BGT-info Jaargang 3 | maart 2012 | nummer 13
Dit informatieblad over de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) is een uitgave van het programmabureau BGT.
De Stuurgroep BGT positief: Ontwerp vastgesteld
In dit nummer:
• S tuurgroep BGT positief: Ontwerp vastgesteld • IMBGT en IMGeo 2.0: Nationale standaard voor grootschalige topografie beschikbaar • De transitie naar de BGT onder regie van het SVB-BGT • Vervolg op 3D Pilot focust op toepassing 3D in de praktijk • BGT rotonde op Overheid en ICT • Documenten en publicaties • Contact met de BGT
Op donderdag 16 februari 2012 is de Stuurgroep van de Basisregistratie Grootschalige Topografie bijeen geweest. In deze BGT-info leest u in het kort waarover is gesproken. De stemming was positief en heeft geresulteerd in het goedkeuren van het ontwerp van de BGT: het Informatiemodel. Een belangrijke mijlpaal. Inmiddels is het Informatiemodel gepubliceerd. Verderop in de BGT-info leest u daar meer over. Langzaam maar zeker verandert de focus van het BGT-programma: het ontwerp is gereed en het realiseren van de BGT komt dichterbij. De BGT gaat “Van Denken Naar Doen!” De belangrijkste onderwerpen waar de Stuurgroep over heeft gesproken zijn, naast het al genoemde Informatiemodel: de wet- en regelgeving BGT, een regeling bij kostenoverschrijdingen, de Transitievoorbereiding en de MKBA voor plantopografie. Ten aanzien van de wet- en regelgeving en de regeling bij kostenoverschrijdingen is de Stuurgroep het eens. De wet zal zo snel als mogelijk is in procedure worden gebracht, nu de inhoud helemaal is afgestemd en akkoord is. Over de regeling bij kostenoverschrijdingen zijn goede afspraken gemaakt, die worden meegenomen in de afsprakenset, die wordt opgesteld voor de Transitie. Een ander belangrijk bespreekpunt was de Transitievoorbereiding. In deze periode start het SVB-BGT en komt met voorstellen voor de Transitie-aanpak. U leest daar meer over in deze BGT-info. De Stuurgroep heeft ingestemd met het opstellen van een afsprakenset rond de Transitie, waarin ook de verantwoordelijkheidsverdeling is opgenomen. SVB-BGT en
IenM stellen de afspraken gezamenlijk op. Tenslotte is er gesproken over de Maatschappelijke KostenBatenanalyse (MKBA). Er lag een aanvullend rapport: “Plantopografie in de BGT, Quick scan aanvulling op de maatschappelijke kostenbatenanalyse BGT”. Besloten is plantopografie aan te merken als plustopografie conform IMGEO. Aanlevering aan de Landelijke Voorziening is facultatief. Mits de plantopografie is aangeleverd conform IMGeo wordt deze ontsloten via Landelijke Voorziening. In het verslag van de Stuurgroep wordt verwezen naar de Maatschappelijke kosten en batenanalyse voor plantopografie en naar het Informatiemodel BGT. Beide documenten vindt u op de website van Geonovum, in respectievelijk: de bibliotheek van het dossier BGT|IMGeo en http://www.geonovum.nl/dossiers/bgtimgeo/ destandaard.
IMBGT en IMGeo 2.0: Nationale standaard voor grootschalige topografie beschikbaar
• Objectenhandboek BGT en IMGeo • Visualisatie BGT IMGeo • Berichtstandaard Al deze documenten zijn te downloaden op www.geonovum.nl/ dossiers/bgtimgeo/destandaard Toepassingen Waar huidige lijngerichte informatie, waaronder de GBKN, eigenlijk uitsluitend gebruikt kan worden als ondergrondkaart, is een bestand conform IMGeo veel breder inzetbaar. Eén van de toepassingen is nog steeds de achtergrondkaart, maar de objectgerichtheid maakt IMGeo heel geschikt om beheerprocessen van de beheerders van de openbare ruimte in te richten. Veel van de BGT objecten, maar met name ook de plusobjecten, zijn relevant voor het beheer van de openbare ruimte. Geo- en administratieve afdelingen van een gemeente kunnen met de invoering van IMGeo veel nauwer gaan samenwerken: de geo-afdeling beheert het topografische aspect van de objecten, de administratieve voegt daar allerlei kenmerken voor beheer aan toe. Via de IMGeo standaard houden ze elkaars systemen op de hoogte. Als bijvoorbeeld een kapvergunning wordt verleend, kan de geo-afdeling worden ingeseind dat een boom binnenkort zal verdwijnen, en dat in de kaart verwerken.
Door Linda van den Brink en Marcel Reuvers, Geonovum
Op 21 februari is versie 2.0 van het Informatiemodel Geografie (IMGeo) verschenen. De nieuwe versie van dit informatiemodel omvat het wettelijk verplichte BGT model en het optionele deel m.b.t.plus- en beheer topografie. Geonovum beheert het IMGeo model in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Bij deze meteen een woord van dank voor alle bijdragen die hebben geleid tot deze vastgestelde versie! Met de publicatie van het informatiemodel kunnen de betrokken organisaties ermee aan de slag. Software leveranciers kunnen IMGeo 2.0 implementeren in hun pakketten. En, het belangrijkst van allemaal, de bronhouders moeten gezamenlijk komen tot een landsdekkende grootschalige topografische registratie, waaraan iedere bronhouder ten minste de eigen BGT objecten moet bijdragen. Overige IMGeo objecten, de zogenaamde ‘plus’ objecten, mogen ook direct worden toegevoegd. Alle objecten komen samen in een landelijke voorziening die het Kadaster realiseert. Eind 2015 moet er een landsdekkende BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) beschikbaar zijn. De eerste jaren hoeven de kenmerken van de objecten nog niet allemaal gevuld te worden. Uiterlijk eind 2019 moet de BGT dataset wel geheel verrijkt zijn met de verplichte attributen. Onderdelen IMGeo 2.0 Het Informatiemodel Grootschalige geografie 2.0 (IMGeo 2.0) omvat: • Gegevenscatalogus Deel I: BGT • Gegevenscatalogus Deel II: optionele deel 02 | BGT-info maart 2012
IMGeo 1.0
IMBGT
IMGeo 2.0 De BGT is gemodelleerd als onderdeel van IMGeo 2.0 Ontwikkeling IMGeo 2.0 In het Informatiemodel IMGeo 2.0 komen twee ontwikkelingen samen: de ontwikkeling van het model voor de Basisregistratie Grootschalige Topografie en de uitbreiding van het Informatiemodel Geografie (IMGeo). In opdracht van het ministerie van Infastructuur en Milieu, hebben medewerkers van de gemeente Amsterdam, LSV GBKN, het Kadaster en Geonovum twee jaar gewerkt aan het informatiemodel voor de basisregistratie grootschalige topografie (BGT). Het definitieve model is opgesteld met behulp van een inhoudelijke klankbordgroep die zich uitsluitend bezig hield met het informatiemodel en waarin alle bronhouders, het Kadaster en de netbeheerders als gebruiker zitting hadden. Voor de uitbreiding van IMGeo naar versie 2.0 is daarnaast onder leiding van Geonovum een werkgroep actief geweest. Naast bronhouders zijn bij de ontwikkeling ook de CROW en softwareleveranciers nauw betrokken.
Het informatiemodel BGT is in 2010 een keer in consultatie geweest en in 2011 nogmaals, maar dan als onderdeel van heel IMGeo. Op beide consultaties is veel respons gekomen. In de definitieve versie is het ontvangen commentaar verwerkt. Wat zit er in het model Het verplichte deel van IMGeo 2.0, de BGT, bevat landsdekkend alle wegen, waterlopen en –vlakken, en het terrein daartussen. Deze objecten worden in delen opgeknipt zodat ze geschikt zijn voor grootschalig gebruik. Verder bevat het verplichte deel spoorrails, waterkeringen, overbruggingen, tunnels, overige kunstwerken (zoals sluizen), de grondvlakgeometrie van panden, overige bouwwerken, en scheidingen zoals muren en hekken. Het optionele deel breidt dit uit met een bonte verzameling van allerlei inrichtingselementen, van afvalbakken en abri’s tot zendmasten en zonnepanelen. Daarnaast zijn er optionele nadere typeringen die aan BGT objecten kunnen worden toegekend. Een BGT terreindeel ‘duin’ kan bijvoorbeeld optioneel nader worden getypeerd als ‘gesloten duinvegetatie’ of ‘open duinvegetatie’. Daarnaast zijn in het optionele deel ook de bestuurlijke gebieden zoals buurt en wijk opgenomen en een hele lijst functionele gebieden. Van alle objecten worden de meetpunten apart vastgelegd met metadata over de inwinning. Objecten die elkaar raken moeten dezelfde meetpunten gebruiken, zodat een landsdekkend geheel wordt gerealiseerd zonder gaten en overlap. Klaar voor 3D Bovendien kan IMGeo gebruikt worden voor 3D informatie. Omdat de verwachte trend is dat steeds meer gemeenten en andere BGT bronhouders naar 3D zullen overstappen – enkele gemeenten doen dat zelfs al - is IMGeo 2.0 nu al geschikt gemaakt voor de opslag en uitwisseling van 3D geometrie in verschillende gradaties, van een 2,5D terreinmodel naar een eenvoudig 3D blokkenmodel, waaraan naar keuze detail kan worden toegevoegd zoals dakvormen, texturen, deuren en ramen, etc. Hiervoor is aangesloten op de internationale standaard CityGML. Het IMGeo staat hierdoor ook internationaal in de belangstelling. Het model downloaden U vindt het informatiemodel op www.geonovum.nl/dossiers/ bgtimgeo/destandaard.
De transitie naar de BGT onder regie van de SVB-BGT
dat rijksbijdrage ter hoogte van € 8 miljoen als tegemoetkoming in de kosten voor de transitie van het hele land wordt toegekend aan het SVB BGT. Hoe gaan we het aanpakken? Het SVB-BGT zal gelijktijdig en gedurende de transitieperiode regionaal starten met de formeren en bijeenroepen van regionale transitieteams. In deze regionale transitieteams wordt met gebruikmaking van de door de bronhouders beschikbaar gestelde bronbestanden een transitieplan voor het gebied opgesteld. In dit transitieplan wordt aangegeven welke activiteiten ( uitvoeren mutaties, opwaarderen en wegwerken werkvoorraad) door welke bronhouder(s) uitgevoerd moeten worden om voor dat gebied een BGT op te leveren. Op basis van het transitieplan per gebied en nationaal worden vervolgens resultaatgerichte werkafspraken gemaakt met de bronhouders die binnen het plan integraal verantwoordelijk zijn voor de realisatie. De uitvoering daarvan zal door het SVB –BGT worden gestuurd en gemonitord per gebied en nationaal. Werkzaamheden zullen middels een landelijk raamcontract Europees worden aanbesteed. Door een strakke regie te voeren op mensen, middelen en methoden wordt ernaar gestreefd om gedurende de duale periode dubbele bijhoudingskosten te minimaliseren. Het samenwerkingsverband zal tevens het gebruiksrecht verwerven over alle mogelijke topografische bestanden die van belang zijn voor het transitieproces. Zij sturen - daar waar mogelijk is – aan op de toepassing van innovatieve combinatie van de huidige bron bestanden waardoor geautomatiseerde opwaardering zoveel mogelijk kan worden toegepast en terristische inwinnings- kosten kunnen worden bespaard. De regionale aanpak en de opstelling van een transitieplan per regio hoeft niet te betekenen, dat de regio in zijn geheel tegelijkertijd moet opwaarderen. Wisselende snelheden binnen een regio en over regio’s heen blijven tot de mogelijkheden behoren. Immers van belang is, dat de regio-indeling de ambities van bronhouders niet remt, maar juist stimuleert. Welke transitieteams komen er? Uitgegaan wordt van ongeveer 20 a 25 transitieregio’s . Met een dergelijk aantal is aan de ene kant goed in te spelen op de lokale/ regionale problematiek en aan de andere biedt het ook voldoende mogelijkheden om werkpakketten op een optimale wijze op de markt weg te zetten . Uiteraard is indeling in regio’s altijd arbitrair. Daarom wordt met de indeling flexibel om gegaan. Lokale of praktische omstandigheden, zoals bijvoorbeeld de specifieke ligging en begrenzing van bepaalde objecten of het bestaan en functioneren van samenwerkingsverbanden kunnen aanleiding vormen van de gekozen regio-indeling af te wijken. Op basis van deze uitgangspunten hanteren we de volgende regio-indeling:
Door ErnstKoperdraat, kwartiermaker Samenwerkingsverband BGT Op 9 november 2011 is door de Programmastuurgroep BGT o.a. besloten de fase van de voorbereiding van de transitie te starten en de ontwerpfase af te gaan sluiten. Tevens is besloten dat de regie over de transitie naar de BGT wordt opgedragen aan het SVB-BGT en
De SVB-BGT regisseurs Om de regie te kunnen voeren over de transitie zal de SVB-BGT 4 regisseurs inzetten. Eén regisseur treedt op als coördinator van de transitie en is verantwoordelijk voor de aanbesteding van de werkzaamheden die de bronhouders door tussenkomst van het SVB BGT-info maart 2012 | 03
1. Groningen 2. Friesland 3. Drenthe 4. IJsselland 5. Twente 6. Noord- en Oost Gelderland 7. Gelderland Midden 8. Gelderland Zuid 9. Utrecht 10. Noord-Holland Noord 11. Zaanstreek-Waterland 12. Kennemerland 13. Amsterdam-Amstelland 14. Gooi en Vechtstreek 15. Haaglanden 16. Holland Midden 17. Rotterdam-Rijnmond 18. Zuid-Holland Zuid 19. Zeeland 20. Midden en West Brabant 21. Brabant Noord 22. Zuid-Oost Brabant 23. Limburg noord 24. Limburg Zuid 25. Flevoland
-BGT willen opdragen aan de markt. Bovendien is deze coördinerend regisseur gedurende de transitiefase verantwoordelijk voor de bewaking van de uniformiteit in (deel)producten. De andere 3 regisseurs begeleiden in 2012 de regionale transitieteams bij het opstellen van het transitieplan en in de periode 2013-2015 begeleiden zij namens SVB BGT de uitvoering van de werkzaamheden. Het plan is uiterlijk 1 juli 2012 alle transitieteams te hebben opgestart zodat op 31 december 2012 de transitieplannen gereed zijn en bestuurlijk geaccordeerd kunnen worden. Nadere informatie over de transitieaanpak vindt u op de website van de SVB-BGT, www.svb-bgt.nl
Vervolg op 3D Pilot focust op toepassing 3D in de praktijk Door Jantien Stoter, projectleider 3D PilotWerkzaam bij Geonovum, Kadaster en OTB, TU Delft 3D is steeds belangrijker bij de planning en beheer van ons zeer dichtbevolkte en intensief gebruikte land. Dit blijkt ook uit het groeiende aantal overheidsinstanties dat 3D informatie gaat opbouwen en toepassen. Vanwege het ontbreken van een 3D standaard en een generieke 3D aanpak moest ieder tot voor kort z’n eigen aanpak ontdekken. Om 3D ontwikkelingen binnen Nederland meer richting te geven, is er begin 2010 een 3D Pilot gestart door Geonovum, Kadaster, de Nederlandse Commissie voor Geodesie en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. In de Pilot hebben bijna 70 organisaties samengewerkt. De inzet van de vele deelnemers heeft ertoe geleid dat Nederland gerichte ambities heeft gekregen voor 3D en dat de BGT is voorbereid op 3D 04 | BGT-info maart 2012
door de integratie met de OGC 3D standaard “CityGML”. Door deze integratie kan 2D BGT-data worden uitgebreid in de derde dimensies volgens de geometrische en semantische principes van CityGML. Deze 3D uitbreiding van de BGT is niet verplicht, en daardoor alleen beschikbaar in IMGeo. Een belangrijke meerwaarde van de aanpak om de 3D informatiemodellering aan te laten sluiten op (2D) IMGeo is dat het inwinnen, beheer en gebruik van 3D data niet een geheel ander werkproces vraagt, maar dat kan worden voortgebouwd op inspanningen voor 2D BGT data. Met deze voorbereiding van het informatiemodel op 3D zijn we er echter nog niet. Er is meer onderzoek nodig om te begrijpen hoe deze 3D uitbreiding in de praktijk werkt: hoe kan de 3D data volgens IMGeo worden opgebouwd en beheerd en hoe kan commerciële software omgaan met de uitbreidingen? Deze zaken worden momenteel onderzocht in een vervolg van de 3d pilot. De inmiddels tot 180 personen uitgegroeide 3D-community werkt in dit vervolg aan een reek praktische “best practice” documenten. Met deze documenten moet een gemiddelde data-aanbieder (zoals een gemeente) aan de slag kunnen, zonder eerst uitgebreid te hoeven investeren in kennis en technologie. De 3D Pilot deelnemers werken samen aan deze documenten en ontwikkelen tools en technieken om het 3D-deel van IMGeo in praktijk te kunnen brengen. Als testgebied gebruikt de pilot gegevens van een woonwijk, grenzend aan landelijk gebied, in Den Bosch, aan de rivier De Dieze (inclusief twee kunstwerken). De 2D data, volledig conform IMGeo 2.0, staat klaar op de server die wordt gehost bij de TU Delft. Ook is er een groot aantal 3D data ingewonnen en beschikbaar gesteld door Cobra, Coenradie, Cyclomedia, Imagem, Slagboom en Peeters, Waterschapshuis (AHN2). De 3D Pilot deelnemers gaan de beschikbare gegevens nu opwerken naar 3D. Het vervolg op de 3D Pilot levert de volgende resultaten op: 1. Voorbeeld bestanden van 3D-IMGeo data voor verschillende detail niveaus en verschillende klassen. 2. Voorbeeld bestekteksten voor het genereren van 3D-IMGeo data 3. Een 3D-validator om eenmaal opgebouwde data te testen of deze voldoen aan de standaard 4. Beschrijving van een generieke aanpak voor beheer, update en ontsluiten van 3D-IMGeo data 5. Beschrijvingen van 3D-killer applicaties die als inspiratie kunnen dienen voor (nieuwe) 3D toepassingen 6. Afstemming van CityGML met de standaard uit het bouwdomein (Bouw Informatie Model). De BIM standaard (IFC) staat, net als GML, op de “past toe of leg uit lijst” van de Nederlandse overheid. Daarnaast accepteert het WABO-loket IFC data om de grafische voorstelling rond een vergunningsaanvraag nader te duiden. Het afstemmen zorgt ervoor dat de ontwerpgegevens (in IFC) kunnen worden gebruikt als geo-informatie; en andersom dat geo-informatie als omgevinginformatie kan dienen bij ontwerp van constructies.
Bij het vervolg van de 3D Pilot zijn ongeveer 100 organisaties betrokken (zie www.geonovum.nl/dossiers/3d-pilot/deelnemersvervolg). Als je de voortgang van de 3D Pilot wilt volgen en de discussies binnen de 3D Pilot wilt lezen of beïnvloeden (bijvoorbeeld over “2D vs 3D BGT”), kun je lid worden van de 3D Pilot LinkedIn (deze groep heeft bijna 500 leden). Als je zelf wilt deelnemen aan de pilot, kun je een email sturen naar de projectleider, Jantien Stoter (
[email protected]). Aanmelden voor de volgende 3D Pilot sessie op 12 april kan via: http://www.geonovum.nl/dossiers/3dpilot/aanmelden
Documenten en publicaties Informatie over de BGT Om informatie snel toegankelijk te maken voor iedereen die geïnteresseerd is in de BGT, heeft de BGT een eigen dossier op de website van Geonovum. Hier kunt u nieuws over de BGT en alle relevante documentatie en achtergronden gemakkelijk terugvinden. Recent is het Informatiemodel BGT/IMGEO toegevoegd. U blijft op de hoogte via: http://www.geonovum.nl/dossiers/ bgtimgeo
BGT Rotonde op Overheid en ICT Het jaar van de realisatie BGT is aangebroken. Wat betekent dat voor u? Wat komt er bij kijken? Welke ondersteuning wordt er geboden? Op de Overheid en ICT beurs van 24 tot en met 26 april 2012 in de Jaarbeurs in Utrecht kunt u zich oriënteren op antwoorden op deze vragen. Breng een bezoek aan de BGT Rotonde op het overheidsplein om te weten te komen hoe het staat met de invoering van de wet of uw vragen te stellen over de IMGeo standaard. U kunt de mogelijkheden van de landelijke voorziening verkennen en de ondersteuning bekijken die het Samenwerkingsverband van Bronhouders BGT (SVB-BGT) kan bieden. Het programmateam BGT van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, het Samenwerkingsverband van Bronhouders BGT, Geonovum en Kadaster staan u graag te woord. Op de beurs kunt u zich bij diverse leveranciers verder oriënteren op de laatste ontwikkelingen om uw werkprocessen te ondersteunen. Bezoekt u de Overheid en ICT beurs op donderdag 26 april? Kom dan ook naar de BGT marathonsessie van 11:25 tot 12:30 uur en laat u helemaal bijpraten over de invoering van de wet, de implementatie van de standaarden, de mogelijkheden van de landelijke voorziening en ondersteuning die het Samenwerkingsverband van Bronhouders BGT biedt.
Contact met de BGT Voor vragen, opmerkingen en suggesties kunt u het beste mailen naar:
[email protected]. Het SamenwerkingsVerband Bronhouders (SVB-BGT) heeft inmiddels een eigen website: www.svb-bgt.nl. Met specifieke vragen over het SVB-BGT kunt u zich wenden tot:
[email protected] Meer informatie: De BGT-info verschijnt digitaal. Wilt u zich aanmelden voor toezending van de BGT, stuur dan een mail naar: postbus.
[email protected]. Meer informatie, documenten en achtergronden over de BGT staan op de website van Geonovum: http://www.geonovum.nl/dossiers/bgtimgeo De BGT maakt deel uit van het stelsel van basisregistraties. Op de website www.rijksoverheid.nl/basisregistraties vindt u meer informatie. Foto voor- en achterzijde: DigiDaan
BGT-info oktober 2011 | 05
