Bijbelstudie met hart, hoofd en handen

© W. van Klinken en J.M. Pauw

Bijbelstudie met hart, hoofd en handen

Documentum 12.4

Bijbelstudie met hart, hoofd en handen WILLEM VAN KLINKEN EN MICHEL PAUW (…) Daarna heeft God, door een bijzondere zorg, die Hij voor ons en onze zaligheid draagt, Zijn knechten den profeten en apostelen geboden Zijn geopenbaarde Woord bij geschrift te stellen. (…) (art. 3 NGB) 1. Het belang van bijbelstudie 1.1 Inleiding Als de Nederlandse Geloofsbelijdenis spreekt over de Heilige Schrift, dan noemt zij haar een gave van God, ontsproten aan Zijn zorg voor ons en onze zaligheid. Uit zorg voor ons heil heeft God Zijn Woord op schrift laten stellen. Dat mag ons wel met eerbied vervullen, telkens als wij de Bijbel ter hand nemen: geschreven voor mij, als een reisgids terug naar God, opdat ik niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe! Hier moeten wij voortdurend aan denken, wanneer wij de Bijbel lezen en bestuderen. Dit is ook een reden om God te danken voor Zijn Woord. Wij hebben ons beziggehouden met de vraag hoe wij de studie van de Bijbel het beste ter hand kunnen nemen. Daarbij is ons opgevallen dat hier over het algemeen niet veel aandacht voor is. Ook is er erg weinig literatuur te vinden over dit onderwerp en wat we gevonden hebben, komt meestal vanuit evangelische hoek. Dit artikel hebben wij geschreven om je bewust te maken van het belang en de mogelijkheden van bijbelstudie. Het is niet onze bedoeling een uitputtende handleiding te geven. We hopen dat je door het lezen van dit artikel je er vaker toe zult zetten om de Bijbel te bestuderen en dat je wat hebt aan de praktische aanwijzingen die wij geven. Daarvoor verwijzen we je ook naar de aanbevolen literatuur aan het einde van dit artikel. Opmerkingen en aanvullingen zijn overigens zeer hartelijk welkom. 1.2 Waarom bijbelstudie? Het Woord van God is het enige door God ingestelde middel tot geloof en bekering. Bovendien is het voedsel voor het geestelijk leven van de bekeerden.1 Waarom dus bijbelstudie? Omdat wij in het perspectief van de eeuwigheid niet zonder kunnen! Alleen middels de Schrift wordt de weg tot onze behoudenis ontsloten, want Christus wordt alleen daarin geopenbaard. Gods Woord geeft geestelijk voedsel, voedsel voor onze onsterfelijke ziel. Evenals we ons stoffelijke lichaam onderhouden, zo moeten wij ook zorg dragen voor ons geestelijk lichaam, onze ziel. Daarom is het van belang dat wij dagelijks de Bijbel lezen. Behalve onderwijs in de leer der zaligheid, betekent bijbelstudie ook toerusting, om te voorkomen dat wij ‘als de vloed bewogen en omgevoerd worden met allen wind der leer’.2 Hoe vaak worden wij niet dagelijks aangevallen op ons geloof en onze principes? Dan is het zaak dat we de onwaarheid kunnen pareren met de rotsvaste waarheid van het ‘Er is geschreven …’.3 We belijden dat wij ons in leer en leven alleen willen laten leiden door de Bijbel. Hoe kunnen wij echter leven naar de Schrift, als we die niet kennen? 1

W. à Brakel, Redelijke Godsdienst, I,II,39 Ef. 4: 14 3 Vgl. de verzoeking van Jezus in de woestijn (Matth. 4) 2

1



Documentum 12.4

1.3 Enkele voorwaarden Als we de Bijbel lezen, moeten we dat aandachtig doen. Niet zoals we een roman lezen: ter ontspanning. Nee, het moet tot studie komen. We bestuderen zoveel dingen en maken overal zoveel studie van, waarom dan niet van Gods Woord? Studie van de Bijbel houdt niet in drie keer op een dag even snel nog een hoofdstukje lezen om het gelezene vervolgens direct weer te vergeten. Nee, aan studie is tijd verbonden. Vaak ontbreekt het ons daaraan, maar laten we eens eerlijk zijn: waar liggen bij ons de prioriteiten? Willen we een grondige kennis van de Bijbel verwerven, dan zal dat naast tijd ook inspanning kosten. Het is nodig om dit te benadrukken, want wij zijn hierin vaak lui en gemakzuchtig. Leg de hoogste prioriteit bij Gods Woord, want dát alleen kan ons wijs maken tot zaligheid.4 Maak op een vast moment van de dag tijd vrij voor God en de persoonlijke omgang met Hem. Hoeveel tijd moeten we eraan besteden? Dit mag eigenlijk geen vraag zijn: zoveel als mogelijk is. De rechtvaardige overdenkt Gods Woord dag en nacht.5 Het mooiste zou zijn, wanneer je de dag kunt beginnen met stille tijd, waarin je de Heilige Schrift opent en God zoekt in het gebed. Een half uur bijbelstudie in de morgen is op zich goed te doen. Het spreekwoord zegt: ‘een goed begin is het halve werk’. En inderdaad, wat is er beter dan de dag te beginnen met Gods-dienst. Een werkelijk goed begin van de dag, kan immers alleen God geven. Sommige mensen vinden het echter moeilijk om zich ‘s morgens goed te kunnen concentreren. Zij kunnen ervoor kiezen om ‘s avonds te studeren in de Bijbel, of op een ander moment van de dag. Eén ding is echter duidelijk: maak er tijd voor vrij, ook al heb je het druk. In de derde plaats geldt voor het verwerven van kennis dat het veel gemakkelijker gaat als er belangstelling voor het onderwerp is. Ook voor de Bijbel gaat dat op. Onze kennis zal gevoed worden, wanneer we belangstelling hebben voor Gods Woord. De belangrijkste oorzaak voor het nalaten van bijbelstudie is wel het gebrek aan belangstelling. De natuurlijke mens heeft geen belangstelling voor Gods boodschap. Daarvoor is de verlichting van de Heilige Geest onmisbaar. Voor bijbelstudie is ook volharding nodig. Kennis moet groeien en zich verdiepen en dat kost tijd. Niet alle inspanning wordt altijd direct beloond. Deze inspanning is echter wel nodig om de Schrift werkelijk goed te leren verstaan. Om het met Luthers laatst geschreven woorden te zeggen: ‘Vergilius in zijn herdersgedichten kan niemand verstaan, als hij geen vijf jaar herder is geweest. Cicero in zijn brieven kan niemand begrijpen, als hij niet 25 jaar in de politiek heeft gezeten. De Heilige Schrift mene niemand voldoende te hebben geproefd, als hij geen honderd jaar lang met profeten als Elia, Elisa, Johannes de Doper, Christus en de apostelen de gemeente heeft geregeerd. Probeer niet dit goddelijk heldendicht te begrijpen, maar buig u diep aanbiddend voor zijn sporen. Wij zijn bedelaars, dat is waar.’6 1.4 Gebed Daarmee komen wij tenslotte op het belangrijkste onderdeel van bijbelstudie, namelijk het gebed. Het gebed vormt een wezenlijk onderdeel van bijbelstudie en stille tijd. Ook in de Bijbel neemt het gebed een belangrijke plaats in. We zien daar dat het gebed verschil4

2 Tim. 3: 15 Ps. 1:2 6 W.J. Kooiman, Luther, zijn weg en werk, Amsterdam 1954, pag. 214. 5

2



Documentum 12.4

lende functies heeft, vaak gelijktijdig. In het kader van bijbelstudie wijzen wij op de volgende elementen: 1. Verootmoediging en dank voor Zijn zorg (zie art. 3 NGB). In de inleiding wezen we daar al op. Wij beseffen niet half hoe grote gave God ons heeft gegeven, in Zijn Woord. Dat zullen we pas werkelijk beseffen, wanneer wij in dat Woord gaan lezen en studeren en wanneer wij daarin Christus zullen vinden, Die de Weg is, de Waarheid en het Leven.7 2. Vragen om Zijn zegen; immers de zegen komt van God, niet van onze ijver of studiemethode. Gods zegen is onmisbaar, zoals voor alles wat we doen. Aan Zijn zegen is alles gelegen. 3. Vragen om opening van ons hart voor Zijn Woord en verlichting van ons verstand door de Heilige Geest. Anders zal het slechts blijven bij feitenkennis. Ook belangrijk, maar niet genoeg. 4. Vragen om rust en concentratie. We zijn vaak gauw afgeleid, of hebben moeite om onze gedachten bij de tekst te houden. 5. Het wegnemen van onze eigen-wijsheden. Wanneer wij de Bijbel lezen met de gedachte dat we het toch wel weten, dan zitten we verkeerd. God moet ons onderwijzen door Zijn Woord. Kort samengevat dienen wij geheel afhankelijk te zijn van de zegen des Heeren en de verlichting van de Heilige Geest. Onze bijbelstudie moet gepaard gaan met het gebed om honger naar het Woord, om de schatten te zien, die in het Woord liggen opgeslagen. Neem zo de Bijbel ter hand als het Boek dat antwoord kan geven op al je geestelijke vragen, noden en behoeften. Onze God is niet zoals de afgoden van de heidenen8 die hun onderdanen tevergeefs laten bidden.9 Dat het gebed niet zinloos is, bewijst de Schrift: De HEERE is nabij allen, die Hem aanroepen, allen, die Hem aanroepen in der waarheid. Hij doet het welbehagen dergenen, die Hem vrezen, en Hij hoort hun geroep, en verlost hen.10

2. Hoe bestudeer je de Bijbel? 2.1 Het lezen van de Bijbel Om de Bijbel te leren kennen, is het nodig om hem te lezen. Dat lijkt eenvoudiger dan het is. We willen achtereenvolgens ingaan op verschillende aspecten van het lezen van de Bijbel. Er zijn verschillende manieren om de Bijbel te lezen. Het is goed om je dat te realiseren, want vaak buiten we deze eenvoudige mogelijkheden al niet uit. Voor de manier van lezen is het genre van het bijbelboek erg belangrijk. Een gedicht moet je lezen, herlezen en tot je door laten dringen. Niemand leest iedere dag twee bladzijden van een roman. Een brief wordt nooit in vieren gedeeld en vervolgens met tussenpozen gelezen. De Bijbel bevat boeken van uiteenlopende genres, die elk een andere leesmethode vereisen. Historische boeken kun je achter elkaar doorlezen. Psalmen verdienen het om meerdere keren gelezen en overdacht te worden. Bij Spreuken heeft het 7

Joh. 14: 6 Vergilius, Aeneis, 6, 376 – ‘Geef de hoop op dat door uw smeekbeden de beschikkingen der goden veranderen.’ Zie ook 1 Kon. 18: 21-39, waar de Baälprofeten geen antwoord krijgen op hun geroep, terwijl God Zijn dienstknecht wel verhoort op zijn gebed. 10 Ps. 145:18, 19

8

9

3



Documentum 12.4

weer geen zin om snel achter elkaar te lezen, omdat dit boek uit allemaal losse uitspraken bestaat, die elk een eigen boodschap hebben. Als je nog weinig weet van een bepaald bijbelboek, is het nuttig om het eerst in zijn geheel door te lezen. Het maakt nogal uit of je Jesaja leest in één week, of verdeeld over 66 dagen. Als je dit doet, zul je merken dat je een heel ander beeld krijgt van het boek. Het boek Ruth of de brief aan de Fillipenzen laten zich in 20 minuten lezen. De eenheid van het boek komt op deze manier veel sterker naar voren. Het is best een hele opgave om de Bijbel in zijn geheel van voor naar achter door te lezen. Voor een grondige kennis van de Bijbel is het echter beslist noodzakelijk hem verschillende keren in het geheel gelezen te hebben. Het is ook goed mogelijk om de boeken in een andere volgorde te lezen, zodat er meer afwisseling is. Lees dus eens niet Jesaja, Jeremia en Ezechiël achter elkaar, maar wissel af met andere bijbelboeken. Er bestaan verschillende leesroosters om de Bijbel in één jaar in zijn geheel door te lezen. De boeken van Van Holten en Boekhout bevatten elk zo’n rooster. Het rooster van Boekhout is gebaseerd op de historische volgorde van de boeken, die anders is dan de volgorde die in onze Bijbels te vinden is. Ook hier geldt weer dat je je eigen wegen moet vinden. 2.2 Vragen Om een gedeelte van de Bijbel uit te leggen en toe te passen, moet je eerst begrijpen wat er staat. Eén ding is hierbij heel belangrijk: worstel eerst zelf met de tekst. Grijp dus niet te snel naar toelichtingen, woordenboeken en commentaren. Ga eerst na wat je niet begrijpt en wat je wilt weten over het te bestuderen bijbelgedeelte. De beste manier om dit te doen is het stellen van vragen aan de tekst. Dat kunnen heel simpele vragen zijn, waarbij de soort vragen afhankelijk is van het genre. Bij een historisch verhaal horen vragen als: Wie speelt er een hoofdrol? Wat gebeurt er? Waar speelt het verhaal zich af? Wanneer speelt het verhaal zich af? Bij brieven horen weer andere vragen: Wat beweert de auteur en wat is de hoofdgedachte van de brief? Wat was de aanleiding tot het schrijven? Wie zijn de lezers? In wat voor omgeving leefden ze? Welke onderbouwing voert de schrijver aan? Als je deze vragen systematisch stelt, zul je veel meer dingen ontdekken dan wanneer je een gedeelte ‘gewoon’ leest. Daarnaast kunnen vragen gesteld worden die het bredere gebied van de context betreffen. Wat is de lijn van het betoog? Wat is het verband van deze tekst met de context? Het is van groot belang om te kijken naar de context. Allereerst de context van het hoofdstuk, daarna van het hele boek en tenslotte de plaats van het hoofdstuk en het boek binnen heel de Bijbel. Verder is de historische en culturele context van belang. Probeer je in de personen van het verhaal in te leven. Wat ervoeren de mensen toen, hoe voelden de geadresseerden van de brieven zich bij het lezen van de brief? We merkten al op dat het niet goed is om snel naar hulpmiddelen te grijpen. Als je dit te vroeg doet, krijg je antwoord op vragen die je zelf (nog) niet gesteld hebt en leer je veel minder, omdat je het dan sneller vergeet, dan wanneer je zelf (lang) naar een antwoord hebt gezocht. Je zult merken dat je veel vragen ook zelf kunt beantwoorden. Wanneer je dus een aantal vragen hebt opgesteld, kun je naar antwoorden gaan zoeken. We raden je aan om hiervoor een ‘gereedschapskist’ op te bouwen. Hoe zo’n gereedschapskist eruit ziet, hangt af van je eigen behoefte en belangstelling. Gereedschap is er volop te verkrijgen. Een aantal dingen willen we noemen. 2.3 Antwoorden 4



Documentum 12.4

Als je beschikt over kennis van de grondtalen, moet je daar zeker gebruik van maken. Ad fontes, zoals het motto van het Humanisme in de 15e/ 16e eeuw luidde.11 Het verduidelijkt vaak moeilijkheden die we in vertalingen aantreffen, of het laat zien hoe woorden soms anders vertaald kunnen worden, of een diepere dimensie kunnen hebben door de verschillende betekenissen van een woord. Overigens is een cursus bijbels Grieks of Hebreeuws best te doen. In korte tijd kun je op deze manier de grondtalen leren lezen. Daarnaast kan een andere vertaling soms nieuw licht op de tekst werpen. Tenslotte blijft een vertaling een poging om de grondtekst zo goed mogelijk weer te geven. Als je andere vertalingen gebruikt, komen vaak nuances in de tekst naar voren. Je kunt hierbij denken aan vertalingen in een andere taal. Ook moderne Nederlandse vertalingen kunnen hun dienst bewijzen. Twee dingen zijn hiervoor wel van belang. Realiseer je dat moderne vertalingen op andere vertaalprincipes geënt zijn dan de Statenvertaling. Onderscheidingsvermogen is dus vereist. Zorg er ook voor dat je vertrouwd bent met de Statenvertaling, voordat je van een andere vertaling gebruik maakt. Hierbij willen we ook wijzen op de kanttekeningen bij de Statenvertaling. Deze zijn voor bijbelstudie zeer waardevol. Veel vragen worden al opgelost door in de kanttekeningen te kijken. De kanttekeningen vormen geen aanvulling van de vertaling, maar een onderdeel ervan. Gebruik de kanttekeningen als eerste hulpmiddel. Van belang zijn ook de verwijsteksten. Deze zorgen ervoor dat je Schrift met Schrift kunt vergelijken. De Statenvertaling is overigens niet uitputtend en volledig wat verwijsteksten betreft. Probeer er zelf meer te vinden. Bekende hulpmiddelen zijn commentaren. Het commentaar van Matthew Henry is overbekend. Zorg dat je het in je bezit hebt. Ook Dächsel en Calvijn zijn erg goed. Grijp echter niet te snel naar een commentaar. Probeer eerst zelf een beeld van de tekst te krijgen door vragen te stellen. Ga pas daarna aan de slag met hulpmiddelen. Een bijbelse atlas en encyclopedie of een bijbels woordenboek bewijzen ook goede diensten om de afstand tussen het oude Israël en onze tijd te overbruggen. Als we willen weten wat de tekst ons te zeggen heeft, moeten we immers eerst weten wat de tekst de lezers en hoorders van toen te zeggen had. Voor wie het geen probleem is om in het Engels te lezen, zijn de mogelijkheden enorm vergroot. In de Engelstalige wereld is enorm veel te verkrijgen op dit gebied wat gebaseerd is op bijbelgetrouwe uitgangspunten. Het is beslist de moeite waard om je daar wat meer op te oriënteren. Ook algemene encyclopedieën kunnen hun dienst bewijzen. Over de plantenwereld of diersoorten, waarvan er vele in de Bijbel voorkomen. Augustinus wees er al op dat kennis van ‘de aard van levende wezens, stenen en planten of van andere dingen die in de Schrift vaak voorkomen ter wille van een vergelijking’12 noodzakelijk is, omdat anders de betekenis van met name beeldspraak duister blijft. Ook Luther was zich daar van bewust. Zo ging hij voor zijn vertaling van het Oude Testament (de offerwetten) verschillende keren naar een slager om een slachting mee te maken van een dier, waarvan hij de ingewanden moest vertalen.13 Bij dit alles geldt dat de kwaliteit belangrijker is dan de kwantiteit. Om de Bijbel goed te leren kennen is geen complete bibliotheek vereist. Wel is het zo dat enkele goede boeken en andere hulpmiddelen je een hele stap verder kunnen helpen. Hoewel we voor het juiste verstaan van de Schrift afhankelijk zijn van de verlichting van de Heilige Geest, werkt de Geest het juiste inzicht langs een middellijke weg.

11

Vgl. ook Pseudo-Augustinus, De vita christiana, PL 40, 1032/1033 – ‘Waar de bron is, daar is het water zuiverder.’ De doctrina christiana II.XVI,59 13 W.J. Kooiman, Luther en de bijbel. Baarn 1977, p. 102

12

5



Documentum 12.4

2.4 Andere methodes van bijbelstudie Hierboven hebben we enkele elementaire regels voor bijbelstudie behandeld. We zijn nog niet ingegaan op de verschillende manieren waarop bijbelstudie kan plaatsvinden. Het is goed om de Bijbel op verschillende manieren te bestuderen. En er zijn veel verschillende manieren mogelijk. De bekendste manier is natuurlijk het achter elkaar lezen van de Bijbel of bepaalde bijbelboeken. De bijbelboeken kunnen ook goed als afgerond geheel bestudeerd worden. Lees het boek een paar keer door, zoek naar verbanden en de bedoeling van de schrijver (en dus ook van de Heilige Geest). Probeer een beeld te krijgen van de historische context van het boek. Door wie is het geschreven en wanneer? Welke aanleiding was ervoor? Wie waren de lezers en in welke omstandigheden verkeerden zij? Veel antwoorden op deze vragen zijn in de tekst te vinden, maar je moet dit wel leren. Een bijbels handboek, encyclopedie of woordenboek kan hierbij goede diensten bewijzen. De kanttekeningen hebben voor deze vragen niet zoveel aandacht. We willen hier nog enkele andere mogelijkheden noemen. Zo is het mogelijk om studie te verrichten naar bepaalde kernwoorden. Welke betekenis hebben bepaalde woorden en in welk verband worden ze gebruikt? Een dergelijke studie geeft meer zicht op het onderlinge verband van de Schrift. De verwijsteksten kunnen hierbij goed gebruikt worden, evenals natuurlijk een concordantie of computerprogramma. Andere mogelijkheden zijn studie van bijbelse personen, zoals Mozes, David, Elia of Paulus. Je kunt ook op een leerstellige manier naar de Bijbel kijken. Ga bijvoorbeeld zelf eens na welke betekenis de opstanding van Christus heeft in de geloofsleer. Verzamel de teksten die hierover gaan en analyseer ze. Beperk je studie van de Bijbel niet tot lezen. Ga aan de slag een maak samenvattingen, overzichten en schema’s. Op deze manier dwing je jezelf tot een veel actievere houding. De vele computerprogramma’s die er zijn bieden ook nieuwe mogelijkheden. Op de computer kun je de tekst gemakkelijk opnieuw rangschikken door ze anders op te schrijven. Een voorbeeld14: Welgelukzalig is de man, die niet wandelt in de raad der goddelozen, noch staat op de weg der zondaren, noch zit in het gestoelte der spotters. Je kunt hele psalmen op deze manier herschrijven. De veelgebruikte parallellismen worden zo veel beter zichtbaar. Ook bij de brieven werkt dit verhelderend, vooral ook als je inspringingen gebruikt om hoofd- en bijzinnen aan te geven.15 Ook willen we wijzen op een weinig gebruikte, maar wel zeer effectieve methode van bijbelstudie, namelijk het memoriseren van bijbelteksten. Door bijbelgedeelten uit het hoofd te leren, ga je veel meer letten op de structuur en betekenis van de woorden en zinnen. Het is merkwaardig dat hiervoor zo weinig aandacht is. Vaak kun je veel meer onthouden dan jezelf denkt. Iedere student is in staat om per week minimaal enkele teksten te leren (met de vindplaatsen!). Wat nog veel beter werkt, maar wat niet iedereen kan, is het uit het hoofd leren van hele hoofdstukken of zelfs bijbelboeken. Met name de brieven en de Psalmen zijn hier erg geschikt voor. Zeker dan, bij het leren van grotere gedeelten, krijg je snel inzicht in de structuur van een perikoop, hoofdstuk of boek. Je zoekt dan immers als het ware naar ezelsbruggetjes om de teksten in zijn verband te onthouden. Deze ezels14 15

Ps. 1:1 John Boekhout geeft hier in zijn boek mooie voorbeelden van.

6



Documentum 12.4

bruggetjes zijn vaak de voegwoordjes, waarmee een tekst begint (want, omdat, daarom, hoewel, maar, etc.) en die de structuur van een tekst bepalen. Dit hoeft niet veel extra tijd te kosten, omdat het in de ‘verloren’ minuten van de dag kan gebeuren, bijvoorbeeld als je door de stad loopt of naar de trein of universiteit fietst. Uit eigen ervaring kunnen wij verzekeren dat deze methode van bijbelstudie bijzonder effectief is. Wel is het van belang om regelmatig te herhalen wat je geleerd hebt. Begin daarom gewoon eens met enkele teksten of een bekend hoofdstuk, bijvoorbeeld een psalm. Je zult merken dat het veel gemakkelijker en verrijkender is dan je op het eerste gezicht zou denken. Als je al een grote bijbelkennis hebt, kun je ook denken aan meditatie. Dat kan door bijvoorbeeld na te denken over een bijbeltekst, of door een bijbelgedeelte op je in te laten werken. Ook kun je denken aan het overdenken van een bepaald thema. Voorbeelden van korte, mooie meditaties vinden we o.a. bij Lodenstein.16 Een voordeel van mediteren is, dat het vaak de praktijk betreft. Je denkt na over wat iets uit de Bijbel je vandaag te zeggen heeft. 3. Besluit: de praktijk der godzaligheid We hebben nu gezien hoe we met hoofd en hart kunnen studeren in de Bijbel. Rest ons, last but zeker not least, nog iets te zeggen over de handen. Ook dit is wezenlijk met bijbelstudie verbonden. Voorbereiding, methode, en doel horen onlosmakelijk bij elkaar. Wat is het doel van bijbelstudie? Kennis? Jazeker, maar dat is niet het belangrijkste. De Bijbel is Gods geopenbaarde wil. Als wij de Bijbel lezen, lezen we dan ook wat God van ons wil, ja eist. Als nu iemand iets van ons vraagt, of eist, dan verwacht hij dat wij iets zullen doen. Zo verlangt ook God van ons dat wij in de praktijk brengen wat Hij in Zijn Woord van ons vraagt. Immers, de apostel Jakobus roept ons op om niet alleen hoorder, c.q. bestudeerders, van het Woord te zijn, maar ook, en vooral, daders. Want als wij niet in praktijk brengen wat we lezen, dan is onze studie slechts valse schijn.17 En ook dit kunnen wij niet in eigen kracht. Daarom geldt ook hier weer het gebed dat Augustinus bad: Geef wat Gij beveelt en beveel dan wat Gij wilt.18 Het in praktijk brengen van wat God tot ons zegt, betekent dat we behalve ootmoedig te zijn en van God afhankelijk, ook onszelf moeten vernederen en onszelf verloochenen19, want druist het niet keihard in tegen onze natuur, om bijvoorbeeld onder alle omstandigheden vriendelijk te zijn en te blijven? En wie van ons brengt het op om zeventigmaal zeven maal het kwaad dat een ander ons aandoet, te vergeven?20 Daarom is die zelfverloochening zo belangrijk. Acht de ander uitnemender dan jezelf21 en neem dagelijks gewillig het kruis op dat je wordt opgelegd. Daarin bestaat toch immers het navolgen van Christus.22 En dat is het uiteindelijke doel van bijbelstudie. Al het voorgaande wordt door de apostel Paulus nog eens samengevat: ‘Al de Schrift is van God ingegeven, en is nuttig tot lering, tot wederlegging, tot verbetering, tot onderwijzing die in de rechtvaardigheid is; opdat de mens Gods volmaakt zij, tot alle goed werk volmaaktelijk toegerust.’23 16

Jodocus van Lodenstein, Overdenkingen. Dagelijkse meditaties over het gehele jaar 1659, Houten 1991. N.a.v. Jak. 1 18 Augustinus, Confessiones, X, XXIX, 40; X, XXXI, 45; XXXVII,60 19 Wie wil weten wat zelfvernedering en zelfverloochening inhoudt, leze het befaamde ‘gulden boeksken’ van Thomas à Kempis De imitatione Christi. 20 Matth. 18: 22 21 Fil. 2:3 22 Luk. 9: 23 23 2 Tim. 3: 16 en 17 17

7



Documentum 12.4

Literatuur: Hieronder willen we enkele boeken noemen die gaan over de vraag hoe je de Bijbel kunt lezen en bestuderen. Het feit dat een boek genoemd wordt, betekent niet dat wij het met heel de inhoud eens zijn, maar dat wij het de moeite waard vinden om te lezen. Twee boeken willen we in het bijzonder aanbevelen: • F. van Holten, Handboekje voor de bijbellezer, Leiden 1995. (Ligt momenteel bij de uitgeversrestanten, bijvoorbeeld bij Lindenberg in Rotterdam). • John Boekhout, Verantwoord bijbelgebruik, Amsterdam 1998. (Geschreven door iemand uit de evangelische hoek; bevat zeer veel praktische aanwijzingen). Andere te raadplegen boeken: • J. van Bruggen, Het lezen van de Bijbel, Kampen 1986. • R.C. Sproul, De Bijbel leren kennen, Apeldoorn 1998. (Beknopt, maar helder geschreven boekje.) • G.D. Fee, Exegese van het Nieuwe Testament. Een praktische handleiding, Zoetermeer 2001. • G.D. Fee and D. Stuart, How to read the Bible for all it’s worth, Bletchley 1998. (Voor wie wat dieper wil graven.) • Nathanael Ranew, Solitude improved by divine meditation. (Puriteins werk over bijbellezen en meditatie.)

8

Bijbelstudie met hart, hoofd en handen

Recommend Documents