Bericht Brussel 2011, nr. 4 Special Werkbezoek regioraad Bericht Brussel informeert bestuurders, ambtenaren en maatschappelijke partners in Twente over de uitvoering van de Internationale Agenda van Twente. Deze editie is een special over het werkbezoek van de Regioraad van Twente aan Brussel, georganiseerd door EU Office Twente in Brussel, op 30 juni en 1 juli 2011.
Bezoek aan Esther de Lange, Europarlementariër voor het CDA, in het Europarlement “Europa is niets zonder sterke regio’s als Twente.” Op 30 juni wordt de Regioraad van Twente door het EU Office Twente in Brussel ontvangen op het Place du Luxembourg. Doel van het bezoek is om de internationalisering van Twente bij verschillende partners in Brussel voor het voetlicht te brengen en regioraadsleden actief te betrekken bij de werkzaamheden van het EU Office in Brussel. Vanaf het Place du Luxembourg vertrekt de delegatie richting het Europees Parlement. Hier staat een ontmoeting met Esther de Lange, Europarlementariër voor het CDA, op het programma. Esther de Lange is voornamelijk actief op de beleidsterreinen milieu en landbouw. Zij geeft aan dat Europa niets is zonder sterke regio’s. Europa moet volgens haar de juiste kaders scheppen. Regio Twente kan een belangrijke rol spelen bij het vertalen van die keuzes, zoals bij het nieuwe landbouwbeleid. Grensoverschrijdende samenwerking biedt daarbij extra kansen. Jos Harmelink, wethouder in gemeente Tubbergen, geeft aan dat op het gebied van Natura 2000 het beleid vastloopt. Boerderijen die 300 meter over de grens liggen, kunnen daar hun werkzaamheden wel uitvoeren en in Twente kan dat niet. Volgens Esther de Lange is het probleem dat de Nederlandse overheid de Europese regelgeving heeft uitgewerkt in beheersplannen met meer regels dan voor Europa noodzakelijk. Haar advies is om een vergelijking te maken met andere regio’s in Europa. Zij daagt de regioraadsleden uit een vergelijking te maken met Duitse regio’s; de bevindingen daarvan gebruikt zij dan graag als input in de discussie tussen de Nederlandse en Europese beleidsmakers. De Lange vertelt dat recent een nieuw voorstel voor de Europese meerjarenbegroting werd gepresenteerd. Hierin is voor Twente relevant dat de A1 met name wordt genoemd en er meer geld komt voor innovatie. Deze voorstellen worden de komende tijd besproken, en zijn leidend voor de Europese begroting in de jaren 2014-2020.
Hoe moet Regio Twente zich onderscheiden op het gebied van technologie, innovatie en duurzaamheid en met welke middelen is een vraag van Henk Winkelhuis, wethouder Oldenzaal. Volgens de Lange is het van belang dat Twente aansluiting zoekt bij andere regio’s met een vergelijkbare identiteit en doelstelling. Niet in Nederland, maar in Europa. En om Twentse onderwerpen te identificeren die van Europees belang zijn. Samenwerken met Europese regio’s geeft ook meer zicht op het verwerven van Europese middelen. Frank Keckhaert, portefeuillehouder Internationaal van Regio Twente, geeft in de afsluiting aan dat we nog meer moeten kijken wie onze internationale partners zijn, op die onderwerpen waarop Twente zich sterk profileert. Samen met de maatschappelijke partners, het bedrijfsleven, onderwijs en onderzoeksinstellingen kunnen we Twente dan neerzetten als sterk internationaal merk en interessante partner voor projecten. Regio’s als Twente moeten niet het EU beleid afwachten, maar moeten juist met nieuwe voorstellen en ideeën komen.
Presentatie Frans van Vught, adviseur van Barosso en voorzitter van het bestuur van Neth-er (Netherlands house for Education and Research) in Brussel “Verbind Twente aan de echte wereldspelers door als een satelliet rond kennisclusters te opereren.” Een korte wandeling door het Europese centrum van Brussel brengt de delegatie in het Informatiecentrum van de Europese Commissie, aan de Schumanrotonde. Frans van Vught vertelt aan de hand van recent onderzoeksmateriaal dat Europa nog steeds het grootste handelsblok van de wereld is. Het is goed te beseffen dat een stabiel 2/3 deel van de handel betrekking heeft op de interne Europese markt. Met andere woorden: alle lidstaten zouden er zonder Europa op dit moment veel slechter voor staan. De interne markt kan komende tijd een extra impuls krijgen als achterblijvende Europese lidstaten hulp krijgen bij hun ontwikkeling. Hier zijn ook de cohesiegelden voor, die lidstaten zelf kunnen besteden, maar het is de vraag of dat genoeg is. De “Innovation Union” is het Europese beleidskader om de innovatieve kracht van de Europese economie te versterken. Opkomende economieën zoals in Azie, Zuid-Amerika en Rusland maken dat Europese landen niet concurrerend zijn op het gebied van arbeidskosten en logistiek. In plaats daarvan concentreert Europa zich op kennis en innovatie. Dit beleid wordt zowel Europees, nationaal als regionaal gevoerd, maar de koppeling tussen deze drie is volgens Van Vught helaas nog ver te zoeken. Volgens Van Vught kan een land als Nederland met een beperkt budget geen wereldspeler zijn op 10 topsectoren en daardoor is het maken van keuzes onvermijdelijk. Van Vught verduidelijkt dit met een voorbeeld: op dit moment valt het aantal patentaanvragen op het gebied van high-tech tegen. Het lukt Europa maar ook Twente niet om up-to-date te blijven. Ook de Universiteit Twente kan dat op dit moment niet. Twente zit nu niet op wereldniveau en dat heeft ook met budget te maken. Een voorbeeld is het nieuwe nano-laboratorium dat, naar mening van Van Vught, al vanaf het begin te klein is opgezet om op mondiaal niveau mee te kunnen. Frank Kerckhaert merkt op dat Twente sterk is in high-tech, in de hele keten van innovatie tot en met toepassing, en we door andere regio’s als ondernemend worden gezien. Op nano is de regio wetenschappelijk toch wereldspeler. Zetten andere landen hier dan nog meer op in? Frans van Vught zegt hierop dat bijvoorbeeld de Cambridge University een veel hoger budget tot haar beschikking heeft met daarnaast een grotere capaciteit. Daar wordt het beschikbare geld gericht besteed.
Inhoudelijk behoort Twente met nano tot de wereldtop, maar dat is nog niet terug te zien in de gewenste economische regionale groei. De kunst is volgens Van Vught om op regionaal niveau punten te kiezen die zowel nationaal als Europees scoren. Het is een kwestie van de juiste koppelingen maken. Daarbij kan het een oplossing bieden om voor de regio specifieke clusters te benoemen. Er kunnen dan “satellieten” gecreëerd worden waarmee aansluiting wordt gezocht met andere regio’s, bijvoorbeeld de regio Eindhoven of buitenlandse regio’s. In plaats van concurrentie moet samenwerking voorop komen te staan; ook tussen universiteiten.
Presentatie Monique van Wortel, DG mobility and transport, over subsidiemogelijkheden
“Subsidieprogramma’s rond mobiliteit en duurzaamheid hebben komende jaren prioriteit”.
Monique van Wortel is vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Milieu werkzaam bij het Directoraat Generaal voor Mobiliteit en Transport van de Europese Commissie. Van Wortel legt uit dat Nederland vanuit Europees perspectief één groot verstedelijkt gebied is. De Europese agenda’s, zoals Europa 2020, zijn belangrijk om de Europese doelstellingen te definiëren. Maar voor het behalen van die doelstellingen zijn lokale en regionale overheden van groot belang. Er zijn diverse actuele subsidieprogramma’s onder de vlag van het Actie Plan Stedelijke Mobiliteit van de Europese Commissie. Een voorbeeld van zo’n subsidieprogramma is het Civitas Initiatief, dat schoon en zuinig vervoer in steden nastreeft. Bij dit initiatief wordt gefocust op innovatie. Qua financiering is er bijvoorbeeld komende vier jaar 18 miljoen beschikbaar in het kader van Civitas II. Ook Regio Twente kan hier gebruik van maken. Van Wortel legt uit dat de Europese molen soms traag loopt. Haar tip is dan ook om vroegtijdig nieuwe, goede ideeën naar Brussel te brengen. Er kan dan bijvoorbeeld worden aangesloten bij een project of de ideeën kunnen worden opgenomen in het Europese beleid en subsidieprogramma’s. Zo is er op dit moment veel Europees geld beschikbaar voor duurzame mobiliteit.
Voor de Europese Commissie staat het uitwisselen van kennis en ervaringen voorop. Volgens Van Wortel richt Brussel zich sterk op het stimuleren van contacten tussen overheden in Europa. Daarbij is leren van elkaar essentieel; als stad of regio kun je dus niet alleen maar halen in Brussel, er moet ook wat gebracht worden. Een goed voorbeeld is volgens haar het project SUNSET (dat staat voor Sustainable Social Network Services for Transport) dat door leadpartner Enschede op dit moment wordt uitgevoerd. Josh Sijbom, wethouder Hof van Twente, vraagt zich af waar Twente zich op moet richten met betrekking tot de verwachte ruimere subsidiemogelijkheden op het gebied van mobiliteit en duurzaamheid. Van Wortel geeft aan dat er vooral “crossborder” moet worden gekeken. Samenwerken met internationale partners is essentieel. Qua thematiek staat schoon en groen stedelijk vervoer komende tijd centraal.
Marlene Deogan en Linn Tomasdotter, Mid Sweden Office “ Om massa te kunnen maken is deelname in Europese netwerken cruciaal”. Op 1 juli is de Regioraad te gast bij het EU Office Twente in het nieuwe kantoor aan de Avenue Palmerston, voor een ochtendprogramma gericht op de lobby van regio’s in Brussel. De twee policy officers van Mid Sweden presenteren kenmerken van hun regio en de kernactiviteiten van Mid Sweden Office in Brussel. De regio Midden Zweden is een grote regio qua oppervlakte met relatief weinig inwoners. (Twente: circa 400 inwoners per km2, Midden Zweden: circa 5 inwoners per km2). Mid Sweden Office heeft als doelstelling om in Brussel de bijzondere karakteristieken van dit dunbevolkte gebied goed over het voetlicht te brengen en Europees beleid waar nodig te beïnvloeden. De regio Midden Zweden wil bovendien een actieve partner zijn in Europa, waarbij ze een goede samenwerking met andere regio’s nastreeft. Maar het gaat uiteindelijk ook om de concrete winst die valt te behalen, bijvoorbeeld door via Brussel allianties te vormen die van meerwaarde zijn voor bedrijven. Die concretisering van de inzet in Brussel staat nu op de agenda. Maar net als EU Office Twente heeft Mid Sweden Office weinig capaciteit en budget, wat vraagt om een gerichte aanpak. De regio Midden Zweden richt zich inhoudelijk op groene en duurzame technologie in combinatie met innovatieve bosbouwtechniek. Voor deze regio is Brussel de ingang, vooral voor het opdoen van nieuwe internationale contacten. Inmiddels heeft Midden Zweden een kenniscluster gevormd met Canada en Finland en is dit cluster op dit gebied een belangrijke gesprekspartner voor de Europese Commissie. Aan de regioraadsleden geven zij dan ook het advies mee om de aanwezigheid in Brussel zoveel mogelijk te gebruiken om contacten en partners op te doen. Vooral samenwerking met regio’s met dezelfde problemen en kansen is winstgevend. Daarbij kan Brussel ondersteuning bieden bij het organiseren van gezamenlijke evenementen. Deelname in EU-netwerken is daarbij cruciaal. Door samen te werken met regio’s op eenzelfde onderwerp kun je ook meer massa maken als het gaat om het beïnvloeden van beleid en programma’s. Julie d’Hondt, vertegenwoordiger voor Oost Nederland, Huis van de Nederlandse Provincies
“Boeren in Twente moeten zich meer richten op groen/blauwe dienstverlening en innovatie” Julie d’Hondt is werkzaam bij het Huis van de Nederlandse Provincies (HNP) en vertegenwoordigt daarin Oost-Nederland. d’Hondt geeft aan dat de provincie en Regio Twente in Brussel complementair werken. Het HNP richt zich met name op het monitoren en beïnvloeden van Europees beleid en het faciliteren van gemeenten en collega’s op de verschillende Europese beleidsdossiers. EU Offfice Twente richt zich op de specifieke informatiebehoefte van gemeenten en andere partners in Twente, vooral waar het gaat om het vinden van internationale contacten, partners, programma’s en projecten. d’Hondt heeft op dit moment het dossier rond de vernieuwing van het landbouwbeleid onder haar hoede. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) komt dit najaar in een besluitvormende fase.
Wat het GLB betreft gaat er komende periode veel veranderen: Europa zal minder inkomenssteun aan boeren geven en meer inzetten op een ‘levensvatbare’ voedselproductie, duurzaamheid en gebiedsontwikkeling. De basispremie gaat omlaag. Boeren zullen andere (groen/blauwe) diensten en activiteiten moeten ontplooien om voldoende inkomen te verwerven. Ook innovatie wordt straks specifiek beloond. Het nieuwe beleid gaat per 2014 in, maar het is zaak om hier nu al op voor te sorteren. Vooral gezien het grote belang van deze bedrijfstak voor Twente. Omdat landbouw voor Twente een belangrijke bedrijfstak is en om het veld goed te kunnen voorbereiden op de komende veranderingen wordt besloten dat Josh Sijbom van gemeente Hof van Twente na de zomer contact opneemt met de provincie en het LTO om gezamenlijk een informatiebijeenkomst te organiseren. Daarnaast zal EU Office Twente een expertmeeting organiseren om het ontwikkelen van innovatieve high-tech concepten op het snijvlak van landbouw en technologie te stimuleren.
Joke Jagers op Akkerhuis en Vera Dethmers, European Affairs, EU Office Twente
“EU Office Twente ontwikkelt nieuwe services op maat voor de Vier O’s in Twente” “In 2020 staat Twente bekend als een internationaal toonaangevende kennisregio in een grensoverschrijdende omgeving en behoort tot de Europese topregio’s op het gebied van innovatie en technologie.” Zo luidt de missie van de Internationale Agenda van Twente. Het EU Office Twente werkt hieraan, samen met de andere overheden, ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen in Twente. Alle partners in Twente werken op dit moment samen met de provincie aan het “Businessplan High Tech Twente”. De missie van de Internationale Agenda van Twente blijkt daarbij nog zeer actueel. EU Office Twente heeft de missie uitgewerkt in drie strategische lijnen. De resultaten van deze aanpak worden deze ochtend geschetst in de vorm van ‘stripverhalen’. Op die manier wordt duidelijk hoe de gevolgde strategie heeft geleid tot concreet resultaat voor Twente. EU Office Twente levert een viertal services: 1 Beleid en strategie-service. Concreet resultaat: de sessies die in Brussel georganiseerd zijn voor het ROC en Saxion, om de strategie van deze instellingen te herijken op de ontwikkelingen in Europa en in Twente. 2 Projectconcept-service. Concreet resultaat: het project SUNSET, waar gemeente Enschede leadpartner van is. EU Office Twente heeft inhoudelijk bijgedragen aan de vormgeving van dit project, gericht op stedelijke mobiliteit. 3 Subsidie-matching-service. Concreet resultaat: de bemiddeling van EU Office Twente om te komen tot een subsidie-aanvraag voor het Warmtenet in Hengelo. 4 MKB-service. Concreet resultaat: de zoektocht naar Europese mogelijkheden voor het uitbouwen van de kennisvalorisatie-activiteiten van Dierenkliniek Den Ham. Onderzoek wijst uit dat het MKB in Twente nog wel hulp kan gebruiken waar het gaat om het vinden van de mogelijkheden in Brussel.
EU Office Twente is geen subsidiebureau, maar kan wel de verbindende schakel zijn bij het matchen van informatie vanuit Europa met informatie in Twente. Voor gemeenten maar ook voor bedrijfsleven en kennisinstellingen in Twente biedt dit mogelijkheden.
Conclusies
“ We moeten thuis vertellen dat we deze twee dagen hebben gezien dat met een praktische aanpak er voor Twente winst is te behalen in Europa”. • • • • • • • •
• • • •
Goed om te zien wat er in Europa speelt en hoe Twente hierop inspeelt, niet alleen als overheid, maar samen met ondernemers en de kennisinstellingen; Goed om opgefrist te hebben hoe het werkt in Europa, complimenten voor de voorbereiding; We moeten ons richten op de niches, de clusters waar Twente op in zet, in het verlengde van het Businessplan High Tech Twente en de Twentse agenda’s; Nagaan of daarnaast ook sociale onderwerpen internationaal kunnen worden opgepakt; In Europa de kracht van Twente voor het voetlicht brengen, van innovatie naar toepassing, de Twentse ketenbenadering; Dat sluit perfect aan bij de doelstellingen van Europa 2020. Aansluiten bij anderen, niet concurreren maar samenwerken met sterke internationale regio’s, universiteiten en netwerken; Rond nano zouden we een unieke motor moeten ontwikkelen. We gaan hierover in klein verband in overleg met de UT; De complementariteit met het HNP expliciet maken, beleidsbeïnvloeding niet op Twentse schaal, maar wel helpen de beleidsinformatie te vertalen naar concrete activiteiten voor Twente, vanuit een algemeen Oost Nederlands belang; Een informatiemiddag rond het nieuwe landbouwbeleid organiseren in het najaar; Zoeken naar de match tussen landbouw en technologie om te komen tot innovatie; De bestaande allianties en consortia in Twente op het gebied van landbouw en technologie koesteren en uitbouwen om toekomstige Europese gelden te kunnen benutten; Uitdragen dat de Internationale Agenda van Twente toegevoegde waarde heeft, gezien de goede voorbeelden en resultaten deze dagen. Contact
EU Office Twente in Brussel J.W. (Joke) Jagers op Akkerhuis V.I. (Vera) Dethmers R. (Rozemarijn) van Erp (Stagiair Saxion) European Affairs Twente Region EU Office Twente Avenue Palmerston 3 B 1000 Brussels Belgium
[email protected] Mobile +31 (0)6 53 789 549
[email protected] Mobile +31 (0) 6 51 753 963
Voor aanmelden/afmelden van Bericht Brussel mail naar:
[email protected]
