Bijlage Ampersand februari 2009
EUROPA, UW STEM IN DE WERELD
EUROPA, UW STEM IN DE WERELD De wereld is de afgelopen maanden flink door elkaar geschud. Wat we niet voor mogelijk hielden, gebeurde toch: de financiële markten stuikten ineen met een wereldwijde economische recessie als gevolg. De natuurlijke energiebronnen raken stilaan op en de milieuvervuiling bereikt onhoudbare hoogtes. De razendsnelle evoluties die de wereld doormaakt, vragen om nieuwe antwoorden. Deze antwoorden overstijgen het bereik van de individuele landen. Europa daarentegen heeft aangetoond dat het wel met antwoorden op maat kan komen. In onze eerste brochure “Wat doet Europa voor ons?” kon u al lezen op welke vlakken Europa actief is. Op de volgende pagina’s nemen wij, de Europarlementsleden van de EVP-ED fractie, de uitdagingen van morgen onder de loep. De financiële crisis en de klimaatsverandering illustreren hoe de Europese Unie een cruciale rol speelt om uw stem wereldwijd te laten horen. Marianne Thyssen - Jean-Luc Dehaene - Ivo Belet
DE WERELD VAN VANDAAG EN MORGEN Een veranderde wereld Onze wereld is de afgelopen decennia fors veranderd en blijft razendsnel evolueren. De geïndustrialiseerde wereld van de 19de eeuw heeft zich ontwikkeld tot een informatiemaatschappij waarin landsgrenzen vervagen. Het feit dat de wereld stilaan één grote markt is geworden, wordt vaak samengevat als ‘globalisering’. Dit woord klinkt u ongetwijfeld bekend in de oren. Vaak heeft het een zuiver negatieve bijklank. In een geglobaliseerde wereld worden bedrijven immers geconfronteerd met concurrentie uit alle hoeken van de wereld. Zo ontstaat er onzekerheid en angst voor de toekomst. Het is echter een illusie dat de globalisering kan worden tegenhouden. We moeten er daarom het beste van maken en de nieuwe globale wereld zo goed mogelijk organiseren. Op voorwaarde dat we wereldwijde spelregels invoeren, kan globalisering zelfs positief uitdraaien en leiden tot een betere, duurzamere wereld.
De evolutie naar een geglobaliseerde wereld biedt ons veel nieuwe mogelijkheden. Zo kunnen we op het internet in één muisklik de wereld rond. Met onze gsm zijn we altijd en overal bereikbaar. Wat aan de andere kant van de wereld gebeurt, zien we in real time in onze huiskamer. Onze bedrijven kunnen hun producten wereldwijd aan de man brengen. In de supermarkten vinden we voedingswaren uit heel de wereld. En wie ter plaatse van andere culturen wil gaan proeven, kan zonder problemen de wereld rondreizen. Iedereen is vandaag wereldburger.
Deze nieuwe, geglobaliseerde wereld is op zoek naar een nieuw (machts)evenwicht. Dit wordt een evenwicht tussen verschillende polen. De wereld is immers niet langer opgedeeld in twee machtsblokken - het kapitalistische Westen tegenover het communistische Oostblok. In de 21ste eeuw spelen staten en regio’s zoals China, Japan, India, Brazilië, Rusland en het MiddenOosten een steeds grotere rol op het politieke en economische wereldtoneel. De G20, met de leiders van de 20 belangrijkste landen, weerspiegelt de nieuwe machtsverhoudingen.
Europa in de wereld van morgen Individueel zullen de Europese lidstaten nog weinig te zeggen hebben in deze nieuwe wereldorde. Samen, gegroepeerd in de Europese Unie, kunnen ze wel heel wat gewicht in de schaal leggen. Het is de Europese Unie die de globalisering mee moet organiseren en de plaats van de Europeanen in de wereld van morgen moet verzekeren.
Aantal inwoners in miljoenen BBP in miljarden dollar
300
14.300
Verenigde Staten
200
1.300 Brazilië
494
16.800
Europese Unie
10,6 BELGIË
454
142
1.000 Rusland
1.100
1.100 India
1.300 China
3.300
127
4.292 Japan
FINANCIËLE & ECONOMISCHE CRISIS De financiële crisis beheerste de afgelopen maanden het nieuws. Op slag werd duidelijk hoe de financiële markten, en in hun zog de economieën, wereldwijd verstrengeld zijn. België kon de crisis niet buitenhouden en kan ze ook niet alleen oplossen. Zonder de Europese Unie en zonder de stabiele euro zou België in dezelfde moeilijke positie als IJsland zijn terechtgekomen. Massale speculatie tegen een kleine Belgische munt zou ons land onvermijdelijk in een devaluatie hebben gestort. De liquiditeitstekorten van de banken konden worden opgevangen dankzij de middelen van de Europese Centrale Bank, die die van de nationale banken ruim overstijgen. Europa heeft bij het uitbreken van de financiële crisis op korte tijd een aantal initiatieven genomen. Zo kwamen voor het eerst in de geschiedenis de leiders van alle landen van de eurozone bijeen om oplossingen voor de financiële crisis te zoeken. De Europese Commissie riep de lidstaten op om spaargaranties tot 50.000 euro aan te bieden.
Europa streeft al jaren naar een Europese toezichthouder voor de banken en de financiële wereld. Op Belgisch niveau bestaat er al zo’n waakhond, maar de invoering van de euro maakt grensoverschrijdend toezicht noodzakelijk. De Europese banken zijn onderling verbonden en het aantal internationale transacties is de laatste tien jaar exponentieel toegenomen. Het zware financiële en economische weer waar we momenteel in zitten, is een kans om eindelijk werk te maken van een Europees financieel toezicht op de banken. Ook op economisch vlak is er nood aan een grensoverschrijdende aanpak. De Europese Commissie zette alvast een eerste stap naar meer coördinatie. Het Europees relanceplan van 200 miljard euro bundelt en stroomlijnt nationale maatregelen om de economie te ondersteunen. Coördinatie is van levensbelang om de economie terug op het juiste spoor te krijgen. Als het in één Europees land betert gaat, profiteren andere landen daar mee van.
EUROPA IS UW STEM IN DE WERELD
Er is ook nood aan een nieuwe monetaire wereldorde. De bijeenkomst in Washington van de 20 belangrijkste wereldleiders (de G20) kwam er op initiatief van Europa. De Unie legde er een plan voor voor een internationale aanpak van de crisis en voor een nieuwe monetaire wereldorde. Met de euro, waarvan het belang stilaan ook op wereldvlak wordt erkend, staat Europa sterk om hierin een belangrijke rol te spelen, op voorwaarde dat het met één stem spreekt.
20-20-20 doelstellingen: DE EUROPESE UNIE ENGAGEERT ZICH OM TEGEN 2020
KLIMAAT & ENERGIE Europa gaat resoluut voor de ecologische revolutie. De klimaatsproblemen en de vervuiling overstijgen letterlijk de landsgrenzen en vragen dringend om een internationale aanpak.
van de energie uit hernieuwbare bronnen te halen minder energie te verbruiken
minder broeikasgassen (CO2) uit te stoten
Europa neemt alvast het voortouw in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Eind 2008 is een ambitieus Europees klimaatplan goedgekeurd. Met dit pakket maatregelen - ook wel de 20-20-20 doelstellingen genoemd - zet de EU een belangrijke stap in de richting van een duurzame en milieuvriendelijke samenleving. Tegelijk zet Europa de norm voor de rest van de wereld. Ook economisch is dit plan erg belangrijk. Bedrijven worden immers aangespoord om te investeren in duurzame jobs, milieuvriendelijke technologie en hernieuwbare energie. Dit zal op termijn een economisch voordeel zijn. Europa wordt minder afhankelijk van de traditionele energiebronnen en neemt wereldwijd een concurrentievoorsprong. De volgende stap is een wereldwijd klimaatakkoord. Europa moet zijn voortrekkersrol hier verder zetten. Eind 2009 komen de Verenigde Naties in Kopenhagen bijeen voor de grootste top over klimaatverandering ooit. Een mogelijke partner voor Europa is de VS die met Barack Obama alvast ‘milieuvriendelijke’ voornemens heeft.
minder broeikasgassen (CO2) uit te stoten
Transport is wereldwijd verantwoordelijk voor 25% van de CO2-uitstoot. 18% hiervan wordt veroorzaakt door wegtransport. Als we de uitstoot van wagens naar beneden krijgen, zijn we dus al een flink stuk op weg naar schonere lucht. Daarom krijgen autoconstructeurs vanaf 2012 geleidelijk uitstootplafonds opgelegd. Constructeurs die na 2015 nog wagens op de markt brengen die meer dan 130 gram CO2/km uitstoten, moeten hiervoor boetes betalen. Ook van groot belang is oude, vervuilende wagens zo snel mogelijk uit het verkeer te doen verdwijnen. Fiscale stimuli om oude wagens te vervangen door nieuwe modellen zijn niet alleen goed voor het milieu, maar geven ook de auto-industrie een duwtje in de rug. Of: hoe ecologie en industrie hand in hand kunnen gaan. Ook de luchtvaart moet zijn steentje bijdragen tot het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen en het verminderen van energieverbruik via een emissiehandelsysteem. Vanaf 2012 krijgen de luchtvaartmaatschappijen uitstootrechten toebedeeld. Bedrijven die minder uitstoten, kunnen de overtollige rechten op de markt verkopen aan bedrijven die de uitstoot niet onder controle krijgen. Luchtvaartmaatschappijen die meer uitstoten dan toegelaten, zullen extra uitstootrechten moeten kopen.
De industrie is verantwoordelijk voor 22% van de uitstoot van broeikasgassen. Om de industrie ertoe aan te zetten te investeren in nieuwe, zuinigere en schonere technieken, is eveneens een emissiehandelsysteem ingevoerd. Nu al worden er op nationaal vlak uitstootrechten toegekend in het kader van het Kyotoprotocol.
Vanaf 2012 worden de uitstootrechten ‘Europees’ verdeeld. Er moet dan voor de uitstootrechten betaald worden. Wie minder uitstoot, mag de overschot verkopen en strijkt daarvoor geld op. Bedrijven die te veel uitstoten, moeten betalen voor extra rechten. Lidstaten die te veel CO2 uitstoten, kunnen dat compenseren door tot maximaal 3% per jaar om te zetten in groene investeringen in ontwikkelingslanden. De EU is met dit emissiehandelsysteem wereldwijd de enige regio die een wettelijk bindend plan heeft aangenomen voor de reductie van de uitstoot van broeikasgassen, inclusief boetes voor wie de doelstellingen niet haalt.
minder energie te verbruiken
Door een grotere energie-efficiëntie vermindert Europa zijn afhankelijkheid van ingevoerde olie en gas. Als Europa erin slaagt zijn energieconsumptie met 20% terug te dringen, betekent dit een jaarlijkse besparing van 10 miljard euro op onze energiefactuur. Ook zorgt dit ervoor dat er 780 miljoen ton CO2 minder de lucht in wordt gestoten. Om deze doelstelling te halen, komen er extra verplichtingen om huizen en gebouwen te isoleren. De meeste huizen zullen binnen tien jaar ook zonnepanelen hebben. Verwarmingsinstallaties die te veel verbruiken, zullen in de toekomst worden verboden. De gloeilamp wordt binnenkort definitief uit de handel genomen. Energieverslindende huishoudapparaten worden uit de winkelrekken gehaald. Elektrische apparaten, liften, pompen en autobanden krijgen een energielabel.
van de energie uit hernieuwbare bronnen te halen
Hernieuwbare energie - windkracht, waterkracht, zonne-energie en biomassa - kan een cruciale rol spelen om de opwarming van de aarde tegen te gaan en onze energie-afhankelijkheid terug te dringen. Er is afgesproken dat de EU het aandeel hernieuwbare energie in het totale energieverbruik tegen 2020 optrekt van 8,5% naar 20%. Elke lidstaat heeft een streefcijfer opgelegd gekregen: zo moet België het aandeel van hernieuwbare energie optrekken van de huidige 2.2% naar 13%. Een serieuze inspanning voor een klein land dat door zijn geografische en klimatologische omstandigheden over weinig mogelijkheden beschikt om hernieuwbare energie op te wekken. Daarom krijgt België een deel uit een solidariteitsfonds, dat wordt gespijsd met de opbrengst van de energieveilingen.
EEN PLAATS VOOR BELGIË EN EUROPA IN DE WERELD De globalisering heeft van België een kleine speler gemaakt in de wereld. Waar zou België staan als het op zijn eentje een antwoord op de financiële crisis en de klimaatsverandering moest formuleren? België heeft de Europese Unie dus broodnodig. De rol van Europa beperkt zich natuurlijk niet tot financiën en klimaat alleen. Het heeft ook een belangrijke taak inzake mensenrechten, vrede en stabiliteit, sociaal beleid, alsook ontwikkelingssamenwerking en wereldwijde solidariteit. De belangrijkste opdracht voor de Europese Unie voor deze eeuw is intern sterk staan om op wereldvlak mee te tellen. De Europese constructie moet daarom naar een volgend niveau getild worden: Europa moet de bevoegdheden en middelen hebben om een echte speler op het wereldtoneel te zijn.
KLAAR VOOR DE WERELD VAN MORGEN Een Europa van lidstaten die solidair samenwerken is een krachtig Europa. Een Europa dat met één stem spreekt, wordt wereldwijd gehoord. In het Europees Parlement werken wij vanuit de EVP-ED fractie dag in dag uit mee aan de hervormingen die nodig zijn om de welvaart van ons allen te verzekeren.
Ivo Belet
Marianne Thyssen
Jean-Luc Dehaene
Verantwoordelijke uitgever: Jean-Luc Dehaene - Wiertzstraat 60 - 1047 Brussel • januari 2009
www.mariannethyssen.eu www.jean-lucdehaene.eu www.ivobelet.eu
