interview
BIOGRAFIE
DOOR JANNIE BENEDICTUS : FOTOGRAFIE ERIK VAN DER BURGT
RICHARD VAN HOOIJDONK:
Trendwatcher en futurist Richard van Hooijdonk (48) geeft jaarlijks 250 lezingen en masterclasses over trends en technologie en vliegt daarvoor de hele wereld over. Ruim 300.000 mensen bezochten zijn inspiratiesessies in binnenen buitenland. Hij is bekend van RTL en het wekelijkse ‘Mindshift’ op BNR Nieuwsradio en doceert aan Nyenrode en de Erasmus Universiteit. In het verleden werkte hij bij Ohra en DSB en was hij tijdelijk CDO bij Wegener. Samen met zijn team publiceert hij vele artikelen en boeken. Dit jaar gaat TrendXS live: interactieve platformen met de laatste trends binnen vele sectoren. Ook komen dit jaar twee nieuwe boeken uit ‘Banen van de toekomst’ en ‘System error’.
‘VERZEKERAARS DOEN NOG STEEDS ELKE DAG HETZELFDE’ Bazen van verzekeraars moeten zich schamen dat ze niet sneller reageren op technologische ontwikkelingen zegt futurist en trendwatcher Richard van Hooijdonk. “De branche heeft het nog te makkelijk.” Hij roept op tot nieuwe businessmodellen: verzekeraars moeten connected companies worden. “De komende tien jaar verandert er meer dan in de afgelopen honderd jaar. Besturen doe je samen met de toekomst. Zorg als CEO dat je een man of vrouw naast je hebt die 25 jaar jonger is en het wél begrijpt.” Van Hooijdonk is slotspreker op het am:event Innosurance, op 28 juni in Maarssen.
H
ij geeft zo’n 250 tot 300 lezingen per jaar. In binnen- en buitenland. Over technologische veranderingen die alles op z’n kop gaan zetten in healthcare, finance, automotive & IT. Trendwatcher en futurist Richard van Hooijdonk doet dat alweer een aantal
jaren, na een carrière bij onder andere Ohra, Wegener en DSB. Alom bekend is de chip die in zijn hand is geïnjecteerd en die dient als sleutel voor zijn huis en auto. Daags na dit interview vliegt hij naar New Delhi om een zaal IT-ers toe te spreken. Maar vandaag zit hij gewoon achter een kopje thee bij de Van der Valk in De Bilt. Hij is gekomen met zijn zelfrijdende Tesla. “Superhandig, hij
interview
houdt zes meter afstand van zijn voorligger. Ik zit lekker te werken, te bellen en te eten, hoef amper wat te doen.” Die zelfrijdende auto gaat veel veranderen voor verzekeraars. Daar gaat het wel vaker over, maar Van Hooijdonk is nog stelliger: die verwacht ook niet dat de verzekeringsbehoefte dan uiteindelijk verschuift naar autofabrikanten en softwareontwikkelaars. “Software en data zijn in staat risico straks voor bijna honderd procent uit te schakelen. De kostprijs van risico zal extreem laag of nul worden. Een zelfrijdende auto botst gewoon niet. Dat is voor verzekeraars ongelooflijk impactvol: ik weet uit mijn tijd bij Ohra dat een kwart van de omzet uit autoverzekeringen kwam. Maar niemand realiseert zich dat voldoende. Een PvdA plan om binnen tien jaar in Nederland alleen nog elektrisch te rijden, ging van tafel omdat de politiek denkt dat de techniek van de batterijen nog onvoldoende is. Dat is redeneren met kennis van nu, over twee jaar kunnen die batterijen dat wél. Verzekeraars zijn al net zo. Die zitten ook nog in de oude wereld. Ze leren het nooit. Ze beginnen tegen mij altijd over de ‘fabriek’ en hoe lastig het allemaal is. De fabriek. Hou daar eens over op denk ik dan. Er zijn heel andere dingen aan de hand.” Zo, we zijn begonnen. Van Hooijdonk neemt een slokje thee. Brede grijns. “Ik ben alleen de messenger hè.” Verzekeraars leren het nooit zeg je, waarom niet?
“Sectoren die gewend zijn aan doorlopende inkomsten, die veranderen moeilijker. Verzekeraars hebben dat met premie, uitgeverijen hebben dat met abonnementen. Er zijn twee redenen om te veranderen: het water staat je aan de lippen óf er komt een aanval van een concurrent. Als dat niet gebeurt en er komt gewoon geld binnen, dan blijf je elke dag hetzelfde doen. Het prolongeert wel. Er is geen urgentie. En dat is ook niet erg zolang de
12
:
NUMMER 21
wereld constant is. Maar dat is hij niet meer. Ik denk trouwens dat het voor mensen in de verzekeringsbranche nog moeilijker is dan voor anderen. Deze mensen houden per definitie niet van risico’s en onzekerheid. Daarom werken ze ook in de verzekeringsbranche.” Ontbreekt er een grote concurrent?
“Nog wel, maar dat is een kwestie van tijd. Apple, Google en Amazon gaan de wereld overvleugelen. Google Compare is weliswaar even gestopt maar ze zijn bezig met veel grotere dingen. Ze hebben alle data. If you have the data, you have the customer. Dankzij die data wordt de kwaliteit van de klant op een andere manier bepaald. Vroeger ging het om leeftijd, inkomen en woonplaats. Nu gaat het om de sites die je bezoekt, hoe je leeft en rijdt. We krijgen te maken met wearables, online gedrag en mobiel gedrag. De traditionele manier waarop banken en verzekeraars werkten op het terrein van risicomanagement en acceptatie verandert. Neem iets als een vast contract als criterium voor een lening, dat is ouderwets. Geen jongere is nog geïnteresseerd in een vast contract.” Een aantal technologische ontwikkelingen, betoogt Van Hooijdonk, zal verzekeraars enorm gaan raken. De zelfrijdende auto dus bij uitstek, maar ook de 3D-printer. “Dat is ook zo’n leuke. Er zijn nu al varianten die tien verschillende materialen kunnen uitprinten. Alles wordt straks lokaal uitgeprint. Als er iets in huis kapot is, maar ook een dakkapel, het maakt niet uit. Producten worden door de 3D-printer goedkoper, zo niet gratis. Je inboedel verzekeren wordt minder nodig. Bovendien wordt je huis slimmer. Niet alleen rookmelders, maar alles wat we gebruiken heeft straks sensoren. We kunnen bewegingen zien waardoor de verzekeraar precies weet in welk huis of welk kantorencomplex de meeste risico’s zijn. Dan dringt zich de vraag op: waarom zou ik als gezin met vier kinderen meer moeten betalen dan een gezin met twee kinderen als ik aantoonbaar toch nooit thuis ben. We
’TECHNOLOGIE ZAL DE FACTOR RISICO WEGNEMEN’ kunnen straks echt betalen voor gebruik en voor risico. Dat geldt ook voor zorgverzekeringen: binnen afzienbare tijd heeft iedereen een e-pil in zich die in een vroegtijdig stadium verkeerde cellen opspoort en antistoffen afgeeft. Mijn voorspelling is dat we tussen nu en tien jaar stukjes technologie in ons lichaam krijgen die ons gaan beschermen en waarschuwen in voorfases van ernstige ziektes en virussen.”
Van Hooijdonk spreekt op 28 juni 2016 op Innosurance, het am:event voor innovatie in de verzekeringsbranche. Op dat congres staat het prioriteitenlijstje voor de komende twee jaar centraal. Sprekers uit de internetwereld, maar
Betalen voor gebruik en risico beïnvloedt ook
ook deskundigen die in-
solidariteit. Nu betaalt iedereen dezelfde premie
spireren en verder kijken
voor de basisverzekering. Krijgt een verzekeraar
dan vandaag, geven een
straks alleen nog de slechte risico’s binnen?
houvast voor wat er op
“Nou, ik zou zeggen: risico’s die ze in kaart kunnen brengen. Waar het mij om gaat is dat we naar een nieuw soort verzekeringsdemocratie gaan. En die democratie houdt in dat je betaalt als je het nodig hebt. We verzekeren ons tegen een onzeker voorval, dat was altijd het idee. Alleen is het voorval straks niet onzeker meer. Technologie neemt de factor risico weg. Teveel mensen worden nu verzekerd tegen risico’s die zich nooit en te nimmer gaan voordoen. Straks gaan mensen precies die premie betalen die tegenover het risico staat dat ze lopen. Waarom zouden mensen die niks hebben, moeten betalen voor mensen die een hoop gezondheidsissues hebben?”
de sector afkomt. Kijk
Dat ligt eraan, als die zieke persoon toevallig jouw partner of kind is...
“Dat is dus een interessante discussie die we vroeger niet konden voeren, maar nu wel.” En de mensen met zo’n hoog risico gaan enorm veel premie betalen?
“De risico’s zijn dan in kaart. Dan kunnen overheid en verzekeraars daar met elkaar iets op bedenken. De overheid besteedt nu heel veel geld aan zorg, die kosten stijgen jaarlijks. Maar over een jaar of vijf tot acht is nanotechnologie in staat om schadelijke cellen, zoals kanker, op te ruimen. Ernstige ziekten bestaan niet meer of ze worden in een zeer vroege fase door de
voor meer informatie op innosurance.amweb.nl.
elektronische pil opgemerkt. De zorgverzekeraar kan dan zeggen: ik ga met techniek voor jou zorgen, ik ga van de wieg tot het graf zorgen dat je geen kanker krijgt. Daar betaal je dan als klant bijvoorbeeld een servicepremie voor. Daar, in de voorfase, worden zorgkosten bespaard die we kunnen gebruiken voor de ernstige risico’s. Ik denk dat we over vijf tot acht jaar geen huisartsen meer hebben. Met tools en technieken kun je jezelf monitoren en curen. Een mooi voorbeeld daarvan is AliveCore. Een klein apparaat dat je op je smartphone klikt. Binnen drie minuten ontvang je een live ECG. Over aan aantal jaren staan we voor een slimme badkamerspiegel met een healthservice erin die bijvoorbeeld een vlekje in je gezicht registreert. De spiegel maakt er een foto van, die gaat naar Watson, de slimme computer van IBM. Watson zoekt in de database met 300.000 kankervlekjes en je weet meteen of je wat hebt. De zorgverzekeraar krijgt een andere rol, zal zich bewegen op het terrein van preventive healthcare.” En de algemene verzekeraars? Hoe zie je de toekomst voor bijvoorbeeld pensioenverzekeraars?
“Pensioen is iets van het verleden. Dat ontwikkel-
15 APRIL 2016
:
13
interview
den we omdat we dachten dat we tot ons 65e gingen werken. Mijn zoontje van 3 wordt minimaal 130. Door al deze technologie wordt hij ouder en kan hij langer verdienen. Zijn pensioendruk wordt lager. Hij gaat op z’n 100e stoppen. Dan heeft hij nog wel een oude dag nodig, maar dat is een heel andere oude dag dan nu. De jeugd van tegenwoordig moet je gaan pakken op ontwikkeling en ontplooiing. Als verzekeraar moet je op zoek naar nieuwe modellen die mensen vrijheid geven. En dat is niet alleen pensioen. Dat betekent dat je ze helpt met hun gezondheid en met hun opleiding en ontwikkeling zodat ze lang mee kunnen. Mensen worden nu nog opgeleid voor banen die straks niet meer bestaan, daar moeten we over nadenken. De rol van die pensioenverzekeraar is nu nog: op geld zitten en het verkeerd beleggen. Dat moet veranderen: hij moet zich bezighouden met de toekomst van mensen.” Zie je goede dingen gebeuren bij verzekeraars?
“In Nederland? Nee. Nergens. Wat ik zie is meer van hetzelfde. Het zijn dingetjes. Of iets gaat net via een ander kanaaltje, dat is niet genoeg. Ik hoor ook veel over investeringen in FinTech. Dan kopen ze weer een bedrijfje. Helpt ook niet. Het is tijd voor een structurele visie. Waarom gaat een verzekeraar niet samenwerken met TNO en researchcentra om na te denken over maatschappelijke gezondheidszorg? Waarom denken pensioenverzekeraars en fondsen niet samen met onderwijsorganisaties na over educatie en de banen van de toekomst? Het is niet de tijd om stil te zitten. Je moet nu de zaken in kaart brengen. Experimenteren. Veel fouten maken, op je bek gaan en leren. Dat is de enige manier om een disruptieve strategie vorm te geven. Als CEO en directie moet je je schamen dat je niet iedere maand met een serie pilots komt. CEO’s hebben futurelabs nodig die tientallen experimenten per jaar uitvoeren.”
‘Veel fouten maken, op je bek gaan en leren’
dan je denkt en ooit hebt meegemaakt. Er is maar één regel: verandering is de constante factor. Je moet je organisatie bouwen op dat nieuwe fundament. Je hebt het oude bedrijf; dat wordt steeds kleiner; banen verdwijnen. En je hebt the next company waarin je met veel minder mensen dezelfde omzet doet. Die bestaande organisatie moet je lekker laten doordraaien: want daar verdien je nog veel geld. In die nieuwe organisatie zet je jonge mensen neer en daar investeer je in. Als CEO moet je je sowieso schamen dat je niet een jongere CEO naast je hebt met wie je het bedrijf bestuurt. Besturen moet je samen doen met de toekomst. Maar helaas. Directies en CEO’s besturen en denken nog maar al te vaak vanuit de wereld van nu en vroeger. Dat is lastig, want het bedrijf van de toekomst is een hyperconnected insurance company: een databedrijf dat praat met de wereld om zich heen. Dat problemen oplost. Er is een bestaande lijn tussen verzekeraars en klant: een vertrouwensstructuur. Op die lijn kun je ook nieuwe producten en diensten neerzetten. En dat zijn misschien niet de producten en diensten die we gewend zijn.” En de tussenpersoon?
“Nou, zijn rol wordt de komende jaren toch wel belangrijk. De komende tien à vijftien jaar raakt
BLOCKCHAIN Van Hooijdonk illustreert de aarzeling van de financiële wereld aan de hand van blockchain. “Ik kom redelijk vaak bij banken en verzekeraars en al drie jaar geleden kwam in die gesprekken blockchain op, het systeem achter de bitcoin: een soort boekhoudsysteem, een grootboek zou je kunnen zeggen. Dat wordt door de mensen met wie ik praat trouwens meestal eerst massaal afgekraakt terwijl ze allang hadden moeten experimenteren. Pas nu, drie jaar later, zeggen ze: toch wel interessant, we gaan er een pilot mee doen. En vervolgens gebeurt er bijna niks. Er is niemand die zegt: gaaf, vet, ik begin een project waarbij we binnen een paar maanden onderzoeken hoe we dit gaan inzetten bij de polisadministratie. Ze zijn niet gewend om te veranderen. Mensen in het
Ze hebben natuurlijk ook een hoop legacy.
algemeen en banken en verzekeraars in het bijzonder zijn gemaakt om elke
“Natuurlijk. Maar de wereld verandert sneller
dag hetzelfde te doen. Ze willen gewoon liever niet veranderen.”
14
:
NUMMER 21
’DE TUSSENPERSOON IS DE KOMENDE TIEN JAAR NOG WEL BELANGRIJK’ iedereen in verwarring, mensen kunnen de digitaliseringsdruk niet aan. Hij heeft dan nog veel werk. Maar daarna zal hij worden uitgeschakeld door systemen en technieken, het wordt commodity. Mijn auto laat straks zelf wel weten dat hij moet worden herverzekerd. Tussenpersonen moeten zich afvragen: wat is mijn verzekeringsportefeuille die gebaseerd is op de oude economie straks nog waard? Ga dus samen met de verzekeraars op zoek naar nieuwe businessmodellen. Ga kijken wat je op die bestaande lijn van vertrouwen nog meer kunt doen.”
“Ik ben niet te handhaven in een bedrijf, ik heb meteen met iedereen ruzie. In een meeting met de raad van bestuur val ik na drie minuten in slaap. Je moet in een bedrijf twee soorten overleg hebben: onderhoudsoverleg en toekomstoverleg. Alleen dat laatste vind ik interessant. “Maar voor Atos bijvoorbeeld moet ik honderd wereldwijde talenten klaarmaken voor de toekomst. Dat kan ik. Ik zou ook best een chief disruption officer willen zijn in de raad van bestuur van een verzekeraar. Maar de kans is groot dat ik na twee gesprekken alweer buiten sta. Jammer, want er staat verzekeraars een enorm interessante tijd te wachten.”
Stel: een grote verzekeraar vraagt je hulp: zou je terug willen keren in de sector? Advertentie
Nieuw in de Bedrijventool! Bedrijfsauto’s online vergelijken én aanvragen De Nedasco Bedrijventool biedt nu ook een online premievergelijking voor zakelijke personen- en bestelautoverzekeringen. U kunt zo eenvoudig via één portaal een volledig zakelijk verzekeringspakket op maat offreren. Wat biedt de Bedrijventool u nog meer? Pakketkorting tot 10%
Opname serviceabonnement mogelijk
16 verzekeringsoplossingen
Met of zonder provisie
Maatwerkofferte mogelijk
Snelheid en gemak
Zo werkt Nedasco. www.nedasco.nl/voordeelpakketbedrijven Serviceprovider in schade, zorg en inkomen.
15 APRIL 2016
:
15
