BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
BINNENHUISKUNST www.binnenhuiskunst.be Atelier '09 – '10 Stedelijke Kunstacademie TIELT atelier: wouter cornillie theorie: Johan Laethem
Bruder Klaus Kapel, Peter Zumthor
ONTWERP
STEUN
BASIS
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
1
ACCESSOIRE
2
MEUBEL
3
INTERIEUR
4
Ontwerpleer
5
Projectie- en constr.tekenen
6
Vormstudie
7
Kleur- en natuurstudie
8
Theorie
9
Waarneming - schetsen
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
0 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Programma -aanbod Het atelier is samengesteld uit een reeks praktijkopdrachten die ook op theoretisch vlak worden begeleid. Het programma laat iedereen toe, indien men dat wilt, zelf opdrachten te kiezen uit het aanbod. De leerkracht helpt hierbij. Er zijn ook enkele voorbeeld jaarprogramma’s uitgewerkt. Iedere opdracht zal minstens één theoretisch component als werkstuk bevatten. Voor iemand die nog nooit een plan of 3D-model tekende zal dit het theoretisch component zijn. Verder zijn mogelijk; een uitgewerkt detail van het ontwerp, een korte studie in de vorm van tekst en beeld van een belangrijk aspect dat in de opdracht aan bod komt. Praktijk De opdrachten zijn verdeeld in drie categorieën. 1. De ontwerpoefeningen, Dit is een opdracht waarbij een concreet object of ruimte wordt ontworpen. Bij iedere ontwerpoefening hoort minstens één, zelf te bepalen, aanvullende steuntaak. Samen vormen de ontwerpoefening en de steuntaak de ontwerpopdracht. Wanneer bijvoorbeeld een object wordt gemaakt kan als steuntaak een presentatietekening of een kleurstudie ervan worden uitgewerkt. Het kan ook zijn dat een brochure wordt samenstelt over het materiaal dat is gebruikt of over een ontwerper die inspireerde. 2. De steuntaken Iedereen kan vrij beslissen om steuntaken als opdracht uit te werken. Voorbeelden van steuntaken zijn het maken van een reeks kleurstudies of het leren tekenen van een grondplan. Steuntaken kunnen het theoretisch component van een opdracht vormen. 3. Het waarnemingschetsen. Het waarnemingschetsen geldt als basis voor iedereen. Elke week zijn er nieuwe schetsopdrachten.Iedereen is vrij om meerdere schetsen per week te maken. Theorie Theorie bestaat uit drie delen en vult de praktijkopdrachten aan. Aanvullende theorie De aanvullende theorie bij de opdrachten handelt over wetenswaardigheden die spontaan aan bod zullen komen tijdens de begeleiding. De leerling neemt hier vrij nota van. De leerkracht zal zoveel mogelijk lectuur of naslag werk ter beschikking stellen in vorm van kopijen, uitleen van boeken en catalogen of interessante websites. De leerlingen worden aangemoedigd om zoveel als mogelijk informatie en ervaringen met elkaar uit te wisselen. Theorielessen, lezingen en uitstappen Het tweede luik van de theorie bestaat uit specifieke lessen of lezingen over relevante onderwerpen. De lijst met onderwerpen en datums worden in het begin van het academiejaar aan de groep voorgelegd. Mogelijkheden zijn gastsprekers, korte begeleide uitstappen naar bedrijven, enz. Theorie als steuntaak Er is ook de mogelijkheid om theorie als steuntaak te verwerken. In dat geval krijgt de leerling de opdracht een beknopte persoonlijke brochure of map samen te stellen over een bepaald onderwerp. Het is de bedoeling om doelgericht bepaalde kennis te verzamelen en te verwerken om tot een interessant en praktisch naslagwerk te komen. Logboek Elke leerling beschikt over een logboek waarin aantekeningen en schetsen worden gemaakt bij de opdrachten. Er kunnen ook schetsen of notities in verschijnen over bepaalde zaken die hij/zij belangrijk vindt. Evengoed is het mogelijk in het logboek te schilderen of er collages en artikels in te kleven. Het zal een kleurrijk persoonlijk boek worden dat men in de lessen altijd bij zich heeft. Uit van Dale handwoordenboek Log-boek (het~;~en)0.1 scheepsjournaal 0.2 journaal van waarnemingen, werkzaamheden of belevenissen.
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
1 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Elk individueel jaarprgramma zal het brede spectrum van het vakgebied inhouden
Samenstelling van elk academiejaar: Elke academiejaar moet voldoende divers zijn samengesteld. Elk individueel jaarprogramma zal het brede spectrum van het vakgebied van de interieurontwerper inhouden, zowel op technisch als op het artistieke vlak, van het kleinschalige tot het grote, van het concept tot de materie, ook op vlak van visualisatie. Dit betekent dat iedere leerling, per academiejaar, opdrachten kiest uit ten minste 5 volgende opdrachtreeksen: Kleur 1 4 5 8 9
Titel van de reeks: Ontwerp interieur Ontwerpleer Projectietekenen Theorie: zie Johan Laethem Waarneming – schetsen
Start-programmavoorstellen voor Atelier Het is aan te raden om met 2 opdrachten te starten. Hierdoor kunnen de ateliersessies gevarieerd worden georganiseerd. 1
vogelvoederbakje (H1) - vogelhuisje (H2-S2)
6
vouw (H1), vlak (H2) of structuur (H3-S2) in ruimte
1
lichtpaviljoen balk (H1) -
6
vouw (H1), vlak (H2) of structuur (H3-S2) in ruimte
1
de nieuwe wandeling
6
grijpvorm
ofwel
ofwel
ofwel
Samenstelling van elke ontwerp-opdracht: Elke opdracht wordt als volgt in maquette, tekeningen en/of fotocollage gepresenteerd: 1 2 3 4 5 6
Situering: wie, wat, waar, wanneer: beelden en tekst die locatie & inhoud duiden. Plannen en sneden, op schaal, met de relevante afmetingen. Maquette(s) van het ontwerp, het eindproduct en van het ontwerpproces. Visualisatie van het materiaalgebruik en constructieprincipes. Perspectieven van interieur, schets, methode of digitaal Titel of naam van het ontwerp
formaat en graad van detaillering, telkens af te spreken: S M L XL
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
2 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
ONTWERP
programma academiejaar 2009-2010
Dit is de hoofdmodule van de opleiding. In deze module kunnen er concrete dingen worden ontworpen zoals accessoires, meubilair en interieure ruimtes. Het is de bedoeling dat je zo realistisch mogelijk een model maakt van datgene wat je ontwerpt. De insteek is om bij elke opdracht het verhaal van het object of de gebruiker als uitgangspunt te nemen. Het kan de wijziging van het bestaand verhaal inhouden of een compleet nieuw worden.
ontwerpen = vorm geven aan verhalen = ontwerpen = nieuwe verhalen vormen = ontwerpen 1
ACCESSOIRE
Uit van Daele handwoordenboek: ac-ces-s oi re (het~;~s;meestal mv.) 0.1 iets dat als aanvulling dient => toebehoren
A-B
Keukenhandschoen - Pannenlap vast-nemen
"De hittebestendige banaan is ideaal voor de loeihete steel van de pannen.
bescherming
Schil de banaan en koken maar!"
De relatie tussen de mens en de dingen.
A-B
A-B
Keuken-onderzetter beschermen - liggen - dragen
Ondanks het gebruik van een pannenlap toch wel eens uw handen gebrand?
De relatie tussen dingen.
In de pannenlappen zijn magneetjes verwerkt, zo kunt u ze gewoon aan de koelkast laten kleven.
Deurstop klemmen - tegenhouden
"James is de perfecte heer. Hij zal altijd de deur voor u open houden door zijn voet eronder te buigen.
Deze siliconen pannenlappen laten absoluut geen warmte door.
James brengt een stijlvol welkom aan elk interieur."
De relaties tussen mens en object
A-B
Boekenhouder - tijdschrifthouder
B
Boeksteun -
Het object moet als sculptuur interessant zijn uitgewerkt en als boekensteun functioneel.
De relatie tussen mens en object
A-B
Wouter Cornillie
Flessenhouder klemmen - vatten - bewaren
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
3 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
A-B -C
Vogelvoederbakje / Vogelhuisje herbergzaamheid - wonen
beeld
A-B
programma academiejaar 2009-2010
idee
idee
Vliegengordijn filteren - scheiden - verbinden De relaties tussen ruimtes
B
Maak het ontwerp op ware grootte en biedt het aan de vogels aan! Zorg voor een foto.
Gordijn in de ruimte afschermen - tonen - sfeer De relaties tussen ruimtes
idee
idee/beeld
vormenspel
materie & vorm
recyclage
vormenspel
Aandachtspunt: 'micro-macro'. Het ontwerpen kan zowel starten vanuit de materie, de schakels als vanuit het totaal beeld, in of aan de ruimte. Probeer beide uitgangspunten.
Wat kan je met het idee gordijn en met de materie, doen in en met ruimte? Ipv van de eerder traditionele toepassing om licht en zicht te filteren kunnen gordijnen een ruimte bijzonder maken, ruimte maken. Twijgen en Algen zijn 2 gelijkaardige ontwerpen. De vraag die de ontwerpers zichzelf stelden was hoe ze (architecturale) ruimte konden ontwikkelen vanuit de millimeter. Of hoe een motief door repetitie in een grotere schaal kan gebracht worden. ontwerpers: Ronan en Erwan Bouroullec
C
Wouter Cornillie
Textiel in ruimte nieuw concept zonering - baken - betekenis
Voskenslaan 109
9000 Gent
Wat kan textiel in ruimte zijn? Bedenk een nieuw concept voor een textiel-project. Dit kan een artistiek project zijn ofwel een textiel met geïntegreerde functies.
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
4 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Voor algemene richtlijnen bij werkwijze: zie stappenplan achteraan 2
MEUBEL
Uit van Daele etymologisch woordenboek: meubel (stuk huisraad)* meubel, mobel (tilbaar , roerend, als zn. huisraad) 1240 *
C
Lezenaar tonen - spreken
Ontwerp een lezenaar en let op hoe je de relatie tussen spreker en toehoorder bepaalt. Ga hier bewust mee om. De lezenaar beïnvloedt de visuele communicatie van de spreker. Wat zijn, op dat vlak, de mogelijkheden?
De relatie tussen mensen
A-B-C
Vouwstoel
Ontwerp een zitmeubel dat ontstaat door materiaal te vouwen.
B-C
Verborgen
'Hou het even verborgen.' Interpreteer en werk dit uit in een opbergmeubel-ontwerp.
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
5 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Voor algemene richtlijnen bij werkwijze: zie stappenplan achteraan 3
INTERIEUR
Uit van Daele etymologisch woordenboek:
Interieur (het inwendige) * 1847* < fr. intérieur (idem)
A -B -C
Lichtpaviljoen: Omkapsel een volume met vlakken, zodanig dat er heel veel daglicht binnen kan maar geen directe in- of uitkijk mogelijk is. Het volume is een te betreden paviljoen (buiten of in een hal) Spelregels: Volume - ruimte Voor 1° en 2° jaar: Balkvolume: 4,85m bij 7,85m, 3m hoog. Voor het 2° jaar is de wijze van opstellen, liggend of staand, vrij. of Koepel: diameter 7m. Voor 3° jaar en hoger: Balkvolume: 9,7m bij 15,7m, bij 6m. De wijze van opstellen is vrij. of Koepel: diameter 14m Het opgelegd volume is de binnenmaat. Door de wijze van het aan elkaar verbinden van de vlakken mag de constructie aan de buitenzijde groter zijn, ongelimiteerd. Vlakken - bouwstenen De vlakken zijn niet lichtdoorlatend. De gebruikte vlakken zijn binnen één ontwerp van een gelijk type, met gelijkaardige afmetingen en diktes. Afwijkingen hierop zijn toegestaan in functie van constructie en een gekozen verhoudingsprincipe. De diktes van de vlakken variëren van ongeveer 3 tot 50cm. Samenstelling - bouwmethodiek De vlakken mogen aan elkaar worden gelijmd, geschroefd, geklemd, gestapeld,… In eerste instantie wordt gezocht naar een zelfdragende wijze van construeren. Afhankelijk van de gevonden oplossingen kan het uitgangspunt voor de constructie anders zijn. Een skeletstructuur de basis zijn waar tegen of waaraan de vlakken worden vastgemaakt. Hulpstukken om de vlakken te vatten zij ook toegestaan. De vloer kan gezien worden als een vlak gepolierd betonoppervlakte. Toegankelijkheid - gebruik De opening om binnen te kunnen moet geïntegreerd zijn in de totale vormgeving en mag afsluitbaar zijn. Licht - kwaliteit Het volume moet heel lichtdoorlatend zijn. Het streefpeil is 400lux, de gemiddelde lichtsterkte van een kantoorruimte. Zicht - relaties Enkel voor 3° jaar en hoger Er kunnen extra of andere openingen worden bedacht die visuele relaties tussen binnen en buiten mogelijk maakt.
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
6 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Methodiek: Bewustwording van schaal (verhouding) Ga in je omgeving na wat ongeveer de groottes van het opgegeven volume zijn. Vergelijk ze met de schets . Doe dit door bijvoorbeeld op de tekening vergelijkbare afmetingen uit je omgeving er op aan te duiden (lijn en tekst). Andere 'acties' om je bewustwording van de schaal bij te stellen zijn aan te raden. Ontwerp Ontwerpen doen we voornamelijk in de ruimt, m.a.w. met materialen en proefmodellen . Als start ,of ter ondersteuning, kunnen schetsen worden gemaakt maar het doel is om voornamelijk fysiek in de ruimte te ontwerpen. Het is zeker belangrijk om af en toe te tekenen/schetsen/fotograferen wat je hebt of ontwikkeld. Dit zorgt voor een 'andere beeld' op je werk. In de maquette zijn heel wat parameters uit te testen, Vorm - esthetiek, Verhoudingen - relaties, Constructie - stabiliteit - sterkte, lichtkwaliteit,… Proefmaquettes, zonder rekening te houden met de toegang. Maak in papier of karton verschillende proefopstellingen, voorontwerpen (3 tot 5). Dit kunnen opstellingen zijn van het geheel volume (schaal 1/100, 1/50 of 1/20) maar ook van een deel van een volume (schaal 1/50, 1/20 of 1/10). Probeer het principe van het balkvolume én van de koepel (ook wel sfeer genoemd). Let op de doelstellingen: Lichtdoorlatend maar geen doorzicht De wijze van schakelen - verbinden. Ontwerpmaquettes Uit de proefmaquettes wordt een ontwerp gekozen dat groter wordt uitgewerkt en geoptimaliseerd. presentatie De presentatie van elk ontwerp zal gebeuren in meerdere media, een maquette, tekeningen, foto's. Je zal vaststellen dat per medium verschillende aspecten aanbod komen die het ontwerp nog verder specificeren, interessanter kunnen maken. Als ontwerper blijf je ontwerpstappen zetten, waarin je kunt aantonen wat je precies met je ontwerp bedoelt en niet wat anderen er zelf in moeten zien. Maquette(s). Dit kan een aparte presentatiemaquettes (schaal 1/20 of 1/50) zijn, samen met één of meerder proefmaquettes (schaal 1/50 of 1/100). Projectietekeningen: Aan de hand van minstens 3-tal projectietekeningen, op één blad, toon je hoe het ontwerp in elkaar steekt, welke sfeer je oproept, hoe het gebruikt/beleeft kan worden, niet zozeer hoe het gebouwd moet worden. Deze tekeningen kunnen met de hand worden getekend op de tekentafel met T-lat. Maar eveneens kunnen ze digitaal worden ontwikkeld. Eerst in 3D, daarvan zijn de projectietekeningen af te leiden. Aan te raden programma hiervoor is sketchup 7 pro, in combinatie met lay-out. grondplan 1/100 of 1/50, met tekst en maataanduidingen. verticale langse snede (zelfde schaal) verticale dwarse snede (zelfde schaal) Perspectieven van het interieur: Aanvullend op de bovenstaande media zijn de perspectieven van het interieur. De bedoeling is om de ervaring van een bezoeker weer te geven. Aan welke zichten kan deze zich verwachten? Let op de kijkhoogte, neem zoveel mogelijk gemiddeld de hoogte van de toeschouwer. We willen in dit medium niet zozeer de nadruk leggen op de graad van realisme in de presentatie maar van sfeer, licht en materiaalgebruik. Probeer af en toe aanwezigheid van mensen aan te duiden (schimmen, profielen, zie voorbeelden uit de les) losse schetsen (bv. in houtkool), volgens de methode ontwikkeld op te tekentafel met T-lat. Foto's Doelstellingen In staat zijn om met vlakken ruimtelijke wanden te creëren, indien mogelijk ook constrcutief opgelost. In staat zijn om licht in het volume binnen te laten, zonder zicht. In staat zijn om dit alles te combineren in een aangenaam interieur, het lichtpaviljoen. Info - documentatie Herzog & de Meuron: http://eng.archinform.net/arch/291.htm Ricola torage Building, Laufen, Switzerland, 1986-87
Mario Merz: http://www.kunstbus.nl/agenda/2007/20090619120001.html
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
7 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
B-C
programma academiejaar 2009-2010
De set Ontwikkel een setting voor een voorstelling, theater, dans of een performance. Spelregels Ruimte: De aangeboden ruimte blijft eerder abstract. Het is een grote zaal, waar veel daglicht binnen kan en eveneens verduisterd kan worden. Voorstelling: Het soort voorstelling is vrij te kiezen. Gebruikers: Wie brengt de voorstelling, met hoeveel zijn ze? Wie is het publiek, met hoeveel zijn ze en hoe is de gewenste relatie tussen hen? 3 Lichtmomenten: Het ontwerp zal geen statisch gegeven zijn. Er moeten 3 lichtmomenten in geïntegreerd zijn. Dit kunnen momenten zijn voor en na de voorstelling maar ook tijdens de voorstelling. Scenografie: Ontwerp de ruimtelijke construct, de totale set, waarin het gehele gebeuren plaats kan vinden. Dit is het 'decor' inclusief de opstelling van het publiek en aanverwante functies. Maak een draaiboek op vanaf het moment dat het publiek de zaal binnen komt tot ze de zaal verlaat. Denk na over de opstelling van het publiek t.o.v. de voorstelling en of deze al dan niet wijzigt tijdens de voorstelling. Beschrijf kort de belangrijkste aspecten of momenten in de voorstelling waarop je ontwerp is gebaseerd. Methodiek voorstelling Ga na bij jezelf welke soort voorstelling je graag bijwoont, of waarvoor je graag zou willen werken. Dit kan gaan van een lezing, een nominatie, een debat, een TV-programma, een finale van een sportwedstrijd, een concert, een monoloog, een theatervoorstelling, een dansvoorstelling, een performance,… Documenteer je heel goed. Ofwel heb je recent de voorstelling meegemaakt ofwel beschik je over veel informatie , tekst, geluid, beeld. Het is van groot belang je hier 'goed op te laden', zowel voor het inhoudelijk aspect als voor de motivatie gedurende het hele ontwerptraject. Bepaal voor welk soort publiek je werkt. Wie is je doelgroep? Bepaal ook met hoeveel ze zijn voor de voorstelling. Op welke wijze kan je het gebeuren voor en achter de voorstelling afstemmen op de voorstelling zelf? moodboard 2D-beelden en ideeën Een moodboard is een visualisatie van een concept, idee, gedachte of gevoel. Maak een interessant moodboard voor of over je gekozen voorstelling. Probeer de belangrijke aspecten in beeld te behandelen. Maak eventueel meerdere. conceptmaquettes ideeën en 3D-beelden Maak enkele conceptmaquettes die in 3D visualiseren wat je ontwerp zou kunnen inhouden. Vul deze aan met enkele schetsen. ontwerp Maak eerste ontwerpplannen en snedes van het ontwerp. Maak eerste sfeerschetsen, impressieschilderijen, fotomontages. Maak na bijsturing van het ontwerp een maquette met expressief materiaalgebruik (ook kleur). presentatie Werk erna het ontwerp definitief uit, volgens lijst de 'PRESENTATIE' . Doelstellingen In staat zijn om … Info - documentatie http://www.unusualindustries.com/index.php/theater_film_set/verhalen_om_te_verdwalen/ http://www.stufish.com http://www.lumentheatertechniek.nl http://www.lumentheatertechniek.nl/bestanden/verslag%20Leo%20XIII%20-%20Ultra.pdf
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
8 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
A-B
programma academiejaar 2009-2010
De nieuwe wandeling Wandelen als thema om een nieuwe architectonische ruimte te ontwerpen. Wandelen is een fundamentele 'gedachten de vrije loop laten' behoefte voor de mens, misschien wel meer mentaal dan fysiek. Definieer specifiek een wandeling voor één of meerdere personen, en ontwikkel er de nodige ruimtelijke condities voor. Of doe het omgekeerd.
B
KANTOOR In industrieel pand
Dit is een omgekeerde ontwerpopdracht. Je krijgt een beknopte beschrijving van een gerealiseerd kantoorproject. De beelden ervan worden niet vrijgeven. Vanuit de tekst en een eenvoudig plan van de ruimte, moet een ontwerp worden gemaakt. De opdracht is niet om te achterhalen wat het bestaand project is of de tekst letterlijk te nemen. De bedoeling is om 'vanuit tekst' zelf een nieuw ontwerp te ontwikkelen. 1. Lees de tekst en zet even op een rij: Wat was de opdracht? Wat waren de ontwerp-intenties? Op welke wijze zijn de doelstellingen gerealiseerd? Wat is het meest kenmerkend? 2. Bepaal het programma en leg hoeveelheden en groottes vast. 3 - 9 , zie opdracht 'een woonruimte'. duur: 1 korte + 1 lange periode
A,B,C
EXPO
Ontwerp een stand voor een welbepaald bedrijf, op een welbepaalde beurs. Kies een specifiek bedrijf en product. Neem contact op met het bedrijf om het programma van eisen op te vragen. Ontwikkel een bijzondere stand die het publiek op een unieke manier in contact brengt met het product, de mensen en de bedrijfscultuur van uw virtuele opdrachtgever. A:
afm.: 8m lang x 6m breed, in de rij, toegang voor en achter in de breedte
B:
afm.: 12m lang x 8m breed, op de kop in de rij, toegang aan 3 zijden
C:
afm.: 24m lang x 8m breed, vrijstaand, toegang rondom
Enkele bronnen van het beeldmateriaal:
www.thedesignblog.org www.designboom.com www.inhabitat.com www.minimalismi.com
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
9 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Voor algemene richtlijnen bij werkwijze: zie stappenplan achteraan 4
ONTWERPLEER Dit is de studie van ontwerpen. Het ontwikkelen van een persoonlijke en expressieve vormentaal is het uitgangspunt. De aandacht voor experimenteel vorm-en materiaalonderzoek is hierbij heel belangrijk. Stapsgewijs experimenteel onderzoek resulteert in een zelfstandig ontwerp. tip: kies 2 begrippen om rond te werken. verbinding
Ontwikkel een nieuwe, bijzondere verbinding. Ze hoeft niet functioneel te zijn. Het ontwerp moet minstens één, liefst verschillende, vernieuwende aspecten in zich dragen. Dit kan de wijze van verbinden en losmaken zijn of een bijzondere materiaalkeuze. Mogelijke werkwijze: Kies twee verschillende of tegenstelde onderdelen van een machine, apparaat of constr. Breng dit samen met het mogelijk 'bindmiddel' mee naar het atelier. Zoek eerste meerdere mogelijkheden om de twee elementen 'samen' te brengen. Werk pas daarna één ontwerp uit tot een zelfstandige constructie. studieterrein:
Ontwikkelen van een verbinding, gekoppeld aan materiaalkeuze Aandacht voor verschillende soorten bestaande knooppunten zoals organische, mechanische, kleefverbindingen, …
integreert:
B
constructie en materiaalleer actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst
binnen-buiten
Ontwikkel een kijk- en/of voel-object met een boeiende binnen-buiten relatie. Mogelijke doelstellingen kunnen zijn: Ontwerp een object dat je binnenste buiten kan keren, of het binnen naar buiten kan brengen. Tegengestelde eigenschappen van het binnen en het buiten kunnen een meerwaarde geven. studieterrein:
de architecturale ruimte, interieur versus exterieur
integreert:
constructie en materiaalleer actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, architectuur
B Mobilroom
Ontwerp een mobiele, kleine woonkamer, voor 1 persoon. strategie: Kies eerst voor welk persoon je de mobilroom wenst te ontwerpen, onderzoek het profiel. Het kan naar uzelf zijn, een personage uit een roman of een flim. Vertrek vanuit de specifieke eigenschappen van deze persoon om tot randvoorwaarden voor het ontwerp te komen. Let op de relatie interieur/exterieur. studieterrein:
Uitdrukking geven aan een uitgesproken, persoonsgebonden, woonruimte. Relatie van het interieur met de 'veranderlijke' omgeving uitdiepen. Technische aspecten leren begrijpen en bouwbare oplossingen voorstellen.
integreert:
constructie en materiaalleer, technieken. actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
huid
Ontwikkel een nieuwe soort huid. Let op de verschijningswijze. Bestaande objecten of gebruiksvoorwerpen kunnen het uitgangspunt zijn. Eventueel krijgt een object een nieuwe huid, waardoor het andere kwaliteiten krijgt. De huid kan ook dienen om rechtstreeks het menselijk lichaam te bekleden. De huid kan een zelfstandige vorm of houding aannemen. studieterrein:
de waarde van het oppervlakte, de bekleding onderkennen en exploreren.
integreert:
constructie en materiaalleer
B
actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
Eisprong
Ontwikkel een constructie waarin een ongekookt ei kan worden aangebracht en dat van 10 meter hoogte naar beneden kan vallen zonder dat het ei breekt. studieterrein:
de waarde van zwaartkracht onderkennen, exploreren en synthetiseren in een zelfstandigd beeld of installatie.
integreert:
constructie en materiaalleer actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
B
Copy – Paste
Stel een meubel samen volgens het copy-paste principe, op ware grootte. Zie ook '100 chairs in 100 days'.
Parasitair
studieterrein:
Constructie van het meubel, materiaalleer, expressie van stijl
integreert:
constructie en materiaalleer
Ontwikkel één of meerder objecten die een parasitaire eigenschap in zich dragen Geef expressie aan dat parasitair karakter. Kies een bepaald uitgangspunt en werk dit uit. Dit kan een parasitaire eigenschap zijn of een element dat door het object bedreigd wordt. studieterrein:
de relatie tussen levende en dode materie, wat is het verschil?
integreert:
constructie en materiaalleer
C
actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
Evolutie
Geef op een totaal vrije wijze uitdrukking aan dit begrip. Er hoeft geen object te worden ontwikkeld maar het kan. Verzorg de wijze van communicatie over het onderzoek. studieterrein:
tijd, tijd versus massa en ruimte.
integreert:
constructie en materiaalleer
C
Wouter Cornillie
actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
10 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Geheim
Geef op een totaal vrije wijze uitdrukking aan dit begrip. Er hoeft geen object te worden ontwikkeld. Mogelijk uitgangspunt: Maak een object waarin je een geheim kan bewaren. Vertrek vanuit één geheim, of vanuit één type geheim. Laat je hierdoor inspireren. Verzorg de wijze van communicatie over het onderzoek.
studieterrein:
de onzichtbare waarden in tijd en ruimte, virtualiteit
integreert:
actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
C Intimiteit
Geef op een totaal vrije wijze uitdrukking aan dit begrip. Er hoeft geen object te worden ontwikkeld. Verzorg de wijze van communicatie over het onderzoek.
Licht
A
studieterrein:
de innerlijke mens in relatie met de omgevende ruimte
integreert:
actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
Herdefineer een ruimte, of communiceer in een ruimte, met licht.
Spoor
studieterrein:
Het potentiaal van licht als bouwsteen van en als medium in de ruimte.
integreert:
actuele kunstgeschiedenis; hedendaagse kunst, meubel en architectuur
1 Ontwerp een object dat sporen verzamelt of afgeeft, in een zelf te bepalen ruimte en/of tijd. 2 Ontwikkel een spoor of sporen en definieer hiermee een nieuwe onbepaalde identiteit. 3 kies ervoor om in een ontwerp-opdracht met het thema spoor te werken.
ritueel 5
PROJECTIE- EN CONSTRUCTIETEKENEN / perspectief en 3D - tekenen en presentatie ANALOOG materiaal:
analoog: vulpotlood, T-lat, tekendriehoek, passer, meetlat, papier: Steinbach A2, A1,min 120g, 200g en/of kalk, digitaal= laptop digitaal: computer of laptop
studieterrein:
Het leren plannen tekenen volgens algemene europese conventies Belangrijk om ruimtelijke ideeën naar derden te communiceren.
A
Maak een projectietekening van een kamer of van een eenvoudig volume, vb een houtverbinding of vormstudieobject. studieterrein:
principe van plantekenen, aanzichten, doorsnede, maataanduiding, tekst
integreert:
Constructie van architectuur of meubel
duur:
1 korte periode
DIGITAAL
A
B
B
B C
Wouter Cornillie
Maak een 3D-tekening van een kamer of van een eenvoudige volume uit een andere opdracht. Het gratis 3-D tekenprogramma dat in het atelier wordt aangeleerd is Google Sketchup (zie www.sketchup.google.com). studieterrein:
principe van digitaal tekenen,
integreert:
principe van plantekenen, aanzichten, doorsnede, maataanduiding, tekst
duur:
1 korte periode
Teken de opmeting uit oefening A in Vector Works of een CAD-pakket. Het programma Vector Works wordt aangeleerd in het theoriepakket. De leerlingen worden voor de progamma's Vector Works en CAD praktisch begeleid in het atelier. Het programma Vector Works kan voor 75 euro worden gekocht en is geldig gedurende de hele opleiding! (max 8j.) studieterrein:
principe van digitaal plantekenen, aanzichten, doorsnede, maataanduiding, tekst
integreert:
Constructie van architectuur of meubel
duur: 1 korte periode Leer tekeningen in Sketchup klaarzetten voor presentatie a.d.v. scènes, en presentatietekeningen in het programma Lay-out, Hiervoor wordt een studentenlicentie van Google Sketchup pro aangekocht van 30€/j. studieterrein:
presentatie- en uitvoeringsplannen.
integreert:
ontwerp - constructie - materiaalleer.
duur: 1 korte periode Maken van foto-realistische presentatiebeelden, renders, met de plug-in 'Podium'.
Voskenslaan 109
9000 Gent
studieterrein:
presentatietekeningen
integreert:
ontwerp
duur:
1 korte periode
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
11 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
6
programma academiejaar 2009-2010
VORM- en MATERIAALSTUDIE materiaal:
papier, karton, snijmes, snijplank of -mat, lijm, diverse materialen isolatie, kunststoffen, natuurlijke materialen, enz…
studieterrein:
De objectiveerbare kwaliteiten van vorm en materiaal in ruimte.
A
vouw in ruimte
Neem een blad papier. Snij er in waar je het nodig acht. Vouw het tot een 'interessant' ruimtelijk model. Het snijden en vouwen kan zowel geometrisch als vrij organisch van vorm worden opgevat. Het staat je vrij. De wijze van fixeren van de vorm is vrij tussen lijm en onzichtbare kleefband. Let er op dat alle 'kanten' van het model boeiend zijn, dat er geen sprake is dat het model een 'achterkant' of een 'onderkant' heeft. tip: Wentel het object regelmatig tijdens het ontwerpen.
vlakken in ruimte
Snij uit één rechthoek een aantal vlakken, 6 tot een 10. Breng deze samen in de ruimte, tot een 'interessant' ruimtelijk model. De vlakken zijn geometrisch van vorm, rechthoeken en/of driehoeken. De wijze van verbinden is vrij, lijmen of insijden. 1. Teken een vierkant en maak met rechte lijnen een onderverdeling voor de vlakken. 2. Teken dit meerdere malen en snij telkens de vlakken uit. 3. Maak meerdere kleine ontwerpen. Kies hieruit het interessanste model en werk dit groter uit. presentatie: naast een monochroom-model kan een ontwerp in kleur worden gemaakt.
A
studieterrein: gulden snede, ontdekken van kwaliteitskenmerken van vlakken in de ruimte integreert:
actuele kunstgeschiedenis; het modernisme, de stijlbeweging, Bauhaus,…
duur: 1 korte periode Let er op dat alle 'zijden' van het model voldoende boeiend zijn, dat er geen sprake kan zijn van een 'achterzijde' of van een 'onderzijde'. Wentel het object continu, tijdens het creatieproces.
A
structuur in ruimte
Vertrek vanuit ofwel een lijn of vormelement en herhaal ze in de ruimte, tot een 'interessante' structuur. De vorm kan zowel geometrisch als vrij organische opgevat worden. Let er op dat alle 'zijden' van het model voldoende boeiend zijn, dat er geen sprake kan zijn van een 'achterzijde' of van een 'onderzijde'. Wentel het object continu, tijdens het creatieproces.
B
materiaal in ruimte
Neem een vorig ontwerp en bedenk die in een ander materiaal.
B
vlak - volume - lijn in ruimte Composeer een 'interessante' studie in de ruimte met vlakken, volumes en lijnen. Neem als uitgangspunt een vorige vormstudie-oefening.
A
translucent object in kunsthars
Met kunsthars en verhadere kan je met licht materiaal als papier, lichte stof, glasvezel, … gemakkelijk een lichtdoorlatende sculptuur ontwerpen. kennismaking met het materiaal. 1. Probeer hoe je met kunsthars tal van materialen kunt bewerken en nieuwe vormen kunt creëren. 2. Zoek een gloeilamp met snoer en schakelaar dat als basis kan dienen voor jouw ontwerp. 3. Maak met de kunsthars meerdere nieuwe lampenkappen en laat deze drogen. 4. Probeer deze lampenkappen uit en kies de beste dat je kan afwerken tot je definitief ontwerp. tips: experimenteer in stap 1 zoveel mogelijk. Doe dit zowel op vlak van soorten materialen als op vlak van vormen, al dan niet met berichtlijnen van een mal, speel met transparantie, kleur, textuur,….
boan, van vormen tot bewonen C
boan': middelnederlands voor bouwen én wonen
Neem één van de voorgaande vormstudies en bepaal de nodige parameters om van de vormstudie de translatie te maken naar interieurarchitectuur. Maak je vorm bewoonbaar, instapbaar, beleefbaar,… Kies een programma, een schaal, de gebruikers, een locatie, een merk of andere context, een tijd, ...al wat je nodig acht om dit te 'bouwen' (bouwen = wonen).
A - B -C
Grijpvorm
Ontwikkel een nieuwe, fascinerende, vorm dat 'goed in uw hand ligt'. Het object moet bijzonder zijn om aan te raken, vast te houden, te gebruiken,… Basismateriaal om te starten: Klei of zachte cellebeton. Werkwijze: stap 1: Neem een stuk klei en zoek al spelenderwijs enkele 'handvormen'. stap 2: Werk één van de ontwerpen uit tot een zelfstandig model. stap3: Maak uw ontwerp op een zelf te kiezen toepassing en werk uit in een ander materiaal.
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
12 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
7
programma academiejaar 2009-2010
KLEUR- EN NATUURSTUDIE materiaal:
vulpotlood, T-lat 100cm, tekendriehoek, passer, meetlat, papier: Steinbach +/- 200 g, enkele penselen met punt, mengschaaltjes, plakkaatverf basiskleuren, citroengeel, magenta-roze en karmijn-rood, kobalt-blauw, doos aquareleverf
studieterrein:
De werking van kleur leren begrijpen, ermee leren spelen/ontwerpen in het vlak en in de ruimte Deze studiereeks is van belang om te leren omgaan met kleur en materialen, in het vlak en in de ruimte.
analyse
A
Kleurtoon
Schilder een toonwaardenschaal met één kleur. overgang: wit via rood naar zwart, wit via blauw naar zwart,… Begin met wit en zwart en leg het zuiver kleurvlak op de juiste plaast op de schaal. Wanneer je een grijze toonwaardenschaal hebt kan deze nuttig zijn. studieterrein: toonwaarden van een kleur
A
Zwart-wit waarneming
Kies een zwart-foto van een interieur. Met behulp van kalkpapier en potlood zet je de foto als lijntekening (contouren) over op een +/- 200 gr.-blad Opzet: kleur de tekening in zodat je een identiek resultaat verkrijgt als de foto. C Controle: Hang foto en tekening op een muur en ga op afstand staan (+/- 4 à 5 meter).
Je mag geen verschil zien. Materiaal: grafietpotlood van verschillende hardheden. A
Kleurencirkel:
Schilder een kleurencirkel. studieterrein: de tint of nuance van een kleur en de samenstelling ervan
B
Kleurschakering
Maak een studie van de werking van verschillende kleurcombinaties. Zet éénzelfde kleur in verschillende kleuromgevingen en toon aan hoe het steeds verandert van tint. studieterrein: de onderlinge werking van kleur (zwak/sterk contrast, opheffen/ondersteunen van tinten,... )
B
Mengstudie
Maak een studiewerk van een kunstwerk of van een goede interieurfoto. Kies enkele kleuren uit het studiebeeld en tracht deze zelf samen te stellen. Verzorg een interessante beeldende presentatie van dit onderzoek op een A3 of A2 form. studieterrein: kleuren mengen, kwaliteit in een kleurontwerp ontdekken integreert:
Kleur waarneming
kunststudie, stijlstudie
Kies een kleurfoto van een interieur. Met behulp van kalkpapier en potlood zet je de foto als lijntekening (contouren) over op een +/- 200 gr.-blad Opzet: kleur de tekening in zodat je een identiek resultaat verkrijgt als de foto. C Controle: Hang foto en tekening op een muur en ga op afstand staan (+/- 4 à 5 meter).
Je mag geen verschil zien. Materiaal: grafietpotlood van verschillende hardheden. synthese
B
2 dim Kleurcompositie
Schilder een niet-geometrisch, abstracte kleurcompositie. De kleuren zijn zelf bepalen. Start met een reeks kleine, spontane, voorstudies. Werk daarna één studie uit. studieterrein: de eigen ontwikkeling van een kwaliteitsvol kleurontwerp
C
3 dim Kleur in het interieur
Leg een bestaande ruimte vast op maquette en papier of digitaal. Maak een weergave van de bestaande kleurcompositie en onderzoek zelf andere mogelijkeheden. Experimenteer in het onderzoek met licht en de invloed dat één kleur kan uitoefenen. Er wordt zowel in de maquette als op 2D-afbeelding van de ruimte gewerkt. studieterrein: de werking van: …
kleur op de ruimte ruimte op kleur kleurcombinaties in de ruimte
A
Kleur[-de-]constructie
Leg of verbreek ruimtelijke relaties met kleur. Voer dit uit, ofwel op een object(en), ofwel in een ruimte, ofwel in de presentatie van een ontwerp. Deze opdracht wilt kleur als bouwinstrument hanteren.
A
Kleur-aan-voelen
Bewerk van 2 objecten het oppervlaktemateiraal zodat ze op een bijzondere manier 'aanvoelen' volgens de 2 door u gekozen, primaire of secundaire, kleuren. Deze opdracht wilt verkennen hoe kleur kan 'aanvoelen'.
8
THEORIE zie inleiding programma, pagina 2
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
13 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
9
programma academiejaar 2009-2010
WAARNEMING - SCHETSEN
Het waarnemingschetsen geldt als basis voor elke ontwerper. Iedereen kan hier van start gaan, ook wie nog nooit heeft getekend of zegt het echt niet te kunnen. Schetsen kan iedereen leren! Begin met goed materiaal: - papier: A4 - A3 (af en toe eens A1 - A0) wit/beige om te starten, 120g of meer - grafietpotloden: de harde en zachte (een 5-tal minimum) - houtskool (voor op grote formaten) - een papiersnijmes - nagelvijl of fijn schuurpapier - Een gom is niet nodig. Gommen is zoals achteruit lopen. Een lijn die 'verkeerd' staat kan later van betekenis zijn voor de sfeer in de tekening. Daarna volgt interesse en karakter. Een vertrokken en op weg komt al gauw voldoening om dat er evolutie is/zal zijn. Daarom wordt elke schets voorzien van naam en datum én wordt deze bijgehouden in een map of schetsboek. Zelf 'mislukte' schetsen houden we bij. Ze zijn noodzakelijk om de evolutie van de lijnstijl, arceerstijl, wijze van composeren,… te ontdekken. Elke week kunnen er nieuwe schetsopdrachten in de les worden aangboden. Dit is af te spreken met de groep. Het is aan te raden energie in het schetsen te stoppen. Je krijgt er veel voor terug. In de eerste plaats je tekentechniek. Dit is uiteraard heel handig om 'de ideeën op papier te krijgen'. Maar belangrijker, is dat je meer gaat begrijpen van de ruimte, perspectief, verhoudingen, kwaliteit van een ontwerp,… Je doet extra inzichten op, volgens het ritme van je schetsenreeks.
OP GROEPSUITSTAPPEN ZULLEN STEEDS SCHETSEN & "WAARNEMINGEN" WORDEN GEMAAKT. Deze mogen persoonlijk worden opgevat.
studieterrein:
leren zien en begrijpen van de omgeving leren omzetten van ruimtelijke ideeën in communiceerbaar beeldmateriaal Belangrijk voor het ontwikkelen van het persoonlijk creatieproces
praktisch:
Gebaseerd op waarnemingschetsen vormt het een doorlopende oefeningenreeks. Belangrijk: Het strikt houden aan een regelmaat is de sleutel tot evolutie en resultaat! ritme:
ofwel 1, ofwel 2 schetsen per week Het beste resultaat wordt bereikt met 1 schets per dag.
A
Lijn en vlak
lijnen, vierkanten en cirkels, vlakken volgens verhoudingen
A
Vlak en ruimte
rechthoeken, ortogonale vormen, deur- en boekperspectief, natuurwaarneming studieterrein:
kennismaking met schetsmaterialen, papier, potlood, houtskool, pastel,… beheerst tekenen van verschillende soorten lijnen, strak, gevoelig,… arceren ontdekken en bepalen van verhoudingen en vormen in het vlak eerste stappen van het perspectief
integreert:
vormstudie
B
Volume en licht
kubussen en balken, cilinders, stillevenstudie licht en materie
B
Object en materie
kleinmeubel, natuurstudie, model, eigen ontwerp studieterrein:
het perspectief, verhoudingen en vormen in de ruimte materiaalweergave, licht en schaduw het ontwikkelen van een eigen tekentaal (materiaal, stijl,…)
integreert:
C
Interieurwaarneming Interieurontwerp
bestaande interieurstudie, verschillende stijlen en lichtkwaliteiten zelf op te bouwen interieur vanuit plannen van bestaand project of van eigen ontwerp studieterrein:
C
het perspectief in de ruimte, de sfeer van een ruimte het zelf ontwikkelen van ontwerp-presentatieschetsen
integreert:
Wouter Cornillie
vormstudie, stijlstudie meubel, meubelconstructie, ontwerp
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
stijlstudie meubel, stijlstudie architectuur, ontwerp, kleurstudie
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
14 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Stappenplan Ontwerpen is een creatief proces waarin gezocht wordt naar concrete antwoorden op inhoudelijke vraagstukken. De antwoorden zijn vaak materieel in tijd en ruimte zoals een meubel, een idee voor een verbouwing, een affiche of regieaanwijzingen in een theaterstuk. Een ontwerp kan ook een kleur of een woord zijn. Iedereen vat het zoeken en vinden van dergelijke oplossingen altijd persoonlijk op. Gelukkig, het garandeert een menselijke woon- en leefomgeving. Anders konden we het ontwerpen aan computers overlaten. Het ontwerpproces lijkt zich daarom niet gemakkelijk te laten vatten in een scenario. Toch zijn er herkenbare fases die overzichtelijk in een stappenplan zijn weergegeven. Het stappenplan heeft als doel een leidraad te zijn voor iedereen die het ontwerpen wil leren. Ook voor wie veel ervaring heeft blijft het aangeraden de stappen in chronologische volgorde te volgen. Iedereen is uiteraard vrij om hiervan af te wijken. Waarschijnlijk is het zelfs onvermijdelijk. Bovendien biedt het scenario geen sluitende garantie op een succesvol ontwerp. De stappen zijn: Stap 1 De opdrachtomschrijving Stap 2 Het uitgangspunt: een persoonlijke fascinatie Stap 3 De toetssteen Stap 4 Het voorontwerp Stap 5 Het ontwerp Stap 6 Het prototype Het stappenplan is een leidraad om met meer plezier en met beter resultaat te ontwerpen. Een ontwerper kan er altijd op terugvallen indien het even niet goed meer gaat. Het scenario laat ook toe om na te gaan waar men zich precies bevindt in het ontwerpproces, wat op zich vaak al een grote hulp is. In sommige situaties is het aan te raden bepaalde stappen te hernemen of anders uit te werken. De kans verhoogt daardoor dat de ontwerper zichzelf beter zal herkennen en opnieuw plezier zal beleven aan het uitwerken van elke opdracht.
Stap 1: De opdrachtomschrijving De omschrijving van de opdracht bepaalt in heel grote mate wat zal worden ontworpen. Het is belangrijk daar veel aandacht aan te schenken. Het is aan te bevelen de opdrachtomschrijving zelf te herschrijven, te schematiseren in woord en beeld en na te gaan of er geen tekorten of overbodigheden in schuilen. De ontwerper moet hierover duidelijk communiceren met de opdrachtgever. Misschien heeft die de opdracht niet precies omschreven of interpreteert de ontwerper hem niet goed? Vaak gebeurt het dat de ontwerper de opdracht ‘anders’ omschrijft of verbeteringen aanbrengt. Vele goede ontwerpen vonden in een duidelijke opdrachtomschrijving hun voedingsbodem. Anderzijds ontstaan tijdens deze fase ook de meeste misverstanden met de opdrachtgever. Een geschreven en geschematiseerde omschrijving werkt heel verhelderend.
Stap 2: Het uitgangspunt: een persoonlijke fascinatie Het proces kan maar van start gaan als de ontwerper gefascineerd is bent door één of meerdere elementen in de opdracht. De fascinatie kan heel verschillend van aard zijn. Het kan de opdrachtomschrijving zelf zijn, de locatie, of het thema van de opdracht. Evengoed kan de ontwerper gefascineerd zijn door het materiaal waarmee hij/zij in deze opdracht gevraagd is (of voorstelt) te werken. Soms gebeurt het dat een ontwerper al een idee of een bepaalde vorm in gedachten heeft en daardoor heel enthousiast is om met het ontwerpen te beginnen. Het doet er weinig toe waardoor een ontwerper gefascineerd is, als hij/zij maar in de ban is van iets. De ontwerper kan vanuit zijn of haar fascinatie de opdrachtomschrijving aanvullen tot een vraagstuk waarbij hij /zij zich betrokken voelt en werkelijk zin heeft om er iets unieks van te maken! Door tijdsgebrek of routine gebeurt het maar al te vaak dat ze niet gefascineerd aan het werk gaan. Hierdoor benadert de ontwerper een opdracht puur commercieel of formeel en mist het (ontwerp) alle authenticiteit.
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
15 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Stap 3: De toetssteen Deel 1: is een analyse, in een collage uitgewerkt: De fascinatie wordt uitgedrukt in een expressief pamflet van woord en beeld. Dit pamflet kan groot of klein zijn, als het maar twee dimensies heeft. Het kan worden opgevat als een poster en is de missionstatement van de ontwerper. Hij/zij doet dit in een eigen stijl, volgens zijn of haar persoonlijkheid maar maakt er steeds iets bijzonder van. Het pamflet wordt ook vaak het ‘mood-board’ genoemd. Eventueel is deze toetssteen aangevuld met een visietekst. De ontwerper neemt dan een duidelijk standpunt in ten opzichte van zoveel mogelijke elementen in de opdracht. Een uitgesproken visie is belangrijk om tot een bijzonder ontwerp te kunnen komen. Deel 2: is een synthese, in de ruimte uitgewerkt: De fascinatie wordt uitgedrukt in een expressief driedimensionaal element. Opnieuw speelt grootte en materiaal op zich nauwelijks een rol als het element maar bijzondere eigenschappen in zich draagt. Het gaat trouwens om de unieke fascinatie van de ontwerper! Het model krijgt een titel of een naam. Uit van Daele handwoordenboek: ana-lyse (de~(v.);~n/~s)) 0.1 de ontleding in bestanddelen ter nadere beschouwing synthese syn-the-se (de~(v.);~n/~s)) 0.1 verbinding van afzonderlijke, vaak tegengestelde elementen tot een nieuw geheel 0.2 … 0.3 samenvatting - 1.1 een ~van onze ideeën. toets-steen (de~(m.);~stenen) 0.1 (amb.) basaltsteen waarop goud en zilver naar het gehalte beproefd worden 0.2 middel om de echtheid, waarde enz. van iets vast te stellen => criterium. Deze fase wordt door vele ontwerpers overgeslagen. Middels opgebouwde ervaring en zelfkennis kan het vaak geen kwaad maar het gevaar bestaat dat het ontwerp unieke eigenschappen zal missen. De toetssteen laat toe om de kern van de inhoud van een opdracht op een vrije wijze in materialen tot uitdrukking te brengen. Het is meteen een eerste proef of om na te gaan of de ontwerper daarin slaagt. Als het niet meteen het geval is, dan is dat niet erg. Uiteindelijk kan een nieuwe toetssteen worden gemaakt. Als de volgende poging wel lukt ligt een goed ontwerp binnen handbereik. Deze fase echter is van weinig belang voor opdrachtgevers. Zij willen zo spoedig mogelijk resultaat zien.
Stap 4: Het voorontwerp Het voorontwerp ontstaat door bepaalde aspecten uit vorige stappen te interpreteren naar vorm of opvatting. Die worden uitgewerkt in schetsen, schaaltekeningen en/of proefmodellen. Het is belangrijk te weten dat er in een proefmodel vooral aandacht wordt geschonken aan de meest typische aspecten van het ontwerp. Ze worden in het voorontwerp zo goed mogelijk uitgewerkt. Dergelijke aspecten kunnen de hoofdvorm, de afmetingen, het gebruik, de materialen of de afwerking zijn. De nietessentiële eigenschappen krijgen hier minder aandacht. Die zijn bij ieder voorontwerp telkens anders. De ontwerper zal zijn voorontwerp in deze fase vaak al eens willen bespreken met collega’s, kennissen of met de opdrachtgever. Het is interessant om het werk te vergelijken met de gemaakte toetssteen of met andere voorgaande stappen. Indien nodig wordt het voorontwerp aangepast. Medium: proefmaquette, tekeningen zoals eerste krabbels, schetsen of schaaltekeningen van details of het geheel. Een voorontwerp is vaak het eerste wat men aan een opdrachtgever voorlegt. Daarbij komen automatisch voorgaande stappen aan bod. Heeft de ontwerper de opdrachtomschrijving goed begrepen (stap 1)? Is er sprake van voldoende betrokkenheid (stap 2)? Is er met het ontwerp een bijzonder beeld of ruimte gecreëerd (stap 3)?Is er voldaan aan de meeste belangrijke technische aspecten (stap 4)? Indien over al deze aspecten een overeenkomst wordt bereikt is het voorontwerp klaar om uitgewerkt te worden tot een ontwerp. In het andere geval moet het voorontwerp worden aangepast.
Stap 5: Het ontwerp Het voorontwerp wordt op punt gezet. Alle vorm- en materiaalaspecten worden uitgewerkt. De ontwerper gaat na hoe de vorm kan worden gemaakt, de onderdelen kunnen worden samengesteld, het geheel kan worden afgewerkt en hoe het ontwerp kan worden gebruikt en onderhouden. Op basis van deze aspecten zijn eventueel aanpassingen nodig. Het is belangrijk dat men de initiële uitgangspunten van de vorige stappen niet uit het oog verliest. Medium: maquette, schaaltekening van detail en geheel.
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
16 /18
BINNENHUISKUNST Stedelijke Kunstacademie Tielt
programma academiejaar 2009-2010
Het ontwerp wordt voorgelegd aan de opdrachtgever. De aanpassingen of nieuwe elementen aan het ontwerp worden uitvoerig besproken. Indien het ontwerp is goedgekeurd kan het worden voorgelegd aan potentiële uitvoerders die een offerte voor de realisatie kunnen opmaken. In een ontwerp moeten alle aspecten gekend zijn om tot de realisatie te kunnen overgaan.
Stap 6: Het prototype Het ontwerp wordt zo realistisch mogelijk gemaakt. In de grafische sector wordt dit wel eens de maquette genoemd. Het prototype is een model op ware grootte met de echte of met vergelijkbare materialen. Op deze manier kan een ontwerp getoetst worden aan het werkelijke gebruik, de verschijningsvorm, het aanvoelen, de mobiliteit, de sterkte en de constructiewijze. Prototypes worden meestal gemaakt vooraleer men een product industrieel gaat vervaardigen. Prototypes horen bij productontwikkeling (b.v. meubilair). Bij een éénmalige uitvoering (in geval van maatwerk b.v.) kan omwille van budgettaire reden meestal geen prototype worden gemaakt.De uitvoering moet meteen goed zijn. Het is de verantwoordelijkheid van de ontwerper om te controleren of de uitvoering conform het ontwerp is.
Wouter Cornillie
Voskenslaan 109
9000 Gent
tel en fax: 09/ 3 29 59 39
mobile: 0475/ 69 04 14
[email protected]
17 /18