Lesmateriaal: jong ontmoet oud
In een lessenreeks van vier bijeenkomsten bereidt u de leerlingen voor op het project Jong Ontmoet Oud: een activiteit dat jong en oud met elkaar in contact brengt. Tijdens de eerste bijeenkomst maakt u de jongeren enthousiast, laat u ze kritisch nadenken over het leven van eenzame ouderen en ontdekken ze – aan de hand van wat praktische handvatten – hoe ze de activiteit tot een succes kunnen maken. Tijdens de tweede bijeenkomst bereiden de jongeren tijdens een rollenspel zich voor op de ontmoeting met de ouderen. Tijdens de derde bijeenkomst is het tijd voor actie en gaan jong en oud samen op pad. In bijeenkomst vier kijken de leerlingen tijdens een evaluatie terug op deze maatschappelijke stage.
Leerdoelen •
Leerlingen worden zich bewust van het feit dat sommige ouderen een eenzaam bestaan leiden en vrijwel niet meer buiten en onder de mensen komen.
•
Leerlingen worden enthousiast voor de maatschappelijke stage in het kader van Jong ontmoet oud. Leerlingen leren hoe je met ouderen omgaat en leren de ouderen beter kennen.
•
Leerlingen zien in hoe je met een kleine daad, ergens in de buurt, veel voor een oudere kan betekenen.
Doen! Meld uw project aan via :
[email protected]
Bijeenkomst 1 Zet je eigen Jong ontmoet oud op! Tijdens deze bijeenkomst ontdekken de leerlingen hoe je van de activiteit een succes maakt.
Voorbereidingen bijeenkomst 1: • Om deze les te geven heeft u een schoolbord, een beamer en een pc nodig. Sommige scholen maken gebruik van een digitaal schoolbord. Overleg van tevoren met uw contactpersoon op school hoe en van welke middelen u gebruik kunt maken.
1
• Bij deze les is een Powerpoint-presentatie ontwikkeld. Deze presentatie kunt u naar eigen inzicht verder invullen en aanvullen. • Schrijf de stellingen (zie deel 3) alvast op het bord en klap het bord dicht (of gebruik de achterkant van het bord). • Zijn de leerlingen vrij om een keuze te maken voor een activiteit uit het menu? Maak dan een lijst die u later door de klas kunt laten gaan. Maak een lijst met vier kolommen: naam leerlingen, activiteit, naam locaties, naam oudere.
Deel 1 – Even kennismaken en uitleg over Jong ontmoet Oud Tijd: 5 minuten Stel uzelf voor, leg uit waarom u hier bent en neem het programma van deze les door.
Vragen die u aan de leerlingen kunt stellen: Wat is Jong ontmoet oud? Hoe denken de leerlingen over het leven van ouderen? Kennen ze eenzame ouderen? Betrek opa/oma of oude buurman/buurvrouw van de leerling erbij. Waarom organiseert het Rode Kruis dit? Met wie (welke partners) en wanneer organiseren wij een activiteit in deze omgeving? Wat kan jij doen voor een eenzame oudere? Vertel dat de leerlingen in duo’s met een oudere op pad gaan.
Deel 2 – Film ‘Tijd voor het Rode Kruis’ Tijd: 12 minuten Materiaal: beamer/pc/geluid Leerlingen zien drie voorbeelden van vrijwilligers die in actie komen bij het Rode Kruis. Het tweede fragment van de film gaat in op een activiteit tussen jong en oud.
Deel 3 – (Voor)oordelen over ouderen worden in kaart gebracht Tijd: 5 minuten Materiaal: schrijfbord Tijdens een klassengesprek worden, aan de hand van stellingen, de (voor)oordelen over ouderen besproken.
Voorbeelden van stellingen:
2
1.
Ik heb vaak contact met ouderen.
2.
Contact hebben met ouderen is niet anders dan het contact met andere
volwassenen. 3.
Ouderen praten altijd over vroeger.
4.
Ouderen van tegenwoordig gaan mee met hun tijd.
Deel 4 – Leerlingen verdiepen zich in de mogelijkheden Tijd: 5 minuten Wat vinden zij leuk om te doen, vinden de ouderen dit ook leuk? Activiteiten kunnen zijn: -
Dagje dierentuin, samen Wii-en, een levensboek samenstellen, internetlessen, uitleg mobieltjes, hoe werkt een OV-chipkaart?
Deel 5 – Leerlingen kiezen een activiteit Tijd: 5 minuten Leerlingen vertellen in tweetallen welke activiteit hun voorkeur heeft.
Tip! Zijn de leerlingen vrij om een keuze te maken uit het menu, laat dan een lijst door de klas gaan waarin de leerlingen hun namen (per duo) opschrijven en voor welke activiteit zij zich willen inzetten.
Optioneel: Deel 6 – Leerlingen maken filmpjes waarin ze zichzelf voorstellen Tijd: 10 minuten Materiaal: digitale camera Deze filmpjes kunnen ze vertonen in de aula van een zorginstelling. In de filmpjes komen onderwerpen aan de orde als: • Wie ben je, wat doe je, waar kom je vandaan? • Waarom wil je graag meedoen aan Jong ontmoet Oud? • Wat lijkt je het leukste aan Jong ontmoet Oud? • Waarom zou een oudere moeten meedoen? Ook dit is een uitstekende gelegenheid voor leerlingen om na het vertonen van het filmpje ouderen te vragen of ze een middag met hen op stap willen.
Deel 7 – Tot de volgende keer! Tijd: 5 minuten
3
Bedank de leerlingen voor hun aandacht, vertel de leerlingen dat ze tijdens de volgende bijeenkomst de plannen die vandaag zijn bedacht dan echt zelf gaan uitvoeren.
Bijeenkomst 2 De eerste kennismaking – jong ontmoet oud Tijdens bijeenkomst 2 regelen de leerlingen de ontmoeting met de ouderen, leren ze hoe ze het contact met de ouderen soepel kunnen laten verlopen en maken ze kennis met de ouderen. Deze bijeenkomst neemt een dagdeel in beslag: de leerlingen starten op school (of eventueel in een ruimte van de instelling).
Voorbereiding • Kopieer: Do’s en don’ts • Kopieer: Checklist
Lesopbouw
Deel 1 – Van harte welkom! Tijd: 5 minuten Heet de leerlingen van harte welkom, vertel het wat het programma van vandaag is: 1. Rollenspel 2. De eerste kennismaking met de ouderen 3. Afspraken maken met de ouderen 4. Overleg met de coördinator van de instelling 5. Afsluiting
Deel 2 – Rollenspel Tijd: 8 minuten Materiaal: bijlage ‘Do’s en don’ts’ Voordat de leerlingen ‘in het echt’ kennis maken met de ouderen deelt u de bijlage ‘Do’s en don’ts’ uit. In tweetallen doen de leerlingen een rollenspel. Om de beurt spelen ze de oudere en de jongere.
Deel 3 – De eerste kennismaking Tijd: +/- 120 minuten (afhankelijk van reistijd naar locatie/ zorginstelling) Materiaal: vriendenbladen voor de jongeren, vriendenbladen voor de ouderen , pen en papier Leerlingen maken kennis met de ouderen. Als eerste kennismaking kunnen de
4
leerlingen samen met de ouderen de vriendenbladen invullen. Tijdens dit gesprek maken de leerlingen ook afspraken voor de uiteindelijke date met de ouderen. Laat de leerlingen alle afspraken opschrijven.
Tip: vraag vooraf aan de zorginstelling of ze voor wat te drinken willen zorgen tijdens de eerste kennismaking. De leerlingen kunnen ook helpen met het rondbrengen van koffie of thee.
Tip 2: als er koppelingen zijn gemaakt tussen jong en oud is het leuk om een portretfoto te maken. Deze foto kan aan het einde van het project M&G gebruikt worden als bedankje van de jongeren aan de ouderen. Indien er tijd is, kunnen leerlingen ook een fotolijst zelf knutselen. Ouderen waarderen een aandenken enorm.
1) Wat voor spelletjes deed je toen je opgroeide? Speelden jullie altijd buiten? 2) Las je vader of moeder altijd een verhaal voor het slapen gaan? 3) Werd er bij jullie thuis veel gelezen? 4) Wat is het mooiste cadeau dat je ooit voor je verjaardag gekregen hebt? 5) Is er een bepaald lied uit je jeugd dat tegenwoordig nog steeds gezongen wordt 6) Wat voor liedjes zongen jullie in jouw jeugd? Hoe leerden jullie die? 7) Wat gebeurde er in de wereld toen jij geboren werd? 8) Waar woonden jullie en wat voor soort huis was dat? 9) Had je als kind een eigen slaapkamer? 10) Wat is jouw leukste herinnering aan je vader? 11) Was de familie belangrijk voor je? 12) Hoe vaak zag je je familie? 13) Gingen jullie wel eens uit met het hele gezin? Wat deden jullie op zo`n dag? 14) had je vader een even grote rol als je moeder in de opvoeding? 15) Wat was het leukste aan het opgroeien toen? 16) Hoe zag een normale dag eruit in jullie gezin? 17) Hoe laat stonden jullie op en hoe laat moesten jullie naar bed toe? 18) Wat was voor jou de leukste dag van de week? Waarom was dat? 19) Was jullie gezin gelovig? Gingen jullie elke zondag naar de kerk? 20) Wat aten jullie normaal gesproken op doordeweekse dagen? 21) Wat deden jullie ‘s avonds thuis? 22) Wat was jouw lievelingskostje? En wat lustte je echt niet? 23) Wat was een echte feestmaaltijd voor jullie gezin?
5
24) Gingen jullie wel eens uit eten met het hele gezin? Waar gingen jullie dan heen? 25) Waren er toen net zoveel restaurants als nu? 26) Wanneer kregen jullie thuis voor het eerst elektronische apparaten? 27) Kun je je nog herinneren welk apparaat jullie voor het eerst in huis kregen? Vond je dat bijzonder? 28) Hoeveel kinderen zaten er gemiddeld in een schoolklas toen? Naast wie zat jij altijd? 29) Wat wilde je worden als je later groot zou zijn? 30) Wat deed je na afloop van school altijd? 31) Waren de kansen op onderwijs gelijk voor iedereen? Werd er onderscheid gemaakt tussen ‘arme’ en ‘rijke kinderen? 32) Wat deed jij vroeger op een vrije dag? 33) Hoeveel vrije dagen had je toen per jaar? Hoe werd dat geregeld? 34) Gingen jullie vaak op bezoek bij vrienden en familie? Hoe reisden jullie daarheen? 35) Wat is een van jouw leukste vakantieherinneringen? 36) Kun je je jouw eerste vakantie nog herinneren? Waar ging die heen? 37) Volgde je de mode? Wat voor kleding was toen in de mode? 38) Waar kocht je je kleding? Was uiterlijke verzorging net zo belangrijk als tegenwoordig? 39) Welke bladen en tijdschriften waren belangrijk op modegebied?
40) Naar welke muziek luisterde je vroeger? Had je favoriete bands? 41) Als je vroeger een avondje uit ging, wat deed je dan op zo’n avond? 42) Luisterde je vroeger naar de radio? Naar welke programma`s luisterde je toen? 43) Wanneer kreeg je voor het eerst televisie? 44) Herinner je je de eerste tv-uitzending? Is er een tv-uitzending die veel indruk op je heeft gemaakt? Naar welke programma’s keek je graag? 45) Voor welke persoon uit de recente geschiedenis heb je veel bewondering? Waarom? 46) Heb je de Tweede Wereldoorlog meegemaakt? Hoe was dat? Waren er ook leuke momenten?
Deel 4 – Afsluiting Bedank de leerlingen en de ouderen voor hun tijd. Op dit moment kan ook al
6
aangegeven worden wanneer het volgende contactmoment zal zijn.
Bijeenkomst 3 Actie - oud en jong samen op pad Tijd: dag of dagdeel Tijd voor actie! Tijdens deze bijeenkomst gaan oud en jong samen op pad en maken met elkaar de dag tot een succes. Deze bijeenkomst neemt een hele dag of een dagdeel in beslag.
Deel 1- Van harte welkom! Heet alle deelnemers – jong en oud – van harte welkom en wens iedereen veel plezier.
Bijeenkomst 4 Evaluatie Tijdens deze bijeenkomst bespreken de leerlingen met elkaar hun ervaringen en de bijzondere ontmoetingen met ouderen. Zowel plus- als minpunten komen hierbij aan bod. Centrale vraag is: ‘Hoe vond je de activiteit: was het een succes?’ Deze bijeenkomst neemt een dagdeel in beslag.
Voorbereiding Kopieer de evaluatieformulieren
Lesopbouw Deel 1 – Uitleg belang van evaluatie Tijd: 5 minuten Leg uit waarom er een nabespreking is. Een evaluatie is belangrijk omdat: • Alles van begin tot einde nog eens wordt doorgenomen. • Goede en slechte momenten worden besproken: leerzaam voor een volgende keer.
Evaluatiemogelijkheden: Laat de leerlingen een presentatie maken. Voorbeelden: een videoverslag, fotoverslag met toelichting, PowerPoint-presentatie of een posterpresentatie. Ook kunnen leerlingen in kleine groepen elkaars product het ‘Levensboek’ tonen.
Deel 2 - Leerlingen maken een presentatie Tijd: 60 minuten Materialen: beamers, laptop, A3-papier, stiften, scharen. In duo’s zetten de leerlingen een presentatie in elkaar over hun dag.
7
Mogelijke onderwerpen die in deze presentaties aan bod komen (leerlingen zijn vrij in de vorm: fotostrip, collage, losse uitspraken enzovoort): Presentatie van de oudere Grappige, moeilijke, bijzondere momenten Hoe heb je het ervaren? Wat heb je geleerd? Wat viel mee of juist tegen?
Deel 3 - Leerlingen presenteren en reageren Tijd: 20-60 minuten Leerlingen presenteren en reageren op elkaars presentaties.
Deel 4 - Evalueren, afsluiten en bedanken Tijd: 5 minuten Materialen: evaluatieformulieren jongeren Deel de evaluatieformulieren uit, laat de leerlingen deze invullen en haal ze weer op. Leg uit dat de evaluatieformulieren worden gebruikt om de maatschappelijke stages nog beter te laten verlopen. Bedank iedereen hartelijk voor hun inzet!
Tip! Er zijn bewijzen van deelname van het Rode Kruis beschikbaar. Deze kunt u aan het einde van deze bijeenkomst uitdelen.
8
