Ledenmagazine december 2014 - nr. 4
BIJBEL DICHTBIJ
DE BIJBEL GEEFT RICHTING Twee generaties praten over hun lijfspreuk uit de Bijbel
debijbel.nl
DE WACHTTOREN BESCHERMT
Fotoreportage
DE BIJBEL DICHTBIJ IN 2014
Bijbelgebruik wereldwijd
EEN EIGEN BIJBEL VOOR WEESKINDEREN
COLUMN
Taart en een bijbel Op 26 oktober ging ik op bijbelzondag voor in een kerkdienst. In het gesprekje met de kinderen vroeg ik: ‘Hoe kun je vieren dat een bijbelgenootschap 200 wordt?’ Het eerste antwoord was: ‘Met een taart.’ Goed punt! Genieten is ook bijbels. En genieten hebben we gedaan, van de tentoonstelling in Utrecht, het Bijbelfestival en alle andere activiteiten in het land. Het was genieten om met prinses Beatrix de grootste bijbelpagina te openen, en aan het eind van de middag de complete, kleurrijke pagina te zien. Maar het tweede antwoord was minstens zo goed: ‘Met een nieuwe bijbel.’ Wij hebben op 1 oktober de Bijbel in Gewone Taal gepresenteerd. En we krijgen geweldige reacties (naast enige kritiek, die er
Lucas 2:14: ‘Alle eer aan God in de hemel. En vrede op aarde voor de
ook bij hoort). Mensen die aan tafel met hun tieners weer in de Bijbel
mensen van wie God houdt.’
lezen. Mensen die voor het eerst echt in de Bijbel lezen. Of nieuwe ontdekkingen doen in de Bijbel. En daar gaat het ons om: zorgen dat
Gezegende kerstdagen en een gelukkig 2015 gewenst!
de Bijbel dichtbij komt, in Nederland en daarbuiten. Rieuwerd Buitenwerf Nu is 2014 bijna voorbij. Het kerstfeest nadert alweer. We kunnen dankbaar terugkijken op een prachtig jaar. Laten we deze kerst daarom ‘gewoon’ meezingen met het danklied van de engelen in Algemeen directeur
Nieuws Kees de Kort 80 jaar
Kerst met de Zandtovenaar
Het Nederlands Bijbelgenootschap
In Kerst met de Zandtovenaar vertelt
feliciteert de bekende bijbelillustrator
zandkunstenaar Gert van der Vijver het
Kees de Kort met zijn 80 verjaardag.
verhaal van de geboorte van Jezus. Met
Het NBG maakte in 1965 samen met
indrukwekkende zandtekeningen komt
Kees de Kort een ‘bijbelvertaling’ voor
het verhaal tot leven in een muzikaal
mensen met een verstandelijke beper-
familie-evenement op de Markt in
ste
king. Al snel bleek de reeks Wat de Bijbel
Roermond. Het kerstverhaal komt uit
ons vertelt ook bij kinderen geliefd. Deze verhalen werden gebundeld
de Bijbel in Gewone Taal. De omroepen KRO en RKK zenden dit
in de Kijkbijbel. De boeken met bijbelverhalen zijn in tientallen landen
evenement uit op NPO 3, op 24 december om 16:45 uur en op 25
uitgegeven, van Korea tot Cuba. Kees de Kort is daardoor de bekend-
december om 17:00 uur.
ste kinderbijbelillustrator ter wereld. Kijk voor meer nieuws op www.bijbelgenootschap.nl.
2
INHOUD
02 Column 03 Inhoud 08 Bijzondere bijbeltekst 09 #durftevragen
04
13 Bibliotheekschatten 22 Projectoverzicht 2014 24 Uitgaven
De wachttoren beschermt Verdieping
10
Een eigen bijbel voor weeskinderen Bijbelgebruik wereldwijd
Wij associëren wachttorens met gevangenissen en
Het Nederlands Bijbelgenootschap ondersteunt het kin-
kastelen. Hoe zag zo’n wachttoren er uit in de tijd van
dertehuis ‘Nikola Vaptsarov’ in Bulgarije. Kinderen krijgen
de Bijbel? Projectleider Stefan van Dijk neemt u mee
daar zorg en onderwijs en een eigen bijbel.
naar debijbel.nl.
26 Ledenvoordeel 28 Bijbel in beeld
14
De Bijbel dichtbij in 2014 Fotoreportage
18
De Bijbel geeft richting Bijbel voor elke generatie
Het NBG brengt de Bijbel dichtbij. Veel jubileumactivi-
Opa Jo Schurink (87) en zijn kleinzoon Maarten (18)
teiten kleurden het jaar, zoals de feestelijke presenta-
delen hun bijbelervaringen. Maarten: ‘Je hoeft je niet
tie van de Bijbel in Gewone Taal. Bekijk de fotorepor-
aan alle wetten te houden, of precíés te leven zoals
tage met alle hoogtepunten van 2014.
het in de Bijbel staat. De Bijbel geeft richting.’
Colofon Bijbel Dichtbij is het ledenmagazine van het Nederlands Bijbelgenootschap. Het verschijnt vier keer per jaar. hoofdredactie Alie Toonstra redactieraad Jessica de Haan, Sandra Haverman, Christel Kerssens met bijdragen van Leonie Bakker, Alberto Ciaccio, Stefan van Dijk, Jaap van Dorp fotografie Sandra Haverman, tenzij anders vermeld coverfoto Stefan Witte eindredactie Clazien Verheul, Jolanda Hamers (Hamerschrift) vormgeving bldsprk communicatievormgevers druk De Groot Drukkerij Al tweehonderd jaar brengt het Nederlands Bijbelgenootschap de Bijbel dichtbij in binnen- en buitenland. Dat doen wij door de Bijbel te vertalen in begrijpelijke en moderne taal, de Bijbel beschikbaar te stellen, uitleg en achtergronden over de Bijbel te geven en mensen de relevantie van de Bijbel te laten ervaren. Ons werk wordt mogelijk gemaakt door de steun van ruim 147.000 leden en donateurs. post Postbus 620, 2003 RP Haarlem t 023 - 514 61 46 e
[email protected] i www.bijbelgenootschap.nl facebook www.facebook.com/Bijbelgenootschap twitter NBG_Bijbel bank betalingen NL 74 SNSB 0266 3808 08 BV Lid van de United Bible Societies
3
ONTDEKKEN
Beeld: Paul Becx
4
VERDIEPING
De wachttoren beschermt de wijngaard debijbel.nl: de bron van illustraties, vertalingen, kaarten en aantekeningen
Wij associëren wachttorens met gevangenissen, stadsmuren en kastelen. Maar in de tijd van de Bijbel stonden er ook wachttorens bij wijngaarden, om te zorgen dat er geen dieven of wilde dieren bij de druiven konden komen. Hoe zag zo’n wachttoren er uit? En hoe kan kennis daarvan ons helpen om de Bijbel beter te begrijpen? Projectleider Stefan van Dijk neemt u mee naar debijbel.nl. De wereld van de Bijbel is niet te vergelijken met de wereld van
mogelijk te maken. Zo is de illustratie van de wijnpers gebaseerd
nu. We spreken een andere taal, en we verdienen ons brood op
op de resten van de antieke perskuip (zie pagina 7) die gevonden
een andere manier. In vergelijking met de tijd van de Bijbel houden
zijn ten zuiden van de berg Hebron. Ook over de wachttoren zijn
bijvoorbeeld nog maar weinig mensen zich bezig met de productie
archeologische gegevens gezocht. Als dit soort informatie verzameld
van voedsel. Het is dan ook logisch dat we ons allerlei zaken die
is, wordt die doorgestuurd naar een archeologische tekenaar. En op
daarmee te maken hebben, niet goed kunnen voorstellen. Dat geldt
basis van dit materiaal maakt de tekenaar de illustratie.
ook voor de wijnpers en de wachttoren in ‘het lied van de wijngaard’ in Jesaja 5.
Toelichtende tekst Laten we nog even kijken naar de wachttoren. U ziet nu hoe een
Herkenbare beelden
wachttoren eruitzag, waar de trap zat, en hoe groot de toren was.
In de tijd van de Bijbel konden ‘wijnpers’ en ‘wachttoren’ prima
De illustratie van de wijnpers maakt duidelijk hoe ondiep zo’n kuip
gebruikt worden als beelden voor iets anders, omdat mensen precies wisten wat ze zich erbij moesten voorstellen. Maar in ons moderne straatbeeld zul je die pers en die toren niet zien. Toch moet je je er eigenlijk wel een beeld bij kunnen vormen om de bijbeltekst echt te kunnen begrijpen. Daarom staan op debijbel.nl teksten en illustraties om moderne bijbellezers in te wijden in de wereld waarin de Bijbel ontstond. We zien er de wijnpers en de wachttoren, maar ook een
De wereld van de Bijbel is niet te vergelijken met de wereld van nu
soldaat in uniform, een woonhuis en een graf. eigenlijk was, dat de druiven écht met blote voeten geperst werden,
Betrouwbare reconstructies
en hoe de mensen voorkwamen dat ze uitgleden. Maar met een
De illustraties op debijbel.nl zijn speciaal voor deze website ontwik-
illustratie alleen zijn we er nog niet. In de toelichtende tekst leest u
keld. Omdat het Nederlands Bijbelgenootschap wil zorgen voor be-
dat de wachttorens vooral werden bemand in de oogsttijd en dat ze
trouwbare afbeeldingen, komt er veel bij kijken voordat de illustratie
ook gebruikt werden voor het bewaken van vee.
op debijbel.nl staat. Het begint met onderzoek door een van onze wetenschappelijk medewerkers: hij of zij verzamelt wetenschappe-
Online
lijke literatuur over het onderwerp en onderzoekt welke archeolo-
Hoe breng je tekst en beeld samen? Je kunt natuurlijk kiezen voor
gische vondsten kunnen helpen om een illustratie zo betrouwbaar
een dikke studiebijbel. Maar de opkomst van de e-readers, › 5
VERDIEPING
Wachttoren Als de druiven in een wijngaard rijp waren, bestond het gevaar dat ze geplukt zouden worden door dieven, of opgegeten door dieren. Daarom werd de wijngaard tijdens de druivenoogst vaak bewaakt vanaf een wachttoren, die speciaal daarvoor bij de wijngaard was gebouwd. Zo’n stenen toren werd op een hoge plek gebouwd, zodat er een goed uitzicht was over de wijngaard. Het was een ronde of vierkante toren van twee tot vijf meter hoog. Aan de buitenkant was een trap gemaakt. Dit soort torens werd soms ook gebouwd om schapen en geiten te bewaken.
tablets en smartphones heeft ervoor gezorgd dat
debijbel.nl
mensen vooral online zoeken naar informatie en
Doordat bijbelteksten en achtergrondinformatie op een
informatieve teksten digitaal lezen. Een voorbeeld is
innovatieve manier aan elkaar verbonden zijn, kan een
het lezen van kranten: 47 procent van de Nederlan-
bezoek aan debijbel.nl een ware zoektocht worden:
ders van 13 jaar en ouder leest wel eens een dagblad
van een bijbeltekst naar een illustratie, en via een
digitaal (Media Standaard Survey 2013, TNS NIPO). En
kaart weer terug naar de Bijbel. Op debijbel.nl kun je verdwalen in de wereld van de Bijbel, of juist snel
Stefan van Dijk Stefan van Dijk MA MSc werkt sinds 2011 als wetenschappelijk medewerker voor het team Bijbel-
Op debijbel.nl kun je verdwalen in de wereld van de Bijbel
vinden wat je zoekt. Wie het trefwoord ‘wachttoren’ intikt, ziet waar in de Bijbel over een wachttoren wordt gesproken. Wie Jesaja 5 online leest, ziet dat de woorden ‘wachttoren’ en ‘perskuip’ in de vertalingen onderstreept zijn. En wie dan op een van deze woorden klikt, kan een keuze maken tussen het bekijken van een illustratie of een toelichting op het onder-
gebruik. Hij is projectleider van debijbel.nl en werkte
het geldt ook voor boeken: 5 procent van de boeken
streepte woord. Met vertalingen, tekst, beeld en uitleg
onder andere mee aan de
die verkocht worden, zijn inmiddels e-books (E-books
komt de Bijbel tot leven. En zo wordt duidelijk wat de
Bijbel in Gewone Taal en de
in cijfers Nederland Q3 2014, CB). Daarom biedt het
teksten van toen ons nu te zeggen hebben. ■
Samenleesbijbel. Hij is ad-
Nederlands Bijbelgenootschap steeds meer vertalingen
viseur voor tv-producties en
en achtergronden bij de Bijbel ook online aan. Met
auteur van diverse uitgaven.
kaarten, illustraties, foto’s, filmpjes en tijdslijnen komt de Bijbel via debijbel.nl dichtbij.
Wat zie je op debijbel.nl?
Bijbelvertalingen en aantekeningen over de wijngaard (Jesaja 5) zijn naast elkaar te zien.
6
Aantekeningen bij de Bijbel over de productie van wijn.
VERDIEPING
Toegang tot debijbel.nl
Gebruikmaken van debijbel.nl Iedereen kan altijd online de Bijbel lezen op debijbel.nl. Als lid kunt u van extra’s op debijbel.nl gebruikmaken. U kunt inloggen op debijbel.nl met uw naam, e-mailadres en relatienummer. Dit nummer staat op alle brieven die u van het NBG krijgt. Voor debijbel.nl is het nodig om een account aan te maken. Ook voor mensen die dat liever niet doen, blijft de Bijbel gratis online beschikbaar. De Nieuwe Bijbelvertaling is zonder inlog te lezen op www.bijbelgenootschap.nl. Het doorlinken naar de NBV vanaf een blog of beamer is hiermee ook mogelijk zonder inlog.
Illustraties en afbeeldingen, dit is een wijnpers.
Diverse filmpjes met achtergrondinformatie, bijvoorbeeld over wijn.
7
BIJZONDERE BIJBELTEKST
Alida van Veelen (60) Alida van Veelen is getrouwd, heeft vier kinderen, werkt als CJG coach en leest elke dag twee keer in de Bijbel.
Romeinen 12:14 (NBV) Zegen uw vervolgers; zegen hen, vervloek hen niet.
Heel lang ben ik op zoek geweest naar het spreken van God in
traditie waarin ik ben opgevoed. De traditie en de nieuwe ervaringen
mijn leven. In 2010 raakte ik bekend met ‘lectio divina’, dat is
hebben me allebei gevormd.
mediterend lezen en luisteren naar God. Ik vond het de allereerste keer heel spannend: zou ik God horen? Groot was mijn verwonde-
Tijdens een kloosterweekend dit jaar was een van de opdrachten
ring dat God mij liet weten: je bent gezegend om tot zegen te zijn.
om naar aanleiding van Romeinen 12:9-21 creatief uiting te geven aan wat er op dat moment in je leven speelde in relatie tot God.
Het thema ‘zegen’ houdt me veel bezig. Is zegenen alleen voorbe-
In dat stuk Romeinen komt heel veel aan de orde. Wat mij totaal
houden aan ambtsdragers in de kerk? Wat is zegen? Mogen ouders
onverwacht raakte was vers 14: ‘Zegen uw vervolgers; zegen hen.’ Ik
hun kinderen zegenen? Ik ben regelmatig in het klooster geweest,
maakte een wandtegel om me erbij te blijven bepalen. Zegen is voor
heb me verdiept in Benedictus en heb boeken gelezen van de laatste
mij nu een actieve geloofsdaad. God spreekt, dat is me inmiddels
twee pausen. Die ervaringen verschillen sterk van de gereformeerde
duidelijk.
8
#DURFTEVRAGEN
In het verhaal over Simson (Rechters 13-16) in de Bijbel in Gewone Taal lees ik dat de moeder van Simson geen wijn of bier mag drinken tijdens de zwangerschap. In andere vertalingen staat er ‘sterkedrank’ in plaats van ‘bier’. Waar komt de vertaling ‘bier’ vandaan?
#DURF TE VRAGEN
Bij het vertalen van de Bijbel worden de nieuwste inzichten uit de bijbelwetenschap gebruikt. Bier is een betere weergave van een Hebreeuws woord dat vroeger met ‘sterkedrank’ werd vertaald. Bijbelwetenschappers zien nu verband met het gerstebier dat heel populair was in Babylonië, Assyrië
In de Bijbel in Gewone Taal staat in Genesis 1:26, 28
en Egypte. Bij archeologisch onderzoek in Israël zijn
dat de mensen de baas moeten zijn over de aarde, en
verschillende voorwerpen gevonden die te maken
over alle dieren. Dat klinkt niet prettig: ‘de baas zijn’.
hebben met bierproductie. Men maakte het bier op
Geeft dat de bedoeling van de tekst wel goed weer?
smaak met vruchten, kruiden en honing. Vóór het
Hadden de vertalers hier niet een ander woord kunnen
drinken moest het bier daarom eerst gefilterd worden
kiezen?
met behulp van een zeefje. Bier was in de oudheid een goed alternatief voor drinkwater, omdat de alcohol
In andere vertalingen staat dat de mensen de aarde
de drank zuivert van allerlei schadelijke bacteriën.
moeten onderwerpen en over de dieren moeten
Jaap van Dorp
Maar bier was er niet alleen om de dorst te lessen.
heersen. Die vertalingen lijken de overheersing van de
Dr. Jaap van Dorp werkt
Arbeiders konden loon uitbetaald krijgen in bepaal-
mens goed te praten. Maar deze teksten in Genesis
sinds 1991 als oud
de hoeveelheden bier. En het werd ook gebruikt als
1 bedoelen niet dat de mensen toestemming hebben
testamenticus bij het
hoestdrank en laxeermiddel.
gekregen om de aarde uit te buiten en met de dieren
Nederlands Bijbelgenoot-
te doen wat ze maar willen. Het gaat erom dat de
schap. Hij werkte mee aan
mensen sterk genoeg zullen zijn om de bedreigingen
de revisie van de Groot
van de natuur het hoofd te bieden. Ze moeten niet het
Nieuws Bijbel en aan De
onderspit delven in de strijd tegen de roofdieren en
Nieuwe Bijbelvertaling.
het geweld van de natuur. De vertaling in de Bijbel in
Vanaf 2006 werkte hij mee
Gewone Taal geeft die betekenis goed weer.
aan de Bijbel in Gewone Taal. In elke Bijbel Dichtbij geeft hij antwoord op prangende vragen van
Heeft u zelf een vraag over een tekst in de Bijbel?
lezers over de Bijbel.
Stuur uw vraag onder vermelding van ‘Bijbel Dichtbij’ naar Jaap van Dorp via
[email protected].
Filistijnse bierkruik uit de IJzertijd (foto: Wikimedia Commons)
9
DOORGEVEN
EEN EIGEN BIJBEL VOOR WEESKINDEREN 1
Het Nederlands Bijbelgenootschap helpt mee de Bijbel dichtbij te brengen in binnen- en buitenland. Samen met het Bulgaars Bijbelgenootschap investeren we in het kindertehuis ‘Nikola Vaptsarov’. Daar krijgen kinderen zorg, aandacht en onderwijs. Ieder kind ontvangt ook een eigen kinderbijbel.
Vanaf 2012
17.692 Bijbels en boeken met bijbelverhalen verspreid
Bulgarije is sinds 2007 lid van de Europese Unie. Maar
Kindertehuis ‘Nikola Vaptsarov’
een zelfde sociaal economisch niveau als Nederland
Het kindertehuis ‘Nikola Vaptsarov’ is een van de
heeft deze lidstaat nog lang niet bereikt, en de kans
grootste instituten in Bulgarije die voor hulpbehoe-
op armoede en sociale uitsluiting is er groot. Zo is het
vende kinderen zorgen. Het ligt in het dorp Roman,
minimumloon circa 120 euro per maand. 1 op de 5
anderhalf uur rijden van de hoofdstad Sofia. Het tehuis
Bulgaren leeft onder de armoedegrens. In Bulgarije zijn
kan al jaren rekenen op de steun van het Bulgaars
veel weeskinderen: 25.000 kinderen wonen er in 140
Bijbelgenootschap.
wees- en kindertehuizen. Directeur Radoslav Apostolov van het Bulgaars Bijbelgenootschap: ‘De overheid bekommert zich nauwelijks
1 op de 5 Bulgaren leeft onder de armoedegrens 10
om de lichamelijke behoeften van de kinderen, laat staan om hun geestelijke behoeften. Daarom investeren wij als Bijbelgenootschap in organisaties die zelf het initiatief nemen om voor kinderen te zorgen,
BIJBELGEBRUIK WERELDWIJD
2
3
zoals dit kindertehuis. We doen dit onder andere door
Bos bloemen als dank
het tehuis een paar keer per jaar te bezoeken en er
Vaak komen oud-bewoners van het weeshuis nog
kinderbijbels uit te delen. Daarnaast ondersteunen we
terug naar het tehuis. Ivet: ‘De dertigjarige Ivan Range-
organisaties die sportactiviteiten en theateroptredens
lov stond laatst met een bos bloemen voor de deur.
verzorgen om zo kinderen de aandacht te geven die
Prachtig is dat.’
ze verdienen.’
Ivan vertelt daarover: ‘Ik was zeven jaar toen ik in het kindertehuis kwam. Waarom mijn ouders mij verlaten
Barmhartige Samaritaan
hebben weet ik nog steeds niet. In het kindertehuis
Ivet Simeona is directrice van het weeshuis en vertelt
zijn ze altijd goed voor mij geweest. De mensen van
waarom deze hulp zo belangrijk is. ‘Kinderen in tehui-
Nikola Vaptsarov zijn als familie voor mij geworden. En
zen zijn kwetsbaar. Sommige kinderen zijn getrau-
ik heb hier ontdekt wat de Bijbel voor mij betekent. Ik
matiseerd. De meesten zijn niet naar school geweest
heb geleerd hoe je met elkaar om kunt gaan en hoe
en hun sociale vaardigheden zijn minder sterk dan
je dat praktisch kunt maken. Ik werk nu als vrijwilliger
die van hun leeftijdsgenootjes die wel onder normale
bij mijn kerk, waar ik soep uitdeel aan daklozen. De
omstandigheden zijn opgegroeid. Wat we hier doen is
mensen van het kindertehuis hebben mij opgevangen.
kinderen onderwijs geven. Daarbij geloven we ook dat
En nu wil ik er ook zijn voor anderen.’ ›
1. De kinderen lezen uit de boekjes die ze net gekregen hebben. 2. Directrice Ivet Simeona van het kindertehuis krijgt een bos bloemen van Ivan Rangelov, oud-bewoner van het weeshuis. 3. Directeur Radoslav Apostolov van het Bulgaars Bijbelgenootschap bezoekt regelmatig het kindertehuis. Foto’s: Philip Papratilov
de Bijbel hen kan helpen in hun leven. We geloven namelijk dat de Bijbel hen kan helpen in hun leven. We geven het voorbeeld mee van de barmhartige Samaritaan: geef om anderen.’ 11
BIJBELGEBRUIK WERELDWIJD
4
5
4. Kindertehuis ‘Nikola Vaptsarov' 5. Ivan Rangelov met één van de weeskinderen. 6. Een jongen bekijkt zijn pas gekregen boekjes. Foto’s: Philip Papratilov
6
De mensen van het kindertehuis hebben mij opgevangen Er is nog meer werk te doen
boeken. De kerken en het Bijbelgenootschap houden
Het Bulgaars Bijbelgenootschap steunt kindertehuizen
contact met de oudere kinderen die de tehuizen heb-
in een groot deel van Bulgarije, voornamelijk in het
ben verlaten. Veel kinderen gaan inmiddels naar de
noorden en zuiden, en in het centrale deel. Het doel
kerk. De vruchten van het bijbelwerk worden geplukt.
is om ook tehuizen in het oosten te helpen. Meer dan
De kinderen zijn geïnteresseerd in de Bijbel en lezen
1.400 kinderen kregen een kinderbijbel en andere
erin met plezier. ■
4.000 bijbels voor Bulgarije Het Nederlands Bijbelgenootschap steunt het werk van het Bulgaars Bijbelgenootschap en heeft als doel 4.000 bijbels te verspreiden. Een kinderbijbel kost € 5,-. Wilt u dit project steunen, doneer dan uw bijdrage op NL74 SNSB 0266 3808 08.
12
BIBLIOTHEEKSCHATTEN
Anne Jaap van den Berg Dr. Anne Jaap van den Berg werkt sinds 1999 als bibliothecaris bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Hij is verantwoordelijk voor het beheer en de inhoudelijke ontsluiting van de bibliotheekcollectie. Daarnaast doet hij wetenschappelijk onderzoek en schrijft hij boeken en artikelen.
Bybelprinten, Amsterdam 1712 U ziet hier een prent van de geboorte van Jezus, gemaakt door een
Klassiek beeld
van de meest vooraanstaande Nederlandse prentkunstenaars uit
De prent laat een klassiek beeld zien van het kerstverhaal. De blik
de laat zeventiende eeuw: Jan Luyken. Hij maakte kleine prenten,
wordt door de gouden aureool automatisch naar het kindje Jezus
ter illustratie van kleine bijbeluitgaven. De illustraties brengen de
getrokken. Jozef en Maria staan om hem heen. De herders kijken toe
verhalen dichtbij; deze prent brengt het kerstverhaal tot leven.
en op de achtergrond krijgen we een doorkijkje naar de stad. Vooraan ligt een bijna buitenproportionele ezel. Hij staat symbool voor de ezel
Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft een aantal uitgaven met
waarop Jezus later Jeruzalem in rijdt.
bijbelprenten. Eén daarvan is erg bijzonder: Bybelprinten, gemaakt in 1712. Dit boekje is ingebonden in een bijbel. De prenten zijn fraai ingekleurd, zelfs met goud, en bovendien fijn afgewerkt. Voor zover
Wilt u deze prent van dichtbij bekijken? Als lid van het NBG kunt u
wij weten zijn er maar twee exemplaren in omloop, waarvan onze
op woensdag 21 januari de bibliotheek bezoeken. Geef u op via
bibliotheek er één bezit.
www.bijbelgenootschap.nl/bibliotheek. 13
FOTOREPORTAGE fotografie: Sandra Haverman, tenzij anders vermeld
Bijbel in Gewone Taal Vanaf 2 oktober 2014 is er in het hele land veel aandacht voor de nieuwe Bijbel in Gewone Taal. In boekhandels, in kerken en diverse scholen zijn activiteiten, onder andere voorleesmarathons.
Bijbelfestival Ter ere van het 200-jarig bestaan organiseert het NBG op 28 juni een Bijbelfestival in DeFabrique in Maarssen. De band Trinity geeft een groot optreden.
Jubileumtentoonstelling Het NBG heeft samen met het Museum Catharijneconvent een jubileumtentoonstelling over de Bijbel ontwikkeld: Thuis in de Bijbel. Oude meesters, grote verhalen.
14
FOTOREPORTAGE
Bijbel in Gewone Taal De Bijbel in Gewone Taal wordt 1 oktober 2014 officieel gepresenteerd in het World Forum in Den Haag. Vertaler Matthijs de Jong vertelt over de kracht van gewone taal.
Bijbel in Gewone Taal In één week is de eerste druk van de Bijbel in Gewone Taal al uitverkocht. Foto: Royal Jongbloed/ Elisabeth Ismail
Vrijwilligersdag 325 vrijwilligers van het NBG krijgen een voorproefje van de tentoonstelling Thuis in de Bijbel.
15
FOTOREPORTAGE
Jubileumtentoonstelling 60 schilderijen en 25 bijzondere bijbels zijn te bezichtigen. Foto: Rick Huisinga
Bijbelfestival Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix neemt tijdens het Bijbelfestival het eerste exemplaar van de Jeugdbijbel in ontvangst.
Dankvieringen Tijdens het Bijbelfestival zijn 120 collega’s van diverse bijbelgenootschappen uit de hele wereld te gast. In diverse kerken geven zij een presentatie over het bijbelwerk in het buitenland.
16
FOTOREPORTAGE
Bijbelfestival Deze kinderen maken tijdens de workshop van illustrator Marijke ten Cate een grote tekening. Foto: Lianne ter Maat
Jubileumuitgave Juf Esther Saalmink van PCB De Regenboog in Kortenhoef leest groep 7 voor uit Super Samaritaan. In Super Samaritaan staan 15 verhalen, geschreven door meesters en juffen. 23 leerlingen uit de groepen 5 t/m 8 maakten de illustraties.
Bijbel in Gewone Taal Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander neemt het eerste exemplaar van de Bijbel in Gewone Taal in ontvangst. Foto: Rick Keus
Online terugblik 2014 Ga naar www.bijbelgenootschap.nl en bekijk het online jaaroverzicht ‘Bijbel dichtbij in 2014’. Met filmpjes, foto’s en reacties komt het jubileumjaar tot leven. 17
DOORGEVEN
18
BIJBEL VOOR ELKE GENERATIE
De Bijbel geeft richting ... … in het leven van opa Jo en kleinzoon Maarten ‘Het is maar net uit welk nest je komt of je weet wat goed of slecht is,’ zegt Jo Schurink (87), de opa van Maarten (18). Samen met zijn kleinzoon zit hij op de bank. Te kletsen, zoals elke zondag. Deze keer over hun lijfspreuk uit de Bijbel. Twee generaties delen hun bijbelervaringen.
Meneer Schurink, wat heeft u van huis uit meegekregen uit de Bijbel?
terwijl hij een dienaar van God was. Waarom doet hij
We hadden thuis een scheurkalender. Op de voorkant
wat niet? Zo zwart-wit als het in de tien geboden staat,
stond een bijbeltekst, die las mijn vader. Op de achter-
is het dus niet. Ook nu niet. Dat vind ik lastig. Is het
kant een kort verhaaltje, dat las ik. Elke dag was ik weer
bijvoorbeeld verkeerd als in Afrika een jongetje van acht
nieuwsgierig waar het verhaal over zou gaan.
jaar dat honger heeft, een appel steelt? Elk mens denkt te
dat? Waarom laat God dit toe? Wat vindt God goed en
begrijpen wat goed is. Maar alleen God weet dat. De Bijbel kreeg pas echt betekenis toen ik iets heel ver-
Jo Schurink (87)
was nog maar zestien, ik had net belijdenis gedaan. De
Welke bijbelboek helpt jou om te weten wat God goed vindt?
oorlog verwoestte ons land. En voor mijn ogen werd een
Ik pak de Bijbel er zo af en toe bij. Dan lees ik
kinderen, kleinkinderen en
onschuldige jongen doodgeschoten. Ik was zó boos, zó
bijvoorbeeld Spreuken. Die zijn kort en krachtig. Als ik ’s
achterkleinkinderen. Van zijn
boos. Hoe kun je zoiets doen? God, dit kan toch niet?
ochtends twee regeltjes lees, dan kan ik er de hele dag
18e tot na zijn pensionering
over nadenken. En als ik dan een keuze moet maken in
werkte hij bij het Leger des
een situatie, dan denk ik: wat is in dit geval goed?
Heils. Hij leest meerdere
schrikkelijks meemaakte. Het was 1 september 1944. Ik
God sprak op dat moment tot mij in de tekst van 1 Johannes 4:4: ‘U, kinderen, komt uit God voort en u
Is weduwnaar. Hij heeft
keren per week in de Bijbel,
hebt de valse profeten overwonnen, want hij die in u
Ik zie de Bijbel als leidraad voor m’n leven. In elk verhaal
nu ook regelmatig in de
is, is machtiger dan hij die in de wereld heerst.’ (NBV). Ik
zit wel een moraal. Het zijn teksten met lessen. Daar
Bijbel in Gewone Taal.
moest vrede brengen in ons land. Het leven van Jezus
moet je een beetje naar proberen te leven. Het verhaal
intrigeerde mij. En ook dat van Abraham en Mozes en
van de barmhartige Samaritaan laat bijvoorbeeld zien
Goliat … Bijbelteksten gingen voor mij steeds meer leven.
dat je je naaste moet helpen. Nou, je kunt hem dus als voorbeeld nemen. Je hoeft je niet aan alle wetten te ›
Maarten, ken jij die verhalen ook? Ja, Goliat, dat vond ik vroeger ook een mooi verhaal. En van Simson. Maar ik snapte Simson niet helemaal. Hij liet de tempel instorten. Hij doodde onschuldige mensen,
In elk verhaal zit wel een moraal 19
BIJBEL VOOR ELKE GENERATIE
Deze spreuk zal ik maar boven m'n bed hangen!
(het is even stil). Maarten: Ja, ik heb het hier thuis wel goed. Maar ik heb ook een goed voorbeeld aan u. Ik zie wat u met God en de Bijbel hebt. En dat u de nood ziet onder mensen.
De Bijbel geeft richting. En opa, ken je het liedje Hacuna
Maarten, heb jij een tekst die je aan opa mee wil geven?
Matata van de film The Lion King? Ze zingen: vergeet je
Even kijken. Nou er zijn wel een heleboel duidelijke
zorgen, zorg maar dat je geniet. Dus naast goeddoen,
spreuken. Eh... Spreuken 22:6. Daar staat: ‘Leer een kind
moet je ook gewoon genieten van het leven.
van jongs af aan de juiste weg, en het zal er niet van
houden, of precíés te leven zoals het in de Bijbel staat.
afwijken wanneer het oud geworden is.’ (NBV).
Meneer Schurink, wat denkt u als u dit zo hoort?
Meneer Schurink: Dankjewel. Deze spreuk over trouw blij-
Mooi hoor als mijn kleinzoon dit zo zegt. Ik hoorde net
ven aan je principes zal ik maar boven m’n bed hangen!
nog in de auto op de radio dat er weer jongeren achter
Maarten, wat ik jou wil meegeven is: als de geest van
slot en grendel zitten. Het is soms ook maar net uit welk
God in je is, dan hoef je nergens bang voor te zijn. God
Maarten (18)
nest je komt of je weet wat goed of fout is. Maarten is
is machtiger dan de slechtste mensen in de wereld. Mijn
Zit in het examenjaar van
met de Bijbel opgegroeid. Hij doet z’n best. En ik hoop
lijftekst uit 1 Johannes 4:4 draag ik dag en nacht met me
de havo. Hij leest zo af en
dat als mensen aan Maarten denken, dat ze zien dat hij
mee. God is bij mij, en ook bij jou! ■
toe in de NBV, de Bijbel
veel voor anderen betekent. Nee, laat ik het anders zeg-
die hij van zijn oma heeft
gen: dat als hij er niet was geweest, dat het echt jammer
gekregen.
was voor de wereld … Lees meer ervaringsverhalen van leden op www.bijbelgenootschap.nl/ervaardebijbel.
20
‘Het verhaal over Eva klinkt opeens zo menselijk! Het gelukkige begin, hoe het misgaat, en hoe het leven toch doorgaat.’
THIRZA ONTMOET EVA Cadeautip!
De Bijbel in Gewone Taal: de tekst van toen in de woorden van nu De Bijbel in Gewone Taal is een vertaling van de Bijbel in duidelijke taal. Deze vertaling maakt de Bijbel voor iedereen leesbaar en begrijpelijk. Koop de Bijbel in Gewone Taal via www.bijbelingewonetaal.nl of in de boekhandel. En lees de Bijbel in Gewone Taal op debijbel.nl.
www.bijbelingewonetaal.nl
DOORGEVEN
HET EFFECT VAN GROW AND LEARN Kinderen gaan met plezier naar de zondagsschool
In het jubileumjaar van het Bijbelgenootschap hebben we het project Grow and Learn extra onder de aandacht gebracht. Veel leden en donateurs hebben een gift gegeven. Wat heeft u mogelijk gemaakt? Het doel was om in 2014 negenduizend kinderen te bereiken met
Vriendjes komen mee
het zondagsschoolprogramma en minstens 1300 zondagsschool-
Argélia neemt Joyce mee naar de zondagsschool. ‘Wij zijn heel blij
leiders op te leiden. Dat is gelukt! Joyce van de Veen, hoofd Buiten-
met het programma Grow and Learn. Ouders en kinderen moesten
landwerk bij het Nederlands Bijbelgenootschap, was kortgeleden voor
er in het begin aan wennen. We moesten moeite doen om het ver-
besprekingen in Guatemala en bezocht ook kerken waar de methode
trouwen te winnen, omdat veel ouders denken dat initiatieven uit de
Grow and Learn wordt gebruikt.
stad verkeerde invloed op hun kinderen kunnen hebben. Ze denken dat mensen in de stad een zondig en bandeloos leven leiden. Maar
Situatie van kinderen in Guatemala
nu komen er wekelijks 75 kinderen trouw naar de zondagsschool.
Joyce spreekt Argélia Baquín. Zij is coördinator van het kinderwerk
Voorheen kwamen ze maar zelden. Sommigen nemen nu zelfs
van twaalf kerken in de omgeving van Chajalajya, een van de armste
vriendjes of vriendinnetjes mee. Eindelijk kunnen we kinderen een
gebieden van Guatemala. Argélia vertelt: ‘Ondervoeding, extreme
bijbelprogramma bieden dat hen aanspreekt.’
armoede en afwezigheid van preventieve gezondheidszorg zijn hier de oorzaken van grote gezondheidsproblemen. Een ander probleem
Met plezier naar de zondagsschool
is dat kinderen gevaar lopen gekidnapt en ter adoptie aangeboden te
Joyce ziet het effect van Grow and Learn: ‘Het programma is in
worden, bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. Ook seksueel misbruik
Chajalajya, maar ook in veel andere zondagsscholen in Guatemala
is een gevaar. Ouders beschermen dus angstvallig hun kinderen. Van
en in Mexico, Dominicaanse Republiek, Paraguay en Uruguay, goed
de overheid hoeven we weinig bescherming te verwachten.’
aangeslagen. Tijdens mijn bezoek hoorde ik dat kinderen hierdoor met plezier naar de zondagsschool gaan. De kinderen hebben ook
Grow and Learn
hun eigen kinderbijbel. Ze leren goede bijbelse principes, bijvoorbeeld
Zo´n twee jaar geleden kwam het Bijbelgenootschap van Guatemala,
dat je gehoorzaam moet zijn of niets moet stelen. Je ziet dat hun
gevestigd in Guatemala-Stad in contact met de kerk van Chajalajya.
houding verandert.’
Samen zijn ze gaan werken aan het zondagsschoolprogramma Grow and Learn, met als doel zondagsschoolleraren op te leiden, bijbelwerkboekjes te verspreiden en zo de kinderen sterker en weerbaar-
Bekijk een filmpje van Grow and Learn op
der te maken.
www.bijbelgenootschap.nl/projecten.
22
PROJECTOVERZICHT 2014
Projectoverzicht 2014 Dankzij uw bijdrage hebben we in Guatemala, de Filipijnen, Ossetië, China en Cuba de Bijbel dichtbij gebracht.
Bijbels voor de Filipijnen
Vertaalproject Ossetië
We hebben steun, troost en perspectief
Er wordt hard gewerkt aan de bijbel-
kunnen bieden door bijbels uit te delen
vertaling in het Ossetisch. De vertaling
aan de bevolking na orkaan Haiyan: in
is al ver gevorderd. Dankzij uw steun
totaal 12.000 bijbels en kinderbijbels voor
kan het Oude Testament in 2016
de Filipijnen!
worden gepresenteerd.
Bijbels voor China
Bijbels voor Cuba
Er zijn in China nog veel arme christenen
Het christelijk leven bloeit enorm op
die naar een betaalbare bijbel verlangen.
Cuba, maar een bijbel kopen is van-
In 2014 hebben we het papier voor
wege het communisme niet mogelijk.
70.000 bijbels kunnen betalen.
We hebben al 8.000 bijbels kunnen doneren! En we sparen door.
Partnerschap West-Afrika Het Nederlands Bijbelgenootschap is voor een periode van vijf jaar een partnerschap aangegaan met drie West-Afrikaanse landen: Burkina Faso, Benin en Togo. Doel was om samen eind 2014 drie nieuwe bijbelvertalingen te realiseren. We kunnen u nu vertellen dat op 29 november de Mòorébijbel in Burkina Faso is gepresenteerd, en dat 7 december de lancering van de Minabijbel in Togo plaatsvond. Aan beide vertalingen is ruim veertien jaar gewerkt. De Gun-bijbelvertaling in Benin heeft helaas vertraging opgelopen. We verwachten dat deze vertaling over één à twee jaar uitkomt. In het maartnummer van Bijbel Dichtbij kijken we uitgebreid terug op de presentaties in Burkina Faso en Togo. Foto: NBG/Joyce van de Veen
Kijk voor informatie over onze binnen- en buitenlandprojecten op www.bijbelgenootschap.nl/projecten. 23
UITGAVEN
SPEUREN DOOR DE BIJBEL IN GEWONE TAAL VOOR JOU
De Bijbel in Gewone Taal voor jou is een nieuwe uitgave van het Nederlands Bijbelgenootschap, uitgeverij Kwintessens en uitgeversgroep Royal Jongbloed. Het is een speciale uitgave van de in oktober verschenen Bijbel in Gewone Taal, speciaal voor scholen. De uitgave bestaat uit de complete Bijbel, aangevuld met themapagina’s met opdrachten speciaal voor kinderen uit de laatste groepen van de basisschool. Vanaf januari is de uitgave beschikbaar voor scholen.
agina 1
peciaal
Bijbel in Gewone Taal voor jou
Bijbel in Gewone Taal voor jou
Taal voor jou n nog veel meer. een spannende bel. Door vragen en k je wat de Bijbel jou m is deze Bijbel
bevat de Bijbel in Gewone oor iedereen die de
De kinderen Thijs, Lucie, Joanna en Mark
bekende bijbelverhalen kun je snel je favoriete bijbeltekst opzoeken.
nemen de lezer van Bijbel in Gewone Taal
Maar ook minder bekende verhalen hebben we geselecteerd. Omdat
voor jou mee op speurtocht door de Bijbel.
we het belangrijk vinden dat kinderen de hele Bijbel leren kennen.’
Per onderwerp wordt een vraag of stelling
Roelien stelde niet alleen de lijst samen, maar voorzag ook de op-
neergezet. Bijvoorbeeld ‘Ik geloof dat God wil
drachten van theologisch advies.
dat ik zuinig ben op de aarde.’ Aan de hand
ISBN 978 90 8912 087 8
NBG 9 789089 120878 Bestelnummer Kwintessens 3404
van opdrachten gaan de kinderen op zoek
Samenwerking
naar informatie hierover in de Bijbel.
Het Nederlands Bijbelgenootschap werkte samen met uitgeverij Kwintessens aan deze uitgave. Kwintessens heeft veel ervaring met
Met deze uitgave worden kinderen uitgedaagd om zelf na te denken
het maken van kindermateriaal bij de Bijbel. Erik Idema, hoofdredac-
over specifieke thema’s, om bijbelverhalen te lezen en om oplossin-
teur Kind op Zondag en Kind op Maandag bij Kwintessens: ‘Je kunt
gen te zoeken. Zo ontdekken ze de Bijbel, en kunnen ze zelf ervaren
pas geraakt worden door een verhaal als je er iets van begrijpt. Het
wat de Bijbel voor hen betekent. Lezen wordt een ontmoeting, met
is prachtig hoe de Bijbel in Gewone Taal oude teksten toegankelijk
Thijs, Lucie, Joanna en Mark, maar ook met bijbelse personen en
maakt voor kinderen van nu! Door de spannende zoektocht door
verhalen.
de Bijbel in Gewone Taal voor jou, lezen en ervaren kinderen veel verschillende verhalen uit de Bijbel.’
Speurtocht Naast deze speurtocht zijn er in de Bijbel in Gewone Taal voor jou
Uitgeversgroep Royal Jongbloed maakte er een prachtige bijbel van.
twee lijsten met de bekendste bijbelverhalen uit het Oude en het
Met deze editie brengt het Nederlands Bijbelgenootschap de Bijbel
Nieuwe Testament opgenomen. Bijbelwetenschapper Roelien Smit
dichtbij, óók voor kinderen. Bijbel in Gewone Taal voor jou is een
van het Nederlands Bijbelgenootschap bedacht welke bijbelverhalen
leuk cadeau voor leerlingen uit groep 8 als ze afscheid nemen van
aan bod moesten komen in de speurtocht. Dat gebeurde aan de
de basisschool.
hand van onderwerpen die voor kinderen relevant zijn, zoals pesten, verantwoordelijkheid, milieu en zorgen voor elkaar. ‘Door de lijst met 24
UITGAVEN
Selectie NBG-uitgaven
Bijbel in Gewone Taal e-book
Bijbel in Gewone Taal app
De Bijbel in Gewone Taal altijd en overal
Lees de Bijbel in Gewone Taal
bij de hand als e-book op uw tablet of
waar en wanneer u wilt, op uw
e-reader. Bestel het e-book via Boekhan-
telefoon of tablet, en offline. De
del.org, bij Kobo of via de iBookstore van
app is eenvoudig te bedienen
Apple.
en werkt snel. De overzichtelijke vormgeving ondersteunt het lezen en het navigeren.
Adviesprijs € 19,95
Beschikbaar voor Android en in de app BibleOn. Adviesprijs € 15,99
NBV limited edition: Ton Schulten
LEDEN KORTINGSACTIE
De bekende schilder Ton Schulten heeft een van zijn werken in de hem zo typerende stijl beschikbaar
Bijbel in Gewone Taal
gesteld voor een omslag
Kijk voor de kortingsactie op
van de standaardeditie van
de Bijbel in Gewone Taal op
de NBV. Deze bijzondere
pagina 27.
editie heeft een beperkte oplage. Gebonden met leeslint. € 35,- ISBN 978-90-8912-078-6
Kerst met de Zandtovenaar Beleef kerst met de vliegensvlugge zandkunst van Zandtovenaar Gert van der Vijver. Dit boek won de Publieksprijs Christelijk Boek (non-fictie) 2014. Deze heruitgave bevat een aantal nieuwe afbeeldingen; het bijbelverhaal is
Deze uitgaven zijn verkrijgbaar via
www.bijbelgenootschap.nl/bijbelshop www.bijbelingewonetaal.nl
afkomstig uit de Bijbel in Gewone Taal.
de (christelijke) boekhandels
Met dvd van de uitzending Kerst met de
en de uitgevers.
Zandtovenaar 2013. € 11,50 ISBN 978-90-8912-082-3
25
BIJBEL IN BEELD
Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander nam op 1 oktober jl. het eerste exemplaar van de Bijbel in Gewone Taal in ontvangst. De overhandiging door directeur Rieuwerd Buitenwerf aan de beschermheer van het Nederlands Bijbelgenootschap was het hoogtepunt van een feestelijk programma met sprekers, muziek en theater in het World Forum in Den Haag.
