1
Bezoek onze internetsite www.awbruna.nl voor informatie over al onze boeken en dvd’s.
Jan Wolter Bijleveld & Ingeborg Deana
© 2010 Jan Wolter Bijleveld en Ingeborg Deana © 2010 A.W. Bruna Uitgevers B.V., Utrecht Grafisch ontwerp hollandse meesters Foto achterpagina Ernst Stolk isbn nur
978 90 229 9765 9 770
Dit boek is gedrukt op papier dat het kenmerk van de Forest Stewardship Council (FSC) mag dragen. Bij dit papier is het zeker dat de productie niet tot bosvernietiging heeft geleid. Een flink deel van de grondstof is afkomstig uit bossen en plantages die worden beheerd volgens de regels van FSC. Van het andere deel van de grondstof is vastgesteld dat hiervoor geen houtkap in de laatste resten waardevol bos heeft plaatsgevonden. Daarom mag dit papier het FSC Mixed Sourceslabel dragen. Voor dit boek is het FSC-gecertificeerde Munkenprint gebruikt. Dit papier is 100% chloor- en zwavelvrij gebleekt en wordt geleverd door Arctic Paper Munkedals AB, Zweden. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting pro (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
Voor Eric, grenzeloze geest
Inhoud
Moet ik maar gewoon ergens beginnen?- - - - - - - - - - - - - - - - 11 Eh, moet ik nu dus Lsltn?- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 17 Moet ik weten wat ik wil? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 23 Moet ik mijn huis op orde hebben? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 28 Moet ik ontstressen? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 35 Moet ik het allemaal wat simpeler maken? - - - - - - - - - - - - - - 41 Moet ik gelukkig worden? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 46 Moet ik twitteren, bloggen, op Facebook, op LinkedIn? - - - - - - 52 Moet ik een Ikea-mens worden? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 59 Moet ik goed kunnen koken? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 63 Moet ik efficiënt bezig zijn? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 66 Moet ik altijd voor een ander klaarstaan? - - - - - - - - - - - - - - - 68 Moet ik een nog plattere flatscreen-tv? - - - - - - - - - - - - - - - - - 75 Moet ik groener worden? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 80 Moet ik me schuldig voelen? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 82 Moet ik er jong uit blijven zien? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 89 Moet ik mezelf ontwikkelen? (Moet ik naar een coach?) - - - - - 97 Moet ik authentiek zijn? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 101 Moet ik mijn hart volgen? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 106 Moet ik het perfect doen? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 110 Moet ik mijn mail binnen drie uur beantwoorden? - - - - - - - 114 Moet ik een ideale moeder zijn? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 118 Moet ik eigenlijk het woord ‘eigenlijk’ schrappen? - - - - - - - - 123 Moet ik minder streng zijn voor mezelf? - - - - - - - - - - - - - - 124 Moet ik dat truitje kopen? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 129
7
Moet ik ervoor gaan? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 135 Moet ik het dan G@#$%ffi&* toch weer allemaal zelf doen? - 138 Moet ik al mijn contacten onderhouden? - - - - - - - - - - - - - - 145 Moet ik met passie werken? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 151 Moet ik een vast contract? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 156 Moet ik een school in donker Afrika opknappen? - - - - - - - - 158 Moet ik positief denken? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 165 Moet ik de knoop doorhakken? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 171 Moet ik spijt hebben? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 176 Moet ik mediteren? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 180 Moet ik sorry zeggen? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -189 Moet ik bijblijven? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 192 Moet ik ophouden met piekeren? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 196 Moet ik alles kunnen? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 200 Moet ik de telefoon opnemen als ie gaat? - - - - - - - - - - - - - - 204 Moet ik ambitieus zijn? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 211 Moet ik nog iemand bedanken? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 215
8
Moet ik minder moeten?
Wat zijn we bezig.
Moet ik maar gewoon ergens beginnen?
Dit boek is voor al die gewone, hardwerkende zielen met perfectionistische neigingen en ambities die graag aardig gevonden willen worden. Voor al die nuchtere geesten die (misschien zonder dat ze het weten) best spirituele gedachten hebben, maar deze niet zo snel spiritueel zullen noemen. Voor al die mensen die wel diepgang en geluk in hun leven willen, die wel over zichzelf en de zin van hun leven nadenken, maar graag met twee benen op de grond blijven staan (in plaats van weg te zweven). Dit boek is voor iedereen die zoveel moet en zich afvraagt: wat wil ik nou eigenlijk, en er geen helder antwoord meer op weet. Net als wij af en toe. Daarom zijn we gaan schrijven over loslaten, of eigenlijk over minder moeten en minder willen. Een boek over ‘minder’ – is dat handig? ‘Meer’ klinkt beter. Gelukkig gaat dit boek ook over ‘meer’. Meer tijd. Meer aandacht. Meer geluk. Meer plezier. Meer rust in je hoofd. Meer... stop, stop, stop. Wacht. Grote beloften leiden tot grote verwachtingen en die leiden weer tot grote teleurstellingen. Dit is nu eens een boek waarmee je helemaal niets moet. We moeten al zoveel. We willen steeds meer, meer, meer. En soms weet je gewoon niet meer of je iets wilt of dat je het moet. En we hebben het druk, druk, druk, vanzelfsprekend. Als je het niet druk hebt,
11
is er iets heel wonderlijks met je aan de hand. Wanneer heb je onlangs op je werk ergens echt de tijd voor kunnen nemen? Iedereen om je heen heeft het ook druk. Bij welk restaurant, in welk ziekenhuis, bij welke bank of verzekeraar heeft laatst iemand echt de tijd voor je genomen? Veel moeten. Veel willen. Dingen goed doen en ambities realiseren, dan heb je een druk bestaan. Dat gaat vanzelf en is best prettig. Alleen... het gaat maar door. Je agenda vol krijgen is geen kunst, maar hem leeg houden kost moeite. Iedereen gaat maar door. En dus ga jij ook maar door. Met presteren, bijblijven, ontwikkelen, doen zoals het hoort, scoren, meedoen, doorbijten, aan verwachtingen voldoen. Er moet steeds meer in dezelfde tijd. Als er zoveel moet, dan word je geleefd. Dat is vermoeiend en onbevredigend. En wat het extra lastig maakt: alles kan. We leven in een tijd waarin er meer dan ooit een overvloed aan keuzemogelijkheden is. En je wilt natuurlijk niets missen. Je staat in contact met de hele wereld. Winkels zijn altijd open. Vrienden altijd bereikbaar. Mogelijkheden zijn ontelbaar. Steeds meer mensen hebben het gevoel dat ze steeds minder tijd hebben. Als reactie daarop zijn ze massaal aan het ontstressen, relaxen, floaten, uithijgen en bijtanken. De wellnessindustrie is booming. En in elk buurthuis staat wel een cursus ademhalen, een introductie in zen of een workshop mediteren op het programma. Er verschijnen stapels boeken, tijdschriften en websites over meer rust in je hoofd, ontstrest werken, eenvoud en balans in je leven. Relaxthee en -frisdrankjes zijn nog redelijk onschuldig. Jaarlijks gaat er ook een aanzienlijke hoeveelheid slaapmiddelen en pillen over de toonbank.
12
Je zou verwachten dat iedereen inmiddels volkomen uitgebalanceerd en relaxed is. En? Wil het al een beetje lukken? Vinden we meer tijd, meer geluk, minder stress, meer balans, meer rust? Integendeel. Het lijkt wel alsof onze inspanningen (eh... ontspanningen) juist het tegenovergestelde opleveren. Het gebrek aan tijd, geluk, rust en balans wordt alleen maar duidelijker voelbaar. Misschien word je er zelfs onrustiger en haastiger van. Steeds meer mensen vragen zich af: wat wil ik nou echt? Wat moeten we nou allemaal? En moet dat echt? Moet ik mezelf ontwikkelen? Moet ik er altijd jong uitzien? Moet ik met passie werken? Moet ik alles eruit halen wat erin zit? Moet ik binnen drie uur mijn e-mail beantwoorden? Moet ik weten wat ik wil? Moet ik een perfecte partner/ medewerker/collega zijn? De vraag is: van wie moet dat dan? Van mezelf? Omdat het zo hoort, omdat iedereen het zo doet? Omdat het moet van mijn omgeving? Of denk ik zelf dat mensen het van me verwachten? In dit boek onderzoeken we op een luchtige, onwetenschappelijke, subjectieve manier wat we allemaal moeten, pardon, denken te moeten. ‘En wat kan ik daar dan mee?’ Goede vraag. Ons antwoord is: moet je altijd vooraf weten wat je ergens mee kan? Het is al mooi als dit boek je aan het denken zet. Zoals het ons aan het denken heeft gezet, toen we aan het schrijven waren. Het belangrijkste is dat er uiteindelijk veel minder móét dan je denkt. Oké, het is niet elke dag feest, je kunt niet op elk moment van de dag helemaal zelf bepalen wat je doet, want zo werkt het niet in deze wereld. Maar je hebt wel de vrijheid om keuzes te maken. De keuze om harder te werken (of niet), de keuze om je te haasten (of niet), de keuze om je ergens aan te ergeren (of niet), de keuze om je te laten opfokken (of niet), de keuze om iets toch maar weer zelf te doen in plaats van een ander
13
ervoor te vragen. De keuze om de tijd te nemen, minder te werken, een afspraak af te zeggen, iets minder perfect te doen dan je eerst van plan was. Of je nu iets doet, of iets niet doet; je maakt een keuze. Loslaten is kiezen. En de vraag is niet alleen: wat ga ik doen? De vraag is ook: wat ga ik laten? Je kunt simpelweg niet alles. Hoe meer je wilt en moet, hoe minder goed je het doet. Het leidt tot een oppervlakkig leven, tot een zesjescultuur, gebrek aan tijd voor kwaliteit, ontevredenheid, onverschilligheid, cynisme. Oké, genoeg daarover. Zak terug in je stoel. Laten we positief blijven. Dicht bij huis liggen genoeg mogelijkheden om het morgen anders te gaan doen. Loslaten betekent niet dat je alles wel best vindt. Loslaten is juist ambitie, perfectionisme en verbeterdrang de ruimte geven. Het gaat om dingen goed doen. Neem daar de tijd voor. Tijd is kwaliteit. Geef aandacht aan wie en wat volgens jou aandacht verdienen. Doe minder, leef meer. Aandachtiger, doordachter, gerijpter, intenser, lichter, luchtiger, leuker, losser. Wat kan helpen: deel je ideeën met vrienden en collega’s. Trek voor jezelf een grens en geef aan waar die ligt. Spreek je uit. Het zal je verbazen hoeveel mensen je ontmoet die herkennen wat je zegt, die het ook gehad hebben met de drukte, de haast en de verplichtingen. ‘Waar ben ik mee bezig?’ Het is maar een vraag, maar misschien ook het begin van een oplossing. Wees mild voor jezelf. Probeer dit boek te lezen zonder doel, zonder verwachtingen, zonder target. Zonder er meteen iets mee te moeten! Dat is het geheim van Lsltn. Van Loslaten.
14
