Bijlage Verantwoording externe veiligheid behorende bij het projectbesluit “Koningin Regentesselaan” te Roermond Externe veiligheid 1.
Inleiding
In het kader van de stedelijke vernieuwing in de wijk Roermondse Veld zijn eind 2007 de panden Koningin Regentesselaan 101 – 115 gesloopt. Op de plaats van de gesloopte panden vindt woningbouw plaats. Deze zal bestaan uit de bouw van 10 wooneenheden voor senioren, met op de verdieping 10 wooneenheden voor 1-2 persoonshuishoudens. De locatie is gelegen binnen het bestemmingsplan “Roermondse Veld”. Conform dit bestemmingsplan is de realisering van het bouwplan niet mogelijk. Het initiatief kan wel gerealiseerd worden middels een projectbesluit ex artikel 3.10 Wro. In het kader van de besluitvorming over deze nieuwe ontwikkeling dient in een ruimtelijke onderbouwing onder andere aandacht geschonken te worden aan de milieuaspecten bodem, luchtkwaliteit, geluid, duurzaamheid en externe veiligheid. Verder dient in dit verband een expliciete verantwoording over het aanwezige groepsrisico (GR) vanwege mogelijke risicobronnen gegeven te worden. Het projectgebied is gelegen, circa 350 meter ten zuidwesten van het stationsemplacement Roermond, in het Roermondse Veld. Het projectgebied vormt een deel van de Koningin Regentesselaan, vanaf het kruispunt van de Gülickerstraat tot iets voorbij de kruising met de Vondelstraat. Verder ligt op circa 440 meter van de projectlocatie het spoorbaanvak Sittard – Roermond. Het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor vormt een risico voor het projectgebied. De projectlocatie valt binnen het invloedsgebied van een ongeval met toxische stoffen op het spoor en het emplacement. Er bevinden zich verder geen risicovolle inrichtingen, transportroutes voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg en buisleidingen waardoor gevaarlijke stoffen worden getransporteerd, binnen en in de directe nabijheid van het plangebied.
2.
Wettelijke basis
Het vervoer van gevaarlijke stoffen over de spoorlijn Roermond-Sittard en de rangeerhandelingen op het spooremplacement brengen een extern veiligheidsrisico voor de omgeving met zich mee. Door de realisatie van het bouwplan nabij het spooremplacement en voornoemde spoorlijn voor het vervoer van gevaarlijke stoffen verandert de omvang van het groepsrisico. Het externe veiligheidsbeleid met betrekking tot risicovolle inrichtingen is weergegeven in het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi 2004) en de Regeling externe veiligheid inrichtingen (Revi).
Het externe veiligheidsbeleid voor het vervoer van gevaarlijke stoffen is op dit moment gebaseerd op de nota Risiconormering Vervoer Gevaarlijke Stoffen (nota RNVGS, kamerstukken 1995/96)). Deze circulaire is op 10 juli 2008 gewijzigd en de werkingsduur is verlengd tot uiterlijk 31 juli 2012. De circulaire is gebaseerd op bestaand beleid (nota RNVGS) maar als het gaat om de uitwerking en toepassing van de risiconormen is zoveel mogelijk aangesloten bij het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi 2004). Ook de lijst van kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten is overgenomen uit het Bevi. In het Bevi en de circulaire RNVGS is opgenomen dat bij een toename en/of overschrijding van de oriënterende waarde voor het groepsrisico (GR) het bevoegd gezag het groepsrisico dient te verantwoorden. In het Bevi en de gewijzigde circulaire is aangegeven dat bij een verandering van het groepsrisico en/of een overschrijding van oriënterende waarde van het groepsrisico advies gevraagd dient te worden bij het bestuur van de regionale brandweer. Het bestuur van de regionale brandweer brengt advies uit over het groepsrisico, de mogelijkheden tot voorbereiding van bestrijding en beperking van de omvang van een ramp of zwaar ongeval en de zelfredzaamheid. 3.
Situatie projectgebied “Koningin Regentesselaan”
Op basis van diverse externe veiligheidsonderzoeken die zijn uitgevoerd voor ruimtelijke ontwikkelingen in het centrum van Roermond kan worden gesteld dat de oriënterende waarde voor het groepsrisico ten tijde van de aanwezigheid van de panden Koningin Regentesselaan 101 - 115 werd overschreden. Na de sloop van voornoemde panden en de realisatie van de in de inleiding genoemde wooneenheden vindt er nog steeds overschrijding plaats van de oriënterende waarde voor het groepsrisico. De overschrijding van de oriënterende waarde voor het groepsrisico wordt veroorzaakt door het doorgaande vervoer van gevaarlijke stoffen over de spoorlijn Roermond-Sittard. Ten gevolge van de activiteiten op het spooremplacement Roermond vindt er geen overschrijding plaats van de oriënterende waarde voor het groepsrisico. 4.
Verantwoordingsplicht groepsrisico
Op grond van de circulaire RNVGS, dient elke significante toename van het groepsrisico en/of overschrijding van de oriëntatiewaarde van het groepsrisico door het college verantwoord te worden, de zogenaamde verantwoordingsplicht. De oriëntatiewaarde kan beschouwd worden als het ijkpunt in een systeem, waarin gezocht moet worden naar maatschappelijk aanvaardbare grenzen. Dit systeem heeft als doel: het zoeken naar veiligere risicobronnen te stimuleren; regulerend te werken naar concentraties mensen in de omgeving van een risicobron; een indicatie te geven voor de maatschappelijke ontwrichting, het aantal slachtoffers of de maatschappelijke kosten die door een ramp veroorzaakt kunnen worden; een indicatie te geven voor de mogelijkheden van hulpdiensten; alternatieven vergelijkbaar te maken. De verantwoordingsplicht heeft betrekking op alle (bestaande) risicobronnen met een invloedgebied dat tot over het projectgebied “Koningin Regentesselaan” reikt. De essentie van de verantwoordingsplicht is dat het college van burgemeester en wethouders zich uitspreekt over de aanvaardbaarheid van het restrisico. Verantwoording externe veiligheid Koningin Regentesselaan December 2009
2
Bij de verantwoording van het GR is niet alleen de hoogte van het GR en/of een eventuele toename daarvan van belang. Ook de navolgende aspecten dienen hierbij betrokken te worden: zelfredzaamheid; bestrijdbaarheid; nut en noodzaak van de ontwikkeling; tijdsaspect. Daarnaast dienen de maatregelen die in het kader van de ruimtelijke ordeningsprocedure kunnen worden getroffen om deze aspecten te verbeteren, te worden onderzocht. Het college dient uiteindelijk te beoordelen of de toename van het GR al dan niet op basis van de aanvullend te treffen maatregelen, kan worden verantwoord. 5.
Omvang groepsrisico
Het bouwplan ligt binnen het invloedsgebied van het vervoer van gevaarlijke stoffen over de spoorlijn Roermond-Sittard. Verder is de locatie ook gelegen binnen het invloedsgebied van het spooremplacement Roermond. Besloten is om deze invloedsgebieden niet individueel te beschrijven, maar de verantwoordingsplicht gezamenlijk uit te werken voor beide risicobronnen. Zoals reeds eerder is vermeld wordt de oriënterende waarde voor het groepsrisico overschreden als gevolg van het doorgaande vervoer van gevaarlijke stoffen over de spoorlijn Roermond-Sittard. Gelet op het voorgaande is de verantwoordingsplicht van toepassing. 6.
Advies Regionale Brandweer
Bij brief van 19 oktober 2009, ingekomen 29 oktober 2009, heeft de Regionale Brandweer advies uitgebracht met betrekking tot het projectbesluit Koningin Regentesselaan. Het advies is gebaseerd op het aan de Regionale Brandweer toegezonden projectbesluit en is opgesteld volgens de handleiding IPO 08 Adviestaak Regionale Brandweer. Bij de totstandkoming van het advies is geanticipeerd op de Visie externe veiligheid Roermond die momenteel ter inzage ligt. In de brief wordt aangegeven dat het groepsrisico in zowel de huidige als in de toekomstige situatie de oriënterende waarde van het groepsrisico overschrijdt. Er treedt echter geen significante verandering op van het groepsrisico als gevolg van het plan “Koningin Regentesselaan”. Verder is aangegeven dat zowel in de huidige als in de toekomstige situatie de beschikbare hulpverleningscapaciteit onvoldoende is. Door de ontwikkeling van het plan ontstaat er geen significante verslechtering. Het treffen van een aantal bronmaatregelen bij het stationsemplacement en het spoor kan volgens de Regionale Brandweer leiden tot een verlaging van het risico voor het plangebied. Verantwoording externe veiligheid Koningin Regentesselaan December 2009
3
Door de Regionale Brandweer wordt de zelfredzaamheid van de toekomstige bewoners als redelijk tot goed beschouwd. Tevens is vermeld dat het plangebied binnen de dekking van het sirene-netwerk is gelegen. De zelfredzaamheid geeft aan in welke mate de aanwezigen in het effectgebied in staat zijn om zich op eigen kracht in veiligheid te brengen. De zelfredzaamheid bestaat bij het vrijkomen van giftige gassen uit het zo snel mogelijk naar binnen gaan van de woningen/appartementen, het sluiten van deuren en ramen en het stopzetten van de binnenventilatie. Advies Er worden geen maatregelen geadviseerd ter beperking van het groepsrisico. Geadviseerd wordt om een aantal bronmaatregelen te treffen bij het spooremplacement en het spoor. Om de zelfredzaamheid van de aanwezige personen in het plangebied te verbeteren wordt geadviseerd om de volgende maatregelen te treffen: gebouwen uitvoeren met een afsluitbare ventilatie die centraal per gebouw kan worden aangestuurd. De ventilatieopeningen dienen van de risicobron af te zijn gericht; vluchtmogelijkheden van de bron af situeren; vermijden van gebouwfuncties met verminderd zelfredzame personen. 7
Uitvoerbaarheid advies Regionale Brandweer
In het kader van dit projectbesluit is het niet mogelijk om de door de Regionale Brandweer voorgestelde bronmaatregelen bij het spooremplacement en het doorgaande spoor af te dwingen omdat beide risicobronnen buiten het plangebied zijn gelegen. Bij de behandeling van een toekomstige aanvraag om een milieuvergunning voor het spooremplacement zal aandacht worden geschonken aan de voorgestelde bronmaatregelen. De geadviseerde maatregelen ter verbetering van de zelfredzaamheid zijn in overeenstemming met de Visie externe veiligheid Roermond. 8.
Visie externe veiligheid Roermond
Momenteel ligt de Visie externe Veiligheid Roermond ter inzage voor commentaar. De Visie externe veiligheid Roermond bestaat uit 3 delen. In deel A wordt de huidige situatie in kaart gebracht. In deel B worden de ambities en visie weergegeven, die richting geven aan het proces van optimalisatie van de veiligheid binnen de gemeente. In deel C zijn de planologische kaders voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen weergegeven alsmede het kader voor het uitvoeringsprogramma. In de Visie externe veiligheid Roemond is aangegeven dat met betrekking tot het plangebied de volgende “standaard” verantwoording kan worden gebruikt. Het plangebied ligt in de zone, meer dan 300 meter afstand van een transportroute voor gevaarlijke stoffen, waarbinnen geen beperkingen worden gesteld voor het ruimtegebruik. In deze zone hoeft alleen rekening gehouden te worden met de effecten van een toxische gaswolk.
Verantwoording externe veiligheid Koningin Regentesselaan December 2009
4
Ontwikkeling groepsrisico De ontwikkeling van het projectgebied in deze zone leidt niet tot een significante toename van het groepsrisico vanwege: de afstand tot de plaats van het mogelijke incident; de aard van incident (blootstelling aan toxisch gas); de reeds hoge personendichtheden binnen de gemeente Roermond nabij de grote risicobronnen. Mogelijkheden tot beperking van het groepsrisico De mogelijkheden tot beperking van het groeprisico door maatregelen bij de risicobron zijn beschreven in de Visie externe veiligheid Roermond. De mogelijkheid tot beperking van het groepsrisico door het beïnvloeden van de personendichtheid is binnen het plangebied geen item, vanwege het gegeven dat de: toename van de personendichtheid geen significant effect op het groepsrisico heeft; kans op overlijden ten gevolge van een incident met gevaarlijke stoffen in dit gebied bijzonder klein is. De bestrijdbaarheid van de omvang van een ramp of zwaar ongeval Op deze afstand van de risicobron speelt het bestrijdbaarheidsvraagstuk niet of nauwelijks. De bestrijding vindt plaats bij de bron, op ruime afstand van het plangebied. Ten aanzien van de algemene mogelijkheden van de bestrijdbaarheid wordt verwezen naar desbetreffende onderdelen van de Visie externe veiligheid Roermond. Mogelijkheden tot zelfredzaamheid Omdat blootstelling aan een toxisch gas het bepalende scenario is, biedt “schuilen” de beste wijze van zelfredzaamheid. Schuilen vindt plaats binnen bouwwerken. De mate waarin deze bouwwerken afsluitbaar zijn tegen de indringing van toxisch gas en de tijdsduur dat deze bouwwerken worden blootgesteld zijn hierbij parameters. Het plangebied wordt veelal alleen blootgesteld aan de gevolgen van een toxische gaswolk bij “optimale” weersomstandigheden, die gedurende het jaar procentueel weinig voorkomen. De nieuwe wooneenheden zijn voorzien van een goede isolatie, welke zorgt voor een goede bescherming tegen het binnendringen van een toxisch gas. Nieuwe gebouwen die voorzien zijn van een luchtbehandelingsinstallatie, waardoor het toxisch gas naar binnen kan worden gezogen dienen voorzien te zijn van mogelijkheden om dit systeem met één druk op de knop uit te schakelen. Van belang is dat bewoners tijdig gewaarschuwd worden. Dit gebeurt door het in werking stellen van het Waarschuwings- en Alarmeringsysteem (sirenes) als onderdeel van de algemene Rampenbestrijding of via Cell-Broadcast. Verder is in de Visie externe veiligheid Roermond aangegeven dat voor deze zone de volgende “standaard” veiligheidsverhogende maatregelen getroffen dienen te worden: gebouwen uitvoeren met een afsluitbare ventilatie die centraal per gebouw kan worden aangestuurd. De ventilatieopeningen dienen van de risicobron af te zijn gericht; vluchtmogelijkheden dienen van de risicobron af gesitueerd te zijn; gebouwfuncties met verminderd zelfredzame personen dienen vermeden te worden. Verantwoording externe veiligheid Koningin Regentesselaan December 2009
5
9.
Overwegingen in het kader van het afwegingsproces voor de verantwoording
In het afwegingsproces betreffende de verantwoordingsplicht voor het groepsrisico zijn de volgende overwegingen betrokken: de grenswaarde voor het plaatsgebonden risico (PR 10-6-contour) als gevolg van het vervoer van gevaarlijke stoffen over de spoorlijn Roermond-Sittard en de rangeeractiviteiten op het spooremplacement Roermond wordt niet overschreden; de hoogte van het groepsrisico ligt in zowel de huidige als de toekomstige situatie boven de oriëntatiewaarde voor het groepsrisico; de overschrijding van de oriënterende waarde voor het groepsrisico wordt veroorzaakt door het doorgaande spoorvervoer; door de sloop van de panden Koningin Regentesselaan 101 -115 en de realisatie van de 20 wooneenheden voor senoiren en 1-2 persoonhuishoudens vindt er een geringe, niet significante, toename van de omvang van het groepsrisico plaats; het gestelde in de Visie externe veiligheid Roermond; de inrichting van het ingediende bouwplan maakt een goede ontvluchting uit het gebied mogelijk. De wooneenheden worden voorzien van een natuurlijke luchttoevoer door middel van zelfregelende roosters en een mechanische luchtafvoer. De luchttoevoer en –afvoer kunnen per wooneenheid bediend worden; de ontwikkeling van de wooneenheden is geprojecteerd in een bestaande bebouwde omgeving, waardoor er geen sprake is van aantasting van het landschap of verstoring van het buitengebied; de locatie was in het verleden reeds bebouwd dus is er sprake van herstructurering; er zal ondanks het treffen van bovengenoemde veiligheidsverhogende maatregelen een beperkt restrisico blijven bestaan. 10.
Conclusie
Als gevolg van de sloop van de panden Koningin Regentesselaan 101 - 115 en de realisering van 20 wooneenheden voor senioren en 1-2 persoonshuishoudens neemt de omvang van het groepsrisico niet significant toe. De oriënterende waarde voor het groepsrisico wordt in de bestaande en nieuwe situatie overschreden. Het aantal personen in het invloedsgebied neemt met circa 10 personen toe. In het afwegingsproces inzake de overschrijding van de oriënterende waarde voor het groepsrisico heeft het college van burgemeester en wethouders de bovenstaande overwegingen gemaakt. Alles overwegende wordt door het college van burgemeester en wethouders geconcludeerd dat het verantwoord is om het project “Koningin Regentesselaan” bestaande uit de bouw van 20 wooneenheden voor senioren en 1-2 persoonshuishoudens te ontwikkelen.
Roermond, december 2009
Verantwoording externe veiligheid Koningin Regentesselaan December 2009
6
