Bijlage 1:
bij Collegebesluit Boxtel d.d. 14-08-2007
Verschillen met vorige beleidsregels Verschil ten opzichte van de voorgaande beleidsregels Terugvordering: A. B.
terminologie is gewijzigd in verband met invoering van Zorgverzekeringswet, heffingskortingen e.d. Bij personen met een inkomen boven de voor hen geldende bijstandsnorm wordt rekening gehouden met op het moment van ontstaan van de schuld bestaande geldleningen, waarop aantoonbaar wordt afgelost en premies voor levensverzekeringen die aantoonbaar worden betaald bij het berekenen van de aflossingscapaciteit (toevoeging artikel 15)
C.
Bij personen die geen bijstandsuitkering ontvangen wordt het vermogen in een levensverzekering vrijgelaten voor zover deze verzekering reeds bestond tijdens het ontstaan van de vordering. (toevoeging artikel 16)
D.
De mogelijkheid voor vereenvoudigd derdenbeslag is toegevoegd aan artikel 18. Dit houdt in dat rechtstreeks beslag kan worden gelegd op een uitkering, ook van het UWV bijvoorbeeld. De procedure is beschreven in de toelichting.
E.
Kosten van incasso inclusief renteberekening door de deurwaarder zijn voor rekening van de klant (artikel 19). Om doelmatigheidsoverwegingen is de mogelijkheid om rente in rekening te brengen bij een klant die een achterstand in betalen heeft, vervallen. De uitvoeringskosten zijn in
F.
de regel hoger dan de in rekening te brengen rente. De bepalingen rondom de terugbetaling van de krediethypotheek zijn in de beleidsregels terugvordering opgenomen;
Verschil ten opzichte van de voorgaande beleidsregels Verhaal: A. Verhaal is een kan-bepaling geworden. In de toelichting staat nader beschreven wanneer in B. C. D. E.
elk geval wordt verhaald; De inlichtingenplicht voor de onderhoudsplichtige is toegevoegd; De hardheidsclausule is toegevoegd; In plaats van derdenbeslag is het onderwerp Dwangmatige incasso ingevoegd. Dat geeft ruimere beschrijving van de incassomogelijkheden van de gemeente; De beschrijving van draagkracht is vervallen; in artikel 7 staat een beschrijving van de wijze waarop het verhaalsbedrag wordt berekend.
Bijlage 2 bij Collegebesluit Boxtel d.d. 14-08-2007
Beleidskader Terug-, en Invordering WWB Boxtel en Haaren
Inhoudsopgave Beleidskader Terug- en Invordering WWB Inhoudsopgave Beleidsregels Terug- en Invordering WWB 1 Algemeen
5 5 5
2 3 4
Herziening of intrekking van het toekenningbesluit Terugvordering Ten onrechte verleende bijstand
5 5 5
5 6 7
Terugvordering van gezinsleden Afzien van terugvordering Kwijtschelding wegens schuldenproblematiek
6 6 6
8 9
Afzien van kwijtschelding wegens schuldenproblematiek Inwerkingtreding van het besluit tot afzien van terugvordering Wegens schuldenproblematiek
7
Intrekking kwijtscheldingsbesluit schuldenproblematiek Kwijtschelding na het voldoen aan de betalingsverplichting bij niet-verwijtbare vorderingen
7
10 11 12
7
7
Kwijtschelding na het voldoen aan de betalingsverplichting op vorderingen ten gevolge van verwijtbaar gedrag van de belanghebbende (fraudevorderingen)
8
13 14 15
Verkorting van de periode van voldoen aan betalingsverplichting Opschorting periode van betalingsverplichting Afzien van terugvordering
8 9 9
16 17 18
Terugvorderingbesluit Verplichtingen met betrekking tot invordering Verrekening en beslaglegging
9 10 10
19 20
Rente en kosten Terugvordering van de geldlening onder verband van krediethypotheek
10 10
21 Aflossing krediethypotheek 22 Rente krediethypotheek 23 Verkoop van de woning
10 11 11
24 25 26
Opgave van stand van geldlening en rentevordering Hardheidsclausule Nadere invulling van beleid
12 12 12
27
Inwerkingtreding
12
Toelichting Beleidsregels terugvordering WWB
13
1 2 3
Algemeen Herziening of intrekking van het toekenningbesluit Terugvordering
13 14 15
4 5
Ten onrechte verleende bijstand Terugvordering van gezinsleden
15 16
6 7
Afzien van herziening van bijstand en afzien van terugvordering tot en met 10 Kwijtschelding wegen schuldenproblematiek
17 17
11 tot en met 13 14
Verkorting van de periode van voldoen aan betalingsverplichting Opschorting periode van betalingsverplichting
19 22
15 16 17
Afzien van terugvordering Terugvorderingbesluit Verplichtingen met betrekking tot terugvordering
22 22 24
18
24 25
20
Verrekening en beslaglegging Rente en kosten tot en met 24 Terugvordering van de geldlening onder verband van
25 26
krediethypotheek Hardheidsclausule Nadere invulling van beleid
25 25 26
27
Inwerkingtreding
26
BELEIDSREGELS TERUG- EN INVORDERING Wet Werk en Bijstand ALGEMEEN 1.
Algemeen Burgemeester en wethouders maken gebruik van de bevoegdheid tot: 1. 2.
het herzien of intrekken van het toekenningbesluit zoals bedoeld in artikel 69 lid 3 van de Algemene bijstandswet (Abw) of artikel 54 lid 3 van de Wet werk en bijstand (WWB); het terugvorderen van ten onrechte verleende bijstand zoals neergelegd in de artikelen 78 tot en met 90 van de Abw en de artikelen 58 tot en met 60 van de WWB.
HERZIENING EN INTREKKING 2.
Herziening of intrekking van het toekenningbesluit 1. In alle gevallen waarin de gemeente ingevolge artikel 54 WWB de mogelijkheid heeft om
2.
het recht op uitkering op te schorten dan wel in te trekken, dient zij deze bevoegdheid aan te wenden. Een besluit tot toekenning van bijstand wordt herzien of ingetrokken indien: a.
3.
het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting als bedoeld in artikel 17 lid 1 WWB, of de artikelen 28 lid 2 en 29 lid 1 van de Wet Suwi, heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand;
b. anderszins de bijstand ten onrechte of tot een te hoog bedrag is verleend. Van het nemen van een herziening- of intrekkingbesluit kan op grond van dringende redenen worden afgezien.
TERUGVORDERING 1
Terugvordering 1. Bijstand wordt teruggevorderd in de gevallen zoals vermeld in deze beleidsregels. 2. Onder kosten van bijstand in de zin van deze beleidsregels wordt verstaan de door de ge-
3.
meente betaalde bijstand verhoogd met de afgedragen loonheffing en de premie Zorgverzekeringswet. Burgemeester en wethouders kunnen besluiten om over te gaan tot het terugvorderen van het netto bedrag indien de afweging van de bij de besluitvorming betrokken belangen hiertoe aanleiding geeft.
2
Ten onrechte verleende bijstand Burgemeester en wethouders vorderen bijstand terug van de belanghebbende voorzover deze bijstand: a. b.
ten onrechte of tot een te hoog bedrag is verleend; in de vorm van een geldlening is verleend en de uit de geldlening voortvloeiende verplichtingen niet of niet behoorlijk worden nagekomen;
c.
voortvloeit uit gestelde borgtocht;
d.
ingevolge artikel 52 WWB bij wijze van voorschot is verleend en nadien is vastgesteld dat geen recht op bijstand bestaat;
e.
anderszins onverschuldigd is betaald en de belanghebbende dit redelijkerwijs kon begrijpen, waaronder begrepen dat: 1. de belanghebbende met betrekking tot de periode waarover bijstand is verleend, over
2.
f.
in aanmerking te nemen middelen als bedoeld in artikel 31 WWB beschikt of kan beschikken; bijstand is verleend met een bepaalde bestemming en naderhand door de belangheb-
bende vergoedingen of tegemoetkomingen worden ontvangen met het oog op die bestemming. terugvordering van onverschuldigd betaalde bijstand op grond van een administratieve vergissing vindt niet plaats, indien de betreffende kosten zijn gemaakt meer dan twee jaar vóór de datum van verzending van het besluit tot terugvordering.
3
Terugvordering van gezinsleden 1. Onverminderd het bepaalde onder beleidsregel nummer 4 worden kosten van bijstand, indien de bijstand aan een gezin wordt verleend, van alle gezinsleden teruggevorderd. 2.
Indien de bijstand als gezinsbijstand aan gehuwden had moeten worden verleend, maar zulks achterwege is gebleven omdat belanghebbende de verplichting bedoeld in artikel 17 WWB, of de artikelen 28 lid 2 en 29 lid 1 van de Wet Suwi, niet of niet behoorlijk is nagekomen, kunnen de kosten van bijstand mede worden teruggevorderd van de gezinsleden met wier middelen als bedoeld in artikel 31 WWB bij de verlening van bijstand rekening had moeten worden gehouden.
3.
6.
de onder 1 en 2 genoemde personen zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de terugbetaling van de kosten van bijstand die worden teruggevorderd.
Afzien van terugvordering Burgemeester en wethouders zien af van terugvordering indien: a. het totaal terug te vorderen bedrag lager is dan € 25,-. b.
hiertoe een dringende reden aanwezig is.
KWIJTSCHELDING 7.
Kwijtschelding wegens schuldenproblematiek In afwijking van beleidsregel nummer 4 en 5 kunnen burgemeester en wethouders besluiten tot gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de teruggevorderde bijstand indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de belanghebbende niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden, en b.
redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in beleidsregel 8 lid 1 onder b. bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen, en
c.
de vordering van de gemeente wegens teruggevorderde bijstand ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang.
8.
Afzien van kwijtschelding wegens schuldenproblematiek 1. Van kwijtschelding als bedoeld in beleidsregel nummer 7 wordt afgezien indien: a. b. 2.
de terugvordering van bijstand het gevolg is van verwijt baar gedrag van de belanghebbende; de vordering wordt gedekt door pand of hypotheek op een goed of goederen, behou-
dens voor zover de vordering niet op die goederen verhaald kan worden. In afwijking van beleidsregel 8 lid 1 kan aan kwijtschelding worden meegewerkt, wanneer ook aan de volgende punten is voldaan: a. b.
Verzoek tot medewerking aan een schuldsanering /- bemiddeling moet wordt ingediend door een bij het NVVK aangesloten schuldbemiddelingorganisatie. Door de schuldregeling ontstaat voor de klant perspectief voor de toekomst
c. d. e.
De klant heeft de afgelopen periode een duidelijke gedragsverandering vertoond. De klant heeft zelf duidelijk initiatief genomen. De verhouding van de vordering van de gemeente ten opzichte van derden mag niet onevenredig groot zijn. Wanneer dit wel het geval is kan de gemeente een regeling treffen waarbij de aflossing aan de gemeente gedurende een beperkte periode lager wordt vastgesteld, zodat de schuld met derden kan worden geregeld.
9.
Inwerkingtreding van het besluit tot afzien van terugvordering wegens schuldenproblematiek Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van terugvordering of tot het gedeeltelijk afzien van verdere terugvordering treedt niet in werking voordat een schuldregeling tot stand is gekomen.
10. Intrekking kwijtscheldingsbesluit schuldenproblematiek Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van terugvordering of tot het gedeeltelijk afzien van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van de belanghebbende gewijzigd indien: a. b. c.
11
niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling is tot stand gekomen; de belanghebbende zijn schuld aan de gemeente niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid.
Kwijtschelding na het voldoen aan de betalingsverplichting bij niet verwijtbare vorderingen In afwijking van beleidsregel nummer 4 kunnen burgemeester en wethouders besluiten van terugvordering of verdere terugvordering af te zien, indien de belanghebbende: a. gedurende vijf jaar (60 termijnen) volledig aan zijn betalings verplichtingen heeft voldaan; b. c.
gedurende vijf jaar niet volledig aan zijn betalingsverplichtingen heeft voldaan, maar het achterstallige bedrag over die periode alsnog heeft betaald; gedurende 10 jaar geen betalingen heeft verricht en het niet aannemelijk is dat hij deze op enig moment zal gaan verrichten.
d.
12
een bedrag overeenkomend met ten minste 50 % van de restsom in één keer aflost met inachtneming van het gestelde in de Toelichting op deze beleidsregels.
Kwijtschelding na het voldoen aan de betalingsverplichting op vorderingen ten gevolge van verwijtbaar gedrag van de belanghebbende (fraudevorderingen) 1.
Indien terugvordering het gevolg is van het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting, bedoeld in artikel 17 eerste lid WWB, kunnen burgemeester en wethouders in afwijking van beleidsregel nummer 4, besluiten om van terugvordering of van verdere terugvordering af te zien, indien de belanghebbende: a. gedurende tien jaar volledig aan zijn betalingsverplichtingen heeft voldaan; b. gedurende tien jaar niet volledig aan zijn betalingsverplichtingen heeft voldaan, maar c.
2.
het achterstallige bedrag alsnog heeft betaald; gedurende 10 jaar geen betalingen heeft verricht en het niet aannemelijk is dat hij deze op enig moment zal gaan verrichten.
De onder lid 1 genoemde termijn van 10 jaar wordt gehalveerd tot een termijn van vijf jaar, indien de debiteur: a. gedurende vijf jaar volledig aan zijn betalingsverplichtingen heeft voldaan, waarbij het gemiddeld inkomen van de belanghebbende in die periode de beslagvrije voet, bedoeld in artikelen 475c en 475d van het Wetboek Rechts vordering niet te boven is gegaan of b.
c. d.
3.
gedurende vijf jaar niet volledig aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan, waarbij het gemiddeld inkomen van de belanghebbende in die periode de beslagvrije voet, bedoeld in de artikelen 475c en 475d van het Wetboek van Rechtsvordering niet te boven is gegaan, maar het achterstallige bedrag over die periode alsnog heeft voldaan en de debiteur gedurende de termijn van vijf jaar een duidelijke gedragsverandering in de positieve zin van het woord heeft vertoond. Tot slot wordt verwacht dat de debiteur duidelijk zelf verantwoordelijkheid heeft betoond voor de maximale aflossing en zelf het initiatief heeft genomen om een verzoek
tot kwijtschelding in te dienen. Geen mogelijkheid tot geheel of gedeeltelijke kwijtschelding, behoudens omstandigheden genoemd in beleidsregel 16, is mogelijk indien er sprake is van recidive binnen een termijn van vijf jaar nadat het laatste terugvorderingbesluit op naam van debiteur is genomen.
13. Verkorting van de periode van voldoen aan betalingsverplichting 1.
De in beleidsregel nummer 11 genoemde termijn is drie jaar indien het gemiddeld inkomen van de belanghebbende in die periode de beslagvrije voet als bedoeld in de artikelen 475c en 475d van het Wetboek van Rechtsvordering niet te boven is gegaan en de terugvordering niet het gevolg is van het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting bedoeld in artikel 17 eerste lid WWB.
2.
Indien de belanghebbende gedurende drie jaar niet volledig aan zijn betalingsverplichtingen heeft voldaan, maar het achterstallige bedrag over die periode naar het gemiddeld inkomen van belanghebbende over die periode naar de voor hem geldende beslagvrije voet als bedoeld in artikelen 475c en 475d van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering alsnog voldoet, kunnen burgemeester en wethouders besluiten van verdere terugvorde-
3.
ring af te zien. Verkorting van de invorderingsperiode is niet mogelijk indien de terugvordering het gevolg is van leenbijstand, die verstrekt is in de vorm van een geldlening of borgtocht en: a. de noodzaak tot bijstandsverlening het gevolg is van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan; b. de aanvraag een door de belanghebbende te betalen waarborgsom betreft; dan wel c. het bijstand ter gedeeltelijke of volledige aflossing van een schuldenlast betreft.
14
Opschorting periode van betalingsverplichting Indien belanghebbende gedurende de periode van zijn betalingsve rplichting gedetineerd is geweest wordt de periode van betalingsverplichting verlengd met de feitelijke duur van zijn detentie.
15
Afzien van terugvordering 1. Burgemeester en wethouders kunnen op grond van zeer dringende redenen, buiten de re2.
gels zoals opgenomen in dit beleidsplan, geheel of gedeeltelijk afzien van terugvordering. Indien burgemeester en wethouders op grond van het bepaalde, zoals bedoeld in lid 1 van dit artikel, geheel of gedeeltelijk afzien van terugvordering, nemen zij hiertoe een gemotiveerd schriftelijk besluit.
INVORDERING VAN TERUGGEVORDERDE BIJSTAND 16
Terugvorderingbesluit In het terugvorderingbesluit delen burgemeester en wethouders aan de belanghebbende mede: 1. 2.
tot welk bedrag en over welke periode de ten onrechte ontvangen bijstand wordt teruggevorderd; de termijn of termijnen waarbinnen de belanghebbende de ten onrechte ontvangen bijstand
3. 4.
dient terug te betalen; Op welke wijze het besluit, bij gebrekkige betaling, ten uitvoer zal worden gelegd. Bij personen met een inkomen boven de voor hen geldende bijstandsnorm wordt rekening gehouden met op het moment van ontstaan van de schuld bestaande geldleningen, waarop aantoonbaar wordt afgelost en premies voor levensverzekeringen die aantoonbaar worden betaald bij het berekenen van de aflossingscapaciteit.
5.
Bij personen die geen bijstandsuitkering ontvangen wordt het vermogen in een levensverzekering vrijgelaten voor zover deze verzekering reeds bestond tijdens het ontstaan van de vordering.
17
Verplichtingen met betrekking tot de invordering 1. Het aflossingsbedrag, zoals medegedeeld in het terugvorderingbesluit of dat met de
2.
belanghebbende op grond van een minnelijke regeling tot stand is gekomen, geldt als een opgelegde betalingsverplichting; Burgemeester en wethouders verrichten onderzoek naar de hoogte van het inkomen. Indien het inkomen daartoe aanleiding geeft, wordt als gevolg van dit onderzoek de betalingsverplichting gewijzigd vastgesteld. De frequentie van dit onderzoek is vastgelegd in het heronderzoekplan debiteuren.
18. Verrekening en beslaglegging Indien de belanghebbende niet bereid is tot het treffen van een minnelijke betalingsregeling, of een eerder opgelegde betalingsverplichting niet meer nakomt, dan wordt het terugvorderingbesluit tenuit voergelegd door middel van: 1. verrekening met de maandelijks verleende bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand, op
2. 3. 4.
grond van artikel 6:127 van het Burgerlijk Wetboek, of bij het ontbreken van deze mogelijkheid vereenvoudigd derdenbeslag een executoriaal beslag overeenkomstig de artikelen 479b tot en met 479g, behoudens artikel 479e lid 2 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Van executoriaal beslag wordt afgezien, indien de totale vordering minder is dan het door het college van burgemeester en wethouders vastgestelde drempelbedrag van € 125,-. Indien deze vordering niet middels een minnelijke betalingsregeling kan worden geïncasseerd, wordt de vordering buiten invordering gesteld.
OVERIGE BEPALINGEN 19
Rente en kosten Indien de gemeente overgaat tot beslaglegging als bedoeld in beleidsregel 18 lid 3 dan wordt de vordering verhoogd met kosten, ten bedrage van de door derden te maken kosten en rente.
20
Terugvordering van de geldlening onder verband van krediethypotheek 1. Terugvordering van krediethypotheken welke zijn gevestigd op grond van artikel 20 van de Algemene Bijstandswet en artikel 4, vierde lid, laatste volzin van de Invoeringswet herinrichting Algemene Bijstandswet vindt plaats op grond van de bepalingen in het Besluit Krediethypotheek. 2.
21
Terugvordering van krediethypotheken welke zijn gevestigd met toepassing van het bepaalde in artikel 48, tweede en derde lid van de Wet werk en bijstand, vindt plaats met in achtneming van de beleidsregels 21 tot en met 24.
Aflossing krediethypotheek 1. Aflossing van de geldlening vindt plaats gedurende ten hoogste tien jaar. 2.
De aflossing vangt aan op het moment van beëindiging van de bijstandsverlening en vindt maandelijks plaats;
22
3.
Het maandbedrag voor de aflossing wordt telkens voor een periode van een jaar vastgesteld;
4.
Bij een inkomen als bedoeld in artikel 32 WWB dat niet uitgaat boven de toepasselijke bijstandsnorm als bedoeld in Hoofdstuk III, afdeling 1 van genoemde wet, wordt geen aflossing gevergd. Tevens wordt geen aflossing gevergd indien de belanghebbende een uit-
5.
kering ontvangt op grond van de Wet inkomens voorziening kunstenaars; Indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven stellen burgemeester en wethouders zo nodig tussentijds het maandbedrag van de aflossing op een lager dan wel hoger bedrag
6.
vast; Bij de beoordeling van de omstandigheden als bedoeld in het vijfde lid wordt rekening gehouden met noodzakelijke voor eigen rekening komende bijzondere bestaanskosten. Deze
7.
worden in mindering gebracht op het inkomen; Indien belanghebbende tijdens de aflossingsperiode van tien jaar schuldig nalatig is in het voldoen aan de vastgestelde aflossing, is het nog niet afgeloste deel van de geldlening ter-
8.
stond opeisbaar en is daarover tevens de wettelijke rente verschuldigd. Indien na 10 jaar nog een deel niet is afgelost, vervalt de verplichting tot aflossing. De resterende schuld blijft dan staan tot de verkoop van de woning.
Rente krediethypotheek 1. Indien door toepassing van artikel 21 vierde tot en met zesde lid na afloop van de aflos-
2. 3.
23
singsperiode van tien jaar een deel van de geldlening nog niet is afgelost, is vanaf dat moment maandelijks rente verschuldigd over het nog niet afgeloste deel van de lening; De rente als bedoeld in het eerste lid is de wettelijke rente, verminderd met drie procent; Indien belanghebbende naar het oordeel van burgemeester en wethouders de rente geheel of gedeeltelijk kan betalen, doch niet kan aflossen, wordt een betaling eerst tot ten hoogste het bedrag van de verschuldigde maandrente aangemerkt als aflossing en wordt
4.
de rente die daardoor niet wordt betaald bijgeschreven bij het niet afgeloste deel van de geldlening; Indien belanghebbende naar het oordeel van burgemeester en wethouders geen rente kan
5.
betalen wordt de verschuldigde rente bijgeschreven bij het nog niet afgeloste deel van de geldlening; Over een bijgeschreven rente is geen rente verschuldigd.
Verkoop van de woning 1. Bij verkoop of vererving van de woning, en indien het een echtpaar betreft bij vererving na overlijden van de langstlevende echtgenoot, wordt het nog niet afgeloste deel van de geldlening, alsmede de op grond van artikel 22 derde en vierde lid, bijgeschreven rente, terstond afgelost.
2.
Bij verkoop van de woning kunnen burgemeester en wethouders wegens bijzondere omstandigheden van medische of sociale aard van belanghebbenden dan wel wegens werkaanvaarding elders door belanghebbende na toepassing van het eerste lid, besluiten tot het verlenen van een nieuwe geldlening eveneens onder verband van hypotheek voor de aankoop van een andere woning, tot ten hoogste het bedrag van de ingevolge het
3.
eerste lid afgeloste geldlening, onder de voorwaarde dat belanghebbende het na de aflossing vrijgekomen bedrag volledig inzet voor de aankoop van de andere woning; Bij verkoop van de woning tegen een prijs overeenkomstig de waarde in het economisch verkeer bij vrije oplevering komt, voor zover de opbrengst daartoe toereikend is, aan belanghebbende in elk geval het bedrag toe, dat op grond van artikel 34 lid 3 WWB bij de vaststelling van de geldlening op de waarde van de woning in mindering is gebracht.
4.
Indien bij de verkoop van de woning op basis van de waarde in het economisch verkeer bij vrije oplevering het voor de afrekening beschikbare bedrag lager is dan het resterend bedrag van de geldlening en van de rentevordering wordt het verschil kwijtgescholden.
24. Opgave van stand van geldlening en rentevordering Aan belanghebbende wordt telkens na afloop van een kalenderjaar een opgave verstrekt van de stand van de geldlening en van de rentevorderingen. NADERE INVULLING VAN BELEID 25
Hardheidsclausule Het college kan afwijken van de bepalingen in deze verordening, indien toepassing daarvan tot onbillijkheden van overwegende aard leidt.
26
Nadere invulling van beleid Burgemeester en wethouders hebben de beleidsregels, inzake terugvordering en invordering van ten onrechte verleende bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand, nader uitgewerkt in de Toelichting op het Beleidskader Terugvordering WWB.
27
Inwerkingtreding Deze beleidsregels treden in werking met ingang van 1 oktober 2007 onder gelijktijdige intrekking van de Beleidsregels Terug- en Invordering Wet Werk en Bijstand zoals vastgesteld op 15 juni 2004 onder nummer 0410343.
Aldus op 14 augustus 2007 vastgesteld door burgemeester en wethouders van de gemeente Boxtel.
Namens het college van burgemeester en wethouders, De secretaris, De burgemeester, J. Fraanje F. van Beers
gemeente Boxtel
Toelichting Beleidsregels terugvordering WWB Beleidsregel 1.
Algemeen
In de Wet Werk en Bijstand, welke per 1 januari 2004 in werking is getreden, is het terugvorderen van ten onrechte verleende bijstand een algehele bevoegdheid geworden van burgemeester en wethouders. Dit houdt in dat het wettelijk kader op zichzelf geen sluitende basis meer vormt voor de gemeentelijke terugvorderingpraktijk. Met onderhavige Beleidsregels Terugvordering Wet werk en bijstand wordt de “wettelijke” basis gecreëerd voor het terugvorderingbeleid van de gemeente. In de Ioaw en Ioaz zijn al regels opgenomen die voorschrijven hoe met terugvordering moet worden omgegaan. Terugvordering is in de Ioaw en Ioaz geen bevoegdheid van het college, maar een verplichting. In de wet zijn soortgelijke bepalingen opgenomen die ook in de Beleidsregels terugvordering WWB zijn geformuleerd. Voor zover de bepalingen in de wet niet voldoende zijn, zijn de beleidsregels terugvordering van toepassing op terugvorderingen die op grond van de Ioaw of Ioaz tot stand zijn gekomen. De WWB is, evenals de Abw, een minimum bestaansvoorziening, welke aanvullend is op de eigen bestaansmiddelen. Gelet op de gewijzigde financiële verantwoordelijkheid voor de kosten van de bijstand achten burgemeester en wethouders het van groot belang dat de bijstand alleen terecht komt bij die burgers die hieraan de meeste behoefte hebben. Bovendien hebben de ontvangsten voortvloeiend uit de terugvordering een gunstig effect op het beschikbare budget binnen het Inkomensdeel van de WWB. Een eventueel overschot op dit budget kan vervolgens worden ingezet voor extra re-integratietrajecten ten behoeve van werkzoekenden. Daarnaast is een belangrijk beleidsuitgangspunt dat het plegen van bijstandsfraude onder geen enkele voorwaarde mag worden beloond door de ten onrechte verleende bijstand niet terug te vorderen.
De Wet werk en bijstand maakt onderscheid in terugvordering en verhaal van kosten van bijstand. Terugvordering heeft betrekking op het terughalen van teveel of ten onrechte verleende bijstand. De bijstand wordt teruggevorderd van degene aan wie de bijstand is uitbetaald, dus van de klant zelf. Bij verhaal van bijstand gaat het om het terugkrijgen van de kosten van bijstand die is/wordt verleend aan klanten waarvoor een andere persoon (derde) onderhoudsplichtig is. Verhaal wordt dus toegepast op een ander persoon dan de klant zelf, bijvoorbeeld i.v.m. • • •
de onderhoudsplicht bij jong meerderjarigen verhaal op nalatenschappen verhaal i.v.m. schenkingen.
In beide gevallen leidt dit tot een vordering op een debiteur. Onder kosten van bijstand wordt verstaan de bruto bijstand: de betaalde bijstand verhoogd met de loonheffing en de premies Zorgverzekeringswet die de gemeente heeft betaald en die sociale zaken niet kan verrekenen. In een lopend boekjaar wordt volstaan met terugvordering van de netto bijstand. Over afgesloten boekjaren vindt altijd terugvordering plaats van de bruto bijstand.
Gemeente Boxtel
Beleidsregel 2.
Herziening of intrekking van het toekenningbesluit
Evenals terugvordering van bijstand is het met terugwerkende gewijzigd vaststellen van het recht op bijstand door middel van een herziening- of intrekkingbesluit een algehele bevoegdheid geworden van burgemeester en wethouders. Gelet op de hierboven geformuleerde uitgangspunten maken burgemeester en wethouders in beginsel in alle gevallen, waarin er aanleiding is het toekenningbesluit met terugwerkende kracht te wijzigen, gebruik van deze bevoegdheid. De bepalingen in lid 2 onder a. en b. zijn identiek aan de bepalingen van artikel 69 lid 3 Abw en 54 lid 3 WWB, doch zijn met een dwingend karakter geformuleerd. a. indien als gevolg van het niet nakomen van de inlichtingenverplichting van de belanghebbende ten onrechte bijstand is verleend dan wordt in alle gevallen het bijstandsrecht naar het verleden toe gecorri-
b.
geerd naar de juiste situatie. Het kan hierbij gaan om het schenden van de inlichtingenplicht naar zowel de gemeente als naar het CWI. In gevallen waarin er kennelijk in het verleden een niet correct toekenningbesluit is genomen, maar dit niet is veroorzaakt door de belanghebbende, dan kan in voorkomende gevallen toch herziening of intrekking van het toekenningbesluit aan de orde zijn. Ad a. De onder a genoemde gevallen omvatten zowel de zelfstandige terugvorderingbesluiten op grond van • afwijkende gezinsbijstand • verleende voorschotten • middelen achteraf en • leenbijstand en borgtocht als de herzieningsbesluiten, gevolgd door een terugvorderingbesluit op grond van
Ad b.
• het achteraf verlagen of het intrekken van bijstand wegens informatiefraude en • het intrekken van bijstand na het verstrijken van de hersteltermijn. Dit zal zich vooral voordoen in gevallen waarin door burgemeester en wethouders onjuiste besluitvorming heeft plaatsgehad. Deze vorm van intrekking/herziening staat op gespannen voet met het rechtszekerheidsbeginsel. Op grond van dit beginsel kunnen rechten niet zonder meer met terugwerkende kracht worden gewijzigd. Doorslaggevend moet zijn of belanghebbende enige blaam treft bij het niet melden van de onjuiste situatie. De belanghebbende zal derhalve “op zijn klompen” hebben kunnen aanvoelen dat er iets mis was met de toekenning. Als dit niet het geval is dan gaan burgemeester en wethouders niet over tot herziening/intrekking met terugwerkende kracht. Het uitkeringsrecht zal in dat geval uiterlijk met ingang van de datum waarop de onjuistheid is geconstateerd worden gewijzigd, mits de belanghebbende hiervan tijdig op de hoogte wordt gebracht.
Een andere overweging is of burgemeester en wethouders als gevolg van een grove fout een foutief besluit hebben genomen. Grove nalatigheid van het bestuursorgaan kan niet voor rekening komen van de belanghebbende, tenzij het bij de belanghebbende volkomen duidelijk kan zijn dat het hier een fout betreft.
Gemeente Boxtel
Beleidsregel 3 Terugvordering Deze bepaling vormt de kernbepaling van het gemeentelijke terugvorderingbeleid. Benadrukt wordt dat de bijstand uitsluitend wordt teruggevorderd in de gevallen waarin dit in de beleidsregels is vastgelegd. Behoudens in het geval van anderszins onverschuldigd betaalde bijstand (art 58 lid 1 sub e WWB) geldt een algemene verjaringstermijn van 20 jaar. Voor het vaststellen van de verjaring is bepalend, dat een besluit tot terugvordering moet zijn genomen binnen 5 jaar na de dag waarop de gemeente bekend is geworden met de vordering en de debiteur. Terugvordering van anderszins onverschuldigd betaalde bijstand vindt niet plaats als de kosten zijn gemaakt meer dan 2 jaar voor de datum van verzending van het besluit tot terugvordering. Bij de vraag of bruto of netto wordt teruggevorderd geldt, dat in principe altijd netto wordt teruggevorderd wanneer het belastingjaar nog niet is afgesloten. Wanneer er daarna nog een (deel van de ) schuld openstaat, zal tot brutering worden overgegaan. Hierbij dient het college wel de belangen af te wegen van de partijen. Verwezen wordt naar de uitspraak van de CRvB 28-11-2006, nrs. 05/2497. In die uitspraak blijkt sprake te zijn van nalatigheid van de gemeente en verwijtbaarheid aan de zijde van de cliënt te ontbreken. Indien de gemeente niet nalatig zou zijn geweest zou de vordering netto kunnen zijn teruggevorderd. In dergelijke gevallen dient dus tot netto-terugvordering te worden overgegaan. Beleidsregel 4
Ten onrechte verleende bijstand
De hier omschreven situaties waarin bijstand wordt teruggevorderd zijn identiek aan de bepalingen van artikel 58 WWB. Om echter geen misverstand te laten bestaan over wanneer bijstand moet worden teruggevorderd zijn deze beleidsregels, in tegenstelling tot de formulering van artikel 58 WWB, dwingend geformuleerd. a.
b.
bijstand is ten onrechte of tot een te hoog bedrag verleend wanneer achteraf komt vast te staan dat over de betreffende periode geen, of tot een lager bedrag, recht op bijstand bestond. Voorafgaande aan deze terugvordering dient op grond van artikel 54 lid 3 WWB en beleidsregel nummer 2 van de Beleidsregels Terugvordering Wet werk en bijstand eerst een herziening- of intrekkingbesluit te worden genomen. aan de bijstand die in de vorm van een geldlening is verleend dient in alle gevallen een terugbetalingsverplichting te worden verbonden. Deze verplichting wordt in het toekenningbesluit vastgelegd. Eerst wanneer deze verplichting niet wordt nagekomen wordt ten aanzien van het nog resterende bedrag van de lening een terugvorderingbesluit genomen. Hiermee ontstaat er ten aanzien van het
c.
resterende deel van de lening een executoriale titel. Borgstelling is een vorm van bijstandsverlening. Dit betekent dat in het toekenningbesluit vastgelegd moet zijn dat de gemeente bijstand heeft verleend in de vorm van een borgstelling. Deze bijstand komt echter pas tot uitbetaling (aan de geldverstrekker) indien de belanghebbende in gebreke blijft met het terugbetalen van de door de geldverstrekker verleende geldlening. Op het moment van uitbetaling van de bijstand ontstaat tevens een vordering die op grond van artikel 58 lid 1 sub c WWB en de gemeentelijke beleidsregels kan worden teruggevorderd. In dat geval is, evenals bij de terugvordering van een geldlening, een afzonderlijk terugvorderingbesluit noodzakelijk.
Gemeente Boxtel
d.
Een voorschot wordt op grond van artikel 52 WWB van rechtswege (automatisch op grond van de wet) verstrekt als een renteloze geldlening. Dit impliceert dat belanghebbende deze lening moet terugbetalen. Artikel 52 lid 3 WWB regelt dat het verstrekte voorschot ineens wordt verrekend met de toegekende uitkering over de periode waarop het voorschot betrekking had. Soms behoort verrekening van dit voorschot niet of niet volledig tot de mogelijkheden. Dat kan zijn omdat er geen toekenning van een uitkering tot stand komt, of dat de toegekende uitkering niet toereikend is om het totale bedrag van het voorschot ineens te verrekenen. Het openstaande bedrag van het voorschot wordt dan van belanghebbende teruggevorderd op grond van artikel 58 lid 1 sub d WWB. Wanneer deze
e.
omstandigheid zich voordoet dan is een afzonderlijk terugvorderingbesluit noodzakelijk ten aanzien van het bedrag dat niet (volledig) kan worden verrekend met de toegekende bijstand. er kunnen naast de hierboven genoemde omstandigheden andere redenen zijn waarom de bijstand bij nader inzien onverschuldigd is betaald. Het gaat hierbij met name om situaties waarin er geen reden is om te komen tot herziening of intrekking van het toekenningbesluit, bijvoorbeeld wanneer bijstand is verleend in afwachting van het beschikbaar komen van middelen (inkomen of vermogen), of wanneer achteraf een vergoeding wordt ontvangen voor kosten waarvoor in een eerder stadium ook reeds (bijzondere) bijstand is ontvangen. Ook de onverschuldigd betaalde bijstand als gevolg van een administratieve vergissing dient op grond deze beleidsregel te worden teruggevorderd. Als restrictie geldt dat alleen kan worden teruggevorderd indien de belanghebbende redelijkerwijs kon begrijpen dat hij ten onrechte bijstand ontving. Voor de hier bedoelde vorm van terugvordering geldt een wettelijke vervaltermijn van 2 jaar.
Beleidsregel 5 Terugvordering van gezinsleden Op grond van artikel 59 lid 2 WWB kan bijstand die als gevolg van schending van de inlichtingenplicht niet als gezinsbijstand is verleend, maar wel als gezinsbijstand verleend had moeten worden, tevens worden teruggevorderd van degene met wiens middelen rekening had moeten worden gehouden. Eenvoudiger gesteld: bijstand die aan een alleenstaande is verleend, die achteraf een gezamenlijke huishouding blijkt te voeren, kan tevens van de verzwegen partner worden teruggevorderd. Duidelijk moet zijn dat: • •
de bijstandsontvanger het voeren van een gezamenlijke huishouding met deze partner heeft verzwegen. de verzwegen partner van de bijstandsverlening op de hoogte was.
Alle gezinsleden waarvan in bovengenoemde situaties kan worden teruggevorderd zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de gehele vordering. Dit betekent in de praktijk dat het gehele bedrag van elk gezinslid kan worden teruggevorderd. In gevallen waarin één (of meer) gezinsleden niet in staat zijn om het (volledige) bedrag terug te betalen kunnen andere gezinsleden voor het gehele (restant)bedrag worden aangesproken. In principe dienen alle debiteuren die hoofdelijk aansprakelijk zijn hun aandeel in de aflossing onderling met elkaar te verrekenen. Dit is niet het probleem van de gemeente. Bij een verzwegen gezamenlijke huishouding wordt mede geïncasseerd op de partner en bij schijnverlating mede op de echtgeno(o)t(e). Dit in het kader van hun hoofdelijke aansprakelijkheid.
Gemeente Boxtel
Beleidsregel 6 Afzien van herziening bijstand en afzien van terugvordering In het terugvorderingproces kan op twee momenten worden afgezien van terugvordering. 1.
Ten eerste kan worden besloten om af te zien van terugvordering. De vordering komt in dat geval niet tot stand. Dit gebeurt wanneer a. het bedrag van de vorderingen € 25,00 of minder bedraagt. (doelmatigheidsoverweging). b.
er sprake is van dringende redenen. De argumenten om op deze grond van herziening af te zien moeten zwaarwegend van (im-)materiële aard zijn. Hiervoor zijn welhaast geen voorbeelden te geven, omdat de argumenten strikt individueel en persoonlijk bepaald worden. Het moet gaan om “uitzichtloze situaties” en/of “acute noodsituaties” (algemene of psychische decompensatie; traumatische ervaringen die een zeer zware psychologische belasting opleveren, terminaal ziektebeeld).
2.
Ten tweede kan worden afgezien van verdere terugvordering in een later stadium. Deze variant, ook wel kwijtschelding genoemd, wordt behandeld in beleidsregels 7 en verder.
Beleidsregels 7 tot en met 10. Kwijtschelding wegens schuldenproblematiek In beginsel moet de klant de gehele vordering terugbetalen en wel ineens nadat de vordering is ontstaan. Wanneer de klant niet in staat is de vordering ineens te voldoen, kan een betalingsregeling worden getroffen. Wanneer een bijstandsvordering door middel van een terugvorderingbesluit is vastgelegd, dan kan er in een later stadium reden zijn om de vordering (gedeeltelijk) kwijt te schelden. In de beleidsregels 7 tot en met 10 wordt aangegeven op welke manier met kwijtschelding van (het restant van) de schuld wordt omgegaan. Buiten invordering stellen. Onder het buiten invordering stellen van kosten van bijstand wordt mede verstaan het “afzien van verdere invordering”, “kwijtschelding van terugvordering” of “afboeken.” Het buiten invordering stellen is mede een instrument om de armoede te bestrijden. Dit instrument heeft met name een functie bij het saneren van schulden en het stimuleren van uitstroom. Daarbij blijft wel als uitgangspunten gelden: • dat onverschuldigd betaalde bijstand in beginsel steeds moet worden terugbetaald • •
dat frauderen niet wordt geaccepteerd en dat fraudevorderingen in beginsel volledig worden teruggevorderd en dat binnen de beschikbare mogelijkheden het maximaal haalbare bedrag moet worden geïnd.
Het buiten invordering stellen van kosten van bijstand is niet van toepassing wanneer de vordering wordt gedekt door pand of hypotheek op een goed of goederen, behoudens voor zover de vordering niet op die goederen verhaald kan worden. Afboeken en schuldhulpverlening Het afzien van een gedeelte van de terugvordering is mogelijk indien dit noodzakelijk is voor het tot stand komen van een schuldregeling m.b.t. alle vorderingen.
Gemeente Boxtel
Deze taak vraagt specifieke aandacht van verschillende disciplines binnen de afdeling Sociale Zaken. Bij vorderingen waarbij geen sprake is van fraude gelden de volgende aandachtspunten: • •
er moet sprake zijn van een uitzichtloze liquiditeitssituatie, het besluit tot het gedeeltelijk buiten invordering stellen moet bijdragen aan een structurele oplossing van de bestaanszekerheid.
•
de vordering van de gemeente minstens naar evenredigheid moet worden voldaan met vorderingen van gelijke rang. het besluit tot buiten invordering stellen treedt niet in werking voordat een schuldregeling daadwerkelijk
•
tot stand is gekomen. Indien niet binnen 12 maanden na het besluit tot buiten invordering stelling een schuldregeling tot stand komt, de schuldregeling niet wordt nagekomen of relevante inlichtingen zijn verzwegen, vindt intrekking/wijziging van het besluit tot buiten invordering stelling plaats. Een verzoek tot het meewerken aan een schuldregeling/sanering wordt ingewilligd, indien het verzoek aan de bovenstaande criteria voldoet. Hierbij kan worden overgegaan tot (gedeeltelijk) kwijtschelding van een terugvordering. Zo het verzoek mede fraudevorderingen betreft, is het buiten invordering stellen er van afhankelijk van het antwoord op de vraag of • • •
het afwijzen van het verzoek noopt tot een wettelijke sanering en het verweer daartegen niet slaagt o.g.v. de Wsnp-jurisprudentie en het voorstel naar draagkracht berekening en aflossingsduur voldoet aan de richtlijn van de NVVK (Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet).
In de Wsnp-jurisprudentie gelden voor fraudevorderingen bijzondere omstandigheden, zoals: • • •
het een relatief kleine fraudevordering op de totale complexe vorderingenlast serieuze pogingen van de debiteur om tot betaling van zijn fraude)vorderingen te komen, het zich opofferingen getroost hebben om te komen tot gedeeltelijke aflossing van de vorderingen,
• •
de debiteur na eerdere ontsporing zijn leven weer op de rails heeft staan, de debiteur met kinderen reeds zwaar is getroffen door de problematiek rond het niet tijdig betalen van verplichtingen,
•
voorkómen van een dreigende ontruiming van de woning of het afsluiten van nutsvoorzieningen.
In een voorstel tot regeling van de betalingsverplichtingen (inclusief bemiddeling, regeling en minnelijk/wettelijke schuldsanering), waarbij (fraude)vorderingen van de gemeente betrokken zijn, worden nadrukkelijk de hiervoor genoemde bijzondere omstandigheden uit de Wsnp-jurisprudentie genoemd en getoetst. Indien hieraan wordt voldaan en indien de vordering(en) van de gemeente naar evenredigheid worden voldaan met vorderingen van gelijke rang (dus van concurrente crediteuren) en naar “dubbele portie” met vorderingen waaraan die van de gemeente preferent zijn, stemt het college in met het voorstel.
Gemeente Boxtel
Beleidsregels 11 tot en met 13. Verkorting van de periode van voldoen aan betalingsverplichting Verkorting van de periode van voldoen aan betalingsverplichtingen In beginsel moet tien jaar naar draagkracht worden terugbetaald. De in beleidsregel nummer 11 genoemde termijn is vijf jaar indien de terugvordering niet het gevolg is van het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting, bedoeld in artikel 17 eerste lid WWB. (fraude) Kader afboeken niet verwijtbare vorderingen Voor debiteuren met uitsluitend niet verwijtbare vorderingen geldt als kader voor het afboeken dat de debiteur in de periode van 5 jaar vóór het verzoek tot kwijtschelding van de vordering zijn betalingsverplichtingen conform een met de gemeente gemaakte betalingsafspraak op correcte wijze is nagekomen. De 5-jaarstermijn vangt als regel aan op de datum indiening tot het verzoek om kwijtschelding. Heeft de debiteur over die periode conform de gemaakte afspraken terugbetaald, dan wordt van verdere terugvordering afgezien en wordt het restant van de vordering afgeboekt. Zo niet, dan wordt een heronderzoek debiteuren gepland. De debiteur is/blijft zelf verantwoordelijk voor het verstrekken van inkomensgegevens en het bewaken van de termijn. Wat zijn volledige betalingsverplichting over deze periode is, moet worden vastgesteld aan de hand van dossieronderzoek. Wanneer geen gegevens beschikbaar zijn, wordt de debiteur in de gelegenheid gesteld om de ontbrekende gegevens aan te leveren. Reageert de debiteur niet binnen twee weken, dan wordt het verzoek om kwijtschelding afgewezen. Is hier niet aan voldaan, dan wordt een heronderzoek kwijtschelding gepland op basis van het nog resterende aantal van de 60 termijnen, die de debiteur nog moet betalen. Het achterstallige bedrag over die periode moet alsnog zijn betaald alvorens van verdere terugvordering wordt afgezien. Overigens wordt met de onder beleidsregel 11 sub d genoemde mogelijkheid tot afkoop van 50 % van de restsom tegen finale kwijting van het restant zeer terughoudend omgegaan. Van deze mogelijkheid wordt alleen gebruik gemaakt in situaties waarin tevoren vrijwel vaststaat dat de reguliere wijze van invordering minder oplevert dan datgene dat met afkoop van 50 % van het restant kan worden geïncasseerd. Kader afboeken fraudevorderingen In beleidsregel 12 is nadrukkelijk getracht aan de eventuele kwijtschelding van fraudevorderingen strengere eisen te stellen. Zo is de minimale periode van terugbetaling op 10 jaar gesteld en is een eventuele afkoop tegen 50 % van de restsom in een keer niet mogelijk. De minimale periode van terugbetaling is op 10 jaar gesteld om hiermee aan te geven dat fraudevorderingen in principe nooit worden kwijtgescholden. Uitsluitend bij grote uitzondering kan na een periode van tien jaar worden besloten om van verdere invordering af te zien (kwijtschelding)
Gemeente Boxtel
Samenloop vorderingen In het kader van een integrale benadering wordt een incasso op meerdere terugvorderingen samengevoegd tot één incassotermijn. De daarin betrokken vorderingen (samenloop van gewone schulden, samenloop van fraudevorderingen of samenloop van een of meer gewone terugvorderingen met een of meer fraudevorderingen) bepalen de looptijd van de incassotermijn, waarbij de jongste vordering in beginsel bepalend is. Indien er 7 jaar voorafgaand aan de jongste niet verwijtbare vordering een fraudevordering ontstaat, bepaalt deze de looptijd van de incasso. De looptijd is dus bij een pakket met uitsluitend gewone terugvorderingen 5 jaar en bij een pakket met een of meer fraudevorderingen 10 jaar (te rekenen vanaf de datum van de beschikking waarbij de jongste vordering in beginsel bepalend is) Bij samenloop wordt een verzoek om af te zien van verdere terugvordering getoetst op 120 termijnbetalingen, indien er op de datum van het verzoek nog een fraudevordering actueel is. Staan er dan alleen nog gewone terugvorderingen open, dan wordt volstaan met toetsing op het voldaan hebben aan 60 termijnbetalingen. Bij het beoordelen van de toets aan het voldaan hebben van termijnbetalingen wordt steeds teruggerekend vanaf de datum van het verzoek. Inloop betalingsachterstand a. bij niet verwijtbare vorderingen Als het volledige bedrag aan opgelegde betalingsverplichtingen over 60 termijnen nog niet is terugbetaald, moet eerst het achterstallige bedrag alsnog worden voldaan voordat het verzoek kan worden toegewezen. Indien de debiteur de maximale aflossingsverplichting, zijnde al het meerdere boven de voor hem geldende beslagvrije voet, over een periode van 60 maandtermijnen aanwendt om aan zijn betalingsverplichtingen aan de gemeente te voldoen, kan eveneens worden afgezien van verdere terugvordering van het dan nog openstaande restant. Betalingen worden primair in mindering gebracht op de oudste vordering. Een uitzondering hierop geldt voor een netto schuld over het lopende boekjaar. Zo hiervan sprake is wordt deze eerst op deze vordering afgelost. De hierboven genoemde termijn van 5 jaar wordt bekort tot een termijn van 3 jaar (36 termijnen) indien uitsluitend vorderingen openstaan die niet het gevolg zijn van het schenden van de inlichtingenplicht. b.
bij fraudevorderingen Als het volledige bedrag aan opgelegde betalingsverplichtingen over 120 termijnen nog niet is terugbetaald, moet eerst het achterstallige bedrag alsnog worden voldaan voordat het verzoek kan worden toegewezen. Indien de debiteur de maximale aflossingsverplichting, zijnde al het meerdere boven de voor hem geldende beslagvrije voet, over een periode van 60 maandtermijnen aanwendt om zijn betalingsverplichtingen aan de gemeente te voldoen, kan eveneens worden afgezien van verdere terugvordering van het dan nog openstaand restant. Betalingen worden primair in mindering gebracht op de oudste vordering. Een uitzondering hierop geldt voor een netto schuld over het lopende boekjaar. Zo hiervan sprake is wordt eerst op deze vordering afgelost.
Gemeente Boxtel
Uitzonderingen Terugvordering waarvoor de rechter een termijnbedrag heeft vastgesteld, komen niet voor kwijtschelding in aanmerking. In deze gevallen heeft de debiteur namelijk het voordeel dat de terugbetaling niet naar draagkracht plaatsvindt. Langdurige onmogelijkheid tot incasseren. In beleidsregel 11.c is geregeld dat van (verdere) terugvordering kan worden afgezien als de debiteur 5 jaar geen betalingen heeft verricht en niet aannemelijk is dat hij deze op enig moment zal gaan verrichten. Deze bepaling wordt toegepast als de debiteur 5 jaar lang onvindbaar is of als deze gedurende die periode in het buitenland verblijft. Indien een debiteur na vijf jaar niet is getraceerd en er op diens vordering niets wordt afgelost, wordt de terugvordering afgeboekt. Ook in die gevallen waarin gedurende vijf jaar is gebleken dat de debiteur niet in staat was om betalingen te verrichten en het ook niet aannemelijk is dat in die situatie verandering op zal treden, kan een verzoek om kwijtschelding op grond van dit artikel gehonoreerd worden. Op grond van beleidsregel 12 bedraagt de hiervoor genoemde termijn in het geval van een fraudevordering 10 jaar na datum vaststellen vordering. Ontbreken draagkracht. Het ontbreken van draagkracht wordt uitsluitend als een termijnbetaling aangemerkt, als daar een berekening aan ten grondslag heeft gelegen en daarover een beschikking is. Maanden waarin de debiteur o.g.v. een herberekening geen draagkracht had, bevestigd in een beschikking, worden meegenomen bij het vaststellen van de looptijd van de incassotermijn behoudens in geval van het ontbreken van draagkracht wegens detentie. Detentie schort daarom de looptijd van de incasso op. Afboeken en stimuleren van uitstroom Zijn de algemene toetsingskaders voor het buiteninvordering stellen van zowel gewone als fraudevorderingen aantoonbaar een belemmering voor de uitstroom uit de bijstand, dan kan/mag de incasso (het terugvorderen) hierop worden afgestemd. In het kader van het principe tot het leveren van maatwerk kan aan de volgende mogelijkheden worden gedacht: • •
het ophogen van de beslagvrije voet van 90 naar 100%, het buiten invordering laten van een deel van de arbeidsinkomsten.
Uit een oogpunt van objectiviteit geldt hierbij als richtsnoer maximaal 15% van het wettelijk minimumloon. Of en in welke mate via het debiteurenbeleid de uitstroom effectief is te stimuleren is afhankelijk van de feiten en omstandigheden in een concreet geval. Het afwegen van belangen wordt overgelaten aan het resultaat van het overleg van de casemanager met de klant. Hierbij treedt een regeling over terugvordering voor het stimuleren van uitstroom, waarbij wordt afgeweken van de algemene toetsingskaders, niet in werking voordat de uitstroom uit de uitkering feitelijk tot stand is gekomen. Verder vervalt de regeling bij terugval in de uitkering.
Gemeente Boxtel
Beleidsregel 14. Opschorting periode van betalingsverplichting Indien de belanghebbende door eigen verwijtbaar toedoen, tijdelijk niet in de mogelijkheid verkeert om de overeengekomen betalingsverplichtingen na te komen, wordt de duur van de periode in eerste aanleg vanaf de datum dat deze zou zijn verlopen, verlengd met de feitelijke duur van de periode dat de belanghebbende zijn betalingsverplichtingen niet kon nakomen. Beleidsregel 15 Afzien van terugvordering Deze beleidsregel geldt als algemene hardheidsclausule voor de onderhavige beleidsregels met betrekking tot het terugvorderingbeleid van de gemeente Boxtel . Immers, er zijn altijd feiten en omstandigheden te bedenken waarbij het in een concreet geval om moverende redenen kan worden besloten om van verdere terugvordering af te zien. In deze beleidsregel wordt met name aansluiting gezocht bij de in beleidsregel 6 onder punt 1 genoemde zwaarwegende argumenten van (im)materiele aard. Zoals eerder gesteld zijn hier welhaast geen concrete voorbeelden van te geven, omdat de argumenten strikt individueel en persoonlijk bepaald worden. Het moet gaan om “uitzichtloze situaties” en / of “acute noodsituaties” (algemene of psychische decompensatie, traumatische ervaringen die een zeer zware psychologische belasting opleveren, terminaal ziektebeeld etc.) Voorwaarde tot afzien van terugvordering is het gegeven dat het besluit van burgemeester en wethouders de motieven vermeldt waarop het besluit is gestoeld. Dit kan in min of meer algemene bewoordingen in het formele besluit worden benoemd. In de onderliggende rapportage dient echter een nauwkeurige afweging te worden gegeven waarom in dit concrete geval tot afzien van terugvordering wordt besloten. Indien het ook maar enigszins mogelijk is, wordt de debiteur of diens zaakgelastigde / wettelijk vertegenwoordiger (bij bijvoorbeeld geestelijke stoornis) schriftelijk van het besluit op de hoogte gebracht. Beleidsregel 16
Terugvorderingbesluit
In deze regel is conform artikel 60 van de WWB geregeld welke aspecten in ieder geval onderdeel uitmaken van het terugvorderingbesluit. Waar mogelijk en van toepassing worden herziening- en terugvordering- en invorderingsbesluiten zoveel mogelijk gecombineerd in één besluit. Uitgangspunten minnelijk terugbetalen De belanghebbende wordt in de gelegenheid gesteld om de verlangde termijnen zelf minnelijk te voldoen. Bij periodieke bijstand kan worden voorgesteld vrijwillig te betalen door inhouding van de verlangde termijnbedragen op de uitkering. Bij gebreke van tijdige betaling vindt (dwangmatige) invordering plaats. Hierbij gaat verrekenen voor beslag. Onverschuldigd verleende bijstand moet in beginsel in een keer worden terugbetaald. De debiteur die niet aan deze verplichting kan voldoen, moet dit bewijsbaar aantonen. Blijkt terugbetaling ineens inderdaad niet mogelijk dan wordt een betalingsregeling getroffen. Hierbij wordt het termijnbedrag vastgesteld: • voor personen in de bijstand of met een vergelijkbaar inkomen op 10% van de toepasselijke bijstandsnorm (inclusief toeslag plus vakantietoeslag) en
Gemeente Boxtel
•
voor personen met een inkomen boven de WWB-norm te vermeerderen met het inkomen dat deze norm te boven gaat. Hierbij wordt niet als inkomen aangemerkt o.a. kinderbijslag, huurtoeslag, zorgtoeslag, bijdrage Welzijnsfonds en bijzondere bijstand.
Op het aldus berekende bedrag aan aflossingscapaciteit worden de volgende bijzondere kosten/uitgaven in mindering worden gebracht: • 6 % van de beslagvrije voet wanneer het de terugbetaling betreft op een lening voor duurzame gebruiksartikelen en de noodzaak tot bijstandsverlening hiervoor niet het gevolg was van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan en geen sprake is van een verwijtbare vordering (per saldo wordt dus 6% van de bijstandsnorm aangewend voor de aflossing, waarbij de vakantietoeslag buiten beschouwing wordt gelaten); • • • •
aflossing lening kredietbank voor noodzakelijke gebruiksgoederen en voor kredieten die inde gemeente in het kader van een reguliere schuldsanering, Wsnp etc. zijn vastgelegd; onderhoudsbijdragen, premie Basisziektekostenverzekering en aanvullende ziektekostenverzekering (waaronder een tandplusverzekering e.d.) en zakelijke lasten eigen woning (aflossing en rente hypotheek van de zelf bewoonde eigen woning, premie risicoverzekering, opstalverzekering, ozb-belasting eigenaar, rioolbelasting, waterschapslasten) als deze het normbedrag voor woonkosten te boven gaan (laagste tabelhuur minus de huurtoeslag die bij een huur tegen dezelfde kosten wordt ontvangen;
•
huur van de door de debiteur bewoonde huurwoning na aftrek normhuur en aanspraak op huurtoeslag.
Ook (bescheiden) vermogensbestanddelen vormen terugbetaalcapaciteiten en moeten worden ingezet voor teugbetaling. Onder (bescheiden) vermogensbestanddelen wordt verstaan: • het aanwezige vermogen dat minder bedraagt dan het bescheiden vermogen als bedoeld in art 34 WWB. • •
de (extra) vrijlatingen in het kader van een krediethypotheek, en de bezittingen in natura die naar hun aard en waarde niet algemeen gebruikelijk zijn (caravan, boot, auto, verzamelingen, afkoop levens verzekering etc.).
In lid 5 en 6 wordt geregeld dat debiteuren die op het moment van het ontstaan van een schuld beschikken over vermogen in een levensverzek ering dit geld niet hoeven aan te wenden voor de aflossing. Bovendien wordt bij de bepaling van de aflossingscapaciteit rekening gehouden met bestaande geldleningen en premies voor levensverzekeringen die al bestonden ten tijde van het ontstaan van de schuld. Voorwaarde hiervoor is dat wel afgelost wordt op de bestaande geldlening en dat de premies voor de verzekering ook daadwerkelijk worden betaald. Wanneer er sprake is van een doorlopend krediet, mag dit krediet niet meer worden verhoogd. Informatieplicht debiteur De debiteur is desgevraagd verplicht de inlichtingen te verstrekken die voor de terugvordering van belang zijn, die voor het vaststellen van de betaalcapaciteit inbegrepen. Wordt niet aan de informatieverplichting voldaan dan is de terugvordering “terstond en ineens” opeisbaar.
Gemeente Boxtel
Tevens verliest de debiteur voor de duur van de schending van de informatieplicht de bescherming van de beslagvrije voet; de beslagvrije voet kan worden gehalveerd. Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering artikel 475 g. Beleidsregel 17
Verplichtingen met betrekking tot de terugvordering
In de beleidsregels wordt meerdere malen gesproken over het aflossingsbedrag als betalingsverplichting. Om er geen misverstand over te laten bestaan dat in dit verband van een verplichting wordt gesproken, wordt hier bepaald dat elk aflossingsbedrag, of dit nu is overeengekomen ingevolge een minnelijke betalingsregeling, of op basis van het terugvorderingbesluit éénzijdig wordt medegedeeld, kan worden beschouwd als een betalingsverplichting. Burgemeester en wethouders verrichten onderzoek naar de hoogte van het inkomen. Indien het inkomen daartoe aanleiding geeft wordt als gevolg van dit onderzoek de betalingsverplichting gewijzigd vastgesteld. Beleidsregel 18
Verrekening en beslaglegging
De bepalingen omtrent verrekening en pseudo-verrekening komen in de WWB niet meer terug. Wel heeft het terugvorderingbesluit op grond van artikel 60 lid 3 WWB direct een executoriale titel. De gemeente kan overgaan tot dwanginvordering door middel van verrekening (wanneer aan de debiteur tevens bijstand wordt verleend), of door middel van het leggen van vereenvoudigd derdenbeslag. Verrekening met de bijstand wordt gebaseerd op Boek 6 artikel 127 van het Burgerlijk Wetboek. Voor deze vorm van verrekenen moet aan de navolgende vereisten worden voldaan: • er moet een wederkerig schuldenaarschap bestaan. Het gaat hier om het over en weer voldoen van een
•
schuld. De door de belanghebbende te ontvangen bijstand, en de ten onrechte verleende bijstand die moet worden terugbetaald, worden beschouwd als de hier bedoelde wederkerige schuld; er moet gelijksoortigheid van schuld en prestatie zijn. Hieruit vloeit voort dat bijstand alleen met bijstand
•
kan worden verrekend. Dit betekent dat een ten onrechte verleende bijstand niet met bijvoorbeeld een Wmo-vergoeding kan worden verrekend; er moet een bevoegdheid zijn om betaling van de vordering af te dwingen. Verrekening is een vorm van
•
tenuitvoerlegging. Dit kan niet zonder executoriale titel. Het ten uitvoerleggen van deze titel gebeurt pas als debiteur niet aan de (al dan niet minnelijk) vastgestelde betalingsverplichting voldoet; bij verrekening is de gemeente gehouden aan de beslagvrije voet
•
verrekening kan alleen voor zover de uitkering voor beslag vatbaar is (dus bijvoorbeeld niet met bijzondere bijstand voor specifieke kosten)
Tenuitvoerlegging door middel van beslag kan geschieden conform de regels van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. De gemeente heeft de mogelijkheid van vereenvoudigd derdenbeslag op loon of uitkering. De procedure is als volgt: •
de gemeente stuurt met een kennisgeving een afschrift van het terugvorderingbesluit naar degene van wie debiteur een periodieke uitkering ontvangt (Noot: Aan werkgevers wordt geen afschrift van het terugvorderingbesluit verzonden. Werkgevers kunnen schriftelijk verzoeken om inzage in dit besluit. Dit in verband met de privacy van de klant).
Gemeente Boxtel
• •
hierin wordt de beslagvrije voet aangegeven de derde-beslagene moet de kennisgeving binnen 8 dagen voor gezien terugzenden aan de gemeente
•
door de terugzending is het beslag gelegd. De derde-beslagene wordt hiermee verplicht het voor beslag vatbare bedrag uit te betalen aan de gemeente de gemeente moet binnen 7 dagen na retourontvangst van de kennisgeving een afschrift van die ken-
•
nisgeving aangetekend toezenden aan de debiteur. Als de gemeente dit nalaat kan debiteur de President van de rechtbank vragen het beslag op te heffen. Dwangmatige invordering Eerst bij het niet tijdige betalen van de opgelegde termijnbedragen volgt zonder verdere ingebrekestelling dwangmatige invordering. Samenloop met maatregel In geval van verrekenen vindt er een inhouding plaats tot 10% van de normuitkering. Wanneer op de uitkering een maatregel wordt toegepast is verrekenen of beslag nog slechts mogelijk voor zover de maatregel het 10% aandeel van de normuitkering niet te boven gaat. Is er geen ruimte meer voor verrekening/beslaglegging dan wordt de invordering voor de duur van de maatregel opgeschort. Dit i.v.m. de beschermende werking van de beslagvrije voet. Deze beschermende werking geldt ook bij minnelijke terugbetaling. Beleidsregel 19
Rente en kosten
Wanneer de belanghebbende de betalingsverplichting niet nakomt, dan kunnen voor de onder beleidsregel 19 genoemde vormen van dwanginvordering kosten worden gemaakt. Deze kosten hebben betrekking op de door de deurwaarder berekende kosten van invordering en rente. Alvorens hiertoe over te gaan dient belanghebbende nog eenmaal schriftelijk in de gelegenheid te worden gesteld alsnog aan zijn betalingsverplichting te voldoen. Belanghebbende wordt hiertoe een redelijke termijn geboden. In dit schrijven dient de belanghebbende er eveneens op te worden gewezen dat bij uitblijven van correcte nakoming de door de deurwaarder in rekening te brengen kosten en rente eveneens op hem verhaald zullen worden. Voor wat betreft verrekening worden door de gemeente geen kosten in rekening gebracht, omdat dit een interne aangelegenheid is. Beleidsregel 20 tot en met 24
Krediethypotheek
Voor de terugbetaling van de lening, die onder verband van krediethypotheek vóór de inwerkingtreding van de Wet werk en bijstand is verstrekt, gelden op grond van artikel 12 van de Invoeringswet Wet werk en bijstand nog de bepalingen in het Besluit Krediethypotheek. Voor de terugbetaling van krediethypotheken welke na de inwerkintreding van de Wet werk en bijstand zijn gevestigd, gelden de beleidsregels 20 tot en met 24. Deze beleidsregels zijn ontleend aan in de richtlijnen van het Werkboek Tilburg. Deze richtlijnen zijn onverkort in de beleidsregels overgenomen zodat alle vormen van terugvordering compleet zijn opgenomen. Beleidsregel 25
Hardheidsclausule
Dit behoeft geen andere toelichting
Gemeente Boxtel
Beleidsregel 26
Nadere invulling van beleid
Met dit beleidskader is een nadere invulling gegeven aan de geboden beleidsruimte met betrekking tot terug-, en invordering in het kader van de Wet Werk en Bijstand. Beleidsregel 27 Inwerkingtreding Dit behoeft geen nadere toelichting.
Gemeente Boxtel
Bijlage 3 bij Collegebesluit Boxtel d.d. 14-08-2007
BELEIDSREGELS VERHAAL Wet Werk en Bijstand Beleidsregels Verhaal Wet werk en bijstand van de gemeente Boxtel en Haaren ALGEMEEN 1.
Verhaal van bijstand
Burgemeester en wethouders kunnen gebruikmaken van de bevoegdheid tot het verhalen van kosten van bijstand: a. Tot de grens van de onderhoudsplicht als bedoeld in Boek 1 van de het Burgerlijk Wetboek:op degene die bij het ontbreken van gezins verband zijn onderhoudsplicht jegens zijn echtgenoot, of minderjarig b.
kind niet of niet behoorlijk nakomt; Tot de grens van de onderhoudsplicht als bedoeld in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek: op degene die zijn onderhoudsplicht na echtscheiding of ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed niet
of niet behoorlijk nakomt; c. Tot de grens van de onderhoudsplicht als bedoeld in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek: op degene die zijn onderhoudsplicht op grond van artikel 395a van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek niet of niet bed.
hoorlijk nakomt jegens zijn meerderjarig kind aan wie bijzondere bijstand is verleend; Op degene aan wie de persoon die bijstand ontvangt of heeft ont vangen een schenking heeft gedaan voor zover bij het besluit op de bijstandsaanvraag met de geschonken middelen rekening zou zijn gehouden indien de schenking niet had plaatsgevonden, tenzij gelet op alle omstandigheden aannemelijk is dat de schenker ten tijde van de schenking de noodzaak van bijstandsverlening redelijkerwijs niet heeft kunnen voorzien;
e
Op de nalatenschap van de persoon indien: 1° aan die persoon ten onrechte bijstand is verleend indien sprake is van een situatie als beschreven in de beleidsregels terugvordering 4 onder a en e en voor zover voor het overlijden nog geen terugvordering heeft plaatsgevonden; 2° bijstand is verleend in de vorm van geldlening of als gevolg van borgtocht. Behoudens in de gevallen als bedoeld in onderdeel e, ten tweede, worden kosten van bijstand die meer dan vijf jaar vóór de datum van verzending van het besluit tot verhaal zijn gemaakt, niet verhaald.
BEPERKING 2. Algehele beperking verhaal Buiten de gevallen aangegeven in beleidsregel 1 vindt geen verhaal plaats.
Gemeente Boxtel
GEHEEL OF GEDEELTELIJK AFZIEN VAN HET NEMEN VAN EEN VERHAALSBESLUIT
3.
Afzien van verhaal Burgemeester en wethouders zien af van het nemen van een verhaalsbesluit indien: a. het op te leggen verhaalsbedrag lager is dan € 50,00 per maand of € 600,- per kalenderjaar en / of b.
daarvoor gelet op de omstandigheden van degene op wie verhaal wordt gezocht of degene die de bijstand ontvangt of heeft ontvangen, dringende redenen aanwezig zijn.
KWIJTSCHELDING 4.
Kwijtschelding wegens schuldenproblematiek In afwijking van beleidsregel 1 kunnen burgemeester en wethouders, op verzoek van degene op wie verhaald wordt, besluiten gedeeltelijk af te zien van verhaal van kosten van bijstand voor zover het betreft verschuldigde verhaalsbedragen die op het moment van het besluit opeisbaar zijn, indien: a. b. c.
5.
redelijkerwijs te voorzien is dat degene op wie wordt verhaald niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden; redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; en de vordering van de gemeente wegens verhaal van bijstand ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang.
Inwerkingtreding van het besluit tot afzien van verhaal wegens schuldenproblematiek Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van verhaal treedt niet in werking voordat een schuldregeling als bedoeld in beleidsregel 4 onder b. tot stand is gekomen.
6.
Intrekking van het besluit tot afzien van verhaal wegens schuldenproblematiek Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van verhaal wordt ingetrokken of ten nadele van de belanghebbende gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling is tot
b. c.
stand gekomen die voldoet aan de eisen bedoeld in de beleidsregel 4 genoemde voorwaarden a, b en c; de belanghebbende zijn schuld aan de gemeente niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid.
Gemeente Boxtel
BEOORDELING VAN MATE VAN ONDERHOUDSPLICHT 7.
Beoordeling onderhoudsplicht Bij de beoordeling van het bestaan van het verhaalsrecht als bedoeld in beleidsregel 1 onder a, b en c en de omvang van het te verhalen bedrag wordt rekening gehouden met de maatstaven die gelden en de omstandigheden die van belang zijn in het geval dat de rechter dient te beslissen over de vraag of en, zo ja, tot welk bedrag een uitkering tot levensonderhoud na echtscheiding, scheiding van tafel en bed of ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed zou moeten worden toegekend.
VERHALEN VAN RECHTERLIJKE UITSPRAAK BETREFFENDE LEVENSONDERHOUD 8.
Verhaal op grond van rechterlijke uitspraak 1. Indien een rechterlijke uitspraak betreffende levensonderhoud verschuldigd krachtens Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek die uitvoerbaar is, niet wordt nagekomen, kan worden verhaald in over2. 3.
eenstemming met deze uitspraak. Het besluit tot verhaal wordt in dat geval bij brief medegedeeld aan degene op wie wordt verhaald, met de aanmaning het verschuldigde binnen dertig dagen na verzending van de brief te voldoen. Het besluit tot verhaal levert een executoriale titel op, die op kosten van de schuldenaar wordt betekend en met toepassing van de voorschriften van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering ten uit voer gelegd.
HET VERHAALSBESLUIT 9. 1.
2.
Het verhaalsbesluit Een besluit tot verhaal op grond van beleidsregel 1 wordt door het college aan degene op wie verhaal wordt gezocht medegedeeld. Het besluit vermeldt het bedrag of de bedragen waarvan, evenals de termijn of termijnen waarbinnen, betaling wordt verlangd. Bij verhaal op de nalatenschap kan de mededeling worden gericht tot de langstlevende echtgenoot of een der erfgenamen die geacht kan worden bij de afwikkeling van de nalatenschap te zijn betrokken.
VERHAAL IN RECHTE 10. Verhaal in rechte 1. Indien de belanghebbende niet uit eigen beweging bereid is de verlangde gelden aan de gemeente te betalen dan wel niet of niet tijdig tot betaling daarvan overgaat, kunnen burgemeester en wethouders 2.
besluiten om over te gaan tot verhaal in rechte. Burgemeester en wethouders zien af van verhaal in rechte indien het te verhalen bedrag een bedrag van € 600,00 niet te boven gaat.
Gemeente Boxtel
INLICHTINGENPLICHT 11. Inlichtingenplicht Degene op wie verhaal wordt gezocht is verplicht desgevraagd aan burgemeester en wethouders de inlichtingen te verstrekken die voor verhaal ingevolge dit hoofdstuk van belang zijn. INVORDERING 12. Dwangmatige incasso Indien de belanghebbende niet bereid blijkt te zijn de door de rechter vastgestelde bijdrage te voldoen dan neemt de gemeente een verhaalsbesluit, waarna die rechterlijke uitspraak ten uitvoer wordt gelegd door middel van executoriaal beslag overeenkomstig de artikelen 479b tot en met 479g, behoudens artikel 479e lid 2 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. OVERIGE BEPALINGEN 13
Hardheidsclausule Het college kan afwijken van de bepalingen in deze verordening, indien toepassing daarvan tot onbillijkheden van overwegende aard leidt.
14. Nadere invulling van beleid Burgemeester en wethouders kunnen deze beleidsregels nader uitwerken in de toelichting inzake verhaal van verleende bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand. 15
Inwerkingtreding en werkingsduur Deze beleidsregels treden in werking vanaf 1 oktober 2007 onder gelijktijdige intrekking van Beleidsregels verhaal, zoals vastgesteld op 15 juni 2004 onder nummer 0410343 en latere wijziging zoals vastgesteld op 11 januari 2005 onder nummer 0510006;
Aldus op 14 augustus 2007 vastgesteld door burgemeester en wethouders van de gemeente Boxtel Namens het college van burgemeester en wethouders, De secretaris, De burgemeester, J. Fraanje F. van Beers
Gemeente Boxtel
TOELICHTING BELEIDSREGELS VERHAAL WWB van de gemeente Boxtel en Haaren Algemeen Het betreft hier beleidsregels om vast te stellen in welke mate de gemeente gebruik maakt van de in de Wet werk en bijstand (in casu voornamelijk de Invoeringswet) genoemde mogelijkheid kosten van bijstand te verhalen. In de WWB en de bijbehorende Invoeringswet is rekening gehouden met de komst van een nieuw kinderalimentatiestelsel. In de Invoeringswet en eerdere verzamelbrieven van het Ministerie van Sociale Zaken is aangegeven dat tot het feitelijk invoeringsmoment van het nieuw stelsel onverkort gebruik kan worden gemaakt van de gemeentelijke bevoegdheid tot bijstandsverhaal. De gemeente heeft ervoor gekozen om in afwachting van de invoering van het kinderalimentatiestelsel geen gebruik te maken van de bevoegdheid tot verhaal op de onderhoudsplichtige partner ten behoeve van partner of kind. Vanwege de intrekking van het wetsvoorstel voor herziening van het kinderalimentatiestelsel blijft het gestelde in de Abw-verhaalswetgeving nu onverkort van kracht als gemeentelijke bevoegdheid. De intrekking van het wetsvoorstel voor herziening kinderalimentatiestelsel noodt tot een herbezinning op het standpunt van de gemeente inzake verhaal op onderhoudsplichtigen. Gemeenten hebben de mogelijkheid om verhaal te plegen in de volgende gevallen: • • •
Onderhoudsplichtige jegens meerderjarig kind dat bijzondere bijstand ontvangt Onderhoudsplichtige jegens echtgenoot en jegens minderjarige kind(eren) Onderhoudsplichtige na echtscheiding;
• Jegens degene die een schenking heeft ontvangen van een bijstandsgerechtigde • Op de nalatenschap van een persoon met een schuld aan de gemeente. In de genoemde situaties heeft de gemeente de keuze of en in welke precieze situaties zij gebruik maakt van de bevoegdheid tot verhaal. Argumenten om verhaal te plegen: ¡
¡
Iedere burger dient zo veel mogelijk in zijn eigen kosten van onderhoud te voorzien. Waar geen of ontoereikende inkomsten zijn, vult de gemeente aan tot het sociaal minimum. Is men in staat om inkomsten te verwerven uit een voorliggende voorziening of alimentatie, dan wordt de klant geacht hiervan gebruik te maken. Gebeurt dit niet, dan is sprake van ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid. De uitkering kan dan worden afgewezen of -indien uitkering strikt noodzakelijk- worden verstrekt als lening. Gemeenten zijn financieel volledig verantwoordelijk voor de bijstand. Het is daarom van belang om de uitgaven zoveel mogelijk te beperken. Dat pleit ervoor om zoveel mogelijk verhaal te plegen op onderhoudsplichtigen.
Gemeente Boxtel
Kanttekeningen: ¡ Verhaalsonderzoeken zijn arbeidsintensief en leveren in verhouding weinig op. Het verdient de voorkeur om de onderhoudsbijdrage op de (ex-) echtgenoot zoveel mogelijk door de rechter vast te laten stellen. Dat heeft de volgende voordelen: 1) 2) 3) 4) 5) 6)
De verantwoordelijkheid voor de voorziening in het eigen inkomen wordt zo veel mogelijk bij de klant gelegd. Een onpartijdig orgaan stelt de onderhoudsbijdrage vast De bijstand vult alleen aan op de alimentatie tot de bijstandsnorm, zodat de schadelast voor de gemeente beperkt wordt De alimentatie loopt door ook na het beëindigen van de bijstandsuitkering De bijstandsgerechtigde die ook alimentatie ontvangt, hoeft minder uren te werken om uit te stromen uit de uitkering, omdat hij al gedeeltelijk in het levensonderhoud kan voorzien De inning en vaststelling van de alimentatie is niet de verantwoordelijkheid van de gemeente hetgeen in uitvoeringskosten een behoorlijke besparing oplevert.
Het doen van een verzoek om alimentatie kan dwingend worden opgelegd op grond van artikel 55 van de Wet werk en bijstand. In de meeste situaties van een echtscheiding zijn –eventueel na uitleg over de voordelen van alimentatie en met hulp van de klantmanager- nieuwe bijstandsgerechtigden bereid om een vordering voor alimentatie mee te nemen bij het ve rzoek tot echtscheiding. In die gevallen is het dus niet nodig om aan het recht op bijstand de verplichting te verbinden om een verzoek tot alimentatie in te dienen. Wanneer de cliënt niet bereid is om de vordering tot alimentatie in te stellen en lijkt daar toch aanspraak op gemaakt te kunnen worden, dan kan de voorwaarde worden opgelegd, verbonden aan het recht op bijstand. Uiteraard maakt de klantmanager een afweging in welke situaties dit niet mogelijk of wenselijk is. Denk hierbij aan situaties waarin de bijstandsgerechtigde te maken heeft gekregen of het risico loopt te maken te krijgen met geweld van de ex-partner. Wanneer er sprake is van een verlating en erkend kind, bestaat ook de mogelijkheid een verzoek kinderalimentatie vast te laten stellen. Ook met deze vorm van alimentatie wordt op dezelfde manier omgegaan: stimuleren tot het instellen van de vordering via de rechter; wanneer dat niet vrijwillig gebeurt en het is wenselijk dat de vordering wordt ingesteld, dan kan de verplichting worden verbonden aan het recht op bijstand. Verhaal op de ouders bij bijzondere bijstand aan personen van 18, 19 of 20 jaar. Artikel 12 WWB geeft de mogelijkheid bijzondere bijstand aan deze jongeren te verstrekken wanneer de jongere geen beroep kan doen op de ouders, omdat de middelen van de ouders niet toereikend zijn of omdat hij redelijkerwijs zijn onderhoudsplicht jegens zijn ouders niet te gelde kan maken. Bij de ouders ligt een wettelijke onderhoudsplicht op basis van het BW artikel 1:395a. Artikel 61 WWB geeft de bevoegdheid aan het college om verhaal te plegen op de onderhoudsplichtige ouders. Het betreft wederom een kán-bepaling en geeft geen verplichting aan de gemeente om verhaal te plegen. Het aantal aanvragen bijzondere bijstand door deze doelgroep is gering. In beleidsregel 3 is een bepaling opgenomen dat niet verhaald wordt indien het verhaalsbedrag lager is dan € 50,- per maand. Bij verlening van bijzondere bijstand aan jongeren van 18 tot 20 jaar kiezen we ervoor om niet te verhalen indien het verhaalsbedrag niet hoger is dan € 600,- per kalenderjaar.
Gemeente Boxtel
Op grond van het bovenstaande kiest Boxtel en Haaren ervoor om 1)
Te verhalen op de onderhoudsplichtige van het meerderjarig kind dat bijzondere bijstand ontvangt op grond van artikel 93 sub c Abw in samenhang met artikel 12 WWB en artikel 13 Invoeringswet WWB, voor zover het bedrag aan verstrekte bijzondere bijstand hoger is dan € 600,- per kalenderjaar.
2) 3)
Zonodig op grond van artikel 55 WWB de verplichting op te leggen om de onderhoudsbijdrage door de rechter te laten vastleggen; Te verhalen op de onderhoudsplichtige in situaties waarin de bijstandsgerechtigde de door de rechter
4) 5)
vastgestelde onderhoudsbijdrage voor zichzelf en/of de kind(eren) niet kan of wil innen. Te verhalen bij schenking op grond van artikel 13 Invoeringswet WWB en conform artikel 99 Abw; Te verhalen bij nalatenschap op grond van artikel 13 Invoeringswet WWB en conform artikel 100 Abw;
Gemeente Boxtel
Toelichting op de beleidsregels Beleidsregel 1. Verhaal van bijstand Onder a en b worden de verhaalsmogelijkheden op de (ex)echtgenoot (en daarmee gelijkgesteld de geregistreerd partner) bedoeld t.a.v. zijn onderhoudsplicht jegens zijn (ex) echtgenoot en / of minderjarige kinderen. Overeenkomstig het bepaalde hierover in artikel 13 van de Invoeringswet WWB kan de gemeente tot verhaal van kosten van bijstand conform de regels van de algemene bijstandswet. De gemeente heeft als uitgangspunt dat de bijstandsgerechtigde zoveel mogelijk gestimuleerd zal worden om zelf bij het verzoek tot echtscheiding ook een verzoek tot vaststelling van alimentatie (zowel voor de ex-echtgenoot als voor de kinderen) in te dienen. Slechts wanneer de bijstandsgerechtigde weigert dit verzoek in te dienen en er naar verwachting van de gemeente wel mogelijkheden bestaan om alimentatie te vorderen, legt de gemeente de verplichting hiertoe op. Uitzondering hierop zijn situaties zoals verwoord in artikel 3 onder b ten aanzien van het bestaan van dringende redenen. Wanneer door de rechter een alimentatiebedrag is vastgesteld en de bijstandsgerechtigde kan dit bedrag niet zelfstandig of met hulp van het LBIO innen, stelt de gemeente verhaal in conform de door de rechter vastgestelde alimentatie. Een onderzoek naar de draagkracht van de onderhoudsplichtige hoeft niet meer door de gemeente te worden uitgevoerd. (zie beleidsregel 8) Beleidsregel 2. Beperking Hierbij wordt benadrukt dat de bijstand uitsluitend wordt verhaald in de in beleidsregel 1 vastgelegde gevallen. Beleidsregel 3. Afzien van een verhaalsbesluit Op grond van een eerdere circulaire (Uitvoeringsaspecten van de nieuwe verhaalswetgeving, SZW 30 september 1992) kan een kruimelbedrag worden gehanteerd. Bij constatering van kruimelbedragen wordt om praktische redenen afgezien van verhaal. Verwezen wordt ook naar de bedragen genoemd in beleidsregel 10. Beleidsregels 4 tot en met 6. Kwijtschelding wegens schuldenproblematiek Analoog aan de gestelde beleidsregels met betrekking tot terugvordering van teveel verstrekte bijstandsgelden, wordt ook met betrekking tot verhaal van verstrekte bijstandsgelden de mogelijkheid opengelaten om in geval van schuldsanering geheel of gedeeltelijk af te zien van invordering van reeds opeisbaar geworden gelden. De eventuele kwijtschelding kan niet eerder van kracht worden, dan nadat het merendeel van de crediteuren van de onderhoudsplichtige akkoord gaan met de voorgestelde schuldregeling en onderhoudsplichtige voldoet aan een of meerdere eisen, geformuleerd in de punten a, b en c van beleidsregel 4. In beleidsregel 6 zijn de omstandigheden geformuleerd, op grond waarvan burgemeester en wethouders kunnen besluiten om tot intrekking van het besluit tot afzien van verhaal wegens schuldenproblematiek.
Gemeente Boxtel
Beleidsregel 7. Beoordeling onderhoudsplicht Het betreft hier de uitvoering van de zogeheten tremanormen. Dit zijn de normen die door de rechtbank worden gehanteerd bij de vaststelling van de alimentatie (tremanormen) Beleidsregel 8. Verhaal o.g.v. een rechterlijke uitspraak In deze beleidsregels is aansluiting gezocht bij het tot 1 januari 2004 onder de Algemene bijstandswet vigerende beleid. Zie ook toelichting bij beleidsregel 1. Beleidsregel 9. Het verhaalsbesluit Onverlet de eisen die de Algemene Wet Bestuursrecht aan een beschikking stelt, zijn in deze beleidsregel de aanvullende gegevens opgenomen die een verhaalsbesluit van de gemeente dient te bevatten. Beleidsregel 10. Verhaal in rechte De gemeente kan bij uitblijven van de opgelegde onderhoudsverplichtingen overgaan tot het indienen van een verzoekschrift tot vaststelling onderhoudsverplichting bij de rechtbank te ‘s-Hertogenbosch. Deze mogelijkheid is in deze beleidsregel vastgesteld, met dien verstande dat de gemeente om praktische reden af zal zien van het instellen van verhaal in rechte indien het totaalbedrag van de te verhalen onderhoudsbijdrage het bedrag van € 600,00 (12 maanden kruimelbedrag, zie beleids regel 3) niet te boven gaat. Beleidsregel 11. Inlichtingenplicht In deze beleidsregels is aansluiting gezocht bij het tot 1 januari 2004 onder de Algemene bijstandswet vigerende beleid. (artikel 101 Abw) Beleidsregel 12. Dwangmatige incasso Wanneer een onderhoudsplichtige niet bereid is om aan zijn betalingsve rplichting welke door een rechterlijke uitspraak is opgelegd te voldoen, zal in eerste instantie de bijstandsgerechtigde worden gestimuleerd om de bijdrage te innen via het LBIO dan wel via de deurwaarder. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt een verhaalsbesluit met executoriale titel genomen en zonodig wordt overgegaan tot dwangincasso. Mocht vereenvoudigd derdenbeslag niet mogelijk blijken te zijn, dan zal de gemeente de incasso uit handen geven aan een derde. Beleidsregel 13 Hardheidsclausule Dit behoeft geen toelichting Beleidsregel 14 Nadere invulling van beleid Onverminderd hetgeen in onderhavige beleidsregels met betrekking tot verhaal van verstrekte bijstandsgelden is bepaald, heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente besloten dat: 1) Geen zelfstandige verhaalsonderzoeken op onderhoudsplichtige (ex-) partners (meer) worden uitgevoerd maar uitsluitend wordt verhaald conform de uitspraak van de rechter
Gemeente Boxtel
2)
3)
Verhaal eerst zal worden toegepast indien de bijstandsgerechtigde aangeeft zelf niet in staat te zijn om voor de uitvoering van het vonnis van de rechtbank zorg te dragen of daartoe om haar/hem moverende redenen niet over wil/kan gaan. De gemeente zal het eisen van partner- en kinderalimentatie stimuleren en daarbij een adviserende rol vervullen. Slechts in uitzonderingssituaties zal een dergelijke voorwaarde worden verbonden aan het recht op bijstand.
Beleidsregel 15
Inwerkingtreding
Dit behoeft geen nadere toelichting
