Bewoners uit de Flevowijk vertellen over hun ervaring tijdens en na de E-renovatie

Maart 2011

Woon Magazine

Win een energiepakket t.w.v. € 300,-

Maak kans op gratis startbewijs halve Marathon van Zwolle

Alles over duurzaam leven en wonen

‘Door E-renovatie zijn de stookkosten veel lager geworden’

Dubbel glas, dak- vloer- en spouwmuurisolatie, nieuwe hr-ketels... Dit is een greep uit de maatregelen die deltaWonen aan haar huurwoningen treft bij E-renovatie. Met het opwaarderen van energie onzuinige woningen met een E, F of G label, creëert de corporatie prettig leefbare woningen met lagere energielasten. In 2009 vonden de eerste E-renovaties plaats aan 130 woningen in de Flevowijk in Kampen. Wij spreken enkele bewoners over hun ervaringen. Hoe warm zitten ze er nu bij? Wim van Stal: ‘Het scheelt flink in de stookkosten. We wonen nu veel prettiger.’

In acht weken werden de woningen van Wim van Stal en buurvrouwen Alida Breman en Marianne Last flink aangepakt. DeltaWonen isoleerde de muren, het dak, de vloer en de ramen. Ook kregen bewoners mechanische ventilatie en een nieuwe hr-ketel. Wim van Stal en zijn vrouw zijn tevreden met de e-renovatie: ‘Ons huis is beter geïsoleerd doordat we nu dubbel glas hebben. Daarnaast hebben we isolatiekorrels in de muren en de vloer gekregen en extra isolerende platen op zolder. Ook hebben we door de hr-ketel centrale verwarming in het hele huis. We merken dat de warmte in huis nu veel beter verdeeld

magazine | 12

Bewoners uit de Flevowijk vertellen over hun ervaring tijdens en na de E-renovatie wordt en we gebruiken tegelijkertijd minder gas. Dat scheelt flink in de stookkosten’ VAN DOUCHE NAAR INLOOPKAST Alida is blij met de betere, mechanische ventilatie. ‘Dat merk je vooral in de douche, die minder lang vochtig blijft. Dat we centrale verwarming op zolder hebben gekregen is ook heel fijn. Daar wilde je vroeger niet zijn, vanwege de kou. Maar dat is verleden tijd.’ Om de overlast zoveel mogelijk te beperken plande DeltaWonen de E-renovatie in de Flevowijk gelijktijdig met het groot onderhoud waarbij ook de badkamers van de woningen

werden vernieuwd. Sommige bewoners konden ervoor kiezen om hun badkamer te verplaatsen. Marianne Last maakte daar gebruik van. ‘Mijn douche zit nu aan de voorkant van het huis. Hij is ruimer en heeft ramen die lekker open kunnen, zodat er goed geventileerd kan worden.’ Lachend: ‘Mijn oude badkamer is een inloopkast geworden.’ ’WE ZIJN ER ECHT OP VOORUIT GEGAAN’ Bij de E-renovatie van deze huizen kwam heel wat kijken. Maar dat had Wim er voor over. ‘Als het moest, zou ik het nog een keer doen. De renova-

tie is ordelijk en netjes verlopen. Natuurlijk gebeurt er wel eens wat, maar dat heb je overal. Voor mij en mijn vrouw was het het allemaal waard. We zijn er echt op vooruit gegaan.’ Buurvrouwen Alida en Marianne kozen ervoor om tijdens de renovatie tijdelijk in een ander onderkomen te wonen. Wim en zijn vrouw bleven in hun eigen huis. Marianne: ‘Als er weinig in je huis werd opgeknapt, bleef je in je woning. Als er veel moest gebeuren, kon deltaWonen een ander huis regelen en kreeg je een onkostenvergoeding.’ Alida vult aan: ‘Het was af en toe pittig, maar ook erg gezellig. Op ons verzoek waren we

als buren bij elkaar gezet. Elke dag namen we een kijkje in onze huizen. We konden altijd binnenlopen op het spreekuur van de uitvoerder. Maar ook de voorman kon je altijd vragen stellen. Ze stonden echt voor ons klaar.’

magazine | 13

EVERT LEIDEMAN

directeur-bestuurder van deltaWonen

VINDT PERSOONLIJK Dat je niets mag afwentelen op andere mensen, het milieu of de maatschappij. Om een voorbeeld te noemen: Wij produceren hier bijvoorbeeld schepen waarin giftige stoffen verwerkt zijn. Als je die in Nederland wilt ontmantelen, moet je aan heel veel regels voldoen. Daarom worden veel schepen in Afrikaanse landen ontmanteld. Dat kan natuurlijk niet. Je moet niet ten koste van medemensen en/of natuur acteren. Je mag het niet op ze afschuiven.’ VINDT ALS DIRECTEUR ‘Als corporatie neemt deltaWonen haar verantwoordelijkheid voor het milieu (Planet) voor de maatschappij en de mensen die er in leven (People) en voor goed beheer van maatschappelijk vermogen (Profit). Door onze woningen energiezuiniger te maken verlagen we de CO2 uitstoot. Dat is goed voor het milieu (Planet). Ook houden we rekening met de materialen waarmee we werken en doen we ons best om weinig mogelijk afval produceren. Wat betreft People: Wij vinden het belangrijk mee te werken aan een samenleving die niemand uitsluit en waarin iedereen gelijke kansen heeft op een betere toekomst. Om dit te bereiken werken we samen met andere maatschappelijke instellingen en bedrijven op het gebied van wonen, zorg, werk, scholing en vrije tijd. Onze verantwoordelijkheid voor Profit nemen we door te investeren in de kwaliteit van onze woningen en energiebesparende onderhoudsmaatregelen. Daarmee borgen we de woonkwaliteit voor de huurder en zorgen er tevens voor dat de woonlasten voor iedereen betaalbaar blijven.’ EN DIT DOET HIJ ZELF AAN DUURZAAM AAN LEVEN EN WONEN ‘Ik zet de kachel niet te hoog en probeer zoveel mogelijk op de fiets te doen. Daarnaast zou ik graag nog eens een duurzaam huis bouwen. Verder werk ik zo efficiënt mogelijk. Ik verspil zo weinig mogelijk energie, tijd en materiaal. Daarnaast leer ik mijn kinderen hoe belangrijk duurzaamheid is. Zij zijn de toekomst.’

magazine | 16

DUURZAAM DIT VINDEN ZIJ: JOKE HOFMAN

JEANINE VELDMAN

VINDT PERSOONLIJK ‘Onze technologische ontwikkeling heeft geleid tot een wegwerpmaatschappij, waarmee we onze omgeving vervuilen. Duurzaamheid is onze producten langer mee laten gaan. Ze moeten dus goed ontworpen zijn, tevreden klanten opleveren, technisch goed zijn en weinig energie verbruiken. Als iets langer meegaat, zijn gebruikskosten het laagst. Daarom ben ik ervan overtuigd dat duurzaamheid ook financieel de meest aantrekkelijk optie is. Voor mij in ieder geval wel.’

VINDT PERSOONLIJK ‘Dat duurzaam wonen en leven erg belangrijk is. Ik wil dat mijn kinderen opgroeien in een wereld waar gewoon groen te zien is. Waar mensen in voldoende ruimte met elkaar wonen, werken en leven. We leven samen en moeten dat doen zonder schade aan te richten aan de wereld.’

manager vastgoed bij deltaWonen

VINDT ALS MANAGER VASTGOED ‘Dat een bouwproject goed moet zijn voor de planeet (Planet), de mensen (People) en het bedrijf (Profit). Een woning moet het milieu en de portemonnee niet te veel belasten (lang meegaan en weinig afvalstoffen produceren), comfortabel, gezond en laag in de beheerslasten zijn. Als woningcorporatie gaan we een derde van onze woningen verduurzamen en dus comfortabeler en energiezuiniger maken. Gelijktijdig investeren we in de leefbaarheid van wijken door met partijen samen te werken die zich inspannen voor werkgelegenheid, sociale cohesie, onderwijs en zorg.’ EN DIT DOET ZIJ ZELF AAN DUURZAAM AAN LEVEN EN WONEN ‘Ik ben tevreden met wat ik heb en prijs me heel gelukkig dat wij gezond zijn. Als oude spullen nog prima zijn, koop ik niet snel nieuwe. Dat leidt soms tot discussies met mijn kinderen die ook wel eens een flatscreen-tv willen. Verder let ik er bij nieuwe aankopen op dat het energiegebruik laag is. Ook gebruiken we groene stroom.’

teammanager Klantenservice van deltaWonen

VINDT ALS TEAMMANAGER ‘Duurzaamheid is één van onze belangrijkste speerpunten. Als wij zeggen dat we duurzaam omgaan met People hoort daar ook een goede dienstverlening naar onze klanten bij. Tijdig en juist informeren van onze klanten maakt daar onderdeel van uit. EN DIT DOET ZE ZELF AAN DUURZAAM AAN LEVEN EN WONEN ‘Ik scheid mijn afval, laat geen lampen onnodig aanstaan en heb een douchewekker. Ik probeer mijn kinderen mee te geven dat zij bewust omgaan met de wereld en zuinig zijn op de dingen. Oprechte aandacht geven aan mensen om mij heen is ook een vorm van duurzaamheid, die ik probeer na te streven.’

JAN WIETEN

voormalig wethouder Kampen VINDT PERSOONLIJK ‘Duurzaamheid heel belangrijk. We worden steeds meer met de neus op de feiten gedrukt. We moeten iets doen om een leefbare wereld voor onze kinderen achter te laten, ook in tijden van economische crisis.’ VINDT ALS WETHOUDER ‘Dat de gemeente het goede voorbeeld moet geven, door zelf ook duurzaam te handelen. We doen ook al het één en ander;Ledlampen in de straatverlichting bijvoorbeeld en we schenken duurzaam geproduceerde koffie in het stadhuis Een mooi voorbeeld is ook het aardwarmteproject in de Koekoekspolder. Daar ben ik heel blij mee. We boren naar warm water in de diepere aardlagen. Daarmee kunnen we kassen verwarmen. Ook hebben we prestatieafspraken gemaakt met deltaWonen en de provincie. Samen maken we een inhaalslag aan de onderkant van de woningmarkt. Woningen worden beter geïsoleerd en energiezuiniger gemaakt.’ EN DIT DOET HIJ ZELF AAN DUURZAAM AAN LEVEN EN WONEN ‘Thuis ben ik veel met duurzaamheid bezig. Ik eet biologisch dynamisch. Dat betekent dat ik producten eet, die duurzaam geproduceerd zijn en waarvoor geen pesticiden en kunstmest zijn gebruikt. Verder eet ik geen vlees dat uit de bio-industrie komt. Ik heb 22 zonnepanelen op mijn dak en binnenkort komt daar nog een zonneboiler bij. Dan is mijn huis helemaal geïsoleerd en voorzien van een A-label. Mijn grootste droom is een huis dat voor honderd procent zelfvoorzienend is!’

magazine | 17

Hoe doet u het met uw geld? Kunt u rondkomen van uw inkomen of is het iedere maand weer een dubbeltje op z’n kant? Er bestaan bepaalde regelingen waardoor uw maandelijkse inkomen net wat ruimer kan uitvallen. Voor veel regelingen, zoals voor het kindgebonden budget en/of de zorgtoeslag, krijgt u automatisch via de belastingdienst een aanvraagformulier thuisgestuurd. Andere regelingen zult u zelf moeten aanvragen. Hieronder volgen een aantal van die regelingen.

VERVOLG DAAROM DUURZAAM

ERIK DANNENBERG wethouder Zwolle

VINDT PERSOONLIJK ‘Dat we met z’n allen een belangrijke taak hebben om de wereld om ons heen te verduurzamen. We willen immers dat generaties na ons ook nog prettig in de wereld kunnen wonen en leven.’ VINDT ALS WETHOUDER ‘Dat duurzaamheid gaat om een langdurige balans tussen de drie P’s; Planet, People en Profit. Het heeft dus niet alleen te maken met het milieu, maar het moet ons ook nog financieel en qua comfort wat opleveren. Duurzaamheid is voor de gemeente Zwolle een prominent thema en moet in alles dat we doen een plaats krijgen.’ EN DIT DOET HIJ ZELF AAN DUURZAAM AAN LEVEN EN WONEN ‘Ik heb een zonnecollector op mijn huis en maak gebruik van energiezuinige apparaten. Ook houd ik mijn energieverbruik bij en ik merk dat dit door allerlei maatregelen enorm is gedaald. Dat geeft niet alleen een goed gevoel, maar het levert mij ook een financiële besparing op.’

JAN TEN HOVE wethouder Oldebroek

VINDT PERSOONLIJK ‘Wij zijn rentmeester en moeten dus verantwoord omgaan met dingen uit de schepping. We leven niet om de wereld uit te buiten en moeten ervoor zorgen dat onze kinderen en hún kinderen ervan kunnen genieten. Duurzaamheid staat tegenover vluchtigheid.’ VINDT ALS WETHOUDER ‘Dat duurzaamheid hoog op de politieke agenda moet staan. In een Klimaatactieplan hebben we afgesproken normen te hanteren die CO2-uitstoot beperken en om huizen, samen met woningcorporaties goed te isoleren. Nieuwe gebouwen moeten energiezuinig zijn en onze aankopen moeten in 2015 honderd procent duurzaam zijn. Dat is vooruit kijken naar de toekomst!’ EN DIT DOET HIJ ZELF AAN DUURZAAM AAN LEVEN EN WONEN ‘Ik heb een hekel aan energie- en materiaalverspilling. Er zijn mensen die een half uur onder de douche staan, terwijl dat ook in vijf minuten kan. Vakanties plan ik omwille van de CO2-uitstoot wat dichterbij en ik eet seizoengroenten. Je leeft niet alleen op de wereld. Duurzaamheid is belangrijk voor jezelf én voor anderen.’

Uw inkomen; met sommige regelingen net dat beetje meer….

WOONLASTEN, EEN OPTELSOM Uw maandelijkse woonlasten is een optelsom van verschillende bedragen. Deze uitgaven worden tot woonlasten gerekend: ■■ Huurprijs: Een vast bedrag dat u maandelijks moet betalen. ■■ Servicekosten: Deze betaalt u elke maand (samen met de huur). Een keer per jaar ontvangt u een eindafrekening gebaseerd op het werkelijke bedrag. ■■ Gas, elektriciteit en water. U betaalt iedere maand een voorschot aan uw energieleverancier. Aangevuld met: ■■ Gemeentelijke heffingen: afvalstoffenheffing, rioolrecht en waterschapsbelasting. Uw gemeente en waterschap sturen u een keer per jaar een rekening die u eventueel in termijnen kunt betalen. ■■ Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering en inboedelverzekering; hiermee bent u verzekerd voor schade die u aanricht aan (spullen van) een ander en/ of schade aan uw spullen.

magazine | 18

BIJZONDERE BIJSTAND Als u extra kosten heeft door bijzondere omstandigheden (bijvoorbeeld door ziekte of handicap of extra kosten voor schoolgaande kinderen) en deze zelf niet kunt betalen, kan het zijn dat u in aanmerking komt voor bijzondere bijstand. Dit is een gemeentelijke bijdrage die meestal eenmalig wordt uitgekeerd. Voorwaarde is dat deze kosten echt nodig zijn en u ze op geen enkele andere manier vergoed kunt krijgen. Ook als uw inkomen hoger is dan het bijstandsniveau kunt u een beroep doen op de bijzondere bijstand. Neem hiervoor contact op met uw gemeente. KWIJTSCHELDING BELASTINGEN Een belastingaanslag kan onder bepaalde voorwaarden (gedeeltelijk) worden kwijtgescholden. Dit geldt voor bijvoorbeeld inkomsten- en loonbelasting, sommige gemeentelijke belastingen en/of waterschapsbelastingen. Of u recht heeft op kwijtschelding hangt onder andere af van hoeveel geld u op uw bankrekening heeft staan, de hoogte van uw huur en de hoogte van uw inkomen. Informatie over kwijtschelding van inkomsten- en/of loonbelasting vindt u op www.belastingendienst.nl. Informatie over kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en heffingen kan u bij de gemeente krijgen. HUURTOESLAG Als u veel huur betaalt in verhouding met uw inkomen, kunt u huurtoeslag aanvragen. Of u hiervoor in aanmerking komt hangt af van meerdere factoren, zoals: rekenhuur (nettohuur plus servicekosten), inkomen en vermogen, gezinsgrootte, medebewoners en leeftijd. Op www.toeslagen.nl kunt u een proefberekening maken om te kijken of u in aanmerking komt voor huurtoeslag. De huurtoeslag zelf vraagt u aan via www.belastingdienst.nl/toeslagen. Komt u er niet uit of wilt u hulp bij de aanvraag? DeltaWonen helpt u graag. Maak een afspraak via onze klantenservice op telefoonnummer: (038) 581 02 00 TEGEMOETKOMING SCHOOLKOSTEN Heeft u kinderen op het middelbaar beroepsonderwijs, voortgezet algemeen volwassen onderwijs of particulier voortgezet onderwijs? Dan bestaat de mogelijkheid voor een tegemoetkoming in de schoolkosten. Uw kind moet wel jonger zijn dan achttien jaar. Verder is de hoogte van de tegemoetkoming afhankelijk van uw inkomen en het soort onderwijs. Wilt u meer weten over deze tegemoetkoming? Ga dan naar www.IB-groep.nl voor meer informatie. magazine | 19

Mens- en milieuvriendelijk wonen in Zwolle

Zonnepanelen op het dak, open tuinen en gezamenlijke ruimtes. Het zijn voorbeelden van hoe de bewoners van de Meanderhof (Stadshagen) en de Bongerd (Zwolle-Zuid) samen wonen. Zij maken deel uit de van de duurzame projecten Mens- en Milieuvriendelijk Wonen in Zwolle.

magazine | 20

Voor buitenstaanders klinkt het misschien zweverig maar dat valt allemaal best mee, vindt Ton Burg. Hij woont samen met zijn vrouw in de Meanderhof in Stadshagen. ‘Er zijn mensen die naar mijn voeten kijken of ik ze aan heb’, antwoordt hij lachend op de vraag of zijn manier van wonen niet een hoog ‘geitenwollen sokken-gehalte’ heeft. ‘Hier wonen mensen die elkaar willen leren kennen en die duurzaam willen leven.’ Mens- en Milieuvriendelijk Wonen betekent wat de naam al zegt. In deze buurten leven mensen zo duurzaam mogelijk en is ‘noaberschap’ belangrijk. Je kunt als buren bij elkaar terecht en wie wil doet mee aan gezamenlijke activiteiten. DE BONGERD Het begon allemaal in 1993 met Syb Tjepkema en Hulda de Ru die niet in een gewone nieuwbouwwijk wilden wonen. Ze wisten van het bestaan van de MMW-projecten in andere steden en besloten uit te zoeken of daar ook in Zwolle animo voor was. In 1997 werd in samenwerking met de gemeente en deltaWonen, De Bongerd (in Zwolle-Zuid) opgeleverd: 36 huur- en koopwoningen, twee RIBW-woningen, gemeenschappelijke tuinen en een boomgaard. Onlangs zijn 26 woningen in dit project door de Energiewacht Groep voorzien van nieuwe zonneboilers. Bewoners Mirjam Smith en Albert Zweistra zijn buren en wonen er met veel plezier. ‘We zijn met een paar mensen begonnen’, vertelt Mirjam. ‘Nu is er ook de Meanderhof in Stadshagen en in Holtenbroek komt MMWT (Trapjeswijk). Onze huizen zijn milieuvriendelijk gebouwd met duurzaam geproduceerd hout. Daarnaast hebben we

zonnecollectoren op het dak die ons douche-, kraan- en verwarmingswater verwarmen. Verder hebben we een regenwateropvang. Hemelwater wordt gefilterd in de regenpijp en opgeslagen in een ondergrondse tank. We gebruiken dit opgevangen water voor het toilet en de wasmachine.’ MENSVRIENDELIJK WONEN Buurman Albert woont met zijn toekomstige vrouw Ria in een RIBWwoning. ‘We hebben veel gezamenlijke activiteiten, zoals bijvoorbeeld Groendagen. Dan knippen we heggen, planten we bolletjes of maaien we het gras. Anderen maken soep, koffie en thee. De Bongerd is een nette wijk

we vorig jaar gezellig samen voetbal gekeken. Bewoners organiseren er geregeld iets. Van spelletjesavonden tot samen zingen met Kerst.’ Ook de huizen van de Meanderhof hebben zonnepanelen op het dak. Daarnaast maken ze gebruik van douchewarmtewisselaars. Ton: ‘Het gebruikte warme water loopt in een buis naar beneden, langs een buis met koud water dat omhoog loopt. Zo warmt het gebruikte water het nieuwe water vast op.’ De meeste duurzame snufjes zijn door bewoners zelf bedacht. Zo hebben ze mechanische bellen. Ton: ‘Als je alle elektrische bellen in Nederland afschaft, kun je een stad als Nijmegen van stroom voorzien.’ Het Meanderhof is samen met de bewo-

ners opgezet door deltaWonen en de gemeente Zwolle. Ton was er vanaf het eerste uur bij en nu woont hij hier met veel plezier. Hij zegt: ‘Het mooiste vind ik dat je hier niet anoniem bent,’ Meer weten over Mens- en Milieuvriendelijk Wonen? Kijk op: www. mmwz.nl.

“In het voorjaar roepen we wel eens gekscherend: De camping is open!” met veel groen. Het is hier gezellig.’ Mirjam: ‘Er wonen verschillende mensen van alle leeftijden. Als het mooi weer is, staan deuren open en leven we veel buiten. In het voorjaar roepen we wel eens gekscherend: De camping is open. Mensen leven hier niet achter hun eigen schutting.’ Ook Mirjam weerlegt het vooroordeel van de geitenwollen sokken. ‘Er zijn mensen die denken dat we een soort commune zijn. Dat is helemaal niet zo. We doen gewoon wat meer samen.’ VOETBAL KIJKEN In het Meanderhof staan 52 koop- en huurwoningen door elkaar. De bewoners hebben toegang tot twee hoven, bergingen en ontmoetingsruimte De Hofkamer. Ton Burg: ‘Daar hebben

Mirjam Smith

Ton Burg

‘Mensen leven hier niet achter hun eigen schutting’

magazine | 21