Blok voor Blok Energiezuinigheid en binnenmilieu
Piet van Luijk
© Geregeld BV
September 26, 2014
Inhoud presentatie 1. Energiezuinigheid en binnenmilieu 2. Welke kwaliteitsaspecten spelen bij binnenmilieu een rol ? 3. Kwaliteitsborging • Publiek - Bouwregelgeving Bouwbesluit 2012 – veranderen, vernieuwen, verbouwen • Privaat - Hoe de kwaliteit in het bouwproces te borgen ? van Kop tot Staart 4. Wat zijn enkele majeure aandachtspunten bij het aanbrengen van energiebesparende maatregelen? 5. Gebruikershandleiding
2
© Geregeld BV
Bezint eer ge begint • Energiezuinigheid en binnenmilieu zijn twee zelfstandige en gelijkwaardige kwaliteitskenmerken van een gebouw die in samenhang moeten worden bezien • Energiebesparende maatregelen mogen niet ten koste gaan van het binnenmilieu, ze kunnen elkaar zelfs positief beïnvloeden. • Daarvoor is dus een opname van een ‘ nul-situatie’ nodig
3
© Geregeld BV
Welke kwaliteitsaspecten spelen bij binnenmilieu een rol
• • • • • • •
4
Luchtverversing - ventilatie en schadelijke stoffen Vocht, schimmels en allergenen Afvoer van rookgassen Geluid Thermisch comfort Daglichttoetreding Afvoer van huishoudelijk afvalwater
© Geregeld BV
Luchtverversing - ventilatie Luchtkwaliteit
Eenheden en bepalingsmethode
Luchtverversing Basisventilatie
Capaciteit luchttoevoer en luchtafvoer in dm3/sm2 conform NEN 1087
Klasse-indeling
Klassen A = 150% van eis Bouwbesluit nieuwbouw
Klassen B = 120% van eis Bouwbesluit nieuwbouw Klassen C = 100% van eis Bouwbesluit nieuwbouw Klasse D = < eis Bouwbesluit nieuwbouw en > Bouwbesluit bestaande bouw
(Individuele) Regelbaarheid basisventilatie
Bedienbaarheid gevelroosters natuurlijke luchttoevoer zoals beschreven in NPR 1088
Reinheid toevoerkanalen / toevoervoorzieningen
conform keurmerk reiniging ventilatiesystemen van woningen
Spuiventilatie
In elke verblijfsruimte aanwezig, te openen raam of andere spuiventilatie voorziening waarmee direct verse buitenlucht naar binnen gebracht kan worden
Schadelijke stoffen uit materialen
Aanwezigheid gebonden en/of ongebonden asbest (komt niet voor in woningen van na 1994 i.v.m. verbod op toepassing asbesthoudende materialen)
5
© Geregeld BV
Wel Niet
Vocht, schimmels en allergenen
Eenheden en bepalingsmethode Vocht en risico op allergenen
Klasse-indeling
koudebruggen bepaald volgens NEN 2778
luchtdoorlatendheid begane grondvloer bepaald volgens NEN 2690 (meting) en/of visuele inspectie bij houten b.g.g. vloeren in de bestaande bouw, waarbij gelijkwaardige maatregelen zijn getroffen
aanwezigheid open verbrandingstoestellen met of zonder afvoer
lekkage / optrekkend vocht
aanwezigheid van schimmel of schimmelgeur
6
© Geregeld BV
Kwaliteitsborging Publiek – bouwregelgeving – Bouwbesluit 2012 [minimumeisen] Privaat – van initiatief t/m oplevering [ambitiestelling]
7
© Geregeld BV
September 26, 2014
Bouwregelgeving Bouwbesluit 2012 Te bouwen – veranderen, vernieuwen, verbouwen Verbouw:
• geheel of gedeeltelijk vernieuwen of veranderen of het vergroten van een bouwwerk
Hoofdstuk 2 t/m 5 – per voorschrift aangegeven • 2. Veiligheid Nieuwbouw 3. Bruikbaarheid • 4.5. Gezondheid Specifiek niveau Energiezuinigheid en milieu • Rechtens verkregen niveau Hoofdstuk 6 • 6. installaties Gedeeltelijk vervangen -> rechtens verkregen niveau • Geheel vervangen -> nieuwbouw 7. Gebruik
Geen ontheffingsmogelijkheid meer 8
© Geregeld BV
Hoe de kwaliteit in het bouwproces te borgen van Kop tot Staart
• • • • •
Initiatief/ ontwerp Bestek en aanbesteding Uitvoering Oplevering Gebruik
Procesmanager
9
© Geregeld BV
Hoe de kwaliteit in het bouwproces te borgen van Kop tot Staart Initiatief/ ontwerp • • •
Breng de huidige kwaliteit in kaart en maak zichtbaar op welke aspecten die prestaties onvoldoende zijn en met het uitvoeringsplan verbeterd moeten worden. Betrek bewoners in de planontwikkeling Zorg ervoor dat een gezond binnenmilieu voldoende aandacht krijgt in het Programma van Eisen (PVE) door het opnemen van specifiek daarop gerichte kwaliteitseisen/ verbeterpunten.
10
© Geregeld BV
Hoe de kwaliteit in het bouwproces te borgen van Kop tot Staart
Bestek en aanbesteding • Zorg ervoor dat in het bestek en op tekening de kwaliteiten die het resultaat zijn van het PVE en die betrekking hebben op energieprestatie, isolatie, kierdichting, geluidwering, ventilatie en overige installaties toetsbaar zijn benoemd. • In bestek opnemen en daardoor ook in de bouwsom verrekenen dat op bepaalde aspecten een eindcontrole met metingen zal zijn uitgevoerd.
11
© Geregeld BV
Hoe de kwaliteit in het bouwproces te borgen van Kop tot Staart
Uitvoering • Zorg (bij een traditioneel contract) voor voldoende deskundig toezicht (opzichter, kwaliteitsinspecteur) op de uitvoering van isolatie, kierdichting, ventilatie en overige installaties.
12
© Geregeld BV
Hoe de kwaliteit in het bouwproces te borgen van Kop tot Staart
Gebruik • Zorg ervoor dat de gebruiker goed wordt geïnformeerd over het gebruik en onderhoud van de installaties. • Geef de gebruiker inzicht in de te verwachten energielasten, maar maak ook duidelijk dat dit mede afhankelijk is van de gezinssamenstelling en bewonersgedrag. • Voer bij pilotprojecten na 9 maanden een automatische check uit of de energierekening klopt. Informeer de gebruikers over de uitkomst.
13
© Geregeld BV
Hoe de kwaliteit in het bouwproces te borgen van Kop tot Staart
Oplevering • Zie er op toe dat de installaties correct zijn ingeregeld. • Zie er op toe dat de kwaliteit van de woningisolatie en de luchtdichtheid correct zijn uitgevoerd. • Zorg dat de woning aan de bewoner wordt opgeleverd met een gebruiks- en onderhoudshandleiding voor ten minste de installaties.
14
© Geregeld BV
Wat zijn enkele majeure aandachtspunten bij het aanbrengen van energiebesparende maatregelen
• Behoud of verbetering ventilatievoorzieningen • Verwijderen van open verbrandingstoestellen, waaronder keukengeisers en deze vervangen door andere warmwatervoorzieningen • Voorkomen of inpakken van koudebruggen (condensatie en schimmelvorming) • Behoud of verbetering ventilatie van de kruipruimte • Gebruikshandleiding
15
© Geregeld BV
Behoud of verbetering van ventilatievoorzieningen
16
© Geregeld BV
Verwijderen van open verbrandingstoestellen, waar onder keukengeisers en deze vervangen door andere warmwatervoorzieningen
17
© Geregeld BV
• Geiser zonder afvoer • Regelbaarheid ventilatieluchttoevoer • Aan en afvoer naast elkaar. Geen doorspuiing
18
© Geregeld BV
Voorkomen koudebruggen (condensatie en schimmelvorming)
19
© Geregeld BV
Behoud of verbetering ventilatie van de kruipruimte
Waterdicht Luchtdicht
Thermische isolatie
20
© Geregeld BV
Aantrekkelijke combinatie van maatregelen • Open verbrandingstoestellen vervangen door veilige toestellen met een hoger rendement • Isolatie zo aanbrengen dat koudebruggen worden ingepakt • Beter isolerend glas aanbrengen in combinatie met aanbrengen van goed bedienbare tochtvrije ventilatielucht-toevoervoorzieningen (roosters) • Begane grond vloer zo isoleren dat de vloer direct luchtdicht wordt. • Combineer nieuwe dakbedekking en dakisolatie met aanbrengen vegetatiedak, waardoor vertrekken onder het dak zomers minder warm worden
21
© Geregeld BV
Gebruikshandleiding Woninginstallaties • Woninginstallaties worden niet alleen in de nieuwbouw steeds complexer • Om gebruiker te informeren en te ondersteunen is een gebruikshandleiding dringend gewenst • UAV (2012) voorziet niet standaard in opleveren bedienings- en onderhoudsvoorschriften • Advies van Kop-Staart partners, i.s.m. Overheid om dit in bestek voor te schrijven
22
© Geregeld BV
September 26, 2014
Gebruikshandleiding Woninginstallaties
1. Generieke (algemene) gebruikshandleiding Op www.mijnhuisinstallatie.nl samen te stellen met 10 muisklikken 2. Specifieke (op-maat) gebruikshandleiding Door installateur en corporatie samen te stellen via publicatieportal waarop database met kortteksten [Meterkastkaart is onderdeel van de specifieke gebruikshandleiding]
23
© Geregeld BV
September 26, 2014
Template: Inhoudsopgave
Arial Bold 28 pt
Arial 18 pt
24
© Geregeld BV
Template: Inhoudsopgave
• Ad. 2 Specifieke (op-maat) gebruikshandleiding Arial Bold 28 pt
Meterkastkaart is onderdeel van de specifieke gebruikshandleiding
Arial 18 pt
Meterkastbox; nog geen standaard product Meterkastnorm NEN 2768;
25
© Geregeld BV
Ik dank u voor de aandacht
26
© Geregeld BV
