beweging koninklijke luchtmacht

in beweging

‘09 | koninklijke luchtmacht 2009 - 2010

inhoud Wereldwijd inzetbaar, maar Voorwoord Commandant Luchtstrijdkrachten

2

Hoofdtaak ‘wereldwijd inzetbaar, op missie’

4

Partner in veiligheid

12

De hoeksteen van de organisatie: personeel

18

Blik op materieel & logistiek

22

Overige ontwikkelingen

26

Tot slot

30

2

In deze terugblik kunt u lezen op welke wijze de medewerkers van de Koninklijke Luchtmacht zich het afgelopen jaar op tal van plaatsen in de wereld hebben ingezet voor vrede en veiligheid. Natuurlijk in Afghanistan, waar met F-16´s, Apache gevechthelikopters, Chinook en Cougar transporthelikopters en C-130 transportvliegtuigen (logistiek) steun is verleend aan grondeenheden, zowel van Nederland als van bondgenoten. Maar ook aan missies in Irak, Soedan, het Midden-Oosten, de Democratische Republiek Congo, de Verenigde Arabische Emiraten, aan boord van een Marinefregat voor de kust van Somalië en voormalig Joegoslavië heeft luchtmachtpersoneel een bijdrage geleverd. Naast deelname aan deze crisisbeheersingsoperaties heeft de luchtmacht ook humanitaire missies zoals naar Haïti uitgevoerd en zijn onze mensen en middelen voor nationale taken ingezet. Zo waakt de gevechtsleiding dag en nacht over het Nederlandse luchtruim. Wanneer op de radar een vliegtuig verschijnt, waarmee geen contact kan worden gemaakt of dat zonder opgaaf van reden afwijkt van de door de verkeersleiding opgedragen route, worden door de gevechtsleiding twee F-16 jachtvliegtuigen naar het vliegtuig gedirigeerd om poolshoogte te nemen. De helikopters worden voor verschillende taken ingezet voor noodvervoer van opvarenden van schepen en voor bewoners van de Waddeneilanden die bijvoorbeeld met spoed naar het ziekenhuis moeten, voor het blussen

koninklijke luchtmacht in beweging

zeker ook in Nederland van branden (met behulp van de Bambi bucket) samen met de civiele brandweer of voor het achtervolgen van criminelen op verzoek van het Korps Landelijke Politie Diensten. Naast de inzet komen in dit overzicht ook personele en materieellogistieke ontwikkelingen aan de orde. Want we moeten blijven investeren in mensen en materieel, willen we ook in de toekomst berekend zijn op onze taken. Aangezien niet alle medewerkers hun hele leven bij Defensie blijven werken, bereiden we hen zo goed mogelijk voor op een vervolgcarrière in de burgermaatschappij, door scholing, maar ook door civiele erkenning van de cursussen die Defensie aanbiedt. Door automatisering van het proces van de materieellogistieke keten is het mogelijk de verschillende stappen in het onderhoud nog beter op elkaar af te stemmen. Kijkend naar de toekomst zie ik een even zo belangrijke rol voor het luchtwapen. Er zal nog meer nadruk liggen op het verzamelen van inlichtingen met sensoren vanuit de lucht of ruimte waarbij het belang van onbemande vliegtuigen gaat toenemen. Onbemande vliegtuigen bieden de mogelijkheid om gedurende langere tijd een gebied te observeren en situational awareness te verkrijgen. Maar ook de nieuwste generatie jachtvliegtuigen beschikt over veel grotere observatiecapaciteit en zal nog beter in staat moeten kunnen zijn precisie uit te voeren bij inzet van wapens. Met gericht investeren in het luchtwapen kan die belangrijke rol binnen het geheel van de militaire capaciteiten in samenhang met andere krijgsmachtdelen bijdragen aan een Defensie die in staat is de opgedragen taken te blijven vervullen. De luchtmacht staat voor die taak, dag en nacht, in Nederland of elders in de wereld. Het luchtwapen kan alleen worden ingezet met gemotiveerd, toegewijd en prima met elkaar samenwerkende mensen. Want niet voor niets is ons motto: Eén team, één taak! Ik wens u veel lees- en kijkplezier. Luitenant-generaal Jac Jansen Commandant Luchtstrijdkrachten

C-LSK op bezoek in Afghanistan

koninklijke luchtmacht 2009 - 2010

3

Hoofdtaak ‘wereldwijd inzetbaar, op missie’ De luchtmacht levert slagkracht in de vorm van Airpower waar en wanneer de samenleving dit verlangt. Met wapensystemen domineert de luchtmacht de derde dimensie en ze creëert daarmee vrijheid van handelen voor operaties vanuit de lucht, te land en ter zee. Samen met bondgenoten en de andere krijgsmachtdelen voert de luchtmacht (vredes) operaties uit. Door inzetbereidheid of zo nodig door daadwerkelijke inzet draagt de luchtmacht bij aan het behoud van de internationale rechtsorde. De Koninklijke Luchtmacht staat voor de beschikbaarheid en inzetbaarheid van al haar personeel en al haar middelen. Om die inzetbaarheid te kunnen waarborgen en een kwalitatief hoog niveau te behouden is oefenen essentieel.

Oefenen

De Koninklijke Luchtmacht neemt op jaarbasis daarom met haar mensen en materieel veelvuldig deel aan oefeningen in binnen- en buitenland. Doel van deze oefeningen is een optimale voorbereiding op de daadwerkelijke inzet tijdens missies. Zo oefenden afgelopen jaar F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht met eenheden van de Koninklijke Landmacht tijdens de zogenaamde ‘Basic Windmill’ en ‘Advanced Windmill’ oefeningen. Doel hiervan is het opleiden en trainen van Forward Air Controllers van de Koninklijke Landmacht. Deze landmachteenheden worden erop getraind om in gevechtssituaties vliegers vanaf de grond naar een doel te praten en doelen aan te wijzen met behulp van speciale aanwijsapparatuur. Daarnaast vormen deze oefeningen een goede voorbereiding op een uitzending voor de F-16 vliegers. Dit type scenario’s vindt tijdens missies van Nederlandse F-16’s in Afghanistan dagelijkse plaats en vormt een groot deel van de daadwerkelijke inzet. Ook afgelopen jaar hebben er het hele jaar door weer Windmill oefeningen plaatsgevonden.

Een F-16 keert terug na een avondmissie.

Patriot-eenheden van de Groep Geleide Wapens hebben in najaar 2009 met succes twee Tactical Ballistic Missile-doelen (TBM) vernietigd tijdens de oefening ‘Special Project Optic Windmill’ (SPOW). Deze NAVO-oefening werd gehouden op het Griekse eiland Kreta en bestond ondermeer uit het afvuren van de Patriotraketten. Dit gebeurde tijdens een complex oefenscenario waaraan diverse nationale en internationale NAVO-eenheden deelnamen. Tijdens de live-firing werden op ieder doel twee Patriotraketten afgevuurd. De standaardprocedure om twee raketten af te schieten zorgt voor een optimale trefzekerheid. De diverse NAVO-eenheden trainden verschillende luchtverdedigingsscenario’s waarbij de deelnemers te maken kregen met onder meer elektronische stoorzenders en vijandelijke vliegtuigen. De eenheden communiceerden met elkaar door middel van een Link-16 datanetwerk. Een dergelijke lucht- en raketverdedigingsoefening wordt uitgevoerd ter verbetering van de Air and Missile Defence capaciteit van de krijgsmacht. De luchtmacht heeft het initiatief gehad bij de planning, voorbereiding en uitvoering van de oefening. In de zinderende hitte van Spanje nam een helikopterdetachement van de Koninklijke Luchtmacht in juli 2009 met Chinook en Cougar transporthelikopters deel aan de oefening

4


Een Patriotraket wordt gelanceerd tijdens Special Project Optic Windmill op Kreta.

‘Hot Blaze’. De oefening is bedoeld om helikopterbemanningen om te leren omgaan met de extreme omstandigheden van hitte en stof. Daarbij stonden nachtvluchten en zogenaamde brown outs (landen in stofwolken en zand) op het programma. Brown outs zijn lastig voor zowel de vliegers als de mensen op de grond, omdat het zicht bijna volledig ontnomen wordt door het opwaaiende zand en stof. De omstandigheden van zand en hitte hebben veel weg van het landschap in Afghanistan waar deze helikopters het afgelopen jaar veelvuldig zijn ingezet. Dat maakt een dergelijke oefening essentieel als training en ter voorbereiding op een missie. Chinook transporthelikopters en Apache gevechtshelikopters van het Defensie Helikopter


Commando oefenden in maart 2010 samen met eenheden van de landmacht in het gezamenlijk optreden in verstedelijkt gebied. Deze geïntegreerde oefening van helikopters en grondeenheden vond plaats in het oefengebied de Marnewaard. Het doel van de oefening Urban Strike was een veilige en efficiënte samenwerking tussen de verschillende grond- en luchteenheden. De oefening was een voorbereiding op de uitzending naar Afghanistan en er werd dan ook geoefend met missietypes die in Afghanistan worden uitgevoerd. Zo werden Apache gevechtshelikopters ingezet voor verkenningen, het escorteren van grondkonvooien en transporthelikopters en het uitschakelen van doelen. De Chinook helikopters werden ingezet voor medische evacuaties en het vervoer van personeel en materieel.

5

Chinook helikopters vliegen troepen in tijdens de oefening Urban Strike in maart van dit jaar.

Air to air refuelen recudeert het aantal starts en landingen op de thuisbases.

Geluid spreiden

Transportoperaties

Oefenen is essentieel om goed voorbereid deel te kunnen nemen aan missies waar dan ook ter wereld. Onvermijdelijk leidt dit tot het maken van vlieggeluid. De Koninklijke Luchtmacht streeft ernaar de geluidsoverlast zo veel mogelijk te beperken. Een van de maatregelen daarvoor is de export van vliegbewegingen naar het buitenland zodat het geluid wordt gespreid. F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht hebben eind 2009 een lange aaneengesloten periode in de Verenigde Staten deelgenomen aan diverse oefeningen. Daarbij werd onder andere getraind in het vliegen bij duisternis en het aanvallen van gronddoelen. Ook de helikopters van vliegbasis Gilze-Rijen maken gebruik van oefengebieden in het buitenland. Zo worden oefeningen in Italië, Spanje en Scandinavië georganiseerd. Jaarlijks wordt op deze manier geluid geëxporteerd naar het buitenland. Daarmee neemt de geluidsbelasting voor de directe omwonenden van de vliegbases en de militaire oefengebieden in Nederland af. Minimaliseren van geluid wordt ook bereikt door de inzet van KDC-10 tankvliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht. Zij voorzien F-16’s tijdens de (trainings)missies in de lucht van brandstof. Dit wordt ook wel air-to-air refuelen genoemd. Hierdoor kunnen de F-16’s langere missies vliegen en wordt het aantal starts en landingen van de F-16’s op hun thuisbasis sterk gereduceerd. De KDC-10 van de vliegbasis Eindhoven is afgelopen jaar ook weer frequent ingezet voor tankermissies. In totaal werd in 2009 2.559.226 pond (lbs) vliegtuigbrandstof bijgetankt in de lucht. Afgelopen jaar is de KDC-10 voorzien van een nieuw refueling systeem.

De luchttransportcapaciteit van de Koninklijke Luchtmacht beperkt zich niet alleen tot Nederland. Vliegbasis Eindhoven is het ‘Schiphol’ van Defensie. In 2009 verwerkte de vliegbasis 7.677.000 kg vracht en 27.352 passagiers. Het merendeel van het transport werd uitgevoerd ter ondersteuning van de missie in Afghanistan. Wekelijks vliegen KDC-10 toestellen heen en weer tussen vliegbasis Eindhoven en het inzetgebied. Samen met de C-130 Hercules vrachttoestellen van vliegbasis Eindhoven zorgden zij het afgelopen jaar voor de essentiële in- en uitstroom van personeel en materieel van en naar het inzetgebied. In maart van dit jaar werd de derde C-130 in gebruik genomen, welke op termijn nog gevolgd wordt door een vierde. De C-130 is in staat op primitieve vliegvelden met onverharde startbanen te landen en op te stijgen. Het nut en de noodzaak van de vliegtuigen blijkt al 15 jaar en wordt nog dagelijks bewezen. De aanvulling van de twee extra toestellen op de huidige vloot van twee is daarom een belangrijke stap. Op 15 september 2009 landde een C-17 Globemaster III transporttoestel op vliegbasis Eindhoven. Het toestel maakt deel uit van de Heavy Airlift Wing (HAW), een samenwerkingsverband tussen twaalf landen, waaronder Nederland, die met dit initiatief tegemoet komen aan de grote behoefte binnen de NAVO en EU aan strategisch luchttransport. Na de landing werd de C-17 op vliegbasis Eindhoven beladen met vracht bestemd voor Afghanistan. Het transporttoestel is later op de dag vertrokken richting Kandahar Airfield. De C-17 is afkomstig van de thuisbasis Pápa Air Base in Hongarije. Hier is op 27 juli 2009 het nieuwe luchttrans-

6


Majoor-vlieger Jorrit: “De Nederlandse helikopters die ingezet worden in Afghanistan hebben een divers takenpakket. Naast het vervoeren van mensen en middelen leveren ze ook luchtsteun daar waar nodig. Het verlenen van deze steun is iets waar iedereen die daar een bijdrage aan levert trots op mag zijn.” portcommando, dat met drie C-17’s vliegt, officieel opgericht. De drie vliegtuigen zijn door twaalf landen gezamenlijk aangeschaft en worden de komende dertig jaar gevlogen en onderhouden door bemanning en technisch personeel uit de deelnemende naties. Nederland heeft zich voor 500 vlieguren per jaar ingekocht. De deelnemers bepalen zelf waarvoor zij de toestellen inzetten. Aan dit project met de naam Strategic Airlift Capability (SAC) C-17, doen naast Nederland, Bulgarije, Estland, Finland, Hongarije, Litouwen, Noorwegen, Polen, Roemenië, Slovenië, Zweden en de Verenigde Staten mee. Het samenwerkingsinitiatief draagt bij aan een efficiëntere inzet van het materieel. De C-17 kan dag en nacht landen op zeer korte en zelfs onverharde landingsbanen. Bovendien kan het toestel in de lucht worden bijgetankt.

Een Cougar laat stof opwaaien tijdens een take-off in Afghanistan.


Vier F-16’s van de opleidingseenheid 306 Squadron in Ohia, USA.

7

Personeel laadt een KDC-10 voor een humitaire vlucht naar Haïti.

De C-17’s transporteren troepen en vracht en zijn in staat complete helikopters te vervoeren. Het is een van de grootste transporttoestellen ter wereld. Op verzoek van het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking werd op 14 januari 2010 een KDC-10 transportvliegtuig van de Koninklijke Luchtmacht ingezet vanaf vliegbasis Eindhoven

voor een humanitaire missie naar Haïti. Het toestel bracht hulpgoederen en het Urban Search and Rescue team (USAR) naar het rampgebied nadat een aardbeving daar een ravage had aangericht. Op de terugweg heeft het toestel evacués en weeskinderen naar Nederland gebracht.

Het USAR-team staat klaar om per KDC-10 te vertrekken richting Haïti vanaf vliegbasis Eindhoven.

De C-17 van de Heavy Airlift Wing wordt in de lucht bijgetankt door een Nederlandse KDC-10.

8


wereld

De Apache helikopter levert een onmisbare bijdrage in Afghanistan. F-16 en helikopter operaties

Alle trainingen en voorbereidingen komen ten goede tijdens de daadwerkelijke inzet die de mannen en vrouwen van de Koninklijke Luchtmacht dagelijks leveren in bijvoorbeeld Afghanistan. De Koninklijke Luchtmacht wordt sinds 2006 in gezet in Afghanistan. De

eenheden maken daar deel uit van de International Stabilization and Assistance Force (ISAF). In deze rol ondersteunen zij troepen van Nederland en bondgenoten op de grond. Transporthelikopters als de Cougar en Chinook zorgen voor vervoer van mensen en goederen door de lucht en F-16 jachtvliegtuigen leveren samen met Apache gevechtshelikopters steun aan de grondtroepen vanuit de lucht. Sinds september 2009 zijn de Nederlandse F-16’s in Afghanistan uitgerust met het RecceLite fotoverkenningssysteem. Dit nieuwe systeem wordt in Afghanistan mede inzet voor de Counter IED (C-IED) taak om IED’s (Improvised Explosive Devices) op te sporen ter ondersteuning van de grondtroepen. Naast hun dagelijkse transporttaak zijn Nederlandse Chinook transporthelikopters in augustus 2009 ingezet ter ondersteuning van de verkiezingen in Afghanistan. Vanuit Tarin Kowt zijn materialen voor de verkiezingen vervoerd naar de vooruitgeschoven posten Anaconda en Cobra. Pallets met stembussen, stemhokjes, tafels, stoelen en verzegelde dozen met stembiljetten zijn door de Chinooks vervoerd. De dozen met stembiljetten werden begeleid door twee Afghaanse vertegenwoordigers van de onafhankelijke verkiezingscommissie. Tijdens de verkiezingen op donderdag 20 augustus hebben de Chinooks stand-by gestaan om eventueel extra ondersteuning te leveren. Na de verkiezingen zijn de Chinooks ingezet om de stembiljetten weer van de posten op te halen. De samenwerking tussen helikoptereenheden van de Koninklijke Luchtmacht en de Afghan National Security Force (ANSF) is in het afgelopen jaar geïntensiveerd. Zo begeleiden Nederlandse Apache gevechtshelikopters regelmatig Afghaanse transporthelikopters bij bepaalde vluchten door het Afghaanse luchtruim. Alle Nederlandse Apaches, die vanaf Tarin Kowt opereren, zijn sinds juli 2009 uitgerust met verbeterde detectie- en identificatiesyste-

dwijd inzetbaar, op missie Een F-16 vlieger van vliegbasis Volkel maakt zich klaar voor een trainingsvlucht in de Verenigde Staten.


9

Personeel stapt uit een Cougar transporthelikopter in Afghanistan.

10

wereldwijd


inzetbaar, op missie men van het type MTADS (Modernised Target Acquisition and Designation Sight). Hierdoor zijn de vliegers nog beter in staat alle beweging op de grond te monitoren en de troepen op de grond optimaal te voorzien van informatie. Overige missies

Al het materieel van de Koninklijke Luchtmacht is echter alleen van waarde in handen van professioneel en geschoold personeel van de Koninklijke Luchtmacht. Het personeel van de luchtmacht gaat als detachement of individueel op uitzending. Hoewel de missie in Afghanistan voor de luchtmacht verreweg de grootste in aantal betrokken medewerkers is (ca 300 personen), is het niet de enige misse waaraan de luchtmacht deelneemt. Zo zijn ca 32 militairen van de luchtmacht uitgezonden naar het Forward Support Element Mirage in de Verenigde Arabische Emiraten. Deze medewerkers zorgen voor een soepel verloop van de overstap van de militairen naar Afghanistan. Maar ook op de Balkan zijn luchtmachtmilitairen bij de verschillende stabilisatie missies actief. Er zijn 17 militairen uitgezonden naar de Liaison Observation Teams van de Europese Unie in Bosnië en zij houden toezicht op de naleving van de vredesakkoorden van Dayton. Ook in Kosovo is 1 luchtmachtmilitair bij de NAVO missie aldaar uitgezonden. In het Midden Oosten zijn in totaal 4 militairen uitgezonden voor de missie UNTSO. 2 luchtmachters zijn uitgezonden naar de NATO Trainings Missie in Irak in Baghdad. In zuid Soedan zijn 4 luchtmachters betrokken bij de UN Mission in Sudan (UNMIS) om toe te zien op de gemaakte vredesafspraken. En tot slot nemen 2 luchtmachtmilitairen deel aan de missie in de Democratische Republiek Congo.

Individueel uitgezonden naar Democratische Republiek Congo. Militairen van FSE Mirage zorgen voor een soepel verloop van de overstap van de militairen naar Afghanistan.


Inladen van materiaal in Tarin Kowt ter ondersteuning van de verkiezingen in augustus 2009.

11

Partner in veiligheid De Koninklijke Luchtmacht staat dag en nacht paraat om wereldwijd ingezet te worden voor vrede en veiligheid. Maar ook in eigen land zijn verschillende defensie-eenheden op grote en kleine schaal aan het werk. De luchtmacht wordt voorturend ingezet voor nationale taken. Soms samen met andere krijgsmachtdelen en of samen met civiele partijen, maar ook vaak als individueel krijgsmachtdeel.

De nationale taken van defensie bestaan uit: • • • • • • • •

Het vergaren van inlichtingen en veiligheid; Zorg dragen voor bewaking en beveiliging; Beschikbaarheid van een calamiteitenhospitaal, medische zorg of medisch transport; Inzet van de kustwacht; Inzet speciale eenheden; Verdediging van het Nederlandse luchtruim; Explosieven opruimen; Overige vormen van bijstand en steun in geval van nood of een calamiteit daar waar de Nederlandse samenleving ons daar om verzoekt.

De luchtmacht concentreert zich voor het nationale belang met name op de verdediging van het Nederlandse luchtruim door de inzet van F-16’s, het transport van patiënten en mensen in nood door middel van transporthelikopters, de inzet van de kustwachtvliegtuigen. Luchtmachtpersoneel is vertegenwoordigd in het team van de Explosieve Opruimings Dienst Defensie en tot slot levert de luchtmacht belangrijke bijstand in de brandbestrijding en levert zij steun daar waar de Nederlandse samenleving dat van ons verlangt. 24 uur per dag, 7 dagen per week staan twee F-16’s klaar voor hun QRA-taak. Bewaking Nederlands luchtruim

Voor de verdediging van het luchtruim boven Nederland staan 24 uur per dag, 7 dagen per week F-16´s paraat: de zogenoemde Quick Reaction Alert (QRA)-taak. Bij een melding van een onbekend vliegtuig in het Nederlandse luchtruim zijn de F-16’s binnen enkele minuten in de lucht om poolshoogte te nemen. Afgelopen jaar is de Quick Reaction Alert-taak afwisselend vervuld door F-16’s van de vliegbasis Leeuwarden en Volkel. De QRA is diverse malen ingezet

waaronder op dinsdag 24 november. Daarbij zijn twee vliegtuigen onderschept. De toestellen, van het type TU-95 MS (Bear), vlogen richting het Nederlands luchtruim zonder hun identiteit bekend te maken. Deense F-16´s volgden de vliegtuigen al tot aan de grens van het Deense luchtruim. De Nederlandse jachtvliegtuigen vlogen vanaf vliegbasis Leeuwarden naar de toestellen voor een visuele identificatie en om de intenties van de vliegtuigen te bezien. Dit

12


gebeurde onder begeleiding van een gevechtsleider van het Air Operations Control Station Nieuw Milligen. De F-16´s volgden de TU-95´s totdat zij het gebied, waar Nederland binnen de NAVO verantwoordelijk voor is, verlieten. De Britse Royal Air Force nam vervolgens de begeleiding over. Transport van patiënten en redden van mensen in nood

De Koninklijke Luchtmacht beschikt over twee typen helikopters die primair nationaal worden ingezet voor patiëntenvervoer en het redden van mensen in nood op zee. Deze Search And Rescue (SAR) helikopters van het type Lynx en AB-412 vallen onder het Defensie Helikopter Commando en voeren hun taken respectievelijk uit vanaf Maritiem Vliegkamp de Kooy en

Een Lynx helikopter van het Defensie Helikopter Commando traint voor levensreddende handelingen.

vliegbasis Leeuwarden. In de periode vanaf juni 2009 tot en met mei 2010 zijn beide helikopters veelvuldig ingezet voor hun SAR-taken. Tijdens de vakantiedrukte in augustus van afgelopen jaar leverde de toeristische bezoeken aan de Waddeneilanden de SAR-helikopter van vliegbasis Leeuwarden veel werk op. Alleen al in de eerste twee weken van augustus werden er 15 mensen, meesten toeristen, van de eilanden


De AB-412 in actie.

13

vervoerd. Eén van hen, een tweejarig meisje met een slagaderlijke bloeding, zou zonder inzet van de SAR-helikopter zijn overleden. Maar ook de rest van het jaar zijn de helikopters van vliegbasis Leeuwarden veelvuldig ingezet voor het patiëntenvervoer van en naar de eilanden. De reden van de evacuaties varieerden van hartklachten, botbreuken, verwondingen en bloedingen tot bevallingen. Ook de Lynx s Search And Rescue helikopters zijn het afgelopen jaar vanaf Maritiem Vliegkamp de Kooy veelvuldig ingezet; onder meer voor het redden van mensen in nood op zee. De reden van inzet varieerde van het evacueren van bemanningsleden van schepen, medische transporten tot het zoeken naar vermiste personen op zee zoals in de eerste week van oktober 2009. De Lynx helikopter werd toen ingezet tijdens een zoektocht naar een vermiste zeilboot en een vermiste surfer. De extreem koude winter van 2010 vereiste extra inzet van de SAR-helikopters. Een Lynx-reddingshelikopter van het Defensie Helikopter Commando heeft een schaatser in het Markermeer van een ijsschots gehaald. Dat gebeurde vanaf het Maritiem Vliegkamp De Kooy op verzoek van het Kustwachtcentrum in Den Helder. De schaatser was vast komen te zitten door snel invallende dooi. Een toevallig passerende voetganger meldde het feit via 112 waardoor de hulpactie in gang werd gezet. Het toestel zette de man af op de dijk waarna de vliegerarts hem overdroeg aan het gereedstaande ambulancepersoneel. Beide helikopters vervulden de afgelopen periode namens de Koninklijke Luchtmacht een belangrijke nationale taak. Inzet kustwachtvliegtuigen

De minister van Defensie is verantwoordelijk voor de organisatie en het beheer van de Kustwacht en de uitvoering van kustwachttaken. De beleidsmatige verantwoordelijkheid berust bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het Kustwachtcentrum is 24 uur per dag bezet en fungeert als centraal meld-, informatie-, en coördinatiecentrum. Om haar taken uit te voeren beschikt de Kustwacht over vliegtuigen die bij de Koninklijke Luchtmacht zijn ondergebracht: twee Dornier 228 hoogdekkers. De Dorniers worden onder andere ingezet voor zoeken reddingsvluchten (SAR), milieuvluchten, scheepvaartcontrole en grenscontrole. In het afgelopen jaar hebben beide Dorniers bijna 2000 uur in totaal gevlogen waarvan meer

Medewerkers op de Search And Rescue helikopter: “Het geeft veel voldoening als we mensen direct kunnen helpen met onze helikopter. Vaak krijgen we achteraf bedankkaarten of geboortekaartjes.”

14

De twee Dornier 228 vliegtuigen van de Kustwacht vliegen vanaf Schiphol.

dan 1400 uur in opdracht van het Kustwachtcentrum. Het vliegtuig is afgelopen jaar diverse malen in actie gekomen o.a. om te zoeken naar overboord geslagen containers. De Dornier heeft op 1 juli 2009 gezocht naar een bemanningslid van een vrachtschip dat na een explosie aan boord vermist bleek en op 24 augustus 2009 is er geassisteerd bij een aanvaring tussen twee grote containerschepen op de Noordzee. Op 30 maart 2010 is de Dornier verhuisd naar haar eigen accommodatie op Schiphol-Oost. Hangaar 2 is volledig verbouwd en is nu van alle gemakken voorzien om de aanwezigheidsdiensten die de eenheid draait, te faciliteren. EODD

Luchtmachtpersoneel is vertegenwoordigd in de Explosieven Opruimings Dienst Defensie (EODD). Afgelopen jaar zijn zij diverse malen ingezet voor het opsporen en onschadelijk maken van explosieven. Vaak betrof het explosieven uit de Tweede Wereldoorlog die tijdens graafwerkzaamheden naar boven kwamen. Zo heeft de EODD eind april 2010 in één keer vier 500-ponders uit de Tweede Wereldoorlog gedemonteerd. De explosieven van Britse makelaardij werden in januari van datzelfde jaar gevonden tijdens werkzaamheden voor een rondweg bij vliegbasis Leeuwarden. Begin december 2009 is bij Wassenaar ook een 500-ponder uit de Tweede Wereldoorlog onschadelijk gemaakt. Op 7 maart 2010 verleende de EODD met haar


Bijstand bij brandbestrijding

Ter ondersteuning van de civiele brandweer kan de Koninklijke Luchtmacht haar E-one brandweerwagen en transporthelikopters inzetten. De Chinook en Cougar transporthelikopter vervullen een belangrijke nationale taak in het bestrijden van (bos)branden met de zogenaamde ´Bambi-bucket´, een zak waarmee een Chinook 10.000 en een Cougar 2500 liter water kan vervoeren. Bij het blussen van een uitslaande brand in Someren in april 2010 heeft het blusvoertuig E-one van vliegbasis Eindhoven assistentie verleend aan de civiele brandweer. De E-one kwam samen met korpsen uit de omgeving in actie bij de brand op een industrieterrein. Het voertuig, met een tankcapaciteit van 12.000 liter, heeft in korte tijd een grote hoeveelheid water beschikbaar. Bij het bluswerk waren zo’n 80 brandweerlieden betrokken. In diezelfde maand heeft ook de brandweer van de vliegbasis Gilze-Rijen nationale ondersteuning geboden bij het blussen van een brand nabij een munitiecomplex van Defensie bij het Noord-Brabantse Alphen. Een militaire bewaker van het munitiecomplex merkte een bos- en bermbrand op, net buiten het hek van het Defensieterrein. Twee E-One crashtenders rukten uit om de gemeentelijke brandweer te ondersteunen.

Personeel van de EODD tijdens het ruimen van vliegtuigbommen.

specialisten ondersteuning aan een politieonderzoek in Oss en de Explosieven Opruimings Dienst werd in december 2009 ingezet na een kraak op een geldautomaat in Hoofddorp. De ploeg ondersteunde het forensisch onderzoek van de politie Kennemerland, omdat er bij de kraak sprake was van het gebruik van explosieven.


E-One levert civiele ondersteuning bij brandblussen.

15

Ook de transporthelikopters hebben afgelopen periode diverse bijdragen geleverd aan brandbestrijding. Zo kwamen de helikopers in september 2009 in actie om assistentie te verlenen bij een duinbrandbestrijding nabij Schoorl, Noord-Holland. Zowel de Cougar als de Chinook zijn verschillende dagen achter elkaar ingezet voor meerdere water drops. In april van dit jaar moesten de Cougar transporthelikopters wederom in actie komen. Dit maal voor het blussen van een flinke duinbrand in Bergen. Totaal is 570.000 liter water door de helikopters uitgestort over de brandhaarden in Bergen. Overige nationale steun van de luchtmacht

Naast de gebruikelijke nationale ondersteuningstaken levert de Koninklijke luchtmacht een incidentele maatschappelijke bijdrage daar waar de Nederlandse samenleving dat van ons verlangt. Zo is het platform van de vliegbasis Eindhoven 24 uur per dag beschikbaar voor ambulance- en donorvluchten. Vanaf juni 2009 tot en met mei 2010 is er diverse malen een beroep op de luchtmacht gedaan voor nationale ondersteuning.

Samenwerking tussen de civiele brandweer en de luchtmacht tijdens een oefening in mei 2010.

16


partner in veiligheid Transportvlieger tijdens de bevrijdingsfestivals: “Het zijn de krenten in de pap dat we als luchtmacht de ambassadeurs van de vrijheid mogen rondvliegen naar de festivals en het sluit goed aan bij waar we voor staan; immers wij zetten ons wereldwijd in voor de vrede.”

F-16 en Apache ondersteunen justitie

Een F-16 jachtvliegtuig van de Koninklijke Luchtmacht is op verzoek van het ministerie van Justitie in oktober 2009 ingezet voor een vermissingzaak. Met behulp van boordcamera´s werd een gebied in de omgeving van Arnhem in beeld gebracht en geanalyseerd. Op 10 juli 2009 kwam de Apache helikopter in actie op verzoek van Justitie. Een tweetal Apache-gevechtshelikopters van vliegbasis Gilze-Rijen assisteerden de Regionale Politiediensten bij een zoekactie naar twee personen. Zij zouden zich in de nabije omgeving van de vliegbasis bevinden. In de eerste week van maart 2010 heeft de Koninklijke Luchtmacht op verzoek van het ministerie van Justitie wederom met een Apache helikopter assistentie verleend; ditmaal aan de politie van Noord-Brabant. De gevechtshelikopter beschikt over een nauwkeurig sensorenpakket en werd daarom ingezet voor observatie vanuit de lucht na een vermoedelijke bankoverval. Goede doelen

De luchtmacht helikopters van het Defensie Helikopter Commando worden jaarlijks ook ingezet voor een maatschappelijk belang. Op 5 mei 2010 zijn twee Chinook transporthelikopters ingezet voor het transport van de ambassadeurs van de vrijheid tijdens de bevrijdingsfestivals. De helikopters vertrokken vanaf vliegbasis Gilze-Rijen met dit jaar aan boord Boris & the Wicked Jazz Experience en Guus Meewis. De Koninklijke Luchtmacht steunt tevens diverse lokale en landelijke goede doelen in de vorm van het beschikbaar stellen van mensen of middelen. Zo waren op 9 juni 2009 negentig terminaal zieke kinderen van de Stichting Hoogvliegers op vliegbasis Eindhoven uitgenodigd voor een grote Hoogvliegersdag. Als hoogtepunt werden de kinderen getrakteerd op een rondvlucht in een KDC-10. De KDC-10 vertrok in de namiddag vanaf vliegbasis Eindhoven voor een één uur durende rondvlucht boven Nederland. Eén F-16 bracht de kinderen in de lucht een groet. Voor ondersteuning waren naast de begeleiders van de kinderen ook twee medische teams van de Koninklijke Luchtmacht en een medicus van de Stichting Hoogvliegers aanwezig.


Honderd kinderen met een chronische ziekte werden 19 september 2009 op vliegbasis Volkel rondgereden in Ferrari’s.

Honderd kinderen met een chronische ziekte werden op 19 september 2009 op vliegbasis Volkel rondgereden in Ferrari’s en ook Stichting Doe een Wens en Stichting KIKA hebben afgelopen jaar op steun van de luchtmacht kunnen rekenen. Tot slot heeft het personeel in Afghanistan zich met diverse vrijwilligersacties ingezet voor goede doelen, waaronder War Child. In Nederland werken civiele autoriteiten en de krijgsmacht samen aan de bestrijding van crises en rampen. De ministers van Binnenlandse Zaken en Defensie hebben daarover concrete afspraken gemaakt. De afspraken tussen de departementen liggen vast in de zogenoemde Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking (ICMS). Defensie is nu een structurele partner bij crisisbeheersing en rampenbestrijding. In dat kader wordt er ook regelmatig samen getraind zoals op 12 mei 2010. De brandweer van Ede heeft die dag op de Edese Heide de bestrijding van een helikopterincident beoefend. Voor deze oefening is een incident in scene gezet met een Chinook en een Cougar transporthelikopter van luchtmacht. Samen trainen zorgt ervoor dat de civiele en militaire diensten op elkaar ingespeeld zijn, dat procedures worden afgestemd, kennis wordt uitgewisseld en inzetopties worden besproken. Zo wordt er geen tijd verloren als het er echt op aan komt en draagt de luchtmacht haar steentje bij aan een veiliger Nederland.

17

De hoeksteen van de organisatie: Personeel en Organisatie De tweede helft van 2009 en het eerste deel van 2010 heeft op het gebied van Personeel en Organisatie (P&O) binnen de luchtmacht onder andere in het licht gestaan van diverse reorganisaties. De luchtmachtorganisatie werd betrokken bij de reorganisatie van de Explosieve Opruimingsdienst Defensie (EODD), de Defensie Bewakings-, Beveiligingsorganisatie (DBBO) en de oprichting van het Facilitair Bedrijf Defensie (FBD). Ook de Directie Voorlichting en Communicatie wordt in de zomer van 2010 opnieuw ingericht. Er vindt een reductie plaats van de Controletoren en een uitbreiding van de Defensiebrede Operationele Inlichtingen Capaciteit. Er is een aanvang gemaakt met de herinrichting van een Protective Security (veiligheids) Capaciteit. Tot slot is het Definitieve Reorganisatie Plan (DRP) Verbetering Inzetbaarheid F-16, ofwel de reductie van de F-16 capaciteit tot stand gekomen en is de reorganisatie van het Operations Control Station Nieuw Milligen afgerond, is het Geneeskundig Oefen en Trainingscentrum (GOTC) opgericht en is de reorganisatie Central Approach (CAPP) op vliegkamp de Kooy afgerond. De aandacht gaat nog uit naar de komende reorganisatie bij de Groep Geleide Wapens en de reductie van personeel van luchtmachtstaf. De reorganisatie van P&O die de laatste fase ingaat, heeft tot doel het realiseren van een genormeerde P&O-organisatie met goed opgeleide werknemers die door toepassing van gestandaardiseerd beleid en processen en eigentijdse procesondersteuning en informatievoorziening in staat is tot het leveren van hoogwaardige managementadviezen en P&O-diensten met een toegevoegde waarde.

Leiderschapstraining.

De luchtmacht-organisatie bestaat uit een hiërarchisch samenstel van arbeidsplaatsen. De arbeids-

plaatsen zijn gegroepeerd naar functies, functiegroepen en vakgroepen. Aan de functies zijn onder meer functiebeschrijvingen en -waarderingen toegevoegd. Tussen de verschillende functies bestaan ‘koppelingen’ waardoor loopbaanpaden zichtbaar zijn. Dit geheel wordt in de volksmond ook wel het functiehuis genoemd. Het functiehuis vormt de basis voor de integrale personeelsplanning van in-, door- en uitstroom en is een informatiebron voor loopbaanoriëntatie ten behoeve van het personeel. Momenteel is een projectgroep bezig om functiebeschrijvingen per vakgebied generiek te beschrijven. Dit project moet eind 2010 zijn afgerond. Daarnaast worden op basis van de generieke functiebeschrijvingen de loopbaanpaden per vakgroep aangepast zodat de

18


Project Renovatie Functiehuis

medewerker in samenspraak met de loopbaangeleider invulling kan geven aan zijn/haar loopbaan binnen de luchtmacht. Loopbaanlint

Het opleidings- en loopbaanbeleid van militair personeel bij Defensie verandert de laatste tijd sterk. Voorheen was het loopbaantraject van een defensiemedewerker gesloten. Personeelsleden gingen in dienst bij één krijgsmachtonderdeel en bleven daar de rest van hun werkzame leven. Dit is met de introductie van FPS opengebroken en daarmee wijzigt ook de wijze van in- en doorstroom van militair personeel. In de werving verschuift het accent van ‘het werven van spijkerbroeken’ naar ‘het werven via instroomtrajecten in samenwerking met Regionale Opleidingscentra (ROCa)’. Met het project Loopbaanlint bouwt Defensie samen met zeven ROCa aan volwaardige competentiegerichte MBO-opleidingen die de leerlingen voorbereiden op een baan bij Defensie. Het is een samenwerkingsverband tussen de ministeries van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Defensie. Deze opleiding, genaamd Veiligheid en Vakmanschap, sluit nauw aan bij het werken als militair bij Defensie. De luchtmacht neemt sinds begin dit jaar deel aan het project voor de studierichtingen logistiek en techniek. Leerlingen worden voorbereid op een functie als bijvoorbeeld logistiek medewerker, medewerker geneeskundige zorg, een functie in de bedrijfsauto techniek, CIS, of Mechatronica. Ook werkt de luchtmacht samen met de ROCa. Militaire instructeurs geven les op de ROCa in militaire vaardigheden en vervolgens doen de leerlingen tijdens een stage ervaring op binnen de luchtmacht op een onderdeel. Hiermee krijgen zij de kans om hun geleerde technieken toe te passen op een afdeling die aansluit bij hun studierichting. Loopbaanbegeleiding

Loopbaanbegeleiding is sinds 1 januari 2009 formeel van start gegaan. Naast de reeds aanwezige studiebegeleiders binnen de luchtmacht-organisatie, zijn er formele loopbaanbegeleiders aangetrokken. Loopbaanbegeleiding wordt gezien als een belangrijk instrument in het kader van het Flexibel Personeelssysteem (FPS) om boeien, binden en behoud meer concreet inhoud te geven. Personeel wordt gestimuleerd te investeren in eigen ontwikkeling door studie, opleiding en waar mogelijk loopbaanafspraken. STOP

In juni 2009 heeft STOP (STandaardisatie OPleidingsprocessen) zijn introductie gedaan binnen de luchtmacht. Het is een defensiebrede applicatie waarmee het proces van oplei-


Personeel is een waardevol bezit voor de luchtmacht.

19

personeel & ties, (ontwikkel)doelen en een persoonlijk profiel vastleggen. Dit vergroot de loopbaanmogelijkheden van het betrokken personeel, zowel binnen als buiten Defensie. LTV (Leiderschap, Training en Vaardigheden)

dingscoördinatie moet verbeteren. Een belangrijk deel van de papierstroom wordt gedigitaliseerd en de opleidingsaanvragen worden beter afgestemd. E-portfolio

Defensiemedewerkers leveren bijzondere prestaties in bijzondere situaties. Ervaring die van onschatbare waarde is voor iemands persoonlijke ontwikkeling en ambities. Om deze ervaring vast te kunnen leggen en zichtbaar te maken voor anderen, is in juli 2009 voor iedere medewerker het Elektronisch Portfolio (E-portfolio) geïntroduceerd. In het E-portfolio, een soort digitale CV, kan de medewerker – naast werkervaring en opleidingen – ook competen-

Leidinggeven is core business binnen de luchtmacht. Niet alleen wordt er elke dag leiding gegeven, maar er wordt ook verwacht dat personeel hun leidinggevende competenties steeds blijft ontwikkelen. Dat laatste betekent ook dat de luchtmacht haar personeel in staat moet stellen om zichzelf te ontwikkelen. Het afgelopen daar is er door het 132 Didactiek Militair Leiderschap en Opleidingen (DMLO) Squadron volop geïnvesteerd in het uitbouwen van goed leiderschap door het opzetten van het zogenoemde ‘opleidings- en selectiehuis’. De visie op leidinggeven en de daarbij behorende competenties vormen het fundament hiervan. Het gaat om de competenties communiceren, initiatief, mensgericht, ontwikkelen medewerkers, organisatiegericht, plannen en organiseren, resultaatgericht en visie. De eerste drie pijlers zijn opleiden, trainen en coachen&begeleiden. Deze zorgen ervoor dat een luchtmachtmedewerker op verschillende manieren en op verschillende momenten tijdens een loopbaan aan competenties kan werken. Medezeggenschap

Er is het afgelopen jaar veel energie gestoken in de verbetering van de medezeggenschap binnen de luchtmacht, onder meer door de organisatie van een aantal Medezeggenschapsdagen. Een van de doelen tijdens die dagen was het creëren van draagvlak voor medezeggen-

Overleg tijdens de Medezeggenschapsdagen.

Leiderschapstraining op vliegbasis Woensdrecht.

20


& organisatie schap binnen de luchtmacht. Naar aanleiding van deze dagen zijn verbeterpunten opgesteld. Communicatie is een van die verbeterpunten, vrijwel iedere diensteenheid maakte hierover afgelopen jaar verbeterafspraken. Het gaat dan vaak om communicatie tussen de verschillende partijen: de diensteenheid met de medezeggenschapscommissie (MC) en de MC met de achterban. Bovendien bleek de rol van de MC en de onderwerpen waarover de leden meedenken niet voor iedereen binnen de organisatie duidelijk. Er is dus afgelopen jaar ook energie gestoken om dit te verbeteren bijvoorbeeld door trainingen omtrent medezeggenschap aan te bieden. Defensie Conditieproef

Sinds 1 november 2009 is de Defensie Conditieproef (DCP) als pilot voor de duur van een jaar bij de luchtmacht van start gegaan. Iedere luchtmachtmilitair is verplicht om door deelname kennis te maken met de nieuwe proef. De DCP meet op objectieve en eenvoudige wijze kracht, uithoudingsvermogen en stabiliteit van het lichaam. De gestelde eisen borgen de ondergrens van de benodigde fysieke fitheid voor militairen en zijn gender en leeftijd gerelateerd. Naast deze fysieke basiseisen kan ieder operationeel commando aanvullende taakspecifieke fysieke eisen stellen en deze meten in een taakspecifieke fitheidstest. In de eerste paar maanden hebben ruim 2000 medewerkers de DCP afgelegd en het merendeel (ca. 80%) daarvan is ook geslaagd. Militairen die aan de basiseisen op mentaal en fysiek gebied voldoen, kunnen beter functioneren en lopen minder risico op gezondheidsklachten. Iedere militair kan immers worden ingezet voor een (vredes-)operatie en moet zijn/haar taken onder wisselende omstandigheden kunnen uitvoeren. Gezondheid en fitheid zijn hierbij van levensbelang.


21

Blik op materieel & logistiek Redeployment

De deelname van de Koninklijke Luchtmacht in de huidige missie in Afghanistan heeft ook het afgelopen jaar veel gevraagd van het luchtmachtmaterieel en de logistieke ondersteuning. Dit jaar is het formele besluit genomen dat Nederland zich als leading nation zich terugtrekt uit Uruzgan. Over de rol van Defensie in Afghanistan wordt door het nieuwe kabinet nog gesproken. In de afgelopen jaren dat Nederland actief is geweest in Afghanistan, is een grote hoeveelheid personeel en materieel in en uit het gebied getransporteerd door de Koninklijke Luchtmacht. Door de beëindiging van de missie in Uruzgan zal personeel en een groot deel van het materieel vanaf augustus 2010 weer naar Nederland terugverplaatst moeten worden. Deze zogenoemde redeployment wil Defensie gecontroleerd en georganiseerd laten verlopen. De gehele terugverplaatsing van materieel is een grote logistieke operatie die de afgelopen periode de volle aandacht eiste binnen de luchtmacht, omdat er veel voorbereidingen moeten worden getroffen. Transportvliegtuigen, en -helikopters als de KDC-10, C-130 Hercules, C17 Globemaster, Chinook en Cougar transporthelikopters zijn onmisbaar voor een logistieke operatie van deze omvang. Tevens wordt er gebruik gemaakt van een tracking en tracing systeem en met RFID (Radio Frequency IDentification) dat onmisbaar is om het proces inzichtelijk te krijgen. Met behulp van tracking en tracing wordt, op elk moment inzicht verkregen welk materiaal zich waar in de keten bevindt. Het systeem sluit aan bij het project verbetering materieelbeheer Defensie (PMD). Overdracht NH90. Eerste NH90 binnen

Op 17 mei 2010 is de eerste van 20 nieuwe NH90-helikopters overgedragen aan de Koninklijke Luchtmacht. De directeur van de Defensie Materieel Organisatie overhandigde het eerste exemplaar op Maritiem Vliegkamp De Kooy aan de plaatsvervangend Commandant Luchtstrijdkrachten, generaal-majoor Hans Wehren. De multi-inzetbare NH90 vervangt op termijn zowel de Lynx maritieme helikopters als de AB-412-reddingshelikopters. Van de 20 NH90’s worden 12 bestemd voor taken vanaf fregatten, zoals ondersteuning en onderzeebootbestrijding. In 2012 neemt de NH90 ook de reddingstaken over van de AB-412 en de Lynx. De andere

8 toestellen komen beschikbaar voor transporttaken, zowel op zee als boven land. Het overhandigde toestel wordt de komende periode in eerste instantie gebruikt voor opleiding en training en voor operationele tests en evaluaties. De 12 fregattenhelikopters krijgen Maritiem Vliegkamp De Kooy als thuisbasis, de overige 8 worden op vliegbasis Gilze-Rijen gestationeerd. De NH90 is groter dan de Lynx waardoor het bijvoorbeeld mogelijk is om grotere speciale eenheden aan boord te brengen van schepen die, zoals recent, door piraten zijn overmees-

22


De nieuwe NH90 helikopter heeft een robuuste uitstraling.

terd. De NH90 is uitgerust met infrarood- en nachtzichtsystemen en kan zodoende ook bij duisternis en slecht weer opereren. Met de hypermoderne sonar kunnen onderzeeboten op grote afstand worden opgespoord. Dankzij zijn bewapening van 2 torpedo´s en een 12,7 mm zware mitrailleur heeft de NH90 grote vuurkracht en een robuuste uitstraling. Het toestel beschikt ook over zelfverdedigingssystemen in de vorm van flares tegen (radargeleide) raketten. Met de komst van de NH90 wordt de Nederlandse helikoptercapaciteit versterkt en daarmee de operationele inzetbaarheid van de krijgsmacht verder verbeterd. Ook past dit binnen het streven de expeditionaire mogelijkheden van het leger uit te breiden en om Europese en NAVO-tekorten ten aanzien van helikoptercapaciteiten te verminderen. De helikopters komen onder beheer van het Defensie Helikopter Commando.

ook het afgelopen jaar veel betrokkenheid gevraagd vanuit de materieel en logistieke organisatie binnen de luchtmacht. Voor de NH90 betekent dit dat de bedrijfsvoering in de logistieke keten, zoals bevoorrading van reserve onderdelen, bij het systeembeheer en bij de

SAP

De introductie van de NH90 ging gepaard met een tweede primeur: De NH90 is het eerste vliegende wapensysteem dat ondersteund wordt met het ERP-systeem (Enterprise Resource planning) SAP. SAP is een sofware systeem dat in het kader van het programma SPEER wordt geïntroduceerd bij defensie. SPEER moet zorgen voor een koppeling en standaardisatie van alle financiële en materieellogistieke gegevens en werkwijzen. Hierdoor is effectievere, transparantere, goedkopere en snellere bedrijfsvoering mogelijk. Dit komt uiteindelijk ten goede aan het operationeel gezamenlijk optreden van de krijgsmacht. SAP wordt defensiebreed uitgerold ter vervanging van vele informatiesystemen bij de krijgsmachtdelen en heeft


SPEER: Defensiebrede samenwerking.

23

uitvoering van onderhoud met SAP wordt ondersteund. In de komende jaren gaan ook de andere bestaande luchtmacht (wapen)systemen naar SAP migreren terwijl ook de toepassing van SAP door uitbreiding van de functionaliteit breder wordt.

Borgen van kwaliteit door MLE.

C-130

Op 2 maart 2010 is de eerste van de twee “nieuwe” C-130´s overgedragen aan de luchtmacht. Deze vliegtuigen hebben een lange weg afgelegd. Die liep van Davis Monthan Airforce Base in de Verenigde Staten naar het Britse Cambridge, waar Marshall Aerospace de vliegtuigen weer in vrijwel nieuwe staat bracht. De toestellen zijn daarnaast opgewaardeerd met ondermeer de modernste satellietcommunicatie en een unieke cockpit met een volledige vervanging van het instrumentarium. Ook komt het vliegtuig op het gebied van cabineveiligheid zo dicht als mogelijk tegen de eisen voor de burgerluchtvaart aan. De vierde C-130 zal in het najaar van 2010 worden overgedragen, waarna vervolgens de twee huidige C-130’s hun modificatie van de cockpit en de cabine ondergaan.

MLE (Militaire Luchtvaart Eisen)

(K)DC-10

Einde 2008 zijn alle luchtmacht-onderdelen als onderhoudsorganisatie goedgekeurd door de militaire luchtvaartautoriteit. Hiermee is aangetoond dat de onderhoudsbedrijfsvoering van de gehele luchtmacht voldoet aan de eisen van MLE-145 en is daarmee gelijkwaardig aan de civiele werkwijze. In december 2008 is besloten om voorbereidingen te treffen om de bedrijfsvoering aangaande het onderhoudsmanagement conform MLE-OPS Subpart M in te richten. Hiervoor is gedurende 2009 een model ontwikkeld en is een blauwdruk ontworpen. Conform dit model en deze blauwdruk zijn in 2010 werkgroepen gestart om zowel de luchtmacht-, maar ook de DMO-bedrijfsvoering aan te passen conform Subpart M. De bedrijfsvoering wordt geoptimaliseerd door het elimineren van verspillingen terwijl tegelijkertijd het kwaliteitssysteem wordt gemoderniseerd. Medio 2011 zal gestart worden met de invoering van de nieuwe werkwijze waarna de Militaire Luchtvaart Autoriteit het bedrijf zal auditeren. Hiermee is de blijvende luchtwaardigheid net zoals voor de civiele luchtvaart geborgd waarbij tevens het veiligheidsniveau vergelijkbaar is.

Na een testfase van ongeveer twee jaar is het Tanker Remote Vision System (TRVS) van TNO door de Koninklijke Luchtmacht in gebruik genomen. Het zichtsysteem maakt het mogelijk drie keer nauwkeuriger dan met het blote oog gevechtsvliegtuigen in de lucht bij te tanken. Met het TRVS dat ingebouwd is op de twee KDC-10 vliegtuigen beschikt de luchtmacht over het meest geavanceerde zichtsysteem voor tankvliegtuigen ter wereld. De vernieuwing van de cockpit van de (K)DC-10 wordt als eerste uitgevoerd op de DC-10. Verwacht wordt dat in de tweede helft van 2010 het vliegtuig gereed is. Na de modificatie zal

24


Directeur Defensie Materieel Organisatie: “De komst van de NH90 betekent een uitbreiding van de totale vloot. En dat is hard nodig, want nog steeds is helikoptercapaciteit een schaars goed.”

materieel & logistiek

de DC-10 beschikken over een complete digitale cockpit met het nieuwste instrumentarium. De KDC-10’s ondergaan vervolgens ook dezelfde modificatie, waarna de hele vloot de beschikking heeft over de laatste ontwikkelingen op het gebied van communicatie en informatievoorziening binnen de luchtvaart. F-60

Op 21 mei 2010 zijn twee Fokker F-60’s MPA (maritime patrol aircraft) overgedragen aan Peru. De twee Fokkers hebben bij de Koninklijke Luchtmacht gefungeerd als patrouillevliegtuig op de vliegbasis Hato op Curaçao. Peru zet de vliegtuigen onder andere in voor de bestrijding van de handel in drugs. De Peruanen hebben nog een optie voor de aankoop van nog twee F-60 Utilities.

Cougar

Afgelopen jaar is gestart met de uitvoering van de vijftienjaarlijkse inspectie bij de Cougar helikopter. Dit is de grootste door de fabrikant voorgeschreven inspectie en wordt door de luchtmacht op depot uitgevoerd. Het gaat hier om een intensieve inspectie waarbij de helikopter geheel wordt gestript. Tevens worden tijdens de vijftienjaarlijkse inspectie de Cougars van een nieuw grijs verfschema voorzien. Apache

De upgrade van de Apache met vervanging van bestaande zichtapparatuur is in volle gang en de verwachting is dat eind 2010 deze modificatie is afgerond. Het eindresultaat is dat alle Apaches dan zijn voorzien van een nieuweneus (MTADS) met daarin de laatste generatie zichtapparatuur. De voorbereidingen voor deze upgrade zijn gestart, maar de werkzaamheden zullen niet aanvangen voor 2012. De inhoud deze modificatie is m.n. gericht op het vervangen van flightcomputers en datasystemen. Chinook

De levering van de zes nieuwe Chinook F modellen zal het komende jaar plaatsvinden. De nieuwe F modellen worden uitgerust met een compleet nieuwe ACMS Block 6 cockpit. Het is voornamelijk de nieuwe software voor de cockpit die voor vertraging heeft gezorgd. KKW-Simulator

De Koninklijke Luchtmacht beschikt vanaf 26 maart over een mobiele schietsimulator voor klein kaliber wapens. De simulator is in opdracht van de luchtmacht ontworpen en is vooral bedoeld voor instructeurs van de Koninklijke Militaire School Luchtmacht op vliegbasis Woensdrecht. De simulator wordt ingezet om schietvaardigheden en wapenhandelingen aan te leren. Het systeem heeft 1 schietpunt en vormt daarmee een compacte versie van een standaard simulator, waar meerdere mensen tegelijk kunnen trainen. Dankzij de geringe omvang van 6 x 2,5 x 2,4 meter kan het in vrijwel elk leslokaal worden opgezet.De luchtmacht beschikt naast de mobiele versie, over 5 vaste simulatorruimten voor wapens met een klein kaliber, zoals het Diemaco-geweer en het Glock-pistool.

Twee Fokker 60 vliegtuigen zijn afgelopen jaar overgedragen aan Peru.


25

Overige ontwikkelingen

Oprichting Air Control Squadron op AOCS Nieuw Milligen.

Verkeersleider aan het werk.

Herinrichting luchtruim

De afgelopen jaren is het druk geworden in het luchtruim van Noordwest Europa en het gaat alleen nog maar drukker worden. Die toenemende drukte heeft geleid tot de behoefte aan een minder versnipperd luchtruim en een efficiëntere invulling van luchtverkeersleidings- en luchtgevechtsleidingstaken. Mede daarom is op 28 mei 2010 het Air Control Squadron opgericht. Zowel luchtverkeersleiding- als luchtgevechtsleidingstaken zijn bij dit squadron ondergebracht. Het Air Control Squadron voert zijn taken uit gedurende 24 uur per dag, 7 dagen in de week. De belangrijkste

taken zijn het begeleiden van zowel militaire als civiele vliegtuigen binnen het Nederlandse luchtruim en het bewaken van dit luchtruim in het kader van de nationale veiligheid en als onderdeel binnen NAVO. Het Air Control Squadron levert daarmee een grote bijdrage aan de belangen van Defensie in het driedimensionale spectrum. Met name de bereikbaarheid van de oefengebieden, de bereikbaarheid van de vliegbases en, niet te vergeten, de noodzakelijke uitzendbare Air Control capaciteit staan hoog in het vaandel en vormen de uitgangspunten voor toekomstige civiel-militaire samenwerkingsvormen. De komende jaren zijn er diverse nieuwe ontwikkelingen in dit vakgebied. Zo komt er een

26


nieuw gevechtsleidingssysteem, het Air Command and Control System (ACCS). Dit heeft gevolgen voor de wijze van opereren binnen de gevechtsleiding en NATO. Maar ook de vervanging van de Medium Power Radar door nieuwe sensoren waarbij ook wordt gekeken om een gedeelte hiervan in transportabele vorm te verwezenlijken zal zijn invloed hierop hebben. Ook voor de luchtverkeersleiding zijn er voldoende uitdagingen. Zo is de noodzakelijke vervanging van het PHAROS luchtverkeersleidingssysteem en de verwerving van een mobiele uitzendbare luchtverkeersleidingscomponent met een mobiele toren, radar en precisie naderingshulpmiddel fundamenteel voor het continueren van de militaire luchtverkeersleidingstaak. Daarnaast is het van belang om zowel nationaal als internationaal te participeren in ontwikkelingen zoals Functional Air Space Block Europe Central en SESAR waarbij onder andere een verbeterde civiel-militaire samenwerking op het gebied van luchtverkeersleiding

wordt beoogd. Uiteindelijk wordt met deze samenwerking het verdwijnen van het onderscheid tussen het militaire en civiele luchtruim beoogd. Het grote voordeel voor de civiele luchtvaart is kortere routes en dus minder uitstoot. Maar door de nauwe samenwerking treedt er ook efficiency winst op voor zowel de civiele- als de militaire luchtverkeersleidingorganisatie. Uiteindelijk moet er in 2020 één organisatie staan en één luchtruim waarin de civiele en militaire verkeerleiding samen opereren. Dit biedt naast efficiency voordelen ook voordelen voor het milieu, de Mainport Schiphol en de grootste gebruiker KLM. Groep Geleide Wapens

In september 2009 vierde de geleide wapen eenheid van de luchtmacht haar 50-jarig bestaan. In 1959 waren de eerste systemen in de Bondsrepubliek Duitsland opgesteld, als onderdeel

Nieuwe ontwikkelingen voor de Groep Geleide Wapens.


27

van de geïntegreerde luchtverdedigingsgordel van de NAVO. Hoewel verschillende systemen in gebruik zijn geweest, altijd maakten ze deel uit van een groter geheel. Na de val van de Berlijnse Muur zijn de systemen naar Nederland teruggetrokken. Diverse malen zijn de Patriots uitgezonden, onder meer tijdens de Golfoorlog van 1991, ter bescherming van Oost Turkije en Israël tegen raketaanvallen en in 2003, wederom ter bescherming van Oost Turkije. Personeel van de Geleide Wapens maakte in 2005 deel uit van het Provinciaal Reconstructie Team in de Afghaanse provincie Baglan. Momenteel beschikt de Koninklijke Luchtmacht over vier Patriot wapensystemen. Deze systemen bieden bescherming tegen zowel vliegtuigen als raketten. Daarmee vormen zij een onmisbare schakel in het geheel van luchtverdedigingssystemen. Met name de verdediging tegen vijandelijke raketten heeft de laatste decennia aan belang gewonnen. Het Patriot wapensysteem is op dit moment een van de weinige systemen die bescherming kan bieden tegen een aanval met raketten. In 2009 heeft de Commandant der Strijdkrachten besloten de Groep Geleide Wapens van de Koninklijke Luchtmacht en het Commando Luchtdoelartillerie van de Koninklijke Landmacht te integreren tot het Commando Grondgebonden Luchtverdediging. Deze eenheid zal blijven bestaan uit medewerkers van landen luchtmacht. Organisatorisch wordt de eenheid ondergebracht bij het Commando Landstrijdkrachten. Momenteel wordt aan de integratie van deze eenheden gewerkt. Naar verwachting wordt de nieuwe eenheid op 1 januari 2012 formeel opgericht.

‘Lean’ werken

De luchtmacht streeft ernaar een organisatie te zijn die voortdurend leert en verbetert. Een optimaal ingerichte organisatie stelt de luchtmacht in staat om het maximale uit de eigen middelen halen. Om dit te bewerkstelligen besloot de Luchtmachtraad afgelopen jaar om Lean Management techniek toe te passen bij het voortdurend verbeteren van de organisatie. Lean Management gaat uit van een bottom-up benadering, waarbij medewerkers zelf aan de slag gaan met het initiëren en realiseren van verbeteringen.

Rijksoverheid werken

De eerste brief in de nieuwe huisstijl wordt door de minister ondertekend.

28

Tijdens de formatie van het Kabinet Balkenende IV in 2007 is besloten tot de invoering van een rijksbrede huisstijl als onderdeel van het rijksbrede werken. Voordeel hiervan is de herkenbaarheid van de overheidscommunicatie zodat de overheid met één gezicht naar buiten treedt. In januari 2010 is een begin gemaakt met de invoering van de nieuwe huisstijl. Als eerste is de dienstcorrespondentie overgegaan in de nieuwe huisstijl. Deze brochure is in de nieuwe huisstijl opgemaakt. De periodieken die Defensie uitgeeft, gaan in de tweede helft van dit jaar over op de nieuwe huisstijl. Het jaar 2010 wordt als transitiejaar gebruikt. Het kan dus gebeuren dat u dit jaar de oude huisstijl van Defensie nog tegenkomt. Vanaf 2011 is de nieuwe huisstijl op alle uitingen terug te vinden.

Finale orkest Koninklijke Luchtmacht. Het orkest van de Koninklijke Luchtmacht Orkest Koninklijke Luchtmacht

Zangeressen Hind Laroussi en Ellen ten Damme waren dit jaar special guests bij de theatertour ‘Concert for Freedom’ van het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht. De theatershow liep van 8 januari tot 30 mei 2010 en bracht een ode aan de vrijheid. Aanleiding hiervoor is 65 jaar bevrijding van Nederland dit jaar. In ‘Concert for Freedom’ was het thema vrijheid muzikaal uitgewerkt tot een avondvullend theaterprogramma. Vrijheid kreeg een universele benadering door de tijd. Zo was er aandacht voor de bevrijding van Europa, de onafhankelijkheid van India, het einde van de apartheid, de gelijke rechten voor zwarte en blanke burgers in de Verenigde Staten en de val van de Muur.


afstemmen tussen onderhoud en operationele inzet van de toestellen. Ten slotte is tijdens de vergadering gesproken over een mogelijke toekomstige taakverdeling tussen militaire vliegbases. Daarbij is ingegaan op diverse factoren en ontwikkelingen, waaronder de toegestane geluidsbelasting in de omgeving van vliegbases. Zanger Jan Smit is in april 2010 op bezoek geweest bij de Nederlandse militairen in Afghanistan. In diverse militaire kampen gaf hij optredens en sprak hij met de militairen. Met zijn bezoek wilde Smit de militairen een hart onder de riem steken. Van te voren hadden alle militairen een speciale editie van de nieuwste cd (Leef ) van Jan Smit gekregen, zodat ze uit volle borst konden meezingen. Het gezelschap ging eerst langs bij de vliegers en onderhoudsmedewerkers van de Nederlandse F-16’s op de luchtmachtbasis bij Kandahar. Daarna volgde een bezoek aan Kamp Holland en Camp Hadrian in Uruzgan. Aanschaf JSF testtoestel

De Kroonprins bezoekt de Luchtmachtstaf. Bijzondere bezoeken

Kroonprins Willem-Alexander heeft op 6 april 2010 in Breda een bezoek gebracht aan de staf van de Koninklijke Luchtmacht. Hij werd ontvangen door Commandant Luchtstrijdkrachten, luitenant-generaal Jac Jansen, en woonde een vergadering bij van de Luchtmachtraad. Tijdens deze stafvergadering werd de Prins over een aantal onderwerpen geïnformeerd. Een van de gespreksonderwerpen was het RecceLite-systeem waarmee F-16-jachtvliegtuigen luchtbeelden maken. Verder kwam het afstemmingsoverleg tussen de operationele en logistieke functionarissen voor helikopters en transportvliegtuigen ter sprake. Bij dat overleg gaat het om het

Het kabinet Balkenende IV heeft uitgesproken te willen deelnemen aan de operationele testfase van het JSF-project. Deelnemers aan deze testfase dienen tenminste met twee eigen testvliegtuigen deel te nemen; deze vliegtuigen zijn ook nodig om eigen vliegers op te leiden. In april 2009 heeft de Tweede Kamer aan Defensie toestemming gegeven de financiële verplichting voor het eerste JSF testtoestel aan te gaan. In een motie verbond de Kamer voorwaarden aan de aanschaf van het tweede testtoestel. Deze voorwaarden betreffen meer duidelijkheid over de prijs voor het tweede toestel, de geluidscontouren en de uitkomst van de arbitrage van de businesscase. Het laatste aspect, de businesscase, is afgerond. Op 1 juni 2010 was de prijs van het tweede testtoestel nog niet uitonderhandeld en er wordt nog een ‘second opinion’ verwacht met betrekking tot de geluidscontouren. In mei 2010 heeft de Kamer het demissionaire kabinet gevraagd uit de operationele testfase te stappen. Gezien de demissionaire status op dat moment heeft het kabinet hier nog geen gevolg aan kunnen geven. Een volgende regering zal hierover duidelijkheid moeten verschaffen. Een andere wijziging ten opzichte van het coalitieakkoord van 2007 is dat het definitieve aanschafbesluit voor de Vervanger van de F-16 van 2010 is uitgesteld naar 2012.

overige ontwikkelingen koninklijke luchtmacht 2009 - 2010

29

Tot slot De Koninklijke Luchtmacht is door haar inzetten momenteel zichtbaarder dan ooit. Op http://www.defensie.nl/actueel/video vindt u wekelijks nieuwe video’s die een duidelijk en actueel beeld geven van de taken en missies van de Koninklijke Luchtmacht.

30



31

colofon Dit is een uitgave van: Bureau Luchtmachtcommunicatie Staf Commando Luchtstrijdkrachten Redactie: Willem Bogaard Lobke Degenaar Maurits Kraak Foto’s: Audiovisuele Dienst Defensie en eigen bestand. Ontwerp en Druk: OBT bv, Den Haag

beweging koninklijke luchtmacht

Recommend Documents