Technisch Instituut St.-Michiel
Witte Torenstraat 10 3960 Bree
Jaargang 17 November 2013 nr. 127
Een goed najaar
De vruchten zijn verkocht. De boeren betalen de pacht aan de Heren. De vliegen vallen dood op tafel. Het regent gulzig en de bieten glanzen. De akkers verteren hun moederkoek en stijf in de wolken nadert de winter. Morgen koop ik zeven kannen olie en een nieuwe bril om in het boek te lezen. Deze winter ga ik nog niet dood. Paul Snoek
uit: Gedichten 1954-1968.
© gerard
I. VOORUITBLIKKEN
Bezoek aan Eos Bree op dinsdag 19 november e.k. om 14.00 u. Eos Bree, Industrieterrein Kanaal Noord 1155, heet de TISM-senioren van harte welkom op 19 november e.k. Iets voor tweeën verzamelen we op de bedrijfsparking. Praktisch Als je over de ’t Hasseltkiezel richting Kinrooi rijdt, sla je tegenover Noliko, linksaf (Nordal, Breese Tegelcentrale) en dat houd je 500 m vol: bestemming bereikt. Inschrijven? Michel (Er) via 089 / 46 32 56 of
[email protected] vóór 15 november Bijdrage? € 1 per persoon Sneukelen? Café Olympia aan de sporthal
II. TERUGBLIKKEN
Bezoek aan Alden Biesen op 10 september om 14.00 u. Mia Leen, Paula Fiten-Aegten, Marie-Jeanne Eurlings , Eric Eyckmans, Leo Clijsters, Leo en Bertha, Jos en Malou, Piet en Tilly, Rik en Betsy, Giel en Angèle, Paul en Christiane, Theo en Lieve, Bèr en Alida, Piet en Lea, Gerard en Alice (25) Verontschuldigd: F.Vervoort, W. Martens, A.Vandeput, Chr. Bloemen , J. Hoeben …
Van Bree naar Rijkhoven is een heel eind rijden, zeker met het drukke verkeer vandaag en de wegenwerken in het Genkse. Nog maar pas toegekomen in het Haspengouwse heuvelland met zijn vruchtbare grond (löss, weet je wel) en zijn vele waterbronnen, is er nauwelijks tijd om de paraplu te openen. De hele groep wordt meteen doorgeflitst naar Akko (1190), want daar begint het verhaal van de Duitse Orde, aldus mevrouw Mercken, dus ook dat van Alden Biesen. Voor de 3 de kruistocht verwelkomen de organisatoren immers veel “schoon volk”: PhilipsAugust, Richard Leeuwenhart, Frederik Barbarossa … De stad Akko (nu in Israël) valt vrij vlot in handen van de kruisvaarders. Hier maken kooplui uit Bremen en Lübeck met scheepszeilen hospitaaltenten. Zieken en gewonden krijgen op die manier meer overlevingskansen en de filantropische ridders verhogen hun kansen op de hemelse gelukzaligheid. Om hun kandidatuur nog wat meer kleur te geven leggen de koene ridders ook nog de gelofte(n) af van gehoorzaamheid, zuiverheid en armoede. De volgorde is wellicht van ondergeschikt belang gezien de draagwijdte van het engagement, maar als je dat op je cv mag bijschrijven! De Duitse Orde, geboren in het Heilig Land, wil de Heilige Plaatsen bewaken, zo nodig verdedigen tegen aanvallers en heeft dus werk aan de winkel. Na enkele jaren wordt de kloosterorde, met zowel ridders als priesters, omgevormd tot een geestelijke ridderorde naar het voorbeeld van de Tempeliers en de Johannieters. De initiële opdracht belet de “heren” niet hun activiteiten aardig te spreiden. Ook in Spanje en in het Oostzeegebied verschijnen ridderorden tegen de “heidenen”. Nadat de Duitse Orde zich later in Venetië heeft gevestigd, worden de ridders in 1226 ter hulp geroepen door de Poolse hertog Koenraad van Mazovië om te strijden tegen de Pruisen, een heidense stam aan de Oostzeekust. Die wordt genadeloos uitgeroeid en de ridders worden met
een leengoed (Chelmno) beloond. Langzamerhand krijgt de orde veel macht in gans Pommeren en langs de Baltische kust en bedreigt ze zelfs het Poolse koninkrijk. Ze sticht de stad Torun (1233) en verovert Gdansk (1308). Het jaar daarop verhuist de hoofdzetel naar Mariënburg (Malbork), in Polen. Dit bouwwerk groeit uit tot het grootste Europese bakstenen complex (ongeveer 21 ha) in gotische stijl. Na de nederlaag van de ridders in de slag van Tannenberg (1410) tegen een leger van Polen en Litouwers gaat het bergaf. Maar nu terug naar Rijkhoven voor het grootste kasteel tussen Loire en Rijn! Op de Maastrichterallee keren we de “Hertenwei” de rug toe, want de verzameling hoogstamfruitbomen met bijzonder veel kers, bezoeken we liever in het voorjaar. Op naar het buitenhof met in het midden een cirkelvormige drinkplaats voor de veestapel. Met 12 melkkoeien, 36 varkens, 136 schapen, één muilezel, 2 zwarte merries, één trekpaard en enkele jachthonden op het erf lijken de opgetrokken stallen en graanschuren sterk overdreven. Of maken de paarden van de commandeur hier het verschil? De regen drijft ons naar de 17de eeuwse kerk in vroeg-barokke stijl met veel gotische kenmerken en sinds 1900 tevens parochiekerk. Het hoofdaltaar ook al in barok grotendeels uit hout gesneden, is volgens de kleuren van de orde zwart en wit geschilderd. Maria, de hoofdpatroonheilige van de orde, is in de Aanbidding van de Herders (van Gerard Douffet) de centrale figuur. De doeken van Gaspar de Crayer (17de eeuw) links en rechts boven de zijaltaren illustreren de dubbele opdracht van de Duitse Orde: de caritatieve taak als hospitaalorde met de H. Elisabeth en de strijd voor het geloof als ridderorde onder de bescherming van Sint-Joris, de patroonheilige. De Madonna met Kind op het linker zijaltaar is van ca 1270 en wordt toegeschreven aan de “Meester van de glimlachende Luikse Maagden”. Het beeld van Sint-Blasius roept verre herinneringen op aan mijn kindertijd in ’t Hasselt. Zonder moeite zie en hoor ik pastoor
Donders begin februari vol vertrouwen bidden tot de heilige om zijn parochianen voor keelpijn te behoeden. Met een persoonlijk gebed, twee gekruiste kaarsen in de hand en een vrije gift lukt dat wonderwel! Vlak voor het koor ligt de oudste grafsteen van België, met name die van Edmond von Werth, bisschop van Koerland (Estland), uit de 13 de eeuw. Het is de enige gotische grafplaat in België waarop een bisschop afgebeeld staat. De man is ten voeten uit afgebeeld in pontificaal ornaat met mijter en bisschopsstaf, terwijl Gods rechterhand zich zegenend boven zijn hoofd verheft. De voorburcht is indrukwekkend. Opvallend zijn de laatgotische accoladeboogjes boven de vensters van de Maaslandse renaissancegevels. De tiendschuur en de rijschool van toen dienen nu als feestzaal, theater, auditorium, conferentiezaal ... Bij de renovatie is de voormalige dakstructuur gerespecteerd, hoewel één keer een dwarsbalk gedeeltelijk wordt “opgeheven”. Voor cursisten en deelnemers aan allerlei meerdaagse activiteiten is in deze vleugels een aangepaste verblijfsaccommodatie voorzien. Een bezoek aan het Minervatempeltje in de Engelse tuinen is niet gepland, daarom moeten we het stellen met een “doorkijkje” naar links. Voorbij de slotgracht die net nu een opknapbeurt krijgt, betreed je het waterkasteel. In juni vormt de “erekoer” het decor voor de jaarlijkse zomeropera. Limburgse talenten als Martine Reyners, Ilse Eerens, Piet Vansichen …boeken hier grote successen. De grote zeildoeken
proberen acteurs en publiek droog en warm te houden tijdens de openluchtvoorstellingen. In de 18de eeuw wordt het waterslot ingrijpend verbouwd. Landcommandeur Hendrik van Wassenaer zet de eerste voorzichtige stappen. Toch moet landcommandeur Damiaan Hugo von Schönborn aangewezen worden als bezieler van de residentiële levensstijl op Alden
Biesen. Uit respect voor de oude parketvloeren schuiven we onze schoenen in een soort pantoffel. Opvallend sierlijk stucwerk, moeizaam hersteld na de zware brand en een veelvoud schilderijen sieren de bibliotheek, het salon en het kabinet van het “appartement”. In deze beladen interieurs kun je makkelijk met het verleden communiceren. Van hieruit geniet de bezoeker van een enig mooi uitzicht op de Franse tuinen, waarboven dreigend zwarte regenwolken samentroepen. Alden Biesen leeft. Er werken in het cultuur- en vormingscentrum meer dan 40 personeelsleden, om de diverse activiteiten in goede banen te leiden. Bekend zijn de Europaklassen voor 17- 18-jarigen uit 4 landen, die in een boeiende week tot Europaburgers worden gevormd. Uniek is het Vertelfestival voor Kinderen en dat in vier talen. Maar er is zoveel meer: de Dag van de oude Muziek, de Land- en Tuinbouwdag , het Schots Weekend, de Arabische Paardenshow, het internationale Bloemenspektakel (Fleuramour), de zomeropera, de vormingsdagen, de congressen, de tentoonstellingen … Bij het ontstaan van Alden Biesen spelen graaf Arnoldus III van Loon en zus Mechtildis van Are, abdis van het adellijke damesstift te Munsterbilzen, een hoofdrol. Zij schenken de bedevaartkapel op een plek die “Biesen” heet en alle gronden rondom aan de Duitse Orde. De toon is meteen gezet en door de vele schenkingen van adel en burgerij groeit Alden Biesen uit tot de hoofdplaats van een balije of provincie met 12 onderhorige commanderijen. Die van Gruitrode, in 1417 gesticht door Ivan van Cortenbach, is er daar één van. Machtige landcommandeurs met een adellijke status passeren de revue net zoals de gewiekste Willem Claes (geen familie van …) , oud-burgemeester van Hasselt, die het kasteel koopt op de markt van Maastricht (1797) en het tot de hoofdprijs van een loterij “opwaardeert”. Met de brand van 1971, dag Armand Roelants du Vivier laatste bewoner, dreigt de anticlimax … Gelukkig ondersteunen Europa, Vlaanderen, Limburg, de stad Bilzen en andere mecenassen, zoals jij en ik, het functioneel overleven van het unieke complex. Al verliest de Duitse Orde tijdens de Franse bezetting de gebouwen en gronden van Alden Biesen en schrapt Napoleon de ridderorde, toch leeft die nog verder zij het als zuivere kerkelijke instelling van paters, zusters en familiares, o.l.v. een grootmeester-priester met hoofdzetel in Wenen. Verder zijn er nog de Ridders van de Teutoonse Orde en om lid te worden moeten de kandidaten echt geen 4, 8 of zoals in 1671, 16 kwartieren bewijzen.
We zakken rond 16.40 u., toch een beetje vermoeid, af naar het Gasthuis, waar Piet en Tilly als vers gouden echtpaar, met plezier een rondje betalen voor het hele gezelschap. Natuurlijk gaan de handjes op elkaar en schuiven we nog wat dichter bij elkaar om nog langer bij te praten dan gewoonlijk! Met dank aan mevr. Mercken voor de gestoffeerde, rustige en zeer aangename rondleiding in het veelzijdige Alden Biesen, dat het nieuwe Biesen in Maastricht overleeft, aan Mia (Ln) voor de foto’s (zij komt dus bewust niet in beeld) en aan Bèr (Ts) voor de voorbereiding. 10 september 2013 blijft in onze herinnering een toffe namiddag.
Op bezoek in het nieuwe Breese politiekantoor Donderdag 10 oktober 2013 om 14.00 u. Leo en Bertha, Willy en Gerda, Jos en Malou, Piet en Tilly, Giel en Angèle, René en Christiane, Leo en Sylvie, Jan en Ghislaine, Bèr en Alida, Gerard en Alice … Mia Leen, Paula Fiten-Aegten, Christ Bloemen, Quirinus Wels, Theo Geens, Gerard Lemmens, Guy Remans, Michel Eerlingen, Piet Vangils … (29) Verontschuldigd: P. Martens, Rik Simons
Wat voor een contrast met de vroegere behuizing van de Breese politie! Van de donkere, krappe ruimtes aan de Malta naar de ruime in het licht badende, frisse lokalen langs de Rode Kruislaan. Hoofdcommissaris en korpschef Jos Neyens, geflankeerd door hoofdinspecteur Jean-Pierre Poets, heet ons hartelijk welkom in het nieuwe politiehuis van de politiezone Noordoost - Limburg. Als hij de bezoekers een kop koffie aanbiedt, begrijpen we dat hij het terrein wil effenen voor een flinke informatieronde. Deze politiezone, een resultaat van het veelomvattende Octopusakkoord, is de grootste in Limburg en de 4 de in Vlaanderen. Vier gemeentelijke politiekorpsen en drie rijkswachtbrigades gaan door de hervorming op in één korps. Om en bij de 100 personeelsleden met diverse specificaties en dus uiteenlopende taken waken over de veiligheid van 53.000 inwoners in de gemeenten Bree, Bocholt, Meeuwen-Gruitrode en Kinrooi. Het actieterrein is landelijk, telt een hoog aantal km-gewestwegen, huisvest een vrij grote scholencampus en grenst aan Nederland, wat het takenpakket nog uitbreidt. Behoedzaam leidt de spreker ons rond in de uitgebreide structuur van het korps. De Zonale Veiligheidsraad (ZVR) is nieuw voor ons. Hier zijn zitjes voorbehouden voor de vier burgemeesters van de zone, voor de Procureur des Konings van Tongeren, voor de korpschef, voor de bestuurlijk directeur- coördinator van de federale politie en voor de gerechtelijke
directeur van de federale politie. Deze raad zorgt voor de veiligheid en de leefbaarheid in de regio en probeert het aantal verkeersdoden (11) drastisch te verminderen. De Politieraad fungeert als een soort gemeenteraad, waarin het politiecollege (4 burgervaders, korpschef, financieel rekeningsplichtige) het dagelijks bestuur waarneemt met maandelijkse vergaderingen, rapportering, bijsturingen … Interessant en zeer belangrijk voor de burger zijn de contactteams, die we beter kennen als de wijkagenten. Zij merken als geen ander wat er leeft in de verschillende wijken. Ze omschrijven, duiden, bemiddelen, verzoenen, adviseren, begeleiden, zoeken naar een oplossing in conflictsituaties. Wijkinspecteurs Ellen Sontrop (Beek-Gerdingen), Noortje Zoons (Opitter-Tongerlo), Gerty Copermans (Bree Centrum), Davy Vandersteegen (Vostert en Bree-Centrum) en hoofdinspecteur Jean-Pierre Poets (’t Hasselt en Industrieterrein Kanaal Noord) hebben heel veel over voor een leefbare gemeenschap. Tof , als je ze nog nooit hebt moeten aanspreken, maar het kan toch nuttig zijn ze te kennen, want ze staan dicht bij de man (vrouw) in de straat. “Een goed wijkagent voelt de hartslag van zijn wijk en is niet verrast als er een kind wordt geboren. Soms weet hij zelfs wanneer die kleine …” klinkt het. Wie de JSPD (Jeugd en Sociale Politiedienst) kent, weet dat hier relatieconflicten, kinderverwaarlozing, opvoedingsproblemen, geesteszieken, slechtnieuwsmeldingen, slachtofferbegeleiding, intrafamiliaal geweld, drugs - en jongerenhulpverlening centraal staan.
Om eerlijk te zijn moeten we toegeven dat we verrast zijn door de opdeling van het politieapparaat: onthaal, contactteam, noodteam, onderzoeksteam, jeugd en sociale politie, verkeer, ondersteunende diensten … Alles staat echter in functie van de hoofddoelstelling, samengevat in de slagzin “Uw veiligheid, onze zorg!” Het hoeft niet te betekenen dat er (nog) meer blauw op straat moet komen.” Wat we beogen”, zegt de chef,” is beter opgeleid blauw uit te sturen.” De volgende nachten slapen we ongetwijfeld nog wat vaster.
Het moet prettig zijn bezoekers rond te leiden in een openbaar gebouw, dat je mee hebt mogen ontwerpen. Er is inderdaad ruime inspraak geweest om de verschillende diensten zinvol te groeperen en te lokaliseren. Het resultaat is om trots op te zijn. De voorgevel van het gebouw is gericht op onthaal met van op de 2 de verdieping een mooi uitzicht op het stadje Bree. De nadrukkelijke aanwezigheid van glas in deze ruimtes onderlijnt de transparantie van de gewone politiewerking, ver weg van de ouderwetse repressie. In de achterliggende vertrekken, niet toegankelijk voor pottenkijkers, kunnen de diverse functionarissen ongestoord en onafhankelijk hun opdrachten uitvoeren. Zware geluidsabsorberende deuren zijn zeker gewenst in verhoorlokalen met doorzichtig spiegelglas en apparatuur voor beeld- en geluidsopnames. Belangrijke informatie via de lichaamstaal van de ondervraagde blijft voor de speurders op die manier toegankelijk. Het hele gebouw oogt opvallend clean. Het sobere, eenvormige meubilair zorgt samen met geslaagde kleurencombinaties op de kale muren voor een moderne werkomgeving. Voor een hartelijke, gezellige sfeer is blijkbaar niet gekozen, dat verklaart misschien de totale afwezigheid van ornamenten. Alleen de opvangkamer voor kinderen ontsnapt aan het strenge concept en daarom blijft ze een bijzonde ruimte in het politiehuis.
In de betonnen kelderverdieping bezoeken we het “cellenblok”. Geen sprake van veel comfort in de kamertjes. Een inductievuur? Niet gezien en ook geen televisietoestel of computer, dus staat zeker geen Dutroux op de gastenlijst, Roland Janssen evenmin. In de aanpalende garage bekijken we de toegangssluis voor het gedetineerdentransport. Als de procedure wordt gevolgd, is ontsnappen echt onmogelijk. Iets verderop staan de dienstvoertuigen mooi geordend op een rij. Sommige zijn zeer herkenbaar, andere minder, hoewel de grijze fiësta bij enkele collega’s een (flits-) lichtje doet branden. De wapenkamer blijft hermetisch gesloten en dat heeft zo zijn redenen. Voor ordehandhavers zijn alleen de beste verweermiddelen goed genoeg, want echte criminelen hanteren ook geen speelgoedgeweertjes. Slotbeschouwingen Als buitenstaander verrast je de brede organisatie van het politieapparaat en dan gaat het hier alleen nog maar over de lokale politie. Veel draait rond functionaliteit, efficiëntie, overleg, communicatie, samenwerking, solidariteit om de criminaliteit te bestrijden en de orde te
handhaven. Het is een eeuwenoud gevecht met wisselende kansen. Elke politieman, ongeacht zijn strepen, zijn sterren en kroontjes hoort zich daarvoor te engageren. De strijd tussen goed en kwaad is immers van alle tijden en daarom noemen pessimisten het “vechten tegen de bierkaai”. Er is dus werk aan de winkel en dat garandeert een grote werkzekerheid in deze sector. Een wereld zonder misdaad is onvoorstelbaar en ook ondenkbaar. Dus! Blijf dus de wietplantages in de zone zoeken, blijf de rondtrekkende dievenbendes opsporen, blijf de bevolking beschermen tegen elke vorm van criminaliteit, blijf met Anne Frank geloven in de innerlijke goedheid van de mens, al ga je daar vaak aan twijfelen. Niemand wordt immers als crimineel geboren, toch respecteert niet iedereen de wet. Laat het in Bree zeker tot geen “Meulenbergtoestanden” komen! Veel succes! Als sneukelplek kiezen we voor Olympia aan de Sportlaan, waar Jos (Th) trakteert op zijn 80 ste verjaardag. Gedeelde vreugde, dubbele vreugde! Met dank aan onze gastvrije begeleiders, die we het allerbeste toewensen bij de nakende oppensioenstelling, aan Mia (Ln) voor de foto’s en aan Michel (Er) voor de nodige afspraken, kijken we tevreden terug op weer een geslaagde namiddag.
Politiehulp vragen kan via 089/ 48 06 03 of via het noodnummer 101 Houd die informatie binnen handbereik, dan heb je ze wellicht niet nodig. III. INBLIKKEN Hartelijke gelukwensen sturen we naar Jos (Th ) en Mathieu (Mm), twee “nieuwbakken” tachtigers. Noël (He) volgt een roeping die al lang sluimerde en wordt op 3 november diaken. Proficiat! We feliciteren heel graag oud-leerling Philippe Dreesen, die voortaan de titel van Burgerlijk Ingenieur op zijn naamkaartje mag drukken. Meer informatie hierover lees je in de volgende editie van TISMEWAT.
Taalverschillen Wie veel met Franstaligen omgaat, hoort soms eigenaardige taalverschillen. Feit is dat wij iets uit het hoofd leren, terwijl Franstaligen l’apprennent par coeur. Hoe oud bent u? Nederlandstaligen zijn 25 jaar, Franstaligen ont 25 ans. In het Frans heet oud brood pain perdu, maar Vlamingen spreken van gewonnen brood. Wie een beetje in het ootje wordt genomen, gaat groen lachen. Franstaligen zien het anders: rire jaune. Een onervaren iemand is een groentje, voor de Franstaligen echter un bleu. Een blauw oog daarentegen is un oeil au beurre noir! Bij zoveel kleurnuances is het geen wonder dat Van Gogh op stap ging met een schildersezel, terwijl Gauguin gebruikmaakte van un chevalet de peintre. Van dieren gesproken: er is iets merkwaardigs aan de hand met de kat. De kat, zij, le chat, hij. Avoir un chat dans la gorge is een kikker in de keel hebben. Slapende honden wakker maken vertaal je als éveiller le chat qui dort. De Nederlandstalige geeft de pijp aan Maarten. De Franstalige daarentegen donne sa langue au chat. Wie graag een appeltje voor de dorst heeft, moet in Wallonië garder une poire pour la soif. Voor één keer mag je appels met peren vergelijken. Maar niet met citroenen natuurlijk. In een restaurant krijg je wel eens een gepeperde rekening. Franstaligen vinden une note salée al erg genoeg Met dank aan Bèr (Ts)
Tongbrekers Wat was was voordat was gewassen was? Voordat was gewassen was was was ongewassen was. Als een potvis in een pispot pist, heb je een pispot vol met potvispis. Als de poes van de postkoetskoetsier in de postkoets kotst, poetst de postkoetskoetsier de postkoets met koetspoets.
Auto’s van Ikea? Oei! Als Ikea straks auto’s gaat verkopen, vreest Jan (Ho) dat wie de rode auto koopt, uiteindelijk met een oranjevoertuig de straat op moet.
Last van slecht zicht op de weg bij regenweer? Die verdomde ruitenwissers doen hun werk niet grondig. De autoruit raakt maar niet zuiver. Het zicht op de weg vertroebelt. Een gevaarlijke situatie! Blijf rustig! Schakel de ruitenwissers niet in een hogere stand! De oplossing? Zet gewoon je zonnebril op !
Warme oproep Binnenkort houdt het bestuur van Club 58-Plus traditioneel zijn jaarlijkse en enige vergadering “bij Pier, van twee tot vier”. Het is de bedoeling om in die korte tijdspanne het programma voor het volgende (18 de) werkjaar samen te stellen. Wij vissen dus elk jaar in een vijvertje dat steeds maar kleiner wordt en daarom zijn we meer dan ooit aangewezen op hulp van buiten uit. Wij kijken dus nieuwsgierig en ook hoopvol uit naar jullie voorstellen, zodat we in januari opnieuw een gevarieerd programma kunnen aanbieden.
Met vriendelijke herfstgroeten, Bèr (Ts), Gerard (Hg), Jan (Ho), Jerome (Ws), Michel (Er) en Piet (Vg)
