College Hovo, Europa
Europa en de Klassieke Wereld J.W. Drijvers
Museuminsel Berlijn
Alte Nationalgalerie
Berliner Dom
Fundamenten Europese cultuur/culturele identiteit • Grieks-Romeinse cultuur • Joods-christelijke traditie: moraliteit/mentaliteit, kunst, architectuur
3-2-2014
|8
Europa mythe door Rubens
Grieks wereldbeeld ca. 500 v.Chr. (Hecataeus)
Chronologie • Archaïsch Griekenland ca. 800500 v.Chr. • Klassiek Griekenland 500ca.323 v.Chr. • Periode van Hellenisme 323-30 v.Chr.
Archaïsch Griekenland • Opkomst polis • Alfabet • Kolonisatie • Panhelleens: Hellas, taal, religie
Griekse wereld ca. 800 v.Chr.
Griekse kolonisatie 8ste/7de v.Chr.
Klassiek Griekenland • Bloeiperiode van poleis (cultureel, politiek, militair) • Verschillende bestuursvormen • Debat over beste bestuursvorm: monarchie, oligarchie, democratie • Grieken en “de ander”
Athene, Pnyx
Spreekgestoelte Pnyx
Agora Athene
Griekse “erfenis” • Politieke theorie • Filosofie (incl. natuurwetenschappen) • Architectuur • Beeldhouwkunst • Toneel • Rhetorica • Literatuur
Rome • Koningstijd 754-509 v.Chr. • Romeinse Republiek 509-27 v.Chr. (res publica) • Keizertijd 27 v.Chr.-476 n.Chr.
Augustus 27 v.Chr.-14 n.Chr. • Instelling monarchie • Herstel oude waarden • Keizer centrum van het rijk
Keizer Augustus
3-2-2014
| 24
Middellandse zeegebied in 14 n.Chr.
Plurimae gentes, unus populus • • • • • • • •
Keizer als symbool van rijk Romanisering Burgerrechtverlening Taal Uniform bestuur Wetgeving Paideia Wegennet (infrastructuur)
“Heritage” • • • • •
Taal Literatuur Wetgeving ‘Rome-idee’; ‘idea of empire’ Christendom/kerk
Karel de Grote
3-2-2014
| 28
Keizer Napoleon
3-2-2014
| 29
Mussolini als Romeins imperator
Capitool
Oprichting EEG in Rome (25 maart 1957)
Europese grondwet, Rome, 29 oktober 2004
3-2-2014
| 35
Inscriptie • DIE XXIX MENSIS OCTOBRIS AD MMIV IN HOC SACRATISSIMO CAPITOLINO COLLE ALMAE URBISQUE TERRARUM ARCE IN PRAECLARA AUGUSTAQUE EXEDRA AB HORATIIS ET CURATIIS NUNCUPATA NATIONUM IN UNIONE EUROPEA CONIUNCTARUM SUMMI MODERATORES FOEDUS DE CIVITATIS FORMA CONSTITUENDA UT EUROPAE GENTES IN POPULI UNIUS CORPUS COALESCERENT UNO ANIMO UNA VOLUNTATE UNO CONSILIO OBSIGNAVERUNT • Op 29 oktober 2004 op deze zeer heilige Capitolijnse hevel, de burcht van de zegenrijke stad en wereld, in de beroemde en verheven zaal die vernoemd is naar de Horatii en Curatii, hebben de hoogste bestuurders van de naties die verenigd zijn in de Europese Unie, een verdrag ondertekend over de vast te leggen vorm van de staat, opdat de Europese volkeren zich verenigen in een lichaam van één volk met één geest, één wil en één regering. 3-2-2014
| 36
“De oprichting van een Europese staat”
Christendom • • • • • • • •
Ontstaan en relatie met Jodendom Paulus Vroege Christendom en Rome Organisatie kerk Aantrekkingskracht Constantijn de Grote Kloosterwezen Pelgrimages
Ontstaan en relatie met Jodendom • Christendom Joodse sekte • Jodendom religio licita • Positie Joden in Romeinse steden
Missie en Paulus • • • • •
Verspreiding in Judaea Syria (Antiochië) + Cilicië Reizen Paulus Paulus bekeert ook niet-Joden Jodendom en Christendom verwijderen zich van elkaar (“parting of the ways”)
Reizen Paulus
Vroege Christendom en Rome • Pontius Pilatus • Vervolging onder Nero (Tacitus) • Brief Plinius en reactie Trajanus • Vervolgingen onder Decius (250-251), Valerianus (260) en Diocletianus (303-311)
Organisatie kerk (3de eeuw) • Geleidelijke groei; spec. in 3de eeuw • Hiërarchie: bisschop, priesters, diakenen/diakonessen • Ontwikkeling liturgie en organisatie kerk
Constantijn de Grote (306337) • 312 Slag bij Pons Milvius: In Hoc Signo (IHS); Lactantius en Eusebius • 313 Edict van Milaan • Pro-christelijk beleid • 325 Concilie van Nicaea • Constantinopel (330) • Palestina wordt Heilig Land
Constantijn, Palazzo dei Conservatorii
St. Pieter, Rome
Reconstructie St. Pieter
Jeruzalem in de 4de eeuw
Heilige Grafkerk, Jeruzalem
Ascese en kloosterbeweging • • • • •
Egypte (tweede helft 3de eeuw) Antonius (heremiet) Pachomius (cenobitisme) Syrië en Palestina Vanaf 4de en 5de eeuw kloosterbeweging in West-Europa • Kloosterregel van Benedictus (ca. 480-543/7): armoede, kuisheid, gehoorzaamheid; ora et labora
Christelijke symbolen
Verspreiding christendom
Karel de Grote • Constantijn als voorbeeld • Renovatio Imperii • “Eerste renaissance”: latijn, kloosterscholen, behoud teksten
• Rome en christendom met elkaar vereenzelvigd • Rooms-katholieke kerk voortzetting Romeinse Rijk? • Europa en christendom met elkaar vereenzelvigd: Europa=Christianitas
• Dank voor uw aandacht!
