Bij de tijd
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
AirExpo 2013 in Brussel In het originele kader van het voormalige gebouw van Diamant Boart in Vorst vond de 16de editie van het jaarlijkse AirExpo plaats. Dit netwerkevent bracht 10 firma’s uit de HVAC sector samen, en trok 500 bezoekers aan, die contacten konden leggen in een ontspannen sfeer. De vaste groep deelnemers werd dit jaar uitgebreid met drie bekende namen: Wilo (pompen), Viessmann (verwarmingsystemen) en RF-T (brandbeveiliging). De overige deelnemers waren Camfil (filters), Ruco (ventilatoren), Johnson Controls (klimaatregeling), Cooling Ways (klimaatregeling), Munters (luchtbehandelingskasten), Grada (luchtroosters) en Testo (meetinstrumenten). Ongeacht de grootte, krijgt elke firma dezelfde behandeling en beschikt over even veel plaats. De gezel-
In zijn openingstoespraak begroette Gerry de Wit, voorzitter van Air Expo, de nieuwe deelnemende firma’s.
lige sfeer bevordert ontspannen contacten met klanten en geïnteresseerden. De organisatie hecht ook veel belang aan de selectie van de gasten: iedereen kan overigens zien van waar de persoon in kwestie komt, en wie hem uitgenodigd heeft. Deze informatie-uitwisseling maakt vlot-
te contacten mogelijk, en zorgt ervoor dat de gasten snel bij de meest interessante firma’s terechtkomen. Elk jaar kiest de organisatie een andere streek uit, om alle installateurs de kans te geven om het evenement bij te komen. Deze keer was Vorst in het zuiden van Brussel aan de beurt.
Hoewel het professionele aspect het belangrijkste blijft, wordt de feestelijke kant nooit vergeten. Na de openingstoespraak van Gerry de Wit, voorzitter van AirExpo, konden de gasten genieten van een uitgebreid buffet, en een muzikaal optreden van de groep Domino.
den de SAP codes gegeven. De overige blijven uiteraard op aanvraag verkrijgbaar. Isoleco beschikt over een studiedienst die alle installatieberekeningen kan uitvoeren voor rookgasafvoer voor kleine en grote installaties, ongedacht de brandstof (gas, stookolie, pellets...) De catalogus is beschikbaar bij Isoleco zelf, of kan aangevraagd worden.
waarmee verschillende ketels naast elkaar of rug-aan-rug gecombineerd kunnen worden. Verder zijn er starre kanalen in PP, prefab schoorste-
nen, dakdoorvoeren, en het hele Muelink & Grol aanbod. Als fabrieksfiliaal van M&G sinds 2005, verdeelt Isoleco immers het hele assortiment van de groep. De voorraad bij Isoleco in Hoegaarden komt overigens zo goed als volledig vanuit de InterActive fabriek in Didam (Nederland). Isoleco is ook exclusief verdeler in België van de RVS rookgaskanalen (CLV en semi-CLV) van Roccheggiani. De catalogus 2013 geeft een compleet, duidelijk en rijk geïllustreerd overzicht van alle referenties en de producten op voorraad. Van de producten op voorraad wor-
Nieuwe Isoleco catalogus Isoleco stelt de versie 2013 voor van de catalogus voor rookgasafvoersystemen en aansluitingen voor gesloten ketels en stookolieketels. Het gamma dekt zowel hoogrendementsketels af als condensatieketels. Qua materialen zijn er drie grote families: aluminium, RVS en PP 120°C. Het assortiment omvat concentrische systemen (60/100 mm, 80/120 mm en 100/150 mm), slangen in polypropyleen, C8 collectieve systemen voor appartementen, en cascadesystemen
2
de onderneming 900 juni 2013
Zevende Openwervendag groot succes. Elk jaar organiseert Confederatie Bouw
de de
Bij de tijd
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
Climalife informeert over koelmiddelen Koelmiddelspecialist Climalife Belgium organiseerde vier seminaries: in Brussel, Bergen, Aalst en Boom. In totaal waren er 265 deelnemers. Na een inleiding van Thierry-Pierre Put (commercieel verantwoordelijke voor Wallonië en Brussel) over het bedrijf en de Dehon groep, waartoe Climalife behoort, gingen de sprekers in op de stand van zaken van de F-gas reglementering, en op recente en toekomstige ontwikkelingen in koelmiddelen. Het herziene ontwerp van het F-gas reglement 842/2006 van de EU zal ingrijpende wijzigingen met zich meebrengen op het vlak van uitstootbeperking, gebruik en beschikbaarheid op de markt van HFK’s. Zo wordt er een controle van de installaties door geschoold personeel opgelegd, en gaat men uit van ton CO2 equivalent in plaats van de massa van de lading koelmiddel. In de nieuwe versie van de reglementering worden nu ook warmtepompen opgenomen.
4
Het team van Climalife Belgium nodigde de vaklui uit op vier seminaries over koelmiddelen. (v.l.n.r.) Kurt Vannieuwenhuyze, Thierry-Pierre Put, Jan Vande Velde, Dominique Herbert en Alain Lelièvre-Damit.
de materiaal. Tests hebben uitgewezen dat de energiebesparing in vergelijking van R404A kan oplopen tot 13%. Toepassingen gaan van commerciële en industriële koeling over koeltransport, met natuurlijk de vervanging van R404A in systemen met directe expansie. Verder mag men de vervanging van R22 niet vergeten. De firma stelde ook HFO’s voor (hydrofluoro-olefines). Dat zijn de koelmiddelen van de vierde generatie, met een lagere milieu-impact. Ze zijn onder meer bedoeld
voor chillers, als opvolger van R134a en R123. Tenslotte introduceerde de fabrikant Greenway, een natuurlijk en duurzaam alternatief voor vloeistoffen op basis van fossiele grondstoffen. Greenway is daarentegen volledig op basis van een hernieuwbare bron, namelijk BIO 1,3 - Propanediol (glucosestroop). Dat vermindert de ecologische voetafdruk aanzienlijk.
Climalife stelde ook Performax LT (R407F) voor, als een ideaal vervangmiddel
voor R404A. Dat kan ook gebruikt worden als vervanger van R22, dat verboden wordt vanaf 1 januari 2015, in het kader van het verbod op HCFK’s. Performax LT werd samen met Honeywell ontwikkeld en is een mengsel van R32 (30%), R125 (30%) en R134a (40%). Deze HFK van de derde generatie heeft verschillende sterke punten: meer koelvermogen, hoger energetisch rendement, een lager broeikaseffect en beter TEWI (total equivalent warming impact), en compatibiliteit met het bestaan-
Openwervendag om het publiek kennis te laten maken met verrassende en interessante werven. De jongste editie vond plaats op 28 april, en trok ongeveer 75.000 bezoekers; een duidelijk succes voor de organisatie. Volgens Robert de Mûelenaere, afgevaardigd bestuurder van de Confede-
ratie Bouw, bewees de bouwsector eens te meer zijn maatschappelijke relevantie. Hiermee toont de sector zijn innovatiekracht, met energiezuinige gebouwen en duurzame materialen. Door de jaren heen is energieprestatie belangrijker geworden, net als het harmonisch combineren van ver-
schillende ruimtelijke functies : woningen, kantoren, cultuur en ontspanning...
Panasonic is er trots op dat het Aquarea gamma luchtwater warmtepompen als een van de eerste op de markt het EHPA (European Heat Pump Association) label gekregen heeft, als bewijs van de kwaliteit. Om dit label te verkrijgen, moeten de toestellen voldoen aan de technische specificaties van
de onderneming 900 juni 2013
EHPA label voor Panasonic Aquarea warmtepompen De afdeling Chauffage et Climatisation France van
Climalife heeft een volledig gamma voor industriële, commerciële en residentiële toepassingen.
Bij de tijd
EHPA, en aan zekere eisen qua documentatie (productfiche, lijst van de verdelers, handleiding voor installatie, bedrijf en onderhoud). De toestellen worden getest op basis van CEN normen in een EHPA testcentrum. Criteria zijn onder meer COP, vermogen, veiligheid en geluidsniveau. Er wordt op gelet dat de werkelijke prestaties overeenstemmen met wat de fabrikant aankondigt. Het energiezuinige Aquarea gamma omvat monoblok en split modellen met een hoog rendement, hoge vertrektemperaturen en laag verbruik. Het vermogensbereik gaat van 3 tot 16 kW, met speciale versies voor lage-energie-
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
woningen. De energieprestatie scoort bijzonder hoog: bij 7°C luchttemperatuur bedraagt de COP 5, en het werkingsbereik gaat tot -20°C.
vragen. Het mailadres voor bestellingen is daarentegen wel gewijzigd, en is nu
[email protected]
Kampioenschap hernieuwbare energie 2013
Aquaware verhuisd naar Mechelen De kantoren van Aquaware, de specialist in douches en douchebakken, zijn sinds begin mei gevestigd in de Maurits Sabbestraat 75 in 2800 Mechelen. Het faxnummer is nu 015.690.166. De e-mailadressen van de medewerkers blijven ongewijzigd. De klanten wordt aangeraden om de nieuwe telefoonnummers via mail te
APERe, de Franstalige organisatie voor de promotie van hernieuwbare energie organiseert een tweede editie van het Championnat des Energies Renouvelables voor Waalse gemeenten. Het ging van start op 1 juni en staat open voor alle gemeenten in Wallonië. Het doel is om over een periode van 7 maanden zoveel mogelijk punten te verzamelen.
Het klassement wordt opgemaakt op basis van 3 criteria: de installaties op het grondgebied van de gemeente, de engagementen ten voordele van hernieuwbare energie en de acties om de bevolking te mobiliseren. Er zijn drie categorieën: grote gemeenten (meer dan 25.000 inwoners), middelgrote gemeenten (tussen 8.000 en 25.000 inwoners) en kleine gemeenten (minder dan 8.000 inwoners). Aan de eerste editie namen 36 gemeenten en 10.000 privé-personen deel. Het doel is om lokale initiatieven voor hernieuwbare energie te ondersteunen, en de inspanningen van gemeenten in de kijker te zetten. Meer
HVACR
HVACR
HVACR
H
HVACR
HVACR
HVACR HVACR
HVACR
HVACR R
HVACR VACR
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
info over prijzen, reglement en deelname aan de editie 2013 is te vinden op www. championnat-er.be.
bines en de Nevada pool. Er zijn ook diverse badaccessoires beschikbaar.
Nieuwe Ridgid catalogus
Hoesch testcentrum bij Revas opnieuw open De firma Revas heeft het testcentrum in Bonheiden helemaal vernieuwd. Het is volledig operationeel sinds 1 mei. Klanten kunnen er een breed gamma aan Hoesch wellnesstoestellen testen: de Spectra, Tasos, Largo en Ergo baden, de SensaMare Delight douche, de Steambox 630, SenseSation, SensePerience en SenseEase stoomdoucheca-
Gereedschapsfabrikant Ridgid Europe heeft een nieuwe productcatalogus uitgebracht. De ruim 300 producten beslaan een brede reeks toepassingen, van sanitaire installaties over elektriciteit, mechanica of industrieel onderhoud. De productcategorieën omvatten onder meer materiaal voor buisbewerking, montage, persverbiningen, rioolreiniging, buisdetectie en camera-inspectie. Er is zo-
Bij de tijd
wel een papieren vorm als een virtuele, voor download of raadpleging on line. Naast het eigenlijke gereedschap is de reeks promo-artikels eveneens uitgebreid. De catalogus is slechts een element in een bredere communicatiestrategie van Ridgid. De constructeur wil nauwere banden met de gebruikers aanknopen, en rekent daarvoor op sociale media. Zo is Ridgid aanwezig op Facebook, Twitter, YouTube en Pinterest. Er zal ook speciale aandacht gaan naar mobiele toepassingen. Volgens Steve Dyer, marketing manager EMEA, gebruiken meer en meer vaklui smartphones en dergelijke
toestellen op de werf. Dat is een veelbelovend kanaal voor een directe communicatie met de klant.
HVACR
R
R
REFRIGERATION VENTILATION HEAT PUMPS THERMIC SOLAR
Climatechno
10+11 OKTOBER 2013 BRABANTHAL LEUVEN www.climatechno.be
BY COOL&COMFORT
INFO 463
organisatie: FCOmedia T +32 (0)56 77 13 10 in samenwerking met de beroepsfederaties:
wpac
wpp warmtepomp platform
ventibel
Bij de tijd
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
genwater gezuiverd van grove deeltjes ≥ 5 mm door een eerste filter. Dan wordt het ontsmet met UV-stralen. De UV-stralen worden ook gebruikt om ozon te genereren. Dit krachtig ontsmettingsmiddel wordt in het reservoir geïnjecteerd.
Zuiver drinkwater uit de natuur zonder chemicaliën Wie beschikt over een regenwatertank, kan binnenkort dat water voor alle doeleinden gebruiken, zelfs als drinkwater. Het Rainsafe toestel bereikt een hoge zuiveringsgraad, waardoor het regenwater als drinkwater gebruikt kan worden en er geen apart leidingnet nodig is. Het hart van het toestel is de ozongenerator en UV-bestraling. Zowel UVstraling als ozon hebben een sterk ontsmettende werking. In combinatie met een inlaatfilter en een koolfilter aan de uitgang zorgt dat voor water met drinkwaterkwaliteit, erkend door het keuringsorganisme Kiwa. Rainsafe is een compact zuiveringstoestel dat aan de ene kant wordt aangesloten op de opvoerinstallatie van de regenwatertank en anderzijds aan het waterleidingsnet van de woning. Bij elke tapbeurt slaat de pomp aan om het waterleidingnet te bevoorraden. De elektronische re-
Betere bescherming Vlaamse drinkwatervoorziening Op initiatief van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu en Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Volksgezondheid, keurde de Vlaamse regering een nieuw wetgevend kader voor de productie en levering van drinkwater goed. Het bepaalt onder meer de
8
de onderneming 900 juni 2013
Als er een tijd geen water wordt afgenomen, stuurt de regeling 40 l water uit het reservoir terug naar de regenwatertank, en vervangt die door 40 l regenwater, wat dan op zijn beurt gezuiverd wordt. De koolfilter aan de uitlaat met een partikelgrootte van ≥ 10 mm zet het overtollige ozon O3 om tot zuurstof O2.
Het toestel zuivert regenwater tot drinkwater met behulp van UV-straling, ozon en filters.
geling stuurt de werking van het toestel en de waterkwaliteit op basis van
vijf voelers. Vooraleer het in het reservoir van 240 l het toestel komt, wordt het re-
openbare dienstverplichtingen om de kwaliteit en beschikbaarheid van het drinkwater te beschermen. Hierbij wordt aangesloten bij een internationale trend, namelijk het principe van risicobeheer van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) volgens het concept van Water Safety Planning. Zo moeten de waterbedrijven alert zijn voor nieuwe risico’s, en die preventief opvangen. Dat kan bijvoor-
beeld gaan om nieuwe types verontreiniging door stoffen zoals medicijnen of hormoonverstorende elementen. De waterbedrijven moeten ook beschikken over een interventieplan voor rampen. Dat laatste moet ook voorzieningen voor een alternatieve waterbevoorrading omvatten. Wat de bevoorrading betreft, geven klimaatmodellen aan dat we in de toekomst met langere periodes
Het toestel maakt een woning minder afhankelijk van leidingwater en verdient zichzelf snel terug. De verdeling wordt verzorgd door Valeco Water Quality (Ghislenghien) voor België en Luxemburg. Valeco Water Quality (www.valeco. com) is specialist in waterbehandeling en ondersteunt de vaklui ook met opleidingen en technische bijstand.
van droogte zullen moeten rekenen, naast periodes van extremere neerslag. De drinkwaterbedrijven moeten ook daarop voorbereid zijn.
Waalse steun voor kleine PV-installaties Wallonië vervangt het systeem van groenestroomcertificaten door een nieuw
Bij de tijd
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
Testo stelt thermografie voor op Atic conferentie Atic, voluit de Koninklijke Technische Vereniging van de verwarmings- en verluchtings-nijverheid en van de aanverwante takken, organiseerde op 24 april een uiteenzetting over thermografie. Die techniek bestaat uit temperatuurmeting op afstand op basis van de afgegeven infrarode straling. Met thermische camera’s kan men diverse types van warmte-overdracht meten en registreren. In de bouw kunnen thermische camera’s onder meer koudebruggen, vochtige plekken, fouten in de isolatie of waterlekken opsporen.
10
(v.l.n.r) Jeroen en Jean-Pierre Van Der Kelen (Testo) behandelden respectievelijk de basisbegrippen van thermografie en binnenluchtkwaliteit.
Een juiste toepassing vergt echter enige kennis. De camerabeelden zijn pas nuttig als ze onder de juiste omstandigheden genomen werden en geïnterpreteerd worden door iemand met voldoende scholing. In het eerste deel van de uiteenzetting ging Jeroen Van Der Kelen van Testo in op de basisprincipes van thermografie. Zo moet men ther-
mische beelden maken als de temperatuurverschillen in de doelzone groot genoeg zijn. Verder moet men voor een goede interpretatie kunnen onderscheiden welke effecten te wijten zijn aan transmissie, reflectie, of emissie. In het tweede deel behandelde Jean-Pierre Van Der Kelen (Testo) de gevolgen van binnenluchtkwaliteit op
comfort in kantoren en woningen. Hij stelde diverse voelers en meettoestellen voor parameters van binnenluchtkwaliteit en luchtsnelheden voor. Die meetgegevens zijn nodig om ventilatie-installaties volgens de norm te laten werken. Testo, met Belgische vestiging in Ternat, is een toonaangevende fabrikant op wereldvlak van
draagbare elektronische meettoestellen. Het productgamma dekt toepassingen af zoals HVAC, voeding, koeling en de industrie. Atic (met zetel bij Leuven) groepeert professionals uit de HVAC wereld in studiebureaus, overheden, scholen, kennis- en controle-instellingen, installatiebedrijven, en leveranciers en fabrikanten.
steunmechanisme, onder de naam Qualiwatt. De winst die men maakt door de terugdraaiende elektriciteitsteller, wordt aangevuld door een bijkomende steun, als de rendabiliteit onvoldoende blijkt. Deze steun geldt slechts voor het vermogen tot 5 kWp en varieert naargelang het inkomen. Men gaat daarbij uit van de volgende richtwaarden:
• hoge inkomens: terugverdientijd 9 jaar en rendement van 4% op 20 jaar;
Rechtspersonen gelden als hoge inkomens. De precieze steunbedragen worden om de twee jaar herbekeken in functie van deze streefcijfers. De Waalse regering plant ook de invoering van een derdebetalerregeling voor gezinnen met lage tot gemiddelde inkomens. Deze categorieën van personen worden immers dikwijls
afgeschrikt om PV-installaties te plaatsen omwille van de hoge investeringskost.
de onderneming 900 juni 2013
• gemiddelde en bescheiden inkomens: terugverdientijd 8 jaar en rendement van 5% op 20 jaar; • natuurlijke personen met lage inkomens: terugverdientijd 7 jaar en rendement van 7% op 20 jaar.
Verder omvat het programma kwaliteitseisen met betrekking tot de installaties. • er moet een Factory Inspection certificaat zijn voor de oorsprong van de zonnepanelen;
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
bewijs jezelf een dienst en kies voor desco
• in het typecontract is er bescherming van de consument voorzien; • de plaatser moet verzekerd zijn tegen faillisement of andere redenen waardoor het contract niet kan worden uitgevoerd; • de voorschriften voor brandveiligheid moeten worden nageleefd; • de installateur moet gecertificeerd zijn.
Workshops op Climatechno bekend
INFO 265
altijd overal gratis levering elke werkdag overal
www.desco.be wijnegem aalst antwerpen brugge dendermonde diest dison gent grivegnée habay kuurne lier lummen mechelen rocourt stavelot temse turnhout
12
de onderneming 900 juni 2013
Een vakbeurs is meer dan een verzameling stands. De bezoekers komen ook om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen aan de hand van workshops. Climatechno, de beurs rond klimaatregeling die op 10 en 11 oktober plaatsvindt in de Brabanthal bij Leuven, vormt daarop geen uitzondering. De beroepsverenigingen Ventibel (ventilatie), UBF-ACA (koeltechniek en airconditioning) en WPP (warmtepompen) organiseren elk een lezing in het auditorium. UBF-ACA zal het hebben over koeling en energie. Energiebesparing is immers een cruciaal element in het beheer van een koelinstallatie, om ecologische en economische redenen. Doelpubliek is zowel de installateur als de adviseur of gebruiker uit de industrie. Ventibel organiseert een rondetafelgesprek over ventilatie in schoolgebouwen, een thema dat al te vaak vergeten wordt. Deelnemers zijn vertegenwoordigers van de overheid, onderwijs en ventilatiesector.
De slechte luchtkwaliteit in veelal oude schoolgebouwen zal worden aangekaart om tot een aanzet van een fundamentele oplossing te komen. WPP zal het hebben over warmtepompen in renovatie. Er zullen diverse voorbeelden gegeven worden van hoe de techniek in de bestaande bouw kan worden toegepast. De doelgroep is installateurs en adviseurs. De workshops zijn gratis mits inschrijving op www.climatechno.be.
Omgevingsvergunning zal ondernemers meer zekerheid bieden Op voorstel van de Vlaamse ministers J. Schauvliege (Leefmilieu) en Ph. Muyters (Ruimtelijke ordening) keurde de Vlaamse regering het Omgevingsvergunningsdecreet principieel goed. Dat is een belangrijke stap in de vermindering van de administratieve rompslomp. Bedrijven die een vergunning nodig hebben, hoeven slechts een enkele aanvraag in te dienen. Er volgt een enkel openbaar onderzoek en een adviesronde, waarna de overheid een unieke beslissing neemt. Dat moet een einde maken aan tegenstrijdige beslissingen van verschillende instanties. Bovendien geldt de vergunning voor onbepaalde tijd, wat meer meer rechtszekerheid biedt. Er komt wel een procedure van regelmatige evaluaties om de bescherming van mens en leefmilieu te garanderen. Er komen twee procedures: een gewone met een beslissingstermijn van 105 dagen, en een vereenvoudigde procedure met een beslissingstermijn van 60 dagen.
Bij de tijd
COPYRIGHT© DISTRIGRAPH
Zonne-energiesector komt samen op Intersolar Europe Van 19 tot 21 juni vindt in München Intersolar Europe plaats, de grootste beurs voor zonne-energie ter wereld. Men verwacht 1.500 exposanten die 121.000 m2 in 12 hallen en een openluchtgedeelte zullen innemen. De organisatie rekent op ruim 60.000 bezoekers uit 160 landen. Het zwaartepunt ligt op fotovoltaïsche technieken, hoewel er ook aandacht wordt besteed aan thermische toepassingen. Een belangrijk nieuw thema voor dit jaar zijn concepten voor energieopslag. Tevens is er de deelbeurs Rural Electrification met oplossingen voor gebouwen die niet of nauwelijks op een stroomnet kunnen worden aangesloten. Een andere deelbeurs is PV and E-mobility die de mogelijkheden van auto’s op groene stroom toont, met carports and oplaadstations. Uiteraard is er nog
Aantal starters in de bouw daalt Vorig jaar startten er in Vlaanderen 4.357 nieuwe bouwbedrijven. Dat waren er ongeveer 700 minder dan in 2011, een daling met 14%. Het lagere werkvolume en de scherpere concurrentie door de crisis in de bouw laten zich duidelijk voelen. Bouwunie wil beginnende ondernemers helpen om een goede start te nemen, door advies op maat te bieden. Bij het opstarten van een zaak
14
de onderneming 900 juni 2013
Intersolar blijft de belangrijkste ontmoetingsplaats voor de zonne-energiesector in Europa.
een omvangrijk lezingprogramma, en de uitreiking van de Intersolar Awards. Aansluitend vindt van 17 tot 20 juni de Intersolar Europe Conference plaats, een internationaal congres met 400 referenten en 2.000 toehoorders. Er wordt niet alleen van ge-
komt heel wat kijken. De specialisten van Bouwunie kunnen daarbij helpen, onder meer door aanwijzingen te geven over kostprijsberekening. Verkeerde prijszetting is een belangrijke reden waarom beginnende bedrijven falen. Tegelijk legt Bouwunie de nadruk op duurzaam bouwen. Dit is een aspect waarmee jonge bedrijven zich kunnen onderscheiden. Bovendien is het een groeimarkt, die door de Europese klimaatambities in een stroomversnelling terecht is gekomen.
dachten gewisseld over technologie, maar ook over ontwikkelingen op de markt. Naast de fotovoltaïsche sector komt ook de zonnethermie aan bod, met onderwerpen als warmteopslag, proceswarmte en grootschalige installaties. Gezien de moeilijkheden
Jobverlies in de bouw Volgens cijfers van de Confederatie Bouw zijn er in een jaar tijd 2.800 jobs verloren in de bouw. Vergeleken met vorig jaar ging de bouwactiviteit er met 1,2% op achteruit in het vierde kwartaal van 2012. Er is wel een lichte toename van het aantal bestellingen, maar die kon niet voorkomen dat de algemene trend negatief blijft. Positief is in elk geval dat het aantal vergunningen
op de PV-markt, dringt een andere aanpak zich op voor de leveranciers. Men moet minder denken in termen van de levering van aparte producten, maar zich profileren als een systeemaanbieder, met geïntegreerde energieconcepten met onder meer warmtepompen.
voor woningen in de periode van september tot november steeg met 11%. De sterkste stijgers hierbij waren de appartementen (+17,8%). De vergunningen voor renovatie bleven zo goed als stabiel tegenover het vorige kwartaal, waarbij de algemene trend dalend is. De niet-woningbouw kende een stijging in de nieuwbouw, onder meer door enkele grote projecten, terwijl de renovatie een lichte daling kende. Ook het aantal faillissementen gaat in stijgende lijn. ■