Biobased Inkopen. waarom en hoe doe je dat?

Biobased Inkopen waarom en hoe doe je dat?

Een eerste verkenning biobased inkopen November 2013 – Juni 2014

Kernteam van Rechts naar links: Martin Scherpenisse (strategie inkoop Provincie Zeeland), Anita de Moor (beleidsadviseur biobased Provincie Zeeland), Richard van Bremen (beleidsadviseur circulaire economie Provincie Zeeland), Bernadette Lere (inkoop Provincie Zeeland), Stefan Boogaard (inkoop Provincie Zeeland), Dick van der Ploeg (CoE BBE), Mariska van Dalen (consultant sustainability Tebodin), Willem Stevense (consultant sustainability Tebodin). Naast het kernteam speciale dank aan: Tractaatweg/Gebouw G: Paulus Woets, Wim Roelse, Thijs Gilde, Silco Saaman, Ad Segers, Geraldine Siereveld, Robbert-Jan Swiers, Martijn Hoosemans, Henk Leeftink, Jacqueline de Vries-Biersteker, Ab Lourense, Rob van Grunningen, Coen Verhoeve, Martin Krombeen, Jan Hooijer, Koos de Groot (Provincie Zeeland), Anna Daver, John de Wijze en Remco Brandeburg (Tebodin), Douwe Frits Broens (Centre of Expertise BioBased Economy). Esther Stapper (Stapper Advies), Ben de Reu (Gedeputeerde biobased economy Provincie Zeeland), George van Heukelom (Gedeputeerde inkoop Provincie Zeeland)

2

B

iobased inkopen?

Geïnspireerd door het collegeprogramma 2011-2015, de Kamer van Koophandel en het beleidskader duurzame bedrijfsvoering, heeft Provincie Zeeland het initiatief genomen om haar eigen inkoopbeleid tegen het licht te houden met het doel te inventariseren wat er nodig is om een biobased inkoopbeleid te voeren. Bijkomende doelstellig is om hiermee tegelijkertijd de lokale economie te stimuleren. Onder regie van Tebodin is in samenwerking met de Provincie Zeeland en het CoEBBE (Centre of Expertise BioBased Economy) van Avans en Hogeschool Zeeland een studie uitgevoerd. De studie had tot doel: 1. Biobased te definiëren 2. Inkoopcriteria vast te stellen en relevante inkooppakketten te duiden 3. Inkoophervormingen en stimulerings strategieën aan te reiken om de Provincie en andere stakeholders in beweging te krijgen 4. Routekaart voor implementatie aan te reiken De uitkomsten van de studie zijn tijdens het evenement “Biobased inkopen, waarom en hoe doe je dat? “, gepresenteerd aan o.a. de inkopers, beleidsmedewerkers en bestuurders van de Zeeuwse gemeenten, het Waterschap Scheldestromen, Rijkswaterstaat, opleidingsinstituten en kennisinstellingen en woningcoöperaties. Naar aanleiding van dit evenement hebben ruim 40 deelnemers aangegeven graag te worden benaderd voor vervolginitiatieven. Provincie Zeeland pakt deze handschoen op en zal de eerste initiatieven faciliteren om het proces opgang te brengen en zoveel mogelijk geïnteresseerden te betrekken bij de verdere ontwikkeling en uitrol van biobased inkopen.

BioBased Inkopen, waarom en hoe doe je dat?

3

Document:

3312123

Datum:

15-07-2014

Opgesteld door:

Willem Stevense/Mariska van Dalen, Tebodin

In opdracht van:

M.C. Scherpenisse, Provincie Zeeland

4

I

nhoudsopgave

1.

Introductie

6

2.

Definitie en Criteria Biobased

8

3.

Inkooppakketten en marktonderzoek

10

4.

Routekaart en stakeholders

12

5.

Hervormd Inkoop Model

14

6.

Bijeenkomst 14 mei 2014

16

7.

Aanbevelingen en vervolgstappen

26

Bijlagen:


1.

Toelichting en scoremodel criteria

2.

Biobased Checklist Mei 2014

3.

Concept Routekaart

5

6

I

ntroductie

Het college van Gedeputeerde staten in Zeeland wil haar eigen inkoop verder verduurzamen. De biobased economy is binnen het provinciale collegeprogramma ‘Stuwende Krachten’ een belangrijk beleidsprogramma om te komen tot groene bouwstenen als vervanging van olie. Daarom is besloten om een onderzoek uit te laten voeren naar de potentie van biobased producten binnen haar inkoop portefeuille. Provincie Zeeland wil innovatiegericht aanbesteden om de marktkansen van innovatieve producten of processen te vergroten. De ambitie van de Provincie is om als een van de eerste organisaties op grotere schaal biobased in te kopen. Doel van dit onderzoek is om de mogelijkheden en kansen voor biobased inkopen in beeld te brengen. Het gaat hierbij zowel om producten/services als aanbestedingen zoals een renovatie van een gebouw of de aanleg van infrastructureel werk. Het onderzoek naar biobased inkooppotentieel heeft mede tot doel om de lokale economie te stimuleren. Provincie Zeeland is zich zeer bewust van de inspanningen die worden geleverd door de (lokale) industrie en het midden- en kleinbedrijf. Naast ondersteuning van al deze initiatieven met verschillende middelen ziet Provincie Zeeland met name een rol voor zichzelf weggelegd als een “launching customer”, (stimuleren door aankoop). Door het goede voorbeeld te geven en de kennis hierover te delen hoopt zij de biobased economy te laten groeien in kwaliteit en capaciteit.

Werkzaamheden Om de mogelijkheden voor biobased inkopen door de provincie te onderzoeken zijn de volgende stappen ondernomen: 1e. Kaders van het onderzoek vastleggen definitie en criteria 2e. PIANOo inkooppakketten doorlichten en inkooppakketten selecteren 3e. Analyse van geselecteerde pakketten en mogelijke beschikbare biobased producten 4e. Presentatie resultaten biobased producten BioBased Inkopen, waarom en hoe doe je dat?

5e. 6e. 7e. 8e.

inkopers Verkennend marktonderzoek biobased producten pilots Opstellen van een routekaart, biobased inkoopmodel en uitwerking tool voor ondernemers Presentatie resultaten externe stakeholders en workshop Opstellen van een eindrapportage

Alle vorderingen van het onderzoek zijn gedocumenteerd in 4 posters en behandelen de definitie, de criteria, de geselecteerde inkooppakketten, de routekaart en het biobased inkoopmodel. De posters zijn gebruikt voor interne communicatie en voor een workshop met inkopers en beleidsmedewerkers tijdens een bijeenkomst op 14 mei 2014. In deze workshop is een directe feedback op de aanpak en de resultaten gevraagd. In de nu volgende hoofdstukken worden de posters stuk voor stuk beschreven, waarna er een hoofdstuk volgt over de bijeenkomst van 14 mei en de geleverde feedback in de workshop.

Basisinformatie De biobased economy is een economie waarin bedrijven non-food toepassingen vervaardigen uit groene grondstoffen (biomassa). Het gaat om toepassingen als transportbrandstoffen, chemicaliën, materialen en energie (elektriciteit en warmte). Hierbij staat het optimaal verwaarden en benutten van de groene grondstoffen centraal. Met als randvoorwaarde dat we tegelijkertijd verschillende niet-voedsel producten uit de beschikbare biomassa en/of reststroom uit de agrosector benutten. De onderzoekswereld en het bedrijfsleven zitten niet stil en werken (gezamenlijk) aan nieuwe biobased producten, technologieën en toepassingen. Onder Nederlands voorzitterschap en secretariaat is de Europese normcommissie CEN/TC 411 Biobased products is opgericht. In opdracht van de Europese Commissie, worden normen ontwikkeld op het vlak van terminologie, biobased gehalte, duurzaamheidscriteria en LCA-aspecten van biobased producten. Voor o.a. biosmeermiddelen, biowasmiddelen en bio-oplosmiddelen zijn werkgroepen opgestart. 7

8

D

efinitie & Criteria Biobased

Om tot een sluitende definitie van biobased producten te komen is er verkennend onderzoek gedaan naar bestaande nationale en internationale normen en standaarden (http:// www.biobasedzeeland.nl/inkoop). Het onderzoek toont aan dat de genormaliseerde definitie van biobased nog niet bestaat. Het belang om de definitie zelf goed te formuleren is daarmee groter geworden. Biomassa is per definitie de onderscheidende grondstof wat een product potentieel biobased maakt. De definities van biomassa en biobased producten die worden gehanteerd voor de rest van het onderzoek zijn: Biobased producten bestaan uit materialen, chemicaliën geheel of gedeeltelijk aantoonbaar afgeleid uit biomassa (niet zijnde energie producten of voedselproducten). Biomassa is een biologisch afbreekbare fractie van producten (bewerkt dan wel onbewerkt), plantaardige en dierlijke reststromen uit de landbouw, bosbouw en aqua cultuur en reststromen van de verwerkende industrie, alsmede de biologisch afbreekbare fractie van huishoudelijk afval. Het uitsluiten van energie en voedselproducten is een bewuste keuze om een focus te leggen op fysieke producten en materialen die reëel worden ingekocht door de provincie. Dit houdt niet in dat energie en voedselproducten als onbelangrijk worden beschouwd. Voor beide zijn aparte programma’s operationeel binnen de provincie, die in een later stadium bijeengebracht kunnen worden. Speciaal belang in de definitie van biomassa wordt gehecht aan het feit dat de biomassa wordt gewonnen uit rest- en afvalstromen om de voedselproductie niet in gevaar te brengen. Een biobased product is idealiter een product geschikt voor een circulaire economie; indien de grondstoffen terug keren in de natuur (de biologische kringloop). Het onderzoek naar biobased producten inkoop wil in geen geval duurzame ontwikkelingen in de technische kringloop (niet composteerbaar wel recyclebaar) diskwalificeren. Beide kringlopen kunnen prima samen en tegelijkertijd functioneren. Vermenging van beide kringlopen dient zoveel mogelijk te worden voorkomen. BioBased Inkopen, waarom en hoe doe je dat?

Criteria Om Biobased producten in te kopen is het van belang om een toetsingskader te definiëren. Uit de verkennende literatuur studie is naar voren gekomen dat er een Nederlandse Praktijk Richtlijn is voor Biobased producten (NPR-CEN/TR 16208:2011). Deze richtlijn is als uitgangspunt gekozen voor het onderzoek. Aan de criteria uit de NPR is 1 extra criterium toegevoegd, namelijk het in beeld brengen van de totale kosten en opbrengsten tijdens de gehele levensduur. De reden hiervoor is dat in de praktijk blijkt dat levensduurvoordelen meegewogen moeten worden bij de aankoop om de extra kosten te legitimeren. De criteria en hun voorlopige toetsingskader zien er als volgt uit: 1.

Het % biobased ingrediënten van het product

2.

bepaald op basis van het totaal gewicht Functionaliteit en technische prestaties van het

3.

product voor de toepassing en gebruiksduur (o.a. hygiëne, brandveiligheid) Inzicht in de milieu impact van het product tij-

4.

dens de hele levenscyclus (o.a. toxiciteit, biodiversiteit, emissie, water en energie) Inzicht in de kosten en opbrengsten gedurende

5.

de levenscyclus van het product (o.a. onderhouds, energie, sloopkosten, hernieuwbare energie, gezond binnenklimaat, etc.) Inzicht in wat er met het product gebeurt aan het einde van de toepassingsduur (o.a. composteerbaarheid, biodegradeerbaarheid, herbruikbaarheid)

Voor toepassing zullen de criteria op elementen nader moeten worden gespecificeerd en worden voorzien van een weegfactor. Een verdere uiteenzetting van de criteria, het scoremodel en de weegfactoren is te vinden in bijlage 1. De criteria zijn een aanzet voor de inkoopafdeling om biobased mee te wegen, bijvoorbeeld door EMVI’s (economische meest voordelige inschrijving). De criteria zijn dus richtinggevend en niet uitputtend. BioPreferred Program (US) In Amerika is door de federale overheden wettelijlk vastgelegd dat ze biobased inkopen. Dit doen ze via twee sporen: 1. Minimum % biobased materiaal te bepalen en producenten te verplichten technische, gezondheids en milieu-informatie aan te leveren. 2. Vrijwillig label programma voor ondernemers om zicht te onderscheiden voor de consument. Deze aanpak heeft als inspiratie gediend. 9

10

I

nkooppaketten en selectie pilot

Om te toetsen hoe het inkoopbeleid hervormd zou kunnen worden is in eerste instantie een onderzoek gedaan naar de inkooppakketten zoals deze op dit moment gebruikt worden door Provincie Zeeland. Om een idee te krijgen van de significantie van het pakket en om inzicht te krijgen in het potentieel is er een analyse uitgevoerd. Potentieel Alle inkooppakketten van de Provincie zijn apart beschouwd en gewaardeerd op geschiktheid voor biobased. De inkooppakketten volgen de PIANOo indeling. De waardering of er binnen een pakket biobased producten zijn is op basis van parate kennis van het CoEBBE. Deze lijst heeft de basis gelegd voor de Biobased Checklist zoals deze is opgenomen in bijlage 2 van deze rapportage, waarbij potentiele pakketten een donkergroene kleur hebben. De Biobased Checklist is de eerste oriënterende database geworden in het hervormde inkoopprotocol. Significantie Significantie van het pakket is bepaald aan de hand van de volgende criteria: 1. Volume (euro’s) 2. Zichtbaarheid (intern/extern) 3. Deelbaarheid (met andere overheden) 4. Marktvraag in 2014 “Volume” om te verzekeren dat er een nominale impact wordt geleverd op de lokale economie, hoe groter, hoe beter. “Zichtbaar” om als inspiratie te dienen voor de maatschappij. “Deelbaar” om zo veel mogelijk relevante kennis die wordt opgedaan te kunnen delen. Om een eerste stap te gaan maken is het ook van belang dat er dit jaar inkooptrajecten op gestart worden vandaar dat ook de “Marktvraag” is meegewogen. Op basis van deze criteria zijn twee pakketten geselecteerd als meest geschikt voor een pilot: 1. 2.

Kantoorinrichting en benodigdheden Grond-, weg– en waterbouw (GWW)

Onderverdelen en toetsen Beide pakketten zijn onderverdeeld in levensduur categorieën. Voor pakketten met relatieve korte levensduur is de relevantie groter, een circulaire, biobased fabricage na te streven BioBased Inkopen, waarom en hoe doe je dat?

dan voor producten met een langere levensduur. Herinrichting Gebouw G (kantoor) De herinrichting van Gebouw G betreft binnenwanden, plafonds en het interieur van een deel van de kantoren op de Abdij. Een korte deskstudie leert ons dat er reeds een groot aantal biobased producten beschikbaar is voor dit project. Op basis van onderstaande databases: 1. Catalogus biobased materialen (zie inzet pagina 21) 2. C2C database (www.c2ccertified.org) 3. Database biobased delta (www.biobaseddelta.nl/producten) en de kennis van het CoEBBE is een excell gemaakt met een aantal producten per categorie.

Voor de gebruikers is de esthetische waarde en het design belangrijk, voor inkopers zijn de kostprijs en de levertijd en van belang. Per categorie zijn er 1 a 2 ondernemers benaderd om na te vragen in hoeverre de criteria voor biobased te beantwoorden zijn als ook nalevering, prijs en hygiëne c.q. brandveiligheid. De resultaten zijn terug te vinden op de website (http://www.biobased zeeland.nl/inkoop). Uit dit verkennend marktonderzoek komt naar voren dat de Cradle to Cradle producten een nieuw inkoop model kennen: Turntoo waarbij de consument geen eigenaar wordt van de producten, maar betaald voor gebruiksprestaties. Tractaatweg (GWW) GWW producten hebben traditioneel een lange levensduur. Er zijn veel normen en bijbehorende certificeringen met betrekking tot onder andere veiligheid. Voor innovatieve producten is het lastig om aan te tonen dat een product voldoet, omdat certificeringen veel tijd en geld kosten voor kleine bedrijven. Kansen die naar voren komen uit de database van Kamer van Koophandel, Cradle to Cradle en CoEBBE voor dit project zijn:  Geotextiel,  Biobased verf,  Wegmarkering,  Houten geleiderails,  Meubilair (portalen, bordjes en verlichting). Per categorie is een verkennend marktonderzoek uitgevoerd (zie eerder genoemde website). Uit het verkennend marktonderzoek komt naar voren dat hout inderdaad initieel duurder is maar dat deze meerkosten terugverdiend worden omdat hout onderhoudsarm is.

De levertijd, het volume, de nalevering als ook een gevalideerde bewijslast over de milieu impact zijn niet altijd aantoonbaar aanwezig bij producten in de ontwikkelingsfase . Hier ligt een belangrijke rol voor de provincie als “launching customer”. 11

12

R

outekaart en stakeholders

De transitie naar een biobased economy gaat niet over één nacht ijs. Hoewel de provincie de instelling heeft aan te pakken en niet in de theorie te blijven hangen is een routekaart onontbeerlijk om de nodige ontwikkeling te structureren. Niet in de laatste plaats omdat de biobased economy vele stakeholders kent die allemaal enigszins gelijkmatig hun stappen zouden moeten gaan zetten. Hiermee kunnen de reeds opgestarte projecten in de Biobased Delta elkaar gaan versterken. Een routekaart De provincie ziet het als haar taak “launching customer” te worden van biobased producten. Om deze rol waar te kunnen maken is er een routekaart opgesteld van 2014 tot en met 2020. in deze periode zijn 5 stappen gedefinieerd: 1. Analyseren kansen 2. Organiseren van de marktpartijen 3. Doen van biobased inkopen 4. Evalueren van de resultaten 5. Opschalen kennis met andere inkopers Voor de provincie als stakeholder in de biobased economy staat het inkoopproces centraal (blauwe taartpunt op de routekaart). Echter om het inkoopproces te kunnen laten ontwikkelen zijn er nog 3 trajecten te onderscheiden die mee zouden moeten evolueren: 1. Projecten waar biobased materialen getest worden of biobased wordt gebouwd 2. Lokale Economie versterken door lokale ondernemers te betrekken en de kans te


3.

geven om zichtbaar te worden Export van kennis en producten buiten de Biobased Delta.

Mogelijke projecten in de provincie Zeeland moeten worden geïdentificeerd. Door middel van analyse kan de slagingskans worden bepaald, waarna het traject van organiseren, doen, evalueren en opschalen volgt. Een eerste opzet van de routekaart is bijgevoegd in bijlage 3. Inzet, betrokkenheid en initiatief van lokale ondernemers wordt bewust door de provincie gestimuleerd en daar waar mogelijk zelfs gefaciliteerd. De ontwikkeling van de lokale economie in de slipstream van de ontwikkeling van de biobased economy is het ideaalbeeld van de Provincie. Vandaar dat er van meet af aan wordt ingezet op de export, het delen, van biobased kennis en biobased producten. Hoe meer de regio zich profileert op het gebied van biobased, hoe meer de regio wordt gezien als kennisdrager, hoe groter de aantrekkingskracht op nieuwe ondernemers om zich juist hier te vestigen voor de ontwikkeling en productie van biobased producten. Samen in beweging; de ondernemerstool In het kader van transparantie en met het doel direct concreet te worden is de provincie voornemens een tool te ontwikkelen waarin ondernemers direct hun product kunnen toetsen op de criteria die worden gehanteerd door de provincie als het gaat om biobased. Deze tool verschaft de ondernemer inzicht in zijn productscore op de schaal van biobased en indexeert ook gebieden waar mogelijk verbeteringen nodig zijn om nog beter te presteren. Tegelijkertijd verschaft deze productinformatie de Provincie inzicht in de beschikbaarheid en de laatste innovaties en ontwikkelingen van producten. De tool inspireert zodoende zowel de producent als de consument.

13

14

H

ervormd inkoop model

Op basis van de pilots is door de inkopers van Provincie Zeeland in beeld gebracht hoe het traditionele inkoopmodel wijzigt. Door gebruik te maken van de kracht en de bekendheid van dit model en deze uit te breiden met een paar “bi-passes” wordt er een eerste stap gezet in de transitie naar een biobased inkoopmodel. Er zijn 4 “bi-passes” geleverd aan het huidige inkoopmodel zijnde: 1. Biobased checklist 2. Data uit ondernemers tool 3. Biobased pilot projecten 4. Toets op en evaluatie van biobased criteria om deze verder te ontwikkelen

teria, zijn de biobased criteria voorzien van een scoremodel en weegfactoren, zie bijlage 1. In een evaluatie na de contractfase wordt beoordeeld of de toetsing goed heeft gewerkt en worden de criteria, het scoringsmodel of de weging eventueel aangepast voor de toekomst. Belangrijk in de transitie van traditioneel naar biobased is dat er twee sporen bewandeld worden: 1. Daar waar voldoende aanbod is criteria stellen om te selecteren 2. Daar waar onvoldoende aanbod is prestaties vragen om de markt te inspireren Voor beide is het van belang transparant te communiceren. De ondernemerstool speelt daar een belangrijke rol in voor zowel de markt als de inkoopafdeling zelf. Het doel van beide sporen is om het volume biobased producten te laten groeien. De provincie neemt hierin de rol op zich als “Launching Customer”.

Biobased checklist De biobased checklist draagt bij aan de eerste scan op mogelijkheden van biobased in de gespecificeerde behoefte (groen hokje). Omdat de ontwikkelingen snel gaan is het van belang dat de checklist goed wordt bijgehouden en altijd de meest relevante ontwikkelingen, innovaties en producten vermeld. Een eerste aanzet voor deze checklist is geleverd in bijlage 2. Data uit ondernemerstool Om marktpartijen de gelegenheid te geven zichzelf te toetsen op de biobased criteria wordt een ondernemers tool ontwikkeld. Alle data die worden geleverd door ondernemers via de tool wordt tijdens het marktonderzoek bekeken. Biobased pilot Indien er (nog) niet volledig kan worden geleverd vanuit de markt is het van belang om in het marktonderzoek vast te stellen of een pilot voor het geheel of een gedeelte van de inkoop behoefte van toegevoegde waarde zou kunnen zijn. Indien wordt geconcludeerd dat daar op basis van inhoudelijke gronden behoefte aan is, dient er een biobased pilot te worden geformuleerd voor aanbesteding. Toets op en evaluatie van biobased criteria Om de criteria te integreren met EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) criBioBased Inkopen, waarom en hoe doe je dat?

Wist u dat... DSM een watergedragen acrylaat verf bindmiddelen heeft ontwikkeld die voor 50% op biogrondstoffen is gebasseerd en geheel vrij is van oplosmiddelen.“Een technologische doorbraak die - eerst in de Verenigde Staten- en daarna ook in Europa op de markt komt”, zegt Sjaak Griffioen; Director Innovation van de businessgroep DSM Resins & Functional Materials. “De levenscyclusanalyse van de verf hars is 45% procent verbeterd in vergelijking tot een standaard fossil gebasseerde acrylaathars. Uit verschillende testen blijkt verder dat de verf net zo goed presteert als reguliere verf.” Naar aanleiding van het verkennend marktonderzoek in dit project heeft Tebodin contact gezocht met DSM. DSM heeft aangegeven dit biobased product stap voor stap op de markt te willen zetten. Naar aanleiding hiervan is er een nauwe samenwerking gestart tussen Tebodin, de Provincie Zeeland en Impuls Zeeland om mogelijk toepassingen voor deze verven te identificeren. 15

16

B

ijeenkomst 14 mei

Op woensdag 14 mei 2014 zijn door Provincie Zeeland de resultaten van het onderzoek naar de mogelijkheden van inkopen van producten uit de biobased economy gepresenteerd. Belangrijke uitkomst van het onderzoek is een inkoopmodel dat is ontwikkeld om ook daadwerkelijk producten uit de biobased economy in te kunnen gaan kopen. Dit model is samen met onderzoeksbureau Tebodin en het Centre of Expertise Biobased Economy (onderdeel van Avans Hogeschool en de Hogeschool Zeeland (University of applied Sciences) ontwikkeld. Gedeputeerden De Reu en Van Heukelom gaven aan dat het stimuleren van de biobased economy belangrijk is voor de werkgelegenheid en het op gang brengen van innovatie in Zeeland. Provincie Zeeland zal voor onder meer kantoorbehoeften, gebouwinrichting, wegenaanleg en -onderhoud daarom aan de hand van het ontwikkelde model voortaan nagaan of er biobased componenten kunnen worden toegepast. Onderdeel van de afwegingen bij biobased toepassingen zijn onder andere de levensduur en de levensduurkosten van de producten die worden gevraagd in de aanbestedingen. Zo wordt niet alleen de productie van biobased producten en grondstoffen gestimuleerd maar is er ook aandacht voor het op gang brengen van de vraag. Provincie Zeeland is van mening dat de overheid hierin ook een voorbeeldfunctie heeft. In de verwachting dat biobased inkopen navolging krijgt werden de resultaten van het onderzoek en het inkoopmodel gepresenteerd in bijzijn van inkopers, beleidsmedewerkers en bestuurders van de Zeeuwse gemeenten, het Waterschap Scheldestromen, Rijkswaterstaat, opleidingsinstituten en kennisinstellingen en woningcoöperaties


17

Poster 1 Definitie Kunt u de boodschap van de waarde piramide eens nader toelichten? Cascadering houdt in dat eerst de fracties met de hoogste toegevoegde waarde uit de biomassa gehaald worden, dit gebeurt via bioraffinage. Hoogwaardige componenten zijn bijvoorbeeld toepasbaar bij complexe farmaceutische of chemische processen. Minder hoogwaardig, maar nog altijd zeer interessant, zijn de componenten die onder meer in te zetten zijn voor de productie van vloeibare brandstoffen. Op de onderste trede van de waardepiramide staat de productie van stoom en energie.

Programma bijeenkomst 14 mei 2014 09.00 09.30 vin 09.45 Mar 10.00 10.15 10.30 11.00 11.15 11.30 11.50 12.00

18

Ontvangst met koffie Opening door Gedeputeerde Procie Zeeland Waarom Biobased inkopen door tin Scherpenisse Resultaten onderzoek door Mariska van Dalen Brainstorm 1: Criteria voor biobased inkopen Brainstorm 2: Biobased inkoopmodel Pauze Brainstorm 3: Routekaart biobased inkopen Korte plenaire terugkoppeling & Dis cussie Afsluiting door Gedeputeerde Pro vincie Zeeland Lunch

Poster 2 Criteria 5 criteria, analyse en scores is veel maar positief. Alles zit er in van start tot afdankfase. Er is een gezamenlijke systematiek en tool nodig. Zodat de Provincie Zeeland, de gemeente Schouwen, Rijkswaterstaat en de gemeenten niet ieder op hun eigen manier biobased gaan inkopen. Samen dezelfde criteria hanteren zodat er 1 vraag naar de markt komt. 1.

Hoe sluit je toxische stoffen uit? Toxische stoffen worden meegewogen in de LCA toetsing.

2.

Wordt het percentage biobased bepaald op massa of opdracht waarde? Het percentage wordt bepaald op massa, zoals beschreven in bijlage 1, de toelichting op de criteria.

3.

Wordt MVO en de herkomst van materialen niet vergeten? MVO wordt zeker niet vergeten, maar wordt in een later stadium toegevoegd om de drempel nu nog zo laag mogelijk te houden voor toetreding. Herkomst wordt meegewogen in de LCA.

4.

Kan er een nadruk op lokale levering en/of verwerking mee worden gewogen (bijvoorbeeld Zeeland of Zuidwest Nederland)? Het lokaal verwerken wordt nu meegewogen in de LCA. Recht halve kan er geen voorkeur worden uitgesproken voor lokale leveranciers.

5.

Is de toetsing aan de 5 criteria eenvoudig en snel (binnen 1 dag) door het MKB uit te voeren? De geplande ondernemerstool verschaft de ondernemer direct inzicht in de biobased score op de schaal van de Provincie. Hiervoor moet hij zelf wel de benodigde informatie kunnen leveren (zij bijlage 1, toelichting op de criteria)). Het ontbreken van een LCA of LCCA is geen belemmering om het product te toetsen, maar heeft natuurlijk wel invloed op de score

Wist u dat... er voor het maken van een levenscyclus Analyse (LCA) een genormeerde standaard is de ISO 14040. Met een LCA wordt inzicht verkregen in de milieu impact van het product voor de hele levensduur. Hierbij wordt rekening gehouden met de herkomst van de grondstoffen, de wijze van product en gebruik als ook de afdankfase. Veel Bedrijven maken Milieu Relevante Product Informatiebladen (MRPI) waarin de resultaten van de LCA zijn weergeven. Als inkoper kun je hier naar vragen. Naast een LCA bestaat er ook nog een levens cyclus kosten analyse (LCCA: life cycle cost assassment). Met deze analyse worden de kosten tijdens de levensduur van een product in beeld gebracht. Het gaat hierbij om de aanschafkosten, de onderhoudskosten en de gebruikskosten (operationele kosten, energie en water). Deze rekenmethode wordt ook aangeduid met de term Total cost of Ownership (TCO). Het gaat erom een goed inzicht te hebben in de totale economische waarde van een product. In de LCCA kun je de milieuschade als kosten mee wegen. Dit kan eenvoudig door de schaduwkosten uit de LCA mee te rekenen in de LCCA.


19

6.

Wie gaat de bewijslast valideren (toetsen)? Voor het valideren van de bewijslast wordt een onafhankelijke partner gezocht. Deze partner wordt betrokken bij de vormgeving van de tool. Provincie Zeeland zal hierin in aanvang een coördinerende rol nemen.

7.

Hoe kun je kleine innovaties groot maken? Belangrijk in de transitie is communicatie en het delen van kennis. Daarom is dit ook als een separaat traject erkend op de routekaart: “Export van kennis en producten”. Provincie Zeeland en het CoEBBE zien het als hun taak partijen te verbinden. De eerst volgende stappen op deze route zullen in 2014 worden gezet.

8.

Is er geen label voor biobased? Nee, er is (nog) geen Europees gevalideerd label voor biobased producten. Wel worden er op product niveau Europese normen geformaliseerd. Deze zijn nog in ontwikkeling. Er is wel een NPR (Nederlandse Praktijk Richtlijn) NPR-CEN/TR 16208:2011 die een wereldwijd overzicht geeft van toegepaste standaards wereldwijd. In de Verenigde Staten is een erkend label genaamd USDA.

9.

Worden de beoordelingen op basis van de criteria uitgewerkt ten behoeve van de transparantie naar marktpartijen en consumenten? Ja, de ondernemerstool geeft duidelijk aan hoe en waarom er gescoord wordt op de criteria (zie bijlage 1). Tevens zullen de criteria na iedere aanbesteding worden geëvalueerd op effectiviteit en bruikbaarheid (zie inkoopmodel)

10.

Kunnen er een aantal productengroepen worden uitgewerkt? Op dit moment wordt gewerkt aan de Tractaatweg en gebouw G.

11.

Moeten de criteria geen randvoorwaarden genoemd worden en daarmee iets flexibeler zijn? Door minimum eisen bijvoorbeeld te vervangen voor een

20

Wist u dat... Avans Hogeschool en Hogeschool Zeeland - HZ University of Applied Sciences - eigenaren zijn van het Centre of Expertise Biobased Economy (CoEBBE), officieel erkend door het ministerie van OCW. Hier werken ondernemers, wetenschappers, docenten en studenten samen aan het bevorderen van de kennis van, onderwijs over en onderzoek naar biobased economy. Het Centre of Expertise werkt nauw samen met het CBBE - Center for Biobased Economy, Wageningen University, de agrarische hogescholen en de HAN University of Applied Sciences. Het Centre of Expertise Biobased Economy heeft drie pijlers: onderwijs, onderzoek en kenniscentrum. De deelnemers van deze pijlers werken intensief met elkaar samen aan het realiseren van deze doelen

bonus bij goede prestatie. Belangrijk in de transitie van traditioneel naar biobased is dat er twee sporen bewandeld worden: 1. Daar waar voldoende aanbod is criteria stellen om te selecteren 2. Daar waar onvoldoende aanbod is prestaties vragen om de markt te inspireren Voor beide is het van belang transparant te communiceren. De ondernemerstool speelt daar een belangrijke rol in voor zowel de markt als de inkoopafdeling zelf. Het doel van beide sporen is om het volume biobased producten te laten groeien. Provincie Zeeland neemt hierin de rol op zich als “launching customer” (stimuleren door aankoop). 12.

Hoe gaan we om met de verhouding biobased versus duurzaamheid? Biobased inkopen focust zich op de biologische kringloop van het circulaire denken, de basis van duurzaamheid. Een circulaire (duurzame) economie erkent twee kringlopen: een biologische en een technische. Tevens zijn er duurzame besparings technieken te bedenken die niet direct in biobased zijn uit te drukken. Bij aanbesteding van ieder product wordt derhalve eerst een quikscan gedaan op basis van een actuele checklist en een verkennend marktonderzoek (zie inkoopmodel). Mocht hieruit blijken dat er geen of een te smalle basis is voor een biobased traject dan wordt vroeg in het traject besloten of biobased een rol gaat spelen in de betreffende aanbesteding of niet.

13.

Hoe gaan we om met het vaststellen van de duurzaamheid van de biomassa? Door middel van de LCA en de LCCA wordt volledig inzicht in de keten gevraagd en gegeven.

14.

Wordt innovatie niet belemmerd met het toepassen van de criteria? Met criteria op productniveau kun je het proces afremmen. De gemeente SchouwenDuiveland koopt bijvoorbeeld geen weg maar mobiliteit dus nieuwe oplossingen. Eigenlijk zijn er 2 sporen:  inkopen van producten met criteria




inkopen van "oplossingen" met prestatieafspraken Zie vraag 11

Wist u dat... er in 2012 een catalogus biobased bouwmaterialen is opgesteld door de Wageningen Universiteit in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

De catalogus heeft als doel de grondstoffen, materialen, producten en diensten die betrekking hebben op biobased bouwen zoveel mogelijk te rubriceren naar grondstof en toepassing en kort te beschrijven. In sommige gevallen voldoen puur biobased producten niet aan bouwvoorschriften en bestaat een product deels uit biobased materiaal en deels uit niet-biobased materiaal. Deze catalogus is opgesteld op basis van onder andere een update van de complete long list van hernieuwbare bouwproducten uit de eerdere studie van 2002, aangevuld met nieuwe bioproducten die sindsdien werden ontwikkeld.

21

Poster 3 Routekaart 1.

Wat voor projecten staan er op de rol en hoe speelt de biobased economy daar een rol in? De volgende projecten zijn actueel of worden onderzocht op biobased potentie. Ze zijn gegroepeerd in de categorieën Analyseren, Organiseren, Doen overeenkomstig de categorieën in de routekaart:  Rijkswaterstaat: 2 pilots in de categorie "doen"  R&B Wonen: biobased renovatie



huurwoning in de categorie "doen" = uitproberen en nagaan waar de kansen liggen. Provincie: Gebouw G en Tractaatweg, Avans: directeur/bestuur heeft dui-

     

delijk de wens uitgesproken biobased initiatieven op te willen pakken Greendeal biobased bouwen Gemeente Middelburg Schouwen Duiveland Provincie NB: biobased ontvangsthal Gemeente Terneuzen Biobased Brug Iedere gemeente doet op "zijn ma-



nier" iets met duurzaamheid: Middelburg fietsplan, Goes fairtrade, Schouwen-Duiveland klimaatneutraal. Via de aanpak van biobased inkoop is bundeling van krachten mogelijk. Green deals EZ/BZK, biobased delta



  2. 3. 4. 5.

22

site, organiseren nieuwe bedrijvigheid door Impuls, ideeën netwerk, meldt botsende belangen bij EZ. Experimenteer zones, demo product opschaling, meedenken met product referenties, onverwachte ontmoetingen, planologie vs biogas. Scalda onderwijsinstelling, Cultuur (bij bedrijven/mindset) Subsidie EU LCA’s biobased pro-

ducten Wie borgt de kennis waar van bio -based producten? Wil het Rijk helpen bij ontwikkeling van de ondernemerstool? Worden er pilots opgestart en hoe wordt hierover gecommuniceerd? Hoe wordt de kennis gedeeld aan collega’s en andere afdelingen van de

6.

Provincie? Niet alle groepen hadden voldoende tijd om de projecten te plaatsen op de routekaart. Hoe kan ik die kenbaar maken? Het antwoord op de voorgaande vragen (2 tot 6) liggen besloten in de nabije toekomst. Het onderzoek zoals nu is afgerond is het begin van een transformatie proces waarin biobased binnen de inkoopafdeling en de rest van de Provincie een vaste plek gaat verwerven. Dit transformatie proces wordt mede vormgegeven door de bezoekers van de eerst volgende bijeenkomst georganiseerd door de Provincie. De eerste aanmeldingen voor deze bijeenkomst zijn verzameld op de bijeenkomst van 14 mei 2014. Eventuele nieuwe geïnteresseerden kunnen zich melden bij Richard van Bremen ([email protected]) en Anita de Moor ([email protected]) van de Provincie.


Wist u dat? R&B wonen een voorbeeld project heeft ontwikkeld voor een biobased renovatie van een huurwoning uit de vijftiger jaren. Het resultaat kan worden bekeken op www.renbduurzaam wonen.nl/projecten/biobased-onderhoudkruiningen. De voordelen voor biobased bouwen zijn: 1.

2. 3. 4.

5.

6.

Door biobased te bouwen kunnen eenvoudig hoge isolatiewaarden worden bereikt en koudebruggen in de constructie vermeden Biobased bouwmaterialen dragen bij aan een goede vochthuishouding en een goed binnenklimaat Biobased afwerkingsmaterialen zorgen voor een warme en behaaglijke sfeer in de woning Isolatiematerialen van plantaardige materialen zorgen voor een langzame opwarming in de zomer en helpen overhitting tegen te gaan Biobased materialen bieden minder gezondheidsrisico’s tijdens de verwerking en de gebruiksfase dan traditionele bouwmaterialen Voor biobased bouwen wordt geen beroep gedaan op schaarse grondstoffen, bouwafval is composteerbaar

23

Poster 4 Inkoopmodel

24

1.

<stelling> Het beleid is de basis waarop biobased inkoop kan plaatsvinden. Inkopers willen wel maar moeten heel veel en maken zich zorgen over tijd en prioriteit die kan verschuiven vanuit politiek speelveld. Inkoop behelst veel aspecten die betrokken moeten worden bij een inkoop, door verankering in het beleid wordt de politieke gevoeligheid verminderd. Daarom is het goed om na te denken over hoe biobased toe te passen per inkoop. Wanneer er een politiek belang is, moet er voldoende capaciteit beschikbaar worden gemaakt om vooraf goed onderzoek te doen.

2.

<stelling> De kennis over wat biobased is ontbreekt bij gemeenten. Ook bij de beleidsambtenaren van milieu/ duurzaamheid. Laat de afdelingen inkoop & duurzaamheid gezamenlijk optrekken en in hun organisatie het voortouw nemen, zowel ambtelijk als bestuurlijk!

3.

Hoe breng je het inkoopproces op gang? Het inkoopproces is niet wezenlijk veranderd, maar er zijn stappen toegevoegd. Je brengt het op gang door gewoon te DOEN.

4.

Sluiten we hiermee partijen uit? En Komen we dan niet op 1 leverancier uit? Hiervoor is het marktonderzoek van belang. Het biobased inkoop proces is niets anders dan een "regulier" inkoopproces waar de kwaliteitsaspecten worden meegenomen en vooraf worden getoetst of partijen niet worden uitgesloten.

5.

Hoe leg je je keus uit aan de markt? Bij elk inkoopproces moeten keuzes kunnen worden verantwoord aan de markt. De keuze voor biobased moet een stimulans zijn voor de markt, maar kan en mag nooit beperkend werken.

6.

Hoe zorg je voor het stimuleren van bedrijven om met biobased producten te komen? Door aan de markt de voorkeur voor biobased kenbaar te maken en dus vraag naar biobased producten te creeëren. Biobased wordt extra gestimuleerd in de beoordeling. Ook de mogelijkheden voor het doen van pilots is een stimulans voor de markt.

7.

Hoe voorkom je dat het een papieren exercitie wordt. Zoals ISO 9001, is de beste leverancier o.b.v. criteria ook de beste leverancier? En hoe toetsbaar? De biobased markt is nog niet volgroeid, niet alle producten zijn al getest en bewezen. Ook zijn er nog geen normen. Er moet door iedereen ervaring op gedaan worden in de biobased markt. Ons advies: Praat met de markt en verifieer met je leverancier voor de gunning.

8.

Hoe beheers je hetgeen dat wordt aanboden ook voldoet in de praktijk. Zoals bij elke inkoop geldt bij biobased inkopen ook dat een leverancier aan zijn resultaat- en inspanningsverplichting moet voldoen.

9.

Onbekendheid met biobased producten, lengte begrotingslooptijd? Wanneer producten nog te onbekend en niet bewezen zijn, kun je risico's lopen en voor extra kosten komen te staan. Hierbij kan een pilot uitkomst bieden.

10.

Soepel omgaan met weten regelgeving. Hoe organiseren we dat? Onze methodiek is er juist op gericht dat dit inkoopmodel geschikt is om toe te passen binnen de huidige weten regelgeving.

11.

Wordt markt consultatie belangrijker?, zo ook: interactie met ondernemers? Prestatie inkopen? Functioneel aanbesteden (circulaire economie)? Absoluut!

12.

Hoe kun je de criteria meten? Biobased preferred opnemen in aanbestedingsvoorwaarden, welke normen? Hoe om te gaan met botsende beloning binnen de opgestelde criteria? De criteria zoals ze nu zijn uitgewerkt zijn uitgedacht en onderzocht op basis van kennis en ervaring (zie ook NPR richtlijn), wat natuurlijk niet betekent dat ze nooit meer verbeterd kunnen worden. Zoals eerder al aangegeven is marktonderzoek vooraf cruciaal.

Wist u dat? De Cradle to Cradle certificeringsstandaard in de NPR voor biobased producten, is geëvalueerd als een programma dat op een eenvoudige holistische aanpak de impact van producten op de omgeving, mens en milieu meet. In het programma wordt via 5 labels (basic, brons, zilver, goud en platinum) toegewerkt naar een circulaire productie en producten met een positieve voetafdruk. Binnen het programma kiezen ondernemers voor hun product een biologische of een technische kringloop. Ondernemers krijgen inzicht in de herkomst en gezondheid van de materialen waarmee ze hun product maken en de herbruikbaarheid. Naast materialen wordt ook gekeken naar de energie om het product te maken, het watergebruik en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Tebodin is 1 van de geaccrediteerde assessors om bedrijven te begeleiden bij het behalen van het label. Het Cradle to Cradle Product Innovation Instituut is verantwoordelijke voor de ontwikkeling van deze product standaard en het certificaat. Voorbeelden van biobased producten met een Cradle to Cradle label zijn biofoam van Synbra Technology, SatinoBlack toiletpapier van Van Houtum en de keramische vloer- en wandtegels van Mosa. Voor meer informatie over de standaard en het instituut zie: www.c2ccertified.org


25

26

A

anbevelingen en vervolgstappen

 

ervaring om proces te sturen. Zorg voor training en kennisdeling. Inventariseer de mogelijkheden voor Europese subsidies en doe dit gezamenlijk

Vervolgstappen

 

Organiseren van een vervolgbijeenkomst Opzetten van een communicatieplatform

Aanbevelingen project team



Borg het biobased model in de reguliere



werkprocessen inkoop. Continueer projectgroep voor borgen op-



volging en monitoring voortgang. Ondernemerstool laten bouwen en jaarlijks updaten en valideren door een onafhankelijke partij Routekaart delen met externe partijen en vullen met lopende projecten en initiatieven. Maak mede eigenaarschap zichtbaar en deel jaarlijks kennis met elkaar. Maak ruimte voor pilots. Bijvoorbeeld door



het opdelen in kleine percelen waardoor kleinere innovatieve partijen ook mee kunnen doen in een tender. Producten met een korte levensduur zijn



hiervoor heel geschikt. Betrek de markt erbij. Werk met multidisciplinaire teams : hele



keten vanaf het begin van de vraag specificatie (GWW greendeal) Start pilot met grondstoffen paspoort en



levensduur in beheersystemen (GWW systeem lijkt heel geschikt) Bouw de criteria in de toekomst uit met





duurzaamheid (nw aanbesteding) en circulaire economie . Aanbevelingen vanuit de brainstorm



Veranker biobased preferred in een geza-



menlijk beleidskader (biobased inkopen) Werk samen om de vertaalslag naar de



markt te maken en verdeel de taken Geef ruimte aan de ondernemers en voor innovatie door de criteria niet uitsluitend maar uitdagend maken Houd de criteria flexibel en ga in de praktijk toetsen hoe ze werkend te krijgen. Begin simpel en probeer niet perfect te zijn



in het begin. Evalueer, zorg voor bundeling kennis en






27

Bijlage 1: Toelichting en scorebord criteria

Inleiding Ten grondslag aan de criteria voor biobased producten ligt de NPR (Nederlandse Praktijk Richtlijn) opgesteld: NPRCEN/TR 16208, juni 2011. De NPR is een analyse van bestaande standaards, methodes en rapporten gerelateerd aan biobased. In het onderzoek voor de provincie Zeeland is een eerste aanzet gemaakt de definitie van biobased volledig te maken en de criteria meet- en weegbaar te formuleren voor het inkoopproces. Er zijn vijf criteria geformuleerd voor het waarderen van de biobased prestatie van een product: 1. % biobased ingrediënten van het product op basis van gewicht 2. Functionaliteit en technische prestaties van het product 3. Inzicht in de levenscyclus van het product 4. Inzicht in de kosten en opbrengsten gedurende de levenscyclus van het product. 5. Inzicht in einde toepassingsduur o.a. composteerbaarheid, biodegradeerbaarheid, herbruikbaarheid Een zesde criterium: MVO (maatschappelijk verantwoorde ondernemen) wordt wel in de NPR benoemd, maar is door Provincie Zeeland op dit moment via duurzaam inkoop afspraken geborgd. Deze zou in de toekomst geïntegreerd kunnen worden in een protocol die breed toepasbaar is binnen de provincie. De vijf criteria om producten te toetsen en te waarderen op biobased zijn voorzien van een scoringsmechanisme om producten onderling te kunnen vergelijken. Het scoringsmechanisme, of scorebord, is per criterium opgesteld. Per criterium kan er op een schaal van 0 tot 4 worden gescoord. De criteria onderling kunnen ook nog eens worden voorzien van een wegingsfactor. De wegingsfactor bepaalt in hoeverre de score op een bepaald criterium meeweegt in het eindoordeel. De wegingsfactoren zijn nog niet gedefinieerd en daarom voor allen gelijkgesteld. Vervolgstudie zal een argumentatie aanvoeren om de weegfactoren vast te stellen. Het scoren door middel van deze methode wordt gedaan door Provincie Zeeland, wanneer zij verschillende aanbiedingen voor een aanvraag moeten waarderen in een inkoopproces of wanneer de prestaties van een product moeten worden gewaardeerd met behulp van de ondernemerstool. De methodiek, inclusief een aanbeveling per criterium opgetekend uit een gesprek tussen het onderzoeksteam en het Uitvoeringsbureau Biobased Zeeland (UBZ) is hieronder beschreven:

Criterium 1: % biobased ingrediënten van het product op basis van gewicht, conform NPR-CEN/TR 16208:2011 definitie:

Puntenverdeling: 0 punten: 1 punt : 2 punten: 3 punten: 4 punten:

geen inzicht < 20% < 40% < 60% > 60%

Aanbeveling uit gesprek met UBZ:

Criterium 2: Dit criterium is voor iedereen duidelijk. Let op dat je bij < 20 ook zegt > 0. In plaats van 60% voorlopig 50% aanhouden, omdat dit het kantelpunt markeert van meer of minder dan de helft biobased. Functionaliteit en technische prestaties van het product, conform NPR:

Puntenverdeling: 0 punten: 1 punt: 2 punten: 3 punten:

4 punten:

geen inzicht wanneer er inzicht wordt gegeven in de toepassingsduur van de toegepaste producten wanneer gedurende de toepassingsduur het product 1 of meerdere keren vervangen dient te worden en hier in het ontwerp rekening mee is gehouden wanneer de levensduur van het product de toepassingsduur overstijgt en het daarna gelijkwaardig kan worden hergebruikt of kan worden gerecycled of teruggebracht in de natuur wanneer de levensduur van het product gelijk is aan de toepassingsduur en het daarna wordt gerecycled of teruggebracht in de natuur

Aanbeveling uit gesprek met UBZ: Dit is voor een ondernemer erg lastig in te vullen. Voorgesteld wordt om de laatste 2 punten samen te nemen want is het erg als het materiaal langer mee gaat als het hergebruikt wordt?

Inzicht in de levenscyclus van het product, conform NPR:

Criterium 3:

https://www.milieudatabase.nl/index.php?id=inzage Puntenverdeling: 0 punten: 1 punt: 2 punten: 3 punten: 4 punten:

geen inzicht een beschrijving van de CO2 emissies in de keten een kwantificering van de CO2 emissies in de keten een kwantificering van de milieueffecten in de keten conform ISO 14040/44 milieurelevant product informatie blad (MRPI of EPD)

Aanbeveling uit gesprek met UBZ: Dit is een lastig punt voor ondernemer en zonder kennis van deze instrumenten bijna niet te doen. Naar aanleiding van de discussie met UBZ komt er een voorstel voor een aanpassing: De ondernemer berekent van zijn eigen stap/schakel in de keten de CO2 footprint. Aanvullend krijgt de ondernemer per schakel van de keten die ze kennen en weten te benoemen 1 punt. Later kun je dan LCA toevoegen. WUR verwacht rond 2018 dat de standaarden van biobased producten genormaliseerd zijn. De Kamer van Koophandel biedt aan om een korte workshop te verzorgen waarbij ondernemers simpel een CO2 scan leren uitvoeren voor hun eigen product. Inzicht middels een berekening in de kosten en opbrengsten gedurende de levenscyclus van het product. o.a. onderhoudskosten, energiekosten, waterkosten, reparatiekosten, sloopkosten, hernieuwbare energie, gezond binnenklimaat, verbetering luchtkwaliteit, restwaarde van het product

Criterium 4: (NB dit criterium is niet genoemd in de NPR maar voor de provincie van belang aangezien deze fase ook vaak een belangrijk onderdeel uitmaakt van het inkooptraject).

Puntenverdeling: 0 punten:

geen inzicht

1 punt: inzicht in 1 van de 5 2 punten:

inzicht in 2 van de 5

3 punten:


4 punten:


Aanbeveling uit gesprek met UBZ: Goed criterium om toe te voegen. Let wel op dat dit per product verschilt. Echter gezien er per aankoop een vergelijking gemaakt wordt zou dit geen bezwaar moeten zijn. Het berekenen vindt het UBZ iets te ver gaan en zou een drempel kunnen zijn. Inzicht in einde toepassingsduur o.a. composteerbaarheid, biodegradeerbaarheid, herbruikbaarheid middels berekening conform “cradle to cradle standard version 3.0”:

Criterium 5:

Puntenverdeling: 0 punten: 1 punt: 2 punten: 3 punten: 4 punten:

geen inzicht < 35% < 50% < 65 % > 65%

Aanbeveling uit gesprek met UBZ: Geen opmerkingen de C2C formule lijkt een goed gekozen criterium MVO (maatschappelijk verantwoorde ondernemen meenemen bij nieuwe aanbestedingsrichtlijnen). ISO 26000 geeft handvatten om organisatie te ondersteunen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid 'op maat' in te vullen. ISO 26000 geeft antwoord op het wat en hoe van MVO. Zo geeft de richtlijn duidelijke definities en afbakening van MVO en duurzame ontwikkeling. Daarnaast geeft de richtlijn handvatten voor implementatie van MVO in een organisatie.

Criterium 6: ISO 26000 is een richtlijn en geen eisen stellend document en daarom niet geschikt en ook niet bedoeld voor certificatie. De richtlijn ISO 26000 is gemaakt voor organisaties die ondersteuning willen bij het in de praktijk brengen van MVO. Vanuit de wens hun steentje bij te dragen aan duurzame ontwikkeling. Wel kunnen organisaties met een zelfverklaring aantonen dat zij aan de principes en richtlijnen in ISO 26000 toepassen. Zie meer informatie onder 'Erkenning'. http://www.webtooliso26000.nl/home_quickscan.aspx

Puntenverdeling: 0 punten: geen inzicht 1 punt: beschrijving hoe bedrijf omgaat met MVO 2 punten: MVO zelf verklaring uitgevoerd NPR 9026 3 punten: MVO zelf verklaring uitgevoerd en laten valideren door externe 4 punten: MVO zelf verklaring uitgevoerd en laten valideren door externe en lokale bijdrage aan omgeving en keteninzicht Per criterium is in de bijlage aangegeven naar welke norm wordt verwezen en hoe het bepaald wordt. Daarnaast is er een voorstel gedaan tijdens de het vorige overleg om bij 1 en 3 om de best in class een extra punt toe te kennen. Aanbeveling uit gesprek met UBZ: Geen opmerkingen

Definities en relevante codes en standaarden.

Afkorting

Definitie

Verwijzing standaard

NPR biobased producten

Nederlandse Praktijk Richtlijn

NPR-CEN/TR 16208:2011 Biobased producten - Overzicht van normen

C2C

Cradle to cradle Product Label

Cradle to Cradle Certified Product Standard, Versie 3.0 http://www.c2ccertified.org/images/uploads/C2CCertified_Product_Standard_ V3.pdf

LCA

Levenscyclus analyse

Een LCA is een wetenschappelijke methode om de milieubelasting van producten (en diensten) te kwantificeren.

NEN-EN-ISO 14044:2006 Milieumanagement - Levenscyclusanalyse - Eisen en richtlijnen NEN-EN-ISO 14040:2006 Milieumanagement - Levenscyclusanalyse - Principes en raamwerk MRPI-blad

EPD

Milieu Relevante Product Informatie (MRPI)

http://www.mrpi.nl/ gratis tool

Environmental Product Declaration

http://www.environdec.com/

Met MRPI communiceren producenten individueel of gezamenlijk over de milieuaspecten van hun bouwmaterialen, -producten of -elementen. Deze MRPIafspraken hebben een breed draagvlak. MRPI is gebaseerd op een levenscyclusanalyse (LCA), dé methode om milieueffecten van wieg tot graf te bepalen. Een milieuproductverklaring of Environmental Product Declaration (EPD), is een beknopt document waarin geverifieerde informatie staat over de milieu-impact van een product. Een EPD bevat de resultaten van een LCA voor op zijn minst de impact voor het klimaat (CO2 uitstoot) en vier andere milieu-impacts. Voor het opstellen van EPDs is er een ISO standaard 14025 (Type III environmental declarations) en aanvullende, internationale richtlijnen opgesteld.

NEN-EN 15804:2012+A1:2013 Duurzaamheid van bouwwerken Milieuverklaringen van producten - Basisregels voor de productgroep bouwproducten ISO 21930:2007 Duurzaam bouwen - Milieuverklaring van bouwproducten CEN/TR 15941:2010 Duurzaam bouwen - Milieuverklaringen - Methodiek en basisgegevens NEN-EN 15978:2011 Duurzaamheid van constructies - Beoordeling van milieuprestaties van gebouwen - Rekenmethode LCCA

Levenscyclus kosten analyse

ISO 15686-5:2008 Gebouwen en constructies - Planning van de levensduur - Deel 5: Ónderhoud en levenscyclus NEN-ISO 15686-5:2008 Gebouwen en constructies - Planning van de levensduur Deel 5: Onderhoud en levenscyclus

MVO

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

NEN-ISO 26000:2010 Richtlijn voor maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisaties

NPR 9026

Nederlandse Praktijk Richtlijn Maatschappelijk verantwoord ondernemen

http://www.nen.nl/Normontwikkeling/Publicatieplatform-ISO-26000.htm NPR 9026+C1:2012 nl Handleiding zelfverklaring NEN-ISO 26000 NPR 9026:2011 webtool nl Webtool zelfverklaring NEN-ISO 26000

Algemene opmerkingen Uitvoeringsbureau Biobased Zeeland •

•

• • • • • • • •

De aanwezigen zijn enthousiast over de criteria en de tool. Hou het simpel en praktisch. De KvK geeft aan dat een training van de tool belangrijk is. Zorg wel dat het eenvoudig blijft en communiceer dat de tool in de tijd aangepast wordt zodat de ondernemers niet denken dat ze klaar zijn na 1 keer. De opzet van het inkoopmodel waarbij biobased wordt ingekocht "tenzij" werd goed ontvangen. Dit moet wel helder worden voor ondernemers, anders kunnen ze denken dat de tool ook ingevuld wordt voor producten die niet biobased zijn en dat zij dan alleen op criteirum 1 scoren. Hoe ga je de punten wegen? We hebben aangegeven dat dit per inkoop moment bepaald moet worden.. Je zou ook per productgroep later criteria kunnen toevoegen. De tool is goed te gebruiken om de ontwikkeling te benchmarken. Er wordt aangegeven dat de score in puntenschaal goed is. De ondernemers moeten niet de indruk gaan krijgen dat het een LCA score wordt. Het later toevoegen van MVO werd ook goed ontvangen. De KvK stuurt nog een scan die zij hebben laten ontwikkelen voor de metaalunie. Het controleren van de input is belangrijk om de tool waarde te geven. Van belang is om de tool te testen voor verschillende producten de KvK stelt voor de ondernemers in de database te kiezen. De tool moet inspireren en beloond worden dan gaan ondernemers zeker in mee.

Bijlage 2: Biobased Checklist

Duur za (plan amheid et peop = milieu + le = s ocial retur n)

CPV -co limita de (niet tie bena f en bij derin g geko zen)

inkoo p Soor t

Defin iti voor e / beeld en

Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p

1Algemeen Personeelsgerelat eerde zaken

101

Studie en opleiding

Alle uitgaven voor opleiding zoals BHV, 2B-Diensten studie, workshops, coaching inclusief bij de prijs inbegrepen studie- en lesmateriaal.

80000000-4


102

Externe vergader- en verblijfsfaciliteiten

Accomodatiekosten als hotels en 2B-Diensten vergadercentra inclusief bijbehorende voorzieningen voor externe vergaderingen, workshops, dienstuitjes.

55120000-7


103

Recruitment, werving en selectie

Arbeidsmarktcommunicatiekosten 2B-Diensten (stands, kijkdagen, manifestaties), wervingsbureaus, outplacement, assessments, antecedenten-onderzoek.

79600000-0


104

Bedrijfskleding

Dienstkleding, bedrijfshulpverleningskleding, dienstbrillen, veiligheidskleding- en materialen, persoonlijke beschermingsmiddelen.

Levering

18100000-0 18222000-1 35113400-3

Bedrijfskleding


105

Reinigen van bedrijfskleding

Reinigen en verrichten van herstelwerkzaamheden aan bedrijfskleding, veiligheidskleding en persoonlijke beschermingsmiddelen.

2B-Diensten

50830000-2

Reiniging bedrijfskleding


106

Arbo

Kosten voor arbo-onderzoek en arbodiensten, persoonlijke arboaanpassingen, kosten bedrijfsarts, reïntegratiebegeleiding, periodiek geneeskundig / medisch onderzoek, aanstellingskeuringen, inentingen.

2B-Diensten

85300000-2 85147000-1


107

Representatiekosten

Relatiegeschenken, kerstpakketten en bloemen.

Levering

18530000


108

Ziektekostenverzekeringen

Ziektekostenverzekering ten behoeve van het personeel.

2A-Diensten

66512200-4

Buitenlandse dienstreizen Externe vergader- en verblijffaciliteiten

Aan de inhoud van dit document kunnen geen rechten worden ontleend. De aanbestedende dienst is ten alle tijde zelf verantwoordelijk voor het kwalificeren van zijn inkoopuitgaven en kan daarbij deze lijst als richtlijn gebruiken.



inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


109

Verhuiskosten personeel

Kosten gemaakt voor verhuizing van 2B-Diensten personeel, transport en opslag inboedel, inrichtingskosten, onderbrengen gezinnen.

79613000-4 63100000-0 98392000-7

Verhuisdiensten

Algemeen 2Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en informatie

201

Kantoorartikelen

Levering Verbruiksartikelen en eenvoudige gebruiksartikelen voor kantoor zoals schrijfwaren, inhoud kapskasten, nietmachines, computersupplies, toners, cd's.

30192000-1 30199000-0

Kantoorartikelen Tonercartridges

2Algemeen Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en informatie

202

Papier

Aanschaf van onbedrukt papier t.b.v. printen en kopiëren.

Levering

30197640-4

Papier


203

Kantoorinrichting

Inrichtingskosten kantoorruimtes, Levering vergaderzalen, restaurant, ontvangstruimtes. Flexibele wanden, meubilair, stoffering. Fitnessapparatuur.

39000000-2

Kantoormeubilair Kantoorstoffering


205

Kunst

Aanschaf, huur, restaureren en conserveren van kunst en reproducties voor de aankleding van kantoren, gebouwen en openbare ruimten.

Levering en 2BDiensten

92311000-4 92521200-1

Algemeen 2Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en

206

Drukwerk

Standaard drukwerk, druk- en bindwerk niet in eigen beheer, reproductiediensten.

2A-Diensten

79820000-8

Drukwerk




inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p

2Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en informatie 2Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en informatie 2Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en 2-

Algemeen

207

Belettering en informatieborden Informatieborden binnen en buiten niet deel uitmakend van een werk. Belettering en bestickering van auto's, ramen e.d.

Levering

35261000-1 39294100-0

Algemeen

208

Vakliteratuur en abonnementen Abonnementen, boeken, tijdschriften, Levering dag- en weekbladen, naslagwerken, CDROMs, elektronische documenten.

22200000-2

Algemeen

209

Archiefapparatuur en digitalisering archief

Apparatuur voor archivering zoals paternosterkasten, scanstraten en alle kosten gemaakt voor het hebben, onderhouden en digitaliseren van een archief (exclusief uitbesteding).

Levering en 2BDiensten

30191100-5 92512000-3

Algemeen Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en Algemeen 2Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en Algemeen 2-

210

Bankkosten

Uitgaven aan bancaire dienstverlening (niet: notariskosten), zoals kosten en vergoedingen voor betaalrekeningen, betalingsverkeer.

2A-Diensten

66110000-4

211

Bedrijfsverzekeringen

Bedrijfs- en beroepenverzekering, autoschadeverzekering, brandverzekering, opstalverzekering, CAR verzekering e.d.

2A-Diensten

66516400-4

212

Evenementen

Organisatie van evenementen.

2B-Diensten

79952000-2

215

Advertentiekosten

Rechtstreekse plaatsingskosten N.v.t. advertenties, personeelsadvertenties, publicatie vergunningen, aankondigingen en bekendmakingen, radio, televisiespots, internetplaatsingen.

N.v.t.

301

Aanschaf, huur, installatie, beheer en onderhoud van hardware

PC’s, notebooks, ipads, toetsenborden, dockingstation, servers en routers.

Levering en 2ADiensten

30000000-9 50300000-8

Hardware

302

Aanschaf, huur, installatie, beheer en onderhoud van printers en reproductieapparatuur

Printers, multifunctionals, copiers (centraal en decentraal).


30000000-9 50300000-8

Reproductieapparatuur

Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en Algemeen 2Kantoorinrichting en benodigdheden, middelen voor bedrijfsvoering en Algemeen 3- Automatisering en telecommunicatie

3- Automatisering Algemeen en telecommunicatie




inkoo p

303

Aanschaf, huur, installatie, beheer en onderhoud van audiovisuele middelen


32321300-2 50300000-8


304

Aanschaf, installatie, beheer en Softwarepakketten, Levering en 2Aonderhoud van (standaard) systeemprogrammamateriaal, Diensten software netwerkprogrammamateriaal, onderwijsleer middelen, tekenpakketten, SAAS.

48000000-8 72267000-4


305

Telefoondiensten vast en internetverkeer kantoor

Infrastructuur voor telefonie zoals 2A-Diensten telecommunicatie netwerk, onderhoud, gebruikskosten en voice over IP voor vaste telefonie, internetverkeer (niet voor mobiele telefoons).

64210000-1

Netwerken en infrastructuur


306

Telefoondiensten mobiel en mobiel internetverkeer

Infrastructuur voor telefonie zoals telecommunicatie netwerk, onderhoud, gebruikskosten en voice over IP voor mobiele telefonie, internetverkeer voor mobiele telefoons.

64212000-5

Netwerken en infrastructuur


307

Telecomapparatuur en telefooncentrales

Aanschaf, huur en lease van hardware, Levering en 2Avaste en mobiele telefoontoestellen. Diensten Levering, onderhoud en installatie van telefooncentrales, telefooncentralediensten.

32000000-3 32250000-0 32551200-2 45314100-2 64214200-1

Telefoonapparatuur

4- Flexibele arbeid Algemeen

401

Detachering Technisch personeel

79620000-6


402

Detachering Juridisch personeel


403

Detachering Facilitair personeel

Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten


404

Detachering Inkopers


405

Detachering Financieel personeel

TV's, DVD spelers, flatscreens, smartboards, beamers.

Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


2A-Diensten

van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten

Audiovisuele apparatuur

79620000-6

79620000-6

79620000-6

79620000-6

van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft


406

Detachering ICT personeel


408

Detachering Communicatiemedewerkers


409

Detachering overig personeel


410


411

Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten van tijdelijk personeel, waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten

van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Uitzendkrachten administratief Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten personeel van tijdelijk personeel ,waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Uitzendkrachten technisch Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten personeel


413

Uitzendkrachten overig personeel


414

Payrolling

van tijdelijk personeel ,waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten van tijdelijk personeel , waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Diensten voor het terbeschikking stellen 2B-Diensten

Interim management

van tijdelijk personeel,waarbij de werkinhoudelijke begeleiding en de feitelijke leiding en toezicht wordt overgedragen aan de Opdrachtgever. (inspanningsverplichting). Het betreft Tijdelijke vervanging op management


415

2B-Diensten



inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


79620000-6

79620000-6

79620000-6

79620000-6

79620000-6

79620000-6

79620000-6

79410000

niveau.


416

Uitbesteding ICT diensten

5-Advies en onderzoek (niet op basis van detachering)

501

ICT advies

Algemeen

2A-Diensten Alle uitgaven met betrekking tot de uitbesteding van ICT werkzaamheden, zoals werkplekbeheer, applicatiebeheer, softwareontwikkeling en implemenatie, waarbij de medewerkers onder aansturing van de opdrachtnemer staan. 2A-Diensten Alle uitgaven betreffende het inhuren van ICT advies waarbij de adviseur onder aansturing en verantwoordelijkheid van de opdrachtnemer staat. Het kan hier zowel een inspannings- als een

72000000-5

72000000-5


Algemeen

502

Juridisch onderzoek en advies Proces-, advies-, deurwaarderskosten, advocaatkosten, griffierechten, juridische ondersteuning, landsadvocaat.


Algemeen

503


Algemeen


2B-Diensten

79100000-5

Marketing, PR en communicatie advies

O.a. uitgaven aan 2A-Diensten communicatieadvisering en -onderzoek, callcenters, campagnes, niet zijnde de advertentiekosten zelf voor TV, radio, nieuwsbladen.

79340000-9

504

Grafische vormgeving en opmaak

Grafische ontwerpen en DTP voor multimediaproductie.

2A-Diensten

79822500-7

Algemeen

505

Accountancy diensten

Controle jaarrekening.

2A-Diensten

79200000-6


Algemeen

506

Financiele economische advisering

Financiële diensten en adviezen niet zijnde het controleren van de jaarrekening uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de opdrachtnemer.

2A-Diensten

66171000-9


Algemeen

507

Makelaarsdiensten en grondaankoop

Werkzaamheden met betrekking tot bemiddeling en advies onroerende zaken, grondaankoop, (her)taxaties, planschade taxaties e.d.

2A-Diensten

70300000-4


Algemeen

508

79410000-1


Algemeen

509


Algemeen

510

2A-Diensten Organisatie- en formatieadvies Advieswerkzaamheden op het gebied en HRM van organisatie- en formatieadvies, functiewaardering, advies en onderzoek ten aanzien van loopbaanbeleid, personeelontwikkeling, verzuimbeleid, werving en selectie. Beleidsondersteunend Diensten door derden op het gebied van 2A-Diensten onderzoek wetenschappelijk onderzoek, statistisch onderzoek, evaluatieonderzoek, monitoring, research (verkenning,vooronderzoek). Dit kan betrekking hebben opderden verschillende 2A-Diensten Facility management Adviesdiensten door op het


Algemeen

513

Milieu- en waterbodemonderzoek, landmeetkundige diensten

gebied van facility management, bijvoorbeeld rond het inrichten van de facilitaire functie, gebouwmanagement, uitbesteden van facilitaire taken, FMIS. Niet de en facilitaire diensten Advies onderzoek naar zelf. de

2A-Diensten



inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


79720000-7

85312320-8

71350000-6

gesteldheid van de (water)bodem, geotechnisch onderzoek, sonderingen, bemonstering en analyse.


Algemeen

514

Archeologisch onderzoek

Oudheidkundig onderzoek in water en of 2B-Diensten bodem.

71351914-3


Algemeen

515

Explosieven onderzoek

Onderzoek naar de aanwezigheid van explosieven in de bodem.

2A-Diensten

71350000-6


Algemeen

516

Laboratorium onderzoek

Onderzoek uitgevoerd door laboratoria.

2A-Diensten

71900000-7


Algemeen

517

Asbestonderzoek en verwijdering

Onderzoek naar de aanwezigheid van asbest en de verwijdering daarvan.

2A-Diensten en werk 71350000-6 45262660-5


Algemeen

518

Ingenieursdiensten

2A-Diensten

71300000-1 71800000-6


Algemeen

519

Notarisdiensten

Algemene technische adviesdiensten, technisch ontwerpen, planvorming, bestekken ontwikkelen, directievoering en toezicht, technische adviesdiensten op het gebied van waterkwaliteit en waterkwantiteit, Erfdienstbaarheidhedenonderzoek,

79100000-5


Algemeen

520

Diensten van architecten en stedenbouw

2B-Diensten onderzoeken van eigendomssituaties; onderzoeken van rechten en verplichtingen; opstellen van koopovereenkomsten; opstellen van leveringsakten;vormgeving notariële transporten en 2A-Diensten Bouwkundige voor stedebouw, woningbouw, kantoren, landschappen, bouwkundige ingenieursdiensten, bouwmanagement.


Algemeen

521

Verkeer en vervoer onderzoek Advies en onderzoek rond en advies verkeerskundige vraagstukken en mobiliteit.


Algemeen

522

Inkoopadvies- en werkzaamheden


Algemeen

523

Tolken en vertalers

2A-Diensten

Diensten door derden op het gebied van 2A en 2B-Diensten inkoopadvies en -ondersteuning, zoals het uitvoeren van Europese aanbestedingen, het inrichten en professionaliseren van de inkoopfunctie het beanwoorden van strategische inkoopvraagstukken (advies inzake aanschaffingsbeleid). Tolken en vertalers mondeling en 2B-Diensten schriftelijk op uiteenlopende gebieden.



inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


71210000-3

71300000-1

79000000-4 79418000-7 79100000-5

79540000-1




inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


Algemeen

524

Overig specialistisch onderzoek

Overig specialistisch onderzoek dat niet 2A-Diensten is genoemd in de bovenstaande pakketten.

79720000-7

6- Vervoer, Algemeen aandrijfsystemen, emballage

601

Motorvoertuigen met een massa<3500 kg

Alle kosten gemaakt voor Levering en 2Amotorvoertuigen met een massa<3500 Diensten kg (aanschaf, lease, inhuur, onderhoud, opbouw).

34100000-8 50110000-9

Dienstauto's Aangepast vervoer


602

Motorvoertuigen met een massa>3500 kg

Alle kosten gemaakt voor Levering en 2Amotorvoertuigen en groot materieel met Diensten een massa>3500 kg (aanschaf, lease, inhuur, onderhoud, opbouw).

34140000-0 50110000-9

Aangepast vervoer


603

Luchtvaartuigen

Aanschaf, onderhoud, huur vliegtuigen, helicopters voor personen en vrachtvervoer.


34711000-4 50211000-7 50212000-4


604

Vaartuigen

Aanschaf, onderhoud, huur vaartuigen, boten, sloepen.


34500000-2 34512000-9 50240000-9


605

Aanschaf en onderhoud van gemotoriseerde tweewielers

Aanschaf en onderhoud scooters, snorfietsen, motorfietsen.


34410000-4 34420000-7 50115000-4 50110000-9


606

Aanschaf en onderhoud fietsen Aanschaf en onderhoud fietsen.


34430000-0 50100000-6


607

Personenvervoer

Collectieve inkoop van tickets voor trein, 2B-Diensten bus, vliegtuig e.d.

60112000-6


608

Smeermiddelen

Aanschaf van smeermiddelen, vetten voor machines.

Levering

09211000-1

Algemeen 6- Vervoer, aandrijfsystemen, emballage

609

Brandstof voor voeren vaartuigen

Brandstofkosten diesel, benzine, gas.

Levering

09100000-0 09132000-3

Vaartuigen




inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


610

Vracht, porti en verzendkosten, Bulkpost, porti, kosten 2A-Diensten koeriers voor goederenvervoer antwoordnummer, verzendkosten (binnen- en buitenland), koeriersdiensten voor goederenverkeer.

64110000-7

Post Transportdiensten

Algemeen 6- Vervoer, aandrijfsystemen, emballage

611

Chauffeursdiensten

Uitbesteding personenvervoer, taxikosten, directievervoer.

2A-Diensten

60170000-0


612

Verpakkingen, emballage en etiketten

Aaschaf of huur van pallets, dozen, verpakkingsmaterialen, containers.

Levering

44617000-8 44423330-3

Gemeenten 613 6- Vervoer, aandrijfsystemen, en emballage provincies

Openbaar vervoer

Concessieverlening van openbaar 2A-Diensten vervoer, forensenvervoer, stadsvervoer.

60112000-6

Openbaar vervoer

7- Gebouwen en Algemeen gebouwgerelateer de installaties

701

Aanschaf en huur gebouwen en terreinen

Aanschaf en huur van onroerend goed zoals grond, gebouwen, parkeergarages.

N.v.t.

N.v.t.

Kantoorgebouwen huur en aankoop


702

Afstoting en sloop gebouwen

Slopen van gebouwen, afvoeren vrijkomend puin.

Werk

45110000-1

Sloop van gebouwen


705

Aanschaf E-gebouwinstallaties Aanschaf technische installaties E (verlichting, deuren, brandmeldinstallaties, beveiligingsinstallaties, toegangscontrolesystemen).

Levering

71315000-9

Kantoorgebouwen beheer en onderhoud


706

Onderhoud Egebouwinstallaties

Onderhoud aan elektronische installaties 2A-Diensten (armaturen, deuren, brandmeldinstallaties, beveiligingsinstallaties, toegangscontrolesystemen).

50710000-5



707

Aanschaf en installatie W-gebouwinstallaties

Aanschaf en installatie van technische installaties W (lift, airco, CV).

Werk

45310000



708

Onderhoud Wgebouwinstallaties

Onderhoud aan werktuigbouwkundige installaties (lift, airco, CV).

2A-Diensten

50720000-8





inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


709

Nieuwbouw en renovatie

Nieuwbouw, vernieuwbouw en grootschalige renovatie van gebouwen, utiliteitsbouw.

Werk

45210000-2 45262690-4


710

Aanschaf vaste inrichting

Aanschaf vaste inrichting (aard- en nagelvast).

Levering

39000000-2


711

Onderhoud bouwkundig

2A-Diensten en werk 70330000-3 45400000-1



712

Schilderwerk gebouwen

Bouwkundig onderhoud gebouwen binnen en buiten exclusief schrijnwerk, schilderwerk en installaties. 2A-Diensten betreffen onderhoud dat niet verder gaat dan het instandhouden van de functie het werk. Schilderen vanvan gebouwen binnen en

Werk

45442110-1



713

Schrijnwerk



714

Technische geen verbruiksartikelen, gereedschappen en klein materiaal


715

Schoonmaak kantoren en keukens

Kosten voor de binnenafwerking zoals 2A-Diensten en werk 45420000-7 plafonds, wandbekleding , verplaatsbare tussenwanden en ook het plaatsen van deuren, vensters, inbouwkeukens, trappen e.d. 2A-diensten die Levering Aanschaf vanbetreffen hang- enaanpassingen sluitwerk, 42652000-1 lampen, schroeven, bouten, moeren, leidingen, kabels, elektrotechnische materialen, elektrische en mechanische handgereedschappen als hamers, schroevendraaiers, zagen, Schoonmaakkosten kantoorgebouwen, 2A-Diensten 90900000-6 dieptereiniging keukens, bijbehorende 90919200-4 reinigingsmiddelen en materialen. 39830000-9


716

Glasbewassing

Kosten voor glazenwassersdiensten.

2A-Diensten

90911300-9

Schoonmaak


717

Sanitaire producten

Aanschaf van consumables als WC rollen, handdoekjes, luchtverfrisser, zeep.

Levering

33771000-5


718

Beveiliging en receptie

Beveiligings- en receptiekosten, overige 2B-Diensten beveiligingskosten, lidmaatschap Private Alarm Centrale (PAC).

buiten.

79710000-4 79992000-4

Kantoorgebouwen nieuwbouw Kantoorgebouwen renovatie

Schoonmaak

Beveiliging




inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


719

Cateringdiensten

Bedrijfscatering, feesten- en partijen, restaurantbezoek, broodjesservice.

2B-Diensten

55520000-1

Catering


720

Automaten (eten en drinken)

Koffie- en drankautomaten, snoepautomaten, onderhoud van deze automaten.


42968100-0

Drankautomaten


721

Grootkeukenapparatuur

Aanschaf inrichting, keukenmachines en Levering onderhoud ervan.

39310000-8

Catering Grootkeukenapparatuur


722

Voeding en ingrediënten

Voeding, ingredienten, maaltijden.

Levering

15000000-8

Catering


723

Serviesgoed

Bestek, kopjes, kannen, dienbladen.

Levering

39222000-4


724

Gas inclusief kosten energiebedrijf

Aanschaf gas voor kantoren, machines (geen auto's), kosten energiebedrijf.

Levering

09000000-3


725

Water inclusief kosten waterbedrijf

Aanschaf water, kosten waterbedrijf.

N.v.t.

N.v.t.


726

Elektra inclusief kosten elektra Aanschaf stroom (Kwh), kosten elektra netwerkbeheerder netwerkbeheerder.

Levering

09310000-5

Electriciteit


727

Groenvoorziening facilitair (gebouwen)

77310000-6

Groenvoorzieningen

Kosten voor facilitaire groenvoorziening Levering en 2Bbinnen en buiten (inclusief kerstbomen), Diensten aanschaf, planten en onderhoud van bomen, struiken, plantmaterialen.

Gas




inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


728

Huishoudelijk afval

Transport en verwerking van huishoudelijk afval, GFT, papierafval, klein chemisch afval, glas afval.

2A-Diensten

90510000-5 90512000-9

Transportdiensten


730

Overig bedrijfsmatig afval

Transport en verwerking van overig bedrijfsmatig afval zoals hout, ijzer, roostergoed, gips e.d.

2A-Diensten

90510000-5 90512000-9

Transportdiensten


731

Rioolreiniging en inspectie, industrieel reinigen

Reinigen en leegzuigen van putten en vetvangers, industrieel reinigen.

2A-Diensten

90913100-1


735

Kosten inzamelmiddelen

Aankoop en huur middelen om afval in te zamelen zoals containers (geen voertuigen).

Levering

34928480-6


736

Bedrijfshulpverlening materiaal

Materiaalkosten bedrijfshulpverlening, aanschaf van kleine blusmiddelen en uitrusting, AED, EHBO dozen.

Levering

35112000-2


737

Interne verhuiskosten

Alle kosten voor verhuizingen tussen of binnen kantoorgebouwen.

2B-Diensten

98392000-7

8-GWW (aanleg Algemeen en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten

803

Bodemsanering en baggerwerkzaamheden, baggerspecie

Uitvoeren van bodemsaneringen, nemen 2B-Diensten en werk 45112340-0 van proefmonsters, het uitvoeren van 45252124-3 baggerwerkzaamheden en het verwerken van baggerspecie. Een werk betreft werkzaamheden die gepaard gaan met grondverzet.

Grondwerken, bouwrijp maken terrein en sanering/bodemreiniging




inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


804

Aanleg en onderhoud wegennet

Aanleg of onderhoud van wegennet, fietspaden, trottoirs. 2B-Diensten betreffen onderhoud dat niet verder gaat dan het instandhouden van de functie van het werk.

2B-Diensten en werk 45233000-9

Wegen

8-GWW (aanleg Algemeen en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten Algemeen 8-GWW (aanleg en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten

809

Realisatie en onderhoud kunstwerken

Realisatie en onderhoud van kunstwerken zoals bruggen, viaducten. 2B-Diensten betreffen onderhoud dat niet verder gaat dan het instandhouden van de functie van het werk.

2B-Diensten en werk 45248000-7

Kunstwerken

810

Grondwerk en cultuurtechniek

Het bouwrijp maken van terreinen.

Werk

Grondwerken, bouwrijp maken terrein en sanering/bodemreiniging


811

Realisatie en onderhoud groenvoorzieningen openbare ruimten

Inrichting van de openbare buitenruimte 2B-Diensten en werk 45233229-0 en onderhoud van bermen (waaronder maaien). Een werk betreft werkzaamheden die gepaard gaan met grondverzet.

Groenafval

Verwerking van snoei- en overig groenafval.

2A-Diensten

90500000-2

Aanleg spoornet

Aanleg van spoor voor treinen, trams e.d.

Werk

45234100-7

8-GWW (aanleg Algemeen 812 en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 813 8-GWW en en onderhoud), provincies niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten

45100000-8

Groenvoorzieningen




inkoo p Soor t


Num m

er Inkoo ppak ket

Sect or

Groe p


814

Aanleg en onderhoud watersystemen en vaarwegen

Aanleg aan watersystemen en vaarwegen, onderhoud aan watersystemen en vaarwegen (zoals maaien, krozen en zuiveren van watergangen inclusief afvoer). 2B-Diensten betreffen onderhoud dat niet verder gaat dan het instandhouden van de functie van het werk.

Werk / 2B-Diensten 45247100-1 45246410-0

Waterbouwkundige constructies Kabels en leidingen

8-GWW (aanleg Algemeen en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Algemeen 8-GWW en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Algemeen 8-GWW

819

Strooidienst

Uitvoeren van gladheidsbestrijding.

2A-Diensten

90620000-9 90630000-2

Gladheidbestrijding

820

Strooizout

Aanschaf van strooizout.

Levering

34927100-2

Gladheidbestrijding

Beton- en staalconstructies

Aanleg van beton en staalconstructies.

Werk

45262400-5 45262300-4

Hekwerken, stalen stappen en Vaste en verplaatsbare hekwerken, stalen bordessen omheiningen, stalen stappen, stalen bordessen.

Levering

34922100-7

Realisatie en onderhoud van verkeers(regel)installaties

Aanschaf en aanleg van verkeers(regel)installaties (stoplichten, matrixborden e.d.).

Levering en werk

34923000-3 34990000-3 45316000-5

Verkeersregelinstallaties

Openbare verlichting

Aanschaf en aanleg van openbare verlichtingen.

Levering en werk

34928500-3 45316110-9

Openbare verlichting

Aanleg wegmeubilair

Bebording, reflectorpalen, hectometerborden.

Werk

34928000-8

Straatmeubilair

Bewegwijzering en verkeersborden

Aanschaf van materiaal voor bewegwijzering en verkeersborden.

Levering

34928000-8 34992200-9

Straatmeubilair

822 en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten 8-GWW (aanleg Algemeen 823 en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 824 8-GWW en onderhoud), en niet provincies gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 825 8-GWW en onderhoud), en niet provincies gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 826 8-GWW en en onderhoud), provincies niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Algemeen 8-GWW en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten

827


Gemeenten 828 en provincies

Algemeen 829 en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 831 8-GWW en onderhoud), en niet provincies gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 832 8-GWW en onderhoud), en niet provincies gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 833 8-GWW en en onderhoud), provincies niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Gemeenten 834 8-GWW en onderhoud), en niet provincies gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Algemeen 835 8-GWW en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare(aanleg ruimten Algemeen 836 8-GWW en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten



inkoo p Soor t


er Inkoo ppak ket

Num m

Sect or

Groe p

8-GWW (aanleg en onderhoud), niet gebouwgerelateer de installaties en openbare ruimten 8-GWW (aanleg

Geleiderails en vangrails

Aanschaf van geleiderails en vangrails.

Levering

34928100-9

Wegennet

Tractie

Inhuur transport t.b.v. gladheidbestrijding en vervoeren bagger.

2A-Diensten

90513700-5

Onderhoud transportmiddelen Transportdienststen

Wegmarkeringen

Schilderen van markeringen op wegen en parkeerplaatsen.

Werk

45230000-8

Bestratingsproducten en bestraten

Leveren en aanleggen van tegels, stoepranden, zand.

Levering en werk

44113100-6 45230000-8

Wegennet

Asfalteren

Aanleg van (snel)wegen.

Werk

45233222-1

Wegennet

Geluidsanering

Aanleg en onderhoud van geluidswallen. 2B-Diensten en werk 34928230-9 2B-Diensten betreffen onderhoud dat niet verder gaat dan het instandhouden van de functie van het werk.

Waakvlam activiteiten

Waakvlam, piketdienst, calamiteiten.

Aanschaf van materieel en machines

Aanschaf van zwaar materiaal ten Levering behoeve van grondverzet, gladheidsbestrijding etc, zoals trekkers, shovels, graafmachines, kranen e.d.

2B-Diensten

34144420-8 44113910-7 34927100-2

Gladheidsbestrijding Zware voertuigen Mobiele werktuigen


Bijlage 3: Routekaart

Inkoop

2014

2015

2016

EMVI criteria in samenhang met duurzaamheid en circulair inkopen voor Tractaatweg, Gebouw G.

Evaluatie pilots en aanpassen criteria. Selectie pilots voor inkoop pakketten 2015.

Evaluatie pilot en selectie pilots voor inkoop pakketten 2016.

2017

2020

Biobased circulair inkopen 100% biobased

proces Biobased producten lijst & tool voor beoordeling producten

Update biobased producten lijst & tool voor beoordelng producten

Update biobased producten lijst & tool voor beoordeling producten

Economische groei

Locale economie

Pilots

Faciliteren dialoog tussen biobased grondstoffen leveranciers met lokale ondernemers voor levering provincie. vb showcase pilot DSM biobased verf

Marktconsultatie: Tractaatweg en Gebouw G

Materialenbank

Event: Awareness Export kennis en producten

Biobased inkopen criteria en strategie provincie toelichten.

Faciliteren dialoog tussen biobased grondstoffen leveranciers met lokale ondernemers voor levering provincie. vb pilot biobased plastic

Marktconsultatie en verkenningen voor productpakketten en werken die in 2015 op de markt worden gezet

Event: Innovatieve producten van Zeeuwse ondernemers en ervaringen provincie (doel zichtbaarheid in de markt)

Faciliteren dialoog tussen biobased grondstoffen leveranciers met lokale ondernemers voor levering provincie. vb pilot biobased kabels

% innovatieve ondernemers

Afval is voedsel

Toepassing biobased producten toerisme en zorg

Marktconsultatie en verkenningen voor productpakketten en werken die in 2016 op de markt worden gezet

Van eigendom naar gebruik

100% circulaire contracten

Event: Ervaringen Pilots en toepasbaarheid gebruikers

Innovatie events en delegaties

Toeristen ervaren nieuwe economie

Biobased Inkopen. waarom en hoe doe je dat?

Recommend Documents