbouwstenen’ voor een optimale bereikbaarheid en voorspelbaarheid van kosten. “Vrijwel alle industrieën en sectoren zijn afhankelijk van IT”, stelt Fedor Hoevenaars, Managing Director van Tele2 Enterprise Solutions. “Connectiviteit is hierbij cruciaal. De uitdaging wordt evenwel steeds complexer. Er vindt niet alleen een integratie van vast en mobiel plaats, maar tevens een steeds verdergaande samenvoeging van IT en telecom. Tegelijk moeten de kosten omlaag en het serviceniveau en de beschikbaarheid omhoog. Uitbesteding van de connectiviteit ligt daarbij voor de hand. De partner ontfermt zich over technologie, implementatie en zelfs de architectuur.” Bedrijven vragen om ‘ontzorging’, vervolgt de Managing Director. De CIO van de klant krijgt daarbij de handen vrij om zich volledig te richten op de kerntaken. “Tele2 doet daarbij waar het goed in is: optimale bereikbaarheid bewerkstelligen tegen de beste voorwaarden en met een hoge mate van transparantie in service en kosten. We werken met een modulair opgebouwde dienstverlening op basis van standaardcomponenten. Vaste gebruiksprofielen voor medewerkers en locaties zorgen voor voorspelbare kosten.” Flexibiliteit Die modulaire aanpak beantwoordt tevens aan een andere behoefte: flexibiliteit. Bedrijven moeten continu inspelen op veranderingen. Organisaties die resources flexibel kunnen inzetten, zijn doorgaans het succesvolst. Het IT-landschap en de infrastructuur zijn in dat kader cruciale elementen. “Het connectiveitsdeel moet geschikt zijn om diverse vormen van service naar de eindgebruiker flexibel en toekomstbestendig te kunnen faciliteren, eventueel meebewegend met het veranderende businessmodel van de klant”, aldus Hoevenaars. Ten aanzien van het contract moet volgens Hoevenaars eveneens de nodige flexibiliteit worden ingebouwd. “Je weet bij de start van een samenwerking nooit helemaal zeker of alle aspecten wel in het contract zijn opgenomen. Onze benadering is in zulke gevallen altijd nuchter, transparant en klantgericht. We lossen zaken bij voorkeur op zonder ‘requests for change’. Een goede wisselwerking, waarbij we bij wijze van spreken het verlengstuk zijn van de klantorganisatie, is voor ons belangrijker dan de letter van het contract.” Ecosysteem De focus op bereikbaarheid en connectiviteit houdt in dat Tele2 niet alle onderdelen van de dienstverlening zelf doet. Vanuit een ecosysteem met gespecialiseerde partners wordt de klant een geïntegreerde totaaloplossing geboden, met Tele2 als aanspreekpunt. “De samenstelling van deze consortia vullen we in op basis van de opdracht, waardoor we een hoge mate van flexibiliteit houden”, vertelt Hoevenaars. “De transitie begint bij de overname van de bestaande situatie, waarna in fasen gemigreerd wordt van oud naar nieuw, volledig begeleid door een professioneel team.”

Fedor Hoevenaars en Barry Wissink

Regie over de geïntegreerde keten “Controle houden op wat je inkoopt, is cruciaal”, zegt Barry Wissink, Director Business Operations binnen Tele2 Enterprise Solutions. “We geven onze klanten de regie over alle relevante elementen van de dienstverlening. Ook project-, service- en verandermanagement worden meegenomen.”

De genoemde standaardmodules kunnen ook door partners geleverd worden. “Ook hier is ontzorging een van de uitgangspunten, omdat wij in feite de regie voeren over delen van

“Het gaat niet meer primair over de technologie maar over de behoefte bij de klant” de service die door onze partners worden geleverd. Nogmaals, het gaat niet meer primair over de technologie maar over de behoefte bij de klant. Men wil vooral transparantie en een end-to-endcontrole over de steeds meer samenkomende werelden van IT en telecom. Wij zorgen ervoor dat de CIO een goede

nachtrust heeft en zich volledig kan richten op zijn of haar business.” 4G-integratie De sweetspot van Tele2 zijn de ‘large enterprises’: de categorie bedrijven en instellingen die net onder de grote multinationals zitten, maar boven het mkb. “In deze categorie is de toegevoegde waarde van ons model het grootst”, zegt Hoevenaars. “Hier bestaat een enorme behoefte aan ondernemende partners, die werken met een op maat gesneden model. Deze klanten werken bij wijze van spreken liever met mensen die hun bedrijf op waarde schatten, dan met onpersoonlijke portals of afdelingen. Het is voor organisaties een enorme opluchting wanneer ze binnen twee weken een contract kunnen afsluiten, desnoods na een paar avonden doorwerken. Onze klanten verbazen zich vaak over onze kwaliteiten en toegevoegde waarde.” Het ondernemerschap komt ook naar voren in de manier waarop Tele2 nieuwe mogelijkheden in de markt omarmt, zoals blijkt uit de investeringen in 4G. “Wij zien de kansen, zowel voor ons als voor de klant. Door de combinatie van glasvezel en 4G kunnen or-

Volgens Wissink is daarbij de gehele keten geïntegreerd. Vanaf de aanbesteding en het tekenen van het contract, valt de gehele dienstverlening onder de verantwoordelijkheid van Tele2, inclusief implementatie, controle en beheer. “Controle over kosten creëren we door te werken met profielen voor medewerkers en locaties, met een vaste prijs”, zegt hij. “Na de oplevering bieden we via het samen met onze klanten ontwikkelde Tele2-portal inzicht in onder andere de status van leveringen en gebruikersbeheer. Tevens worden eventuele incidenten gemeld en gemonitord. Uiteenlopende variabelen kunnen op locatieen gebruikersniveau worden geanalyseerd.” Een flexibel contract is het uitgangspunt: “Dankzij ons modulaire dienstverleningsmodel is het heel eenvoudig om zaken naar behoefte aan te passen.” Tele2 Enterprise Solutions biedt daartoe een volledige onlineomgeving, met voldoende flexibiliteit om snel nieuwe medewerkers en locaties bij of af te schakelen. “De klant heeft geen omkijken meer naar bandbreedtes, hardware, abonnementen en LAN-configuraties. Organisaties weten aan het begin van de maand al wat de kosten zijn. Bij voorkeur brengen we alle locaties op basis van de gebruikers- en locatieprofielen naar de optimale bandbreedte”, aldus de Director Business Operations. Commodity Naast het connecteren en implementeren van telecomdienstverlening heeft Barry Wissink meer en meer te maken met een stuk service- en verandermanagement bij de klant. “Bedrijven gaan op basis van connectiviteit en beschikbaarheid van services flexibeler en meer klantgericht opereren. Een van onze ambities is de benodigde bereikbaarheid tot commodity te maken. “De infrastructuur is vaak niet het eerste aandachtspunt van de CIO. Dat wordt het pas als het niet werkt, want zonder connectiviteit ligt alles plat.”

ganisaties relatief goedkoop meer waarde en synergie halen uit hun bestaande netwerkinvesteringen. De combinatie met 4G is de vervolmaking van de mobiliteitsgedachte. Door snelle verbindingen en reactietijden is het nu echt mogelijk om tijd-, plaats- en deviceonafhankelijk te werken.”

Door onze redactie Fotografie Mark van den Brink e.a.

Informatietechnologie Pieter Holst (Verizon):

‘Totaaloplossingen voor businessinnovatie’ AMSTERDAM – Verizon ziet een toenemende belangstelling voor geïntegreerde IT-totaaloplossingen die de business kunnen vernieuwen. Informatietechnologie wordt daarmee de aanjager van een hogere omzet en winst, zo verklaart Pieter Holst, die als Area Vice President verantwoordelijk is voor de salesorganisatie van telecom- en ict-dienstverlener Verizon in de Benelux. Welke nieuwe technologiegedreven businessmogelijkheden voorzien jullie voor de nabije toekomst? “De intelligentie daalt bij wijze van spreken af tot in het netwerk, waardoor we bijvoorbeeld vanuit het perspectief van de applicaties flexibele bandbreedtes kunnen gaan leveren. Het netwerk wordt daarmee meer agile, meer adaptief, ook al omdat de klant

“We stellen ons steeds meer op als trusted partner” het zelf onder controle heeft. Deze ontwikkeling hangt weer samen met de verdere opmars van zowel mobility, wireless als de cloud en de steeds grotere eisen ten aanzien

van security. Het wordt allemaal steeds meer met elkaar verweven. Niet geheel toevallig acteren we als Verizon, mede door onze overnames van Terremark en Cloud-Switch, in het midden van al deze krachten.” Waarmee kunnen jullie de CIO vooruithelpen in de nieuwe wereld waarin technologie een steeds belangrijkere driver wordt voor de bedrijfseconomie? “Bij het vergroten van de klant- en eindgebruikerstevredenheid bijvoorbeeld. Bedrijven nemen vaak van verschillende leveranciers diverse commoditydiensten af, die ze graag gebundeld willen zien tot een echte totaaloplossing die leidt tot een hogere klanttevredenheid. De business heeft een toenemend belang bij de inzet van IT, waardoor ook hun wensen moeten meewegen. Binnen onze global standardized solution zijn alle componenten meegenomen en geïntegreerd.” Hoe ziet jullie toekomstige ecosysteem van partners, toeleveranciers en andere stakeholders eruit? “In de toekomst zullen we ons moeten differentiëren met bijvoorbeeld industriespecifieke oplossingen die toegevoegde waarde leveren voor de business. Denk aan toegepaste telematics binnen de automotivesector, waarbij we op basis van chips op afstand kunnen zien of auto’s bijvoorbeeld preventief onderhoud nodig hebben. Dat betekent een sterke reductie van het aantal lagen binnen het distributiemodel van de klant. Dat verlaagt enerzijds de kosten en is

Pieter Holst

aan de andere kant van positieve invloed op de loyaliteit van de klant, omdat deze beter en proactiever wordt bediend. Vergelijkbare voorbeelden zijn denkbaar binnen de retail, finance en gezondheidszorg. Als Verizon zullen we daarbij bij voorkeur opereren als partner binnen een groter ecosysteem.” Hoe helpen jullie de CIO om de brug naar de business te slaan en een onderscheidende rol binnen de organisatie te vervullen? “We stellen ons steeds meer op als ‘trusted partner’ en denken mee met de klant. Dat heeft te maken met het commoditiseren van de markt: connectiviteit bestel je straks in toenemende mate online.”

39

Nieuwe architectuur voor clouddatacenters SUNNYVALE - Om organisaties en serviceproviders te helpen bij het managen van meerdere, geografisch verspreide datacenters heeft Juniper Networks een nieuwe architectuur ontwikkeld. De zogenoemde MetaFabric-architectuur vereenvoudigt en versnelt de implementatie van applicaties tussen meerdere datacenterlocaties. Dankzij deze nieuwe architectuur kunnen klanten hun datacenternetwerken veilig en efficiënter draaien, dankzij een combinatie van Juniper Networks’ netwerkinnovaties, professionele diensten en strategische partnerships. Huidige netwerkinfrastructuren zijn niet wendbaar genoeg om gelijke tred te houden met nieuwe en opkomende datacentertechnologieën. Ze verhinderen dat de afnemers profiteren van de zakelijke mogelijkheden van de cloud, mobiele technologieën en big data, zo stelt ook researchfirma Gartner. Om businesses optimaal te kunnen bedienen, moeten netwerkarchitecten hun denken bovendien verschuiven van technologie naar gebruikers en bedrijfsprocessen. Paradigma Juniper Networks’ MetaFabric verandert het paradigma en kan netwerkarchitecten helpen bij het versnellen van de time-tovalue. De architectuur wordt geleverd via een uitgebreid portfolio van switching, routing, orkestratie, software-defined networking (SDN) en securityoplossingen, op basis van technologiepartnerships. Door een investering in MetaFabric kunnen organisaties zich gemakkelijker aanpassen aan de veranderende behoeften van het datacenter, zonder de noodzaak van ‘rip and replace’ van bestaande infrastructuren. Bovendien kunnen kopers diverse netwerkbronnen optimaal implementeren, gebruiken en beheren over meerdere datacenters. Hiermee wordt een grotere mate van business-agility bereikt, maar tevens kostenbesparingen en verbetering van de gebruikerservaring aan de applicatiekant.

Refurbished apparatuur kan slimme keuze zijn

Dubbele winst AMSTERDAM – Iets nieuws kopen is leuk, maar gebruikt is steeds vaker een serieuze optie. Websites als Marktplaats en eBay zijn ongekend populair bij de consument en dat geldt ook voor de diverse occasionsites. In de IT-sector wordt met grote belangstelling gekeken naar goede netwerk- en opslaghardware met wat kilometers op de teller. Alle oproepen van minister-president Mark Rutte ten spijt, beweegt het aantal nieuw verkochte auto’s de laatste maanden van dieptepunt naar dieptepunt. In het licht van de economische tegenwind is doorrijden dan wel gebruikt kopen een logische stap. Ook de IT-markt voelt de crisis nu CIO’s bij de invulling van hun IT-systemen en netwerken uit budgetoverwegingen worden gedwongen om andere opties te onderzoeken. Een van die alternatieven is refurbished apparatuur. De combinatie van netwerk, servers en opslagapparatuur is veelal niet de eerste zorg voor CIO’s en IT-managers. Het is een commodity die vrij kritiekloos wordt aangewend. Uit een eerder dit jaar door Forrester uitgevoerd onderzoek bleek dat liefst 79 procent van de IT-verantwoordelijken standaard periodieke vervangingsaankopen doet bij hun grote leveranciers. Gezien de krimpende budgetten en groeiende gebruiksbehoefte

moeten CIO’s evenwel creatiever worden. Dat stelt Glenn Fassett, general manager bij Network Hardware Resale (NHR): “ITverantwoordelijken dienen een weloverwogen keuze te maken waar ze merkproducten willen inzetten en waar eventueel gebruikte netwerk- en opslagapparatuur de voorkeur heeft.” Ondersteuning NHR, dat pre-owned en refurbished netwerk- en opslagapparatuur levert, vertelt zakelijke kopers op de IT-markt precies hoe ze hun geld zo goed en slim mogelijk kunnen besteden. Fassett: “In een wereld waarin de budgetten steeds strakker worden, moeten CIO’s idealiter werken met meerdere leveranciers. Als NHR gaat het er daarbij om de IT- en businessroadmap van onze klanten zodanig te kennen dat we ze kunnen helpen bij het selecteren van de juiste partijen en oplossingen. Die ondersteuning, ook bij het centraal kunnen beheren van alle apparatuur, zien we als een deel van onze verantwoordelijkheid.” Zoals de autobranche op pijnlijke wijze ervaart hoe de consument steeds behoedzamer koopt, merken ook de IT-leveranciers de hang naar apparatuur met enige werkervaring. In oktober dit jaar meldde de gespecialiseerde nieuwssite NetworkWorld dat grote leveran-

ciers de prijzen van hun oudere ‘end-of-life’apparatuur en de bijbehorende onderdelen flink opschroeven. Waarschijnlijk, zo concludeert de website, in de hoop de klant te kunnen bewegen naar de aanschaf van nieuwe spullen. De concurrentie van aanbieders als NHR wordt kennelijk voelbaar. Milieuwinst Het gaat CIO’s en IT-managers daarbij overigens niet alleen om de harde euro’s. Ook qua belasting van het milieu kan hergebruik van netwerkonderdelen zoals routers en switches zinvol zijn. De CO2-uitstoot bij apparatuur is vooral hoog in de productiefase en niet zozeer in het gebruik, zo werd onlangs gesteld tijdens het jaarlijks gehouden IT-congres An Innovative Truth, dat traditioneel in het teken staat van duurzaamheid. Wie nietnieuwe hardware aanschaft, helpt met het

verlagen van de uitstoot in de supplychain en bespaart zelf ook geld, zo was de conclusie in het Utrechtse Beatrix Theater. Tweedehands heeft al snel de ongemakkelijke associatie met gebruikte en verouderde spullen, maar dat ligt dus genuanceerder. Leveranciers bepalen zelf de ‘einde levenscyclus’-agenda en dat leidt soms tot onnodige en dure vervanging van de IT-apparatuur. “Het gaat hier om apparatuur die nog marktwaarde vertegenwoordigt en soms nog meer dan twintig jaar meekan”, aldus Forrester. “Iedere CIO zou kritischer moeten kijken naar zijn leveranciers”, concludeert Glenn Fassett van Network Hardware Resale. “De apparatuur is in de meeste gevallen nog heel lang bruikbaar. Elk bedrijf, groot of klein, moet weten dat er met een betrouwbare third-partyleverancier van onderhoudsdiensten veel te besparen is.”

40

Door Xxx Fotografie Xxx

CIO of the Year Award 2011