EVALUATIE BIJLAGEN
BIJLAGEN 1. Aanbevelingen 2. Uitkomsten enquête bestuur
3. Foto’s communicatiemiddelen
BIJLAGE 1 AANBEVELINGEN Fase 1 Voorbereiding Bij volgende verkiezingen evenals dit jaar tijdig starten met de voorbereidingen.1 In de voorbereidingsfase het Plan van Aanpak en communicatieplan door het dagelijks bestuur laten vaststellen. In de voorbereidingsfase het algemeen bestuur informeren over het Plan van Aanpak en communicatieplan. Bij de organisatie van de volgende verkiezingen, ervan uitgaande dat de verkiezingen op dezelfde wijze worden georganiseerd, blijvend samen optrekken met provincies, gemeenten en buurwaterschappen. Fase 2 Registratie Vier maanden voor het sluiten van de registratieperiode de lokaal geregistreerde partijen aanschrijven met het verzoek hun registratie te controleren en zo nodig te actualiseren. Een landelijk logo ontwikkelen voor de herkenbaarheid. Partijen oproepen campagne te voeren en input te leveren voor de verkiezingskrant. In de registratieperiode bestuurlijk en ambtelijk contact leggen met de gemeenten. Fase 3 Kandidaatstelling Voor het inleveren van de kandidatenlijsten duidelijk aangeven hoe voldaan kan worden aan de eisen die aan de vereiste documenten gesteld worden, (een maand voor de kandidaatstelling) en hierbij in het bijzonder aandacht schenken aan de vereisten waaraan het kopie van het legitimatiebewijs dient te voldoen. De lijst inleveraars de mogelijkheid te bieden een voorcontrole uit te laten voeren op de in te leveren documenten. Voorafgaand aan de voorcontrole het bestand met de kandidatenlijst laten mailen, voor controle in de basisregistratie personen. Het model voor de ondersteuningsverklaring aanpassen, zodat het centraal stembureau kan controleren of de ondersteuningsverklaring daadwerkelijk is afgelegd door een kiezer van het betreffende waterschap (wordt in landelijk verband opgepakt). Fase 4 Verkiezingsdag en Vaststellen uitslag Blijf aandacht besteden aan de voorlichting over de taken van het waterschap in het verkiezingsproces. Als kiezers vragen hebben die betrekking hebben op zaken waar de gemeente voor verantwoordelijk is, de kiezer voor de beantwoording van deze vragen verwijzen naar de eigen gemeente. Vraag gemeenten om medewerking de voorlopige uitslag op partijniveau aansluitend aan de telling door te geven aan het waterschap. Organiseer weer een moment waarop de voorlopige uitslag op partijniveau wordt gepresenteerd. Dit helpt het voortijdig uitlekken van de uitslag voorkomen en komt tegemoet aan de wens van partijen en kandidaten zo snel mogelijk te weten waar ze aan toe zijn. Bij het overdrachtsmoment van de processen-verbaal van de gemeenten met de betreffende ambtenaar de processen-verbaal doornemen en bespreken welke onregelmatigheden zich bij de stemming hebben voorgedaan en bespreken of de door kiezers geuite bezwaren van invloed kunnen zijn op de verkiezingsuitslag. De Kiesraad heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geadviseerd in zijn evaluatierapport aan de Tweede Kamer aandacht te besteden aan het relatief grote aantal blanco stemmen.
1
Kanttekening daarbij is dat als de verkiezingen, zoals het nu lijkt, weer tegelijkertijd met de verkiezingen voor provinciale staten en op de zelfde wijze plaatsvinden (stembusverkiezingen) het plan van aanpak en communicatieplan voor een groot deel weer van toepassing kunnen zijn.
Fase 5 Nieuw bestuur Om de formaliteiten voor de benoeming van het nieuwe bestuur af te handelen is het van belang om de partijen tijdig te verzoeken om de eerste zes kandidaten van de lijst het uittreksel uit het BRP te laten vragen bij de betreffende gemeenten. In de Waterschapswet vastleggen dat de kennisgeving van de benoeming vertegenwoordigers categorieën ongebouwd, bedrijven en natuur begin maart plaatsvindt, zodat in één vergadering van het algemeen bestuur kan worden beslist over de toelating van alle benoemde leden (wordt in landelijk verband opgepakt). Op het formulier voor de verklaring van openbare betrekkingen vermelden dat alle betrekkingen naast het lidmaatschap van het algemeen bestuur vermeld dienen te worden (ook de hoofdfunctie). De verklaring van openbare betrekkingen voor alle categorieën, zowel geborgd als ingezetenen, hetzelfde formulier gebruiken. Fase 6 Evaluatie Evaluatie bestuur Inzetten van soortgelijke ondersteuning voor partijen bij de volgende verkiezingen. (Laten) Organiseren van een debat of verkiezingsbijeenkomst organiseren aanvullend aan de campagnes van de partijen. Inzet en werkwijze Kieskompas dan wel de bij de volgende verkiezingen in te zetten online stemhulp, zorgvuldig bekijken (wordt landelijk opgepakt). Communicatie Doelstellingen Bij volgende verkiezingen marktonderzoek doen om te leren welke communicatiemiddelen bijdragen aan het behalen van de gestelde doelen. Dit vergemakkelijkt de keus welke middelen moeten worden ingezet. Communicatie met inwoners over het waterschap en het werk van het bestuur in de komende jaren kan de betrokkenheid van de burgers vergroten. Bestuur in vroeg stadium betrekken bij verkiezingsproject. Op basis van bestuurlijke wensen op gebied van profilering van Noorderzijlvest en samenwerking met andere waterschappen kunnen dan een goed passend PvA en communicatieplan worden geschreven. Communicatiemiddelen Bij volgende verkiezingen weer een krant huis-aan-huis uitbrengen om de kiezers van informatie te voorzien. Zo mogelijk de bezorging van de krant direct na de dag van stempasbezorging. Lagen/ingangen op de website aanbrengen en daarmee verschillende doelgroepen bedienen met toegesneden informatie. De filmpjes zijn goed ontvangen. Bij volgende verkiezingen vooraf nagaan of dit middel opnieuw kan worden ingezet. Als het middel wordt ingezet dan uitbesteden aan professional. Belangrijk is dat volgende keer wordt beoordeeld welk online kanaal op dat moment het grootste bereik heeft en hoe we onze volgers (kiezers) het best kunnen betrekken en met hen de conversatie kunnen aangaan. Ook bekijken hoe we online ambassadeurs kunnen krijgen die voor ons de boodschap/oproep verspreiden en uitdragen. Uitgangspunt bij gebruik social media is een goede monitoring en (pro)actief inspringen op wat er speelt. Volgende keer weer inzetten op een online radio campagne, omdat met de inzet van veel verschillende middelen we de kiezers bereiken op de manier die bij hen past. Volgende verkiezingsperiode weer in zetten op persaandacht. Volgende verkiezingsperiode weer inzetten aquanet voor infoverstrekking aan medewerkers. Vergroot de betrokkenheid van de waterschappers (onder andere via duidelijke interne communicatie) in de periode tussen twee verkiezingen, zodat ze graag als ambassadeur
optreden tijdens de zittingsperiode van het bestuur en bij de volgende stemoproepcampagne. Het percentage gebruikers van Kieskompas lijkt met 7,5% laag. Het is toch aan te bevelen wel weer een digitale stemhulp in te zetten bij volgende verkiezingen, zodat de (kleine) verschillen tussen partijen duidelijker worden voor de gebruiker. Het is een van de middelen, met de inzet van veel verschillende middelen bereiken we de kiezers op de manier die bij hen past. Financiën Blijven samenwerken met buurwaterschappen op het gebied van inzet communicatiemiddelen. Samenwerking Samenwerking landelijk Tijdig aanleveren van draaiboeken en modellen. Grensafbakening landelijk oppakken. Kostenverdeling gemeenten/waterschappen ruim voor volgende verkiezingen landelijk afstemmen. Bij volgende verkiezingen meer insteken op een landelijke campagne, ook als tegenwicht tegen het ‘provinciaal geweld’. Landelijk uitgebreide toolkit aanbieden (één logo), waaruit de waterschappen zelf keuzes kunnen maken voor hun campagne. Zo bereiken we meer eenheid en gaat niet ieder waterschap zijn eigen gang. Nu brachten de media de waterschappen in beeld met de verschillende campagnes als uitgangpunt: rustig in het noorden / ‘paniek zaaiend’ in de randstad. Door goede landelijke aansturing en samenwerking kan dit worden voorkomen. Zet nadrukkelijk in op online middelen: landelijke website (via OnsWater.nl?) en slim gebruik van social media. Meer inzetten op vast uitslagmoment voor alle waterschappen. De gezamenlijke waterschappen laten hiermee een krachtiger beeld zien. Zo kan ook het ANP worden geinteresseerd voor de uitslag van de waterschapsverkiezingen. Samenwerking regionaal Bij de volgende verkiezingen opnieuw inzetten op een intensieve samenwerking tussen de noordelijke waterschappen. Laat de portefeuillehouders verkiezingen voorafgaand aan de start van het volgende verkiezingstraject gezamenlijk bepalen op welke punten (gezamenlijk Plan van Aanpak, gezamenlijke noordelijke campagne) er wordt samengewerkt door de noordelijke waterschappen. Samenwerking Hefpunt Tijdig met Hefpunt afspraken maken ten aanzien van gebruik account voor inzage in de BRP. Samenwerking met de gemeenten Maak gebruik van de expertise die de gemeente Groningen heeft als hoofstembureau voor de verkiezing van provinciale staten. Bevorder de toepassing van SWS, daar waar dat mogelijk is (enige) hulp en ondersteuning te bieden. Maak de gemeenten attent op de methoden waarmee de kiesgerechtigdheid kan worden bepaald. Stel voorafgaand aan de verkiezingsdag aan de gemeenten een format beschikbaar waarop de gemeenten de voorlopige uitslag op partijniveau kunnen invullen. Samenwerking met provincies Tijdig afstemming zoeken met provincies over mogelijkheden samenwerking.
BIJLAGE 2 UITKOMSEN ENQUETE BESTUUR EVALUATIE VERKIEZINGEN 2015 Op dit moment werkt de projectgroep Verkiezingen 2015 aan de evaluatie van dit project. De evaluatie wordt in juni ter besluitvorming voorgelegd aan het dagelijks bestuur en op 1 juli a.s. aangeboden aan het algemeen bestuur. De projectgroep vindt het van groot belang ook de ervaringen van de gekozen kandidaten in de evaluatie mee te nemen. Dit kan input opleveren voor een volgende keer. De projectgroep Verkiezingen 2015 heeft u op een aantal manieren ondersteund tijdens het verkiezingsproces. Door onderstaande vragen te beantwoorden, kunt u aangeven in welke mate u (on) tevreden bent over onderstaande zaken.
Onderdeel
Zeer Tevreden tevreden 5
Neutraal
4
3
2
7
2
4
2
Inzet social media (Twitter)
7
2
RTV Noord en RTV Drenthe (radio- en online campagne)
4
3
2
2
Fractievoorzittersnieuws (wekelijkse nieuwsbrief aan de fractievoorzitters) Verkiezingskrant H-a-h 1 minuut filmpjes (stemoproep partijen) Website ( informatie over registratiemogelijkheden, kandidatenlijsten, stemoproep, presentatie partijen)
3
Ontevreden
3
Zeer ontevreden
Nvt 1
Kieskompas (online stemadvies)
1
4
2
Algemene informatievoorziening (presentatie info-AB en voortgangsrapportages)
5
2
2
Uitslagenbrunch (19 maart)
3
5
1
Afhandeling benoemingen (maandag/dinsdag 23/24 mei)
5
2
1
Antwoorden op open vragen enquête AB: 1. Wat kan er bij volgende verkiezingen beter met betrekking tot ondersteuning van de partijen/kandidaten? Als de ondersteuning volgende keer weer zo verloopt ben ik tevreden. T.a.v. 1 minuutfilmpjes: niet alle lijsttrekkers hebben voor een watergerelateerde (foto)achtergrond gekozen (mogelijkheden te over: waterschapshuis, zeedijk, coupure, gemaal, rwzi e.d.). Het zou logischer zijn geweest wanneer dat wél was gedaan. Avies: de volgende keer er bij de lijsttrekkers op aandringen dat dit wel gebeurt.
T.a.v. Kieskompas: de stellingenconferentie begon met zo’n 100 conceptstellingen, waarvan er uiteindelijk 30 moesten overblijven. De behandeling (stelling doet wel of niet mee) ging in een dusdanig hoog tempo dat niet elke stelling op de juiste merites door de deelnemende partijen en groeperingen kon worden beoordeeld op geschiktheid voor Kieskompas (althans wat mij aangaat). Advies: richting Kieskompas: strenger voorselecteren (begin met bijv. 75 of 60 conceptstellingen) en doe het in een rustiger tempo en neem geen stellingen op waar het waterschap niet over gaat (bijv. ganzenproblematiek).
We concurreren met de Provinciale Staten en dat betekent dat we v.w.b. aandacht in de schaduw blijven van wat er vooral politiek aan de orde wordt gebracht. Teveel burgers hebben nog geen idee wat het waterschap is en doet. Wij hebben geen dingen gemist in de ondersteuning, dus wat ons betreft hoeft er niets verbeterd te worden. Natuurlijk waren er te weinig debatten. Over nut en noodzaak van de verkiezingen voor het waterschap Het blijft lastig om burgers dit duidelijk te maken. Een optie zou zijn om van te voren contacten te leggen met maatschappelijke organisaties om te kijken of via hun organisatie, eventueel samen met anderen, een debat te organiseren zodat kandidaten zich kunnen verantwoorden over hun inzet voor het waterschap. Alleen LTO heeft ons nu de kans gegeven. Dit zou breder moeten. Bij een volgende verkiezing wil ik hier wel over mee denken hoe dit aan te pakken. Ruim voor de verkiezingen meer persoonlijke info over de werkzaamheden, gedachtengoed enz. van het waterschap. T.a.v. kieskompas: Bij een aantal vragen waren we ontevreden over de vraagstelling. Voor ons kwam dit mede voort uit te weinig waterschapskennis bij de organisatie van kieskompas. Filmpje van de eerste vier kandidaten NZV kan zelf een of meer verkiezingsbijeenkomsten moeten organiseren. Hierbij media uitnodigen. Samen met provincie op een bijeenkomst opdraven, dan sneeuwt waterschap onder.
2. Wat kan er bij volgende verkiezingen beter met betrekking tot de communicatie (externe campagne) vanuit het waterschap Noorderzijlvest? Bepaalde DB leden kregen opmerkelijk veel media-aandacht via het waterschap. T.a.v. uitslagenbrunch: Waarom wordt er eerst een voorlopige uitslag bekendgemaakt (op partijniveau) en een paar dagen later de definitieve (op kandidaatniveau)? Is het niet mogelijk de dag na de verkiezingen de definitieve uitslag (dus op partij- en kandidaatniveau) bekend te maken? T.a.v. uitslagenbrunch: Bij de bekendmaking van de voorlopige uitslag werd door de dijkgraaf opgemerkt ‘dat er nog van alles kan gebeuren’. Als gevolg hiervan heb ik mij afgevraagd of we nou wel of geen 2 zetels hebben behaald en of er misschien sprake was van verkiezing
van een kandidaat (niet zijnde de lijsttrekker) op grond van voldoende voorkeurstemmen. Kortom: een paar dagen grote spanning. T.a.v. uitslagenbrunch: Bij de bekendmaking van de definitieve uitslag bleek dat de zetelverdeling was/is zoals bekendgemaakt bij de voorlopige uitslag en dat er slechts in één geval sprake was/is van verkiezing van een kandidaat op grond van voorkeurstemmen. Waarom is bij de bekendmaking van de voorlopige uitslag gezegd ‘dat er nog van alles kan gebeuren’? Onbekend maakt onbemind, waterschap nog steeds niet bekend. Volgende verkiezingscampagne zou nu al moeten beginnen. Minimaal 2x per jaar advertentie in hah bladen over activiteiten van waterschap en introductie van bestuursleden. Voordat oproepingskaart komt moet er al campagne gevoerd worden. Nu veel opmerkingen, wanneer hoor ik wat van het waterschap. Kijken of er bij aanslag niet andersoortige info kan komen. Pogen waterschappen nog sterker neer te zetten: rol, functie. Niet alleen in verkiezingentijd maar steeds weer. Het is lastig om als ingewijden in het verkiezings- en waterschapgebeuren goed in te kunnen schatten wat op dit punt nog beter zou kunnen (vandaar ook de beantwoording ‘neutraal’ bij de vragen hierboven). Je zou de vraag aan de kiezer zelf moeten stellen om daar een goed idee van te krijgen. In het algemeen geldt uiteraard dat de onbekendheid met het waterschap en haar belang nog erg groot is, dus daar zou meer aan gedaan moeten worden. Een ander punt ter verbetering, dat wij al ingebracht hebben, is het bekend maken van de uiteindelijke samenstelling van het bestuur en van het DB aan een groot publiek middels een advertentie in de diverse regionale kranten. Meer informatie in plaatselijke huis aan huisbladen Meer informatie via DvhN
Bijlage 3 Foto’s communicatiemiddelen
Verkiezingskrant
Verkiezingslogo
Nieuwe header website
Bijsluiter belastingen met stemoproep
Banner veiligheid online campagne regionale omroepen
Verkiezingswebsite met o.a. filmpjes
Interview RTV Noord
Flyer stemoproep voor kiezers, te gebruiken door ambassadeurs
Ansichtkaarten
Flyer kandidaten
Artikel De Waterspiegel
Banner atrium waterschapshuis
Prijsuitreiking verkiezingsprijsvraag opkomstpercentage