Bibliotheek-aan-huis. Een handleiding

Bibliotheek-aan-huis Een handleiding

BI B EK

THE LIO

2

-AAN-HUIS

INHOUD 1. 2. 3. 4.

Voorwoord Wie neemt de werking onder zijn/ haar vleugels? Hoeveel tijd krijgt de bibliotheekmedewerker hiervoor? Wat moeten we zelf doen? 4.1. Ter beschikking stellen van boeken en/of andere materialen 4.1.1. De collectie 4.1.2. Beschikbare collectie en wijze van aanbieden aan de niet-mobiele gebruiker 4.1.3. Behoeften van de leners 4.2. Het systeem van uitlenen 4.2.1. Bijhouden wie welke boeken heeft geleend 4.2.2. De lener informeren over de materialen in haar/ zijn bezit en de datum van het volgende bezoek 4.2.3. Aanrekenen tarieven

4 6 6 5 7 7 7 7 9 9 10 10

5. Wat kunnen we zelf doen of in samenwerking met een partner? 5.1. Materialen maandelijks samenstellen/klaarzetten/terugzetten 5.2. Praktische organisatie huisbezoeken 5.2.1. De bibliotheek verzorgt de huisbezoeken 5.2.2. De partner verzorgt de huisbezoeken 5.2.3. De bibliotheek en de partner verzorgen de huisbezoeken samen 5.2.4. Wenselijke formule

11 11 11 11 12 12 12

6. Samenwerken met partners 6.1. De bibliotheek werkt samen met 'eigen' vrijwilligers 6.2. De bibliotheek werkt samen met het OCMW 6.3. De bibliot heek werkt samen met mantelorganisaties 6.4. Andere inspirerende samenwerkingen 6.4.1. Samenwerken met De Post (Maaseik) 6.4.2. Samenwerken met Anders Mobielen Centrale (Herk-de-Stad) 6.4.3. Samenwerken met een tewerkstellingsorganisatie (Kortrijk) 6.5. De bibliotheek gaat zelf met de materialen aan huis

13 13 13 14 14 15 15 15 15

7. Promotie naar het doelpubliek 7.1. Algemene principes 7.2. Kanalen 7.2.1 Folder 7.2.2. Aankondiging gemeenteblad 7.2.3 Mondelinge reclame via de partner 7.2.4. Website 7.2.5. Affiche 7.2.6. Regionale pers

16 16 16 16 16 16 16 16 16

-AA N-H UIS

3

BIBLIOTHEEK

8. Opstart 8.1. Eerste huisbezoek

17 17

9. Ondersteuning van de provincie Vlaams-Brabant en de provincie Limburg 9.1. Streekgericht bibliotheekbeleid Vlaams-Brabant 9.2. Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken

18 18 18

10. Extra’s 10.1. Reglement en lenerskaart voor de gebruiker 10.2. Verwennen van de BIBAH-gebruiker 10.3. Enkele cijfers

20 20 20 20

11. Bibliotheken met een bibliotheekdienst aan huis 11.1. Bibliotheken met een bibliotheekdienst aan huis in Vlaams-Brabant 11.2. Bibliotheken met een bibliotheekdienst aan huis in Limburg

21 21 21

12. BIJLAGEN

22

BI B EK

1/

THE LIO

4

-AAN-HUIS

VOORWOORD

De reden waarom bibliotheken starten met het aanbieden van een Bibliotheek-aan-huis (BIBAH) is meestal dezelfde: ook de niet-mobiele inwoner in een gemeente moet kunnen gebruik maken van de diensten van zijn/haar bibliotheek. Hoe die dienstverlening wordt vormgegeven en hoe uitgebreid ze is, varieert echter van bibliotheek tot bibliotheek.

Het opstarten en onderhouden van deze dienst vereist tijd, mensen en middelen. De mate waarin deze drie kunnen vrijgemaakt worden, zal bepalen hoe de BIBAH het best zal kunnen worden uitgebouwd. Anders gezegd: als één bibliotheekmedewerker zich voltijds aan deze taak kan wijden en daarvoor een mooi budget en uitgebreide middelen ter beschikking gesteld krijgt, dienen er weinig keuzes te worden gemaakt. Deze persoon bestelt dan een dure promotiecampagne, gaat op zoek naar potentiële BIBAH-gebruikers, neemt daar een uitgebreid intakegesprek af waarbij een grondig lezersprofiel wordt bepaald, bezorgt wekelijks een nieuw boekenpakket, waarbij telkens kan worden geopteerd voor een grondige bespreking van de gelezen boeken, enz.

Indien de BIBAH de enige opdracht van een bibliotheek zou zijn, dan is het beschreven scenario nog enigszins mogelijk. Het tegendeel is echter waar. Het komt er dus op aan deze dienstverlening zo efficiënt mogelijk te regelen, zonder daarbij de kwaliteit uit het oog te verliezen. Daarom is het belangrijk op voorhand goede keuzes te maken zodat een weloverwogen investering aan tijd, geld en middelen tot goede resultaten kan leiden.

Deze handleiding is dan ook grotendeels opgebouwd rond de verschillende vragen die de bibliotheek best beantwoordt voordat de feitelijke werking wordt opgestart. Daarnaast wordt er uitgebreid stilgestaan bij de praktische organisatie van de dienstverlening. Afsluiten doen we dan met een bundeling aan voorbeeldformulieren uit de praktijk die ter inspiratie kunnen worden gebruikt.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

5

Onze uitgesproken dank gaat naar de bibliotheken van Begijnendijk en Huldenberg die door het delen van hun praktijkervaring deze handleiding tot een vlot te gebruiken instrument hebben helpen maken. Ook danken wij uitdrukkelijk de bibliotheken die hun documenten als pasklare voorbeelden ter beschikking hebben gesteld. We zijn eveneens blij je in deze herziene uitgave de alternatieve werkvormen voor te stellen die respectievelijk door de bibliotheken van Maaseik, Herk-de-Stad en Kortrijk zijn ontwikkeld.

We hopen dat deze leidraad een bron van inspiratie mag zijn en willen je alvast veel succes wensen met de opstart van je eigen BIBAH-dienst.

Werkgroep doelgroepenwerking, SBB Vlaams-Brabant Contactpersoon: Pieter Gasia [email protected] Opgemaakt: mei 2005

Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken Contactpersoon: Katrien Debels [email protected] Herziene uitgave: november 2007

BI B THE LIO EK

6

2/

-AAN-HUIS

Wie neemt de werking onder zijn/ haar vleugels?

Hoewel we later nog zullen zien dat het samenwerken met lokale organisaties (OCMW, thuiszorg) voor deze dienstverlening om velerlei redenen wenselijk kan zijn, gaat het initiatief natuurlijk uit van de bibliotheek. Daarom is het belangrijk van bij de start de coördinatie en de verantwoordelijkheid aan één bibliotheekmedewerker toe te wijzen. Deze persoon kan dan een dubbele taak vervullen:

binnen de bibliotheek de dienstverlening in goede banen leiden en coördineren. fungeren als aanspreekpunt voor zowel de eventuele, externe partner als voor de BIBAH-gebruiker. Omdat de doelgroep van deze dienstverlening overwegend bestaat uit senioren, is het wenselijk dat de bibliotheekmedewerker voeling heeft met deze doelgroep. Zeker als er beslist wordt dat de medewerker zelf ter plaatse gaat, zal de mate waarin de dienstverlening succes heeft, mee afhangen van de wijze waarop de medewerker zich kan inleven in de behoeften van deze doelgroep (Een praatje over het weer of de kleinkinderen, kan voor hen minstens even belangrijk zijn als de bibliotheekmaterialen die je hen brengt).

3/

Hoeveel tijd krijgt de bibliotheekmedewerker hiervoor?

Hoeveel werktijd deze dienstverlening zal vereisen, is moeilijk op voorhand vast te leggen. Wat wel kan bepaald worden, is welke factoren een rol zullen spelen in de tijd die dit alles zal vergen van de bibliotheekmedewerker:

de mate waarin de volledige dienstverlening zelf wordt gedragen of wordt uitbesteed aan een partner de doelgroep die van deze dienstverlening mag gebruikmaken de frequentie van de bezoeken aan huis. De eerste factor is duidelijk: hoe meer de bibliotheek zelf wil doen, hoe meer tijd er nodig zal zijn om dit te kunnen doen. Omgekeerd is het ook zo dat als de dienstverlening zo weinig mogelijk werktijd mag opeisen, het binnen deze factor is dat de meeste besparing kan gedaan worden. Maar hier komen we zeker nog uitvoerig op de terug. De tweede factor die een rol kan spelen is de doelgroep van deze werking. Hoe breed of hoe strak wordt die afgebakend? Richt de werking zich enkel naar hoogbejaarde inwoners of naar alle niet-mobiele mensen ongeacht de leeftijd? Hoe wordt er bepaald of iemand niet-mobiel genoeg is om in aanmerking te komen? Via een gesprek of enkel op doktersadvies? Hoe lang moet iemand niet-mobiel zijn om in aanmerking te kunnen komen? Waarom niet iedereen bedienen die naar een dergelijke dienstverlening vraagt? Al deze vragen vereisen een antwoord en zullen bepalen hoe groot de potentiële doelgroep zal zijn en hoeveel tijd het zal vergen om hen te bedienen. Kortom, hoe strakker je het profiel van de mogelijke gebruiker maakt, hoe kleiner je aantal effectieve aanvragers zal zijn en hoe minder werktijd dit alles zal vergen.

De derde factor behoeft ook weinig woorden. Als je vaak aan huis gaat, zal dit meer werk en tijd vragen dan wanneer de bezoekjes eerder beperkt in aantal zijn. In de meeste bibliotheken die de dienstverlening al hebben opgestart, wordt geopteerd voor één bezoek per maand. Dit biedt als voordelen:

duidelijkheid voor de klanten komt overeen met de behoefte van de klanten haalbaar voor de bibliotheken qua tijdsinvestering Goed om weten is verder nog dat in de wintermaanden meer mensen willen gebruikmaken van BIBAH dan in de zomermaanden. In de zomermaanden zal er dus minder tijd moeten worden vrijgemaakt.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

4/

7

Wat moeten we zelf doen?

Voor het organiseren van BIBAH is het wenselijk een partner erbij te betrekken die een aantal taken op zich zal kunnen nemen. Maar niet alle taken kunnen uitbesteed worden. De volgende 2 taken kunnen best door de bibliotheek zelf worden opgenomen:

het ter beschikking stellen van de boeken en andere materialen (4.1.) het systeem van uitlenen (4.2.)

4.1. Ter beschikking stellen van boeken en/of andere materialen De belangrijkste vereiste om een BIBAH te kunnen opstarten is beschikken over een collectie boeken en eventueel andere materialen (tijdschriften, AVM) én over een systeem beschikken om deze zonder problemen uit te lenen aan het publiek. Elke bibliotheek voldoet aan beide voorwaarden en deze taak is dus zonder twijfel enkel weggelegd voor de bibliotheek. Toch is het belangrijk dat er bij beide facetten wat uitgebreider wordt stilgestaan.

4.1.1. De collectie Bij het opstarten van BIBAH zijn er, wat betreft de collectie, 2 belangrijke vragen die moeten beantwoord worden:

In welke mate stellen we onze collectie beschikbaar voor de leners van BIBAH? (4.1.2.) Voldoet onze huidige collectie aan de behoeften van de leners van BIBAH? (4.1.3.)

4.1.2. Beschikbare collectie en wijze van aanbieden aan de niet-mobiele gebruiker Kortweg kan gesteld worden dat de leners van BIBAH dezelfde materialen moeten kunnen lenen als elke (mobiele) bibliotheekgebruiker. In de praktijk kan dit heel wat extra werk betekenen waarbij veel afhangt van de manier waarop de uitleen voor BIBAH wordt georganiseerd. We geven hieronder een aantal mogelijke werkwijzen en hun bijbehorende voor- en nadelen.

BI B EK

THE LIO

8

-AAN-HUIS

Werkwijzen

Voordelen

Nadelen

1. Aan de hand van een individueel gesprek wordt er gepeild naar de voorkeuren van de BIBAHgebruiker. Op basis van deze informatie wordt telkens een pakketje samengesteld door de bibliothecaris/partnermedewerker. (Bv. Op basis van het gesprek wordt voor een bepaalde gebruiker bij elk bezoek 3 grootletterboeken geselecteerd, 1 actiefilm(dvd) en 1 cd klassieke muziek.)

gebruiker kan alle materialen lenen het beschikbaar stellen van deze materialen betekent geen extra werk de bezoeken kunnen kort gehouden worden: afgeven nieuwe pakket en ontvangen oude

gebruiker kan op het ogenblik van je bezoek niet zelf kiezen feedbacksysteem noodzakelijk om zeker te zijn dat de pakketjes voldoen aan de behoefte extra administratie voor de betalingen AVM

Behoefteformulieren: zie bijlage 8

2. Aan de hand van een individueel gesprek wordt er gepeild naar de voorkeuren van de BIBAH-gebruiker. Op basis van alle gebruikersprofielen van de BIBAH-gebruikers, worden 'bakken' samengesteld. Bij elke gebruiker worden die 'bakken' mee binnengenomen waarvan de gebruiker tijdens het eerste gesprek interesse voor heeft getoond. (Bv. Bak Groteletterboeken, Bak Thrillers, Bak Nonfictie, Bak Tijdschriften, Bak Muziek, Bak cd&dvd, Bak Strips,enz.)

3. De BIBAH-gebruiker belt of mailt zijn wensen een week voor het bezoek door naar de bibliothecaris. Hierbij kan het gaan om specifieke titels, maar ook om materiaalsoorten en genres waarbij de bibliothecaris dan een selectie dient te maken. Op basis van deze bestellijst wordt dan een pakketje klaargemaakt. (Bv. Bestelling de heer Kok: 1. De ontdekking van de hemel; H. Mulisch (roman of film) 2. Desire; Bob Dylan (cd) 3. Reisgidsen over Australië

4. De combinatie van werkwijze 2 en 3. Aan de hand van een individueel gesprek wordt er gepeild naar de voorkeuren van de BIBAHgebruiker. Op basis hiervan worden dan voor alle BIBAH-gebruikers een drietal bakken samengesteld (Bv. Grootletterbak, fictiebak en non-fictiebak) Voor de overige wensen moet dan telkens een specifieke vraag gesteld worden door de BIBAHgebruiker (Bv. Volgende bezoek een cd van Gabriel Rios meebrengen en strips van Vae Victis)

gebruiker kan alle materialen lenen de gebruiker kan tijdens het bezoek zelf nog kiezen waar hij/zij zin in heeft

vergt extra werk en tijd: het samenstellen van de 'bakken', het binnendragen van de bakken, het laten kiezen uit verschillende bakken; het vervoeren van de materialen extra administratie voor de betalingen AVM

extra administratie voor de gebruiker kan alle materialen lenen

afhankelijkheid van de gebruiker

betalingen AVM

vereist een (te grote) inspanning van de BIBAH-gebruiker

wordt zo klein mogelijk gehouden

vereist minder werk en tijd van de bibliotheek

extra administratie voor de betalingen AVM

het volledige aanbod is uitleenbaar

keuzevrijheid voor de boeken blijft tijdens het bezoek gegarandeerd.

weinig of geen extra werk voor de bibliotheek

keuze uit het bibaanbod wordt sterk ingekrompen

5. De werkwijze 1, 2 of 3 waarbij echter wordt geopteerd enkel boekmaterialen uit te lenen.

de BIBAH-gebruiker die niet leest, valt uit de boot

beantwoordt in de praktijk aan de grootste vraag van de BIBAHgebruiker bespaart administratief werk en tijd

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

9

4.1.3. Behoeften van de leners Een tweede vraag die er in verband met de collectie dient gesteld te worden is de vraag of de huidige, beschikbare collectie voldoet aan de behoeften van de BIBAH-gebruikers. Bij het opbouwen van een cliënteel aan BIBAH-gebruikers zal snel duidelijk worden dat het overgrote deel van deze groep zal bestaan uit bejaarden en zelfs hoogbejaarden. Een praktisch gevolg hiervan is dat de vraag naar grootletterboeken (GLB) merkelijk hoger zal liggen dan bij de gemiddelde bibliotheekgebruiker. Deze vraag kan op 2 manieren opgevangen worden:

De bibliotheek breidt haar collectie GLB’s fors uit. Voor Vlaams-Brabant: Een collectie bestaat steeds uit 100 grootletterboeken en kan door een openbare bibliotheek geleend worden voor een periode van 5 maanden. De bibliotheek ontvangt een lijst van de boeken van de geleende collectie en ondertekent een ontvangstbewijs. Na 5 maanden dient de collectie teruggebracht te worden en kan deze ingeruild worden voor een nieuwe. Om een collectie te reserveren volstaat het een mailtje te sturen naar [email protected]. Een van onze medewerkers neemt dan contact op met de bibliotheek voor de concrete afspraken. Voor meer informatie over het systeem kan je steeds terecht bij Sara Den Temst (016-26 76 95). Voor Limburg: Het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken (PSLB) beschikt over meerdere pakketten grootletterboeken. Een pakket documenten kan men voor een periode van zes maanden lenen. Na die zes maanden kan het pakket vervangen worden door een ander pakket. Verlengen is ook mogelijk zolang het pakket niet gereserveerd werd door een andere bibliotheek. Je kan de collecties rechtstreeks aanvragen bij de Provinciale Bibliotheek Limburg, Martelarenlaan 17, 3500 Hasselt. Je contactpersoon is mevrouw Jacqueline Van Baelen via 011/29 59 41 of [email protected] Daarnaast is het mogelijk dat BIBAH voor blinden en slechtzienden het antwoord is om vanaf nu te kunnen gebruikmaken van het bibliotheekaanbod. Zij zullen zich zeker interesseren in de muziek en filmcollectie die je hen kan aanbieden, maar ook zij willen zich natuurlijk kunnen verliezen in een goed boek. Ook hier kan de bibliotheek weer op 2 manieren een antwoord bieden:

De bibliotheek vervult de functie van intermediair en verwijst hen door naar de Vlaamse Luister- en Braillebibliotheek of de Vlaamse Klank- en Braillebibliotheek ‘Licht en Liefde’ vzw (zie bijlage1). In de praktijk kan dit betekenen dat je de gebruiker begeleidt bij de eerste aanvra(a)g(en).

De bibliotheek vraagt zelf een collectie aan en stelt die dan ter beschikking van de BIBAH-gebruiker.

4.2. Het systeem van uitlenen 4.2.1. Bijhouden wie welke boeken heeft geleend Quasi alle bibliotheken maken op dit ogenblik gebruik van een geautomatiseerd bibliotheeksysteem, maar met BIBAH wordt er aan de oude ambachtelijke kwaliteiten van de bibliothecaris inzake uitlening geappelleerd: met pen en papier noteren wie welke boeken heeft geleend. De enige manier om dit extra werk te ontwijken is met op voorhand samengestelde pakketjes te werken. De materialen kunnen dan automatisch ingevoerd worden in de computer, waarna er een uitleenticket wordt getrokken dat aan de BIBAH-gebruiker wordt bezorgd. Hoe praktisch dit alles ook lijkt, het weegt ons inziens niet op tegen het belang dat BIBAH-gebruikers hechten aan de vrije keuze op de dag zelf. De bibliotheek kan daarentegen ook per BIBAH- gebruiker een document bijhouden waarop de uitgeleende materialen tijdens het bezoek worden genoteerd. Aan de hand van dit document kan de invoer in de bibliotheek dan gebeuren. Een dergelijk document bevat:

naam van de BIBAH-gebruiker titels van de geleende materialen

BI B THE LIO EK

10

-AAN-HUIS

auteur/uitvoeder barcode datum uitleen Mogelijke extra info: data van alle bezoeken gedurende een jaar de voorkeuren van de BIBAH-gebruiker contactgegevens van de gebruiker Voorbeelden van dergelijke documenten zijn in de bijlagen terug te vinden.

Het document kan best een heel jaar overspannen. Naarmate het jaar vordert, wordt het vaak moeilijker bij te houden wie wat al heeft geleend. Het is dan makkelijk als je maar door het document hoeft te bladeren om dit te checken. Met toestemming van de lener kan je de lenerhistoriek ook geautomatiseerd bijhouden.

4.2.2. De lener informeren over de materialen in haar/zijn bezit en de datum van het volgende bezoek Elke mens kan een geheugensteuntje gebruiken om te weten welke materialen hij of zij weer heeft uitgeleend. Gezien de leeftijd van de gemiddelde BIBAH-gebruiker is het dan ook zeker noodzakelijk dat dit gebeurt. De makkelijkste manier is het uitleendocument dat hierboven besproken werd gewoon in tweevoud aan te maken en aan te vullen en dit dan aan de gebruiker te bezorgen. Er kan natuurlijk ook een meer afgeslankte versie gemaakt worden, want uiteindelijk is de BIBAHgebruiker weinig met de vermelding van de barcodes.

Een ander belangrijk aspect is natuurlijk dat de BIBAH-gebruiker weet wanneer hij/zij een volgend bezoek mag verwachten. Hiervoor kunnen een 4-tal methoden worden gebruikt:

een kaartje met de datum van het volgende bezoek dat tevens als bladwijzer kan worden gebruikt een overzicht van alle data op het uitleendocument vermelden vertellen tijdens het laatste bezoek een week vooraf de gebruiker telefonisch aan het bezoek herinneren.

Het is altijd mogelijk om de 4 methoden toe te passen, maar dat hoeft helemaal niet. Toch zal een combinatie van een aantal methoden wenselijker en effectiever zijn, dan wanneer er slechts één wordt toegepast. Voorbeelden van methoden 1 en 2 vind je terug in de bijlage 3 en de bijlage 2. Zorg er steeds voor dat de BIBAH-gebruiker het telefoonnummer van de contactpersoon in de bibliotheek en/of de partnerorganisatie bezit én dat de bibliotheek en/of de partnerorganisatie het nummer van de BIBAH-gebruiker bezit. Zo kunnen beide partijen elkaar verwittigen als een bezoek onverwacht niet kan plaatsvinden.

4.2.3. Aanrekenen tarieven Alles gratis aanbieden is het meest laagdrempelig. Hoewel dit misschien niet altijd haalbaar is, is dit wel het gewenste streefdoel. De meeste bibliotheken die BIBAH aanbieden, bieden volgende service zeker gratis aan: de bedeling aan huis de lidmaatschapskosten (omdat het vaak gaat over 60-plussers) uitleen materialen die ook gratis zijn voor elke gebruiker (boeken, tijdschriften, strips,...) Voor de materialen die andere bibliotheekgebruikers wel dienen te betalen, kan de bibliotheek zich afvragen of dit voor de BIBAH-gebruikers ook wenselijk is: Is deze inkomst echt noodzakelijk? Moet de vraag naar deze materialen eerder afgeremd worden? Indien het antwoord op beide vragen negatief is, dan is het beter voor de BIBAH-gebruiker deze materialen gratis ter beschikking te stellen. Hoewel het evident is, vermelden we het toch even: de bibliotheek kan deze gebruikers geen boete opleggen voor het laattijdig inleveren van de boeken. Dit ligt buiten hun verantwoordelijkheid en hoeft dan ook niet ter sprake te komen in het gesprek met de gebruiker.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

5/

11

Wat kunnen we zelf doen of in samenwerking met een partner?

5.1. Materialen maandelijks samenstellen/klaarzetten/terugzetten Het maandelijks samenstellen/klaarzetten/terugzetten van de materialen is in de eerste plaats een taak voor de bibliotheek. Toch zou er kunnen voor worden geopteerd dat de eventuele partner op termijn ook dit werk voor zijn/haar rekening neemt. Door de eerste maanden 'mee te lopen' als de bibliothecaris of de medewerker de samenstelling doet, krijgt de partner inzicht in wat dit werk inhoudt. Als beide partijen ervaren dat de partner voldoende inzicht heeft in wat er dient te gebeuren, kan de partner deze taak overnemen. Toch zouden we willen aanraden dit werk als bibliotheek zo veel mogelijk zelf op te nemen of samen met de partner, omdat anders de bibliotheek haar voeling met deze dienstverlening al te veel zou verliezen. Zeker als niemand van de bibliotheek mee op huisbezoek gaat.

5.2. Praktische organisatie huisbezoeken Rudimentair zou kunnen gesteld worden dat er 3 manieren zijn om de huisbezoeken te organiseren, die elk hun voordelen en nadelen hebben. Welke voor- en nadelen het zwaarst doorwegen hangt af van de lokale mogelijkheden. We zetten ze hier even op een rijtje:

5.2.1. De bibliotheek verzorgt de huisbezoeken Voordelen

de bibliotheek doet de hele BIBAH-dienstverlening en behoudt zodoende het overzicht over en de mogelijkheid tot ingrijpen in elk facet van de dienstverlening (zonder rekening te moeten houden met een externe partner) de BIBAH-gebruiker kan gebruikmaken van de knowhow van de bibliotheekmedewerker in zijn/haar keuze van de materialen. Nadelen

de bibliotheek staat er volledig alleen voor om BIBAH-gebruikers te werven en beschikt niet over de toegangskanalen waar mogelijke partners (OCMW, mantelzorg...) wel over beschikken de bibliotheek heeft over het algemeen weinig ervaring in het omgaan met deze doelgroep, terwijl voornoemde partners dat wel hebben het afleggen van de bezoeken is een tijdrovende bezigheid (ong. 20 minuten per bezoek), tijd die verloren is voor de reguliere bibliotheekwerking. 5.2.2. De partner verzorgt de huisbezoeken Voordelen

een partner die thuisdiensten aanbiedt, heeft door haar werking toegang tot de doelgroep van BIBAH, namelijk zij die niet voldoende mobiel (meer) zijn de partner heeft ervaring in de omgang met deze doelgroep en geniet het vertrouwen van deze mensen (zeer belangrijk!) de huisbezoeken, die tijdrovend zijn, hoeven niet door de bibliotheek gedaan worden, zodat deze tijd voor andere zaken kan gebruikt worden. Nadelen

de partner beschikt niet over de knowhow van de bibliotheek de bibliotheek heeft geen zicht op dit facet van de dienstverlening tenzij er specifiek om feedback wordt gevraagd aan de gebruiker én de partner.

BI B EK

THE LIO

12

-AAN-HUIS

5.2.3.De bibliotheek en de partner verzorgen de huisbezoeken samen Voordelen

de voordelen van de eerste twee manieren zijn in hoofdzaak van toepassing beide kunnen zich tijdens het bezoek wijden aan wat ze het best kunnen uitlaatklep voor elkaar als een bezoek confronterend of belastend was. het binnen en buiten dragen van de 'bakken' kan gezamenlijk gedaan worden zodat het minder belastend is.

Nadelen

2 mensen wijden hun tijd aan deze bezoeken wat natuurlijk een zekere luxe is de bibliotheekmedewerker en de partner moeten goed met elkaar kunnen opschieten wat natuurlijk niet altijd evident is.

5.2.4. Wenselijke formule Logischerwijs kan gesteld worden dat de formule met het meeste voordelen en het minste nadelen de meest wenselijke formule is. Dit zou dus formule 3 zijn, maar omdat het zo tijdrovend is, is dit voor veel bibliotheken een onhaalbare kaart. Daarom is formule 2 ons inzien de meest ideale en de meest realistische. Toch blijft het ook hier noodzakelijk dat de bibliotheek bij het eerste bezoek aanwezig is om te peilen naar de behoeften van de nieuwe BIBAH-gebruiker. Maar hierover lees je meer onder punt 8: Opstart.

Welke formule er ook gekozen wordt, zorg ervoor dat steeds dezelfde persoon of personen de bezoeken aflegt of afleggen. Het is belangrijk dat er een band ontstaat tussen de BIBAH-gebruiker en bibliotheekmedewerker en/of partner. Uit de praktijk blijkt dat veel gebruikers afhaken als er een groot verloop is in de mensen die de bezoeken afleggen.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

6/

13

Samenwerken met partners

Voor het organiseren van deze dienstverlening naar de gebruiker toe zijn, zoals eerder vermeld, verschillende werkwijzen mogelijk. Belangrijk hierbij is dat er door de bibliotheek een weloverwogen keuze wordt gemaakt waarbij rekening wordt gehouden met diverse factoren (tijd, kennis, betrokkenheid,...). Welke keuze er ook wordt gemaakt het is noodzakelijk dat een bibliotheekmedewerker coördinator én vast aanspreekpunt is voor deze dienstverlening.

6.1. De bibliotheek werkt samen met 'eigen' vrijwilligers Indien je kiest om met “eigen” vrijwilligers te werken, dien je hierrond heel wat afspraken te maken over:

hoe je deze vrijwilligers rekruteert en wie hiervoor de verantwoordelijkheid neemt; hoe de verzekering, de verplaatsingskosten en eventuele onkostenvergoeding worden geregeld hoe je de op- en begeleiding, ondersteuning en motivering van deze vrijwilligers zal organiseren. Het steunpunt vrijwilligerswerk Vlaams-Brabant kan je helpen met info over vrijwilligerswerking (rechtstreekse vragen kan je mailen naar [email protected] ten aanzien van Karin Olislaegers; voor meer algemene info kan je ook terecht op Provincie Vlaams-Brabant en in bijlage 5). Het steunpunt ondersteunt de lokale besturen i.v.m. alle aspecten van het vrijwilligerswerk. Wellicht is er binnen de andere gemeentelijke diensten al kennis in huis over het werken met vrijwilligers. Houd er rekening mee dat het werken met vrijwilligers niet vrijblijvend is noch aan de zijde van de bibliotheek noch aan de zijde van de vrijwilliger. Voor Vlaams-Brabant Contactinformatie: Steunpunt Vrijwilligerswerk Provincie Vlaams-Brabant Provincieplein 1, 3010 Leuven tel: 016/26 73 25, fax: 016/26 73 01 mailto [email protected] Openingsuren: elke weekdag van 8u30-16u30 (behalve op woensdag) Voor Limburg: Het steunpunt Vrijwilligerswerk Limburg kan je helpen met de info over de vrijwilligerswerking. www.limburg.be (Zie ook bijlage 5) Coördinator Steunpunt: Peter Vananderoye Contactinformatie: Steunpunt Vrijwilligerswerk Provincie Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt tel: 011-23 72 24, fax: 011-23 82 80 mailto [email protected] Openingsuren elke weekdag van 9u tot 12u en van 13u30 tot 17u. Bezoek op afspraak

6.2. De bibliotheek werkt samen met het OCMW In elke gemeente is er een OCMW actief dat een waaier van diensten organiseert. Op het terrein van de thuishulpdiensten is het OCMW zeker vertrouwd met de doelgroep waartoe ook de "niet-mobiele" personen behoren. In de praktijk blijkt deze formule het meest te worden gebruikt. Neem contact op met het OCMW richt een schrijven aan de OCMW-secretaris en vraag hierin of je toelichting kan komen geven bij je vraag ( laat de brief uitgaan van het Beheersorgaan); of vraag een afspraak met de OCMW-secretaris en bespreek het onderwerp. Vraag of je, evt. samen met iemand uit het Beheersorgaan, de bedoeling kan toelichten en informatie kan geven op de OCMW-raad; werk dit goed uit: pas dit binnen een sociale context; duid op de meerwaarde van het OCMW bij deze dienstverlening; zorg dat je op de hoogte bent van de huidige dienstverlening van het OCMW en wijs op de samenwerkingsmogelijkheden; wees duidelijk over de praktische ondersteuning (auto; tijdsinvestering...); geef voorbeelden uit de buurgemeenten ;...

BI B THE LIO EK

14

-AAN-HUIS

Werk de uiteindelijke afspraken met de OCMW-medewerker goed uit:

1ste bezoek aan huis bij 'lezer": medewerker OCMW en medewerker bibliotheek. TIP: Voorzie vorming voor de poetsvrouwen en het personeel van de thuisbedeling zodat zij vragen in verband met BIBAH correct kunnen beantwoorden. timing volgende bezoeken: schema opmaken - maandelijkse bedeling organisatorisch: wanneer ligt boekenpakket of staan de bakken klaar voor de OCMW medewerker hoe/wanneer worden die teruggebracht bespreek de administratieve afhandelingen het doorgeven van info over huisbezoeken: trek hier wat tijd uit voor contact met OCMW-medewerker evalueer de werking jaarlijks OCMW is ook goed geplaatst om nieuwe "lezers" te detecteren. Gebruik het OCMW zeker ook als bekendmakingkanaal.

6.3. De bibliotheek werkt samen met mantelorganisaties In quasi elke gemeente (parochie/wijk) zijn er meerdere mantelverenigingen actief. (De grootste zijn Ons Zorgnetwerk; Werkgroep Thuisverzorgers, Ziekenzorg, Steunpunt Thuiszorg en vzw Ondersteuning in de thuiszorg). Deze vrijwilligers gaan al op ziekenbezoek bij langdurige zieken en kennen de doelgroep dan ook goed. Deze organisaties zijn ook goed geplaatst om nieuwe "lezers" te detecteren. Gebruik ze zeker ook als bekendmakingskanaal (zie hierboven/hieronder).

via de sociale kaart van de gemeente en via de gemeentelijke ambtenaar verantwoordelijk voor thuiszorg krijg je een overzicht van de organisaties die in jouw werkgebied actief zijn. Langs deze weg kan je ook het gemakkelijkst contacten leggen. neem contact op met de verantwoordelijke en maak een afspraak om de werking van een BIBAH toe te lichten tips: pas dit binnen de sociale context, wees duidelijk over wat de doelstellingen zijn, wijs op de samenwerkingsaspecten, wees duidelijk over de verwachte inbreng... Stel voor om dit toe te lichten op een bijeenkomst van de vrijwilligers die op huisbezoek gaan er moet goed worden afgesproken wie de vrijwilligers verzekert: de vrijwilligers zijn immers al verzekerd via hun organisatie; de organisatie moet in haar verzekering dan specificeren dat de vrijwilligers ook materialen aan huis brengen Het zou in dit geval logisch zijn als de gemeente de verplaatsingskosten op zich neemt. Maak correcte afspraken met de vrijwilligers: 1ste bezoek aan huis bij 'lezer": vrijwilliger en medewerker bibliotheek. timing volgende bezoeken: schema opmaken - maandelijkse bedeling wanneer ligt boekenpakket of staan de bakken klaar - bespreek de administratieve afhandelingen - hoe/wanneer worden die teruggebracht - het doorgeven van info over huisbezoeken: trek hier wat tijd voor uit

evalueer de samenwerking jaarlijks organiseer een (jaarlijkse) activiteit voor de vrijwilligers en laat deze in de bibliotheek plaatsvinden.

6.4. Andere inspirerende samenwerkingen Hoewel er in de meeste gevallen wordt gekozen om de werking volledig onder eigen vleugels te laten vliegen of met het OCMW samen te werken, zijn er nog samenwerkingsvoorbeelden die de moeite waard zijn om te overwegen. Alles hangt af van de lokale context welke vorm uiteindelijk het meest te verkiezen valt. We geven hier enkele inspirerende voorbeelden, maar het zijn zeker niet de enige alternatieve vormen.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

15

6.4.1. Samenwerken met de Post (Maaseik) De bibliotheek van Maaseik startte in 2005 met een bibliotheekwerking aan huis en dit in samenwerking met De Post. Bij aanvang van het project deden 7 mensen een beroep op deze dienstverlening maar het aantal gebruikers ging sindsdien in stijgende lijn en in maart 2007 waren dat er al 22. Concreet werkt de samenwerking als volgt: De bibliotheek: bezoekt nieuwe kandidaten eerst zelf om de werking uit te leggen en een lezersprofiel op te stellen maakt de pakketten klaar en verwerkt de terugbezorgde pakketten geldt als contactpunt voor vragen of wensen De Post: bezorgt eenmaal om de vier weken op dinsdag of donderdag het klaargemaakte pakket en neemt het gelezen pakket weer mee laat de gebruiker tekenen voor ontvangst. Indien de gebruiker niet aanwezig is, gaat het pakket terug naar de bibliotheek De kostprijs: de gebruiker betaalt enkel het jaarlijks lidgeld. De dienstverlening wordt gratis aangeboden. de bibliotheek betaalt euro 4.20 per zending (leveren & terughalen). Het verpakkingsmateriaal kost 0,20 euro per pakket. Voor meer info verwijzen we u door naar de bibliotheek van Maaseik.

6.4.2. Samenwerken met een Anders Mobielen Centrale (Herk-de-Stad) De bibliotheek van Herk-de-Stad vond dan weer in de Anders mobielen Centrale de geschikte samenwerkingspartner om een bibliotheek aan huis op te starten. Deze partner maakt het mogelijk dat minder mobielen mensen toch hun keuze zelf kunnen maken in de bibliotheek. Toch blijft het ook binnen deze constructie mogelijk om een boekenpakket thuis te ontvangen. Praktisch uitwerking: de gebruiker geeft 3 dagen voor zijn bezoek aan dat hij /zij willen komen er wordt dan een afspraak gemaakt met een chauffeur van de Anders Mobielen Centrale deze chauffeur brengt de gebruiker dan op het afgesproken moment naar de bibliotheek de gebruiker kan dan, eventueel met hulp van een bibliotheekmedewerker, zijn keuze maken. de chauffeur brengt de gebruiker dan weer huiswaarts Opmerking: deze dienstverlening geeft minder mobiele mensen de kans de bibliotheek te bezoeken, maar de kosten van de verplaatsing moet de gebruiker betalen. Misschien toch een drempel die mensen kan weerhouden hier gebruik van te maken. Voor meer info verwijzen we u door naar de bibliotheek van Herk-de-Stad. (013-55 39 01) of [email protected] Uitbreidingsideetje! Herk-de-Stad: In samenwerking met een revalidatiecentrum en radio Lorali organiseert de bibliotheek van Herk-de-Stad elke 2de donderdag van de maand een voorleesmoment vanuit het revalidatiecentrum. Er wordt dat muziek afgewisseld met het voorlezen van gedichten en verhalen. Verzoekjes kunnen aangevraagd worden via de bibliotheek.

6.4.3. Samenwerken met een tewerkstellingsorganisatie (Kortrijk) Onder de noemer boek@huis zijn de bibliotheek van Kortrijk en de vzw Fietsrijk/Kantwerk in 2005 een bibliotheek aan huis gestart. Met steun van het Europees sociaal fonds, de stad Kortrijk en het OCMW kunnen jongeren hier een eerste werkervaring opdoen. Zij brengen de boekpakketten aan huis en volgen heel de dienstverlening samen met de bibliotheek op. Praktische uitwerking: een gebruiker kan elke dinsdag- en donderdagvoormiddag zijn/haar bestelling doorbellen de jongeren brengen deze bestelling aan huis en nemen gelezen pakketten weer mee de gebruiker betaalt het jaarlijks lidgeld en 1,00 euro per levering Voor meer info verwijzen we u door naar de bibliotheek van Kortrijk.(056-27 75 00)

6.5. De bibliotheek gaat zelf met de materialen aan huis Deze werkwijze houdt in dat de bibliotheek alles in handen neemt. De voorbereidingen (klaarmaken van de boekenpakketten, administratieve afwerking...) én het op vaste tijdstippen bezoeken van de niet-mobiele lezer gebeuren door de bibliotheekmedewerker. Dit heeft het voordeel dat één persoon de volledige coördinatie op zich neemt en deze persoon een overzicht behoudt over de werking. Uiteraard betekent dit een eerder zware tijdsinvestering vanuit de bibliotheek. Houd er rekening mee dat de bezoeken aan huis ook een psychologische belasting kunnen betekenen voor de medewerker.

BI B THE LIO EK

16

7/

-AAN-HUIS

Promotie naar het doelpubliek

7.1. Algemene principes Er zijn veel manieren en veel kanalen om de nieuwe dienstverlening kenbaar te maken bij het doelpubliek. Maar zoals bij elke vorm van promotie zal de ene al effectiever zijn dan andere en is de combinatie van verschillende kanalen het meest doeltreffend. We zullen per mogelijk kanaal een aantal aandachtspunten en tips geven. In de bijlage 6 vind je ook een aantal algemene richtlijnen om met 50-plussers te communiceren. Hoewel 50-plussers niet de enige BIBAHgebruikers zullen zijn, zullen zij toch het grootst in aandeel zijn. Daarnaast is de kans dat hierdoor de niet-50plussers zouden afhaken eerder klein.

7.2. Kanalen 7.2.1 Folder Een folder is altijd een goede manier om te informeren en de aandacht te trekken! Beperk je tot het vermelden van de belangrijkste info (details leiden af). Zie bijlage 7.1. Waar leggen? Bij de dokter en apotheker. In de bibliotheek, het cultureel centrum, de parochiezaal, het gemeenthuis, het OCMW, plaatselijke middenstand, vestigingen ziekenfonds, enz. Probeer ze mee te geven met thuisverplegers en OCMW-medewerkers, in het gemeenteblad te steken of mee te sturen met het maandelijks OCMW-factuur. Voorbeeld folder: zie website streekgericht bibliotheekbeleid Vlaams-Brabant/ PSLB Limburg Sjabloonfolder van de provincie op website streekgericht bibliotheekbeleid Vlaams-Brabant/ PSLB Limburg (http://sbb.vlaamsbrabant.be rubriek doelgroepenwerking) of op de website van het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken (www.pslb.be bij de rubriek circulatie van documenten).

7.2.2. Aankondiging gemeenteblad Hanteer de algemene principes uit bijlage 6 bij het opstellen van de aankondiging: Wees bondig en duidelijk! 7.2.3. Mondelinge reclame via de partners Vraag OCMW-medewerkers, thuisverplegers enz. om reclame te maken voor deze dienstverlening. Bezorg hen extra info (bijvoorbeeld via brief: zie bijlage 7), Beter is echter dit via telefoon of een persoonlijk gesprek te doen. Bezorg hen zeker folders die ze kunnen afgeven.

7.2.4. Website De website is niet altijd het meest geschikte kanaal voor deze doelgroep, maar via de kinderen of de kleinkinderen kan de boodschap ook worden overgebracht. Hanteer ook hier bij het ontwerp de algemene principes. Bied eventueel ook de mogelijkheid aan om zich on line in te schrijven als BIBAH-gebruiker. Voorbeelden in de bijlage 8.

7.2.5. Affiche Hanteer ook hier bij het ontwerp de algemene principes Waar hangen? dokter, apotheker, in de bibliotheek, parochiezaal, gemeentehuis, cultureel centrum, OCMW, plaatselijke middenstand, vestigingen ziekenfonds, enz. Tip: Het is beter een aantal affiches naast elkaar op te hangen op één plaats, dan telkens één op zeer veel verschillende plaatsen.

7.2.6. Regionale pers Probeer de pers warm te maken voor een kort artikeltje Opgelet: Wat er in het artikel zal staan, heb je niet in de hand, wat een nadeel kan zijn. Tracht dit zo veel mogelijk te ondervangen door zelf een persbericht op te stellen en aan de journalist te bezorgen. Tips: - Probeer bij een persbericht de essentie te vatten in enkele zinnetjes en houd het kort. - Verwijs de pers voor verdere info door naar de verantwoordelijke, naar een persmap of (beter nog) een persdossier dat kan gedownload worden.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

8/

17

Opstart

8.1. Eerste huisbezoek Een eerste kennismakingsgesprek is belangrijk. Het sociale aspect speelt in deze omgeving een belangrijke rol (een bezoek met een boek). Daarnaast zoek je in dit eerste contact ook naar de interesses en voorkeur van de thuislezer. Heb aandacht voor de thuissituatie en leefomgeving van de persoon.

leg uit hoe de boekendienst aan huis in de praktijk werkt maandelijks bezoek met pakket of met keuzebakken hoeveel materialen en hoelang houden (soepelheid!) inschrijvingsgeld en/of andere kosten (soepelheid!) hoe het geregeld wordt bij terughalen en meebrengen nieuwe materialen (bv. bladwijzer waarop dag (en uur )wordt vermeld wanneer men opnieuw langskomt) telefoonnummer waarop tussentijds eventueel kan worden gebeld (zowel van de gebruiker als van de bibliotheek)

peilen naar interesses en wensen thuislezer aanbod bekendmaken (naast gedrukte materialen ook AVM, tijdschriften, gewone druk; grootletterdruk ...); verwijs, indien nodig, ook naar leeshulpmiddelen (vergrootglas, leeslineaal...) en verwijs ook naar het bestaan van "het gesproken boek" (zie info als bijlage) en bemiddel indien nodig als de persoon gewoon is/was om te lezen kan je een gesprek aangaan over wat hij/zij allemaal normaal leest; welke interesses; actuele materialen... mogelijkerwijs heeft de persoon een lijstje van gewenste materialen als persoon moeilijk zelf voorkeuren aanbrengt dien je die uit het gesprek te halen: TIPS:

-

overloop een behoefteformulier (zie de bijlage 8) werk met een titellijst pols naar hobby's, interesses, tv-programma's, muziek... sommige senioren hebben een pc en kunnen evt. de catalogus raadplegen breng een zichtcollectie mee.

Het bijhouden van een profiel (steekkaart) per gebruiker is interessant.

BI B EK

THE LIO

18

-AAN-HUIS

9/ Ondersteuning van de provincie Vlaams-Brabant en de provincie Limburg 9.1. Streekgericht bibliotheekbeleid Vlaams-Brabant Het Streekgericht Bibliotheekbeleid van Vlaams-Brabant heeft de voorbije jaren het opstarten van een BIBAH binnen haar doelgroepenwerking als speerpunt gehanteerd. Zo werden er studiedagen georganiseerd, een handleiding en voorbeeldfolders ontwikkeld en een permanente ondersteuning uitgebouwd. Voor alle relevante informatie hierover kan je terecht op http://sbb.vlaamsbrabant.be onder de rubriek doelgroepenwerking. Voor zeer specifieke vragen kan je terecht bij Pieter Gasia (016-26 76 36) of [email protected])

De permanente ondersteuning 1. Wisselcollecties Het SBB beschikt over een groot aantal wisselcollecties bestaande uit 100 grootletterboeken (Nederlandstalige en Franstalige) die voor een periode van 5 maanden kunnen ontleend worden. De wisselcollecties grootletterboeken breidt systematisch uit want elke nieuw grootletterboek wordt door het SBB aangekocht en in wisselcollectie gestoken. Meer info? Sara Den Temst (016-26 76 95, [email protected]), reserveringen via [email protected].

2. Vorming en opleiding Door het aanbieden van vormingen en opleidingen, probeert het SBB bibliotheken die een bibliotheek aan huis beginnen een goede start te helpen nemen. Aanvullend zullen er ook op regelmatige basis studiedagen rond dit onderwerp worden georganiseerd zodat steeds de vinger aan de pols wordt gehouden.

3. Koffers met luisterboeken en leeshulpmiddelen voor mensen met een leesbeperking Om de bibliotheek te ondersteunen in haar rol van informatiebemiddelaar stelt het SBB een aantal informatieve koffers ter beschikking. Deze zijn bruikbaar in de bibliotheek maar kunnen ook belangrijk zijn voor de personen die gebruik maken van de bibliotheek-aan-huis. Onder deze gebruikers zijn immers heel wat mensen die slechtziend zijn en die mogelijks niet meer gebaat zijn met een grootletterboek. Praktische leeshulpmiddelen en/of het gebruik van luisterboeken (daisyboeken) kunnen hier een oplossing bieden. Deze infokoffers bevatten: een daisyspeler daisyboeken van de VLBB basispakket leeshulpmiddelen (handloepe, leeslineaal, bladzijdeloepe, en loepe met verlichting) info- en promomaterialen en handleidingen Deze infokoffers kunnen worden uitgeleend via het gewone wisselcollectiecircuit: [email protected] Meer info over de materialen in de koffers vind je op http://sbb.vlaamsbrabant.be onder de rubriek wisselcollecties.

9.2 Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken Het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken ondersteunt de Limburgse bibliotheken in kader van het vervullen van hun sociale functie. Voor meer informatie kan je terecht bij Katrien Debels (011-23 75 45 of [email protected]) Volgende producten en diensten worden aangeboden in kader van bib-aan-huis:

1. Collecties voor bibliotheken Het PSLB beschikt over thema- en doelgroepencollecties voor bibliotheken, waarvan de collectie grootletterboeken de populairste en de meest uitgebreide is. De 10 collecties grootletterboeken, elk met ongeveer 50 boeken, worden jaarlijks verbeterd en uitgebreid. Reserveringen kunnen rechtstreeks bij de Provinciale Bibliotheek Limburg via contactpersoon Jacqueline Van Baelen: 011 29 59 14 of [email protected].

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

19

Voor meer informatie omtrent de inhoud van de collecties of i.v.m. uitleningen, kan je terecht op de website www.limburg.be/pslb .

2. Het subsidiereglement Circulatie van documenten Het subsidiereglement Circulatie van documenten bevat een belangrijk onderdeel voor bibliotheken die leveren aan huis. Relevante artikels:

Artikel 4 - Bib aan huis §1 Doelstelling Bibliotheken kunnen hun sociale functie opnemen door het uitbouwen van een boekendienst voor minder mobielen aan huis. Het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken wil de circulatie van documenten ten behoeve van deze dienstverlening financieel mogelijk maken. §2 Definitie Onder Bib aan huis wordt verstaan: een bibliotheek die documenten bezorgt aan mensen thuis; eventueel in samenwerking met andere actoren en/of vrijwilligers.

Artikel 7 - Bib aan huis §1 Verantwoordingsstukken Een bibliotheek die subsidies wenst te ontvangen voor het bezorgen van boeken aan minder mobielen is verplicht volgende documenten in te dienen: een ingevuld aanvraagformulier dat kan aangevraagd worden bij het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken, 5de Directie Cultuur, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt. Aan het aanvraagformulier wordt per levering een door de klant ondertekend formulier toegevoegd. Dit formulier is opgesteld door en opvraagbaar bij het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken. Ingeval van samenwerking met De Post volstaan facturen van De Post. §2 Aanvraag Bovenvermelde documenten worden voor uiterlijk 1 april van het nieuwe kalenderjaar bezorgd aan het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken, 5de directie Cultuur, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt.

Artikel 11 - Bib aan huis §1 Vergoeding Vergoeding per levering aan huis: 3,00 euro ongeacht het aantal documenten per levering. §2 Uitbetaling De subsidies worden jaarlijks uitbetaald na het kalenderjaar waarin de uitgaven plaatsvonden, op basis van de ingediende verantwoordingsstukken. Voor het volledige reglement en de standaard aanvraagformulieren, surf naar www.limburg.be/pslb.

3. Koffers met leeshulpmiddelen incl. korte opleiding, gids en folder Het PSLB heeft een aantal promokoffers voor slechtzienden laten samenstellen. Je kan in je bibliotheek aan de slag met deze koffer. Zo ontdek je als bibliotheek welke tools bruikbaar zijn naar een doelgroep van mensen met een leesbeperking. Wat zit er allemaal in de koffer? daisyspeler cd-rom met Daisysoftware daisyboeken van de VLBB verschillende leesloepen vergrootblad leesliniaal brochure Daisy en hulpmiddelen voor leesbeperkten: gids voor de bibliotheek affiches en folders VLBB Bij uitleen van de koffer hoort een korte opleiding van een halve dag over de algemene werking van de VLBB en Daisy(speler). Deze opleiding wordt verzorgd in samenwerking met het VLBB. Reserveringen kunnen rechtstreeks bij de Provinciale Bibliotheek Limburg via contactpersoon Jacqueline Van Baelen: 011 29 59 14 of [email protected]. Voor meer informatie omtrent de inhoud van de collecties of i.v.m. uitleningen, kan je terecht op de website www.limburg.be/pslb.

BI B EK

THE LIO

20

-AAN-HUIS

10/ Extra's 10.1. Reglement en lenerskaart voor de gebruiker Zoals elke gebruiker van de bibliotheek dient de BIBAH-gebruiker een bibliotheekreglement te ontvangen. Probeer echter voor de BIBAH-gebruiker een beperkt reglement te ontwerpen dat enkel artikelen bevat die voor hen van toepassing zijn.(zie bijlage 9) Houd er wel rekening mee om de geijkte weg te volgen om reglementswijzigingen te kunnen doorvoeren. De bibliotheek zal daarnaast natuurlijk ook een lenerskaart moeten aanmaken voor elke BIBAH-gebruiker. Het enige verschil met de modale bibliotheekgebruiker hierbij is dat deze kaart best in de bibliotheek wordt bijgehouden. De BIBAH-gebruiker kan thuis met deze kaart niets doen (tenzij eventueel verliezen).

10.2. Het verwennen van de BIBAH-gebruiker De BIBAH-dienstverlening is op zich al een mooi aanbod maar een extra verwennerij kan er altijd nog wel bij. De periodes rond Pasen, Sinterklaas, Kerstmis of de lokale kermis bieden een uitstekende mogelijkheid om de Sint of Kerstman eens mee te nemen of een chocoladen paasei tussen de boeken te verstoppen. De BIBAH-gebruikers waarderen dat meestal zeer sterk. Omgekeerd zal hij of zij die de bezoeken aflegt meestal kunnen rekenen op een warme ontvangst met vaak zelfs een koffie en een koekje.

10.3. Enkele cijfers In de eerste helft van 2007 werden de Vlaams-Brabantse bibliotheken een aantal vragen voorgelegd rond de werking van een bibliotheek aan huis. Dit leverde volgende (relatieve) cijfers op:

27 bibliotheken verzorgen een bibliotheek aan huis (t.o. 18 in 2003) 11 bibliotheken hebben de intentie om een bibliotheek aan huis op te starten Een bibliotheek aan huis vergt gemiddeld 8 uren werk per maand voor de bibliotheek (is minimaal en sterk afhankelijk van de formule waarin men werkt)

In totaal maken 339 mensen in Vlaams-Brabant gebruik van deze dienstverlening Aantal personen die boekendienst aan huis gebruiken: van 1 tot 38 personen (aantal is niet afhankelijk van grootte gemeente). Een gemeente als Kortenaken (7.578 inwoners) heeft 35 inwoners die gebruik maken van deze service terwijl gemeenten als Tervuren (20.816 inwoners) en Asse (29.334) slechts 1 of 2 personen bedienen. Andere (sociale) factoren spelen dus blijkbaar mee.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

21

11. Bibliotheken met een bibliotheekdienst aan huis Hoewel deze handleiding tot stand gekomen is vanuit de praktijk, toch verandert die praktijk voortdurend. Het is daarom raadzaam eens contact op te nemen met een naburige bibliotheek en te horen welke knelpunten en voordelen er verbonden zijn aan hun werkwijze. Daarom geven we hieronder alle bibliotheken waarvan we eind 2007 weten dat ze een bepaalde vorm van BIBAH aanbieden.

11.1. Bibliotheken met een bibliotheekdienst aan huis in Vlaams-Brabant Naam bibliotheek

Samenwerkingsvorm

Naam bibliotheek

Samenwerkingsvorm

Asse

vrijwilligers

Londerzeel

vrijwilligers

Begijnendijk

bib + ocmw

Machelen

bib

Bekkevoort

bib

Meise

ocmw

Diest

ocmw

Merchtem

vrijwilligers

Grimbergen

ocmw

Opwijk

andere

Habobib

ocmw

Oud-Heverlee

vrijwilligers

Halle

bib + andere (pwa)

Rotselaar

ocmw

Herent

andere

Ternat

bib

Holsbeek

ocmw (pwa)

Tervuren

bib

Huldenberg

ocmw

Tielt-Winge

bib

Kortenaken

bib

Vilvoorde

andere

Lennik

vrijwilligers

Wemmel

bib

Liedekerke

bib

Zaventem

bib

Linter

bib

11.2. Bibliotheken met een bibliotheekdienst aan huis in Limburg Naam bibliotheek

Samenwerkingsvorm

Naam bibliotheek

Samenwerkingsvorm

Hasselt

bib

Maaseik

bib + De Post

Hechtel-Eksel

bib + vrijwilliger

Opglabbeek

bib + ocmw

Herk-De-Stad

Anders Mobielen Centrale

Zonhoven

bib + ocmw

Leopoldsbrug

bib + dienstencentrum

BI B EK

THE LIO

22

-AAN-HUIS

BIJLAGE 1: Info voor mensen met een leeshandicap

Waar er oorspronkelijk twee organisaties actief waren (De Vlaamse Luister- en Braillebibliotheek én de Vlaamse Klank- en Braillebibliotheek Licht en Liefde) voor de doelgroep blinden en slechtzienden en bij uitbreiding voor iedereen die een visuele of leeshandicap heeft, zullen deze twee organisaties in de loop van 2008 geïntegreerd worden en zal er nog slechts één bibliotheekvoorziening zijn, erkend door de Vlaamse overheid, die diensten uitbouwt voor de doelgroep blinden, slechtzienden en personen met een leesbeperking. Deze organisatie zal brailleboeken en luisterboeken aanbieden. Waar deze luisterboeken tot voor kort op cassette werden aangeboden, worden deze nu aangemaakt op cd in het Daisy-formaat, dat speciaal is ontworpen voor een gebruiksvriendelijke toepassing van luisterboeken. Om meer mensen uit die ruime doelgroep te bereiken wil men expliciet werk maken van samenwerking met de openbare bibliotheken. Het gaat om een win-win situatie voor alle betrokkenen, want:

Men hoopt via de samenwerking de meer mobiele mensen uit de toenemende groep van slechtziende medioren (5060 jaar) en jongsenioren (60-70 jaar) te bereiken (= verbreding doelgroep)

De openbare bibliotheken kunnen door deze samenwerking hun dienstverlening continueren aan de klanten, die geleidelijk aan afhaken door gezichtsproblemen (= klantenbinding)

Leesgehandicapten raken niet geïsoleerd, maar kunnen blijvend gebruik maken van een basisdienstverlening die er is voor iedereen (= inclusieprincipe). Bovendien wijzen de cijfers uit dat de grootte van de groep van slechtziende medioren en jongsenioren de komende jaren explosief zal toenemen.

De wisselcollectie Vanaf 2006 kunnen de openbare bibliotheken gratis wisselcollecties van digitale luisterboeken in het Daisy-formaat uitlenen. Deze Daisy-boeken zijn enkel bestemd voor lezers met een visuele of andere leeshandicap. De Daisy-boeken worden voor de duurtijd van één jaar uitgeleend in pakketten van 100 fictietitels voor volwassenen op naam van de bibliotheek geproduceerd. Voor meer info of vragen: VLBB: 02 /423 04 11 of http://vlbb.bib.vlaanderen.be VKBB: 050/40 60 10 of http://www.vkbb.be Ter info: de collecties van VLBB en VKBB kan je raadplegen op http://daisybraille.bibliotheek.be Elke bibliotheek kan de wisselcollectie binnen haar eigen werking gebruiken zoals ze wil. Bijvoorbeeld voor rechtstreekse uitlening aan de eigen lezers of als onderdeel van haar wisselcollecties voor rust- en verzorgingstehuizen of voor haar boekendienst aan huis. Praktisch: Elk Daisy-boek is voorzien van een unieke barcode bruikbaar voor de uitlenende bibliotheek. Elk Daisy-schijfje bevat naast auteur, titel en speelduur ook de naam van de uitlenende bibliotheek. Het Daisy-schijfje kan je voorzien van een beveiligingsstrip. Het doosje met het Daisy-boek bevat auteur, titel en een korte annotatie. De titelbeschrijvingen van de Daisy-boeken uit de wisselcollecties worden ook ingevoerd in de Vlacc. Dit verhoogt het gebruiksgemak en de uniformiteit bij het werken met deze wisselcollecties. De opgenomen titels uit de wisselcollecties vindt u op http://zoeken.bibliotheek.be door als zoekterm ‘Daisy’ in te tikken en vervolgens als materiaalkeuze ‘Daisy’ aan te vinken. Het downloaden van deze titelbeschrijvingen dient titel per titel te gebeuren en is identiek aan het downloaden van andere Vlacc-records. De invoer in de Vlacc van deze Daisy-boeken laat toe dat de openbare bibliotheken de records kunnen overnemen (downloaden) in hun lokaal systeem voor de uitleenduur van de wisselcollectie.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

23

BIJLAGE 2: Daisyspeler

Daisy is de naam van het nieuwe standaardformaat voor luisterboeken op cd-rom en staat voor Digital Accessible Information System. Overal ter wereld worden luisterboeken in bibliotheken voor mensen met een leeshandicap nu in dat formaat geleverd. In Daisy-boeken is een digitale structuur aangebracht. Dankzij die structuur kan je door het boek bladeren, van zin naar zin, van bladzijde naar bladzijde en van hoofdstuk naar hoofdstuk. Zo kan je stukken opnieuw beluisteren of stiekem vooruit lezen. Het Daisy-boek wordt gebrand op een cd-rom en is het best beluisterbaar op de speciale Daisy-speler of via de Daisy-software (= freeware) op een pc. Alleen op deze wijze kan de lezer van alle navigatiefunctionaliteiten genieten. Deze uitgebreide navigatiestructuur en de hogere comprimeermogelijkheid (tot 22 uur speelduur op één cd-rom) wijzen op een meerwaarde tegenover het gewone luisterboek. Bovendien zijn er extra functionaliteiten, zoals: pauzes inlassen, erin bladeren of grasduinen, bladwijzers plaatsen en de favoriete passages herlezen, het geluid en de snelheid van het voorlezen regelen, ergens stoppen met lezen en automatisch herbeginnen op die plaats, een slaaptoets instellen waarbij na enige tijd de Daisy-speler zichzelf uitschakelt.

Daisy-boeken De Vlaamse Luister- en Braillebibliotheek (VLBB) leent Daisy-boeken uit, bedoeld voor mensen met een visuele of leeshandicap (blind, slechtziend, dyslectisch,…). Omdat Daisy-boeken kunnen rekenen op een speciale vrijstelling van het reproductierecht en het leenrecht, mogen ze ook enkel aan die doelgroep uitgeleend worden. Daarom stelt de VLBB voor dat je een lezer bij de eerste ontlening uit de wisselcollectie vraagt zich te legitimeren aan de uitleenbalie. Bijkomend kan dan eventueel in het uitleensysteem van de bib bij die lezer een code aangebracht worden, waardoor hij een geautoriseerd lener is en zo elke keer probleemloos een Daisy-boek kan meenemen. Beluisteren via een Daisy-speler De Daisy-spelers zijn perfect afgestemd op de behoeften van blinden en slechtzienden: ze hebben grote, duidelijke knoppen en iedere knop heeft slechts één functie. Ze worden geleverd met een duidelijke gebruiksaanwijzing, waarin de mogelijkheden van het toestel nauwkeurig worden uitgelegd. Voor mensen met een leeshandicap zijn dit de handigste toestellen. Begin 2007 variëren de prijzen van 160 tot 400 euro. Een vergelijkende analyse van Daisy-spelers vind je op de VLBB-website. De Daisy-spelers voor de promokoffers werden gekocht bij Sensotec NV, Varsenare. Beluisteren via de PC De Daisy-boeken kan je ook beluisteren op een pc. De VLBB levert je op aanvraag gratis een cd-rom met de speciale software die je hiervoor nodig hebt. Je kan Daisy ook beluisteren met Windows Media Player, maar alleen met de specifieke Daisy-software heb je alle navigatiemogelijkheden. De leesprogramma’s voor de PC worden behandeld in een vergelijkend testverslag op de VLBB-website. Via een cd- of dvd-speler met mp3-ondersteuning Daisy-boeken zijn ook te beluisteren via een MP3-speler, maar deze zijn niet speciaal aangepast aan het lezen van Daisyboeken en zijn dus minder gebruiksvriendelijk. De mogelijkheden zijn beperkt: je kan enkel van hoofdstuk naar hoofdstuk navigeren, en niet van bladzijde naar bladzijde of van zin naar zin.

Voor meer info raadpleeg de handleiding ‘Daisy en hulpmiddelen voor leesbeperkte mensen. Gids voor de bibliotheek’. Verkrijgbaar of raadpleegbaar bij Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken, het Streekgericht Bibliotheekbeleid Vlaams-Brabant of de Vlaamse Luister- en Braillebibliotheek.

BI B EK

THE LIO

24

-AAN-HUIS

BIJLAGE 3 : Voorbeelden uitleendocumenten >> UITLEENDOCUMENT BEGIJNENDIJK BIBLIOTHEEK AAN HUIS Gegevens klant Voorkeur om te lezen Datum: bib aan huis

AUTEUR

TITEL

BARCODE

TITEL

BARCODE

1. 2. 3. 4. 5. 6.

BIBLIOTHEEK AAN HUIS Gegevens klant Voorkeur om te lezen Datum: bib aan huis

AUTEUR 1. 2. 3. 4. 5. 6.

NAAM ……………………………………………... ADRES …………………………………………….. TELEFOON ……………………………………….... Suggesties voor het samenstellen van de pakketjes …………………………………………………….... ……………………………………………………… ………………………………………………………

Andere voorkeur (auteur/genre) ……………………………………………………… ………………………………………….................. ……………………………………………………… Dit pakketje wordt weer opgehaald op ………………………………………………………

Indien deze datum echt niet past, gelieve te bellen naar de bib: 089/81 09 16

ADRES ……………………………………………..

TELEFOON ………………………………………....

Suggesties voor het samenstellen van de pakketjes

……………………………………………………....

………………………………………………………

………………………………………………………

Andere voorkeur (auteur/genre)

………………………………………………………

…………………………………………..................

………………………………………………………

Dit pakketje wordt weer opgehaald op

………………………………………………………

Indien deze datum echt niet past, gelieve te bellen

naar de bib: 089/81 09 16

BIB IN HUIS

NAAM ……………………………………………...

BIB IN HUIS

naar de bib: 089/81 09 16

Indien deze datum echt niet past, gelieve te bellen

………………………………………………………

Dit pakketje wordt weer opgehaald op

………………………………………………………

…………………………………………..................

………………………………………………………

Andere voorkeur (auteur/genre)

………………………………………………………

………………………………………………………

……………………………………………………....

Suggesties voor het samenstellen van de pakketjes

TELEFOON ………………………………………....

ADRES ……………………………………………..

NAAM ……………………………………………...

BIB IN HUIS

>> UITLEENDOCUMENT OPGLABBEEK

Gewenste aantal ……………….….

Gesproken boek Op cassette

Informatieve boeken (= B) of tijdschriften (= T) Koken Handwerken Kunst Bloemen & planten Dieren Geschiedenis Over gezondheid Reisboeken – land …………………………………….

Romans Detectives, thrillers Familie- en streekromans Doktersromans Liefdesromans Oorlogsromans Spionageromans Historische romans Griezelromans Sciencefiction Derde Wereldliteratuur Reisverhalen Waargebeurde verhalen Groot-letterboeken Franse, Engelse of Duitse romans ……………………………………… Andere ………………………….. Favoriete schrijver ……………………………………….









-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

>> UITLEENDOCUMENT HULDENBERG BIBLIOTHEEK AAN HUIS - 2005 Naam: Adres: Telefoon:

18-19 januari 2005 1. 2. 3. 4. 5. 15-16 februari 2005 1. 2. 3. 4. 5.

27

BI B EK

THE LIO

28

-AAN-HUIS

BIJLAGE 4 : Herinneringsfiche annex bladwijzer >> VOORBEELD GRIMBERGEN

OCMW & BIBLIOTHEEK THUISDIENST



Wij komen terug op

Wij komen terug op

Wij komen terug op

…………….

…………….

…………….

Indien afwezig gelieve te bellen naar Dienstencentrum Ter Borre 02/267 38 50 Bib 02-267 56 61 02-267 46 83



-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

>> VOORBEELD BEGIJNENDIJK

De Bibliotheek aan Huis komt de volgende keer langs op donderdag 7 april 2005 tussen 13.00 en 16.00 uur. Bibliotheek 016-53 64 61 OCMW 016-52 55 40




29

BI B EK

THE LIO

30

-AAN-HUIS

BIJLAGE 5 : Steunpunt Vrijwilligerswerking Vlaams-Brabant

Steunpunt Vrijwilligerswerk Vlaams-Brabant Het Steunpunt Vrijwilligerswerk ondersteunt en stimuleert het vrijwilligerswerk in Vlaams-Brabant. Je vindt het Steunpunt Vrijwilligerswerk op het Provincieplein 1, 3010 Leuven. Het is elke werkdag (uitgezonderd op woensdag) geopend van 8.30 tot 16.30 uur. De werking van het steunpunt berust op drie pijlers: Ondersteuning: Vrijwilligersorganisaties kampen met vragen en problemen die ze met hun

eigen kennis en ervaring nog moeilijk kunnen oplossen. De provincies hebben daarom een begeleidende rol opgenomen. Wegwijzer naar vrijwilligerswerk: Om kandidaat-vrijwilligers en organisaties dichter bij elkaar te brengen, werkt het Steunpunt met een databank vrijwilligerswerk >>> www.vrijwilligerswerk.be Partner in het vrijwilligerswerk: bij het zoeken naar oplossingen voor de actuele problemen in het vrijwilligerswerk, het voeren van promotiecampagnes en het informeren van de media over vrijwilligerswerk in Vlaams-Brabant. Daarnaast werkt het Steunpunt mee aan initiatieven ter erkenning en waardering van het vrijwilligerswerk, zoals de realisatie van een wettelijk statuut voor vrijwilligers. Het Steunpunt geeft praktijkgerichte cursussen en studiedagen voor leidinggevenden in verenigingen, diensten en organisaties over verschillende thema's inzake vrijwilligerswerk (vrijwilligersmanagement, werven, selecteren, begeleiden, motiveren, het statuut, afspraken.

Steunpunt voor Vrijwilligerswerk in Limburg Het steunpunt Vrijwilligerswerk voor de provincie Limburg stimuleert en waardeert het

vrijwillige initiatief. Het steunpunt leert organisaties om zelf de knelpunten in de sector op te lossen en het helpt lokale besturen om hun ondersteunende rol tegenover het lokale vrijwilligerswerk op te nemen. Net zoals in de andere Vlaamse provincies is het vrijwilligersbeleid van de provincie Limburg een beleid van ondersteuning. De vijf provinciale Steunpunten en het Steunpunt in Brussel werken samen acties uit met de financiële steun van de Vlaamse Overheid. Ieder Steunpunt legt ook eigen accenten op basis van de regionale behoeften en het provinciale beleid. Het Steunpunt Vrijwilligerswerk Limburg: helpt vrijwilligers en vrijwilligerswerk zoeken; voert promotie- en waarderingsacties; biedt vorming en informatie. Contact: Peter Vananderoye Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt tel. 011-23 72 24 [email protected] limburg.be/vrijwilligerswerk

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

BIJLAGE 6 : Communicatietips

>> VORMING VAN DE BOODSCHAP Inhoudelijke aspecten communicatieboodschap

boodschap moet relevant zijn pakkende titel telefoonnummer dat overdag bereikbaar is voor verdere informatie hanteer zo veel mogelijk een persoonlijke benadering tracht herkenbaarheid in te bouwen informatie feitelijk en zakelijk houden laat eventueel gebruikers zelf aan het woord in de boodschap

Technische aspecten van mediaboodschap

titel (Vet) groter lettertype (13pt-14pt) woord is belangrijker dan beeld prijs/kosten contactgegevens (telefoon) foutloos taalgebruik

Vormgeving van een communicatieboodschap

foto conform de boodschap geen kleur op kleur druk

31

BI B EK

THE LIO

32

-AAN-HUIS

BIJLAGE 7 : Brief aan intermediairen

>> BRIEF AAN ZIEKENZORG WACHTEBEKE

Wachtebeke, 3 januari 2002

Beste medewerker van Ziekenzorg,

Een openbare bibliotheek heeft vele opdrachten. Bij één ervan is uw medewerking voor ons van onschatbare waarde. Voor (hoog)bejaarden, langdurig zieken en personen met een handicap is het vaak moeilijk of zelfs onmogelijk om naar de bibliotheek te komen. Nochtans kan lezen voor hen een zeer aangename en interessante tijdsbesteding zijn. De bibliotheek van Wachtebeke brengt iedere eerste donderdag van de maand (behalve in januari en augustus) GRATIS boeken en eventueel audiovisuele materialen (= cd-roms en video's) aan huis bij mensen die problemen hebben om zich zelfstandig te verplaatsen. Wij willen deze dienst aan zoveel mogelijk mensen aanbieden en zoeken dan ook naar mogelijkheden om hen te bereiken. Als vrijwilliger van Ziekenzorg, die het belang van menselijk contact naar waarde weet te schatten, kan u ons hierbij helpen. U zou ons een zeer grote dienst bewijzen door aan mensen die voor deze service in aanmerking komen (zich moeilijk of onmogelijk zelfstandig kunnen verplaatsen is een voorwaarde) een brief met inlichtingen te geven en hen over onze dienst te vertellen.

Wij danken u hartelijk. Een vriendelijke groet. Alle medewerkers van de bibliotheek van Wachtebeke.

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

33

>> BRIEF AAN DOKTER WACHTEBEKE

Wachtebeke, 3 januari 2002

Dokter......................................

Een openbare bibliotheek heeft vele opdrachten. Bij één ervan is uw medewerking voor ons onmisbaar. Voor (hoog)bejaarden, langdurig zieken en personen met een handicap is het vaak moeilijk of onmogelijk om zelf naar de bibliotheek te komen. Nochtans kan lezen voor hen een zeer aangename en interessante tijdsbesteding zijn. De bibliotheek van Wachtebeke brengt iedere eerste donderdag van de maand (behalve in januari en augustus) GRATIS boeken en eventueel audiovisuele materialen aan huis bij mensen die problemen hebben met mobiliteit. Wij willen deze dienst, die voor sommige mensen ook een belangrijke sociale functie heeft omdat het een gelegenheid is om de buitenwereld in huis te halen, aan zoveel mogelijk mensen aanbieden en zoeken dan ook naar extra mogelijkheden om hen te bereiken. Vragen aan de huisarts om aan potentiële gebruikers van deze dienst een brief te geven lijkt ons hiervoor de meest aangewezen oplossing. U zou ons een zeer grote dienst bewijzen door uw medewerking te verlenen aan deze promotiecampagne.

Een vriendelijke groet

Jacqueline De Laender Bibliothecaris

Bready Robbrecht Studente bibliotheekschool

In bijlage vindt u 10 brieven die aan de potentiële gebruikers van de bib kunnen worden gegeven.

BI B EK

THE LIO

34

-AAN-HUIS

>> BRIEF INTERMEDIAIREN BEGIJNENDIJK

Begijnendijk, april 2004

Geachte

Mogen wij even uw bereidwillige medewerking vragen? Vanaf april 2004 is de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek en het OCMW Begijnendijk gestart met een nieuw initiatief. Alle inwoners van Begijnendijk en Betekom, die zich niet naar de Bibliotheek kunnen verplaatsen, kunnen gebruik maken van deze nieuwe gratis dienst, nl. de Bibliotheek aan Huis. Een medewerker van de Bibliotheek of van het OCMW komt de eerste keer langs voor een kennismakend gesprek. Op basis van dit gesprek zal er een pakket boeken samengesteld worden rekening houdend met de voorkeuren. Per keer kunnen er maximum 6 stuks ontleend worden. Elke eerste donderdag van de maand zal de Bibliotheek aan huis rondrijden en de pakketjes aan huis bezorgen. De ontleende boeken worden eveneens opnieuw meegenomen door een medewerker. Aangezien uw werkterrein (en dat van uw medewerkers) zich situeert bij de mensen van Begijnendijk en Betekom, vragen wij u vriendelijk of het mogelijk zou zijn, de bijgevoegde folders te bezorgen bij de personen die eventueel gebruik zouden kunnen maken van deze nieuwe dienst. In bijlage vindt u een aantal folders van de Bibliotheek aan Huis. Indien u extra folders wenst te ontvangen kan u ons steeds contacteren: OCMW Begijnendijk 016 - 52 55 40 Alvast hartelijk bedankt voor uw medewerking, Namens het O.C.M.W. P. BAETEN Secretaris

P. STEVENS Voorzitter

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

35

BIJLAGE 8 : Teksten website

>> WEBTEKST BIERBEEK BOEK AAN HUIS Bent u minder mobiel of ziek? Boek aan huis is een dienst die wij aanbieden aan iedereen die minder mobiel is, en zelf niet meer naar de bibliotheek kan komen: bejaarden, zieken, slechtzienden, mensen met een handicap of wie dan ook die zich niet zelfstandig naar de hoofdbibliotheek in de borre, of naar de uitleenposten in Korbeek-Lo of Lovenjoel kan verplaatsen. In dat geval komt een medewerkster graag bij u langs, polst naar wat u graag leest, en maakt gewoon tijd voor een praatje. De bibliotheek voorziet in een uitgebreid aanbod: romans in gewone editie of grootletterboeken, informatieve werken over allerhande onderwerpen, maar ook tijdschriften of waarom niet: strips. Op een gepast tijdstip wordt wat u wenst geleverd en de gelezen boeken weer meegenomen. Het uitlenen van de boeken en de thuisbezorging is volledig gratis! Bent u zelf in dit geval, of kent u iemand die graag van deze dienst gebruik zou maken? Laat het ons weten: wij brengen de bibliotheek naar u toe!

>> WEBTEKST BEGIJNENDIJK BIBLIOTHEEK AAN HUIS Vanaf april 2004 kunnen de inwoners van Begijnendijk en Betekom, die zich niet naar de Bibliotheek kunnen verplaatsen, een beroep doen op de BIBLIOTHEEK AAN HUIS. Iedereen die problemen heeft om zelf boeken te komen ontlenen, kan gebruik maken van deze gratis dienst. Een medewerker van de Bibliotheek of van het OCMW komt de eerste keer langs voor een kennismakend gesprek. Wat lees je graag? Welke boeken zou je graag thuis ontvangen? Eventueel grootletterboeken, zelfs CD's en video's kunnen ontleend worden. Op basis van dit gesprek zal er een pakket samengesteld worden rekening houdend met je voorkeuren. Je kan maximum 6 stuks per keer ontlenen. Elke eerste donderdag van de maand zal de BIBLIOTHEEK AAN HUIS rondrijden en deze pakketjes bij u thuis bezorgen. De ontleende boeken worden eveneens opnieuw meegenomen door de medewerker. Voor meer informatie of om een concrete afspraak te maken kan je steeds contact opnemen met de Bibliotheek 016/53 64 61 of met het OCMW 016/52 55 40. Dit initiatief is een samenwerking tussen de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek en het OCMW Begijnendijk.

BI B EK

THE LIO

36

-AAN-HUIS

>> WEBTEKST HAACHT

Lezen was steeds een van uw favoriete bezigheden maar u kan niet meer naar de bib. U doet niets liever dan lezen maar uw ogen doen het niet meer zo goed. U heeft nooit veel gelezen maar nu u over veel vrije tijd beschikt lijkt het u misschien wel wat. Lees vlug verder want dan hebben wij u wellicht iets te bieden.

Wat verwachten wij van u? Dat u zorg draagt voor de boeken van de bib en ze klaarlegt tegen het volgende bezoek van de OCMW - medewerker.

Gesproken boeken op casette

Wat? OCMW en de Bibliotheek slaan de handen in mekaar om de boeken bij u thuis te bezorgen. Een medewerker van het OCMW komt bij u langs en bezorgt u om de 4 weken een pakketje van maximaal 5 boeken uit de collectie van de bibliotheek.

Voor wie? Voor alle bejaarden, zieken en al wie zich niet zelfstandig naar de bib kan begeven en hiervoor geen beroep kan doen op derden.

Wat moet u doen? U vult de bijgevoegde inlichtingenfiche in en u duidt aan welk genre boeken u het liefst zou lezen. U bezorgt dit document aan De bibliotheek van Haacht of het OCMW

Vergen zelfs grootletterboeken teveel van uw ogen, meld het ons. Wij geven uw naam graag door aan de Vlaamse Luister- en Braillebibliotheek die u gratis cassettes thuis kan bezorgen. Na het beluisteren kan u ze zonder verdere onkosten meegeven aan de postbode.

Toch nog vragen of bedenkingen Aarzel dan niet en neem contact op met:

De bibliotheek tel: 016/61.90.34 E-mail: [email protected] Het OCMW tel: 016/61.91.11 E-mail: [email protected]

Wat kost dat?

OCMW & Bibliotheek Haacht

Zoals iedere andere lener van de bib betaalt u een jaarlijks lidgeld van 1.25 euro Het uitlenen van de boeken en de thuisbediening zelf zijn volledig gratis.

U kan niet meer naar de bib... dan komt de bib naar u!

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

37

>> WEBTEKST HALLE MET INVULSTROOK

Bestellen aan huis De bibliotheek gaat naar de mensen toe … Lezen is voor een heleboel mensen een aangenaam tijdverdrijf en boeken zijn nog steeds een gemakkelijke manier om over elk interessegebied informatie te vinden. Toch is "even naar de bieb gaan" niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Veel ouderen, zieken of andersvaliden kunnen hun woning niet of nauwelijks verlaten. Speciaal voor hen heeft de bibliotheek een BOEKENDIENST AAN HUIS opgericht. Wie in Halle, Buizingen of Lembeek woont en, blijvend of tijdelijk, niet naar de bibliotheek kan komen, kan vanaf maart 2004 gebruik maken van deze dienstverlening. Net als voor de andere bibliotheekgebruikers staat onze hele collectie ter beschikking: of je nu graag detectives, streekromans of literaire romans leest, informatie wil over geschiedenis, de natuur of een bepaald land. Voor wie minder goed ziet hebben we ook een rubriek grote-letterboeken en kunnen er op aanvraag ook gesproken boeken uitgeleend worden. Naast boeken en tijdschriften kan je ook cd'sn dvd's en cd-roms ontlenen. Wie gebruik maakt van de boekendienst wordt automatisch lid van de bibliotheek en betaalt hiervoor 2,5 euro per jaar. Er moet geen extra vergoeding worden betaald voor de bedeling aan huis. Het lenen van boeken en tijdschriften is gratis, wie cd's en cd-roms uitleent betaalt leengeld. Voor cd's is dit 0,50 euro, voor dvd's en cd-roms 1,25 euro. Wilt u zelf gebruik maken van de boekendienst, of kent u iemand in uw omgeving voor wie de boekendienst een oplossing zou zijn? Vul dan onderstaande strook in bezorg hem in de bibliotheek. Wij maken meteen een afspraak voor een eerste bezoek. Meer info: tel. 02 365 94 34 en vraag naar Nora Janssens

BOEKENDIENST AAN HUIS Naam: Voornaam: Straat + Nr + Bus : Gemeente: Telefoon: Geboortedatum:

Ja, ik zou graag gebruik maken van de boekendienst Ik zou graag meer informatie krijgen over de boekendienst

BI B EK

THE LIO

38

-AAN-HUIS

>> WEBTEKST DESTELBERGEN MET INSCHRIJVING ON LINE

Aanvraag voor inschrijving in de 'boekendienst aan huis' Voor de inwoners van de gemeente organiseren wij 'boekendienst aan huis' . Deze dienst is enkel beschikbaar voor personen die zich niet meer zelf naar de bibliotheek kunnen verplaatsen. Het zijn vrijwilligers die deze dienstverlening verzorgen. Wie gebruik wil maken van 'de boekendienst' kan zich hier aanmelden. U moet ermee rekening houden, dat het een tweetal weken kan duren, vooraleer u zal gecontacteerd worden. Een vrijwilliger komt dan langs met een titellijst. Daarop kan u de gewenste boeken aanduiden. U kan ook de nieuwe aanwinsten op onze site bekijken. Hou er rekening mee dat vrijwilligers, die hiervoor geen enkele vergoeding krijgen, slechts ontlenen in 1 locatie (hoofdbibliotheek of filiaal). De keuze zal in die zin beperkend zijn. De boekendienst is gratis, maar wie zich inschrijft betaalt wel, zoals alle andere leners, het gebruikelijke lidgeld van 3 EUR/jaar.

Voornaam:

Naam:

E-mailadres :

Telefoonnr:

Opmerkingen:

>> Verzenden

>> reset

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

39

>> WEBTEKST HASSELT

Bieb aan huis De stedelijke bibliotheek nam het initiatief om minder mobiele senioren niet op hun ‘leeshonger’ te laten zitten. Een service: ‘bieb aan huis’, werd opgestart. En met succes! ‘Bieb aan huis’ is er voor alle minder mobiele personen. Een enthousiaste medewerker komt op donderdag- of vrijdagnamiddag tot bij je thuis. Het pakket dat de bibliotheek aanbiedt, gaat van boeken en tijdschriften tot cd’s en dvd’s. De mogelijkheden worden besproken en er wordt gepolst naar jouw interesses. Het is ook mogelijk om de catalogus van de bibliotheek online te raadplegen en zo jouw verlanglijstje samen te stellen. Deze service is volledig gratis. Aarzel dus niet om er gebruik van te maken. INFO Stedelijke bibliotheek Kuringen Yvette Vanderspikken T. 011-24 43 82 (Elke werkdag van 8 tot 12 uur) [email protected]

Voornaam:

Naam:

E-mailadres :

Telefoonnr:

Opmerkingen:

BI B EK

THE LIO

40

-AAN-HUIS

>> WEBTEKST MAASEIK MOEILIJK TE BEEN? GEEN PROBLEEM! DE BIBLIOTHEEK KOMT AAN HUIS! Wat? De bibliotheek van Maaseik en De Post slaan de handen in elkaar om boeken en andere bibliotheekmaterialen bij u thuis te bezorgen. Het startsein werd gegeven op dinsdag 25 oktober 2005. De postbode komt bij u langs en bezorgt u om de vier weken een pakketje van maximum 5 materialen uit de collectie van de bibliotheek. De ontleende materialen worden eveneens opnieuw meegenomen.

Voor wie? Bibliotheek aan huis is een dienst voor alle inwoners van de fusie Maaseik die minder mobiel zijn en daarom zelf niet meer naar de bibliotheek kunnen komen: bejaarden, zieken, mensen met een handicap of wie dan ook die zich niet zelfstandig naar de hoofdbibliotheek in Maaseik, het filiaal in Neeroeteren of de uitleenpost in Opoeteren kan verplaatsen. In eerste instantie komt een medewerker bij u langs voor een kennismakend gesprek. Wat lees je graag? Welk soort boeken zou je graag thuis ontvangen? De bibliotheek stelt haar volledig aanbod ter beschikking. Of je nu graag detectives, streekromans of literaire romans leest, informatie wil over geschiedenis, de natuur of een bepaald land. Voor wie minder goed ziet hebben we ook grootletterboeken ter beschikking. Naast boeken en tijdschriften kan je ook cd’s, cd-roms en dvd’s ontlenen!

Wat kost deze dienstverlening? Zoals iedere andere lener van de bibliotheek betaalt u een jaarlijks lidgeld van 5,00 euro. Het uitlenen van de materialen en de thuisbediening zelf zijn volledig gratis.

Interesse? Heeft u interesse of kent u iemand die graag van deze dienst gebruik zou willen maken? Laat het ons weten: wij brengen de bibliotheek naar u toe! Indien u nog vragen of bedenkingen heeft, aarzel niet en neem contact met ons op!

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

BIJLAGE 9 : Voorbeelden behoefteformulieren

>> BEHOEFTEFORMULIER GRIMBERGEN Inlichtingenfiche thuisdienst bibliotheek Naam : ……………………………………..

Voornaam : ……………..

Adres :………………………………………………………………………….. Tel :…………………………………….

Geboortedatum : …………

Heeft voorkeur voor volgende soort(en) boeken

1. romans thrillers detectives streek- en familieromans doktersromans liefdesromans oorlogsromans spionageromans historische romans griezelromans science fiction derde wereldliteratuur reisverhalen fantasy GROOT-LETTERBOEKEN anderstalige romans : - Frans - Engels - Duits

2. informatieve boeken

kookboeken handwerkboeken kunstboeken plantenboeken dierenboeken geschiedenis boeken over gezondheid andere

3. gesproken boeken op cassette

41

BI B EK

THE LIO

42

-AAN-HUIS

>> BEHOEFTEFORMULIER BEKKEVOORT Inlichtingenfiche BIB-AAN-HUIS bibliotheek Bekkevoort Naam : ……………………………………..

Voornaam : ……………..

Adres :…………………………………………………………………………..

Telefoon/GSM :…………………………………….

Geboortedatum : …………



ROMANS EN VERHALEN

INFORMATIEVE BOEKEN

o Autobiografie/Biografie o Avontuur o Detective o Dierenverhaal o Doktersroman o Erotische Literatuur o Familie- & streekroman o Fantasy o Griezelroman o Historische literatuur o Misdaad o Oorlogsroman o Reisverhaal o Liefdesroman o Sciencefiction o Spionage o Sportverhaal o Thriller o Waar gebeurde verhalen o Western o Zeeverhaal o Andere......

o Godsdienst o Geneeskunde o Koken o Handwerken o Kunst o Bloemen en planten o Dieren o Geschiedenis o Yoga/Meditatie o Over gezondheid o Reisboeken (welk land ...................) o Over mijn hobby: ............................. o Andere: ............................................. GESPROKEN BOEK o Voor blinden en slechtzienden bestaan er ook boeken op audiocassettes. Als u hiervoor kiest, zullen wij uw gegevens doorgeven aan de Vlaamse Luister- en Braille bibliotheek. Deze bezorgen u dan gratis de cassetten aan huis. Na het beluisteren kunt u ze zonder verdere kosten meegeven aan de postbode. GROTE-LETTER BOEKEN o Ik wil mijn boeken in GROTE-LETTER uitgave (enkel voor romans en verhalen)

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

>> BEHOEFTEFORMULIER VZW RODEKRUISZIEKENHUISBIBLIOTHEKEN

NORMALE DRUK O O O O O O O O O O O O O O O O O O

VOLWASSEN FICTION GROTELETTER BOEKEN Detectives O Thrillers O Oorlogsromans O Griezelromans O Romantische romans O Streek- en familieromans O Biografische romans O Historische romans O Humor & cursiefjes O Verhalenbundels O Reisverhalen O Poëzie O Toneel O Science fiction & Fantasy O Vlaamse en Nederlands klassiekers O Vlaamse en Nederlandse actuele titels O Vertaalde literatuur O Andere genres (als bijlage) O KINDER- & JEUGDBOEKEN O Jeugd non fiction (informatieve boeken) O P - prentenboeken O - peuterboeken O 6+ O 9+ O 12 + O AD (boeken voor adolescenten) O Makkelijk Lezen voor jeugd O MAKKELIJK LEZEN voor volwassenen O JEUGDSTRIPS O VOLWASSEN STRIPS (+12 ) ANDERSTALIGE BOEKEN O Frans O Engels O Duits O andere : …………. ANDERSTALIGE GROTELETTERBOEKEN O Frans O Engels O Duits

43

BI B THE LIO EK

44

LEESBOEKEN O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O

-AAN-HUIS

KIJKBOEKEN (indien mogelijk) ALGEMENE WERKEN (jaarboeken, ……..) O GODSDIENST EN FILOSOFIE (ook new age, esoterie…) O MENS EN MAATSCHAPPIJ O (para)psychologie O opvoeding/onderwijs O politiek/recht O sociale thema's O andere : …………… O MENS EN GEZONDHEID O materniteit O geneeskunde O alternatieve geneeskunde O andere : …………… O NATUUR (milieu, planten, aarde, planeten…) O DIEREN O TUIN(IEREN) (tuinplanten, tuinaanleg, onderhoud….) O CREATIVITEIT O knutselen - thema's : …………… O handwerken O andere : ………….. O KOKEN O SPORT O KUNST O MUZIEK O TECHNIEK O voertuigen O treinen O computers O andere : …………. O LANDEN EN VOLKEREN O België O Europa O boeken over de streek O andere : …………… O GESCHIEDENIS O België O Europa O koningshuizen O andere : …………… O ANDERE : …………… O

-AA N-H UIS

BIBLIOTHEEK

45

BIJLAGE 10 : Voorbeeld aangepast reglement >> VOORBEELD REGLEMENT GRIMBERGEN Samenvatting en aanpassing van het ledenreglement voor wie gebruik maakt van de thuisdienst bibliotheek Artikel 4 Het jaarlijks inschrijvingsgeld in de bibliotheek bedraagt 5 euro. De boeken worden voor 4 weken uitgeleend en gratis aan huis bezorgd. Artikel 6 De gebruikers van de thuisdienst moeten adresveranderingen en afwezigheden tijdig meedelen, hetzij aan de bibliotheek hetzij aan het OCMW. Artikel 7 Alle werken worden persoonlijk uitgeleend en mogen dus niet worden doorgegeven. Artikel 8 De lener is verantwoordelijk voor de door hem uitgeleende werken. Artikel 9 Als de lener een werk verliest of beschadigt moet hij de vervanging of reparatie van dit werk betalen. Artikel 14 Bij zijn inschrijving ontvangt de gebruiker het aangepaste

BIJLAGE 11 : Voorbeeld persbericht

>> VOORBEELD BONDIG PERSBERICHT Bibliotheek-aan-huis... nu ook in xxx. Vanaf xx/xx/xxxx wordt ook in xxxx de dienstverlening 'bibliotheek aan huis' georganiseerd, een samenwerkingsverband tussen de plaatselijke openbare bibliotheek en het OCMW. Het uitgangspunt is eenvoudig: ook de niet-mobiele inwoner in een gemeente moet kunnen gebruikmaken van de diensten van zijn of haar bibliotheek. En daarom komt de bibliotheekaan-huis. Bij elke geïnteresseerde komt een medewerker van de bibliotheek langs, die noteert welke boeken of cd's in de smaak vallen. Op basis van dit gesprek wordt een smaakprofiel opgesteld . Een medewerker van het OCMW komt daarna op geregelde tijdstippen langs met een gericht aanbod. De klant kan eventueel ook een precieze 'bestelling' doorsturen aan zijn bibliotheek. De volledige bibliotheekcollectie komt voor deze (gratis) dienstverlening in aanmerking. Meer inlichtingen: (naam, functie, telefoon) Een uitgebreid persdossier kan gedownload worden via xxxxx

Bibliotheek-aan-huis. Een handleiding

Recommend Documents