Bij organisatieveranderingen zijn vijf manieren van denken te onderkennen Denkwijze
Er verandert iets als je:…
Geeldruk
De belangen van de belangrijkste spelers bij elkaar kunt brengen tot een consensus middels een onderhandelingsproces
Blauwdruk
Duidelijke resultaten formuleert en vervolgens de implementatie planmatig uitvoert in een rationeel werkproces
Rooddruk
Mensen motiveert, verleidt en (situationeel) beloont om gewenst gedrag op hun werk te vertonen
Groendruk
Mensen in leersituaties brengt met allerlei OD-instrumenten, ze bewuster en bekwamer maakt waardoor hun vermogens toenemen op het werk
Witdruk
Begrijpt welke patronen een organisatie blokkeren en drijven, de blokkades slecht en ruimte biedt voor spontane evolutie gebaseerd op eigen energie van mensen
1
Geeldrukdenken is te karakteriseren Vooronderstellingen
Ideaal
Er verandert iets wanneer je: - belangen bij elkaar kunt brengen - mensen kunt dwingen tot (bepaalde) standpunten / meningen - coalities kunt vormen - nieuw beleid tot stand brengt - de neuzen kunt richten
- Nastreven van overkoepelende belangen - De haalbare oplossing
Valkuil
- Luchtfietserij - Machtsstrijd (lose-lose)
Veranderen = een machtspel
Traject
Veranderaar
Resultaat: onbekend & verschuivend
Rol: procesbegeleider die gebruik maakt van eigen machtspositie
Interventies onder meer: - alliantievorming, conclaafmethoden - arbitrage / bemiddeling - topstructurering - Protégéconstructies / wegpromoveren
Competenties onder meer: - onafhankelijkheid en zelfbeheersing - gevoelig voor machtsverhoudingen - omgevings-, strategie- en structureringskennis
Borging: beleidsdocumenten / machtsbalans 2
Focus: posities en context
Blauwdrukdenken is te karakteriseren Vooronderstellingen
Ideaal
Er verandert iets wanneer je: - resultaten vooraf formuleert - een goed stappenplan maakt - onderweg monitort en bijstuurt - stabiliteit bevordert - beheerst reageert op veranderingen - de complexiteit zoveel mogelijk reduceert
- De wereld is maakbaar en planbaar - De beste concrete oplossing (’harde’ organisatieprocessen)
Veranderen = een rationeel proces Traject Resultaat: vooraf omschreven & gegarandeerd Interventies onder meer: - BPR, planning & control - vergaderprocedures & time management - strategische analyse & benchmarking - rationeel plannen, ontwikkelen kengetallen, voortgang bewaken 3 Borging:
meten = weten / ISO-achtige systemen
Valkuil - Over mensen heen walsen - Irrationele en externe aspecten negeren
Veranderaar Rol: expert die formulering èn implementatie verzorgt indien gemandateerd Competenties onder meer: - analytisch vermogen - planning en beheersing - specialisatie in de inhoud - mondelinge- en schriftelijke presentatie Focus: kennis en resultaten
Rooddrukdenken is te karakteriseren Vooronderstellingen
Ideaal
Er verandert iets wanneer je:
- Juiste ‘fit’ tussen organisatiedoelen en individuele doelen - Een motiverende oplossing (’zachte organisatieprocessen) Valkuil - Zachte heelmeesters... - Negeren van machtsspel, verstikken van het bijzondere individu
-
mensen op de juiste manier prikkelt het voor mensen aangenaam maakt mensen situationeel beloont / straft werkt volgens zorgvuldige en afgesproken procedures
Veranderen = ruilen Traject Resultaat: vooraf bedacht, maar niet gegarandeerd
Veranderaar Rol: procedure-expert die soms oplossingen suggereert
Interventies onder meer: - HRM-systemen voor beoordelen en belonen - planning van mobiliteit en diversiteit - sociale activiteiten - taakverrijking & -verbreding - zeepkist bijeenkomsten
Competenties onder meer: - HRM-methoden - plannen en verzorgen van communicatie - werken in teams - zorgvuldigheid
4 Borging: HRM-systemen
Focus: procedures en sfeer
Groendrukdenken is te karakteriseren Vooronderstellingen
Ideaal
Er verandert iets wanneer je: - Lerende organisatie: met iedereen, over - mensen bewust onbekwaam maakt; alles, altijd - mensen helpt om nieuwe dingen (in) te zien en te - Een oplossing die mensen zelf bedenken en kunnen zichzelf eigen maken - mensen in gezamenlijke leersituaties brengt Valkuil - mensen verandert - Ontkennen dat niet iedereen alles wil of kan leren - Geen prioritering, gebrek aan actie Veranderen = leren Traject Veranderaar Resultaat: vooraf geschetst, maar niet gegarandeerd Rol: procesbegeleider die mensen steunt, Interventies onder meer: - feedback geven en spiegelen Competenties onder meer: - opleidingstrajecten & teambuilding - ontwerpen en begeleiden van leersituaties - leercirkels, gaming - kennis van organisatieontwikkeling - coaching / intervisie - feedback kunnen geven - open systems planning - empathisch en creatief 5 Borging:
permanent lerende organisatie
Focus: setting en communicatie
Witdrukdenken is te karakteriseren Vooronderstellingen
Ideaal
Er verandert iets wanneer je: - Spontane evolutie - de innerlijke zekerheid van mensen aanspreekt - Benutten van toeval, conflicten en crises als - blokkades wegneemt en conflicten optimaliseert kansen - patronen ontdekt en betekenissen schept - De kunst van het niet-handelen - nieuwe helden en rituelen creëert Valkuil
6
Veranderen = energie losmaken
- Onvoldoende inzicht in drijvende krachten - Laissez faire en medewerkers opzadelen met ‘zelfsturing’
Traject
Veranderaar
Resultaat: onvoorspelbaar (weg is de herberg)
Rol: persoonlijkheid die zichzelf als instrument inzet
Interventies onder meer: - patroonherkenning - zelfstuderende teams, dynamiseren - open space bijeenkomsten - persoonlijke groei - afbreken heilige huisjes
Competenties onder meer: - patroonherkenning en betekenisgeving - hanteren van (machts)blokkades - omgaan met onzekerheid - authenticiteit en zelfbewustzijn
Borging: zelforganisatie
Focus: patronen en personen
Elke kleur volgt eigen redeneringen bij organisatieveranderingen (1) Er verandert iets…
Geel
Blauw
Rood
Groen
Wit
als je...
belangen bij elkaar brengt
eerst denkt en dan (planmatig) doet
mensen op de juiste manier prikkelt
mensen in leersituaties brengt
ruimte biedt voor spontane evolutie
in een...
machtspel
rationeel proces ruilexercitie
leerproces
dynamiserend proces
naar...
een haalbare oplossing, win-win situatie
de beste oplossing, een maakbare wereld
een oplossing die mensen samen vinden
een oplossing die energie los maakt
met interventies zoals…
coalitievorming & projectmatig top-structurering werken & strategische analyse
7
een motiverende oplossing, de beste 'fit'
beoordelen & opleiding en open space belonen, sociale coaching, open meetings, bijeenkomsten systems zelfsturende planning teams
Elke kleur volgt eigen redeneringen bij organisatieveranderingen (2) Er verandert iets…
Geel
door een…
Rood
Groen
Wit
procesbegeleider inhoudelijk die zijn macht expert gebruikt
HRM-expert
procesbegeleider die mensen steunt
persoonlijkheid die zichzelf als instrument inzet
gericht op…
posities en context
kennis en resultaten
procedures en sfeer
setting en communicatie
patronen en betekenissen
het resultaat is...
onbekend en verschuivend
omschreven & gegarandeerd
bedacht, niet gegarandeerd
geschetst, niet gegarandeerd
onvoorspelbaar
de borging doe je in...
beleidsdocumenten en machtbalans
meten = weten
HRM-systemen lerende organisatie
zelforganisatie
negatie van externe en irrationele aspecten
negatie van macht en verstikkende systemen
oppervlakkig begrip en laissez faire
valkuilen zijn… luchtfietsen en lose-lose 8
Blauw
niemand uitsluiten en gebrek aan actie
